Genel olarak Türk Borçlar Kanununun İkinci Bölümünün (Borç İlişkisinin Hükümleri) Bi- rinci Ayrımında (Borçların İfası) “Şahsen İfa Zorunluluğunun Olmaması” başlığını taşıyan TBK m. 83’te borcun, hangi durumda borçlu tarafından şahsen ifasının zo- * Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. runlu olmadığı düzenlenmektedir. Borcun bizzat borçlu tarafından ifa edilmesinde alacaklının menfaati bulunmadıkça borçlu, borcunu şahsen ifa etmekle yükümlü değildir. Borçlunun borcunu şahsen ifa etme yükümlülüğünün olmamasına “ifanın gayri şahsiliği” kuralı denir1. Bu kural uyarınca borçlu yerine üçüncü bir kişi ifada bulunabilir. Her türlü borç açısından bu kural uygulanabilir. Bu kuralın karşısında borcun borçlu tarafından şahsen ifası zorunluluğu yer alır. Borçlunun kişisel nitelik- lerinin ve özelliklerinin alacaklı için önem taşıdığı borç ilişkilerinde borcun borçlu tarafından şahsen ifası yükümlülüğü ile karşılaşılır. Borçlunun kişisel bilgisinin, bece- risinin ve tecrübesinin ön planda olduğu iş görme sözleşmelerinde borçlunun, kural olarak borcunu şahsen ifa etmesi gerekir2. İş görme sözleşmeleri kural olarak borcun borçlu tarafından ifa edilmesinde ala- caklının menfaatinin bulunduğu borç ilişkileridir. Burada, borçlunun şahsına göre niteliği değişen bir borç ve taraflar arasında karşılıklı itimat ve güven söz konusudur3. Hizmet sözleşmesine ilişkin TBK m. 395’de kural olarak, işçinin yüklendiği işi bizzat yapmakla yükümlü olduğu kabul edilmekle birlikte, sözleşmenin taraflarının aksine bir düzenleme getirebilecekleri ya da durumun gereğinden işçinin yüklendiği işi biz- zat yapmakla yükümlü olmadığının anlaşılabileceği belirtilmiştir. Vekalet sözleşmesinde güven unsurunun taşıdığı önem sebebiyle vekil, sözleşme konusu işi görmeyi bizzat kendisi yerine getirmekle yükümlüdür. Ancak TBK m. 506’da yer alan durumlardan birinin varlığı halinde vekilin sözleşme konusu işi baş- kasına yaptırma imkanı bulunmaktadır. Müvekkil, sözleşme konusu işin başkasına yaptırılması konusunda vekile yetki vermiş ise veya durumun zorunlu ya da teamü- lün mümkün kıldığı hallerde vekil işi başkasına yaptırabilir4. Yayım sözleşmesinin “kişisel sebeplerle sona ermesi” başlığını taşıyan TBK m. 1 Xxxxx, R. H., Xxxxxx Kommentar Band VI Das Obligationrecht 1. Abteilung, Allgemeine Bes- timmungen, 4. Teilband, Artikel 68-96, 2. Auflage, Bern 2005, Art. 68, N. 4; BSK OR I-Leu, Art. 68, N.1; Xxxx, X., Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxx, 00. Xxxxx, Xxxxxx 2013, s. 924; Teki- nay, S. S./Xxxxx, X. /Xxxxxxxxx, X./Altop, A., Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Bası, İstanbul 1993, s. 767. Alman Borçlar Kanunu’nda da aynı kural benimsenmiştir., BGB § 267. 2 BSK OR I-Leu, Art. 68, N. 3; Xxxxxxx M. K,/Öz, T., Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş 11. Bası, İstanbul 2013, s. 258; Xxxxxxxxx, A. M., Yüklenicinin Eseri Şahsen Yapma veya Kendi İdaresi Altında Yaptırma Borcu, C. 32, AHFD 1975, s. 185; Xxxxxx, Ö., İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin Sorumluluğu, İstanbul 1978, s. 23; Eren, s. 925. 3 von Tuhr, A., Borçlar Hukuku, Çeviren: Xxxxx Xxxxx, Ankara 1983, s. 483; Xxxxxxxxx, s. 185; Kocayusufpaşaoğlu, N./Xxxxxx, X./Xxxxxxx, X./Arpacı, A., Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Üçüncü Cilt, İfa-İfa Engelleri-Haksız Zenginleşme, Gözden geçirilip genişletilmiş 5. bası, İstan- bul 2009, § 2, N. 1.
Genel Esaslar Çıkar çatışması genel olarak güven duyulması gereken bir konumda bulunan herhangi bir kimsenin göreviyle ilgili çıkar ile kişisel çıkarı arasındaki çatışma durumudur. Personelimizin çalışmaları sırasında ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarından uzak kalması, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiç bir müdahaleye imkân vermemesi esastır. Çalışanlarımız, yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetleri sunarken müşterilerinin çıkarını ve piyasanın bütünlüğünü gözeterek adil ve dürüst davranırlar. Sermaye piyasalarıyla ilgili her işlemde çalışanlarımız gerekli özen ve dikkati göstermek zorundadır. Çıkar çatışmasına ilişkin olarak bu politika dokümanı ile öngörülen esaslar, mevzuata aykırı iş ve işlemlerin yapılması sonucunu doğuracak şekilde kullanılamaz. Kuruluşumuz, müşterileri ile olan ilişkilerinde kendisi, ortakları, çalışanları, yöneticileri ve bunlarla doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili bulunan kişiler ile müşterileri arasında veya bir müşterisi ile başka bir müşterisi arasında çıkabilecek çıkar çatışmalarını önleyecek bir organizasyon yapısı oluşturmuştur. Çalışanlarımıza mesleki ve kişisel gelişimleri için gerekli olan ortam ve şartlar sağlanır. Piyasanın işleyişinden kaynaklanan makul nedenlerden dolayı çıkar çatışmasının önlenememesi durumunda, Kuruluşumuz ile müşterilerimiz arasında ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarının içeriği ve nedenleri hakkında, ilgili faaliyet veya hizmeti sunmadan önce müşteriler yazılı olarak bilgilendirilir ve bilgilendirilme yapıldığına dair müşteri imzası alınır. Kuruluşumuz, objektif iyi niyet kurallarına aykırı olarak müşterilerinden biri veya birden fazlası lehine, diğerleri aleyhine sonuç verebilecek işlemlerde bulunamaz. Müşteri emirlerinin yerine getirilmesinde herhangi bir kişi ya da kuruluşa öncelik tanınmaz. İlgili SPK mevzuatı gereğince zaman önceliği kuralı uygulanır. Sermaye piyasası işlemlerinin müşteriye sunulmasında Kuruluşumuz, sermaye ortaklığı bağı olan diğer tüm finansal kuruluşla çıkar çatışmasını önlemede birlikte hareket eder. Ayrıca Kuruluşumuz; • Müşteri aleyhine mali kazanç elde edecekleri veya mali kayıptan kurtulacağı, • Müşterinin bir çıkarı olmadığı halde müşteriye sunulan hizmet ve faaliyetten çıkar elde edeceği, • Bir müşteri ya da müşteri grubunun diğer bir müşteri veya müşteri grubuna tercih edilmesi sonucunda çıkar elde edeceği, • Müşteriye sunulan hizmet ve faaliyet nedeniyle müşteri dışında kalan başka bir kişiden standart ücret ve komisyon dışında mali kazanç elde edeceği durumları engellemek üzere sistemlerini ve uygulamalarını oluşturmuştur. Müşterilerin sermaye piyasası araçlarıyla ilgili alım veya satım emirlerini karşı taraf olarak Kuruluş’un yerine getirmesi faaliyeti olan portföy aracılığı kapsamında, sunulan hizmet ya da ürünün niteliği gereği müşterinin zarar etmesi ve karşı taraf olan Kuruluş’un kâr elde etmesi mümkündür. Yetkili kuruluş, yatırım danışmanlığı faaliyeti sırasında sunulan yorum ve tavsiyelerin objektifliğini etkilemesi muhtemel nitelikteki tüm ilişki ve koşulları, özellikle yorum ve tavsiyenin ilgili olduğu sermaye piyasası aracına ilişkin önemli finansal çıkarlarını veya ihraççı ile olan önemli çıkar çatışmalarını müşteriye açıklamakla yükümlüdür. Söz konusu yükümlülük, Kuruluş ile istihdam ilişkisi doğuracak bir sözleşme çerçevesinde veya herhangi bir sözleşme olmaksızın çalışan ve tavsiyenin hazırlanmasına katılan tüm gerçek veya tüzel kişiler için de geçerlidir. Sunulan yorum ve tavsiyelere konu ihraççı ile Kuruluşun karşılıklı olarak ödenmiş sermayelerinde veya oy haklarında %1 veya daha fazla oranda sahip oldukları paylara, sahip oldukları yönetim imtiyazına, aralarındaki kredi sözleşmesi, kira kontratları gibi diğer önemli finansal ilişkilere ilişkin bilgilerin müşteriye açıklanması zorunludur.
