Contract

หน่วยที่ 3

การบัญชีเกี่ยวกับ สัญญาเช่า

ความหมายของสัญญาเช่าและการเช่าซื้อ

1

xxxxxxxx (leasing)

หมายถง

สญญาหรอ

ส่วนของสญ

ญาทผ่

ใู หเ

ช่า (lessor) ใหสท

ธแก่ผxx

xxx (lessee)

ในการใชสน

ทรพ

ย์ (สน

ทรพ

ย์อ้างอง

) ส˚าหรบ

ช่วงเวลาทต่

กลงกน

เพ่อ

แลกเปลยน

กบสงตอบแทน

จากความหมายของสญั ญาเช่าขา้ งต้น เม่อื พจิ ารณาร่วมกบั สถานการณ์ ของธุรกจิ ในปัจจุบนั สญั ญาxxxxxxxเกยี วขอ้ งกบั บุคคล 2 ฝ่ าย (เม่อื ผูใ้ ห้ เชากบผข้ ายเป็นบุคคลเดยวกนั ) หรอื 3 ฝ่ายดงแผนภูมภาพ

ผเ้ ช่า

หมายถึง กิจการท่ได้มาซ่ึง

สทธก

ารใช้สน

ทรพ

ย์อ้างอิง

ส˚าหรบช่วงระยะเวลาหนึ่ง

โดยแลกเปล่ียนกับสิ่งตอบ

แทน

ผู้ให้เช่า หมายถึง กิจการท่ีมอบxxxxxxxxใช้สินทรัพย์อ้างอิง ส˚าหรับช่วง

ระยะเวลาหนึ่งเพอแลกเปลย่ นกบสงตอบแทน ผใู หxxxxxxxผจู ดหาสนทรพยxx

xxxเป็นเจา

ของสน

ทรพ

ย์ หรอผผลต

หรอ

ผแู

ทนจา

หน่าย หรอ

ผใู หก

ารสนบ

สนุน

แหล่งเงนทุน xxx

สถาบนการเงน

และธุรกจลสซง

สินทรพ

ยอ้างอิง หมายถง

สนทรพ

xxxxxxx

ญาเช่า ซ่ึง

ผใหเชาใหส

ทธในการใชส

นทรพยน

นต่อผxx xx

xxxxxxxxxxxสินทรพ

ย์ หมายถง

สนทรพ

ยทxx

xxงสท

ธของ

ผเ้ ชาในการใชส

นทรพยอ

างองสาหรบชวงอายุสญญาเชา

การระบุสญ

ญาเช่า กิจการต้องประเมินว่าสญ

ญาเป็น

สญญาxxxxxxมสญญาเชาเป็นสวนประกอบหรอไม

ประเภทของสัญญาเช่า

2

1 สญั ญาเช่าชนิ ดจดั หาแหล่งเงินทุนหรือสญั ญาเช่าการเงิน (เดิม) (Financial leases) หมายถงึ สญั ญาเช่าทใ่ี หเ้ กดิ การโอนความเสย่ี งและ ผลตอบแทนทัง้ หมดหรือเกือบทัง้ หมดท่ีผู้เป็ นเจ้าของพึงได้รับจาก สนิ ทรพั ยใ์ หแ้ ก่ผเู้ xxx xxว่ า่ ในทส่ี ดุ การโอนกรรมสทิ ธจิ ์ ะเกดิ ขน้ึ หรอื ไม่

2 สญ

ญาเช่าดา

เนิ นงาน (Operating leases)

หมายถง

xxxxxxxxxx

ใชส

ญญาเชาการเงน

ในการจดั ประเภทสญั ญาเช่าเป็นสญั ญาเช่าชนิดจดั หาแหล่ง เงินทุนหรือสญั ญาเช่าด˚าเนินงาน กิจการต้องพิจารณาถึง เนื้อหาของรายการมากกว่ารูปแบบxxxxxxxx ตามxxxx กิจการต้องจดั ประเภทสญั ญาเช่าเป็นสญั ญาเช่าชนิดจดั หา แหล่งเงินทุนหากสญั ญานัน้ ท˚าให้เกิดสถานการณ์ต่อไปนี้ xxxxxxxxหนึ่งสถานการณ์

สญญาเชาโอนความเป็นเจาของในสนทรพยใหแก่ผเ้ ชา

เมอสน

สุดระยะเวลาของสญญาเชา

ผูมสท

ธเลอ

กซ้อสน

ทรพ

ย์ด้วยราคาทต

่˚ากว่าxxxxxxยุตธ

xxx x xx

ทสท

ธเลอ

กซ้อ

เกด

ขน้

ด้วยจ˚านวนทม

ากเพยง

พอทจ

ะทาใหxxxความแน่ใจอยางxxxxxxxxxx x วนเรมตนของสญญาเชาวาผเ้ ชาจะใชส

ทธเลอกซอ

สนทรพยนนั

ระยะเวลาของสญญาเช่าครอบคลุมอายุการใหป

ระโยชน์เชง

เศรษฐกจสว

นใหญ่ของสน

ทรพ

ยแมว

าจะไมม

การโอน

กรรมสท

ธเิ ์ กด

ขน้

x xx

เรมตน

ของสญ

ญาเช่ามล

ค่าปัจจุบน

ของจา

นวนเงน

ขนั

ต่˚าทต่

องจ่ายมจ

านวนเท่ากบ

หรอ

เกอ

บเท่ากบ

มลค่า

ยุตธรรมของสนทรพยทเี ชา

สนทรพยท

เี ชามล

กษณะเฉพาะเจาะจงกระทงั ่ มผ

xx xxxเพย

งผเู ดย

วทx

xxxxxใชสน

ทรพ

ยนนั

โดยไมจ

าเป็นตอ

งน˚า

สนทรพยด

งกล่าวมาดดแปลงทส่

าคญ

วนั เริ่มต้นของสญั ญาเช่า

หมายถึง xxxxxxท˚าสัญญาเช่า หรอื วนั ทxxx xxสญั ญาไดต้ กลงตาม เง่ือนไขหลักของสัญญาxxxx xxxx xxxวนั ใดจะเกดิ ขน้ึ ก่อน ซง่ึ ณ วนนี้

1 ) สัญ ญ า เ ช่ า จ ะ ถู ก จั ด

2) ในกรณีสญ

ญาเช่าชนิดจดหา

ป ร ะ เ ภ ท เ ป็ นสัญญา เ ช่ า

แหล่งเงนทุน กจการตอ

งก˚าหนด

ด˚าเนินงานหรือสัญญาเช่า

จานวนเงน

ทจ่

ะตอ

งรบ

รู้ ณ วนท่

ชนิดจดหาแหล่งเงนทุน สญญาxxxxxมมผล

การบันทึกบัญชีทางด้านผู้เช่า – สัญญาเช่า

ชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน (สัญญาเช่าการเงินเดิม)

3

ณ วนั ทส่ี ญั ญาxxxxxxxxx xผี ล ผเู้ ช่าตอ้ งวดั xxxxxxสทิ ธกิ ารใช้สนิ ทรพั ย์ โดยใช้ราคา ทุน ราคาทุนของสทิ ธกิ ารใชส้ นิ ทรพั ย์ ประกอบดวยรายการต่อไปนี้

1

01

การรบ

รร้

ายการเม่ือเริ่มแรก

03

จานวนเงนทร่ บรเ้ มอเรมแรก

ตนทุนทางตรงเรมแรกทเี กดจากผเ้ ชาเป็น

ของหนี้สนตามสญญาเชา

02

ตนทุนสวนเพมในการไดมาของสญ

04

ญาเชา

จานวนเงนทต่ องจายชาระ

ประมาณการของตนทุนน้ีจะxxxขน

กบผเ้ ชา

xxxxxxxxxx

ในการรอ

ถอน และขนยายสนทรพยอ

างอง

อตั ราดอกเบีย้ ตามนัยของสญั ญาเช่า

หมายถงึ อตราคดลด ณ วนเรมตนสญญาทxxx xใหผลรวมของมลคาปัจจุบนของจานวนเงนทต่ี องจา่ ย และมxx ค่าxxxxxอื ทไี มได้ รบการประกนั มจี านวนเทากบผลรวมของมลคายุตธรรมของสนทรพยอ์ างองและตนทุนทางตรงเรมแรกของผใ้ หเชา่

อตราดอกเบีย

เงินก้ย

ืมส่วนxxxxx

หมายถง

อตราดอกเบย้

ทผ่

เู ช่าตอ

งจ่ายในการกูยม

เงน

ทม่

ระยะเวลาและการค้า

ประกน

คลา

ยคลงกบ

ทร่

ะบุไวใ

นสญญา

เช่า ส˚าหรับเงินท่ีจัดหาไว้ซ่ึงจ˚าเป็ นในการได้มาซ่ึงxxxxxxxxxxxxมีxxxxxxใกล้เคียงกับxxxxxxxxใช้สินทรัพย์ใน

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทคลายคลงกน

2

การวดมล

ค่าภายหลง

การรบ

รร้

ายการเมื่อเร่ิมแรก

การวดมลคาภายหลงของสทธการใชสนทรพย

หลงจากวนเรมตนสญญา ผเ้ ชาตองวดมลคาสทธการใชส

นทรพยโดยใชว

ธราคาทุน

สทธการใชสนทรพย์ = ราคาทุน

หกคาเสอมราคาสะสม (ตาม TAS36) และผลขาดทุนจากการดอยคาสะสม (ตาม TAS36)

ปรบปรงด้วย การวดมลคาใหมของหนี้สนตามสญญาเชา่

3 วิธีการวดมล

ค่าอ่ืน

- หากสทธการใชส

นทรพยเกย

วพนกนกบรายการทด่ น

อาคารและอุปกรณ์ ทผ่

xx xxx

ใชว

ธราคาทต่

ใหม่ (ตาม TAS16) ผxx

xxxอาจเลอ

กใชวธต

ราคาใหม่กบสท

ธการใช

สนทรพยทุกรายการทม่

ความเกย

วพนกนกบรายการทด่ น

อาคารและอุปกรณ์นนั

- ถา

ผxx

xxxใชวธม

ลค่ายุตธ

รรม (ตาม TAS40) กบ

อสง

หารม

ทรพ

ยเพอ

การลงทุนของผxx

xxx ผเู

ช่าตอ

งใชวธ

มลคายุตx

xxxxxหรบสทธการใชส

นทรพยท

เี ป็นไปตามคานิยามของอสงหารมทรพยเพอ

การลงทุนดวย

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน

- สทิ ธกิ ารใช้สนิ ทรพั ย์ หกั ค่าเสอื มราคาสะสม และค่า เผอื การดอ้ ยค่า แสดงไวใ้ น สวนสนทรพยxxxxxเวยน

- หนี้สนิ ตามสญั ญาเช่า ส่วนทxxx xครบก˚าหนดใน

1 ปี แ ย ก อ อ ก จ า ก หนี้สนxxxxxเวยน

- ดอกเบ้ียค้างจ่ายถ้ามใี ห้ แสดงเป็นหนี้สนxxxxxxน

การแสดงรายการในงบกาไรขาดทนเบดเสรจ็

- ดอกเบ้ียจ่ายของ

หนี้สนตามสญญาเชา่

- คาเสอื มราคา

- สทธการใชส้ นทรพย์

การแสดงรายการในงบกระแสเงินสด

- ส่วนของเงนตน

ของหนี้สน

ตามสญ

ญาเช่าแสดงเป็นกระแส

เงนสดจากกจกรรมจดหาเงนิ

- ส˚าหรับดอกเบ้ียของหนี้สินxxxxxxxxเช่า ให้ปฏิบัติตาม ขอ้ ก˚าหนดส˚าหรบั ดอกเบ้ยี จ่ายในมาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ี 7 เรอื งงบกระแสเงนสด

การเปิ ดเผยข้อมxx

นอกจากทผ่ี เ้ ชาตองเปิดเผยขอ้ มxx การวเิ คราะหก์ ารครบก˚าหนดของหนี้สนิ ตามสญั ญา เช่านอกจากหนี้สนิ ทางการเงนิ อ่นื ตามขอ้ ก˚าหนดทรี ะบุไวใ้ นมาตรฐานการรายงาน ทางการเงนิ ฉบบั ท่ี 7เรอื งการเปิดเผยขอ้ มxx xx˚ หรบั เครอื งมอื ทางการเงนิ (เมอื มกี าร ประกาศใช้) ผู้เช่าต้องเปิดเผยข้อมูลสญั ญาเช่าชนิดจดั หาแหล่งเงินทุนเพิ่มเติม ดงต่อไปนี้

1. คาเสอ

มราคาสาหรบสทธการใชส

นทรพยจ

าแนกตามประเภทสนทรพยอ

างอง

2. ดอกเบยจายของหนี้สนตามสญญาเชา

3. คาใชจ

ายเกย

วกบสญญาเชาระยะสนั

ทร่

บรxx

ง่ ค่าใชจ

ายนี้ไมร

วมถง

คาใชจ

ายเกย

วกบสญญาเชาทม่

อายุ 1 เดอนหรอน้อยกวา

4. ค่าใชจ

ายเกย่

วกบสญ

ญาเช่าสน

ทรพ

ยทม่

มลค่าต่˚าสุดทร่ x

xxx xง่

ค่าใชจ

่ายนี้

ไมต

องรวมถงคาใชจ

ายเกย

วกบสญญาเชาระยะสน

ของสนทรพยท

ม่ ม

ลคาต่า

5. ค่าใชจ

่ายเกย

วกบ

การจ่ายช˚าระค่าเช่าผน

แปรทไ่

ม่รวมอยู่ในการ

วดขอมลหนี้สนตามสญญาเชา่

6. รายไดจากการใหxxxxxxสทธการใชสนทรพย

7. กระแสเงนสดจายทงหมดของสญญาเชา

8. การเพมขน

ของสทธการใชส

นทรพย

9. ผลกาไรหรอผลขาดทุนทเี กดจากการขายและเชากลบคน

10. มลคาตามบญชของสทธการใชส

xxxxxx x xxxx

รอบระยะเวลาการรายงานจาแนกตามประเภทสนทรพยอ

างอง

4

การบันทึกบัญชีทางด้านผู้ให้เช่า - สัญญาเช่า

ชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน (สัญญาเช่าการเงินเดิม)

สญั ญาเช่าชนิดจดั หาแหล่งเงนิ ทุนดา้ นผใู้ หเ้ ช่า มเี ง่อื นไขxxxxเดยี วกบั ผูเ้ ช่า ภายใต้สญั ญาเช่า ชนิดจดั หาแหล่งเงนิ ทุน ผู้ให้xxxxxxxโอนความ เส่ียงและxxxxxxxxxxของความเป็นเจ้าของ ทัง้ หมดให้แก่ผู้เช่า ดังนั้น ผู้ให้เช่าจะโอน xxxxxพั ย์ออกจากบัญชีและบันทึกผู้เช่าเป็ น ลูกหนี้สัญญาเช่าด้วยจ˚านวนค่าตอบแทน ทง้ หมดทผ่ี ใ้ หเชาจะไดร้ บในxxxxx

ค่าตอบแทนทผ่

ใู หเ

ช่าจะไดรบ

เรย

กวา

เงน

ลงทุนขนั ตน

ตามสญญาเชา (gross investment) ประกอบดวย

1 จานวนเงินทตอง้่ี จ่ายผxxx xxx จ่าย

2 มล

ค่าคงเหลือxxxxxxได้รบ

ประกน

1

จานวนเงินที่ต้องจ่ายผxxx xxxจ่าย ได้แก่

1.1 คาxxxxxทห่

กสงจงใจทไดร

บจากสญญาเชา

1.2 คาเชาผนแปรทข่ น

อยก่

บดชนีหรออตรา

1.3 มลคาxxเหลอทไดรบประกน

1.4 สทธเลอกซอสนทรพย

1.5 คาปรบทจ่ ายสาหรบการยกเลกสญญาเชา

2

มลค่าคงเหลือxxxxxxได้รบประกน

หมายถง

ส่วนของมล

ค่าxxเหลอ

ของสน

ทรพ

ยอา

งอง

ซง่

ผใู

หxxxxxxxxxxxxรบคน

หรอ

ส่วน

ของมลคาxxเหลอของสนทรพยอ

างองxx

xxร

บการประกนโดยบุคคลทเี กย

วของกบผใ

หเชา

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน

- ผใ

หเชาตองแสดงลกหนี้ตามสญญาเชา

ชนิดจดหาแหล่งเงนทุนดวยจานวนเงนลงทุนสทธตามสญญาเชา

- แยกแสดงลกหนี้ตามสญญาเชาชนิดจดหาแหล่งเงนทุน

- สวนทจะครบกาหนดภายใน 1 ปี เป็นสนทรพยxxxxxxน

- สวนทจ

ะครบกาหนดxxx

1 ปี เป็นสนทรพยxxxxxเวยน

- สนทรพยรอการขายแสดงแยกจากบญชี ทด่ น อาคาร และอุปกรณ์ และแสดงดวยยอดสุทธจากประมาณการลดราคา (ถาม)

- เงนมดจาการเชาจากผเ้ ชา

แสดงอยใ

นหนี้สนxxxxxเวยนอนและจะโอนไปแสดงในหนี้สนหมุนเวยนอน

เมอ่

จะตองใชคนในงวดถดไป

- รายไดดอกเบยตามสญญาเชาชนิดจดหาแหล่งเงนทุน ถอเป็นตนทุนทางการเงนในงบกาไรขาดทุนเบดเสรจ

การขายและการเช่ากลบคนื (Sale and leaseback)

การบน

ทึกบญ

ชีการขายและการเช่ากลับคืน

xxxxxxจดประเภทไดเป็น 2 ประเภท ดงนี้

การโอนสินทรพยที่เป็ นการขาย

การโอนสินทรพยxxxxxxใชก่ ารขาย