Delil Sözleşmesi Bakımından Hukukun Tanıdığı Özgürlük Alanı. HMK’nun 193. maddesinin birinci fıkrasında, delil sözleşmesi yapılmasına imkân tanınarak Kanundaki delil sistemi yumuşatılmıştır139. Delil sözleşmesi, tarafların mevcut veya gelecekteki bir dava bakımından yaptıkları, bir olayın, olgunun veya hukuki işlemin belirli delille ya da diğer delillerin yanı sıra kararlaştırılan başka delillerle de ispat edilebileceği hususunda yapılan sözleşmedir140. Delil sözleşmesinin konusunu, ispat araçları (deliller) oluşturur141. HMK’ndaki delillere ilişkin kuralların taraflar arasındaki sözleşme ile değiştirilmesi ya da onların yerine bütünüyle farklı kurallara yer verilmesi, kamu düzenine aykırılık biçiminde yorumlanamaz142. Senetle (kesin delille) ispat kuralları (HMK m. 200-201), mahkemelerde tarafların, tanıkların yalan beyanlarından korunarak kötüye kullanımların önüne geçilmesi, uyuşmazlığın makul sürede çözülmesi, işlem güvenliğinin 138 Ayrıca bkz. Memiş, Sigorta,183-187. 139 Xxxxx Xxxxxx, Medeni Yargılama Hukukunda İspat Hakkı ve Sınırlamaları (Ankara: Adalet, 2018), 794. 140 Taşpınar, İspat Sözleşmeleri, 182; Xxxxxx ve diğerleri, Usul, 508; çeşitli tanımlar için bkz. Xxxxx Xxxxxxxx, Medenî Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları (Ankara: Yetkin, 2009), 53; Xxxxx Xxxxxx, “Bankacılık İşlemlerinde İspat Usulü ve Delil Sözleşmeleri,” BATİDER 19, S. 2 (Aralık 1997): 129; Xxxx ve Aydın, Usul, 333- 334; Pekcanıtez, Atalay ve Özekes, Medenî Usul, 381; Çiftçi, İspat Hakkı, 794; Tanrıver, Medeni Usul 1, 908. 141 Kuru ve Aydın, Usul, 334; Atalı, Ermenek ve Xxxxxxx, Usul, 493 vd.; Budak ve Karaaslan, Usul, 277. 142 Xxxxxxx Xxxxxx, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Delil Sözleşmesi Konusunda Getirdiği Yenilikler,” Bankacılar Dergisi, Xxxx Xxxx (Xxxx 2013): 67; Kuru ve Aydın, Usul, 334; Atalı, Ermenek ve Xxxxxxx, Usul, 493. sağlanması amaçlarıyla öngörülmüştür143. Kamu yararı ve kamu düzeni kavramları ile ilgili bu amaçlar, ispat faaliyetinde taraflara tanınan özgürlük alanının sınırlarını da tespit etmektedir. Ancak bu temas, kamu düzeninin ve kamu yararının, tıpkı her borçlar hukuku sözleşmesinde olduğu gibi, ihlal edilmemesi kaydıyla usul hukukunda senetle ispat kurallarının, hukuken geçerli bir biçimde, tarafların anlaşması suretiyle değiştirilebileceğini ifade etmektedir. Xxxxx senetle ispat kuralları bizatihi kamu düzeninden kaynağını alan emredici hukuk kuralları değildir144. Bu kurallar, yedek hukuk kuralı niteliğindedir145. Taraflar, herhangi bir maddi hukuk (örneğin kredi, sigorta, satış vb.) sözleşmesinin k...
