หว้ขอเรื่อง (Topic)
กฎหมายว่าด้วยสัญญาxxxxแรงงาน ในxxxxxxกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 เอกเทศ
สญญาลก
ษณะ 6 xx
xแรงงานเริ่มใชบ
งคบ
ในสถานประกอบการตง
แต่วน
ที่ 1 เมษายน 2472 โดยเริ่ม
จากมาตรา 575 ถึง มาตรา 586
เมื่อมีจุดเริ่มต้นของการทำงาน บุคคลที่รับผู้อื่นเข้าทำงานเรียกว่า “นายจ้าง” และบุคคลที่รับทำงาน เรียกว่า “ลูกจ้าง” อันเป็นจุดเริ่มต้นของกฎหมายแรงงานxxxxกัน “สัญญาxxxxแรงงาน” จึงเกิดขึ้นอันเป็น สัญญาลักษณะเฉพาะส่วนบุคคล ที่เป็นคู่สัญญาระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างเท่านั้น โดยลูกจ้างตกลงทำงาน
ให้นายจ้าง และนายจ้างตกลงจ่ายสินจ้างให้ลูกจ้างตลอดเวลาททำงานให้
สญญาxxxแรงงานเป็นสญญาxxxxxxใชกบ
ผใชแรงงาน ซง
ลกxxxxxxใชแรงxxxในการทางานหรอ
ใชค
วามรู้ ใชค
วามคิดxxxxxxxxxxxxx xxxx ทนายความ นายแพทย์ กรรมกร วิศวกร นกบญ
ชี xxxxxxx
xxจ
าเป็นว่าการเป็นลกxx
xนน
จะตองใชแรงxxxเพียงอยา
งเดียวทา
งานใหกบ
นายจาง
ญาxx
xแรงงานตามxxxxxxกฎหมายแพ่งและพาณิชยน
ี้ มีขอ
ยกเว้นคือ
มิใหน
าไปใช้แก่ลูกจ้างหรือนายจา
งซึ่งทา
งานอยู่ในส่วนราชการ รฐ
วิสาหกิจ เพราะขา
ราชการหรือ
พนก
งานรฐ
วิสาหกิจที่รบ
เงินเดือนจากส่วนราชการหรือรฐ
วิสาหกิจนน
ๆ จะมีกฎหมายพิเศษใชบ
ังคบ
xxxxxxxxxx ขา
ราชการของสา
นกงานคณะกรรมการการอาชีวศกษา ลกxx
xประจา
ของ การไฟฟ้าฝ่ าย
ผลิตแหงประเทศไทย เป็นตน
การเซ็นสัญญาxxxx
าหนดแบบของสญ
ญาไวชด
xxx อาจทา
เป็นหนง
สือหรือพึงตกลงดวย
วาจาโดยชด
แจง
หรือ โดยปริยายก็ได้ สญ
ญาxx
xแรงงานก็เกิดขึน
เพียงแต่นายจา
งและลก
xxxเขาใจ
ตอกนหรอปฏิบติตอกนตามกฎหมายแรงงาน
มาตรา 575 อน
ว่าการxxxแรงงาน หมายความว่า สญ
ญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่า ลก
xxxx ตกลงจะ
ทางานใหแก่บคคลอีกคนหนง
เรยกว่า นายจา
ง และนายจา
งตกลงจะใหส
ินxx
xตลอดเวลาที่ทางานให
ข้อ 1. วัตถุทป
ระสงคแ
หงสัญญา
นายจางตกลงxxx และลกxxxตกลงรบ
xxxทางานในตาแหนง
........................................
แผนก............................................. โดยมีกาหนดระยะเวลาทดลองงาน วน
นบแตวน
ทาสญญา
นีเ้ ป็ นต้นไป โดยระหว่างระยะเวลาทดลองงาน หากนายจ้างพบว่าผลการปฏิบัติงาน หรือความ
ประพฤติใด ๆ ไมว
่าจะเป็นเรองการพนน
ชxx
xว ยาเสพยติดใหโทษ สขภาพ หรอทศนคติของลก
xxxxxxไม
เหมาะสมกบ
การทา
งานตามการพิจารณาของนายจา
ง ใหx
xxxxxลูกxx
xขาดคณ
xxxxxxการเป็นลก
xxx
ของนายจา
ง และใหนายจา
งมีxxxxxยติการทดลองงานไดท
xxx
ข้อ 2. ค่าxxxxและการชาระ
ทงสองฝ่ ายตกลงกาหนดคาxxxในอตราวน/เดือนละ บาท
(......................................... ) โดยนายจางจะจ่ายใหแก่ลกxxxในวน
ที่ ของทก
เดือน
ณ ที่ทา
การของนายจา
ง หรอจ่ายผ่านบญชีเงินฝากธนาคารของลกxx
x xxxตามที่นายจางเห็นxxxxx
ลกxxxสญญาและทราบดีว่า
3.1 จะปฏิบัติตามคา˚
รับรองของลูกจ้าง คา
รับรองที่ปรากฏอยู่ในใบสมัครงาน (ถ้ามี)
ขอบังคบ
เกี่ยวกับการทา
งาน xxxxxxx ประกาศ และหรือคา
ส่ง
ของxxxxx
xxxxมีอยู่ในขณะทาสญญา
หรือที่จะมีขึน
ต่อไปในภายหนา
และตกลงใหx
xxxxx คารบ
รอง ขอ
บังคบ
เกี่ยวกับการทา
งาน xxxxxxx
ประกาศ และหรอคาส่งดงกลาวเป็นสวนหนง
ของสญญานีดวย
3.2 นายจางมีxxxxx ดงตอไปนี
3.2.1 กาหนด แกไขเปลี่ยนแปลง ยกเลิก หรอเพิ่มเติมวน
และเวลาทา
งานxxxxวน
หยด
วนลา เวลาพก
และหรอสวส
ดิการ
3.2.2 กา
หนด หรือแกไ
ขเปลี่ยนแปลงขอ
บังคับเกี่ยวกับการทา
งาน xxxxxxxxxxx
รวมทั้งการโอนย้ายตาแหน่ง หรือหน้าที่การงานในบริษัท หรือบริษัทในเครือตามที่นายจ้างจะ
เห็นxxxxxโดยลกxx
xพรอมที่จะปฏิบติงานทง
ในเขตกรุงเทพมหานครและตา
งจง
หวด
3.3 การที่นายจางตกลงรบ
ลกxxxxxxxxงานกบ
บรษ
ัทตามสญญานี้ เนื่องมาจากลกxxxxx
xxx
xxxxหลกฐาน หรอใหค
ารบ
รองตอนายจา
งว่า เป็นผม
ีคณสมบต
3.4 หากเกิดความชารุดเสียหาย สญหายแก่ทรพ
ยสินของxxxxxxxx
อยภ
ายในที่ทาการขอ
xxxxx
xxxxลก
xxxทา
งานอยู่ และอยใ
นความดูแลรบ
ผิดชอบของลูกxx
x xxxว่าจะเกิดจากความผิดของ
ลกxx
xxxxxxx
xตาม ลกxx
xตกลงเป็นผรู บ
ผิดชอบ
ข้อ 4. หลักประกันการปฏิบติxxxxxxxx
เพื่อเป็นหลักประกันการปฏิบัติxxxxxxxxตลอดจนความรบ
ผิดและหนีสินอื่นใดของลูกจ้าง
ลกxx
xตกลงว่า จะจดใหข
าราชการระดบ
....... ขนึ
ไป หรือบุคคลอื่นใดตามที่นายจา
งเห็นxxxxxผูกพน
ตนเขา
คาประกนการปฏิบติตามสญญาของลกxx
xใหกบ
นายจาง
หากสญญานีย
งไมส
ินสดลง แตผ
คู าประกน
หลดพน
ความรบ
ผิดจากสัญญานี้ ไปไมว่าดวย
เหตใ
ด ลก
xxxจะตอ
งจด
หาผูค
าประกน
ใหม่ ซึ่งมีคณ
สมบติตรงตามหลก
เกณฑ์ และเงื่อนไขตามวรรค
แรกใหกบ
นายจา
งภายใน วน
นบแตวน
ที่ลกxxxxxรบ
แจง
จากนายจาง
ข้อ 5. การผิดนัดผิดสัญญา
หากลูกxx
xผิดนด
ผิดสญ
ญานีโ
ดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างรา
ยแรง ทา
ใหน
ายจา
งไดรบ
ความเสียหาย ลกxx
xตกลงยินยอมใหน
ายจา
xxxxxxxxxxxxxxxxx
ญา และหรือ มีxxxxxเรียกค่าเสียหาย
จากลกxx
xโดยใหนายจา
งมีxxxxxนาคา
เสียหายมาหกออกจากคา
xxx คาลว
งเวลา ค่าทา
งานในวน
หยด
และหรือค่าล่วงเวลาในวน
หยด
ได้ และหากยง
xxxxxxxxxxกบ
xxxxxxxxxxxxxเกิดขึน
นายจา
xxxxxxxxxxxxx
คาเสียหายจากลกxxxxxอีก
าขึน
เป็นสองฉบับ มีขอ
ความถูกตอ
งตรงกัน ทั้งสองฝ่ ายไดท
ราบ และเขาใจ
ขอความในสัญญานีโ
ดยตลอดดีแล้ว เห็นว่าถูกตอ
งตรงตามxxxxxของตนจึงลงลายมือชื่อ และ
ประทบ
ตราบรษ
ัท (ถามี) ไวเป็นสาคญตอหนาพยาน และตางยดถือไวฝ
่ ายละxxx
ลงชื่อ นายจาง
(........................................)
ลงชื่อ นายจาง
(........................................)
ลงชื่อ พยาน
(........................................)
ลงชื่อ พยาน
(........................................)
xแรงงาน ตาม ป.พ.พ.มาตรา 575 อน
ว่าการxx
xแรงงาน หมายความ
ว่าสญ
ญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่า ลก
xxx ตกลงจะทา
งานใหแ
ก่บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่า นายจา
ง และ
นายจา
งตกลงจะใหส
ินxx
xตลอดเวลาที่ทา
งานให
แยกพิจารณาองคป
ระxxxxxด
งนี
1. สญญาxxxแรงงานเป็นนิติกรรม 2 ฝ่ าย คือ ฝ่ ายนายจางและฝ่ ายลกxxx
2. สัญญาxxxxแรงงานเป็ นสัญญาต่างตอบแทน ลูกจ้างทางานให้นายจ้าง และนายจ้างจ่ าย
คาxx
xตลอดเวลาที่ลกxx
xทา
งานให
3. สญญาxxxแรงงานอาจทา
เป็นหนง
สือ หรือดว
ยวาจาชด
xxx หรือโดยปริยาย หรือมีพฤติกรรม
อยา
งใดอยา
งหนึ่งที่บ่งxxx
xxมีการxx
xแรงงานกน
อนึ่ง คาว่าสญญาxxxแรงงานอาจทาไดโดย ปรยาย คือ มีการใหบ
ุคคลฝ่ ายหนึ่งกระทา
การอย่าง
ใดอย่างหนึ่งใหก
ับบุคคลอีกฝ่ ายหนึ่งเป็นประจา
จนเกิดความxxxxxx xxxx xxxxxxใหน
ายหนึ่งมาทา
บญxxxxxบา
นของตนประจา
แลว
ก็จ่ายคา
xxxเป็นรายสป
ดาหมาตลอด
กxxx xxxเป็นเงินตราหรอทรพ
ยสินอื่นตามที่ตกลงกน
การxx
xแรงงานรวมไป
xxxxxxxx
xในเรื่องความรูค
วามxxxxxxดว
ย ไม่จา
เป็นตอ
งหมายxxxxxxใชแ
รงงานหรือแรงxxx xxxx
xxxxxxปรกษาบรษ
ัท xx
xนกตรวจสอบ เป็นตน
แตถ
าเป็นการทา
งานใหเปลา
โดยxxx
xxสินxx
xตอบแทน
ก็xxx
xxxxxเป็นสญญาxx
xแรงงาน
1. สญญาxxxแรงงานเป็นสญญาที่มีลกษณะเป็นการเฉพาะตว
(ป.พ.พ.มาตรา 577) เพราะการ
ที่นายจา
งจะxx
xใครก็ตอ
งพิจารณาถึงความรูค
วามxxxxxx ความตง
ใจ ความขยน
อดทน ฯลฯ ส่วน
ลูกจ้างจะทา
งานใหแ
ก่ใคร ก็อาจตอ
งพิจารณานิสัยใจคอ สถานะทางการเงิน หรือเรื่องอื่น ๆ ของ
นายจา
งดว
ยxxxxกน
2. สญญาxxxแรงงานเป็นสญญาที่นายจา
งตอ
งรว
มรบ
ผิดในผลแห่งละเมิดที่ลก
xxxxxxก
ระทาไป
ในทางการxxxxxx (ป.พ.พ.มาตรา 425)
การกระทา
ละเมิดของลก
xxxนน
ตองกระทา
ไปในทางการxxxxx
x–xxxxxxxละเมิดขึน
ขณะที่ลก
xxx
ทางานใหแก่นายจา
ง หรออยใ่
นขอบเขตการทา
งานของลกxx
x หากxxxxxxxเวลางาน นอกขอบเขตการ
ทางานใหกบ
นายจา
ง นายจา
งยอมไมต
องรบ
ผิด
3. สญญาxxxแรงงานนายจางมีอานาจควบคม
บงคบ
บญชาลกxxx (ป.พ.พ.มาตรา 583)
นายจา
งมีอา
นาจส่ง
ใหx
xกxx
xทา
งานตามที่นายจา
งตx
xxxxxxx โดยลูกxx
xจะต้องเชื่อฟังและ
ปฏิบติตามคา
ส่ง
ระเบียบ ขอบงคบ
ของนายจา
ง ถือเป็นสาระสา
คญของสญญาxx
xแรงงานxxxxกน
ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 5 “นายจา
ง” หมายความว่า ผูซ
ึ่งตกลงรบ
ลกxxxxxxx
xxงานโดยจ่ายคาxxxให้ และหมายความรวมถึง
(1) ผxx
งไดรบ
มอบหมายใหท
างานแทนนายจาง
(2) ในกรณีที่นายจางเป็นนิติบคคลใหห
มายความรวมถึงผม
ีอานาจกระทา
การแทนนิติบุคคลและ
ผxx
งไดรบ
มอบหมายจากผม
ีอา
นาจกระทา
การแทนนิติบคคลใหท
าการแทนดวย
1.3.1 xxxxxของนายจาง
1. ออกคา
ส่ง
ใหล
กxx
xปฏิบติงาน ตามxxxxxตกลงกน
(ป.พ.พ.มาตรา 575)
2. เปลี่ยนตว
นายจา
งได้ เมื่อลกxx
xxxxxxxxxครใจ(ป.พ.พ.มาตรา 577)
3. บอกเลิกสญญาxxxxxx หากลกxxx
– ใหบ
คคลอื่นมาทา
งานแทนตน โดยนายจา
งไมยินยอม (ป.พ.พ.มาตรา 577)
– ลกxx
xขาดงาน โดยไมมีเหตผ
ลอน
xxxxx (ป.พ.พ.มาตรา 579) เป็นตน
กxx
xออกได้ หากลกxx
xกระทา
ดงตอไปนี้ (ป.พ.พ.มาตรา 583)
(1) ทจรตตอหนาxxx xxxx โกงเงินนายจาง
(2) กระทาความผิดอาญาตอนายจาง
(3) จงใจทาใหน
ายจางไดรบ
ความเสียหาย
(4) ประมาทเลินเลอเป็นเหตใหน
ายจางไดรบ
ความเสียหายอยางรายแรง
1.3.2 หน้าทของxxxxxx xxx ต่อไปนี
1. จ่ายค่าxxxxให้ลูกจ้างเป็ นค่าตอบแทนในการทางานxxxxxxxxxxxx xxxจะเป็ น
รายช่ว
โมง รายวน
รายสป
ดาห์ รายเดือน รายชิน
เป็นตน
งมีหนา
ที่ออกใบสา
คญใหล
กxx
xเมื่อการxx
xสินสดลงแลว
ลกxxxมีxxxxxxxxจะไดรบ
ใบสาคญ (ป.พ.พ.มาตรา 585)
3. นายจา
งตองรว
มกนรบ
ผิดกบ
ลกxx
xในผลแหง
ละเมิด ซึ่งลก
xxxxxก
ระทา
ไปในทางการxxx
xxxนน (ป.พ.พ.มาตรา 425 )
ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 5 ลกxxx หมายความว่า ผxx
งตกลงทา
งานใหน
ายจาง
ไดรบ
คาxx
xxxว
่าxxxxยกชื่ออยา
งไร xxxxเรยกว่า ลกxx
xช่ว
คราว ลกxx
xทดลองงาน ลกxxxรายวน
1.4.1 xxxxxของลูกxxx
1. ไดรบ
สินxx
xตลอดระยะเวลาที่ทา
งานใหนายจา
ง (ป.พ.พ.มาตรา 575)
2. ถา
นายจา
งยินยอม xxxxxxใหบ
คคลอื่นมาทา
งานแทนตนได้ (ป.พ.พ.มาตรา 577)
3. ไดรบ
ใบสาคญ
การทา
งานจากนายจา
ง เพื่อไปแสดงต่อนายจา
งในการสมค
รงานที่อื่น
(ป.พ.พ.มาตรา 585)
4. ไดรบ
เงินคา
เดินทางกลบ
บาน หากนายจา
งรบ
มาจากตา
งถิ่น (ป.พ.พ.มาตรา 586)
1.4.2 หน้าทข
องลูกxx
x xxx
ต่อไปนี้
1. ลกxx
xตกลงทา
งานใหนายจา
ง โดยxxxxxxxทา
งานในฐานะลกจา
งดว
ยตนเอง
2. ลกxx
xจะตองทา
งานตามคา
ส่ง
ของนายจา
ง อน
เป็นคา
ส่ง
ที่ชอบดว
ยกฎหมาย
xตอ
งทา
งานเพื่อรบ
สินxx
x แสดงxxxxxเป็นลูกจ้างชัดเจน มิไดท
าเพราะรก
ใคร
เสนห
า หรอช่วยทา
งานเนื่องจากรว
มประกอบกิจการรว
มกน
4. ลกxx
xตองทา
งานตามเวลาที่ตกลงกน
ไว้ หากไม่มาตามที่ตกลงกน
ไว้ นายจา
งมีxxxxxxx
จ่ายคา
xxx เลิกสญญาxx
x xxxเรยกคา
เสียหายจากลกxx
xxx
ลงดวยสาเหตด
งตอไปนี
สญญาจางแรงงานนน
มีทงสญ
ญาจา
งที่มีการกา
หนดระยะเวลาจา
งไวแ
น่นอน กับสญ
ญาจา
งที่
ไมมีการกา
หนดระยะเวลาการจา
งไวแนน
อน ซง
การสินสด
ของสญ
ญาจา
งทง
2 ประเภทนีต
องแตกต่าง
กนดง
นี้
1.5.1 สัญญาจ
งแรงงานท่ีมีกา
หนดระยะเวลาการจา้ งไว้แน่นอน มีเหตแ
ห่งความสินสดไว
3 สาเหตุ ดง
นี้
1. สิน
สดเมื่อถึงกา
หนดระยะเวลาตามที่ตกลงไวใ
นสญญาจา
ง คือตกลงใหสินสดกน
วนไหน
เมื่อถึงกา
หนดวันดน
กล่าวก็ใหสญ
ญาจา
งสิน
สุดลงวันนน
เช่น พรรณีจา
งอุษา มาทา
งานเป็นครูจาง
สอนกบ
ตน มีระยะเวลา 1 ปี เมื่อครบกาหนด 1 ปี สญญาจางยอมระงบ
ลงทนที
2. สิน
สุดเมื่อเงื่อนไขสา
เร็จ (กรณีสัญญาจ้างมีเงื่อนไข) หรือเมื่อถึงเวลากา
หนด (กรณี
สญญาจา
งมีเงื่อนเวลา) เช่น จางมาวางระบบ ความปลอดภย
ใหส
าเรจ
เมื่อวางระบบดาเนินการตาง ๆ
จนสา˚
ลงแลว
เรจตรวจผ่าน ระบบความปลอดภยใชง
เป็นตน้
านไดดี ไดรบ
ใบรบ
รองเรียบรอ
ยก็ถือว่าสญ
ญาจา
งสินสด
3. คู่สญ
ญาทง
2 ฝ่ ายตกลงเลิกสญ
ญากัน ซึ่งอาจตกลงเลิกกน
ก่อนที่จะสิ้นสุดระยะเวลา
ตามที่กา
หนดไวในสญญาก็ได้ ทง
นีเพราะสญญาเกิดจากความสมครใจของคส่
ญญานน
เอง
1.5.2 สัญญาจ
งแรงงานท่ีไม่มีกา
หนดระยะเวลาจ้างไว้ ซึ่งไดแ
ก่สญ
ญาจา
งงานท่ว
ไปของ
ลกจา
งประจา
ของบรษ
ัท หรอกิจการของนายจา
ง ซง
มีเหตแหง
ความสิน
สดไวด
งนี
1. เมื่อมีการบอกเลิกสญญากนลวงหนา
2. คู่สัญญาตกลงเลิกสัญญากัน เช่น กรณีที่ลูกจ้างลาออกตามระเบียบบริษัท หรือ
ขอตกลงที่ทากบ
นายจา
งไว
3. เมื่องานที่จา
งใหท
าเสร็จ เช่น จา
งคนมาเก็บทุเรียนใหห
มดสวน เมื่อเก็บทุเรียน จนหมด
สวนก็ถือว่างานนน
เสรจ
สญญาจา
งยอมระงบ
ไปโดยปรยาย
นอกจากนีแลว
ก็มีเหตแหง
การสิน
สดของสญญาจางแรงงานอื่น ๆ อีก เช่น สิ้นสด
เนื่องดว
ยความ
ตายของคู่สัญญา (ป.พ.พ.มาตรา 583,582 วรรค 1) สิน
สุดเนื่องดว
ยลูกจ้างไม่สามารถทา
งานให
นายจา
งไดอีกต่อไป สิน
สุดเนื่องจากลก
จางไม่มีฝีมือในการทา
งานตามที่แสดงไว้กับนายจา
ง ลูกจาง
กระทา
ผิดรา
ยแรงตอนายจา
ง เหลา
นี้ เป็นตน