เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx

เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

: เขียนใบเสนอราคา “สองราคา” ... ทําสญญาxxxxxx !

: ผมไม่มีส่วนไดเ้ สียในสัญญา ... เพราะว่าเป็นxxxxxxxxx xxxx xxxxxxxxxxxxxx !

: “ใช้xxxxx” เม่ือพ้นระยะเวลา ... หมดxxxxxเยียวยาความเสียหาย !

: “ทางเข้า - ออกหน้าอาคาร” ... xxxxxxxใ้ ครครอง ?

: มติคณะรัฐมนตรีกําหนด “วนหยุด” ... “หยุด” ให้ด้วยครบ !

: เบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางอย่างไร ? ... (ไม่)

: xxxxต้ืนเขิน ... บุกรุกครอบครอง (ไม่) ได้ !!!

หมดxxxxx !

: เพ่ือคุณภาพชีวิตxxxxx ... จึงใช้ “xxxxxxxxxxxxx”

ฟ้องคดีต่อศาลปกครอง !

ฯลฯ

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง

“เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕”

โดย สํานักวิจัยและวิชาการ สํานกั งานศาลปกครอง สงวนลิขสิทธิ์

จัดทําโดย :

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง อาคารศาลปกครอง เลขที่ ๑๒๐ หมู่ที่ ๓ ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ ๑๐๒๑๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๑๔๑ ๑๑๑๑ สายด่วน ๑๓๕๕

โทรสาร ๐ ๒๑๔๓ ๙๘๔๕

xxxx://xxx.xxxxxxxxxx.xx.xx

คํานํา

สํานักงานศาลปกครอง โดยสํานักวิจัยและวิชาการได้จัดทํา อุทาหรณ์จากคดีxxxxxxหรือบทความทางวิชาการ (สั้น) โดยนํา ตัวอย่างจากคําส่งั และคําพิพากษาศาลปกครองxxxxxxสนใจมาเรียบเรียง เป็นเร่ืองราวเผยแพร่ในสื่อxxxxxxxxxต่าง ๆ และเห็นว่า อุทาหรณ์จาก คดีxxxxxxดังกล่าวมีเนือหาสาระท่ีเป็นประโยชน์เกี่ยวกับกฎหมาย xxxxxxและกระบวนการยุติธรรมทางxxxxxx xxxได้รวบรวมจัดทํา เป็นรูปเล่ม หนังสือ “เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxx ปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม” นับเป็นเล่ม ๕ แล้ว โดยมีลุงเป็นธรรม เป็นตัวละครเอกในการดําเนินเรื่อง พร้อมทั้งจดทําบทสรุปสาระสําคัญ ตลอดจนหลกกฎหมายและxxxxxxxxxการปฏิบัติราชการxxxxxจาก อุทาหรณ์แต่ละเรื่อง เพ่ืออํานวยความสะดวกให้กับผู้สนใจศึกษา ค้นคว้า

สํานักงานศาลปกครอง จึงxxxxxxxxอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้ จะมีส่วนในการพัฒนาหลักกฎหมายxxxxxxและกระบวนการ ยุติธรรมทางxxxxxx อีกท้ังเป็นประโยชน์ต่อแวดวงวิชาการ กฎหมายและผู้สนใจโดยทั่วไป

(xxxxxxxxx xxxxxxxxx) เลขาธิการสํานักงานศาลปกครอง

๒๐ กันยายน ๒๕๕๙

(๑)

สารบญั

เรื่องที่ ชื่อเรื่อง หนา้

๑.

“รู้ว่า “เส่ียง” เกิดความเสียหาย ...

ใคร ! รับผิด

เขียนใบเสนอราคา “สองราคา” …

ทําสญญาxxxxxx !

แค่ไกล่เกลี่ยขอพิพาท ... ยังไม่ผิดมรรยาท ทนายความครับ !

“xxxxx” พกตําราเข้าห้องสอบ เมื่อxxxxxxใช้ตอบ ... เหตุใด ? ต้องติด F ครับ ! ออกประกาศให้ซื้อที่ดินจาก ผู้รับมอบอํานาจได้ ... (ไม่) ตองรับผิด ? ก่อสร้างหอพักในหมู่บ้านจัดสรร ... ต้องเพิกถอนใบอนุญาต ครับ ! ผมไม่มีส่วนได้เสียในสญญา ... เพราะว่า เป็นxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx !

“แพ” (สํานักงานลอยน้ํา) ความจริง

ที่ปกปิดไว้ ... สุดทายต้องรื้อถอน ครับ !

๑

๒.

๖

๓.

๑๑

๔.

๑๖

๕.

๒๑

๖.

๒๖

๗.

๓๑

๘.

๓๖

(๒)

เร่ืองที่ ชื่อเรื่อง หน้า

๙. “ผู้จัดการมรดกหลายคน” ใคร ? มีอํานาจ จัดการทรัพย์มรดก ๔๑

๑๐. สร้างรั้วริมถนนสาธารณะโดยxxxxxxร อนุญาต ...

ต้องร้ือ ! ๔๖

๑๑. “สรา้ งถนน” โดยสําคัญผิดว่า

เป็นท่ีสาธารณะ ... แต่ว่าเป็นท่ีชาวบา้ น ๕๑

๑๒. “ใช้xxxxx” เมื่อพ้นระยะเวลา ...

หมดxxxxxเยียวยาความเสียหาย ! ๕๖

๑๓. อุบัติเหตุ ? ... เกิดจากพฤติกรรมผู้ขับขี่ แต่ฝ่ายxxxxxxยังมี “หนาท่ี” ครับ ! ๖๑

๑๔. “ทางเข้า - ออกหน้าอาคาร” ... xxxxxxxxใครครอง ? ๖๖

๑๕. รถยนต์สวมทะเบียนปลอม ... ผ จัดเต็ม !? ๗๑

๑๖. xxxxxxxxจะดํารงชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมxxxxx ! ๗๖

๑๗. สะพานขาดห้ามผ่าน ... ! แต่ประมาทขับรถเร็ว ...

ใครรับผิดมากกว่ากัน ? ๘๑

๑๘. มติคณะร xxxxxกําหนด “วนหั ยุด” ...

“หยุด” ให้ด้วยครับ ! ๘๖

๑๙. ค้ําประกันการเขาทํางาน ... ต้องรับผิด ตามข้อตกลง ๙๑

(๓)

เร่ืองที่ ชื่อเรื่อง หน้า

๒๐. เสียหายเพราะซื ที่ดนจากxxx รขายทอดตลาด

ฟ้องคดีต่อศาล ... ? ... ได้ ๙๖

๒๑. อบต. สร้างทางเทาปิดทางเข้า – ออก

บา้ นxxxทงั้ xxxxxxได้รับอนุญาต ๑๐๑

๒๒. เบิกค่าใช ่ายในการเดินทางอย่างไร ? ...

(ไม่) หมดxxxxx ! ๑๐๕

๒๓. เงินช่วยเหลือผู้ประสบภ ... จ่ายตามฐานะxxxxxx ! ๑๑๐

๒๔. ติดตั้งก สาดบังแดดหน้าบ้าน ... แตก่ ีดขวาง

การจราจร ! ๑๑๕

๒๕. xxxxตื้นเขิน ... บุกรุกครอบครอง (ไม่) ได้ !!! ๑๒๐

๒๖. ต้องจําหน่ายช่ือออกจากทะเบียนบ้าน ...

เพราะใช

ื่อคนอ่ืนทําบัตรประชาชน ! ๑๒๔

๒๗. เพื่อคุณภาพชีวิตxxxxx ... จึงใช้ “xxxxxxxxxxxxx”

ฟ้องคดีต่อศาลปกครอง ! ๑๒๙

๒๘. ส่งคนไปทํางานต่างประเทศxxxxxx ...

xxx ? บริษัทอา้ ง “ไม่เกี่ยว !” ๑๓๔

๒๙. ซ้อนสองอันตราย ! ค่าเสียหายเรียก (ไม)่

๓๐. ต้อง ! รับผิด ... เมื่อขับรถเกินมาตรฐาน

ได้ ? ๑๓๙

“บนทางด่วน” ๑๔๔

7

เร่ืองที่ ๑ “รวู้ ่า “เสี่ยง” เกิดความเสียหาย ...

ใคร ! รับผิด”∗

“อากาศxxxxxxxxxxxxกว่าอยู่ในxxxxxxxxxเยอะ xxxxกับxxxxxxชอบไหมครับ” ลุงเป็นธรรม ถามหลาน ๆ ขณะท่ีพามาเท่ียวที่เข่ือน

“ชอบมากคร ” xxxxตอบพร้อมกับทาxxxx

xxxxxxxxxxxxกบการมาเท่ียวเขื่อนครงั แรกในชีวิต

“ชอบค่ะ แต่ปีนี้นํ้าในเขื่อนเหลือน้อย มากเลยนะคะ มันxxxxจริง ๆ สงสารชาวไร่xxxxx xxxxxxxxxxกระทบมาก xxxx” xxxxxxซึ่งได้ศึกษาและเรียนรู้เกี่ยวกับสภาวะทางxxxxxxxxได้ให้ ข้อสังเกตถึงปริมาณนํ้าท่ีเหลือน้อย

“นาจะมีเขื่อนแบบนี้ในทุกจังหวัดของประเทศไทยนะครับคุณลุง

ชาวบ้านจะได้มีท่ีเท ว สวย ๆ งาม ๆ” xxxยังxxตื่นตากับเข่ือนxxxxxxxxxxx

“xxxxxxหรอกxxxx เพราะการสร้างเข่ือนอาจทําลายxxxxxxxx xxxx ต้นไม้หรือสัตว์xxxxxxอาศัยร่มเงาของต้นไม้จะไปอยู่ที่ไหน ลุงเป็นธรรมxx xxxสงสัยว่าหากชาวบ้านได้รับความเสียหายจากการสร้างเขื่อน xxxx นํ้าท่วมขังในพ้ืxxxxทําการเกษตรใครจะรับผิดชอบ และชาวบ้านxxxxxxxxxx มีxxxxxเรียกให้ทางราชการชดใช้ค่าเสียหายหรือไม่คะ” xxxxxxไม่เห็นด้วย ที่จะต้องสร้างเขื่อนขึ้นในพื้นที่ทุกจังหวัดท้ังยังกังวลว่าหากมีความเสียหาย

เกิดขึนกับชาวบาน ทางราชการจะต้องชดใช ่าเสียหายหรือไม่

“ในหลายจังหวัดชาวบ้านมีอาชีพทําการเกษตรและชาวนาชาวไร่ เมอื ประสบกับปัญหาภยxxxx ทางราชการจึงหาวิธีการป้องกันและแก้ปัญหา

ภยxxxซงึ ก

การสร้างอ่างเกบน้าเพ

เกบกกนํ้าไว้ใชในยามขาดแคลน

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๖ กรกฎาคม

๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ซึงผลของการสร้างอ่างเกบน้าก็อาจทําให้บางคนได้รับประโยชน์ แต่บางคน อาจได้รับความเสียหายจากน้ําท่วมขังในพ้ืxxxxทําการเกษตร ... เคยมี ชาวบ้านฟ้องศาลปกครองกรณีทานองเดียวกันนี้ ไปนั่งเล่นใต้ร่มxxxxxxxxxกว่า อากาศxxxxxxxอย่างนี้นั่งสบาย ลุงจะเล่าให้ฟัง” ลุงเป็นธรรมชวนหลานชาย หลานสาวไปนง่ xxxxใต้ตนไม้ในบริเวณใกล้เขื่อน

คดีนี้ เป็นกรณีที่ผู้xxxxxxxxxxxดินในบริเวณที่ทําการก่อสร้าง

อ่างเก็บนําอ้างว่าผลไม้ (ส ) ที่ตนxxxxxxxxxxxไว้ได้รับความเสียหาย

จากการที่น้ําท่วมขัง อันเป็นxxxxxxxxxxจากกรมพัฒนาที่ดิน

ได ่อสร้างอ่างเก็บน เพื่อแก้ปญหาการขาดแคลนxx xxx

xxxนําคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองโดยกล่าวอ้างว่า เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๖ กรมพัฒนาที่ดินได้จัดทําโครงการงานพัฒนาแหล่ง น้ําขนาดเล็กเพ่ือสาธารณประโยชน์ในพ้ืxxxxxxxผู้ฟ้องคดีครอบครอง ทําประโยชน์ โดยการดําเนินการก่อสร้างดังกล่าวxxxxxxสํารวจ ความต้องการของประชาชนในพื้นที่ เม่ือมีหนังสือร้องเรียนไปยัง นายอําเภอก็xxxxxxรับแจ้งผลการดําเนินการ จนกระทั่งไดเกิดน้ําท่วมขงั ทําให้ได้รับความเสียหายจากการxxxxxxxxxxxxเก็บเกี่ยวผลผลิต xxxxxxxxxxxไว้xxx

xxxขอให้ศาลปกครองมีคําพิพากษาให้ยกเลิกหรือระงับ การก่อสร้างอ่างเก็บน้ํา และให้กรมพัฒนาที่ดินชดใช้ค่าเสียหาย พรอมดอกเบี้ย

ข้อเท็จจริงในคดีน้ีรับฟังยุติได้ว่า ผู้ฟ้องคดีเป็นผู้ครอบครอง และทําประโยชน์ในที่ดินซึ่งไม่มีเอกสารสิทธิ ด้วยการxxxxxxxผล

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๓

ทางการเกษตรมาตังแต่ พ.ศ. ๒๕๔๖ และxxxxxxโต้แย้งว่ามิใช่ที่ดิน ที่อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติตามกฎกระทรวง ฉบับที่ ๒๗๓ (พ.ศ. ๒๕๑๐) ออกตามความในพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๗ ส่วนกรมพัฒนาท่ีดินซึ่งเป็นส่วนราชการในสังกัด กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก็ได้ดําเนินการก่อสร้างอ่างเก็บน้ํา ตามอํานาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ มาตรา ๑๘ ประกอบกับพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วน ราชการกรมพฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๓๗ มาตรา ๓

การก่อสร้างอ่างเก็บน้ําของกรมพัฒนาที่ดินถือเป็น

การกระทาละเมิดตอผฟู้ ้xxxxxหรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๙ - พ.ศ. ๒๕๓๓ ผู้ใหญ่บ้านในขณะนั้นได้เสนอโครงการ ต่อที่ประชุมราษฎรในหมู่บ้านเพื่อพิจารณาจัดทําแผน

พัฒนาอําเภอ ต่อมา ผู ้องคxxxxเป็นผู้ใหญ่บ้านตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๓๓ -

พ.ศ. ๒๕๓๕ ก็ได้จัดทําแผนพัฒนาอําเภอโดยมีโครงการดังกล่าว รวมอยู่ด้วย และใน พ.ศ. ๒๕๓๘ นาย ร. ผู้ใหญ่บ้านขณะนั้น ได้เสนอโครงการต่อกรมชลประทานจังหวัด และมีเจ้าหน้าที่ ออกดําเนินการสํารวจพื้นที่สร้างอ่างเก็บน้ําอีกครั้งหนึ่ง และได้มี การประชุมประชาคมหมู่บ้านเพื่อจัดทําแผนพัฒนาอําเภอ ๕ ปี (ต้ังแต่ พ.ศ. ๒๕๔๕ - พ.ศ. ๒๕๔๙) ซึ่งมีราษฎรเข้าร่วมประชุม ประมาณ ๑๕๐ คน โดยที่ประชุมได้มีมติให้เสนอโครงการสร้าง อ่างเก็บอยู่ในลําดับท่ี ๓ ต่อมา ได้รับการสนับสนุนงบประมาณ ในการสร้างอ่างเก็บน้ําจากกรมพัฒนาที่ดิน เนื่องจากเห็นว่าพื้นที่ พิพาทเป็นแหล่งผลิตส้มขนาดใหญ่แต่ประสบปัญหาขาดแคลน แหล่งน้ํา และคณะกรรมการพัฒนาจังหวัดได้มีมติเห็นชอบให้เพิ่มเติม

๔ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

โครงการสร้างอ่างเก็บน้ําในแผนพัฒนาจังหวัดประจําปี ๒๕๔๔ กรมพัฒนาที่ดินจึงดําเนินการสํารวจออกแบบก่อสร้างอ่างเก็บนํ้า และดําเนินการประกวดราคาหาผู้รับจ้าง และทําสัญญาxxxxxxx เอกชนให้ก่อสร้างอ่างเก็บนําxxxxxxxxลงxxxxxx ๕ มีนาคม ๒๕๔๖ จึงรับฟังได้ว่าโครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ําได้ดําเนินการ xxxxxxท่ีผู้ฟ้องคดีจะทําการปลูกส้มในพื้นท่ีพิพาทใน พ.ศ. ๒๕๔๓ เมื่อผู้ฟ้องคดีอ้างว่าได้xxxxxxxxxxxดินต่อเนื่องมาจากบิดามารดา โดยบิดามารดาได้ครอบครองที่ดินก่อนที่มีการออกกฎกระทรวง กําหนดให้เป็นเขตป่าสงวนแห่งชาติ ผู้ฟ้องคดีจึงย่อมรู้ถึงความเป็นมา ของการดําเนินโครงการสร้างอ่างเก็บน้ําดังกล่าว แต่ผู้ฟ้องคดียังปลูก ผลไม้ในที่พิพาทxxxxxxxราษฎรอื่นไม่ปลูกแล้ว จึงเป็นกรณีที่ผู้ฟ้องคดี ยอมรับความเส่ียงในความเสีย👉ายอันอาจเกิดจากการก่อสร้าง

อ่างเก็บน เอง

ดังนั้น การที่กรมพัฒนาที่ดินก่อสร้างอ่างเก็บน้ําจึงxxxxxxxxx เป็นการกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อทําให้ผู้ฟ้องคดีได้รับ ความเสียหายอันเป็นการกระทําละเมิดแต่อย่างใด กรมพัฒนาที่ดิน จึงไม่จําต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้ฟ้องคดี และผู้ฟ้องคดี ไม่ใช่ผู้มีxxxxxในที่ดินตามประมวลกฎหมายท่ีดินและมิใช่ผู้มีxxxxx หรือทําประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ เนื่องจากไม่ปรากฏ หลักฐานว่าได้มีการย่ืนคําร้องต่อนายอําเภอเป็นผู้มีxxxxxหรือได้ทํา ประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติอยู่ก่อนxxxxxxกฎกระทรวงกําหนด เขตป่าสงวนแห่งชาติมีผลใช้บังคับ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ. ๘๙๙ - ๙๐๐/๒๕๕๕)

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๕

บทสรุป

“จบกนั ...” xxxxxxxxหลงจากที่ฟังลุงเป็นธรรมเล่าจบลง

“คดีน้ี เป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรับเอกชนคนใดคนหน่ึงที่คาดเห็น หรืออาจคาดเห็นถึงความxxxxxxxxxxจะเกิดขึ้นอันเนื่องมาจาก การดาเนินการตามหน้าทข่ องหนวยงานทางxxxxxxหรือเจ้าหน้าที่ ของรัฐเพื่อประโยชน์สาธารณะว่า หากยังxxxxxxจะกระทําการใด ๆ ในสถานการณ์xxxxxxคาดเห็นได้ดังกล่าว อาจถือเป็นการยอมรับ ความเส่ียงภัยในความxxxxxxxxxxจะเกิดขึ้น และหากความเสียหาย เกิดขึ้นจริงก็อาจxxxxxxรับการชดใช้ค่าสินไหมทดแทน ... เข้าใจไหม ครับ !” ลุงเป็นธรรมสรุป

“ก็แสดงว่า หากเอกชนทราบว่าหน่วยงานจะก่อสร้างอ่างเก็บน้ํา แต่ยังฝืนทําการเกษตรในพื้นxxxxxxคาดเห็นว่าจะเกิดปัญหาน้ําท่วม ถือได้ว่ายอมรับความเสียงในความเสียหายxxxxxxเกิดจากการก่อสร้าง อ่างเก็บน้ําเองและเมื่อเป็นแบบนี้ก็ต้องxxxxxxราชการxxxxxxกระทํา ละเมิดและเอกชนxxxxxxxxxxก็xxxxxxเรียกxxxxxxxxxxxxx” xxxxxx

สรุปตามความเข้าใจของตัวเองอีกครั้ง

“ว่าไปแล้วการสร้างเขื่อนก็มีประโยชน์หลายด้าน แต่ก่อนจะ สร้างเขื่อนหรืออ่างเก็บน้ํา ทางราชการที่มีหน้าที่ก็ต้องxxxxxxx xxxxประโยชน์ ทั้งความเสียหายหรือผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับประชาชน อย่างรอบคอบและรอบด้าน” ลุงเป็นธรรมกล่าว

7

เรื่องที่ ๒ เขียนใบเสนอราคา “สองราคา” …

ทําสญญาxxxxxx ! ∗

“สวัสดีครับลุงเป็นxxxx xxxลุงพอจะมีเวลาว่าง หรือเปล่าครับ ผมxxxxxxxxจะขอคําปรึกษาครับ”

สมบ

ิxxxมือไหว

ุงเป็นธรรมดวยความนอบน้อม

“ได้คร xxxxxxxxอะไรว่ามาเลย xxxxxxพ่อไม่มาด้วย

หรอครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวดวยxxxxxxxxxxxxx

“พ่อไปต่างจังหวัดครับ เรื่องทผี มอยากจะปรึกษา คุณลุงก็คือ เทศบาลประกาศสอบราคาxxxxก่อสร้างถนน แล้วผมก็ได้ย่ืน เสนอราคา แต่ผมระบุจํานวนเงินท้ังราคาท่ีเสนอและราคาท่ีลดลงแล้ว และเทศบาลก็ประกาศให้ผมเป็นผู้ชนะได้รับการคัดเลือกแล้ว แต่ยังxxxxxx ทําสัญญา ต่อมาเทศบาลกลับเรียกผู้เสนอราคารายอื่นเข้าทําสัญญา ผมจะทาอยางxxxxครับคุณลุง” xxxxxxเล่าเรอ่ งท่ีเกิดขึ้นให้ลุงเป็นธรรมฟัง

“xxxxแล้วการยื่นใบเสนอราคาจะต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และ เง่ือนไขตามท่ีประกาศสอบราคาxxxxxxxกําหนดไว้ โดยเฉพาะรายละเอียด ในเรื่องของจํานวนเงินค่าxxxx ซึ่งจะต้องเสนอเพียงราคาเดียวและยังต้อง ระบุให้ถูกตองชัดเจนและตรงกันทั้งตัวเลขและตัวหนังสือ ซึ่งหากกระทําผิด หลักเกณฑ์หรือเง่ือนไขดังกล่าว ย่อมส่งผลกระทบต่อการเสนอราคาได้” ลุงเป็นธรรมจําได้ว่าได้เคยพูดxxxxxxxxxน้ีกับพ่อของxxxxเม่ือสองสามxxx xxxผ่านมา

“กรณีแบบน้ีมีข้อพิพาทสู่ศาลปกครองวินิจฉัยไว้บ้างไหมครับ

ลุงเป็นธรรม” xxxxxxอยากใ👉้มีคดีตวอยางเผอ

วาจะม

องทางใ👉

่อสูได้

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๓ กรกฎาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๗

“มีคดีเรื่องหนึ่งข้อเท็จจริงน่าจะคล้ายกัน เป็นเรื่องของผู้เสนอราคา xxxxxxละเอียดรอบคอบในการเสนอราคา โดยระบุจํานวนเงินสองราคา ในใบเสนอราคา ทั้งยังมีการระบุจํานวนเงินระหว่างตัวเลขและตัวหนังสือ ในใบเสนอราคาไม่ถูกต้องตรงกัน”

ข้อเท็จจริงในคดีนี้ คือ ผู้ถูกฟ้องคดี (เทศบาลตําบลxxxxxxx) ได้ประกาศสอบราคาxxxxก่อสร้างถนน คสล. พร้อมคูระบายน้ํา ซ่ึงมี ผู้เสนอราคาสองราย โดยผู้ฟ้องคดีได้ยื่นเสนอราคาxxxxระบุจํานวนเงิน

๑,๕๑๑,๐๐๐ บาท และเขียนข้อความด้วยลายมือระบุต่อท้าย ใบเสนอราคาว่า xxxxxปรับลดราคาลงเหลือ ๑,๓๒๐,๐๐๐ บาท (หน่ึงล้านสามxxxxxxหมื่นบาทถ้วน) ลงลายมือชื่อหุ้นส่วนผู้จัดการ และประทับตราห้างกํากับไว้ หลังจากที่มีการต่อรองราคาแล้ว ผู้ฟ้องคดีได้ยืนยันราคาตามที่ปรับลดโดยให้ถือตัวหนังสือเป็นสําคัญ

คณะกรรมการเปิดซองสอบราคามีความเห็นให การพิจารณาคดเลือกให้เข้าทําสัญญา

ู้ฟ้องคดีเป็นผู้ได้รับ

แต่ผู้ถูกฟ้องคดีกลับเรียกผู้เสนอราคารายอื่นเข้าทําสัญญา โดยให้เหตุผลว่า ผู้ฟ้องคดีย่ืนใบเสนอราคาจํานวนสองราคาที่มี ตัวเลขและตัวหนังสือไม่ตรงกัน xxxxxxxxxถูกต้องตามหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขของเอกสารสอบราคาxxxxตามประกาศสอบราคา xxxxเหมาก่อสร้าง ลงxxxxxx ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๑ และตามหนังสือ กระทรวงมหาดไทย ที่ มท ๐๘๐๘.๒/ว ๗๐๑ ลงxxxxxx ๙ มีนาคม

๒๕๔๘

๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ผู้ฟ้องคดีโต้แย้งว่า แม้จะเสนอราคาxxxxจํานวนสองราคา โดยตัวเลขและตัวหนังสือไม่ตรงกัน แต่ผู้ฟ้องคดีได้ลงลายมือชื่อ พร้อมประทับตรากํากับไว้ และยืนยันต่อคณะกรรมการเปิดซอง สอบราคาว่าxxxxxปรับลดราคาลงโดยให้ถือตัวหนังสือเป็นสําคัญ และ คณะกรรมการเปิดซองได้เห็นชอบตามราคาที่ยืนยันตามตัวหนังสือ

อีกทังผ ูกฟ้องคดีได้ออกประกาศให้ผู้ฟ้องคดีเป็นผู้ได้รับการคัดเลือก

ในการสอบราคาแล้ว ดังน้ัน การที่ผู้ถูกฟ้องคดีเรียกผู้เสนอราคา รายอื่นเข้าทําสัญญาจึงไม่ชอบด้วยประกาศสอบราคา ทําให้ผู้ฟ้องคดี ได้รับความxxxxxxx

xxxฟ้องขอให้ศาลปกครองมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให้ผู้ถูก ฟ้องคดีชําระค่าเสียหาย

คดีนี้มีประเด็นxxxxxxสนใจประเด็นเดียวว่า การเสนอราคา

ของผ ้องคดตามขี ้อเท็จจริงที่ปรากฏข้างต้น และคณะกรรมการ

เปิดซองได้ต่อรองและได้มีการยืนยันราคาที่ปรับลดดังกล่าว โดยให้ถือราคาตามตัวหนังสือ xxxxxxผู้ฟ้องคดีเสนอราคาเพียง ราคาเดยว ตามเอกสารสอบราคาxxxตามประกาศเทศบาลตําบล xxxxxxx เร่ือง สอบราคาxxxxเหมาก่อสร้าง ลงxxxxxx ๒๓ มิถุนายน

๒๕๕๑ ข้อ ๔.๒ วรรคหนึ่ง ซึ่งกําหนดให้ผู้เสนอราคาต้องเสนอ ราคาเพียงราคาเดียวและจะต้องตรงกันทั้งตัวเลขและตัวหนังสือ ถ้าตัวเลขและตัวหนังสือไม่ตรงกันให้ถือตัวหนังสือเป็นสําคัญ หรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เป็นกรณีที่ผู้ฟ้องคดี

เสนอราคาสองราคาอันเป็นการขัดต่อ👉ลักเกณฑ์ที่กํา👉นด ไว้ในข้อ ๔.๒ ของเอกสารสอบราคาxxxx ดังนั้น การที่

ผู้ถูกฟ้องคดีไม่เรียกผู้ฟ้องคดีเข้าทําสัญญาxxxx แต่ได้มี👉นังสือ

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๙

เรียกใ👉้ผู้เสนอราคารายอื่นเข้าต่อรองราคาและได้ทําสัญญาxxxx xxxชอบด้วยเอกสารสอบราคาxxxx ตามประกาศเทศบาลตําบลxxxxxxx ลงวนท่ี ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๑ แล้ว ผถู้ ูกฟ้องคดีจึงมิได้กระทําผิด สัญญาสอบราคาดังกล่าวแต่อย่างใด (คําพิพากษาศาลปกครอง สูงสุดที่ อ. ๗๕๓/๒๕๕๕)

๑๐ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“คดีนี้นอกจากจะเป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรับผู้เสนอราคาต่อราชการ ส่วนท้องถิ่นแล้วยังเป็นประโยชน์สําหรับผู้เสนอราคาต่อหน่วยงาน ของรฐอนื่ ๆ ว่า การเขียนใบเสนอราคามีความสาคญต่อผลการพิจารณา คัดเลอกให้เข้าทําสัญญาเพ่อการจัดหาพัสดุของราชการด้านต่าง ๆ ดังนั้น ผู้เสนอราคาจึงต้องมีความละเอียดรอบคอบในการเขียน ใบเสนอราคา โดยเฉพาะการระบุจํานวนเงินที่จะต้องเสนอเพียง ราคาเดียวเท่านั้น การที่ผู้เสนอราคาได้เสนอราคาจริงและระบุ จํานวนเงินในส่วนที่ปรับลดไว้ด้วย ถือเป็นการเสนอราคา “สองราคา” อันขัดต่อหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของประกาศสอบราคาที่กําหนดให้ เสนอราคาเพียงราคาเดียวโดยมีxxxxxxxxxxxxจะให้มีการแข่งขันราคา ระหว่างผู้เสนอราคาด้วยกันอย่างเป็นธรรม ส่วนการที่ผู้เสนอราคา จะพิจารณาลดราคาได้อีกเพียงใดหรือไม่ เป็นหน้าที่ของคณะกรรมการ เปิดซองที่จะเรียกผู้เสนอราคาต่ําสุดต่อรองราคาเพื่อประโยชน์ ของทางราชการต่อไป ครับ” ลุงเป็นธรรมสรุปถึงความสําคัญ ของการเขียนจํานวนเงินในใบเสนอราคา

“ข้อเท็จจริงตรงกันเลยครับลุงเป็นธรรม” xxxxxxกล่าว

7

เรื่องที่ ๓ แค่ไกล่เกxxxยข้อพิพาท ... ยังไม่ผิดมรรยาท

ทนายความครับ !∗

“พ่อชาติ xxxxxxไปวาความที่่ ไหนครับ เห็นออกจากบ้านแต่เช้าเลย ?” ลุงเป็นธรรมถาม xxxxxxx ขณะจอดรถท่ีหน้าบ้านของลุงเป็นธรรม และเดินเขามาหา

“สวสดครบลุงเป็นธรรม วนxx xxxxxได้ไปว่าความ ท่ีไหนครับ ผมอยากมาคุยกับลุงเป็นธรรมครับ” ชาตชายตอบพรอมกั้ิ บxxxมอไหวล้ื ุงเปนธรรม็

ดวยความนอบนอม

“งั้นก็xxxxxอาหารเช้ากันก่อนครับ” ลุงเป็นธรรมชักชวนxxxxxxx ให้xxxxxxxxxห้องอาหาร

“ผมถูกลูกความร้องเรียนว่าประพฤติผิดมรรยาททนายความครับ ความจริงคดียังไม่เสร็จสิ้นเลย เพียงแต่อยู่ในข้ันตอนการไกล่เกลี่ยแล้ว ลูกความกหาวาผมตัดสินใจโดยพลการไม่แจ้งให้ลูกความทราบ” xxxxxxx บ่นกบลุงเป็นธรรม

“ลุงเคยอ่านอุทาหรณ์คดีxxxxxxxxxนายxxxxxxเขียนตีพิมพ์ ในหนังสือพิมพ์เม่ือเดือนท่ีแล้ว กรณีทนายความถูกร้องเรียนเก่ียวกับ มรรยาททนายความ เป็นเร่ืองทํานองเดียวกับพ่อชาติด้วย น่าจะช่วย พ่อชาติxxxxxxมากก็น้อย ... รอประเด๋ียวครับ ลุงจะไปหยิบหนังสือพิมพ์ มาให้พ่อชาติอ่าน” ลุงเป็นธรรมลุกเดินไปห้องหนังสือและหลังจากเลือก หนังสือพิมพ์ตามที่ตองการไดแล้วก็นํามาให้xxxxxxxอ่าน

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๒๐ กรกฎาคม

๑๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

การพิจารณาคดีในศาลปกครอง โดยหลักจะเป็น “ระบบ ไต่สวน” ซึ่งศาลจะทําหนาที่แสวงหาข้อเท็จจริงเอง xxxxxxxxxxไม่จําเป็น ต้องมีทนายความ แตกต่างจากการเป็นคดีความในศาลยุติธรรม ท่ีเป็น “ระบบกล่าวหา” โดยศาลจะทําหน้าที่เป็นคนกลางในการ รับฟังข้อเท็จจริงตามxxxxxxความนําเสนอต่อศาล คู่ความจึงมักจะ แต่งต้ังทนายความซ่ึงเป็นผู้มีความรู้ความxxxxxxxxxด้านกฎหมาย และคดีความให้เป็นผู้ดําเนินการทางคดีแทนตน ซ่ึงในการปฏิบัติ หน้าที่ของทนายความนั้น นอกจากต้องกระทําการภายใต้กรอบ ของกฎหมายแล้ว ยังต้องประพฤติปฏิบัติตนตามข้อบังคับว่าด้วย มรรยาททนายความ โดยหากมีการประพฤติผิดมรรยาททนายความ

คู่ความผ ตงต่ ั้งก็อาจยื่นคํากล่าวหาxxxxxxxx สภาทนายความซึ่งเป็น

องค์กรที่มีอํานาจหน้าที่ในการควบคุมมรรยาททนายความพิจารณา ลงโทษทนายความตามข้อบังคับดังกล่าว xxxx การเพิกถอนใบอนุญาต ว่าความ เป็นต้น

คดีxxxxxxxxxจะนํามาเล่าสู่กันฟังในxxxxxx เป็นเรื่องของ ผู้ฟ้องคดีซ่ึงxxxxxxxxxxให้นาย ก. เป็นทนายความเพื่อติดตามคดีอาญา และดําเนินคดีแทนในการฟ้องเรียกค่าเสียหายทางแพ่งในศาลยุติธรรม แต่ในวันนัดพร้อม นาย ก. และทนายความอีกฝ่ายได้แถลงต่อศาลว่า โจทก์ได้รับชําระหนี้บางส่วนแล้ว หากได้รับส่วนที่เหลือก็ไม่ติดใจ ดําเนินคดีกับจําเลยต่อไป โดยมิได้แจ้งให้ผู้ฟ้องคดีทราบเรื่อง การตกลงดังกล่าว ผู้ฟ้องคดีจึงได้ยื่นคํากล่าวหาการปฏิบัติหน้าที่ ของนาย ก. ต่อผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ (สภาทนายความ) และต่อมา ผูถ้ ูกฟ้องคดีที่ ๑ มีคําสั่งให้ยกคํากล่าวหาของผู้ฟ้องคดีตามความเห็น ของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๒ (คณะกรรมการมรรยาททนายความ)

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๑๓

ผู้ฟ้องคดีเห็นว่า การที่นาย ก. xxxxxxแจ้งการตกลงดังกล่าว ให้ผู้ฟ้องคดีทราบเป็นการปกปิดข้อความที่ควรแจ้งให้ลูกความ ได้ทราบ อันเป็นการประพฤติผิดมรรยาททนายความ จึงนําคดีมาฟ้อง ขอให้ศาลเพิกถอนคําสั่งของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ ที่ให้ยกคํากล่าวหา ของผู้ฟ้องคดี

การกระทําของนาย ก. ในฐานะทนายความเป็นการประพฤติ ผิดมรรยาททนายความตามข้อบังคับสภาทนายความ ว่าด้วย มรรยาททนายความ พ.ศ. ๒๕๒๙ หมวด ๑ ข้อ ๔ และหมวด ๓ ข้อ ๑๒ (๒) ซ่ึงxxxxxxxห้ามมิให้ทนายความผู้ใดฝ่าฝืนหรือ

ไม่ปฏ ัติตามข้อบังคับหรือกระทําการอย่างหนง่ อยางใดอนเปน็ั

การจงใจละเว้นหน้าที่ที่ควรกระทําซึ่งเกี่ยวกับการดําเนินคดี แห่งลูกความของตน หรือปิดบังข้อความท่ีควรแจ้งให้ลูกความ ทราบหรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า การกระทําที่จะxxxxxx

ทนายความผู้ใดประพฤติผิดมรรยาททนายความตาม ข้อบังคับสภาทนายความ ว่าด้วยมรรยาททนายความ

พ.ศ. ๒๕๒๙ หมวด ๓ ข ๑๒ (๒) จะตองเป้ ็นการกระทําอย่างใด

อย่างหนึ่งอันอาจทําให้เสื่อมเสียประโยชน์ของลูกความ และ เม่ือรายงานกระบวนพิจารณาของศาลในวันนัดพร้อม ศาลได้ทํา การไกล่เกลี่ยตามมาตรา ๒๐ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่ง ซึ่งนาย ก. ทนายความของผู้ฟ้องคดี และทนายความ ของคู่ความอีกฝ่ายได้แถลงร่วมกันว่า คดีxxxxxxตกลงกันได้

ในเบืองต้น โดยผู xxxxxxซึ่งเป็นโจทก์ได้รับชําระ👉นี้ไปแล้วบางส่วน

โดย👉ากได้รับส่วนที่เ👉ลือครบถ้วนก็ไม่xxxxxxxxจะดําเนินคดีต่อไป ในชั้นนี้ขอเลื่อนไปนัดพร้อมอีกนัด👉นึ่ง ซึ่งศาลอนุญาตและกําหนด

๑๔ เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

วันนัดพร้อมครั้งต่อไป มิได้มีข้อความใดท่ีแสดงว่า คู่ความท้ังสองฝ่าย ไดตกลงระงับขอพิพาทใ👉เสร็จไป อันเป็นการประนีประนอมยอม ความตามมาตรา ๘๕๐ แห่งxxxxxxกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แต่ฟังได้เพียงว่า คู่ความท้ังสองฝ่ายได้ตกลงxxxxxxxxxกับแนวทาง การดาเนนคดีในเบื้องต้นเทาน้ัน อันเป็นไปตามกระบวนการไกล่เกxxxย ข้อพพาทที่ยังไม่มีผลทําใ👉คดระงับสิ้นไป การแถลงของนาย ก. จึงเป็น

การปฏ

ิ👉น้าท

ามxxxxของทนายความในขั้นตอนการไกล่เกลี่ย

ข้อพิพาท แม้ว่านาย ก. จะมิได้แจ้งข้อความที่แถลงต่อศาลให้ผู้ฟ้องคดี ทราบก็ตาม

ดังนั้น เม่ือข้อความตามคําแถลงเป็นเพียงข้อตกลงเกี่ยวกับ แนวทางการดําเนินคดีในเบื้องต้นที่ไม่มีผลเป็นการประนีประนอม ยอมความ 👉รือทําใ👉xxxxxxเรียกร้องของผู้ฟ้องคดีระงับสิ้นไป และ หากผู้ฟ้องคดีไม่เห็นด้วยย่อมมีxxxxxโดยชอบที่จะโต้แย้ง👉รือขอใ👉้ ยกเลิกคําแถลงดังกล่าวต่อศาลได้ คําแถลงดังกล่าวจึงไม่ทําใ👉้ เสื่อมเสียประโยชน์ของผู้ฟ้องคดี กรณีจึงไม่เข้าองค์ประกอบที่จะ

xxxxxxนาย ก. เป็นผู้ประพฤต ิดมรรยาททนายความแตอย่ ่างใด

การที่ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ มีคําสั่งยกคําxxxxxxxxxxชอบด้วย กฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๑๐๔/๒๕๕๕)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๑๕

บทสรุป

“ข้อเท็จจริงคล้ายกับเรื่องร้องเรียนของผมเลยครับและ คดีน้ีศาลปกครองได้อธิบายองค์ประกอบความผิดตามข้อบังคับ สภาทนายความ ว่าด้วยมรรยาททนายความ พ.ศ. ๒๕๒๙ หมวด ๓ ข้อ ๑๒ (๒) ไว้ชัดเจนมากครับ” xxxxxxxพูดด้วยความรู้สึกดีใจ และโล่งอก

“ครับ การเป็นผูประพฤติผิดมรรยาททนายความนั้น นอกจาก ทนายความจะต้องกระทําอย่างใด ๆ อันเป็นการฝ่าฝืนข้อบังคับแล้ว การกระทําดังกล่าวยังต้องส่งผลทําให้ลูกความอาจต้องเสื่อมเสีย ประโยชน์ในทางหนึ่งทางใดด้วย และสําหรับผู้ประกอบวิชาชีพ ทนายความ คดีนี้xxxxxxเป็นอุทาหรณ์xxxxxว่าในการปฏิบัติหน้าที่นั้น จะต้องรักษาจรรยาบรรณวิชาชีพของตนอย่างเคร่งครัด และหาก ได้กระทําการใด ๆ ตามหน้าที่ก็xxxxxxxxจะต้องรายงานการดําเนินการ ให้ลูกความทราบด้วย เพื่อxxxxxxxxxxxxxของลูกความและเพื่อให้ เกิดความเข้าใจตรงกันทั้งสองฝ่ายครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวสรุปเท่าที่ จําได้ให้xxxxxxxxxxรู้และระมัดระวังในการทําหน้าที่ของทนายความ

“ครับลุงเป็นธรรม ผมจะระมัดระวังมากขึ้นครับ”

7

เร่ืองที่ ๔ “xxxxx” พกตําราเขาห้องสอบ

เมื่อxxxxxใช้ตอบ ... เหตุใด ? ต้องติด F ครบ

ั !∗

“ใกลจะสอบอกแลว้ คราวนี้มีวิชาท่ีอาจารย์ ให้เอาตําราเรียนเข้าไปในห้องสอบได้ด้วย” xxxxxxกล่าว

“ให้เอาตําราเข้าไปxxxxxxxxxxxช่วยอะไร แล้วถ้าวิชาที่อาจารย์ไม่อนุญาตให้เอาตําราเรียน เขาห้องสอบ แต่เผลอเอาเข้าห้องไปด้วย จะเป็น อะไรไหม จะถูกปรับตกหรือเปลา่ ” xxxxxสงสยั

“ถ้าxxxxxxเปิดดูในห้องสอบก็คงไม่เป็นอะไรม้ัง” xxxxxxตอบ เหมือนจะมีขอxxxxxxxxxเดียวกนั

“xxxxxxโสมกับหนูxxxxxxxxอะไรกันครับ” ลุงเป็นธรรมถาม ขณะเดินเข้ามาในบาน

“คุณลุง มาได้จังหวะพอดีเลยค่ะ เราxxxxxxxxxสอบค่ะคุณลุงเป็นธรรม พวกเราสงสัยกันว่าถ้าเราเผลอเอาหนังสือติดกระเป๋าเข้าไปในห้องสอบ แต่xxxxxxใช้ในการสอบจะมีความผิดหรือเปล่าคะ” xxxxxxxxxxxxxxxที่สงสัย

ให้ลุงเป็นธรรมฟัง

“อืม ... ลุงคุ้น ๆ ว่าเคยเล่าให้xxxxxxโสมแล้วน่ีครับ xxxxxx จําxxxxxxหรือครับ แต่ลุงจะเล่าให้ฟังใหม่ก็ได้ครับ ... เร่ืองนี้เป็นเร่ืองของ นักศึกษาระดับxxxxxxโทนํากระเป๋าเอกสารที่มีตําราเข้าไปในห้องสอบ โดยxxxxxxเปิดใช้ตําราในการสอบ แต่มหาวิทยาลัยได้ “ปรับตก” ในวิชา

ดงกลาวเน งจากเหนวาเป็นการทุจริตในการสอบ” ลุงเป็นธรรมเริ่มต้นเล่า

ขอพิพาทในคดีxxxxxxตามxxxxxxอ่านมาให้หลานสาวฟัง

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๓ สิงหาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๑๗

ผู้ฟ้องคดีในคดีนี้เป็นนักศึกษาระดับxxxxxxโทของ มหาวิทยาลัยxxxxxxxxx (ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑) ในการเข้าสอบวิชาการ วิจัยทางการจัดการ ผู้ฟ้องคดียอมรับว่าได้นํากระเป๋าเอกสารเข้าไป ในห้องสอบและระหว่างการสอบได้ขออนุญาตกรรมการคุมสอบ ค้นหาน้ํายาลบคําผิดในกระเป๋า โดยยกกระเป๋าขึ้นมาวางบนโต๊ะ และได้นําหนังสือออกจากกระเป๋าเอกสารและได้วางหนังสือดังกล่าว

ไว้ที่พื้นติดกับผนงห้องสอบ ตอมา ผู้ฟ้องคดีxx xบแจ้งว่าไดเกรด F

หลังจากที่ผู้ฟ้องคดีขอความเป็นธรรม ผู้ถูกฟ้องคดีก็ได้มี หนังสือแจงให้ผฟู้ ้xxxxxสอบวิชาดังกล่าวใหม่ แต่ผู้ฟ้องคดีไม่เห็นด้วย และเห็นxxxxxxxxxรับความเป็นธรรม เป็นการเลือกปฏิบัติโดยไม่ชอบ ด้วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟ้องศาลปกครองขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีเพิกถอน ใบแจ้งผลการศึกษาเฉพาะวิชาการวิจัยทางการจัดการที่แจ้งผล

เกรด F และให้ผ ูกฟองคดรี้ ่วมกนให้ผูฟ้ ้องคดxxxxxxx xสอบข้อเขียน

xxxxxxความรู้และสอบปากเปล่าเป็นกรณีพิเศษ

ในชันรับคําฟ้องคดีนี้ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า มหาวิทยาลัย xxxxxxxxx (ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๑) เป็นหน่วยงานทางxxxxxxxxxได้รับ มอบหมายให้ใช้อํานาจทางxxxxxxหรือดําเนินกิจการทางxxxxxx xxxเป็นหน่วยงานทางxxxxxxตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติ จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีxxxxxx พ.ศ. ๒๕๔๒ และเป็น คดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้ง ศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีxxxxxx พ.ศ. ๒๕๔๒

หลงจากที่ศาลปกครองรับคําฟ้องไว้พิจารณาแล้ว ได้วินิจฉัย ในเนื้อหาคดี ซึ่งตามประกาศมหาวิทยาลัยxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxx ปฏิบัติว่าด้วยการสอบระดับxxxxxxตรีและระดับxxxxxxศึกษา ลงxxxxxx ๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๕ กําหนดหลักเกณฑ์สําคัญในการสอบ

๑๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ข้อ ๔.๑๓ ว่า ห้ามนักศึกษานําหนังสือ ตํารา หรือเอกสารใด ๆ ฯลฯ เข้าไปในหองสอบ และข้อ ๕ กําหนดว่า หากนักศึกษากระทําการ ทุจริตในการสอบในรายวิชาใดจะxxxxxxสอบตกและได้สัญลักษณ์ F ในรายวิชานน้ั

ดังนั้น การท่ีผู้ถูกฟ้องคดีมีคําสั่งให้เกรด F แก่ผู้ฟ้องคดี เป็นการกระทําที่ชอบดวยกฎหมายหรือไม่ ?

โดยศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า การที่xxxxxxx ดังกล่าว👉้ามนักศึกษานํา👉นังสือ ตํารา 👉รือเอกสารใด ๆ

เข้าไปใน👉้องสอบโดยเด็ดขาดน้ัน มีxxxxxxxxxxxxจะ ปองกันมิใ👉้ผู้เขาสอบกระทําการทุจริตในการสอบในรายวิชาต่าง ๆ อันจะยังผลใ👉้การสอบซึ่งเป็นการวัดผลความรู้👉รือความxxxxxx ของผู้เข้าสอบxxxxxxxไป ไม่น่าเชื่อถือ เป็นสําคัญ ดังนั้น หาก นักศึกษาผู้ใดนําหนังสือ ตํารา หรือเอกสารใด ๆ เข้าไปในห้องสอบ โดยเฉพาะอย่างย่ิง หนังสือ ตํารา หรือเอกสารที่เก่ียวกับรายวิชา ที่สอบ โดยxxxxxอันเป็นการฝ่าฝืนข้อหามดังกล่าว ถือได้ว่านักศึกษา ผู้นั้นกระทําทุจริตในการสอบในรายวิชานั้น ไม่ว่านักศึกษาผู้นั้น จะมีโอกาสได้ใช้ประโยชน์จากหนังสือ ตํารา หรือเอกสารเหล่านี้ ในการตอบข้อสอบแล้วหรือไม่ก็ตาม

เมื่อผู้ฟ้องคดีได้นํากระเป๋าเอกสารซึ่งผู้ฟ้องคดีก็xxxxxxx xxว่ามีหนังสือซ่ึงมีเนื้อหาสาระบางส่วนที่xxxxxxใช้เป็นประโยชน์ ในการตอบข้อสอบวิชาดังกล่าวได้และก่อนถึงเวลาสอบ กรรมการ

คุมสอบได้แจ้งเตือนxx xกศึกษาที่เขาสอบทุกคนทราบว่า ในการสอบ

วิชาดังกล่าวนี้ห้ามนักศึกษานําหนังสือตําราเข้ามาในห้องสอบ

ทั้งชุดข้อสอบวิชาดังกล่าวก็ยังได้มีคําช้ีแจงไว้ในข้อ ๓ อีกxxxxxxx xxxอนุญาตให้นําตําราและเอกสารต่าง ๆ เข้าห้องสอบแต่แทนที่

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๑๙

ผู้ฟ้องคดีจะแสดงความบริสุทธ์ิใจโดยการนํา👉นังสือไปฝากไว้กับ กรรมการคุมสอบแล้วค่อยขอรับคืนเมื่อสอบเสร็จ กลับxxxxx xxxนําพาต่อคําเตือนดังกล่าว และในระหว่างการสอบยังได้ขออนุญาต กรรมการคุมสอบหยิบน้ํายาลบคําผิดจากกระเป๋าเอกสาร ซึ่งย่อม จะต้องตระหนักรู้อีกว่ามีหนังสืออยู่ในกระเป๋า แต่ก็ยังxxxxxxx xxxนําหนังสือเล่มดังกล่าวฝากไว้กับกรรมการคุมสอบ กรณีจึงเชื่อ ได้โดยปราศจากข้อสงสัยว่า ผู้ฟ้องคดีได้นําหนังสือเล่มดังกล่าว เข้าไปในห้องสอบโดยxxxxx มิใช่ด้วยความxxxxxx xxxxxxxxx xxxxว่านี้xxxxxxxxxxจะให้วิญญูชนในแวดวงการศึกษาถือได้แล้วว่า ผู้ฟ้องคดีกระทําทุจริตในการสอบ โดยมิxxxต้องคํานึงว่าผู้ฟ้องคดี ได้ลักลอบหยิบหนังสือเล่มดังกล่าวข้ึนมาเปิดลอกข้อความลงใน กระดาษคําตอบขอสอบหรือไม่ หรือมากxxxxxxxxxใด

การที่ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๑ วินิจฉัยว่าผู้ฟ้องคดีกระทําทุจริต

ในการสอบและแจ้งผลการสอบว่าได้เกรด F จึงไม่เป็นการกระทํา

xxxxxxชอบด้วยกฎหมายและไม่เป็นการละเมิดต่อผ

ศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๙๕๕/๒๕๕๕)

xxxxxx (คําพิพากษา

๒๐ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“แต่เรื่องท่ีเราคุยกัน xxxxxxxxxxxxxเอาตําราเข้าไปใน ห้องสอบโดยเราไมร่ ู้คะลุงเป็นธรรม” xxxxxกล่าว

“แต่ว่ามันก็พูดยากนะว่าเราxxxxxxจริงหรือเปล่า” xxxxxx

พูดตามข้อเท็จจริงทุกครั้งท่ีสอบส่วนมากจะไม่มีใครถือตําราเข้าไปด้วย นอกจากบางวิชาที่อาจารย์อนุญาตเท่านั้น

“นักเรียนนักศึกษาตองระมัดระวังและตระหนักถึงความสําคัญ ของxxxxxxxกฎเกณฑ์หรือคําชี้แจงต่าง ๆ ที่ห้ามนําหนังสือ ตํารา หรือเอกสารใด ๆ เข้าไปในห้องสอบ เพราะถึงแม้ว่าผู้กระทําจะมิได้xx xxxxxคัดลอกเพื่อประโยชน์ในการสอบก็ตาม แต่การกระทําที่เป็น การฝ่าฝืนข้อห้ามย่อมส่งผลให้การวัดผลความรู้หรือความxxxxxx ของผู้เข้าสอบไม่น่าเชื่อถอแล้ว ... ครับ” ลุงเป็นธรรมแนะนํา

“จริงด้วย เราต้องระมัดระวังและต้องฟังคําสั่งของอาจารย์ ผู้คุมสอบให้ดี” xxxxxxกล่าว

7

เร่ืองที่ ๕ ออกประกาศให้ซื้อที่ดินจาก

ผูร้ ับมอบอํานาจได้ ... (ไม่) ต้องรับผิด ?∗

“สวัสดีครับลุงเป็ นธรรม อ่านข่าว

เร งอะไรหรอคร ดเหมู อนคุณลุงสนใจมาก”

เป็นหนึ่งถามลุงเป็นธรรมขณะเดินผ่านหน้าบ้าน ลุงเป็นธรรมในxxxxxxxหยุด

“สวัสดีครับเป็นหนึ่ง ไปออกกําลังกาย เพิ่งกลับหรือครับ มานั่งดื่มกาแฟกับลุงก่อน

คร ” ลุงเป็นธรรมละใบหน้าจากหนังสือพิมพ์และเช้ือเชิญเป็นหนึ่งให้ร่วม

กินกาแฟดวยกนั

“ครับคุณลุงเป็นธรรม ... ว่าแต่ว่าxxxxxxxxxxxxอะไรxxxxxxสนใจ บ้างไหมครับ” เป็นหน่ึงถาม

“ลุงกําลังอ่านคอลัมน์นายxxxxxx คดีที่เทศบาลเรียกให้เจ้าหน้าที่ พัสดุชดใช้ค่าสินไหมทดแทน เน่ืองจากออกประกาศประกวดราคา ไม่ถูกต้องตามxxxxxxxพัสดุ ... พ่อเป็นหน่ึงก็เป็นเจ้าหน้าท่ีทางด้านพัสดุ

มใชหรอคร

หรอย้ายไปทําอยางอ

แลวคร

” ลุงเป็นธรรมบอกถึงสาระ

เนือความตามxxxxx xxน

“ยงทาหนาทเี ชนเดมครบคุณลุง” เป็นหนึ่งตอบ

“xxxxxxxอ่านดูนะ xxxxxxxxจะเป็นประโยชน์ในการทํางานครับ” ลุงเป็นธรรมยื่นหนังสือพิมพ์ให้เป็นหน่ึงอ่านคอลัมน์นายxxxxxxตามท่ี เผยแพร่ในหนงสือพมพ์ฉบับxxxxxx

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๐ สิงหาคม

๒๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีที่จะนํามาเล่าสู่กันฟังในฉบับนี้ เป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรับ เจ้าหน้าท่ีผู้ทําหน้าที่ด้านพัสดุของส่วนราชการ รวมถึงผู้บังคับบัญชา และผู้มีอํานาจในการสั่งซื้อสั่งxxxxxxxจะต้องมีความระมัดระวัง ในการดําเนินการตามxxxxxxxว่าด้วยการพสดุของส่วนราชการ

เรื่องราวของคดีนี้เกิดจากเจ้าหน้าที่พัสดุของเทศบาล (ผู้ฟ้องคดี) ได้จัดทําประกาศประกวดราคาซ้ือที่ดินเพื่อใช้ก่อสร้าง ระบบรวบรวมและบ่อบําบัดน้ําเสียตามมติของคณะxxxxxxxx โดยระบุคุณสมบัติของผู้เสนอราคาว่า “ต้องเป็นเจ้าของที่ดิน หรือผู้รับมอบอํานาจจากเจ้าของท่ีดิน” xxxxxxxxxxxxxxกระทรวง มหาดไทย ว่าด้วยการพัสดุของหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่น

พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดให้ซื้อท ินโดยติดต่อกับเจ้าของโดยตรงเท่าน้ัน

หลังจากxxxxxxมีการดําเนินการตามประกาศประกวดราคา จนกระท่ัง ไดม้ ีการจัดซื้อที่ดินจากนาง อ. ซึ่งเป็นผู้เสนอราคาแต่เพียงรายเดียว จํานวน ๒๕ แปลง โดยเป็นกรรมสิทธ์ิของนาง อ. เพียง ๑ แปลง

ส่วนท่ีเหลือเป็นของผู้อ่ืนซ่ึงมอบอํานาจให้เสนอขายแทน และได

การทําสัญญาซือขายท่ีดินดังกล่าวกับนาง อ. แล้ว ก็ได้มีผู้ร้องเรียน ต่อสํานักงานตรวจเงินแผ่นดิน

หลังจากนั้น เทศบาลก็ได้ตั้งคณะกรรมการสอบสวนข้อเท็จจริง ความรบผิดทางละเมิด ซ่ึงคณะกรรมการฯ เห็นว่า ผู้ฟ้องคดีร่วมกับ ปลัดเทศบาลและนายกเทศมนตรีในขณะน้ัน ทําการทุจริตออก ประกาศประกวดราคาโดยระบุคุณสมบัติผูเสนอราคาฝ่าฝืนxxxxxxx พฤติการณ์เป็นการเปิดช่องใหนาง อ. ผู้รบมอบอํานาจจากเจ้าของที่ดิน

เป็นผู้มีxxxxxเสนอขายที่ดิน และต่อมาผู ูกฟ้องคดีที่ ๑ (เทศบาลเมือง)

ได้มีคําสั่งตามความเห็นของกระทรวงการคลังว่า การจัดซื้อที่ดิน

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๒๓

แพงกว่าราคาที่เจ้าของท่ีดินขาย ราคาที่ซ้ือแพงเกินกว่าความเป็นจริง จึงให้ผู้ฟ้องคดีและผxxx xxเก่ียวข้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน

ผู้ฟ้องคดีจึงฟ้องขอให้เพิกถอนคําสั่งดงกล่าว

ปัญหาของคดีนี้ก็คือ การที่ผู้ฟ้องคดีกําหนดคุณสมบัติ

ให้xxxxxxซื้อที่ดินจากผ ับมอบอํานาจได้ในประกาศประกวดราคา

และได้มีการดําเนินกระบวนการต่าง ๆ จนกระทั่งมีการลงนาม ในสัญญาแล้ว จะxxxxxxผู้ฟ้องคดีมีการกระทําที่เป็นการฝ่าฝืน xxxxxxxกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการพัสดุฯ อันจะต้องรับผิด ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในความxxxxxxxxxxเกิดขึ้นหรือไม่ ? โดยข้อ ๔ ของxxxxxxxกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการพัสดุของหน่วยxxx xxxบริหารราชการxxxxxxxxถ่ิน พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้กําหนดให้องค์กร

xxxxxxส่วนท้องถิ่นซึ่งไม่xxxxxxปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และ วิธีปฏิบัติได้ให้ทําความตกลงกับกระทรวงมหาดไทย และปรากฏ ข้อเท็จจริงว่า เจ้าหน้าที่พัสดุได้มีหนังสือขอยกเว้นกรณีดังกล่าว ภายหลังจากการออกประกาศประกวดราคาและยื่นซองประกวดราคา คดีนีศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า การจัดทําประกาศ ประกวดราคาเป็นเพียงการดําเนินการในขั้นต้นเท่านั้น และผู้ฟ้องคดีไม่มีอํานาจจัดทําให้แล้วเสร็จด้วยตนเอง ยังต้องผ่านการพิจารณาของผู้อํานวยการกองคลัง ซึ่งมีหน้าท่ีและ ความรับผิดชอบในการควบคุมบังคับบัญชาเกี่ยวกับการจัดซื้อxxxxxxx ทุกรายการเกี่ยวกับงานพัสดุของเทศบาล นอกจากนี้ ยังเป็นอํานาจ ของนายกเทศมนตรีในขณะนั้นเป็นผู้ลงนาม จึงxxxxxxผู้สั่งซื้อ ให้ความเห็นชอบตามรายงานที่เสนอตามxxxxxxxกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการพัสดุของหน่วยxxxxxxบริหารราชการxxxxxxxxถ่ิน พ.ศ. ๒๕๓๕ ทั้งยังได้มีการส่งประกาศประกวดราคาดังกล่าวไปยัง

๒๔ เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

สํานักงานตรวจเงินแผ่นดินxxxxxxxเพื่อทราบตามxxxxxxxแต่ก็ไม่มี ข้อโต้แย้งหรือขอคดค้านใด ๆ แจงxxxxxx

นอกจากนี้ กระทรวงมหาดไทยยังได้มีหนังสือแจ้งว่า กรณี ผู้ขายที่ดินมอบอํานาจใ👉้นาง อ. เป็นผู้เสนอราคา ทํานิติกรรม ตลอดจนชี้แนวเขตและรับเงินใ👉้ทุกกรณี มีลักษณะเป็นตัวแทน ตามxxxxxxกฎ👉มายแพ่งและพาณิชย์ ซึ่งกฎ👉มายถือเสมือน ติดต่อกับเจ้าของที่ดินโดยตรงอยู่แล้ว การมอบอํานาจดังกล่าว เพื่อให้เกิดความxxxxxxxxในการดําเนินการเท่าน้ัน เทศบาลตําบล จึงมีอํานาจที่จะติดต่อซื้อจากนาง อ. ได้โดยไม่ตองขอยกเว้นxxxxxxx กระทรวงมหาดไทย ดังน้ัน ผู้ฟ้องคดีจึงxxxxxxดําเนินการฝ่าฝืน ข้อ ๒๑ วรรคสอง ของxxxxxxxข้างต้น ประกอบกับการจัดซื้อที่ดิน ยงมีขั้นตอนของคณะกรรมการต่าง ๆ ท่ีจะต้องพิจารณาดําเนินการ ต่อไป รวมทั้งนายกเทศมนตรีในขณะน้ันมีอํานาจในการอนุมัติ

xx xดซื้อ อกxxxxxxปรากฏว่าผู xxxxxxมีพฤติการณ์ชวยเหล่ ือให้นาง อ.

เป็นผู้มีxxxxxเสนอขายท่ีดินเพียงรายเดียว และไม่มีพยานหลักฐานใด ที่แสดงว่าผู้ฟ้องคดีแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบจากการกระทํา ดังกล่าว

ความxxxxxxxxxxเกิดขึ้นจึงxxxxxxเป็นผลโดยตรงจากการจัดทํา ประกาศประกวดราคา พฤติการณ์ของผู้ฟ้องคดีจึงไม่เป็น การกระทําละเมิดตามมาตรา ๔๒๐ แห่งxxxxxxกฎหมายแพ่ง และพาณิชย์ จึงไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทน (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๙๐๒/๒๕๕๕)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๒๕

บทสรุป

“xxxxxxเป็นตัวอย่างในเร่ืองความรับผิดของเจ้าหน้าท่ี ผู้ท่ีจะต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนจากการกระทําละเมิด ซ่ึงจะต้องเป็นความxxxxxxxxxxเป็นผลโดยตรงจากการกระทําละเมิด เทานั้น” เป็นหนึ่งสรุป

“นอกจากน้ียังเป็นxxxxxxxxxการปฏิบัติราชการxxxxxให้กับ เจ้าหน้าท่ีของรัฐในเรื่องการมอบอํานาจให้กระทําการแทนในเรื่องหนึ่ง เรื่องใดตามxxxxxxกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และยังเป็นตัวอย่าง xxxxxที่จะทําให้เจ้าหน้าที่ของรัฐตระหนักในหน้าที่ความรับผิดชอบ ปฏิบัติหน้าที่เป็นไปด้วยความซื่อสัตย์xxxxxxและปฏิบัติตามขั้นตอน และxxxxxxxของทางราชการด้วยความระมัดระวังและละเอียด รอบคอบด้วยครับ” ลุงเป็นธรรมสรุปเพิ่มเติม

7

เรื่องที่ ๖ ก่อสร้างหอพักในหมู่บ้านจัดสรร ...

ต้องเพิกถอนใบอนุญาต ครบ

ั !∗

“คุณลุงเป็นธรรมคะ xxxxxxxxxxxเล่าให้ฟังว่า พ่อxxxxxxxรับอนุญาตให้ก่อสร้างอาคาร ๔ ช้ัน

เพ ให้คนมาเช่าในหมู่บ้านใกล้ ๆ กับเราด้วยค่ะ”

xxxxxxเล่าข้อเท็จจริงxxxxxxฟังมาจากxxxxx xxxxxxxxxxxxรับอนุญาตจากเทศบาลให้ก่อสร้าง อาคารในหมู่บ้านจัดสรรท่ีซือไว้

“ที่ดินเปล่าท่ีพ่อของหนูxxxxxซ้ือไว้ในโครงการหมู่บ้านจัดสรร เลยหมู่บานเราไปน่หรอครบั ” ลุงเป็นธรรมถามเพ่ือความแน่ใจ

“ใช ะ่ ”

“เจ้าพนักงานxxxxxxxxอนุญาตได้อย่างไรล่ะ ในเมื่อโครงการ จัดสรรท่ีว่านี้เป็นโครงการเพ่ืxxxxxxxxxxที่อยู่อาศัย พ่อของxxxxxx ยังสนใจท่ีจะซื้อไว้ด้วยนะครับ” ลุงเป็นธรรมจําได้ว่าโครงการโฆษณา แบบน้ันและมีบ้านxxxxxxxxxแล้วหลายหลัง สวยงามตามแบบท่ีโครงการ กําหนด

“งั้นหรอคะคุณลุงเป็นธรรม” xxxxxxให้ความสนใจ

“มีการฟ้องร้องเป็นคดีความในศาลปกครองมาแล้วครับ ลุงจะเล่า

ให งนะคร ”

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๗ สิงหาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๒๗

คดีนี้เป็นกรณีของชาวบ้านจํานวนกว่า ๖๐ คน ที่อาศัยอยู่ ในหมู่บ้านจัดสรร ย่ืนฟ้องเทศบาลต่อศาลปกครองขอให้คุ้มครอง ชีวิตความเป็นอยู่ของผู้ซื้อบ้านจัดสรรในโครงการอันเนื่องมาจาก เจ้าพนกงานxxxxxxxxxxxออกใบอนุญาตให้ผูซ้ ื้อที่ดินเปล่าจากโครงการ

กอสร้างอาคารคอนกรีตเสริมเ👉ล็ก (ค.ล.ส.) ๔ ช เพือใช้เป็นอาคาร

อยู่อาศัยรวม จํานวน ๓๒ 👉้อง ทําให้ได้รับความxxxxxxxxxจาก การก่อสร้างอาคารเพราะอาคารบดบังทัศนียภาพ ขาดความเป็น xxxxxxxเรียบร้อยและการรักษาความปลอดภัย จึงขอใ👉้ศาลปกครอง มีคําพพากษาเพิกถอนใบอนุญาตดังกล่าว

ผู้ถูกฟ้องคดี (เทศบาล) ชแ้ จงว่าในการพิจารณาคําขออนุญาต ก่อสร้างอาคารได้พิจารณาแบบแปลนและเอกสารที่เกี่ยวข้องว่า การขออนุญาตถูกต้องตามกฎกระทรวง ฉบับที่ ๕๕ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. ๒๕๑๘ และได้พิจารณา พระราชบัญญัติการจัดสรรท่ีดิน พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกอบด้วยแล้ว

นอกจากนี้ ผ ัดสรรที่ดนxxx xอทุ ิศถนนในที่ดนจัดสรรโครงการใ👉้เป็น

สาธารณะประโยชน์แล้ว

มูลเหตุของคดีนี้ แม้จะเกิดขึ้นในช่วงที่มีการใช้บังคับประกาศ คณะxxxxxxx ฉบับที่ ๒๘๖ (พ.ศ. ๒๕๑๕) ซ่ึงเป็นกฎหมายที่กําหนด หลักเกณฑ์เก่ียวกับการจัดสรรท่ีดินขณะนั้น แต่พระราชบัญญัติ

การจัดสรรท ิน พ.ศ. ๒๕๔๓ ก็xxxxxxxรมณxxxเดยวxxxx ัน

โดยกฎ👉มายดังกล่าวกํา👉นดใ👉้ผู้จัดสรรที่ดินต้องย่ืนคําขอ อนุญาตจดสรรที่ดินพรอมทงั แผนผังโครงการและวิธีการจัดสรรที่ดิน ต่อคณะกรรมการควบคุมการจัดสรรท่ีดิน และเม่ือได้รับอนุญาต

ใ👉 สรรท่ีดินแล้ว ผู้จัดสรรท่ีดินจะต้องทําการจัดสรรท่ีดินตามท่ี

๒๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ได้รับอนุญาต ซ่ึงศาลปกครองสูงสุดอธิบายถึงxxxxxxxxxxxxกฎหมาย กําหนดการวางแผนผังโครงการจัดสรรที่ดินว่า เป็นการวางข้อกําหนด การใชประโยชน์ท่ีดินจัดสรรในเรื่องต่าง ๆ ภายในบริเวณขอบเขต แผนผังเพื่อให้การใช้ประโยชน์ท่ีดินเป็นไปตามแนวทางที่กําหนด รวมทั้งเพื่อประโยชน์เก่ียวกับการสาธารณสุข การรักษาคุณภาพ สิ่งแวดลอม การคมนาคม การจราจร ความปลอดภัย การสาธารณูปโภค และการผังเมือง ซึ่งจําเป็นต่อการรักษาสภาพแวดล้อม การxxxxxxxx สภาพความเป็นอยู่ และการบริหารชุมชน

ดังนั้น การที่ผู้ซื้อที่ดินเปล่าในโครงการยื่นขออนุญาต ก่อสรางอาคารในท่ีดินจดสรรเพื่อเป็นที่อยู่อาศัยประเภทบ้านเด่ียว บ้านแถว (ทาวน์เฮาส์) และเจ้าพนักงานxxxxxxxxออกใบอนุญาต ก่อสร้างอาคารให้เป็นการกระทําที่ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ข้อกํา👉นดการใช้ ประโยชน์ที่ดินจัดสรรตามแผนผังโครงการมีลักษณะ

ผูกพันกับท ินจัดสรรในโครงการ xxxxxxxxxxxที่ดินนั้นยังxx

เป็นที่ดินจัดสรรตามกฎ👉xxx xxxว่าที่ดินจัดสรรนั้นจะโอนไปเป็น ของบุคคลใดก็ตาม มิใช่เป็นเพียงข้อกํา👉นดxxxxxxxxxกับบุคคล👉รือ

ผ ัดสรรเท่านั้น เมื่อท่ีดินแปลงท่ีก่อสร้างอาคารตามแผนผังโครงการ

จัดสรรท่ีดิน กําหนดให้ก่อสร้างบ้านเดี่ยวสําหรับเป็นxxxxxxอาศัย และในโฆษณาขายบ้านของโครงการยังได้กําหนดให้ที่ดินแปลง ดังกล่าวเป็นบ้านเดี่ยว ๒ ชนั้ การใช้ประโยชน์ในท่ีดินจึงกระทําได้ แต่เฉพาะเป็นบ้านเดี่ยวสําหรับxxxอาศัยเท่านั้น ไม่xxxxxxนําไปใช้ ประกอบการพาณิชย์ หรือการอื่นใดให้ผิดไปจากแผนผังโครงการ ตามxxxxxxรับอนุญาตจากคณะกรรมการควบคุมการจัดสรรที่ดินได้

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๒๙

นอกจากนี้ การอนุญาตให้ก่อสร้างอาคารที่มีการแบ่งออก เป็นห้องจํานวนมาก ย่อมส่งผลกระทบต่อระบบมาตรฐานด้าน สาธารณูปโภค และบริการสาธารณะเพื่อรองรับผู้ซื้อที่ดินจัดสรร หรือผู้อยู่อาศยและบริวารตามที่กําหนดไว้ลดลงหรือเส่ือมประโยชน์ ต่อการใช้สอย และจะทําใหเกิดความไม่สะดวกสบาย ความไม่พอเพียง ของสาธารณูปโภคและบริการสาธารณะ ดังน้ัน การที่เจ้าพนักงาน xxxxxxxxออกใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร ๔ ชั้น รวม ๓๒ ห้อง จึงเป็น การกระทําท่ีฝ่าฝืนต่อข้อกําหนดและเจตนารมณ์ของการใช้ประโยชน์ ที่ดินจัดสรร และเป็นการใช้ดุลพินิจโดยไม่คํานึงถึงxxxxxประโยชน์ ของผู้ซ้ือที่ดินจัดสรรxxxxxxxxxxต้องxxxxxxxxกระทบต่อชีวิต ความเป็นอยู่xxxxxxเหมาะสมต่อการอยู่อาศัยอย่างxxxxสุขภายใน หมู่บ้านจัดสรร

การออกใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร จึงเป็นการกระทํา xxxxxxชอบด้วยกฎหมาย พิพากษาให้เพิกถอนใบอนุญาตก่อสร้าง อาคาร (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๘๗๓/๒๕๕๕)

๓๐ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“ถ้าข้อเท็จจริงเป็นแบบนี้ ประเด๋ียวชาวบ้านxxxxxxxxxxxxก็ต้อง ร้องเรียนและฟ้องศาลปกครองให้เพิกถอนใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร” xxxxxxกล่าวสรุปเมื่อลุงเป็นธรรมเล่าจบ

“กฎหมายใหอ้ ํานาจแก่เจ้าพนักงานxxxxxxxxในการออกใบอนุญาต แต่ก็ต้องใช้อํานาจให้ถูกต้องตามกฎหมายครับ แม้กระท่ังกรณีที่ กฎหมายให้เป็นดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ เจ้าหน้าที่ก็ต้องใช้ดุลพินิจ ด้วยความถูกต้องครับ” ลุงเป็นธรรมอธิบายxxxxxxใช้อํานาจของเจ้าหน้าที่ “คดีxxxxxxจะเป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรับเจ้าพนักงานxxxxxxxx xxxมีอํานาจหน้าที่ในการพิจารณาออกใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร และเจ้าหน้าที่ของรัฐโดยทว่ ไปว่า ในการใช้อํานาจกระทําการใด ๆ ในทางxxxxxxนอกจากจะต้องพิจารณากฎหมายที่เกี่ยวข้อง อย่างรอบคอบแล้ว กรณีที่กฎหมายให้อํานาจxxxxxxxxxxจะต้องใช้ ดุลพินิจนั้นอย่างเหมาะสมและจําเป็นเพื่อให้การบังคับใช้กฎหมายนั้น xxxxxตามเจตนารมณ์ด้วยใช่ไหมคะลุงเป็นธรรม” xxxxxxสรุปต่อ ตามความxxxxxxxxxเคยได้เรียนในห้องเรียนเกี่ยวกับการใช้อํานาจ

ของฝ่ายxxxxxx

“ใช่ครับ หลานสาวของxxxxxxxxxxเลยครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวชม หลานสาวที่สรุปได้อย่างถูกต้อง

7

เรื่องที่ ๗ ผมไม่มีส่วนได้เสียในสญญา ... เพราะว่า

เป็นสมาชิกสภาหลังสัญญาเสร็จสิน้ !∗

ลุงเป็นธรรม” xxxxกล่าว

“สวัสดีครับxxxx ทําหน้าที่ประธานสภา องค์การบริหารส่วนจังหวัดงานxxxxxxxxนะครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวxxxxxxxxxxซึ่งเพ่ิงจะได้รับเลือก เป็นประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด ขณะท่ีลุงเป็นธรรมนั่งรับประธานอาหารอยู่ใน ร้านแห่งหน่ึงในตลาด

“การทํางานก็xxxxxxxxxไม่มีปัญหาเลยครับ

“ดีแล้วครับ ตัดสินใจทํางานรับใช้ชุมชน ต้องตั้งใจทํางาน สมัยหน้า

จะไดร้ บเลอกตงั อีกคร

” ลุงเป็นธรรมให

ําลงใจ

“แต่ว่าลุงเป็นธรรมครับ มีคนร้องเรียนว่าผมมีส่วนได้เสียในสัญญา ท่ีทํากับองค์การบริหารส่วนจังหวัด แต่สัญญาฉบับน้ัน แม้ผมจะเป็น ผู้ลงนามในขณะผมเป็นผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจํากัดของผมเอง แต่ก็ทํา

กอนท มจะไดร้ ับเลือกเป็นสมาชิก อบจ. และขณะนี้ก็ส้ินสุดสัญญาแล้ว

แต่ยังอยู่ในช่วงรับประกันความชํารุดบกพร่องของงานxxxxxxxxเท่าน้ัน ครับ” xxxxxxxxxxxxxxราวท่ีเกิดขึ้น

“แล้วยังไงครับ” ลุงเป็นธรรมถามต่อ

“ตามกฎหมายถ้ามีส่วนได้เสียในสัญญา ความเป็นสมาชิกสภา ต้องสนิ สุดลงครับลุงเป็นธรรม” xxxxอางถึงข้อกําหนดของกฎหมาย

“อืม ... อาจxxxxxxxxxxน้ันก็ได้ครับ เคยมีคดีตัวอย่างท่ีลุงเคยอ่าน ลุงจะเล่าให้ฟังครับ” ลุงเป็นธรรมเล่ารายละเอียดอุทาหรณ์จากคดีxxxxxx xxxเคยอ่านมาจากหนังสือพิมพ์ใหมนสฟัง

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๒๔ สิงหาคม

๓๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีxxxxxxเรื่องนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับหุ้นส่วนผู้จัดการ ของห้างหุ้นส่วนจํากัดได้เข้าเป็นxxxxxxxxxxxxกับองค์การบริหาร ส่วนจังหวัด ต่อมาบุคคลดังกล่าวได้รับเลือกตั้งให้เป็นสมาชิก สภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดในขณะที่สัญญาอยู่ระหว่างต้องรับผิด ในความชํารุดบกพร่องของงานxxxxxxxxxxxx กรณีxxxxนี้จะถือเป็น ผู้มีส่วนได้เสียไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมในสัญญาที่องค์การ บริหารส่วนจังหวัดนั้นเป็นคู่สัญญาและส่งผลให้ความเป็นสมาชิกภาพ ของสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวดต้องสิ้นสุดลงหรือไม่ ? ข้อเท็จจริงในคดีน้ีเกิดข้ึนจาก ผู้ฟ้องคดีในฐานะหุ้นส่วน ผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนจํากัด อ. ได้เข้าไปเป็นคู่สัญญากับองค์การ บริหารส่วนจังหวัด ตามโครงการก่อสร้างระบบประปาผิวดินขนาดใหญ่ โดยได้ตกลงและดําเนินการxxxxxxxxแล้วเสร็จ พร้อมทั้งส่งมอบงาน งวดสุดท้ายเมื่อxxxxxx ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๙ แต่ในสัญญาระบุให้ต้อง รับผิดชอบในความชํารุดบกพร่องของงานxxxxภายในกําหนด ๒ ปี นับถัดจากxxxxxxได้รับมอบงาน ห้างหุ้นส่วนจํากัด x. xxxต้องผูกพัน

รับผิดตามเงื่อนไขในสัญญาxxxxจนถึงxxxxxx ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ต่อมา ผู้ฟ้องคดีได้รับเลือกตั้งให้เป็นสมาชิกสภาองค์การ

บริหารส่วนจังหวัดเมื่อxxxxxx ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๕๑ และได้รับเลือก ให้เป็นประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดก่อนที่ห้างหุ้นส่วน จํากัด อ. จะพ้นจากความรับผิดตามข้อผูกพันในสัญญา และขณะนั้น ผู้ฟ้องคดียงxxเป็นหุ้นส่วนผูจ้ ัดการของห้างหุ้นส่วนจํากัด อ.

กรณีดังกล่าวจึงมีผู้คัดค้านต่อผู้ถูกฟ้องคดี (ผู้ว่าราชการ จังหวัด) ว่า ผู้ฟ้องคดีมีคุณสมบัติต้องห้ามการดํารงตําแหน่ง และ หลังจากการสอบสวนแล้ว ผู้ถูกฟ้องคดีจึงได้วินิจฉัยให้สมาชิกภาพ ของสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดของผู้ฟ้องคดีสิ้นสุดลง

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๓๓

เน่ืองจากเป็นผู้มีส่วนได้เสียโดยตรงในสัญญาตามมาตรา ๑๑ วรรคหน่ึง (๕) แห่งพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. ๒๕๔๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติองค์การบริหาร ส่วนจังหวัด (xxxxxx ๓) พ.ศ. ๒๕๔๕

คดีนี้มีประเด็นxxxxxxสนใจว่า การท่ีผู้ฟ้องคดีดํารงตําแหน่ง เป็นประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดภายหลังจาก ห้างหุ้นส่วนจํากัด x. xxxตนเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการได้ดําเนินการ xxxxxxxxxxxxแล้วเสร็จ แต่อยู่ระหว่างต้องรับผิดในความชํารุด xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxผู้ฟ้องคดีเป็นผู้มีส่วนได้เสียอันส่งผล ใหการเป็นสมาชิกภาพสิ้นสุดลงหรือไม่ ?

มาตรา ๑๑ วรรคหน่ึง (๕) แห่งพระราชบัญญัติองค์การ บริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. ๒๕๔๐ แก้ไขxxxxxเติมโดยพระราชบญxxxx องค์การบริหารส่วนจังหวัด (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๔๕ กําหนดให้ สมาชิกภาพของสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดสิ้นสุดลง เม่ือเป็นผู้มีส่วนได้เสียไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมในสัญญา ท่ีองค์การบริหารส่วนจังหวัดนั้นเป็นคู่สัญญาหรือในกิจการที่กระทํา ให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัดนั้น หรือที่องค์การบริหารส่วน จังหวัดนั้นจะกระทํา

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า บทบัญญัติดังกล่าว มีเจตนารมณ์เพื่อ👉้ามมิใ👉้สมาชิกสภาองค์การบริ👉าร

สวนจง👉วัดใช้อํานาจในฐานะที่ตนเป็นเจ้า👉xxxxxxของรัฐ สร้างประโยชน์ส่วนตน โดยเบียดเบียน👉รือคุกคามประโยชน์ ของส่วนรวม 👉รือประโยชน์ของรัฐ แต่การจะพิจารณาว่าสมาชิก สภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดเป็นผู้มีส่วนได้เสียหรือไม่ ตองพิจารณาจากข้อเท็จจรงและพฤติการณ์เป็นกรณี ๆ ไป

๓๔ เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

เมื่อปรากฏว่าผู้ฟ้องคดีเป็นประธานสภาองค์การบริหาร ส่วนจังหวัดซึ่งมีหน้าที่ดําเนินกิจการและดําเนินการประชุมให้เป็นไป ตามxxxxxxxขอบังคับ โดยไม่มีอํานาจหน้าที่รับผิดชอบในการอนุมัติ ทําสัญญาxxxxและลงนามในสัญญาxxxxxxxมีผลผูกพันองค์การบริหาร ส่วนจังหวัด และแม้ในระหว่างที่ดํารงตําแหน่งดังกล่าวผู้ฟ้องคดี ยังxxเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนจํากัด อ. แต่ด้วย การดําเนินการxxxxxxxxxxxxxxxเสร็จสิ้นลงแล้ว และความรับผิด ในความชํารุดบกพร่องxxxxxxกําหนดในสัญญาxxxxxxเป็นเพียง การกําหนดหน้าที่ความรับผิดชอบของห้างหุ้นส่วนจํากัด อ. ในฐานะผู้รับจ้างที่ต้องรับผิดต่อองค์การบริหารส่วนจังหวัดผู้xxxx ตามข้อสัญญาxxxxxxให้ไว้เท่านน้ั ซึ่งความรับผิดดังกล่าวอาจจะเกิดขึ้น หรือxxxxxxxx ดังนั้น ผู้ฟ้องคดีจึงมิอาจใช้ตําแหน่งหน้าท่ีของตน เพ่ือเอื้อประโยชน์ ช่วยเหลือxxxxxxxx หรือให้ประโยชน์อย่างใด ๆ แก่ห้างหุนส่วนจํากัด อ. ได้ ประกอบกับไม่มีการกระทําที่มีลักษณะ

เป็นการเอื้อประโยชน์เกิดขึ ความรับผิดดังกล่าวจึงไม่ทําให้ผู้ฟ้องคด

ตกเป็นผู้มีส่วนได้เสียไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมในสัญญา ที่องค์การบริหารส่วนจังหวัดเป็นคู่สัญญา หรือในกิจการที่กระทํา ให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด อันเป็นลักษณะต้องห้ามตามที่ กฎหมายกําหนด

การที่ผู้ถูกฟ้องคดีมีคําวินิจฉัยให้สมาชิกภาพของสมาชิก สภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดของผู้ฟ้องคดีสิ้นสุดลง จึงไม่ชอบ ด้วยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๑๙๑/๒๕๕๕)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๓๕

บทสรุป

“คดีนี้xxxxxxเป็นxxxxxxxxxการปฏิบัติราชการxxxxxสําหรับ การใช้อํานาจวินิจฉัยสมาชิกภาพของสมาชิกสภาขององค์กรxxxxxx xxxxxxxxถ่ินxxxxxxxxxxมีกฎหมายกําหนดคุณสมบัติต้องห้าม กรณี การเป็นผู้มีส่วนได้เสียไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อมในสัญญา ท่ีองค์กรxxxxxxส่วนท้องถิ่นน้นเป็นคู่สัญญา” ลุงเป็นธรรมกล่าว

“ครับ ผมเข้าใจล่ะ การจะxxxxxxเป็นผู้มีส่วนได้เสียในสัญญา ทางxxxxxxตามที่กฎหมายกําหนดอันส่งผลให้การดํารงตําแหน่ง ของเจ้าหน้าท่ีของรัฐต้องสิ้นสุดลงนั้น ไม่ใช่เกิดขึ้นเพียงเพราะว่า บุคคลซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนเกี่ยวข้องกับเอกชนซึ่งเป็น คู่สัญญากับหน่วยงานของรัฐที่ตนดํารงอยู่เท่านั้น แต่จําเป็นต้อง พิจารณาถึงข้อเท็จจริงและxxxxxxxxxxxxเกิดขึ้นว่าบุคคลดังกล่าว ได้ใช้ตําแหน่งของตนเอื้อประโยชน์ ช่วยเหลือxxxxxxxx หรือให้ประโยชน์ กับเอกชนที่เป็นคู่สัญญากับหน่วยงานของรัฐหรือไม่ ใช่ไหมครับ ลุงเป็นธรรม” xxxxกล่าวเสริมและถามลุงเป็นธรรมเพื่อให้เกิด ความมั่นใจในสิ่งที่ตนเองสรุป

“ใช่ครับ xxxxxxxศึกษาคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดในคดี ให้เข้าใจ อาจจะช่วยได้นะครับ”

7

เรื่องที่ ๘ “แพ” (สํานักงานลอยน้ํา) ความจริง

ท่ีปกปิดไว้ ... สุดท้ายต้องรื้อถอน ครับ !∗

ลุงเป็นธรรมน่ังสนทนากับกลุ่มเพื่อน ๆ วัยxxxxxxxxกันในร้านกาแฟxxxxxxxxxxxxริมน้ํา ซึ่งลุงเป็นธรรมเคยนั่งเป็นประจํากับเพื่อน ๆ ในยามเชา้

“ลุงเป็นธรรมครับ ผมมีข้อxxxxxxxxxxxxxxxหนึ่ง ครับว่า การขออนุญาตเจ้าหน้าที่เรื่องใดเรื่องหนึ่ง หากบอกข้อเท็จจริงแก่เจ้าหน้าท่ีไม่หมด จะมีผลต่อใบอนุญาตที่เราได้รับ

หรอไมคร ” ชดxxxถาม

“น่าจะมีผลต่อการใช้อํานาจของเจ้าหน้าท่ีนะครับ เพราะการใช้ อํานาจกระทําการตาง ๆ ของxxxxxxท่หรอในทางxxxxxxน้ันจะก่อให้เกิด หรือกระทบต่อประโยชน์สาธารณะและยังส่งผลกระทบต่อประโยชน์

ของเอกชนอ ๆ ดวยคร้ ับ” ลุงเป็นธรรมอธิบาย

“จรงหรอครบั มกรณีไหนบ้างครบลุงเป็นธรรม” ชดxxxตง้ ข้อสงสัย “xxxxกรณีที่มีการปกปิดข้อเท็จจริงจนเป็นเหตุให้เจ้าหน้าที่เข้าใจผิด ในสาระสําคัญ xxxx ขอออกใบอนุญาตประกอบกิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง แต่ให้ข้อเท็จจริงไม่ครบถ้วน จนเจ้าหน้าที่ออกใบอนุญาตให้ด้วย ความเข้าใจผิดส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม เจ้าหน้าท่ีก็มีอํานาจ เพิกถอนใบอนุญาตน้ันได้ครับ” ลุงเป็นธรรมxxxxxxxxxจะนึกถึงอุทาหรณ์

จากคดีxxxxxxxxxเผยแพร่ในหนังสือพิมพ์และxx xxนเมื่อสปดาหทผี่์ ่านมา

“ลุงเป็นธรรมพอจะยกตัวอย่างคดีท่ีศาลปกครองท่านได้ตัดสินไว้ ได้ไหมครับ” ชัดเจนอยากรู้ จึงขอให้ลุงเป็นธรรมยกตัวอย่างคดีกรณี ดังกล่าวให้ฟัง

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๓๑ สิงหาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๓๗

“อืม ... ลุงเคยอ่านอุทาหรณ์เกี่ยวกับการขออนุญาตใช้เรือ แต่กลายเป็นให้ข้อเท็จจริงไม่ถูกต้อง ซ่ึงทําให้ส่ิงที่ขออนุญาตน้ันน่ะไม่ใช่ เรือหรือสิ่งสง่ ล่วงล้าลําน้าทีพ่ ึงอนุญาตxxx xxxxxxxxอยู่ว่า ...” แล้วลุงเป็นธรรม ก็เล่าอุทาหรณ์จากคดีxxxxxxใหเพ่ือน ๆ และชดxxxฟังด้วย

คดีxxxxxxเรื่องนี้ เป็นเรื่องของผู้ประกอบกิจการ (ผู้ฟ้องคดี) ซ่ึงไดท้ ําการต่อสรางแพและได้ยื่นคําขอใบอนุญาตใช้เรือพร้อมแสดง แบบแปลนเรือที่กองตรวจเรือได้เคยออกใบแจ้งผลการตรวจอนุมัติ และออกใบสําคัญรับรองการตรวจเรือให้แล้ว โดยระบุประเภทเรือว่า “ใช้ในกิจการพิเศษ (สํานักงานลอยน้ํา) แต่กองทะเบียนเรือเห็นว่า

แพดังกล่าวทําด้วยโป๊ะเหล็กxxxxxxสี่เหxxxยมผืนผ มีอาคาร ๓ ชน้ั

อยู่ด้านบนเพื่อใช้เป็นสํานักงานลอยน้ํา จอดประจําอยู่บริเวณ ริมแม่น้ําเจ้าพระยา เคล่ือนที่ด้วยตนเองxxxxxxนอกจากจะลากจูงไป อีกxxxxxxxมีการก่อสร้างสะพานปรับระดับเชื่อมสิ่งต่อสร้างกับพื้นดิน และต่อระบบสาธารณูปโภคสําหรับใช้ภายในเรือด้วย ซึ่งไม่มี ลักษณะเป็น “เรือ” แต่อาจมีลักษณะเป็น “แพ” หรืออาจเป็น สิ่งxxxxxxxxx “สิ่งล่วงล้ําลํานํ้า” จึงไม่ออกใบอนุญาตใช้เรือให้แก่ ผู้ฟ้องคดี ขณะเดียวกัน ผู้ฟ้องคดีได้ยื่นคําขออนุญาตปักเสาผูกเรือ โดยแจ้งว่าxxxxxxxจะใช้เพื่อการผูกจอดเรือ และผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ (หัวหน้าสํานักงานการขนส่งทางนําที่ ๖ สาขาสมุทรปราการ) ได้ออก ใบอนุญาตให้ตามคําขอ

๓๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ต่อมา ผู้ถูกฟ้องคดีทราบว่า มีลักษณะเป็น “แพ” และไม่ใช่ สิ่งล่วงล้ําลําน้ําที่พึงอนุญาตxxx xxxมีคําส่ังให้รื้อถอนออกไป และมี คําส่ังเพิกถอนใบอนุญาตปักเสาผูกเรือ

ผู้ฟ้องคดีจึงฟ้องขอให้เพิกถอนคําส่ังดังกล่าว

ประเด็นxxxxxxสนใจประเด็นแรก คือ “แพ” ที่ผู้ฟ้องคดี ขออนุญาตถือเป็นสิ่งล่วงลํ้าลําน้ําที่พึงอนุญาตได้หรือไม่ ? โดย พระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ําไทย พระพุทธศักราช ๒๔๕๖ มาตรา ๑๑๗ กําหนดห้ามมิให้ผู้ใดxxxxxxxxxอาคารหรือสิ่งใดล่วงล้ํา เข้าไปเหนือน้ํา ในน้ํา และใต้น้ําของแม่น้ํา ยกเว้น อาคารหรือ สิ่งล่วงล้ําลําน้ําท่ีมีลักษณะตามข้อ ๔ ของกฎกระทรวง ฉบับที่ ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบัญญัติดังกล่าว xxxx ท่าเทียบเรือ สะพานปรับระดับและโป๊ะเทียบเรือ สะพานข้ามแม่น้ํา หรือสะพานข้ามxxxx ท่อหรือสายเคเบิล เขื่อนกันน้ําเซาะ คานเรือ โรงสูบน้ํา พนกงานเจ้าหน้าที่xxxxxxอนุญาตได้

ประเด็นนี้ศาลปกครองสูงสุดพิจารณา ๒ เรื่อง (๑) หากพิจารณาลักษณะทางกายภาพของ “แพ” อย่างแยกส่วนโดยลําพัง “แพ” เป็นเพียงสิ่งลอยน้ํา หรือ

มีลักษณะเป็นเพียง “แพ” ซึ่งxxxxxxถือได้ว่าเป็นสิ่งล่วงล้ําลําน้ํา เพราะมิได้มีโครงสร้างส่วนหนึ่งส่วนใดยึดติดกับพื้นดิน (๒) พิจารณา “แพ” โดยไม่แยกส่วน แต่พิจารณาส่วนประกอบต่าง ๆ อย่างเป็น องค์รวม ประกอบกับxxxxxxxxแท้จริงในการก่อสร้าง ซึ่งผู้ฟ้องคดี ได้ขออนุญาตก่อสร้างเสาผูกเรือและทําการยึดเสาผูกเรือเข้ากับแพ ในลักษณะมั่นคงxxxx และต่อท่อประปาและสายเคเบิ้ลไฟฟ้า ใช้ภายใน ทั้งยังxxxxxxxที่จะใช้ประโยชน์เป็นสํานักงานลอยน้ํา โดยให้จอดอยู่กับที่มาตั้งแต่แรก ดังจะเห็นได้จากการระบุแนวคิด

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๓๙

การออกแบบก่อสร้างในเอกสารประชาสัมพันธ์โครงการ ซ่ึงเน้น ประโยชน์ใช้สอยxxxxเดียวกับสํานักงานที่สร้างบนพื้นดิน และ ต้ังแต่ก่อสร้างเสร็จเมื่อปี ๒๕๔๑ ก็xxxxxxมีการเคลื่อนย้ายแพไปที่อื่น วิญญูชนย่อมลงความเห็นไปในทางเดียวกันว่า “แพ” มีลักษณะ เป็นสิ่งล่วงลํ้าลําน้ําตามนัยมาตรา ๑๑๗ แห่งพระราชบัญญัติข้างต้น และไม่ใช่สิ่งล่วงลําลํานําที่พึงอนุญาตได้ตามข้อ ๔ ของกฎกระทรวง xxxxxx ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗)ฯ

การท่ีผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ ออกคําส่งให้ผ จึงเป็นการกระทําท่ีชอบด้วยกฎหมายแล้ว

xxxxxรื้อถอน “แพ”

ส่วนประเด็นต่อมาว่า ผู้ถูกฟ้องคดีจะมีอํานาจออกคําสั่ง เพกถอนใบอนุญาตปักเสาผูกเรอท่เคยอนุญาตไว้ไดหรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ขณะออกใบอนุญาตผู้มีอํานาจ ออกใบอนุญาตไม่ทราบข้อเท็จจริงว่า “แพ” ที่ผู้ฟ้องคดีขออนุญาต ไม่ใช่เรือ ทั้งผู้ฟ้องคดีก็ไม่มีxxxxxxxxxxxxxxxจะสร้าง “แพ” ให้เป็นเรือ

แต่xxxxxxxจะสร้างเพ่ือใช้เป็นสํานักงานลอยนํ้าที่จอดอยู่กับที่ไม่มี การเคล่ือนที่ดังxxxxxxxพาหนะทางน้ํา การออกใบอนุญาตปักเสา ผูกเรือจึงเป็นคําสั่งทางxxxxxxxxxทําขึ้นเพราะปกปิดข้อความจริง ซ่ึงควรบอกใ👉้แจ้ง จึงเป็นคําสั่งxxxxxxชอบด้วยกฎหมายและผู้ฟ้องคดี xxxxxxรับความคุ้มครองความเชื่อโดยxxxxxxในความxxอยู่ของคําสั่ง ทางxxxxxxตามมาตรา ๔๙ วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติ ราชการทางxxxxxx พ.ศ. ๒๕๓๙

ผู้สนใจxxxxxxอ่านรายละเอียดได้ในคําพิพากษาศาลปกครอง สูงสุดที่ อ. ๒๗๑/๒๕๕๖

๔๐ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“xxxxxxคดีนี้เป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรบประชาชนทวั ไปให้ตระหนักถึง ความสําคัญของข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่ให้ไว้ต่อเจ้าหน้าท่ีของรัฐ ทั้งข้อเท็จจริงท่ีเกิดขึ้นโดยสภาพภายนอกและข้อเท็จจริงที่เป็น xxxxxภายใน ซึ่งจะต้องแสดงข้อมูลข้อเท็จจริงที่ถูกต้องและครบถ้วน เพื่อให้เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้ใช้อํานาจได้ใช้อํานาจอย่างถูกต้องภายใต้ ข้อมูลข้อเท็จจริงที่เป็นจริง” ชัดเจนกล่าวสรุปความสําคัญของการให้ ข้อเท็จจริงต่อเจ้าหน้าที่

“ประชาชนทั่วไปที่xxxxxxxจะยื่นคําขออนุญาตต่อฝ่ายxxxxxx เพื่อออกใบอนุญาตให้ดําเนินการใด ๆ ในทางธุรกิจจะต้องแจ้งข้อมูล ข้อเท็จจริงที่ถูกต้องตามความxxxxxxxxxxแท้จริงและโดยxxxxxx เพราะการปกปิดข้อเท็จจริงจนเป็นเหตุให้ฝ่ายxxxxxxเข้าใจผิด ในสาระสําคัญ ที่สุดแล้วเมื่อความจริงปรากฏ เจ้าหน้าที่ก็มีอํานาจ เพิกถอนการใช้อํานาจนั้นได้ครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวย้ํา

“xxxxxxเป็นการออกใบอนุญาตไม่ชอบด้วยกฎหมายจริงไหม ครับ” ชัดเจนกล่าว

7

เรื่องที่ ๙ “ผูจ้ ดการมรดกหลายคน” ใคร ? มีอํานาจ

จัดการทรัพย์มรดก∗

“ลุงเป็นธรรมครับ ทรัพย์สินของคน ทีตายใครจะเป็นคนได้รบหรือครับ” xxxxถาม ลุงเป็นธรรมขณะนั่งดูละครในทีวี

“xxxxxตามกฎหมายซ่ึงมีหลายคน xxxx คนท่ีเป็นลูก เป็นคู่สมรส เป็นพ่อหรือแม่ผู้ตาย ต้องดูกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ครับ ...”

ลุงเป็นธรรมตอบคําถามหลานชายโดยไม่ทันได้อธิบายเพิ่มเติมว่ามีใครบ้าง และตองแบ่งมรดกกนอย่างไร

“ใครเป็นคนแบ่งมรดกให้คนน้ันคนนี้ครับ” xxxxรีบถามเพราะเห็นว่า ในละครทีวีกําลงxxxxxxxxxxxxxxxxแบ่งมรดก

“ถาม ดการมรดก ก็ต้องให้ผู้จัดการมรดกเป็นผู้จัดการทรัพย์สิน

ของผูตายครับ”

“ถ้ามีผู้จัดการมรดกหลายคน ใครจะมีอํานาจที่สุดครับลุงเป็นธรรม” xxxxรีบถามเพื่อให้ได้คําตอบโดยเร็วตามเน้ือเรื่องละครxxxxxxxxxxกัน อย่างคร่ําเคร่ง

“ดูละครให้จบก่อนครับแล้วลุงจะนําคดีxxxxxxมาเล่าให้ฟัง หรือ

จะอานเองคร ...”

หลงจากที่xxxxxxละครจบลงก็ไดxxxxxxให ของคดีให้ฟัง

ุงเป็นธรรมxxxxxxxxxxราว

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๗ กันยายน

๔๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีxxxxxxxxxเป็นเร่ืองเก่ียวกับการจัดการทรัพย์ “มรดก” ซ่ึงมิได้หมายถึงเฉพาะทรัพย์สินของผู้ตายแต่เพียงเท่านั้น แต่ยัง หมายความรวมถึงxxxxxหน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ ของผู้ตายด้วย และตามกฎหมายผู้มีอํานาจหน้าที่ในการจัดการมรดกหรือแบ่งปัน ทรัพย์มรดกให้แก่xxxxxxxคือ “ผู้จัดการมรดก” ซึ่งอาจตั้งขึ้น โดยพินยกรรมของผูตายหรือโดยคําสั่งศาล

กองมรดกหน่ึงจึงอาจมีผู้จัดการมรดกได้หลายคนและ เมื่อเป็นxxxxนี้ผู้จัดการมรดกจะจัดการทรัพย์มรดกแต่เพียงลําพัง ไดหรือไม่ ?

เรื่องนี้ ... นาย บ. ได้ทําพินัยกรรมระบุยกที่ดินมีโฉนด

๒ แปลง พร้อมสิ่งxxxxxxxxxให้แก่ผู้ฟ้องคดี และตั้งผู้ฟ้องคดีเป็น ผูจ้ ัดการมรดก เมื่อนาย บ. ถึงแก่ความตาย ศาลจังหวัดจึงมีคําสั่ง

ต้ังผ

xxxxxxเป็นผู้จัดการมรดกเมื่อxxxxxx ๑๙ xxxxxx ๒๕๕๐ ต่อมา ผูฟ้ ้องคxxxxxนําโฉนดท่ีดินทั้งสองแปลงไปขอจดทะเบียน

โอนมรดกให้แก่ตนเองตามพินัยกรรม แต่ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ (เจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัด) xxxxxxจดทะเบียนโอนมรดกท่ีดินให้ เนื่องจากเห็นว่าผู้ฟ้องคดีจะจัดการทรัพย์มรดกโดยขอโอนมรดก ให้แก่xxxxxตามพินัยกรรมฝ่ายเดียวxxxxxx เพราะนาย ล. เป็น ผู้จัดการมรดกของนาย บ. ตามคําส่ังศาลจังหวัดลงxxxxxx ๑๑ กันยายน

๒๕๕๐ ด้วย

ผู้ฟ้องคดีได้อุทธรณ์คําส่ังดังกล่าวและผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๒ (ผู้ว่าราชการจังหวัด) มีคําสั่งยกอุทธรณ์ ผู้ฟ้องคดีเห็นว่าหาก ผู้ฟ้องคดีไม่xxxxxxจัดการมรดกตามพินัยกรรม ย่อมเป็นการขัด ต่อข้อกําหนดพินัยกรรมและxxxxxของxxxxxxxxxxxต้องการยก ทรัพย์มรดกตามพินัยกรรมให้แก่ผู้ฟ้องคดีเพียงผู้เดียว จึงขอให้

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๔๓

ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ังให้ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ จดทะเบียนโอน มรดกที่ดินพิพาทใหแก่ผูฟ้ xxxxxx

xxxxxxxxxพนักงานที่ดินจงหวัดมีคําสั่งไม่รับจดทะเบียนโอน มรดกท่ีดินพิพาทใหแก่ผฟู้ ้xxxxxเป็นการกระทําท่ีชอบด้วยกฎหมาย หรือไม่ ? ซึ่งตามxxxxxxกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๗๑๙

xxxxxxxว่า “ผู้จัดการมรดกมีxxxxxและ👉xxxxxxxxxจะทําการอันจําเป็น เพื่อใ👉้การเป็นไปตามคําสั่งแจ้งชัด👉รือโดยปริยายแ👉่งพินัยกรรม และเพื่อจดการมรดกโดยท่ัวไป 👉รือเพื่อแบ่งปันทรัพย์มรดก” และ มาตรา ๑๗๒๖ xxxxxxxว่า “ถ้าผู้จัดการมรดกมี👉ลายxx xxxทําการ ตาม👉xxxxxxของผู้จัดการมรดกนั้นต้องถือเอาเสียงข้างมาก เว้นแต่ จะมีข้อกํา👉นดพินัยกรรมเป็นอย่างอื่น ถ้าเสียงเท่ากัน เม่ือผู้มีส่วน

ได้เสียxxxxxx xxใ👉ศาลเป็นผ ีขาด”

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อปรากฏว่าก่อนที่ ศาลจะมีคําส่ังตั้งผู้ฟ้องคดีเป็นผู้จัดการมรดก ศาลได้มี

คําสั่งตั้งนาย ล. เป็นผู้จัดการมรดกของนาย บ. และ ให้มีxxxxxหน้าที่ตามกฎหมายไว้แล้ว แม้ตามคําสั่งศาลดังกล่าว จะไม่ปรากฏว่าให้ผู้ฟ้องคดีและนาย ล. เป็นผู้จัดการมรดกร่วมกัน แต่คําสั่งศาลดังกล่าวก็มีผลทําให้ผู้ฟ้องคดีและนาย ล. ในฐานะ ผู้จัดการมรดกตามคําส่ังศาลมีxxxxxและหน้าที่จัดการทรัพย์สิน อันเป็นมรดกของนาย บ. xxxxxxxxทั้งหมดเพื่อให้เป็นไปตาม ข้อกําหนดพินัยกรรม และจัดการมรดกทั่วไปเพ่ือแบ่งปันให้แก่ xxxxxผู้มีxxxxxรับมรดก และเป็นกรณีที่มีผู้จัดการมรดกหลายคน ผู้ฟ้องคดีจึงไม่มีxxxxxหน้าท่ีตามกฎหมายที่จะจัดการทรัพย์มรดก ของนาย บ. โดยลําพังแต่เพียงผู้เดียว แม้จะเป็นxxxxxผู้มีxxxxx

๔๔ เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

รับมรดกตามพินัยกรรมและศาลได้มีคําสั่งตั้งผู้ฟ้องคดีเป็นผู้จัดการ มรดกตามข้อกําหนดพินัยกรรมก็ตาม

ดังนั้น การท่ีผู xxxxxxxxxxxxxxเป่ื ็นผู้จดการมรดกในท่ีดนยิ ื่นคําขอ

จดทะเบียนโอนมรดกท่ีดินทั้งสองแปลงดังกล่าวพร้อมส่ิงxxxxxxxxx ใหแก่ตนเองตามพินัยกรรมของนาย บ. และผูถ้ ูกฟ้องคดีท่ี ๑ มีคําสั่ง ไม่จดทะเบียนโอนมรดกที่ดินให้ตามท่ีร้องขอ เนื่องจากเห็นว่า การจัดการทรัพย์มรดกดังกล่าวถือเป็นกรณีที่ศาลตั้งผู้จัดการมรดก ไว้หลายคน ผู้จัดการมรดกแต่ละคนจะจัดการทรัพย์มรดกเพียงลําพัง

xxxxxx ต้องจัดการร่วมกัน หากตกลงกันxxxxx xองให้ศาลเป็นผู้ช าด

คําส่ังของผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๑ จึงเป็นคําสั่งทางxxxxxxxxxชอบ ด้วยกฎหมาย และถือxxxxxxว่าผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ ละเลยต่อหน้าที่

ในการจดทะเบียนโอนมรดกให้แก่ผู

สูงสุดที่ อ. ๘๒๘/๒๕๕๕)

xxxxxx (คําพิพากษาศาลปกครอง

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๔๕

บทสรุป

“พ่อและxxxxxxxxxxเป็นผู้จัดการมรดกให้กับลุงเป็นธรรม ได้ไหมครับ” xxxxถามลุงเป็นธรรมว่าพ่อของxxxxและน้องสาวของ ลุงเป็นธรรมเป็นผูจ้ ัดการมรดกด้วยกนได้หรือไม่

“ได้สิครับ กฎหมายxxxxxxห้ามการมีผู้จัดการมรดกหลายคน ในทรัพย์สินของผู้ตาย” ลุงเป็นธรรมตอบ

“xxxxจะทําพินัยกรรมให้ลุงเป็นธรรมเป็นผู้จัดการมรดกนะครับ”

xxxxกล่าว

“ได้สิขอรับ ... ! ลุงจะจัดการทุกอย่างให้เรียบร้อยและจะจําไว้ว่า แม้ “พินัยกรรม” จะเป็นคําสั่งสุดท้ายของผู้ตายที่xxxxxรวมทั้ง ผู้จัดการมรดกจะต้องดําเนินการให้เป็นไปตามxxxxxของxxxxxxxx xxxได้แสดงไว้ในพินัยกรรม แต่การจัดการทรัพย์มรดกก็ยังต้องอยู่บน พื้นฐานของกฎหมายที่เกี่ยวข้องxxxxxxxxมีความxxxxxxxxxxxจะคุ้มครอง ความเป็นธรรมให้กับทุกคนอย่างxxxxxxxทั้งสิ้น และเมื่อกฎหมาย ไม่ห้ามการมีผู้จัดการมรดกหลายคนในทรัพย์สินของผู้ตาย xxxxx คนใดคนหนึ่งก็xxxxxxเป็นผู้จัดการมรดกได้ แต่ต้องจัดการมรดก ภายใต้เงื่อนไขหรือหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกําหนดไว้เท่านั้น ... นะ ขอรับกระผม” ลุงเป็นธรรมเย้าหลานชายด้วยความxxxxxx

7

เรื่องที่ ๑๐ สรางรัวริมถนนสาธารณะ

โดยxxxxxxรับอนุญาต ... ต้องรื้อ !∗

“ทําร้ัวยื่นล้ําถนนแบบนี้ขออนุญาต ต่อxxxxxxxxท่แล้วหรอยังคะพ่แสง” รุ้งถามสามี ที่กําลังดูแบบก่อสร้างร้ัวบริเวณหน้าบ้านท่ีมี บางส่วนล้ําถนนซอยที่มีประชาชนสัญจรไปมา มากมายเพ่ือใหสะดวกต่อการทําการคาขาย

“ย่ืนลํ้าถนนxxxxxxxxxxไม่มีปัญหา คนเดนผานไปผานมาxxxxxยังเดินไดสะดวกและถนนกเป็นถนนสาธารณะ” นายแสงตอบภรรยา

“หาข้อมูลxxxxxxกว่าไหมคะ ถ้าxxxxxxอยากไปพบxxxxxxxxxxxxxxเขต ก็น่าจะถามลุงเป็นธรรมเผื่อลุงเป็นธรรมจะมีข้อแนะนําในเร่ืองน้ี” รุ้งแนะนํา

“ได้ ๆ ง พีจะโทรหาลุงเป็นธรรมเดี๋ยวนี้ครับ” เม่ือได้รับคําแนะนํา

แสงจึงโทรศัพท์ถามประเด็นปัญหาท่ีภรรยากังวลใจ ซึ่งลุงเป็นธรรมได้เล่าให้ฟัง ถึงขอพิพาททีเกิดขึ้นในศาลปกครองว่า

โดยxxxxแม ่าประชาชนทุกคนจะมีxxxxxxxxจะใช้ประโยชน์ในถนนซอย

ซึ่งเป็นที่สาธารณะหรือทางสาธารณะร่วมกันได้ก็ตาม แต่การใช้ประโยชน์น้ัน

จะต้องไม่เป็นเหตุทาให ู ใช้ประโยชนไดน้ อยลง

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๔ กันยายน

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๔๗

คดีนี้เกิดจากการท่ีผู้ฟ้องคดีได้ขออนุญาตใช้ถนนด้านข้าง ของอาคารร้านค้าท่ีเป็นทางเข้าออกซอย เพื่อใช้วางกองวัสดุก่อสร้าง และสร้างสังกะสีเพื่อป้องกันอันตรายจากการปรับปรุงอาคารร้านค้า ซ่ึงผู้ถูกฟ้องคดี (นายกเทศมนตรี) มีคําส่งอนุญาตเป็นเวลา ๑๕ วัน ต่อมา มีผู้ร้องเรียนว่าไม่xxxxxxใช้ถนนซอยสัญจรไปมาได้ตามxxxx ผู้ถูกฟ้องคดีเห็นว่า ผู้ฟ้องคดีxxxxxxย่ืนคําขอต่อการอนุญาตใช้ ที่สาธารณะ จึงมีคําสั่งให้ผู้ฟ้องคดีรื้อถอนรั้วสังกะสีและขนย้าย กองวสดุก่อสร้างออกจากถนนซอย แต่ผูฟ้ ้องคxxxxxดําเนินการใด ๆ จนกระทั่งผู้ถูกฟ้องคดีใช้อํานาจทําการรื้อถอนร้ัวสังกะสีและขนย้าย กองวัสดุก่อสร้างออกจากบริเวณดังกล่าว หลังจากน้ันได้มีคําสั่ง ให้ผู้ฟ้องคดีชําระค่าปรับและค่าใช้จ่ายในการดําเนินการ และมี

หนังสือแจ้งเตือนผู ้องคดอกีี ๒ ครั้ง

ผู้ฟ้องคดีจึงนําคดีมาฟ้องขอให้ศาลปกครองพิพากษาเพิกถอน คําสั่งดังกล่าว โดยอ้างว่าถนนซอยดังกล่าวเป็นถนนส่วนบุคคล และการก่อสร้างรั้วก็เพ่ือความปลอดภัยจากการปรับปรุงอาคาร คําสั่งให้ผู้ฟ้องคดีชําระค่าปรับและค่าใช้จ่ายในการรื้อถอนร้ัวและ ขนย้ายวัสดุก่อสร้าง ย่อมไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ผู้ถูกฟ้องคดีมีอํานาจสั่งให้ผู้ฟ้องคดีร้ือรั้วสังกะสีและ ขนย้ายกองวสดุก่อสร้างที่ผฟู้ ้xxxxxทําขึนไดหรือไม่ ?

พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นxxxxxxx เรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๔ ได้นิยามคําว่า “ที่สาธารณะ” ว่าให้หมายความรวมถึงถนน อันได้แก่ ทางเดินรถ ทางเท้า ตามกฎหมายว่าด้วยการจราจรทางบก และตรอก ซอย หรือ ถนนส่วนบุคคลซ่ึงเจ้าของยินยอมให้ประชาชนใช้เป็นทางสัญจรด้วย และตามมาตรา ๑๙ และมาตรา ๓๙ ห้ามมิให้ผู้ใดติดตั้ง วาง หรือ

๔๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

กองวัตถุใด ๆ บนถนนหรือในที่สาธารณะ เวนแต่เป็นบริเวณท่ีพนักงาน เจ้าหน้าที่ประกาศโดยความเห็นชอบของเจ้าพนักงานจราจร หรือ ได้รับหนังสืออนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่ หรือเป็นการกระทํา ของหน่วยงานราชการ หรือเป็นการวางไว้เพียงช่ัวคราว ซึ่งหากมี การฝ่าฝืน พนักงานเจ้าหน้าที่ย่อมมีอํานาจสั่งให้ปลดหรือรื้อถอน ภายในเวลาท่ีกําหนดได้ และถ้าผู้นั้นละเลยหรือxxxxxxxxxxปฏิบัติ ตามมาตรา ๔๖ แห่งพระราชบัญญัติฉบับเดียวกันได้ให้อํานาจ พนกงานเจ้าหน้าที่ในการจัดทําหรือมอบหมายให้ผู้อื่นจัดการปรับปรุง สิ่งที่เป็นความผิดมิให้ปรากฏอีกต่อไป เพื่อให้เกิดความสะอาด และความเป็นxxxxxxxเรียบร้อย โดยให้ผู้กระทําความผิดชดใช้

ค่าใช

่ายตามxxxxxxใช

่ายไปจริง

ศาลปกครองสูงสุดxxxxxฉยว่า แม้ว่าถนนซอยจะเป็น ส่วนหนึ่งของที่ดินมีโฉนดที่เอกชนเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ก็ตาม แต่การที่ประชาชนที่อาศัยอยู่ในบริเวณถนนซอย

ดงกล่าวและผู้ประกอบอาชีพขับรถโดยสารประจําทางได้ใช้ถนนซอย ในการสัญจรไปมาเป็นเวลา ๒๐ ปี ถึง ๕๐ ปี โดยไม่มีผู้ใดโต้แย้ง อีกทั้งผู้ฟ้องคดียังเคยได้รับอนุญาตให้ใช้ถนนซอยเพ่ือวางวัสดุ ก่อสร้างในลักษณะxxxxxหรือกีดขวางเป็นการชั่วคราวเป็นเวลา

๑๕ วัน และได้ชําระค่าธรรมเนียมการใช้ที่สาธารณะตามอัตรา ที่เทศบาลประกาศกําหนดไว้ ถนนซอยที่ผู้ฟ้องคดีก่อสร้างรั้วและวาง วสดุก่อสร้างจึงถือเป็นที่สาธารณะตามมาตรา ๔ แห่งพระราชบัญญัติ รักษาความสะอาดและความเป็นxxxxxxxเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. ๒๕๓๕ ซึ่งต้องห้ามมิให้ผู้ใดติดตั้งหรือวางสิ่งใดในบริเวณ ดังกล่าว เว้นแต่ได้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๔๙

ดังนั้น การที่ผู้ฟ้องคดีไม่ยื่นคําขอต่อการอนุญาตใช้ ที่สาธารณะและไม่ดําเนินการร้ือถอนรั้วสังกะสีบริเวณถนนซอย ภายหลังท่ีการอนุญาตช่ัวคราวได้สิ้นสุดลง เป็นเหตุให้ผู้ประกอบการ รถโดยสารประจําทางและราษฎรในชุมชนซอยได้รับความxxxxxxxxx จากการจราจรที่xxxxxx xxxเป็นการกระทําท่ีต้องห้ามและเป็น ความผิด ซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีมีอํานาจที่จะสั่งให้ผู้ฟ้องคดีรื้อถอนรั้ว สังกะสีและขนย้ายวัสดุก่อสร้างได้ตามมาตรา ๑๙ และมาตรา ๓๙ แห่งพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นxxxxxxx เรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. ๒๕๓๕

ประเด็นที่ต้องพิจารณาต่อไป ก็คือ ผู้ถูกฟ้องคดีมีอํานาจ

รื้อถอนร้ัวสังกะสีและขนย้ายกองวัสดุก่อสร้าง และมีคําสั่งให้ ผู้ฟ้องคดีชดใช้ค่าใชจ้ ่ายในการดําเนินการได้หรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เม่ือผู้ฟ้องคดีไม่ปฏิบัติ ตามคําสั่งของผู้ถูกฟ้องคดีที่ให้รื้อถอนรั้วและขนย้ายกองวัสดุ ก่อสร้าง ผู้ถูกฟ้องคดีจึงมีอํานาจตามมาตรา ๔๖ แห่งพระราชบัญญัติ รักษาความสะอาดและความเป็นxxxxxxxเรียบร้อยของบ้านเมือง

พ.ศ. ๒๕๓๕ ทําการรือรั้วสังกะสีและขนย้ายกองวัสดุก่อสร้างออกไป จากถนนซอย และมีคําสั่งให้ผู้ฟ้องคดีชําระค่าปรับและชดใช้ ค่าใช้จ่ายในการดําเนินการดังกล่าว รวมทั้งมีหนังสือแจ้งเตือน การชําระค่าปรับและค่าใช้จ่ายได้ ดังนั้น การกระทําของผู้ถูกฟ้องคดี จึงเป็นการกระทําที่ชอบด้วยกฎหมายแล้ว (คําพิพากษาศาลปกครอง สูงสุดที่ อ. ๖/๒๕๕๖)

๕๐ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“ผมคิดว่าร้ัวล้ําถนนออกไปนิดเดียวจะไม่มีปัญหาครับ ลุงเป็นธรรม” แสงกล่าวหลังจากที่ฟังการเล่าเรื่องราวที่เกิดเป็น ขอพิพาทจบลง

“การท่ีบุคคลใดจะใช้ประโยชน์จากท่ีสาธารณะxxxxxผลกระทบ ต่อxxxxxในการใช้ประโยชน์ในที่สาธารณะของประชาชนคนอ่ืน ๆ จนทําให้ไม่xxxxxxใช้ประโยชน์หรือใช้ประโยชน์ได้น้อยลงนั้น หากกฎหมายได้กําหนดหลักเกณฑ์ ขั้นตอนหรือวิธีการให้ต้อง ดําเนินการอย่างใด ๆ แล้ว ก็จําเป็นที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมายนั้น อย่างเคร่งครัด เพื่อมิให้การใช้xxxxxของตนส่งผลกระทบต่อxxxxx ของผู้อื่นมากเกินความจําเป็นครบั ” ลุงเป็นธรรมสรุป

7

เรื่องที่ ๑๑ “สรางถนน” โดยสําคัญผิดว่า

เป็นที่สาธารณะ ... แต่ว่าเป็นที่ชาวบาน !∗

“ลุงเป็นธรรมครับ กรณีที่ อบต. สร้างถนน รุกลํ้าที่ของผม แต่ อบต. บอกว่าเป็นท่ีสาธารณะ ผมจะทําอย่างไรต่อไปได้ครับ” ชัยนั่งxxxxxxxxx กบลุงเป็นธรรม

“อืม ... แปลกนะครับ อบต. ให้เหตุผล

อย่างไรรึพ่อชัย ท อกว่าเป็นที่สาธารณะน่ะคร ”

ลุงเป็นธรรมขอทราบเหตุผลของข้ออ้างของ อบต.

“อบต. บอกว่าชาวบ้านใช้ถนนเส้นน้ีมานานมากแล้วและผมxxxxxx ขัดขวาง แต่ยินยอมให้ประชาชนใช้ติดต่อกันเร่ือยมา จึงกลายเป็นถนน สาธารณะครับ” ชยอธบายขอเท็จจริงตามท่ีเจ้าหน้าที่แจ้งให้ชัยทราบ

“ลุงเคยอ่านอุทาหรณ์จากคดีxxxxxxในหนังสือพิมพ์ จําได้ว่า มีข้อเท็จจริงคล้าย ๆ กับเร่ืองของพ่อชัย ลุงจะเล่าให้ฟัง xxxxxxxxจะเป็น

ประโยชน บพอชยบาง” ลุงเป็นธรรมกล่าว

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๒๑ กันยายน

๕๒ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

การก่อสร้างถนนเพื่อใหประชาชนใช้สัญจรไปมา เป็นการจัดทํา บริการสาธารณะตามอํานาจหนาที่ของรัฐอย่างหน่ึง แต่การดําเนินการ ตามอํานาจหน้าที่ของรฐในบางxxxx xxxทําให้เอกชนบางรายได้รับ ความเสียหาย

คดีนี้เป็นเรื่องของเอกชนxxxxxxรับความxxxxxxxxxxxxxxxx จากการที่องค์การบริหารส่วนตําบลสร้างถนนรุกล้ําเข้ามาในที่ดิน ของตน โดยสําคัญผิดว่าเป็นที่สาธารณประโยชน์ เอกชนผู้ได้รับ ความxxxxxxxxxxนําคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองขอให้มีคําพิพากษา หรือคําส่ังให้องค์การบริหารส่วนตําบลร้ือถอนถนนคอนกรีตออกจาก ที่ดินของxx

xxxxxxเกิดข้ึนเม่ือผู้ฟ้องคดีได้ยื่นคําขอรังวัดสอบเขตท่ีดิน และช่างรังวัดได้ดําเนินการรังวัดที่ดินเมื่อxxxxxx ๑๖ พฤศจิกายน

๒๕๔๗ พบว่า มีการก่อสร้างถนนคอนกรีตรุกล้ําท่ีดินของผู้ฟ้องคดี ดานทิศเหนือกว้าง ๒ เมตร และทิศตะวันออกกว้าง ๕ เมตร ผู้ฟ้องคดี จึงขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๕ (นายกองค์การบริหารส่วนตําบล) แก้ไข แต่ได้รับแจ้งว่า ถนนดังกล่าวชาวบ้านได้ใช้เป็นทางเดินร่วมกัน มากว่า ๖๐ ปี มีความกว้างประมาณ ๒ เมตร หลังจากที่มีการจัดสรร

ท่ีดินบริเวณด้านหลังท่ีดินของผู้ฟ้องคดี ผ ูกฟ้องคดีที่ ๒ (สํานักงาน

โยธาxxxxxจังหวัด) ได้ดําเนินการก่อสร้างถนนกว้าง ๕ เมตร โดยให้อยู่ในความดูแลของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๔ (องค์การบริหาร ส่วนตําบล) ผู้ฟ้องคดีจึงแจ้งให้ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๕ ดําเนินการรื้อถอน ถนนคอนกรีตที่สร้างรุกล้ําที่ดินของผู้ฟ้องคดี แต่ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๕ xxxxxxxxxxดําเนินการแต่อย่างใด

ผู้ถูกฟ้องคดีให้xxxxxx ประชาชนได้ใช้ถนนสายดังกล่าวมานาน ถึง ๖๐ ปี โดยสงบและเปิดเผยด้วยxxxxxเป็นเจ้าของ ทั้งผู้ฟ้องคดี

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๕๓

ก็xxxxxxขัดขวางแต่กลับxxxxxxxxxxxxxหรือยินยอมให้ประชาชน ใช้ติดต่อกันเรื่อยมาเกิน ๑๐ ปี ที่ดินของผู้ฟ้องคดีส่วนที่เป็นถนน ที่พิพาทจึงเปล่ียนสภาพเป็นถนนสาธารณะไปโดยปริยาย

นอกจากนี้ ขณะที่มีการก่อสร้างถนนผู้ฟ้องคดีก็xxxxxxขัดขวาง กลับปล่อยให้ก่อสร้างจนเสร็จ ท้ังxxxxxxกั้นรั้วแสดงอาณาเขตหรือ หลักเขตที่ดินตามโฉนดให้มองเห็นได้ชัด ทําให้สํานักงานโยธาxxxxx จังหวัดสําคัญผิดว่าถนนที่พิพาทเป็นถนนสาธารณะกว้าง ๕ เมตร และแบบมาตรฐานถนนคอนกรีตของกรมโยธาxxxxxต้องมีความกว้าง ไม่นอยกว่า ๔ เมตรและเป็นการก่อสร้างต่อเนื่องกับถนนคอนกรีต ท่ีก่อสร้างไวแลวในตนทางซ่ึงกว้าง ๕ เมตร

คดีนี้มีการโต้แย้งกันในเรื่องระยะเวลาการฟ้องคดีว่า เป็นการฟ้องเมื่อxxxxxxx ๑ ปีนับแต่xxxxxxผู้ฟ้องคดีรู้หรือควรรู้เหตุ แห่งการฟ้องคดีตามมาตรา ๕๑ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง และวิธีพิจารณาคดีxxxxxx พ.ศ. ๒๕๔๒ ซึ่งศาลปกครองสูงสุด วินิจฉัยว่า xxxxxxผู้ฟ้องคดีรู้หรือควรรู้เหตุแห่งการฟ้องคดีเมื่อxxxxxx

๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๔๗ อันเป็นxxxxxxช่างรังวัดได้ดําเนินการ รังวัดท่ีดินและพบว่ามีการก่อสร้างถนนรุกล้ําที่ดินของผู้ฟ้องคดี

เมื่อผู้ฟ้องคดียื่นฟ้องคดีน ่อศาลปกครองเมื่อxxxxxx ๑๑ พฤศจิกายน

๒๕๔๘ จึงเป็นการยื่นฟ้องภายในกําหนดระยะเวลาการฟ้องคดี

สําหรับการสร้างถนนคอนกรีตรุกลํ้าท่ีดินของผู้ฟ้องคดี เป็นการกระทําละเมิดต่อผู้ฟ้องคดีหรือไม่ ? นั้น

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อการตรวจสอบ ข้อเท็จจริงปรากฏว่าชาวบ้านได้ใช้ถนนเป็นทางเดินร่วมกัน

มากว่า ๖๐ ปี มีความกว้าง ๒ เมตร และเหตุที่ต้องสร้าง ถนนให้มีความกว้าง ๕ เมตร เพื่อให้เป็นไปตามแบบมาตรฐานของ

๕๔ เร่ืองเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

กรมโยธาxxxxxและปรับแบบให้มีความกว้าง ๕ เมตรให้เท่ากับถนน

ที่ก่อสร้างไว้แล แสดงว่าการก่อสร้างถนนคอนกรีตมิได้มีการสํารวจ

พื้นที่ก่อสร้างให้ชัดเจนว่าแนวเขตทางสาธารณประโยชน์มีความกว้าง ที่แท้จริงเท่าไร และเป็นการเร่งดําเนินการก่อสร้างเพื่อให้แล้วเสร็จ และส่งมอบงานโดยเร็ว เมื่อการก่อสร้างถนนคอนกรีตกว้าง ๕ เมตร ผ่านที่ดินของผู้ฟ้องคดีโดยไม่ปรากฏว่ามีการเวนคืนที่ดินของผู้ฟ้องคดี โดยอาศัยอํานาจตามกฎหมาย รวมทั้งมิได้มีการตกลงในเรื่องการโอน ไว้เป็นอย่างอื่น ไม่ว่าจะเป็นการตกลงซื้อขายหรือตกลงยินยอมอุทิศ ที่ดินให้เป็นทางสาธารณประโยชน์หรือยินยอมให้ดําเนินการก่อสร้าง ถนนคอนกรีตในที่ดินท่ีพิพาทแต่อย่างใด

จึงเป็นการก่อสร้างถนนคอนกรีตรุกล้ําเข้าไปในที่ดินของ ผู้ฟ้องคดีและเป็นการกระทําxxxxxxชอบด้วยกฎหมาย ก่อให้เกิด ความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้ฟ้องคดี จึงเป็นการกระทําละเมิด ต่อผู้ฟ้องคดีตามนัยมาตรา ๔๒๐ แห่งxxxxxxกฎหมายแพ่งและ พาณิชย์

ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๔ ซึ่งเป็นหน่วยงานทางxxxxxxและเจ้าหน้าที่ ของรฐท่ีมีหน้าxxxx xแลบํารุงรกษาถนนคอนกรีตที่พิพาทจึงต้องรับผิด ในความxxxxxxxxxxก่อให้เกิดขึ้น โดยดําเนินการรื้อถอนถนนคอนกรีต ส่วนที่รุกลํ้าเข้าไปในที่ดินของผู้ฟ้องคดีและดําเนินการปรับปรุง พื้นที่ดินของผู้ฟ้องคดีให้มีสภาพดังเดิม (คําพิพากษาศาลปกครอง สูงสุดที่ อ. ๗๖๙/๒๕๕๕)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๕๕

บทสรุป

“คดีนี้เป็นอุทาหรณ์xxxxxสําหรับฝ่ายxxxxxxxxxมีอํานาจหน้าที่ ตามกฎหมายว่า ก่อนที่จะใช้อํานาจกระทําการใด ๆ ในทางxxxxxx จะต้องตรวจสอบข้อเท็จจริงให้รอบด้าน” ลุงเป็นธรรมกล่าวเมื่อเล่า อุทาหรณ์จากคดีxxxxxxให้ชยฟังจบแล้ว

“จริงด้วยครับลุงเป็นธรรม มิใช่จะใช้อํานาจตามอําเภอใจ เพียงเพื่อต้องการให้ภารกิจนั้นแล้วเสร็จตามกําหนดเวลาเท่านั้น” ชัยกล่าวเสริม

“ครับ เพราะหากการใช้อํานาจนั้นส่งผลกระทบต่อxxxxx ของชาวบ้านหรือเอกชนคนใดคนหนึ่งทําให้ได้รับความxxxxxxxxx xxxxxxxและศาลปกครองมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให้เพิกถอน การกระทํานั้น นอกจากจะต้องสูญเสียงบประมาณแผ่นดินโดยไม่เกิด ประโยชน์แล้ว ยังอาจเป็นการสร้างความxxxxxxxxxให้กับประชาชน มากขึ้น” ลุงเป็นธรรมรู้สึกกงวลกับการใช้อํานาจของเจาหน้าที่ของรัฐ xxxxxxถูกต้อง เพราะย่อมจะทําให้เกิดความเสียหายxxxxxxมากก็น้อย

7

เรื่องที่ ๑๒ “ใช้xxxxx” เมื่อพนระยะเวลา ...

หมดxxxxxเยียวยาความเสียหาย !∗

“คุณยายแม้น จะไปไหนแต่เช้าเลยครับ” ลุงเป็นธรรมกลาวทกคณยายแมนศรีุ้ั่ ขณะที่ เดินมาถงหนึ ้าบ้านของลงเปุ ็นธรรม

“ฉันมาหาลุงเป็นธรรมล่ะจ้า” ยายxxxxxxx กล่าวตอบพร้อมกับเดินเข้ามาหาลุงเป็นธรรม ท่ีกําลังน่ังอ่านหนังสือพิมพ์บนโต๊ะที่ต้ังอยกลางู่

สนามหญ้าหน้าบาน

“งั้นหรอกหรือครับ ง้ันxxxxคุณยายแม้นครับ ดื่มน้ําxxxxxx ๆ กันก่อนครับ ว่าแต่ว่ามีปัญหาอะไรหรือครับ xxxxxxxxคุณยายจะxxxxxxx นะครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวเชื้อเชิญคุณยายxxxxxxxนั่งดื่มนํ้าชาด้วยกัน และมองเห็นสีหน้าคุณยายมีกงวลเล็กนอย

“ฉันซ้ือที่ดินแปลงหน่ึง ต้ังใจจะทําการเกษตรxxxxxxxxxตามหลัก เศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง แต่กลับถูกเจ้าหน้าท่ีเพิกถอนโฉนด โดยอ้างxxxxxxดินของฉันออกทับxxxxxxพัสดุ ฉันจะทําอย่างไรต่อไปล่ะ ลุงเป็นธรรม ฉันเสียเงินซื้อท่ีดิน แต่ก็ต้องคืนให้ราชการ” xxxxxxxxxxxxxxxxx

ที่เกิดขึนxx xงเป็นธรรมฟงั

“ตรงเป๊ะเลยครับคุณยาย ผมเพิ่งอ่านอุทาหรณ์จากคดีxxxxxx ซึ่งเป็นข้อพิพาทในศาลปกครองคล้าย ๆ กับเร่ืองของคุณยายเลยครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าว ในขณะที่มือก็รีบเปิดหนังสือพิมพ์ไปหน้าท่ีลงพิมพ์เก่ียวกับ

ขอพิพาทท่ีกําลงพูดกนั

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีxxxxxx ฉบับวันเสาร์ที่ ๒๘ กันยายน

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๕๗

“จริงหรือคะลุงเป็นธรรม ศาลปกครองท่านว่าอย่างไรบ้างคะ”

คุณยายxxxxxxxถามด้วยความอยากรู้

“ผมจะอานให้คุณยายแม้นฟังนะครับ”

คดีxxxxxxxxxจะนํามาเล่าสู่กันฟังฉบับxxx xxxจะเป็นอุทาหรณ์ xxxxxสําหรับประชาชนทั่วไปที่จะใช้xxxxxเรียกร้องให้ฝ่ายxxxxxx ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในกรณีท่ีเห็นว่าฝ่ายxxxxxxใช้อํานาจ โดยมิชอบทําให้ตนได้รับความเสียหาย

โดยคดีนี้ผู้ฟ้องคดีซ้ืxxxxดิน น.ส. ๓ ก. จากนาง ค. และ ได้จดทะเบียนxxxxxและนิติกรรมต่อxxxxxxxxxxxxxxดิน หลังจากนั้นก็ได้ พัฒนาท่ีดินเพื่อปลูกไม้ผลต่าง ๆ และเข้าร่วมโครงการปลูกหม่อน เลียงไหมของจงหวัด แต่ต่อมาอธิบดีกรมที่ดินมีคําส่ังเม่ืxxxxxxx ๓๐ ธันวาคม ๒๕๔๖ ให้เพิกถอนการออก น.ส. ๓ ก. ดังกล่าว เนื่องจาก ได้ออกทับท่ีสงวนหวงหามและเป็นที่ดินxxxxxxพสดุ ผู้ฟ้องคดีเห็นว่า เจ้าหน้าที่ที่ดินออก น.ส. ๓ ก. โดยไม่ตรวจสอบก่อนว่าทับท่ีสงวน หวงห้ามของทางราชการหรือไม่ เป็นการปฏิบัติหน้าท่ีโดยประมาท เลินเล่อทําให้ผู้ฟ้องคดีได้รับความxxxxxxx xxxอุทธรณ์คําสั่ง ต่อผูถ้ ูกฟ้องคดี (กรมท่ีดิน) แต่ปลัดกระทรวงมหาดไทยยกอุทธรณ์

ผู้ฟ้องคดีจึงยื่นหนังสือลงxxxxxx ๑๓ มิถุนายน ๒๕๔๘ ขอให้

ผ ูกฟ้องคดีชดใช้ค่าสินไหมทดแทน แต่ผ ูกฟ้องคดีมีหนังสือแจ้งว่า

ไม่xxxxxxชดใช้ค่าเสียหายให้ได้ โดยผู้ฟ้องคดีได้รับแจ้งเมื่อxxxxxx

๑๙ มีนาคม ๒๕๔๗ จึงนําคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองเมื่อxxxxxx ๑๘ xxxxxx ๒๕๔๙ ขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีชดใช้ค่าเสียหาย

๕๘ เรื่องเล่า ... คดีxxxxxx เปิดปมคิด xxxxxปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

หลักกฎหมายที่สําคัญในเรื่องนี้ก็คือ ตามพระราชบัญญัติ ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าท่ี พ.ศ. ๒๕๓๙ ผู้เสียหายจะใช้ xxxxxเรียกร้องxxxxxxxxxxxxxxxxxสองประการ กล่าวคือ

ประการที่หนึ่ง ฟ้องคดีต่อศาลขอให้ศาลมีคําพิพากษาหรือ คําสั่งให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนภายในหนึ่งปี นับแต่xxxxxxรู้หรือควรรู้เหตุแห่งการฟ้องคดี (หรือผู้เสียหายรู้xxx xxxละเมิดและรู้ตัวผู้จะพึงต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน) แต่ไม่เกิน สิบปีนับแต่xxxxxxมีเหตุแห่งการฟ้องคดี

ประการที่สอง ย่ืนคําขอต่อหน่วยงานของรัฐที่เจ้าหน้าที่ ผู้กระทําละเมิดอยู่ในสังกัดให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนสําหรับ ความเสียหายให้แก่ตน (ซึ่งกรณีนี้กฎ👉xxxxxxได้กํา👉นดระยะเวลา การยื่นคําxxxxxแต่อย่างใด) เมื่อได้รับคําขอหน่วยงานของรัฐต้องออก ใบรับคําขอให้ไว้เป็นหลักฐานและพิจารณาคําขอนั้นโดยxxxxxxxxx กรณีนีหากxxxxxxxxxxxxxxxxxผลการวินิจฉัยก็xxxxxxใช้สิทธิฟ้องคดี ต่อศาล (ศาลปกครอง👉รือศาลยุตธรรม) ท่ีมีเขตอํานาจได้

คดีนี้ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เป็นคดีพิพาท เก่ียวกับการกระทําละเมิดของ👉น่วยงานทางปกครอง อันเกิดจากการใช้อํานาจตามกฎ👉มายอยู่ในอํานาจ

พิจารณาพิพากษาของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรค👉นึ่ง (๓) แ👉งพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงต้องยื่นฟ้องภายใน ๑ ปีนับแต่วันที่รู้หรือควรรู้ เหตุแห่งการฟ้องคดี

แต่ตามข้อเท็จจริงในคดีนี้ เป็นกรณีที่ผู้ฟ้องคดีใช้สิทธิ ยื่นคําขอต่อหน่วยงานของรัฐให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน ดังน้ัน จึงมีปัญหาว่าผู้ฟ้องต้องยื่นคําขอต่อกรมที่ดินให้ชดใช้ค่าสินไหม ทดแทนภายในระยะเวลาเท่าใด ?

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๕๙

ซ่ึงศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า แม้กฎหมายมิได้บัญญัติ ไว้อย่างชัดแจ้งว่าผู้เสียหายจะต้องยื่นคําขอต่อหน่วยงานของรัฐ ให้พิจารณาชดใช้ค่าสินไหมทดแทนสําหรับความเสียหายที่เกิดแก่ตน ภายในระยะเวลาใด แต่ผู้เสียหายต้องยื่นคําขอต่อหน่วยงานของรัฐ ภายในหน่ึงปีนับแต่วันที่รู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวผู้จะพึงต้องชดใช้ ค่าสินไหมทดแทน แต่ไม่เกินสิบปีนับแต่วันทําละเมิดเช่นเดียวกับ การฟ้องคดีต่อศาล กรณีท่ีผูเสียหายยื่นคําขอเม่ือพ้นกําหนดระยะเวลา ดังกล่าว แม้หน่วยงานของรัฐจะพิจารณาคําขอ หากผู้เสียหาย ไม่พอใจผลการวินิจฉัยก็ไม่มีสิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้อีก

กรณีน ือว่าผู้ฟองคดไดรู้ี้ ้ถึงการท่ีเจ้าหน้าท่ีของผู้ถูกฟองคดี้

ออก น.ส. ๓ ก. โดยมิชอบด้วยกฎหมาย อันเป็นการกระทําละเมิด ต่อผู้ฟ้องคดีในการปฏิบัติหน้าท่ีและรู้ว่าผู้ถูกฟ้องคดีต้องชดใช้ ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้ฟ้องคดีในวันที่ ๑๙ มีนาคม ๒๕๔๗ เป็นอย่างช้า ผู้ฟ้องคดีจึงต้องฟ้องคดีต่อศาลปกครองขอให้มี คําพิพากษาหรือคําส่ังให้ผู้ถูกฟ้องคดีชดใช้ค่าสินไหมทดแทน หรือยื่นคําขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีชดใช้ค่าสินไหมทดแทนภายใน หนึ่งปีนับแต่วันดังกล่าว คือ ภายในวันท่ี ๑๙ มีนาคม ๒๕๔๘

แต่ผ ้องคดไม่ี ไดดาเนํ้ ินการภายในระยะเวลาดังกล่าว

ดังน การที่ผู้ฟองคด้ ีมีหนังสือลงวันที่ ๑๓ มิถุนายน ๒๕๔๘

ขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีชดใช้ค่าสินไหมทดแทน และนําคดีมาฟ้องต่อศาล เมื่อวันท่ี ๑๘ มกราคม ๒๕๔๙ จึงเป็นการยื่นฟ้องคดีเมื่อพ้นกําหนด ระยะเวลาการฟ้องคดีที่กฎหมายกําหนดไว้แล้ว พิพากษายกฟ้อง (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๑๔/๒๕๕๖)

๖๐ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“ยายดีใจจังเลยค่ะลุงเป็นธรรม ยายยังมีหวังที่จะได้เงินคืนบ้าง ยายยงสามารถฟ้องศาลปกครองได้ เพราะเจ้าหน้าท่ีเขาเพิ่งมีหนังสือ แจ้งใหยายทราบเมื่อสปดาห์ทผี่ ่านมานเ่ องค่ะ” คุณยายแม้นศรีตอบ ด้วยความดีใจท่ีอย่างนอยก็ยงมีแนวทางทีจะได้เงินค่าที่ดินคืนบาง

“ครับคุณยายแม้น คุณยายเอาหนังสือพิมพ์หน้านี้ไปเก็บไว้ กได้นะครับเผื่อจะใช้ประโยชน์ได้ครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าวแนะนํา

“ยายคิดว่าคดีนี้เป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับประชาชนผู้ได้รับ ความเสยหายนะคะลุงเป็นธรรม”

“ครับคุณยาย นอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานของรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐว่าจะต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความระมัดระวัง ละเอียดรอบคอบทุกขั้นตอนเพราะหากผิดพลาดคลาดเคลื่อน ทําให้เกิดความเสียหายขึ้น ย่อมส่งผลกระทบต่อการทําหน้าที่ ของฝ่ายปกครอง ต่อประโยชน์สาธารณะ แล้วยังเป็นประโยชน์ ต่อประชาชนที่เกี่ยวข้องว่า เมื่อกฎหมายรับรองสิทธิให้สามารถ ฟ้องคดีต่อศาลปกครองหรือร้องขอต่อหน่วยงานของรัฐให้รับผิด ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนสําหรับความเสียหายที่เกิดขึ้นได้ ก็ต้อง ดําเนินการภายในกรอบระยะเวลาที่กฎหมายกาหนดด้วย เพื่อไม่ให้ เสียสิทธิที่จะได้รับการเยียวยาความเสียหายดังเช่นคดีนี้ ครับ !” ลุงเป็นธรรมสรุป

7

เร่ืองที่ ๑๓ อุบัติเหตุ ? ... เกิดจากพฤติกรรมผู้ขบข

แต่ฝ่ายปกครองยังมี “หน้าที่” ครบ

ั !∗

“เกิดอุบัติเหตุกับรถยนต์ที่วิ่งลงสะพาน อีกแล้ว” ลุงเป็นธรรมกล่าวเม่ือเห็นรายงานข่าว เร่ืองอุบัติเหตุขณะนั่งดูข่าวกบลุงมั่นที่หองนั่งเล่น “กรณีเกิดความเสียหายบ่อยครั้งแบบนี้

โครงสร้างสะพานน่าจะไม่ถูกต้อง ราชการ จะรับผิดชอบหรือเปล่าครับลุงเป็นธรรม”

ลุงมั่นถามถึงความรับผิดชอบของหน่วยงานราชการ

“ข้ึนอยู่กับว่าหน่วยงานราชการที่มีหน้าที่ได้ออกแบบโครงสร้าง สะพานถูกต้องตามหลักวิศวกรรมหรือไม่ และได้ดูแลหรือป้องกันอันตราย ท่จะเกดขึนกบประชาชนตามหน้าที่แล้วหรือไม่” ลุงเป็นธรรมนึกขึ้นได้ว่า เคยเล่าข้อพิพาทในคดีปกครองเรื่องทํานองนใี หล้ ุงมั่นฟังแล้ว “มีข้อพิพาท

ท าลปกครองทานตดสนแลวว

ถ้าหน่วยงานกระทําละเม

คือ ไม่ดูแล

โครงสร้างสะพานให้มีสภาพใช้ได้ หรือโครงสร้างสะพานไม่มีปัญหา แต่หน่วยงานราชการที่มีหน้าที่กลับละเลยไม่จัดการป้องกันการเกิด อุบัติเหตุจนทําให้ประชาชนได้รับอุบัติเหตุ หน่วยงานก็ต้องรับผิดชอบ

คร ” ลุงเป็นธรรมจําได้ถึงอุทาหรณ์จากคดีปกครองที่เคยอ่านในหนังสือพิมพ

“ผมจําได าลุงเป็นธรรมเคยเล่าให้ฟัง แต่จํารายละเอียดไม่ค่อยได

คุณลุงเป็นธรรมจะกรุณาเล่าให้ฟังอีกครั้งได้ไหมครับ” ลุงม่ันขอให้ ลุงเป็นธรรมเล่าคดีให้ฟังอีกคร้งั

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๕ ตุลาคม

๖๒ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีนี้เป็นข้อพิพาทเก่ียวกับโครงสร้างสะพานรถวิ่งไม่ถูกต้อง ทําให้รถยนต์เกิดอุบัติเหตุและการทําหน้าท่ีของหน่วยงาน ที่เก่ียวข้องในการติดตั้งเคร่ืองหมายการจราจรและดําเนินการ ในส่วนอ่ืนเพ่ือให้เกิดความปลอดภัยกบประชาชน

ข้อเท็จจริงคือ ผ ้องคดีห้าคนท่ีมีบานพ้ ักอาศัยและประกอบ

ธุรกิจอยู่ตรงข้ามสะพานกรุงเทพ (สะพานพระราม ๓) บริเวณ ที่เช่ือมต่อถนนเจริญกรุง ฟ้องว่าได้รับความเสียหายจากอุบัติเหตุ จากรถยนต์ท่ีวิ่งลงจากสะพาน เล้ียวหักทางโค้งไม่ทันพลิกคว่ํา ทําให้อาคารของผู้ฟ้องคดีเสียหาย โดยผู้ฟ้องคดีอ้างว่ามีการเกิด อุบัติเหตุในลักษณะเดียวกันมาแล้วถึง ๙ คร้ัง เนื่องจากสะพาน มีความสูง ๔ เมตร รถยนต์ต้องเลี้ยวหักศอกไปตามสะพานสองครั้ง ก่อนเข้าสู่ถนนเจริญกรุง การติดป้ายเตือนเป็นเพียงการแก้ปัญหา ที่ปลายเหตุ และมีขนาดเล็ก ข้อความมากเกินกว่าที่ผู้ขับขี่จะอ่าน ได้ทันท่วงที ป้ายมีฝุ่นจับ ไฟส่องสว่างไม่เพียงพอ และช่องทางลง มีความยาวของทางราบมีระยะทางสั้นกว่าที่ควรจะเป็นทําให้เกิด อุบัติเหตุบ่อยครั้ง

จึงนําคดีมาฟ้องศาลปกครอง ขอให้ศาลมีคําพิพากษา หรือคําส่ังให้ผู้ถูกฟ้องคดี (กรมทางหลวงชนบท) แก้ไขโครงสร้าง ส่วนปลายสะพาน และติดตั้งเสาเหล็กและคานจํากัดความสูง สําหรบรถบรรทุกตั้งแต่หกลอขึนไประหว่างการแก้ไขโครงสร้าง

แต่ผู้ถูกฟ้องคดีให้การว่า การที่มีอุบัติเหตุเกิดบริเวณดังกล่าว เกิดจากการไม่ปฏิบัติตามกฎจราจรและเกิดจากความประมาท ของผู้ขับขี่รถยนต์ที่ไม่ลดความเร็วตามท่ีกําหนด ไม่ได้เกิดจาก รูปแบบโครงสร้างของสะพานและได้จัดทําป้ายเตือนผู้ขับขี่ให้ใช้

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๖๓

ความระมัดระวัง ลดความเร็วและห้ามใช้รถยนต์ และการออกแบบ สะพานคํานึงถึงผลกระทบของประชาชนแล้ว

ประเด็นท่ีศาลปกครองวินิจฉัยก็คือ โครงสร้างสะพาน เป็นเหตุให้เกิดอุบัติเหตุและทําให้ผู้ฟ้องคดีได้รับความเสียหาย หรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ก่อนสร้างสะพาน ผู้ถูกฟ้องคดีได้ดําเนินการให้ผู้เชี่ยวชาญออกแบบเป็น การเฉพาะ การสํารวจและออกแบบโครงสร้างใช้เวลาถึง

๔ ปี จึงทําสัญญาก่อสร้างสะพานกรุงเทพ ถือว่าผู้ถูกฟ้องคดี ได้ดําเนินการศึกษาถึงโครงสร้างและความปลอดภัยในการใช้ สะพาน ประกอบกับผู้เชี่ยวชาญของสมาคมวิศวกรรมสถาน แห่งประเทศไทยชี้แจงว่า ตามหลักวิศวกรรมอุบัติเ👉ตุอาจเกิดจาก

👉ลายกรณี เช่น พฤติกรรมของการขับขี่โดยตรง ความบกพร่อง ด้านร่างกาย ความไม่สมบูรณ์ของสภาพรถยนต์👉รือบรรทุกน้ํา👉นัก เกินกว่ากํา👉นด👉รือยานพา👉นะไม่สอดคล้องกับการใช้งาน👉รือ เกิดจากงานด้านวิศวกรรมทาง👉ลวง การวางแผน การออกแบบ การดําเนินการก่อสราง การควบคุมการจราจรใ👉้สอดคล้องของแบบ และการบํารุงรักษาใ👉้สอดคล้องกับการออกแบบ

เมื่อสะพานพิพาททางลงถนนเจริญกรุงมีลักษณะเป็นทางโค้ง เชื่อมต่อกับทางตรงมีความลาดชัน -๖% และมีช่วงทางตรงยาว ประมาณ ๒๗๐ เมตร ก่อนท่ีจะบรรจบกับโค้งส่วนปลายโดยมี แนวถนนท่ีประจบกับถนนเจริญกรุงที่มุม ๖๐ องศา ซึ่งมีผลต่อ ระยะการมองเห็นที่ปลอดภัย ทั้งการกําหนดระยะควบคุมความเร็ว ของผู้ขับขี่ที่ความเร็ว ๕๐, ๔๐ และ ๓๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมง ตามลําดับ ในช่วงลงสะพานก็เป็นไปตามหลักการคํานวณตาม

๖๔ เร่ืองเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ความลาดชันของถนนที่ผู้ขับขี่จะสามารถควบคุมความเร็วได้ ในระยะปลอดภัยและสามารถหยุดรถที่ปลายสะพานได้อย่าง ปลอดภยก่อนเลยี วซายเขาถนนเจริญกรุงต่อไป

ตามหลกวิชาการวิศวกรรมโยธา การเกิดอุบัติเหตุดังกล่าว ไม่ใช่ผลโดยตรงจากการก่อสร้างทางลงสะพานลาดชัน การกระทํา

ของผู้ถูกฟ้องคดี จึงไม่เป็นการละเมิดต่อผ ้องคดี

จึงไม่ต้องแก้ไขโครงสรางทางลงสะพานตามที่ผู้ฟ้องคดีร้องขอ แต่อย่างใด

อย่างไรก็ตาม ศาลปกครองสูงสุดได้วินิจฉัยถึงการทําหน้าท่ี ของผู้ถูกฟ้องคดีว่า อุบัติเหตุร้ายแรงเกิดขึ้นถึง ๙ ครั้ง และ การติดตั้งป้ายเตือนหรือห้ามรถยนต์บางประเภทก็เป็นดําเนินการ เพื่อแก้ปัญหาท่ีเกิดขึ้น ซ่ึงหากดําเนินการต้ังแต่เริ่มแรกย่อมทําให้ อุบัติเหตุลดน้อยลง แสดงให้เห็นว่าการติดตั้งเครื่องหมายจราจร ยังไม่เพียงพอต่อการป้องกันอุบัติเหตุ จึงถือว่าผู้ถูกฟ้องคดี ละเลยต่อหน้าที่โดยไม่ได้ดําเนินการให้ครบถ้วนและเป็นหน้าที่ โดยตรงของผู้ถูกฟ้องคดีที่ต้องกํากับ ตรวจตรา และควบคุมเพื่อให้ เกิดความปลอดภัยในการใช้ทางหลวง โดยอาจจัดทําป้ายจราจร

ให้มีขนาดตัวอักษรใหญ่ข จัดทําป้ายแสดงลักษณะของถนนและ

คําเตือนที่แสดงว่าอาจเกิดอันตรายจากการฝ่าฝืนกฎจราจรให้ชัดเจน ดูแลรักษาป้ายจราจร ไฟสัญญาณจราจร และไฟทางให้มีสภาพท่ีดี อยู่เสมอ ตลอดจนการกําหนดและการควบคุมให้ผู้ขับรถถือปฏิบัติ ตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด รวมทั้งกําหนดมาตรการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๔๖๐/๒๕๕๖)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๖๕

บทสรุป

“เหตุการณ์แบบน้ีเกิดขึ้นหลายคร้ัง ราชการก็ควรที่จะต้อง ระมดระวัง ไม่ให้เกดขน้ ซ้ําแลวซ้ําอกี ” ลุงม่นใหความเห็น

“คดีน้ีเป็นอุทาหรณ์ที่ดีทั้งในฝ่ายปกครองที่จะต้องตระหนัก ถึงบทบาทหน้าที่ของตนอย่างเคร่งครัดและพิจารณาดําเนินการ ด้วยความรอบคอบทุกด้าน ในส่วนของผู้ขับขี่รถยนต์และผู้ใช้รถ ใช้ถนนเองก็ต้องใช้ความระมัดระวังและปฏิบัติตามกฎจราจร อย่างเคร่งครัดเพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินด้วยครับ” ลุงเป็นธรรมสรุป

7

เร่ืองที่ ๑๔ “ทางเข้า - ออกหน้าอาคาร” ... สิทธินี้ใครครอง ?∗

“เทศบาลกําหนดจุดผ่อนผันให้ขายสินค้า ที่หน้าบ้านผมได้ ผู้เช่าบ้านแจ้งผมว่าลําบาก ในการเดินเข้าออกบ้านเหลือเกินครับ” ภีม ซึ่งเป็นเจ้าของตึกแถวในตลาดบ่นกับลุงเป็นธรรม “เทศบาลมีอํานาจกําหนดจุดผ่อนผันได้ ก็จริงอยู่ แต่น่าจะต้องพิจารณาให้ดีว่าทําให้

เกดความเดอดรอนกับเจ้าของตกหรอไม่” ลุงเป็นธรรมกล่าว

“ผมไปแจ้งให้เทศบาลเข้ามาตรวจสอบแล้วครับลุงเป็นธรรม แต่ก็ยังนิ่งเฉย” ภีมแจ้งข้อเท็จจริงเกี่ยวกบการดําเนินการเมื่อเห็นว่าผูเช่าตึก เดือดรอน

“ลุงเคยอ่านอุทาหรณ์คดปกครองเกียวกับการกําหนดจุดผ่อนผัน

ใหขายสนค และตอมาเจาของรานค้าที่เดือดร้อนฟ้องคดีตอศาลปกครอง่

ขอให้เทศบาลยกเลิกจุดผ่อนผัน” ลุงเป็นธรรมจําได้ว่าเคยอ่านข้อพิพาท

ในลกษณะเดียวกนน้ี จึงเล่าขอพิพาทท่ีเกิดข ให ีมฟัง

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๒ ตุลาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๖๗

คดีนี้เป็นเรื่องของผู้ฟ้องคดีซึ่งครอบครองดูแลอาคารท่ีบิดา เป็นเจ้าของกรรมสิทธ์ิ แต่ไม่มีทางเข้าออกจากอาคารเน่ืองจาก เทศบาลได้อนุญาตให้มีการจําหน่ายสินค้าในท่ีสาธารณะบนถนน บริเวณหน้าบ้าน

เร งราวของคดีนี้เกิดจาก เทศบาลได้กําหนดจุดผ่อนผันและ

อนุญาตให้จําหน่ายสินค้าในที่สาธารณะบนถนน และในขณะนั้น บิดาของผู้ฟ้องคดีได้ให้บุคคลอื่นเป็นผู้เช่าอาคาร ผู้เช่าจึงขอใช้สิทธิ จําหน่ายสินค้าบริเวณหน้าบ้านที่เช่าแทนการเปิดทางเข้าออก แต่เมื่อสัญญาเช่าสิ้นสุดลง เทศบาลก็ไม่ได้ยกเลิกแผงค้าหน้าอาคาร ของผู้ฟ้องคดี แต่ออกใบอนุญาตให้ผู้ค้ารายอื่นจําหน่ายสินค้าต่อไป ผู้ฟ้องคดีได้ร้องเรียนต่อเทศบาลขอให้เปิดทางเข้าออกบริเวณ หน้าบ้านหลายครั้ง แต่เทศบาลก็ไม่ได้ดําเนินการ เน่ืองจากเห็นว่า ผู้ได้รับอนุญาตประกอบกิจการจําหน่ายสินค้าบริเวณหน้าอาคาร ของผู้ฟ้องคดีไม่ไดกระทําการหรือมีลกษณะอันเข้ากรณีหนึ่งกรณีใด ที่เจ้าพนักงานท้องถ่ินมีอํานาจเพิกถอนใบอนุญาตตามพระราชบัญญัติ การสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕

ผู้ฟ้องคดีจึงฟ้องต่อศาลปกครอง ขอให้ศาลมีคําพิพากษา ใหเทศบาลจัดให้มีพื้นที่ที่ผู้ฟ้องคดีสามารถใช้เป็นทางเข้าออกตรง บริเวณหน้าอาคารของผู้ฟ้องคดี โดยให้มีขนาดทางกว้างตามที่ สามารถเข้าออกได้ตามปกติ

คดีน้ีฝ่ายผู้ถูกฟ้องคดีได้มีการโต้แย้งในเรื่องระยะเวลา การฟ้องคดีว่า ผู้ฟ้องคดีต้องยื่นฟ้องคดีน้ีต่อศาลปกครองภายใน

๑ ปีนับแต่วันที่ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๔๙ ซ่ึงผู้ฟ้องคดีมีหนังสือ ร้องเรียนฉบับแรก เมื่อผู้ฟ้องคดีย่ืนฟ้องคดีเมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน

๒๕๕๐ จึงขาดอายุความ

๖๘ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ในประเด็นเรื่องระยะเวลาการฟ้องคดี ศาลปกครอง สูงสุดวินิจฉัยว่า เป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิด ของหน่วยงานทางปกครอง อันเกิดจากการใช้อํานาจ ตามกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๓) แห่งพระราชบัญญัติ จัดต้ังศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ซ่ึงต้องฟ้องภายใน ๑ ปีนับแต่วนท่ีรู้หรือควรรู้ถึงเหตุแห่งการฟ้องคดี แต่ไม่เกิน ๑๐ ปี นับแต่วันที่มีเหตุแห่งการฟ้องคดีตามมาตรา ๕๑

แห่งพระราชบัญญตั ิเดียวกัน

เม่ือผู้ฟ้องคดีมีหนังสือลงวันที่ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๔๙ ขอให้ ผู้ถูกฟ้องคดีเปิดทางเข้าออก และผู้ถูกฟ้องคดีได้รับหนังสือดังกล่าว ในวันเดียวกัน แต่ผู้ฟ้องคดีไม่ได้รับคําตอบแต่อย่างใด วันที่รู้เหตุ แห่งการฟ้องคดีน้ีจึงเริ่มนับแต่วันที่พ้นกําหนด ๙๐ วันนับแต่วันที่ ผู้ฟ้องคดีมีหนังสือร้องขอต่อหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ ของรัฐ แต่ไม่ได้รับคําตอบ คือ วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๔๙ ผู้ฟ้องคดี จึงต้องฟ้องภายใน ๑ ปีนับแต่วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๔๙ คือ ภายใน วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๐ เมื่อผู้ฟ้องคดียื่นฟ้องคดีเมื่อวันที่ ๑๘ กนยายน ๒๕๕๐ จึงเป็นการฟ้องภายในกําหนดระยะเวลาการฟ้องคดี ส่วนการกระทําของผู้ถูกฟ้องคดีท่ีกําหนดจุดผ่อนผัน ให้จําหน่ายสินค้าในท่ีสาธารณะบริเวณหน้าอาคารของผู้ฟ้องคดี โดยไม่ได้เวนทางเขาออกอาคาร เป็นการกระทําที่ชอบดวยกฎหมาย

หรือไม่

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อการกําหนดจุดผ่อนผัน ให้จําหน่ายสินค้าในท่ีสาธารณะ มีการเว้นพ้ืนท่ีเป็นทางเข้าออกของ

ผ ยู่อาศัยแต่ละอาคารตลอดแนวถนน แต่บริเวณด้านหน้าอาคาร

ของผู้ฟ้องคดีไม่ได้เว้นทางเขาออกไว้ เนื่องจากผู้เช่าอาคารในขณะที่

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๖๙

มีการกําหนดจุดแผงค้าไม่ไดขอเปิดทางเข้าออกอาคาร แต่ขอใช้สิทธิ จําหน่ายสินค้าบริเวณหน้าอาคารที่เช่าแทน และเมื่อสัญญาเช่า สิ้นสุดลง ผู้ถูกฟ้องคดีก็ไม่ได้ยกเลิกแผงค้าดังกล่าว แต่กลับออก ใบอนุญาตใหบ้ ุคคลอื่นประกอบกิจการจําหน่ายสินค้าต่อไป โดยไม่ได้ มีการพิจารณาถึงสิทธิในการเข้าออกอาคารของผู้ฟ้องคดี ทั้งที่ ผูฟ้ ้องคดีไดร้ ้องเรียนให้ผูถ้ ูกฟ้องคดีเปิดทางเข้าออกอาคารหลายครั้ง

ผ ูกฟ้องคดีกลับละเลยเพิกเฉยไม่แกไขปัญหาความเดือดร้อน

เสียหายให้แก่ผู้ฟ้องคดี ซึ่งไม่เป็นไปตามหลักปฏิบัติราชการที่ดี จึงเห็นว่าการกระทําของผู้ถูกฟ้องคดีท่ีกําหนดจุดผ่อนผันให้จําหน่าย สินค้าในที่สาธารณะบริเวณหน้าอาคารของผู้ฟ้องคดี โดยไม่ได้เว้น ทางเข้าออกอาคารไว้ เป็นการกระทําโดยมิชอบด้วยกฎหมายและ เป็นการกระทําละเมิดต่อผู้ฟ้องคดีตามมาตรา ๔๒๐ แห่งประมวล กฎหมายแพ่งและพาณิชย์

ดังนั้น ผ ูกฟ้องคดีจึงต้องเปิดทางเข้าออกบริเวณหน้าอาคาร

เพื่อเป็นการเยียวยาแก้ไขความเดือดร้อนเสียหายให้แก่ผู้ฟ้องคดี และดําเนินการกับผู้ประกอบกิจการจําหน่ายสินค้าภายใต้หลัก ความชอบด้วยกฎหมายของการกระทําทางปกครองให้เป็นไป อย่างถูกต้องเหมาะสมต่อไป (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ. ๔๙/๒๕๕๖)

๗๐ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“ต้องฟ้องภายใน ๑ ปีใช่ไหมครับลุงเป็นธรรม” ภีมเข้าใจ ข้อพิพาทที่เกิดขึ้นและหวังว่าความเดือดร้อนของตนจะได้รับ การแกไขด้วยเมื่อมีการฟ้องศาลปกครอง

“ครับ ต้องฟ้องภายใน ๑ ปีนับแต่วันท่ีรู้หรือควรรู้ถึงเหตุ แห่งการฟ้องคดี แต่ไมเกิน ๑๐ ปีนบแตว่ ันที่มเหตุแห่งการฟ้องคดี”

ลุงเป็นธรรมตอบ

“แต่ว่าตามคดีนี้เป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับหน่วยงานของรัฐหรือ เจ้าหน้าที่ที่ใช้อํานาจตามกฎหมายกําหนดจุดผ่อนผันขายสินค้า ในที่สาธารณะว่า นอกจากจะต้องกระทําการใด ๆ ในทางปกครอง ภายใต้หลักความชอบด้วยกฎหมายของการกระทําทางปกครอง และหลักปฏิบัติราชการที่ดีแล้ว ในการใช้ดุลพินิจก็จะต้องคํานึงถึง ผลกระทบจากการดําเนินการอย่างรอบด้านด้วย ครับ ... คุณภีม ติดต่อสอบถามความคืบหน้ากับเทศบาลอีกสักครั้ง เทศบาลอาจ กําลังแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้คุณภีมอยู่ก็ได้ครับ” ลุงเป็นธรรม แนะนํา

“ครับลุงเป็นธรรม”

7

เร่ืองที่ ๑๕ รถยนต์สวมทะเบียนปลอม ... ผซู้ ื้อจัดเต็ม !?∗

“ถ้าเจ้าหน้าท

“ผู้นําเข้ารถยนต์ไม่ได้เสียภาษีให้ถูกต้องและ ยงใช้เอกสารปลอมในการยื่นจดทะเบียนรถยนต์ เจ้าหน้าที่ท่ีรับจดทะเบียนน่าจะต้องรับโทษ ทางวินัยบ้าง” แสงโสมกล่าวกับลุงเป็นธรรมเมื่อได้ อ่านข่าวในหนังสือพิมพ์เกี่ยวกับการจดทะเบียน รถยนต์ท่ีไม่ถูกตองตามกฎหมาย

การกระทําท่ีทุจริตด้วยก็จะต้องถูกลงโทษทางวินัย

ตามกฎหมายครับ” ลุงเป็นธรรมบอกหลานสาว

“ถ้าสมมุติว่าเราไปซื้อรถยนต์มือสองที่จดทะเบียนผิดกฎหมาย มาใช้ โดยท่ีเราไม่รู้ว่าจดทะเบียนไม่ถูกต้องและต่อมามีการตรวจสอบ พบว่าไม่ถูกต้อง ราชการจึงเพิกถอนทะเบียน เราจะเรียกค่าเสียหาย ได้หรอเปล่าคะลุงเป็นธรรม” แสงโสมกังวลใจว่าคนท่ีไปซื้อรถยนต์ที่ไม่ชอบ ดวยกฎหมายมาโดยสุจริตจะได้รับความคุมครองจากรัฐอย่างไร

“ไดส้ ิครับ หนูแสงโสมไปหยิบหนังสือพิมพ์ฉบับวันเสาร์ที่ผ่านมา ท่ีวางอยูบนโต๊ะในหองลุงมาอานครับ จะมีบทความสั้น ๆ จากคดีปกครอง เก่ยวกับกรณีนีเลยครับ” ลุงเป็นธรรมบอกแสงโสมให้ไปหยิบหนังสือพิมพ์ มาอ่าน เนื่องจากข่าวในเร่ืองแบบน้ีกําลังเป็นท่ีสนใจของสังคม จึงมีคอลัมน์ ทางกฎหมายหลากหลายท่ีเผยแพร่ต่อสาธารณะ

“นี่ค่ะลุงเป็นธรรม” แสงโสมย่ืนหนังสือพิมพ์ให้ลุงเป็นธรรม หลงจากหยิบหนงสือพิมพ์จากโต๊ะมาแลว้

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๙ ตุลาคม

๗๒ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

“หลานอ่านคอลัมน์นายปกครองในหน้าที่ลุงเปิดให้นะครับ อ่านให้จบและหากไม่เข้าใจเราค่อยคุยกันดีไหมครับ” ลุงเป็นธรรม เปิดหน้าหนังสือพิมพ์ที่มีอุทาหรณ์จากคดีปกครองยื่นให้แสงโสม

คดีปกครองที่จะนํามาเล่าสู่กันฟังฉบบนี้ เป็นกรณีท่ีผู้ซื้อรถยนต์ มือสองฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อเรียกค่าเสียหายจากกรมการขนส่ง ทางบก อันเนื่องมาจากรถยนต์ถูกอายัดเพราะเจ้าหน้าที่ทําการสวม ทะเบียนปลอม

คดีนี้จึงนับได้ว่าจะเป็นประโยชน์ทั้งในส่วนผู้ซื้อรถยนต์มือสอง ทั่วไปที่จะได้มีความระมัดระวังมากขึ้นและเจ้าหน้าท่ีของรัฐที่มี หน้าที่เกี่ยวข้องให้ตระหนักถึงโทษทางวินัยอันเนื่องจากพฤติกรรม ท่ีไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ข้อเท็จจริงในคดีนี้ก็คือ ผู้ฟ้องคดีได้ทําสัญญาซื้อรถยนต์ ยี่ห้อเมอร์ซีเดสเบนซ์มือสองและได้จดทะเบียนโอนกรรมสิทธ์ิ ในใบคู่มือจดทะเบียนรถยนต์เรียบร้อย โดยก่อนซ้ือได้ตรวจดูใบคู่มือ จดทะเบียนรถแล้วมีบุคคลอื่นถือกรรมสิทธิ์มาก่อน ๒ ราย แต่เมื่อ ไปชําระภาษีประจําปีและต่อทะเบียนรถที่สํานักงานขนส่งจังหวัด เชียงใหม่ก็ไม่สามารถกระทําได้ เพราะนายทะเบียนแจ้งว่ารถยนต์ ได้ถูกอายัดโดยสํานักงานขนส่งจงหวัดพระนครศรีอยุธยา เน่ืองจาก นําเข้ามาโดยไม่ได้เสียภาษีให้ถูกต้องและมีการใช้เอกสารปลอม นําไปยื่นจดทะเบียนเพื่อให้เป็นรถยนต์ที่ถูกต้องตามกฎหมาย (ซึ่งสํานักงานขนส่งจัง👉วัดพระนครศรีอยุธยามีประกาศยกเลิก

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๗๓

การจดทะเบียนรถยนต์ที่ใชเ้ อกสารปลอมสวมทะเบียนที่มีการแจ้งย้าย

เข้ามาที่จัง👉วดจานวน ๕๗ คัน ซึงรวมถึงคันที่ผ

้องคดีซ

ด้วย)

สํานักงานขนส่งจังหวัดเชียงใหม่จึงมีคําส่งยกเลิกการจดทะเบียน และมีหนังสือแจงให้ผู้ฟ้องคดีส่งใบคู่มือจดทะเบียนรถคืน

ผู้ฟ้องคดีเห็นว่าตนได้ซือรถยนต์มาโดยเชื่อโดยสุจริตว่าเป็น รถยนต์ที่มีทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย และหากนายทะเบียน ที่รับจดทะเบียนได้ดําเนินการโดยละเอียดถ่ีถ้วนแล้ว จะสามารถ ตรวจสอบได้ว่าเอกสารที่นําไปจดทะเบียนรถไม่ถูกต้อง จึงเป็น การกระทําโดยทุจริตหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงของเจ้าหน้าที่

ของผู้ถูกฟ้องคดี (กรมการขนส่งทางบก) จึงมีคําขอให้ผู้ถูกฟ้องคดี ชําระราคารถยนต์ตามที่ซือพรอมดอกเบ้ีย

จากการที่สํานักงานขนส่งจังหวัดพระนครศรีอยุธยาไดประกาศ ยกเลกการจดทะเบียนรถยนต์ที่ใช้เอกสารปลอมสวมทะเบียน ปรากฏ ข้อเท็จจริงว่าผู้ถูกฟ้องคดีก็ได้มีคําสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวน วินยเจ้าหน้าที่ของสํานักงานขนส่งจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งจาก การสอบสวนก็พบว่ามีเจ้าหน้าที่ทุจริตต่อหน้าที่โดยทําการปลอม แบบพิมพ์ใบคู่มือจดทะเบียนรถ และใบแจ้งย้ายรถและบันทึก รายละเอียดรถที่ไดมาโดยมิชอบดวยกฎหมาย ระบุผู้ถือกรรมสิทธิ์ ตามสําเนาบัตรประจําตัวประชาชนและสําเนาทะเบียนบ้านที่หาได้ อันเป็นความผิดวินัยอย่างร้ายแรงตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม และมาตรา ๙๘ วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการ พลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีได้มีคําสั่งไล่เจ้าหน้าที่ดังกล่าว ออกจากราชการแลว้

ผ ูกฟ้องคดีต้องรับผิดชดใช ่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้ฟ้องคด

หรือไม่ ?

๗๔ เร่ืองเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เมื่อนายทะเบียน จังหวัดเชียงใหม่ได้มีประกาศยกเลิกใบคู่มือจดทะเบียน รถยนต์คันที่ผู้ฟ้องคดีครอบครองอยู่ ทําให้ผู้ฟ้องคดี

ได้รับความเสียหาย ความเสียหายดังกล่าวเป็นผลโดยตรงจากการที่ เจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีอาศัยโอกาสในตําแหน่งหน้าที่จงใจ ดําเนินการสวมทะเบียนรถยนต์ของผู้ฟ้องคดีโดยใช้เอกสาร ราชการปลอม อันเป็นการกระทําละเมิดต่อผู้ฟ้องคดี ผู้ถูกฟ้องคดี ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐที่เจ้าหน้าที่ดังกล่าวสังกัดอยู่จึงต้องรับผิด ในผลแห่งละเมิดตามนัยมาตรา ๕ วรรคหน่ึง แห่งพระราชบัญญัติ

ความรับผิดทางละเมิดของเจาหน้าที่ พ.ศ. ๒๕๓๙ ส่วนผู้ถูกฟ้องคดีต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้ฟ้องคดี

เป็นจํานวนเงินเท่าใดนั้น ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ผู้ฟ้องคดีได้ใช้ประโยชน์ จากรถยนต์พิพาทนับแต่วันทําสัญญาซื้อขายจนถึงวันถูกยกเลิก การจดทะเบียนเป็นเวลาประมาณ ๗ เดือนเศษ และแม้จะมีประกาศ ยกเลิกการจดทะเบียน แต่ผู้ฟ้องคดียังเป็นเจ้าของรถยนต์เพียงแต่ ไม่สามารถใช้ประโยชน์จากรถยนต์ตามวัตถุประสงค์ อีกทั้งการที่ ผู้ฟ้องคดีใช้งานรถยนต์คันพิพาทมาระยะหนึ่ง ย่อมมีการเส่ือมสภาพ ตามส่วนของการใช้งาน ดังนั้น ผู้ถูกฟ้องคดีจึงไม่จําต้องชดใช้เงิน ให้แก่ผู้ฟ้องคดีเต็มจํานวนราคารถยนต์ โดยกําหนดให้ชดใช้เงิน ร้อยละ ๗๐ ของราคารถยนต์ที่ผู้ฟ้องคดีซื้อมา (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๓๙๐/๒๕๕๖)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๗๕

บทสรุป

“เจ้าหน้าท่ีของรัฐท่ีปฏิบัติหน้าท่ีไม่สุจริตสักวันก็ต้องถูกลงโทษ ตามกฎหมาย ส่วนคนที่สุจริตก็ได้รับความคุ้มครองจากกฎหมาย ใช่ไหมคะลุงเป็นธรรม” แสงโสมกล่าวภายหลังจากท่ีอ่านอุทาหรณ์ จากคดีปกครองจบลง

“คดีนี้จึงเป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับเจ้าหน้าที่ของรัฐที่จะต้อง ปฏิบัติราชการด้วยความซื่อสัตย์สุจริต ไม่อาศัยโอกาสที่ตนมีหน้าที่ เพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสําหรับตนเอง หรือผู้อื่น เพราะพฤติกรรมดังกล่าวไม่เพียงแต่จะส่งผลให้เจ้าหน้าที่ ผู้กระทําผิดถูกลงโทษทางวินัยเท่านั้น รัฐยังต้องสูญเสียงบประมาณ ที่จะต้องนํามาชดใช้เป็นค่าเสียหายที่เกิดขึ้นอันเนื่องมาจากการใช้ อํานาจโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายของเจ้าหน้าที่” ลุงเป็นธรรมสรุป ให้แสงโสมฟังอีกครั้ง

“ยิ่งกว่านั้น การที่เจ้าหน้าที่ทําหน้าที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย ราชการก็ต้องสูญเสยความไว้วางใจที่ประชาชนมีต่อราชการด้วยนะคะ” แสงโสมกล่าวเสริม

“ถูกต้องครับ เพราะหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ ถือว่ามีบทบาทสําคัญในการคุมครองและรักษาประโยชน์สาธารณะ จึงต้องทําหน้าที่อย่างถูกต้องตรงไปตรงมาตามที่กฎหมายกําหนดครับ” ลุงเป็นธรรมกล่าว

7

เรื่องท่ี ๑๖ สิทธิที่จะดํารงชีวิตอยู่ในส่ิงแวดล้อมที่ดี !∗

หน้าบ้าน

“ลุงเป็นธรรมคะ คุณพ่อได้รับหนังสือจาก เทศบาลให้หาวิธีการป้องกันเสียงดังจากโรงงาน แต่พ่อบอกว่าเจ้าหน้าท่ีไม่เคยเข้าไปตรวจวัด ความดังของเสียงเลย เทศบาลทําอย่างนี้ได้ หรือคะลุงเป็นธรรม” ราตรีถามลุงเป็นธรรม เมื่อลุงเป็นธรรมเข้ามาน่ังร่วมโต๊ะที่ราตรีน่ัง รับประทานอาหารว่างกับแสงโสมท่ีบริเวณสวน

“เค้าได้ยินว่ามีคนร้องเรียนและเจ้าหน้าท่ีได้เคยเข้าไปตรวจสอบ เหมอนกันนะราตรี” แสงโสมเคยได้ยินแม่ค้าในตลาดวิพากษ์วิจารณ์เสียงดัง จากโรงงานของพ่อราตรีจนเกิดความรําคาญ

“ก็ใช่ล่ะ แต่พ่อบอกว่าเจ้าหน้าท่ีไม่ได้วัดระดับเสียงดังและไม่เคย

ให้คําแนะนาดวยซา้ วาจะตองให้ทาอยางไร” ราตรีช จง

“เอาอย่างนี้นะครับ หนูแสงโสมช่วยไปหยิบหนังสือพิมพ์ที่วางอยู่ บนโต๊ะอ่านหนังสือของลุงมาทีนะครับ คอลัมน์นายปกครองฉบับวันนี้ ลงข้อพิพาทเก่ียวกับเร่ืองทํานองนี้เลย หนูราตรีและหนูแสงโสมจะได้ เข้าใจเรื่องนี้ครับ” แสงโสมลุกจากโต๊ะตามคําส่ังของลุงเป็นธรรม ไม่นาน ก็กลบมาพรอมหนงสือพิมพ์ฉบับท่ีลุงเป็นธรรมตองการ

“คอลมนนายปกครอง หนูแสงโสมอานใหเสียงดังให้ลุงและหนูราตรี ได้ยินด้วยนะครับ” ลุงเป็นธรรมเปิดหนังสือพิมพ์คอลัมน์นายปกครอง ย่ืนใหแสงโสม

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๒๖ ตุลาคม

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๗๗

คดีปกครองที่นํามาเล่าสู่กันฟังในฉบับนี้ เป็นเรื่องความเดือดร้อน ของประชาชนอนเกิดจากการประกอบกิจการของผู้อ่ืนและการใช้

อํานาจของเจาพนักงานท้องถิ่นเพ ดังกล่าว

ระงับหรือป้องกันเหตุรําคาญ

คดีนี้เริ่มต้นจากชาวบ้านร้องเรียนต่อสํานักงานเขตกรุงเทพ มหานครและแจ้งความต่อพนักงานสอบสวนหลายครั้งว่าได้รับ ความเดือดร้อนรําคาญจากการขนย้ายวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการ ก่อสร้างข้ึนลงรถบรรทุกโดยใช้รถเครนยกแผ่นเหล็กส่งเสียงดัง การท่ีมีรถบรรทุกวิ่งเข้าออกอาคารเพื่อขนย้ายวัสดุ และบริเวณ อาคารมีคนงานท่ีพักอาศัยได้ใช้เครื่องจักรกลตัดกรีดแผ่นเหล็ก และขูดเศษปูนที่เกาะติดอยู่ตามตะแกรงคอนกรีตเสียงดังตลอดเวลา ท้งกลางวนและกลางคืน

หลังจากที่เจ้าหน้าที่ได้เข้าไปตรวจสอบการประกอบกิจการ ก็พบว่าเป็นความจริงตามท่ีร้องเรียน และปรากฏข้อเท็จจริงด้วยว่า นับแต่ผู้ฟ้องคดีประกอบกิจการตัดพับม้วนโลหะสําหรับใช้ในงาน ก่อสร้างและเก็บวสดุอุปกรณ์ เม่อปี พ.ศ. ๒๕๔๗ มีประชาชนร้องเรียน ต่อเน่ือง👉ลายครั้งและมีการดําเนินการตามกฎ👉มายต่อผู้ฟ้องคดี ในข้อ👉าทําใ👉้เกิดเสียงดังก่อเ👉ตุเดือดร้อนรําคาญ ทั้ง👉น่วยงาน ท่ีเกี่ยวข้องก็ได้มีการแจ้งเตือนใ👉้👉ยุดประกอบกิจการเนื่องจาก ประกอบกิจการโรงงานโดยไม่ได้รับอนุญาต มีการว่ากล่าวตักเตือน ทั้งเรื่องเสียงดงและเ👉ตุรําคาญจากการประกอบกิจการ👉ลายคร้งั

เจ้าพนักงานท้องถิ่นจึงมีคําสั่งให้ผู้ประกอบกิจการดังกล่าว หามาตรการควบคุมเฝ้าระวังขั้นตอนในการขนย้ายวัสดุอุปกรณ์ ไม่ให้เกิดเสียงดังรบกวนประชาชนท่ีอาศัยอยู่บริเวณข้างเคียง และ ห้ามกระทําการใด ๆ อันเป็นเหตุเดือดร้อนรําคาญ

๗๘ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

ผู้ประกอบกิจการ (ผู้ฟ้องคดี) เห็นว่าเป็นคําสั่งที่ไม่ชอบ ด้วยกฎหมาย เนื่องจากเจ้าพนักงานท้องถิ่นไม่ได้ทดสอบระดับ เสียงว่าอยู่ในระดับที่เป็นเหตุให้เสื่อมหรืออาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ของประชาชนที่อาศยในบริเวณใกล้เคียงจริงตามที่ร้องเรียนหรือไม่ ไม่ให้คําแนะนําก่อนออกคําส่ัง และการออกคําสั่งไม่ได้แจ้งเหตุผล ให้ทราบ

จึงฟ้องต่อศาลปกครองขอให้มีคําพิพากษาหรือคําสั่งเพิกถอน คําสั่งดงกล่าว

จากข้อเท็จจริงดังกล่าว จะถือว่าการประกอบกิจการ ของผู้ฟ้องคดีเป็น “เหตุรําคาญ” ตามมาตรา ๒๕ (๔) แห่ง พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ ท่ีเจ้าพนักงาน ท้องถินมอี ํานาจออกคําสังเพื่อระงับหรือป้องกันมิให้มีเหตุรําคาญ หรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เม่ือพิจารณาผล

การตรวจสอบประกอบกับข้อร้องเรียนของผู้อยู่อาศัย ใกล้เคียงอาคารหลายครั้ง ถือได้ว่าการประกอบกิจการ ของผู้ฟ้องคดีก่อให้เกิดเสียงดังจนถึงขนาดท่ีเป็นเหตุให้ผู้อยู่อาศัย ใกล้เคียงอาคารพิพาทต้องเสื่อมหรืออาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ อันถือว่าเป็นเหตุรําคาญตามมาตรา ๒๕ (๔) แห่งพระราชบัญญัติ การสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ แล้ว ผู้ถูกฟ้องคดีในฐานะเจ้าพนักงาน ท้องถิ่นจึงมีอํานาจออกคําส่ังให้ผู้ฟ้องคดีหามาตรการควบคุม เฝ้าระวังขั้นตอนการขนย้ายวัสดุอุปกรณ์ไม่ให้เกิดเสียงดังรบกวน ประชาชนที่อาศัยบริเวณใกล้เคียงตามมาตรา ๒๘ แห่งพระราชบัญญัติ เดียวกันได้ แม้ไม่เคยทําการทดสอบระดับเสียงว่าอยู่ในระดับ ที่เป็นเหตุให้เส่ือมหรือเป็นอันตรายต่อสุขภาพของประชาชน

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๗๙

ที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียงหรือไม่ เพราะเมื่อพิจารณาจาก การตรวจสอบและข้อร้องเรียนของประชาชนที่ต่างอ้างว่าได้รับ ความเดือดร้อนจากการประกอบกิจการของผู้ฟ้องคดีโดยไม่ใช่ การกลั่นแกล้งร้องเรียน จึงเชื่อได้ว่าโดยสภาพของการประกอบ กิจการดังกล่าวย่อมจะเกิดเสียงดังอนเป็นเหตุรําคาญได้ จึงถือได้ว่า เหตุรําคาญนี้ได้เกิดขึนแล้วตามความเป็นจริง

ส่วนประเด็นที่ว่าเจ้าพนักงานท้องถิ่นจะต้องให้คําแนะนําแก่ ผู้ฟ้องคดีก่อนออกคําสั่งหรือไม่นั้น ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า เป็นดุลพินิจของเจ้าพนักงานท้องถิ่นที่จะออกคําแนะนําก่อนที่ จะมีคําส่ังระงับหรือป้องกันเหตุรําคาญหรือไม่ก็ได้ ไม่ใช่เงื่อนไข ที่ต้องปฏิบัติก่อนการออกคําส่ังเพื่อระงับหรือป้องกันเหตุรําคาญ ตามมาตรา ๒๘ แห่งพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ สําหรับข้อโต้แย้งที่ว่าเจ้าพนักงานท้องถิ่นไม่ได้ให้เหตุผล ในการออกคําสั่งนั้น ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า คําสั่งได้สรุป เนื้อความแล้วว่า ผู้ฟ้องคดีใช้อาคารพิพาทจนเป็นเหตุให้เกิดเหตุ เดือดร้อนรําคาญแก่ประชาชนใกล้เคียงตามมาตรา ๒๕ (๔) จึงได้ อาศัยอํานาจตามมาตรา ๒๘ ออกคําสั่งดังกล่าว จึงถือว่าเป็นคําสั่ง ที่ได้แจ้งเหตุผลตามมาตรา ๓๗ แห่งพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติ

ราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ แล้ว

ดังนั้น คําสั่งของเจ้าพนักงานท้องถิ่นจึงชอบด้วยกฎหมาย พิพากษายกฟ้อง (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๔๔๖/๒๕๕๖)

๘๐ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“คดีนี้เป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับผู้ประกอบกิจการทั่วไปที่แม้จะมี สิทธเสรีภาพในการประกอบกจการในสถานทข่ องตนได้ก็ตาม แต่ไม่ได้ หมายความว่าจะใชส้ ิทธิเสรภาพได้ตามอําเภอใจ” ลุงเป็นธรรมสรุป “ใช่คะ่ นอกจากจะต้องปฎิบัติตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องทุกฉบับแล้ว ยังต้องคํานึงถึงผลกระทบต่อสิทธิของผู้อื่นด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สิทธิที่จะดํารงชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อ สุขภาพอนามัย สวัสดิภาพหรือคุณภาพชีวิต ถือเป็นสิทธิที่รัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยได้รับรองไว้ด้วยค่ะ” แสงโสมเห็นด้วยกับ

ลุงเป็นธรรม

“เก่งมากครับหลานสาว” ลุงเป็นธรรมกล่าวชมแสงโสม

“หนูจะให้พ่ออ่านคอลัมน์นบี้ ้างค่ะ” ราตรีบอกลุงเป็นธรรม

7

เร่ืองที่ ๑๗ สะพานขาดหามผ่าน ... ! แต่ประมาทขบรถเร็ว ...

ใครรบผิดมากกว่ากัน ?∗

“หน้าฝนแบบน้ี ถนนหนทางชํารุดเสียหาย ถ้าเกิดอุบัติเหตุกับผู้ใช้ถนนหนทาง ราชการ จะตองรบผิดชอบหรือเปล่านะ” ชัยบ่นกบลุงชิด ขณะขับรถยนต์ไปตามถนนที่เป็นหลุมเป็นบ่อ ในช่วงเวลาพลบคํ่า

“ระวังสะพานข้างหน้าชํารุดนะครับ ทําป้ายเตือนขนาดเล็ก เล็กนิดเดียวมองแทบ

ไม่เห็น” ลุงชิดกล่าวเตือนเม่ือเห็นป้ายเตือนบอกสะพานข้ามคลองข้างหน้า ชํารุดและชัยกําลังจะขบรถยนต์ด้วยความเร็วเพ่ือท่ีจะผ่านสะพานดังกล่าว “ลุงชิดตาดีจังเลยครับ ผมมองไม่เห็นป้ายเลยครับ น่ีถ้าเกิด อุบัติเหตุขึ้นราชการจะรับผิดชอบในความเสียหายให้ผมไหมครับลุงชิด”

ชยถาม

“ลุงเป็นธรรมเคยเล่าให้ฟังว่าเคยมีข้อพิพาทในศาลปกครอง

เป็นกรณีที่เกิดน้ําท่วมโดยกระแสนํ้าได้พัดสะพานและกัดเซาะถนนขาด แต่หน่วยงานทางปกครองซึ่งมีหน้าท่ีดูแลและบํารุงรักษาถนนปล่อยปละ ละเลยไม่จัดให้มีมาตรการท่ีเหมาะสมเพียงพอเพ่ือป้องกันอันตรายจาก

การใช้ถนน ขณะเดียวกันผู้ขับขีรถยนตก็มความประมาทท่ีใช้ความเร็วมาก

จนเป็นสาเหตุให้เกิดอุบัติเหตุข้ึน” ลุงชิดจําความท่ีลุงเป็นธรรมเคยเล่า

ให ังมาเล่าให้ชิดฟังบาง

“เรื่องราวเป็นอยางไรครบลุงชิด เล่าให้ผมฟังบ้าง” ชัยถาม

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๒ พฤศจิกายน

๘๒ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีนี้เกิดจากการที่นาย น. ได้ยืมรถยนต์ของผู้ฟ้องคดีและขับ รถคันดังกล่าวในเวลากลางคืนไปตามถนนซ่ึงอยู่ในความรับผิดชอบ ของผู้ถูกฟ้องคดี (กรมทางหลวงชนบท) เมื่อมาถึงบริเวณถนนและ สะพานที่ขาดจากการท่ีเกิดอุทกภัย นาย น. ไดข้ ับรถเลยทางเบี่ยง และพุ่งตกลงไปในคลองเป็นเหตุให้ถึงแก่ความตาย และรถยนต์ ของผู้ฟ้องคดีได้รับความเสียหาย ผู้ฟ้องคดีเห็นว่าผู้ถูกฟ้องคดีละเลย

ต่อหน้าที่ไม่ป้องกนอันตรายที่จะเกดข โดยมิได้ติดตั้งสัญญาณไฟ

หรือป้ายช้ีบอกทางเบ่ียงก่อนถึงสะพานท่ีชํารุดในระยะที่ห่าง

พอสมควร จึงนําคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีชดใช้ ค่าเสียหายจากการซ่อมแซมรถยนต์

ผู้ถูกฟ้องคดีอ้างว่าได้นําป้ายเตือน “สะพานขาดห้ามผ่าน”

ขนาด ๐.๖๐ x ๑.๒๐ เมตร ติดตั้งบนแผงเหล็กท่ีแข็งแรงทาด้วย สีแดง และแตมด้วยสีสะท้อนแสงเห็นได้ชัดเวลากลางคืนติดต้ังไว้ห่าง จากริมฝั่งที่ขาดประมาณ ๒๐ เมตรทั้งสองฝ่ัง และในระยะห่างจาก ริมฝ่ังประมาณ ๕๐๐ เมตร ได้ติดต้ังป้ายเตือน “คอสะพานขาด ห้ามรถผ่าน” ขนาด ๐.๖๐ x ๐.๓๐ เมตร และทําทางเบี่ยงเพ่ือให้ ประชาชนใช้สัญจรช่ัวคราวและได้ติดป้ายชี้ทางเบี่ยงดังกล่าว โดยแม้จะไม่มีการติดไฟแสงสว่างบริเวณเกิดเหตุ แต่ก็ได้มีป้ายเตือน ท่ีใช้สีสะท้อนแสงเพ่ือเป็นสัญลักษณ์แล้ว และนาย น. ก็ยังไม่ได้ ใบอนุญาตขับรถยนต์ด้วย

การกระทําของผู้ถูกฟ้องคดีถือเป็นการละเลยต่อหน้าที่

ทําให้ผู

องคดไดร้ ับความเสียหายหรอไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ถนนและสะพาน

ที่เกิดเหตุเป็นทางหลวงชนบทซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีมีหน้าที่ ก่อสร้างและบํารุงรักษาให้มีโครงข่ายทางหลวงที่สมบูรณ์

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๘๓

เพ่ือให้ประชาชนได้รับความสะดวกรวดเร็วและปลอดภัยในการ เดินทาง เม่ือสะพานขาดและถนนถูกกัดเซาะเป็นทางยาวจึงเป็น หน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีในการซ่อมบํารุงให้สามารถใช้งานได้ดี ดังเดิม และในขณะท่ียังไม่สามารถซ่อมแซมได้ก็ควรจะมีมาตรการ ในการดําเนินการเพื่อให้ผู้ใช้เส้นทางได้รับความสะดวกและ ปลอดภัย

จากรายงานการสอบสวนคดีของสถานีตํารวจที่เกิดเหตุ

สรุปได้ว่า ป้ายบอกทางเบ่ียงมีขนาดเล็กเกินกว่าท่ีผ ับขี่จะมองเห็น

ในระยะไกล โดยเฉพาะอย่างย่ิง ผู้ขับข่ีที่ไม่คุ้นเคยกับเส้นทาง ป้ายเตือนก่อนถึงจุดเกิดเหตุก็มีขนาดเล็กและไม่ระบุว่ามีระยะทาง เท่าใดจึงจะถึงทางขาด อีกทั้งมีเพียงจุดเดียว ส่วนแผงเหล็กกั้น ก็มิได้มีความม่ันคงแข็งแรงเพียงพอท่ีจะป้องกันมิให้รถพุ่งตกลง คลองไป มาตรการป้องกันของผู้ถูกฟ้องคดียังถือไม่ได้ว่าได้ใช้ ความระมัดระวังอย่างเพียงพอเพื่อจะป้องกันอันตรายที่อาจ เกิดขึ้น ท้ังที่การป้องกันน้ันสามารถกระทําได้โดยไม่ยุ่งยากหรือ

ไม่พ้นวิสัยท่ีจะดําเนินการ จึงตองถอว่าผู ูกฟ้องคดีละเลยต่อหน้าท

ตามที่กฎหมายกําหนดให้ต้องปฏิบัติด้วยความประมาทเลินเล่อ

อย่างร้ายแรง อันเป็นการกระทําละเมิดต่อผ ้องคดี

แต่การที่นาย น. ไม่คุ้นเคยกับเส้นทางและเวลาเกิดเหตุ อยู่ในช่วงพลบค่ํา ซึ่งในสภาวการณ์เช่นนี้บุคคลโดยท่ัวไปจะต้อง ใช้ความระมัดระวังอย่างยิ่ง อีกทั้งจากรายงานการสอบสวนคดีพบว่า นาย น. ได้ขับขี่รถยนต์มาด้วยความเร็วโดยไม่ได้สังเกตป้ายเตือน เม่ือมาถึงทางเบี่ยงจึงเพิ่งสังเกตเห็นแต่ไม่สามารถหยุดรถได้ทัน

จึงเห็นได้ว่าเป็นการขับขี่รถยนต์โดยปราศจากความระมัดระวัง ซึ่งบุคคลในภาวะเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสัยและพฤติการณ์ นาย น.

๘๔ เร่ืองเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

จึงมีส่วนประมาทและก่อให้เกิดความเสียหายในคร้ังนี้ด้วย และ ผู้ฟ้องคดีซ่ึงมีภูมิลําเนาอยู่ในที่เกิดเหตุก็สามารถปัดป้องบรรเทา ความเสียหายโดยการบอกถึงสภาพถนนและย้ําเตือนให้ขับขี่ ด้วยความระมัดระวังได้ แต่ไม่ดําเนินการ จึงควรมีส่วนร่วมรับผล แห่งการประมาทนี้ด้วยเช่นกัน

ดังนั้น จึงเห็นว่านาย น. และผู้ฟ้องคดีมีส่วนของการกระทํา โดยประมาทมากกว่าผู้ถูกฟ้องคดี จึงเห็นสมควรกําหนดให้ ผู้ถูกฟ้องคดีรับผิดในค่าเสียหายจํานวนหนึ่งในสามของค่าเสียหาย

ที่ผู้ฟ้องคดีได้รับ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๒๐/๒๕๕๔)

สํานักวิจัยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๘๕

บทสรุป

“ถือว่าเป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับหน่วยงานทางปกครอง หรือเจ้าหน้าท่ีของรัฐซ่ึงมีอํานาจหน้าที่ในการดูแลและบํารุงรักษา ทางสาธารณะว่า จะต้องเอาใจใส่และหมั่นตรวจสอบทางสาธารณะ ท่อยูในความรบผิดชอบให้อยใู นสภาพท่ีใช้งานได้ดีอยู่เสมอ” ลุงชิด จําได้ว่าลุงเป็นธรรมเคยสรุปให้ฟังแบบนี้

“ถ้าเช่นน้ัน หากราชการพบว่าถนนหรือสะพานมีความชํารุด บกพร่องก็ควรรีบดําเนินการซ่อมแซมและก็ควรมีมาตรการในระหว่าง ดําเนินการที่เหมาะสมเพื่อป้องกันมิให้เกดอุบัติเหตุขึน้ ” ชัยกล่าวเสริม “ลุงเป็นธรรมยังบอกอีกด้วยว่าเป็นอุทาหรณ์ที่ดีสําหรับผู้ขับขี่ ยานพาหนะด้วยว่า จะต้องขับข่ีด้วยความระมัดระวัง และการพิจารณา ความรับผิดก็ต้องคํานึงถึงทั้งความเร็วของรถยนต์ขณะขับขี่ ช่วงเวลา ที่ขับขี่และสภาพของท้องถนนในแต่ละพื้นที่ประกอบกันด้วย และ ถ้าความเสียหายเป็นผลมาจากผู้ขบขี่ขับรถยนต์ด้วยความประมาท ก็ถือว่ามีส่วนผดด้วย” ลุงชิดอธิบายถงผู้ที่ต้องรับผิดตามที่เคยได้ฟังมา

จากลุงเป็นธรรม

7

เรื่องที่ ๑๘ มติคณะรฐมนตรีกําหนด “วันหยุด” ...

“หยุด” ให้ด้วยครับ !∗

“วันน้ีเป็นวันหยุดราชการกรณีพิเศษ ตามมติคณะรัฐมนตรีนี่ครับ พ่อเอกยังต้องไป ทํางานด้วยหรือครับ” ลุงเป็นธรรมร้องทักเอก ข้าราชการหนุ่มท่ีเดินผ่านหน้าบ้านเพ่ือจะไป ทํางาน

“ที่ทางานผมเคาไม่เคยให้หยุดในวันหยุด ตามมตคณะรฐมนตรครบลุงเป็นธรรม” เอกตอบ

“ถ้าหน่วยงานของเอกมีความจําเป็นเร่งด่วนหรือมีราชการสําคัญ ก็มีอํานาจกําหนดใหเป็นวันทางานปกติได้ ศาลปกครองท่านเคยวินิจฉัย

ไว ากรณ

ํานองนีไม่ขดตอมตคณะรฐมนตร

ลุงเป็นธรรมกล่าว

“งั้นหรือครับลุงเป็นธรรม” เอกสงสัยว่าหน่วยงานไม่ปฏิบัติตาม มติคณะรฐมนตรีไดหรืออย่างไร

“ครับ ถ้ามีความจําเป็นเร่งด่วนหรือราชการสําคัญโดยกําหนด หรือนัดหมายไว้ก่อน หน่วยงานก็พิจารณาดําเนินการตามที่เห็นสมควร โดยมิให้เกิดความเสียหายต่อทางราชการและประชาชน” ลุงเป็นธรรม

จึงเล่าอุทาหรณ์จากคดีปกครองตามท่ีได ่านใหเอกฟงวา่ั

๒๕๕๖

∗ หนังสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๙ พฤศจิกายน

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๘๗

เคยมีข้อพิพาทฟ้องร้องในศาลปกครองกรณีที่คณะรัฐมนตรี มีมติกําหนดวันหยุดราชการเป็นกรณีพิเศษ แต่หน่วยงานบางแห่ง ในกรุงเทพมหานครไม่ได้ปฏิบัติตามมติคณะรัฐมนตรี พนักงาน ของหน่วยงานดังกล่าวจึงนําคดีมาฟ้องต่อศาลปกครอง ซึ่งแม้คดีนี้ จะเกิดขึ้นจากคณะรัฐมนตรีได้มีมติเม่ือวันท่ี ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ แต่ก็สามารถเป็นบรรทัดฐานสํา👉รับการมีมติของคณะรัฐมนตรี กํา👉นดวัน👉ยุดราชการเป็นกรณพี ิเศษในคราวต่อ ๆ ไปได้เป็นอย่างดี คดีน้ีคณะรัฐมนตรีได้มีมติกําหนดให้วันจันทร์ท่ี ๖ กรกฎาคม

๒๕๕๒ เป็นวันหยุดราชการเพิ่มเป็นกรณีพิเศษ เพ่ือส่งเสริมกิจการ

พระพุทธศาสนาและการท่องเที่ยว แต่ผ ูกฟ้องคดีที่ ๒ (คณะกรรมการ

บริหารกิจการสถานธนานุบาลกรุงเทพมหานคร) ไม่ได ําหนดให้วัน

ดังกล่าวเป็นวันหยุดเน่ืองจากเห็นว่าสถานธนานุบาลกรุงเทพมหานคร เป็นสถาบันการเงินอันเป็นการดําเนินการพาณิชย์ไม่ใช่หน่วยงาน ราชการ และเป็นอํานาจของผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๒ ที่จะกําหนดวันทํางาน ตามระเบียบกรุงเทพมหานคร ว่าด้วยการบริหารงานบุคคลของ การพาณิชย์ของกรุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๔๗ ประกอบกับ ในเดือนเมษายน ๒๕๕๒ มีวันหยุดพิเศษหลายวัน และลักษณะงาน เป็นไปเพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้มีรายได้น้อย จึงควรเปิดให้บริการ แก่ประชาชนเพ่ือบรรเทาความเดือดร้อน

ผู้ฟ้องคดีซ่ึงเป็นพนักงานของสถานธนานุบาลกรุงเทพมหานคร เห็นว่า ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๒ ไม่ได้แสดงให้เห็นถึงความจําเป็นเร่งด่วน หรือมีราชการสําคัญใด การไม่กําหนดให้มีวันหยุดราชการเพิ่ม เป็นกรณีพิเศษเป็นการขัดต่อมติคณะรัฐมนตรีทําให้ผู้ฟ้องคดีไม่อาจ ไปปฏิบัติธรรมและไปท่องเที่ยวเพ่ือส่งเสริมกิจการพระพุทธศาสนา และการท่องเที่ยวตามนโยบายของรัฐบาลได้

๘๘ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

จึงขอใ👉้เพิกถอนมติของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๒

คดีนี้มีประเด็นท่ีน่าสนใจว่า ผู้ถูกฟ้องคดีท่ี ๒ จะสามารถใช้ ดุลพินิจกําหนดให้วนหยุดราชการกรณีพิเศษตามมติคณะรัฐมนตรี เป็นวันทํางานตามปกติ อันเป็นการแตกต่างและขัดต่อมติ คณะรัฐมนตรีได้หรือไม่ ?

ซ่ึงตามข้อ ๖ ของข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง สถานธนานุบาลกรุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๓๔ ได้กําหนดให้ กรุงเทพมหานครดําเนินการสถานธนานุบาล เพื่อช่วยเหลือ ประชาชนผู้มีรายได้น้อยให้สามารถนําทรัพย์มาจํานําได้ และ ข้อ ๘ ของระเบียบกรุงเทพมหานคร ว่าด้วยการบริหารงานบุคคล ของการพาณิชย์ของกรุงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๔๗ ได้กําหนดว่า การกําหนดเวลาทํางานปกติ วันทํางานปกติ วันหยุดประจําสัปดาห์ วันหยุดพิเศษ ให้เป็นไปตามที่คณะกรรมการกําหนด

ส่วนมติคณะรัฐมนตรีได้กําหนดใน (๒) ว่า ส่วนรัฐวิสาหกิจ สถาบันการเงิน และภาคเอกชน ให้รัฐวิสาหกิจแต่ละแห่ง ธนาคารแห่งประเทศไทย และกระทรวงแรงงานรับไปพิจารณาตาม ความเหมาะสม ให้สอดคล้องกับข้อกฎหมายต่อไป และ (๓) ในกรณี ที่หน่วยงานใด เช่น โรงพยาบาล ศาล เป็นต้น มีความจําเป็น เร่งด่วนหรือราชการสําคัญในวันดังกล่าวโดยกําหนดหรือนัดหมาย ไว้ก่อนแล้ว หากยกเลิกหรือเลื่อนไป จะเกิดความเสียหายหรือ กระทบต่อการให้บริการประชาชน ให้หัวหน้าหน่วยงานนั้นพิจารณา ดําเนินการตามที่เห็นสมควรโดยมิให้เกิดความเสียหายต่อทางราชการ และประชาชน...

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๘๙

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า มติคณะรัฐมนตรี ดังกล่าวมิได้กําหนดอย่างเคร่งครัดให้ทุกหน่วยงาน ต้องหยุดทําการในวันดังกล่าว แต่ได้ให้ดุลพินิจแก่

หน่วยงานที่มีความจําเป็นเร่งด่วนหรือราชการสําคัญโดยกําหนด หรือนัดหมายไว้ก่อนแล้ว พิจารณาดําเนินการตามที่เห็นสมควร โดยมิให้เกิดความเสียหายต่อทางราชการและประชาชน หรือ สถาบันการเงินต้องพิจารณาตามความเหมาะสม เมื่อผู้ถูกฟ้องคดี ที่ ๒ มีอํานาจหน้าที่ตามข้อ ๘ ของระเบียบกรุงเทพมหานคร ว่าด้วยการบริหารงานบุคคลของการพาณิชย์ของกรุงเทพมหานคร

พ.ศ. ๒๕๔๗ เห็นว่า ในเดือนเมษายน ๒๕๕๒ มีวัน👉ยุดพิเศษ

👉ลายวันแล้ว ประกอบกับลักษณะงานของสถานธนานุบาล กรุงเทพม👉านครเป็นสถาบันการเงนควรเปิดใ👉้บริการแก่ประชาชน เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน มติของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๒ ที่กําหนดให้ วันจันทร์ที่ ๖ กรกฎาคม ๒๕๕๒ เป็นวันทํางานปกติ จึงมิได้ขัด ต่อมติของคณะรัฐมนตรีแต่อย่างใด (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ. ๓๔๖/๒๕๕๖)

๙๐ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

บทสรุป

“อ๋อ ครับเป็นอํานาจของหน่วยงานแต่ละแห่งที่จะพิจารณา ให้เป็นวันหยุดตามมติคณะรัฐมนตรีหรือไม่ โดยต้องไม่ให้ราชการ เสยหายใช่ไหมครบั ” เอกถามลุงเป็นธรรมภายหลงจากที่ลุงเป็นธรรม เล่าจบแลว้

“คดีนี้เป็นบรรทัดฐานการปฏิบัติราชการที่ดีสําหรับหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องในการดําเนินการให้เป็นไปตามมติคณะรัฐมนตรี โดยเฉพาะ ในเรื่อง “การกําหนดวันหยุดราชการเพิ่มเป็นกรณีพิเศษ” ซึ่งแม้ว่า มติคณะรัฐมนตรีจะมิได้บังคับให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องถือปฏิบัติ อย่างเคร่งครัด แต่การใช้ดุลพินิจของหน่วยงานนั้น นอกจากจะต้อง มีกฎหมายให้อํานาจหน้าที่ไว้แล้ว จะต้องคํานึงถึงความจําเป็น และผลกระทบที่จะเกิดขึ้นแก่ราชการและประชาชนอีกด้วยครับ” ลุงเป็นธรรมสรุป

7

เรื่องที่ ๑๙ ค้ําประกันการเขาทํางาน ...

ต้องรับผิดตามข้อตกลง∗

“น่าสงสารเพื่อนจังเลยค่ะลุงเป็นธรรม เพ นเคาทําสัญญาค้ําประกันการเข้าทํางานให้กับ

ลูกจ้าง ต่อมา ลูกจ้างคนน้ันทุจริตถูกไล่ออก จากงาน หน่วยงานก็เลยมีหนังสือแจ้งให้เพ่ือน ใช้เงินแทนกว่า ๒ ล้านบาทค่ะ และทราบว่าจะนํา เงินสะสมของเพ่ือนจากกองทุนสะสมมาใช้หนี้ แทนด้วยค่ะ” แม่ของแสงโสมปรารภกับลุงเป็นธรรม

ขณะร่วมโต๊ะอาหารค่ํากบสมาชิกอื่นอย่างพรอมเพรียงในบาน

“ตามสุภาษิตเค้าเรียกว่า เน้ือไม่ได้กิน หนังไม่ได้รองน่ัง เอากระดูก มาแขวนคอ หรอเปล่าครับแม่” จอนกล่าวเสริมทันที

“นาสงสารจรงิ ๆ ค่ะ แม่ของเพื่อนหนูก็คํ้าประกันเงินกู้สหกรณ์ให้เพ่ือน และต่อมาเพื่อนหนีไปค่ะ ไม่มาทํางานเลย แม่ของเพ่ือนต้องใช้หน้ีแทน ทุกเดอน” แสงโสมเคยรบรู้ปัญหาแบบนีในขณะท่ีฝึกงานในหน่วยงานราชการ “กรณีน้ีหน่วยงานมีอํานาจทําได้ไหมคะลุงเป็นธรรม” แม่ของแสงโสม

ถามด้วยความเป็นห่วงเพ่ือน

“เม่ือกล่าวถึงการคํ้าประกัน ไม่ว่าจะเป็นการคํ้าประกันการกู้ยืมเงิน การค้ําประกันบุคคลเพื่อเข้าทํางานก็เป็นสาเหตุหนึ่งท่ีทําให้ผู้ค้ําประกัน ต้องรับผิดแทนบุคคลอื่นได้ ลุงเคยอ่านอุทาหรณ์จากคดีปกครองเก่ียวกับ

เร งน้ี ลุงจะเลาให

งคร

เป็นเร

งของข้าราชการที่ถูกหน่วยงานต้นสังกัด

ระงับการจ่ายเงินกองทุนสะสมสมทบ เนื่องจากลูกจ้างประจําที่ตนคํ้าประกัน

การเขาทางานกระทําการทุจร ทาใหทางราชการเสยหาย ...”

๒๕๕๖

∗ หนงสือพิมพ์บ้านเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ ๑๖ พฤศจิกายน

๙๒ เรื่องเล่า ... คดีปกครอง เปิดปมคิด พิชิตปมปัญหา by ลุงเป็นธรรม เล่ม ๕

คดีนี้เกิดจากการที่ผู้ฟ้องคดีซึ่งเป็นข้าราชการในสังกัด ผู้ถูกฟ้องคดี (มหาวิทยาลัย) และเป็นสมาชิกกองทุนเงินสะสม

สมทบของมหาวิทยาลัย ได

ําสัญญาค

ประกันการเข้าปฏิบัติงาน

ของนาย ก. ในตําแหน่งลูกจางประจํา ต่อมา นาย ก. กระทําการ ทุจริตต่อหน้าที่อันเป็นการจงใจทําให้ราชการเสียหายต้องรับผิด ชดใช้เงินจํานวน ๑,๙๙๙,๓๙๗ บาท ผู้ถูกฟ้องคดีจึงมีคําสั่งลงโทษ ไล่นาย ก. ออกจากราชการและมีหนังสือแจ้งให้นาย ก. รวมทั้ง ผู้ฟ้องคดีในฐานะผู้คําประกนนําเงินดังกล่าวไปชําระภายใน ๓๐ วัน แต่บุคคลทั้งสองไม่ได้ชําระ หลังจากน้ัน ผู้ฟ้องคดีได้ขอลาออก จากราชการซ่ึงผู้ถูกฟ้องคดีมีคําสั่งอนุญาต ผู้ฟ้องคดีจึงไปติดต่อ ขอรับเงินกองทุนสะสมสมทบ แต่เจ้าหน้าที่ปฏิเสธ เนื่องจาก ผูถ้ ูกฟ้องคดีมีคําสั่งให้ระงับการจ่ายเงินดังกล่าว ผู้ฟ้องคดีอุทธรณ์

คําส่

แต่คณะกรรมการผู้มีอํานาจพิจารณายกอุทธรณ์ ผู้ฟ้องคดีจึงฟ้องขอให้ศาลปกครองเพิกถอนคําสั่งดังกล่าว

โดยอ้างว่า ผู้ถูกฟ้องคดีโดยสภามหาวิทยาลัยไม่มีอํานาจในการออก ระเบียบเพื่อจัดการการจ่ายเงินสะสมสมทบซึ่งไม่ใช่ทรัพย์สิน ของผู้ถูกฟ้องคดี คําส่ังให้ระงับการจ่ายเงินกองทุนสะสมสมทบ จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย

พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๑๕ ให้อํานาจหน้าที่แก่สภามหาวิทยาลัยในการควบคุมดูแล กิจการทั่วไปของมหาวิทยาลัย โดยเฉพาะการจัดวางระเบียบ เกี่ยวกับการเงินและทรัพย์สิน สภามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จึงได้วางระเบียบมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ว่าด้วยกองทุน เงินสะสมสมทบ พ.ศ. ๒๕๒๖ เพ่ือส่งเสริมการสะสมทรัพย์ สร้างความมั่นคงในชีวิตและครอบครัว สร้างขวัญกําลังใจในการ

สํานักวิจยและวิชาการ สํานักงานศาลปกครอง ๙๓

ปฏิบัติงาน และเพื่อระดมทุนของมหาวิทยาลัย โดยข้อ ๑๑ กําหนดให้ มหาวิทยาลัยมีอํานาจหักเงินกองทุนสะสมสมทบเพื่อชําระหนี้ ข้อผูกพันหรือความเสียหายที่มีหลักฐานว่าข้าราชการผู้เข้าร่วม กองทุนมีอยู่หรือก่อใหเกิดแก่มหาวิทยาลัยให้ครบถ้วนได้

ผ ูกฟ้องคดีมีอํานาจระงับการจ่ายเงินกองทุนสะสมสมทบ

แก่ผู้ฟ้องคดี เพราะเหตุผู้ที่ตนค้ําประกันเข้าทํางานกระทําการ ทุจริตได้หรือไม่ ?

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า การออกระเบียบ

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ว่าด้วยกองทุนเงิน สะสมสมทบ พ.ศ. ๒๕๒๖ อยู่ภายในขอบเขตอํานาจ ของมหาวิทยาลัยและไม่ขัดแย้งกับพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ๒๕๒๑ หรือความสงบเรียบร้อยของ

ประชาชน การท่ีผ ้องคดีซึ่งเป็นข้าราชการได้สมัครเข้าร่วมกองทุน

เงินสะสมสมทบของผู้ถูกฟ้องคดี และแสดงความประสงค์ส่งเงิน สะสมเป็นรายเดือน โดยยินยอมให้มีการหักเงินได้รายเดือน เพ่ือส่งเป็นเงินสะสม และยินยอมปฏิบัติตามระเบียบมหาวิทยาลัยฯ

ทุกประการ และได้ทําสัญญาค ประกนการปฏบตงานของนายิัิ ก.

โดยสัญญาว่า ถ้านาย ก. ได้กระทําการหรืองดเว้นการกระทําใด ๆ หรือไม่ปฏิบัติตามสัญญาข้อหนึ่งข้อใดอันก่อให้เกิดความเสียหาย แก่ผู้ถูกฟ้องคดี ผู้ฟ้องคดียินยอมชดใช้ความเสียหายที่เกิดขึ้น ทั้งหมดโดยร่วมรับผิดกับนาย ก. ในฐานะลูกหนี้ร่วม ย่อมแสดง ให้เห็นว่า ผู้ฟ้องคดีมีข้อผูกพันที่จะต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหาย ให้แก่ผู้ถูกฟ้องคดี