SCR సర్ వోన్ నత esయ్య�థ్నం ���క� 572
SCR సర్ వోన్ నత esయ్య�థ్నం ���క� 572
���б æం��д �6
వ6స్�
బాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డు& మరొకరు
1953
��ంబб 18
తీ ర్ పు తే దీ: 1953, డిసె ంబర్ 18
[బె ంచ్: పతంజలి శాస్ త్ రి,ప్రధాన న్ యాయమూ ర్ తి; xxx.ఆర్.దాస్, వివియన్ బోస్, xx xxx xxxx మరి యు xxxx xxx xxxx, న్ యాయమూ ర్ తులు]
భారత రాజ్ యాంగము , అధి కరణ – 14 – బాంబే అదదెలు , హోటల్ మరి యు వసతి గృ హాల ధరల ని యం త్ రణ చట్ టము , 1947 (1947వ LVII చట్ టము ) సె క్ షన్ – 4 బొంబాయి హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ (సవరణ) చట్ టము (బొంబాయి చట్ టము 1951వ XI) – బొంబాయి హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ చట్ టము (1948 నాటి LXIX చట్ టము ) నందు కొత్ తగాసె క్ షన్ 3-A చే ర్ చడం – రాజ్ యాంగంలోని 14వ అధి కరణకు వ్ యతి రే కం అవుతు ంది ?
వాస్ తవాలు మరి యు వాదనలు తగి నంతగాతీ ర్ పులోచె ప్ పబడి నవి .
ఒరి జినల్ జ్ యూరి స్ డి క్ షన్ పి టీ షన్ నం. 271/1952 అప్పీల్ చేయడాని కి ప్ రత్ యే క అను మతి కోసం పి టిషన్ నం. 1952 లోని సి వి ల్ రి వి జన్ అపలికే షన్ నం. 567లో బొంబాయిలోని హైకోర్ టు ఆఫ్ జ్యుడి కే చర్ (చాగ్ లాCJ మరి యు గజే ంద్ రగడ్ కర్ J.) ను ండి 1952 జు లై7వ తేదీ నాటి తీ ర్ పు మరి యు ఉత్తర్ వుకు వ్ యతి రే కంగా రాజ్ యాంగంలోని ఆర్ టి కల్ 32 కి ంద ప్ రత్ యే క అను మతి కోసం పి టిషన్ .
పి xxxxxx తరపున జెబి దాదాచాంజి
a�æ6ల తర@ MC సె తల్ వాద్ , భారతదేశం అటార్ నీ -జనరల్ మరి యు CK దఫ్తరీ ,
భారతదేశ సొలిసి టర్ -జనరల్ (వారి తో పోరస్ A. మె హతా,).
1953, డిసె ంబర్ 18. కోర్ టు తీ ర్ పు న్ యాయమూర్ తి దాస్ ద్ వారాдwవ8ంచబడి ంది - మా ము ందు ఉన్నపి టిషనర్ గ్ రే టర్ బాంబేలోని సి యోన్ , ధారవి క్ యాంప్ లోని బ్ యారక్ నంబర్ T-93లో సంఖ్ య387 మరి యు 388 రె ండు గదు లలో ఉన్ నారు. అనేక ని వాసాలతో కూడిన ఈ శిబి రం గత ప్రపంచ యు ద్ ధం సమయం లో మిలటరీ ఉపయోగం కోసం భారత ప్రభు త్ వంచే ని ర్ మి ంచబడి ఆధీనంలో ఉంది. ప్ రస్ తుతం 1948లో బొంబాయి ప్రభు త్ వం ప్ రాతి ని ధ్ యంవహిస్ తున్ న బొంబాయి
రాష్ ట్ రంఈ శి బి రాన్ని కొను గోలు చేసి దాని ని ర్ వహణను బొంబాయి ప్ రావి షనయల్ హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ కు
అప్పగి ంచి ంది - ఇది ప్రభు త్ వతీ ర్ మానం ద్ వారా ఏర్ పాటైన ఒక సంస్థ. అదే సంవత్సరంలో బాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ , ప్రతి వాది నం. 4 (ఇకపై‘బోర్ డుగా’ సూచి స్ తారు), బాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ చట్టం, 1948 (చట్టంNo. LXIX ఆఫ్ 1948) ద్ వారాఒక కార్ పొరే టు వ్ యవస్ థగాస్ థాపి ంచబడి ంది మరి యు
ఆస్ తి ని సే కరి ంచడాని కి మరి యు కలిగి ఉండటాని కి అధి కారం కలిగి నది . బోర్ డుకు చె ందిన లే దా ఆధీనంలో ఉన్న భూము లు మరి యు భవనాల ని ర్ వహణ మరి యు ఉపయోగం చట్టం యొక్ క ప్ రయోజనాలలో చేరి ఉన్ నాయి. హౌసి ంగ్ పథకాలను రూపొంది ంచడాని కి మరి యు అమలు
చేయడాని కి బోర్ డుకు అధి కారం ఉంది. ఆ చట్టం సె క్ షన్ 3(3) క్ రి ంద బోర్ డు మరి యు భూసే కరణ
(బాంబే సవరణ) చట్టం, 1948 ప్ రయోజనాల కోసం అది ఒక స్ థాని క సంస్థగాపరి గణి ంచబడు తు ంది.
సె క్ షన్ 54 (3) ప్రకారం బొంబాయి ప్ రావి షనయల్ హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ కు అప్పగి ంచబడి న అన్ని ఆస్ తులు .
బొంబాయి ప్రభు త్ వంప్రకటన చేసి న మీదట, బోర్ డుకు చె ందు తాయి. జూన్ 1, 1949న బొంబాయి ప్రభు త్ వంసి యోన్ ధారవి శిబి రం బోర్ డుకు చె ందు తాయని అవసరమైనప్రకటనను చేసి ంది .
శి బి రాన్ని బొంబాయి ప్ రావి షనయల్ హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ కు అప్పగి ంచే ము ందు , పి xxxxxx తోసహా
కొంతమం ది వ్ యక్ తులు 'అధి కారం లే దాహక్కు లే కు ండా, క్ యాంపులోని కొన్ని భాగాలను ఆక్ రమి ంచారని తెలు స్ తోంది . xx xxxxxx మరి యు శిబి రంలోని భాగాలను ఆక్ రమి ంచు కున్ నఇతర వ్ యక్ తులు బొంబాయి
ప్రభు త్ వంని ర్ ణయించి న అదదెచె ల్లించే వి ధంగాఒక ఏర్ పాటు చేయబడి ంది . బాంబే ప్రభు త్ వంశి బి రాన్ని రీ కండీ షన్ చేసే లక్ ష్ యంతో కొన్ని మరమ్మతు లను చే పట్టింది మరి యు పి టిషనర్ మరి యు ఇతరులు
కూడా అప్పుడు ప్రభు త్ వం ని ర్ ణయించే అదదెను చె ల్లించడాని కి అంగీ కరి ంచారు. ఒప్ పందంలోని ని బంధనలను పొందు పరి చి న లే ఖపైపి టిషనర్ మరి యు ఇతరులు సంతకం చేశారు. పి xxxxxx అదదె వాస్ తవాని కి నెలకు రూ.14/- బొంబాయిప్రభు త్ వంగణనీ యమైన ఖర్ చుతోని ర్ మాణాలను రీ కండీ షన్
చేసి ంది మరి యు పి xxxxxx ఆక్ రమణలో ఉన్న గదు లకు సంబంధి ంచి సవరి ంచి న అదదె నెలకు రూ.56-8గాలె క్ కి ంచి ంది.
దాదాపు1950 ఫి బ్రవరి లో, మార్చి, 1950 చి వరి నాటికి తన ఆక్ రమణలో ఉన్నగదు లను వి డి చి పెటటి, ఖాళీ చే యవలసి ంది గా పి xxxxxx కు బోర్ డు నోటీ సు ను అందజేసి ంది . ఒకవే ళ పి xxxxxx సవరి ంచి న అదదెనెలకు రూ.56-8 చె ల్లించడాని కి అంగీ కరి స్ తే ఖాళీ చేయడాని కి /ఇచ్చి న నోటీ సు ను బోర్ డు రద్దు చేస్ తుందని కూడా ఆ నోటీ సు ద్ వారా ఒక సమాచారం అంది ంచబడి ంది. పి xxxxxx సవరి ంచి న అదదెను చె ల్లించడాని కి అంగీ కరి ంచకపోవడంతో బోర్ డు పి xxxxxx పైఅతని ఆక్ రమణలో ఉన్నస్ థలాన్ ని స్ వాధీ నం చేసు కోవడాని కి బొంబాయిలోని స్ మాల్ క్ లాజె స్ కోర్ టులో చర్యలు చే పట్టింది . ఇతర వి షయాలతో బాటు బాంబే రె ంట్ యాక్ ట్ అని పి లవబడే బాంబే రె ంట్ స్ , హోటల్ మరి యు లాడ్ జి ంగ్ హౌస్ రే ట్ స్ కంట్ రోల్ యాక్ ట్ , 1947 (1947 యొక్ కచట్టంLVII) ద్ వారాతనకు రక్ షణ ఉందని పి xxxxxx ఒక అభ్ యర్ ధనను తీ సు కున్ నారు. అయితే , బొంబాయి అదదె చట్టంలోని సె క్షన్ 4
ప్రకారం తమ ప్ రాంగణాని కి ఆ చట్టంయొక్ కచర్యను ండి మి నహాయింపు ఉందని బోర్ డువాది ంచి ంది,
అది క్ రి ంది వి ధంగాఉంది:-
"ఈ చట్టంప్రభు త్ వాని కి లే దా స్ థాని క అధికారాని కి చె ందిన ఏ ప్ రాంగణాని కి వర్ తి ంచదు . లే దాలీజు కు తీ సు కున్నలే దాప్రభు త్ వంకోరి న స్ థలాలకు సంబంధి ంచి ప్రభు త్ వంమం జూరు చేయడం ద్ వారా సృ ష్టించబడి న ఏదైనా అదదె లే దా ఇతరాలకు సంబంధి ంచి ప్రభు త్ వాని కి వ్ యతి రే కంగా వర్ తి ంచదు ; అయితే ఇది ప్రభు త్ వంలే దాస్ థాని క అధికారము లీజు కు తీ సు కున్నస్ థలాలకు సంబంధి ంచి
లే దాప్రభు త్ వంలే దాస్ థాని క అధికారాని కి సంబంధి ంచి వతరస్ తుంది."
బోర్ డు స్ థాని క అధి కారం కాదని , అందు వల్లసె క్ షన్ 4 యొక్ క ప్ రయోజనాన్ ని క్ లె యి మ్ చేయలే దని మరి యు రాజ్ యాంగంలోని సమాన రక్ షణ ని బంధనకు వ్ యతి రే కమైన ఆ సె క్ షన్ రాజ్ యాంగ
వి రుద్ ధమని పి xxxxxx యొక్ క ప్రతి స్ పందన. స్ మాల్ కాజెస్ కోర్ టులో వి చారణ పె ండి ంగ్లో ఉన్న సమయం లో బాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ (సవరణ) చట్టం(1951 చట్టంXI) ద్ వారాబాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డ్ చట్టం సవరి ంచబడి ంది. సవరణ చట్టం ద్ వారా జోడి ంచబడి న సె క్ షన్ 3-A క్ రి ంది పదాలలో ఉంది:-
"3-A. సందేహ ని వృత్తి కోసం, బొంబాయి అదదెలు , హోటల్ & లాడ్ జి ంగ్ హౌస్ రే ట్ ల ని యం త్రణ చట్టం, 1947,- ఇందు మూలము గాప్రకటి ంచబడు తు ంది -
(ఎ) ఈ చట్టం కి ంద లే దా ప్ రయోజనాల కోసం బోర్ డుకు చె ందిన లే దా ఆధీనంలో ఉన్న ఏదైనాభూమి లే దాభవనాని కి వర్ తి ంచదు లే దాఎప్పుడూ వర్ తి ంచి నట్ లుభావి ంచబడదు .
(బి) అటు వంటి భూమి లే దాభవనాని కి సంబంధి ంచి బోర్ డుకల్ పి ంచి న ఏదైనాఅదదెలు లే దా అటు వంటి ఇతర సంబంధి ంచి న వాటికి బోర్ డుకు వ్ యతి రే కంగావర్ తి ంపు చేయకూడదు లే దాఎన్నడూ వర్ తి ంపు చే సి నట్ లుభావి ంచకూడదు ;
ిరత(సి) అయితే బోర్ డుకు అదదెకు ఇచ్ చి న ఏదైనాభూమి లే దాభవనాని కి వ స్ తుంది ."
జరగలే దని హైకోర్ టు పే ర్ కొంది మరి యు రి వి జన్ కోసం దరఖాస్ తును కొటటివే సి ంది . ఈ కోర్ టుకు అప్పీల్ చేయడాని కి అను మతి కోసం పి xxxxxx బొంబాయి హైకోర్ టును ఆశ్ రయించారు, అయితే ఆ దరఖాస్ తు
తి రస్ కరి ంచబడి ంది. ఇప్పుడు హైకోర్ టు ఆదేశంపై అప్పీల్ చేసే ందు కు ప్ రత్ యే క అను మతి కోసం పి టిషనర్ మా ము ందు దరఖాస్ తు చే సు కున్ నారు. అతను "తన ప్ రాథమిక హక్కుల అమలు కోసం ఆర్ టి కల్ 32 కి ంద ఒక ప్ రాధాన్ యమైన దరఖాస్ తును కూడాచేసాడు . ఈ రె ండు దరఖాస్ తులు వి చారణ మరి యు పరి ష్ కారం కోసం మా ము ందు ఉంచబడ్డాయి .
xx xxxxxx తరఫు హాజరవుతు న్ నవి జ్ ఞుడైన న్యాయవాది మా ము ందు కోరి న ఏకైక అంశం ఏమిటంటే , బోర్ డ్ లే దాదాని కి చె ందిన భూము లు లే దాభవనాలను మి నహాయించే బాంబే అదదెచట్టం సె క్ షన్ 3-A. రాజ్ యాంగం యొక్ కసమాన రక్ షణ ని బంధనకు వ్ యతి రే కం. బొంబాయిలోకో-ఆపరే టివ్ హౌసి ంగ్ సొసైటీ లు అనేకం ఉన్ నాయని , అదే వి ధంగా కో-ఆపరే టివ్ సొసైటీ స్ యాక్ ట్ కి ంద పొందు పరచబడ్డాయని మరి యు వీ టి లక్ ష్ యంకూడాగృ హ సమస్ యను పరి ష్ కరి ంచడమే నని , అయితే వారి భూము లు మరి యు భవనాలు బొంబాయి అదదె చట్టం 'ఆపరే షన్' ను ండి మి నహాయి ంచబడలే దు . ఫలితం ఏమిటంటే , ఆ సహకార హౌసి ంగ్ సొసైటీ ల అదదెదారులు బాంబే అదదె
ిరతచట్టం ద్ వారా అదదెపె ంపు మరి యు తొలగి ంపుకు వ్ యతి రే కంగా పూ గా రక్ షి ంచబడి నప్పటి కీ , బోర్ డు
అదదెదారులు సె క్ షన్ 3-Aప్రకారం, బాంబే రె ంట్ చట్ టము రక్ షణను తి రస్ కరి ంచబడ్డారు. కో-ఆపరే టివ్ సొసైటీ స్ చట్టంని బంధనల ప్రకారం ఆ చట్టంకి ంద ఏర్ పాటైన సహకార హౌసి ంగ్ సొసైటీ మరి యు దాని సభ్ యుల మధ్యఎలాంటి భూస్ వామి మరి యు అదదెదారు సంబంధాన్ని తీ సు కురాదు . 'సహకార హౌసి ంగ్ సొసైటీ లలోని సభ్ యులె వరైనా అటు వంటి సొసైటీ కి కౌలు దారు అని సూచి ంచడాని కి ఆ చట్టంలో ఏమీ లే దు . కో-ఆపరే టివ్ హౌసి ంగ్ సొసైటీ లు ఎప్ పుడైనా అదదెదారుని కలిగి ఉంటారన్న సూచనకు మద్దతు గాఎటు వంటి లీజు లే దా ఇతర పత్రం చూపి ంచలే దు . ఇంకా, ఈ కో-ఆపరే టివ్
హౌసి ంగ్ సొసైటీ లు ని స్ సందేహం గా నమోదైన సంస్ థలు అయి నప్పటి కీ , వారు తమ సభ్ యుల మధ్య పంపి ణీ చేయబడే లాభాలను ఆర్ జి ంచవచ్ చు. మరోవైపు, బోర్ డు అనేది బొంబాయిలో తీ వ్ రమైన వసతి
కొరత సమస్ యను పరి ష్ కరి ంచడాని కి గృ హని ర్ మాణ పథకాలను రూపొంది ంచే ఉదదేశ్ యంతో ఉని కిలోకి
ితీ సు కురాబడి న ఒక వి లీన సంస్థ. ఏదైనా లాభం పంపి ణీపైఆసతక ఉన్నవాటాదారులు లే రు. ఇది
ప్రభు త్ వని యం త్రణలో ఉంది మరి యు ప్రభు త్ వఆదేశాల ప్రకారం పని చేస్ తుంది . వాస్ తవాని కి , ఇది ప్రభు త్ వప్ రాయోజి త సంస్థ, ఎటు వంటి లాభార్ జన ఉదదేశ్ యంలే దు . కో-ఆపరే టివ్ హౌసి ంగ్ సొసైటీ లు
లే దా వారి 'సభ్ యులు , బోర్ డు మరి యు దాని అదదెదారులతో సమానమని చూఛాయగానైనా సూచి ంచు టకు, రుజు వుగా పరి గణి ంచబడే మె టీ రి యల్ చాలా తక్ కువగానైనా మా ము ందు ఉంచబడలే దు . కాబటటి, ఈ కారణంగావి వక్ షచూపారన్నఫి ర్ యాదు ను పి టిషనర్ ని లు పుకోలే రు. –
పి టిషనర్ తరఫు న్యాయవాది మాట్లాడు తూ, సె క్ షన్ 3-A ప్రభావం బాంబే అదదెచట్టంలోని సె క్ షన్ 4 మి నహాయింపు ప్ రయోజనాన్ ని బోర్ డుకు వి స్ తరి ంచడమే నని , మరో మాటలో చె ప్ పాలంటే , స్ థాని క అధి కారం తర్ వాత సె క్ షన్ 4 లో బోర్ డు పే రు చే ర్ చబడి ందని సూచి స్ తుంది . వి వాదం
ఏమిటంటే , సె క్ షన్ 4 ప్రభు త్ వ, స్ థాని క అధి కారం లే దాబోర్ డుకి చె ందిన ఆస్ తుల అదదెదారుల పట్ లవి వక్ ష చూపుతు ంది, ఈ అదదెదారులకు బొంబాయిలోని ఇతర అదదెదారులందరి కీ అందు బాటు లో ఉండే బొంబాయి అదదెచట్టంయొక్ కప్ రయోజనాలను తి రస్ కరి ంచారు. ఈ మి నహాయింపు, సె క్ షన్ 4 ద్వారా ని ర్ ది ష్ టతరగతు ల అదదెదారులకు ఇవ్ వబడి ందన్ నప్రశ్నే లే దు మరి యు ఈ వర్ గీ కరణ ఇతర అదదెదారుల ను ండి వారి ని వే రుచేసే స్ పష్ టమైన భేదంపై ఆధారపడి ఉంటు ంది మరి యు వారు చట్టం ద్ వారా సాధి ంచాలను కున్ న ప్ రయోజనాని కి ఒక హే తు బద్ ధమైన సంబంధాన్ని కలిగి ఉంటు ంది. వసతి సమస్ యను పరి ష్కరి ంచడం మరి యు ప్రజల యొక్ క గృ హ వసతి అవసరాలను తీ ర్ చడం ప్రభు త్ వ వ్ యవహారం. ఈ లక్ ష్ యాన్ ని సాధి ంచే ఉదదేశ్ యంతోబోర్ డునమోదు చేయబడి ంది మరి యు స్ థాపి ంచబడి ంది . ప్రభు త్ వంలే దాస్ థాని క అధి కారం లే దాబోర్ డ్ , ఏదైనాలాభదాయక ఉదదేశ్ యంతోఅదదెలను అనవసరంగా పె ంచడాని కి లే దా అదదెదారులను వారి సంబంధిత ఆస్ తుల ను ండి ప్ రైవే ట్ యజమాను లు లే దా అటు వంటి వారి వలె తొలగి స్ తారని అను కోకూడదు . కాబటటి, ప్ రైవే ట్ భూస్ వాము ల అదదెదారులకు వలె ,
ప్రభు త్ వంలే దాస్ థాని క అధి కారం లే దాబోర్ డుఅదదెదారులకు అటు వంటి రక్ షణ అవసరం లే దు మరి యు
ఈ పరి థస
తు లు భేదాని కి తగి న ఆధారం. రె ండు తరగతు ల అదదెదారులు , పరి థస
తు ల బలంవల్లసమాన
హోదాలో ఉంచబడరు మరి యు ప్రభు త్ వం లే దా స్ థాని క అధి కారం లే దా బోర్ డు యొక్ కఅదదెదారులు చట్టంము ందు సమానత్ వాన్ని లే దాచట్టంయొక్ కసమాన రక్ షణను తి రస్ కరి ంచడం గురి ంచి ఫి ర్ యాదు చేయలే రు. ఇక్కడ ని జమైన వి వక్ షలే దు , ఎందు కంటే రె ండు తరగతు లు ఒకే వి ధంగాలే వు. బొంబాయి అదదె చట్టంలోని సె క్ షన్ 4 లే దా బాంబే హౌసి ంగ్ బోర్ డు చట్టంలోని సె క్ షన్ 3-A రాజ్ యాంగంలోని ఆర్ టి కల్ 14కు వి రుద్ ధంఅన్నకారణంగారాజ్ యాంగ వి రుద్ ధమని సవాలు చేయలే రు.
మా ము ందు ఇతర అంశం ఏదీ కోరబడలే దు .
మే ము రె ండు దరఖాస్ తులను తోసి పుచ్ చాము . ఆర్ టి కల్ 32 క్ రి ంద దరఖాస్ తుకు సంబంధి ంచి న ఒక సె ట్ ఖర్ చులను పి టిషనర్ తప్పని సరి గాచె ల్లించాలి . పి టి షన్స్ కొటటివే యబడి నవి .
xx xxxxxx కు ఏజె ంట్ : రాజి xxxx xxxxxxx .
ప్రతి వాదు లకు ఏజె ంట్: (జి.హె చ్ .) xxxxxx xxx x.
***