SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 15591373-010.06.01-E.9153770 05/08/2020
Konu : Türkiye - Gürcistan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi
GENELGE 2020/32
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi (Genelgede bundan sonra Sözleşme olarak anılacaktır) ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma (Genelgede bundan sonra İdari Anlaşma olarak anılacaktır) 11/12/1998 tarihinde İzmir'de imzalanmıştır. Sözleşme ve İdari Anlaşma 20/11/2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
BİRİNCİ KISIM GENEL AÇIKLAMALAR
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi; Genel Hükümler, Uygulanacak Mevzuatla İlgili Hükümler, Özel Hükümler, Tıbbi Kontrol, Çeşitli Hükümler ile Geçici ve Son Hükümler olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır:
Birinci bölümde, Sözleşmedeki terimlerin açıklamaları, Sözleşmenin mevzuatsal ve kişisel kapsamı, akit taraf vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu, Sözleşmeye göre sağlanan yardımların ihracına ilişkin hükümler,
İkinci bölümde, çalışanlar, geçici görevliler, uluslararası taşımacılık ve telekomünikasyon personeli, gemi adamları, bir akit tarafın resmi kuruluşlarında veya temsilciliklerinde çalışanlar ile diplomatik temsilcilik görevlilerinin hangi akit tarafın sosyal güvenlik mevzuatına tabi tutulacağı ve geçici görev süresinin azami sınırlarına ilişkin hükümler,
Üçüncü bölümde, hastalık ve analık yardımları, protezler ve ilgili tıbbi yardımlar ile para yardımları ve analık halinde iş göremezlik ödeneklerine ilişkin düzenlemeler ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sağlanan yardımlar ve bu yardımların hesaplanması, iş kazaları ve meslek hastalıkları, aile yardımları ve işsizlik yardımlarına ilişkin hükümler,
Dördüncü bölümde, iş göremezlik durumunun tespiti için gerekli olan tıbbi kontrollere ilişkin hükümler,
Beşinci bölümde, Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin çeşitli hükümler,
Altıncı bölümde ise Sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve yürürlükte kalma süresine ilişkin hükümler
yer almaktadır.
1. Kavramlar
Bu Genelgede geçen:
1. Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
2. Kanun: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
3. Sözleşme: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesini,
4. İdari Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşmayı,
5. Mevzuat: Bu Sözleşmenin 2 nci maddesinde belirtilen kanunlar ve diğer hukuki normları,
6. Yetkili Makam: Sözleşme kapsamında yer alan mevzuatın uygulanması ile görevli olan bakanlıkları,
7. Yetkili Kurum: Sözleşmenin 2 nci maddesi kapsamındaki mevzuatın uygulanmasından sorumlu kurumları,
8. Sigortalı: Sözleşmenin 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatların uygulandığı ve uygulanmış olduğu kimseleri,
9. Sigortalılık Süresi: Sigorta primlerinin ödenmiş veya ödenmiş sayıldığı süreleri,
10. Aylık ve Yardım: Sözleşmenin 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatlarda öngörülen herhangi bir aylığı ve sağlanan diğer hakları,
11. Aile Bireyi: Tarafların yetkili kurumlarının uyguladığı mevzuatta öngörülen şahısları,
12. Hak Sahibi: Yardımlar hangi mevzuata göre yapılıyorsa, o mevzuata göre hak sahibi olarak tanımlanan veya öyle kabul edilen kimseleri,
13. İkamet: Sürekli oturma yerini,
14. Bulunma: Akit taraflardan birinin ülkesinde daimi ikametgahı olan kimsenin diğer akit tarafın ülkesinde geçici olarak bulunduğu yeri,
ifade eder.
2. Sözleşmenin Uygulama Alanı
Sözleşmenin kişisel kapsamında Türkiye bakımından, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi kapsamındaki sigortalılar yer almakta olup bu kişiler için akit taraf vatandaşı olma koşulu aranmaktadır.
Uygulanacak mevzuat Sözleşmenin 2 nci maddesinde belirlenmiş olup Türkiye bakımından Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalılar için hastalık, analık, iş kazaları ve meslek hastalıkları, malullük, yaşlılık ve ölüm, (b) ve (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için ise malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarını kapsamaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıkları Sözleşme kapsamında olup Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olanlar için uygulanan Sözleşme hükümleri bunlar hakkında da uygulanacaktır.
Bu kapsamdaki çalışanlar ve aylık sahipleri hakkında Gürcistan yetkili kurumu ile yapılacak işlemlere Kurum aracılık yapacaktır. Ancak taleplerin düzenlenerek Kuruma intikal ettirilmesi ile ilgili işlemler, sandıklar tarafından gerçekleştirilecektir.
3. Yetkili Kurumlar
Türkiye bakımından yetkili kurum Sosyal Güvenlik Kurumu, Gürcistan bakımından ise İdari Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen kurumlardır.
İKİNCİ KISIM
SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI VE YAZIŞMALAR
İki ülke arasındaki bildirimlerin yapılması için kullanılanacak formülerlerin ihdası için bir mutabakat bulunmadığından, bildirimler resmi yazışma yoluyla yapılacaktır.
Sözleşme Türkçe ve Gürcüce olarak imzalanmış olup, her iki metin aynı derecede geçerlidir. Sözleşmenin 26 ncı maddesi uyarınca, Sözleşmenin uygulanması ile ilgili olarak akit tarafların yetkili makam ve kurumları birbirleriyle kendi resmi dilleri ile haberleşirler.
BİRİNCİ BÖLÜM UYGULANACAK MEVZUATIN BELİRLENMESİ
İkili sözleşmelerin temel ilkelerinden birisi de çalışılan ülke mevzuatına tabi olunmasıdır. Sözleşmenin 7 ve 8 inci maddelerinde bu kurala istisna olarak; geçici görevle diğer akit tarafa gönderilenlerin, hava ve kara taşımacılığı veya telekomünikasyon firmalarında çalışan gezici personel olarak her iki ülkede çalışan kişilerin, akit taraflardan birinin bayrağını taşıyan bir gemide mürettebat ve diğer personel olarak çalışan kişilerin, taraflardan birinin diğer akit taraftaki şube veya daimi temsilcilik bürolarında istihdam edilen şahısların, bir akit tarafın devlet kuruluşlarında, resmi temsilcilik veya buna eşit kurumlarında çalışan kişilerin ve diplomatik misyon ve konsolosluklarda istihdam edilen kişilerin hangi akit tarafın mevzuatına tabi kalacaklarına ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Sözleşmenin 9 uncu maddesi ise bu maddelerdeki hükümlere istisna getirilebileceğini düzenlemektedir.
1. Bir İşin İcrası İçin Diğer Akit Xxxxxx Xxxxxxilen Sigortalının Tabi Olacağı Mevzuat
Bir işin icrası için Türkiye'den Gürcistan'a veya Gürcistan'dan Türkiye'ye gönderilen sigortalılar hakkında uygulanacak mevzuata ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
Sözleşmenin 7 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre akit taraflardan birinin diğer akit taraf ülkesindeki şube veya daimi temsilcilik bürolarında çalışan kişiler, şube veya daimi temsilciliğin bulunduğu akit tarafın mevzuatına tabi olacaktır.
1.1. Bir İşin İcrası İçin Türkiye'den Gürcistan'a Gönderilen Sigortalı
1.1.1. İlk 24 Aylık Süre İçin
Sözleşmenin 7/1, 7/2 ve 7/6 maddeleri, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 7 nci maddesinin birinci fıkrası gereği, Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışanlardan, işvereni tarafından bir işin icrası için Gürcistan'a gönderilenler, 24 ayı aşmamak üzere Türk mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir.
Sözleşmenin 7 nci maddesinin ikinci fıkrası gereği, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında bağımsız çalışanlardan faaliyetini geçici olarak Gürcistan’da gerçekleştirmek isteyenlerden ise Ek-1'de yer alan “Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi”, görev yazısı, (şirket yetkilisi veya ortağı olarak görev yapanlar için) Gürcistan’dan alınmış çalışma izni, Gürcistan’da bir şirkete bağlı görev yapacaklar için yurt dışındaki iş yeri ile Türkiye’deki işveren arasındaki ilişkiyi kanıtlayan belge, iş yeri ve adres bilgilerinin Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir.
Geçici görevlendirme talebi yapılırken çalışan veya işveren tarafından doldurulacak olan ve Ek-1'de yer alan "Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi" ve ekinde görev yazısı, Gürcistan'daki işveren ile yapılmış olan iş sözleşmesi, Gürcistan'da çalışacağı iş yeri adı ve iş yeri adres bilgilerinin Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir.
Ek-1'deki "Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi" ile başvuru üzerine iş yeri dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü / sosyal güvenlik merkezlerinin (SGİM/SGM) yurtdışı işlemleri servisi tarafından ilk geçici görevlendirme için Ek-2'deki "24 Aylık Muvafakat Yazısı" düzenlenecektir. Sigortalının geçici görevlendirildiği süre 24 ayı geçmeyecektir.
Üç nüsha olarak düzenlenecek olan muvafakat yazısının, iki nüshası sigortalı veya işverene verilecektir. Söz konusu sigortalı veya işveren, Gürcistan'daki işverene muvafakat yazısının bir örneğini Gürcistan yetkili sigorta kurumuna verilmek üzere ibraz edecektir. Muvafakat yazısının bir nüshası da SGİM/SGM'deki dosyasında muhafaza edilecektir.
Sözleşmenin 7 nci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan kamu görevlilerinin Gürcistan'a geçici görevli olarak gönderilmeleri durumunda bir örneği Ek-1A'daki "Kamu Görevlisi Muvafakat Yazısı" üç nüsha olarak düzenlenerek Gürcistan yetkili kurumuna verilmek üzere sigortalı veya işverene verilecek ve bir nüshası da dosyasında saklanacaktır.
1.1.2. 24 Aylık Sürenin Dolmasından Sonra
Sözleşmenin 7/1 ve 7/2 nci maddeleri, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalıların Gürcistan'daki çalışma süresinin 24 ayı aşması ve işverenin talep etmesi halinde, Gürcistan yetkili kurumundan önceden onay alınması kaydıyla geçici görevlendirme süresi 36 ay daha eklenerek toplamda 60 ayı geçmeyecek şekilde uzatılabilecektir.
Gürcistan'a gönderilen çalışanın Türk mevzuatına tabi kalmaya devam etmesi için gerekli muvafakat talebinin ilk 24 aylık sürenin bitiminden önce yapılması gerekmektedir.
4/1-(a) sigortalıları için işverenler, 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalı için kendilerince SGİM/SGM’lerin yurtdışı işlemleri servisine gönderilen geçici görev süresinin uzatılmasına dair talepler Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (EHGM) Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığı (YSEDB) tarafından değerlendirilecek olup, talebin kabul edilmesi halinde Gürcistan yetkili kurumu ile geçici görev süresinin uzatılmasına ilişkin yazışmalar YSEDB tarafından gerçekleştirilecektir. Ayrıca, geçici görev süresinin uzatılmasına ilişkin karar hakkında iş yeri dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye bilgi verilecektir.
Alınan onay yazısı geciktirilmeden iş yeri dosyasının bulunduğu SGİM/SGM’ye gönderilecektir. Onay yazısının bir nüshası SGİM/SGM'de muhafaza edilecek olup, alınan muvafakata ilişkin sigortalı veya işverenine bilgi verilecektir.
1.2. Bir İşin İcrası İçin Gürcistan'dan Türkiye'ye Gönderilenler
1.2.1. İlk 24 Aylık Süre İçin
Sözleşmenin 7/1 ve 7/2 nci maddeleri, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 7 nci maddesinin birinci fıkrası gereği, Gürcistan'daki işvereni tarafından geçici görevle Türkiye’ye 24 ayı aşmamak kaydıyla gönderilenler Gürcistan mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir.
Bu şekilde ülkemize gönderilenlerin Gürcistan mevzuatına tabi kalmaya devam edebilmesi için, toplamda 24 ayı aşmayacak geçici görev süresi için Gürcistan yetkili kurumu tarafından düzenlenmiş olan resmi yazının bir örneğinin Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir. Gürcistan yetkili kurumu tarafından mevzuata tabi kalma hakkındaki resmi yazının YSEDB'ye gelmesi durumunda söz konusu yazı iş yeri dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye gönderilecektir.
Sigortalı, işveren ya da Gürcistan yetkili kurumu tarafından Kuruma ibraz edilen resmi yazı üzerinde herhangi bir onay işlemi yapılmayacaktır. Resmi yazının ilgili SGİM/SGM'ye intikal etmesi durumunda, yazının bir örneğinin yurtdışı işlemleri servisi tarafından görevli olarak geldiği iş yeri dosyasının bulunduğu servise iletilerek, çalışanın ayrıca Kurum tarafından yersiz tescilinin yapılması önlenecektir.
1.2.2. İlk 24 Aylık Sürenin Dolmasından Sonra
Sözleşmenin 7/1 ve 7/2 nci maddeleri, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
Türkiye'ye bir işin icrası için gönderilen sigortalının Türkiye'deki çalışma süresinin 24 ayı aşması ve işverenin talep etmesi halinde, Kurumdan önceden onay alınması kaydıyla geçici görevlendirme süresi 36 ay daha eklenerek toplamda 60 ayı geçmeyecek şekilde uzatılabilecektir.
Görev süresi bitmeden önce Gürcistan yetkili kurumunca, Kurumun onayının alınması için geçici görev süresinin uzatılması talebine ilişkin resmi yazı YSEDB'ye gönderilecektir.
YSEDB tarafından görev süresinin uzatılmasına ilişkin Karar onay verilmesi yönünde ise Gürcistan'dan alınan uzatma talebinin bir örneği görevlinin iş yeri dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye gönderilecektir. Onayın bir nüshası yurtdışı işlemleri servisi tarafından görevli olarak geldiği iş yeri dosyasının bulunduğu servise iletilerek, çalışanın ayrıca Kurum tarafından yersiz tescilinin yapılması önlenecektir.
Gürcistan yetkili kurumundan geçici görev süresinin uzatılmasına dair taleplerin SGİM/SGM'ye gelmesi durumunda ise bu talepler onay alınmak üzere geciktirilmeden YSDEB'ye intikal ettirilecektir.
2. Diplomatik Misyonlar ve Konsolosluk Görevlileri
Sözleşmenin 8 inci maddesine göre diplomatik temsilciliklerde çalışmak üzere ülkelerince gönderilenler ve bunlara eş tutulan şahıslar gönderen akit tarafın mevzuatına tabi olacaktır.
Türkiye'de bulunan Gürcistan diplomatik temsilciliklerinde çalıştırmak üzere görevlendirilenler Gürcistan mevzuatına, Gürcistan'da bulunan Türk diplomatik temsilciliklerinde çalıştırmak üzere görevlendirilenler ise ülkemiz mevzuatına tabi olacaktır.
2.1. Diplomatik Misyon ve Konsolosluklarda İstihdam Edilen Personelden Tercih Hakkını Kullananların Tabi Olacağı Mevzuat
Akit taraflardan birinin diplomatik misyonlarında veya konsolosluklarında mahallinden istihdam edilen ve vatandaşı olduğu diğer akit taraf mevzuatını tercih edeceklere uygulanacak mevzuata ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
2.1.1. Gürcistan'daki Türk Diplomatik Misyon ve Konsolosluklarda İstihdam Edilenler
Sözleşmenin 7/6 ve 8 inci maddeleri, İdari Anlaşmanın 5 inci maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 7 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre Türkiye'nin Gürcistan'daki resmi temsilcilik, devlet kuruluşu veya buna eşit kurumlarında çalışan kişilerden Türk vatandaşı olanlar Kurum mevzuatına tabi olacaktır. Bunlardan Gürcistan vatandaşı olanlar ya da Gürcistan'da ikamet edenler, Gürcistan mevzuatının uygulanmasını işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde tercih edebilecektir.
Sözleşmenin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası gereği, diplomatik temsilciliklerimizde çalışmak üzere mahallinden temin edilenler Gürcistan mevzuatına tabi olacaktır. Anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre ise Gürcistan'daki diplomatik temsilciliklerimizde çalışmak üzere gönderilenler ile mahallinden istihdam edilenler haricinde temsilciliklerimizde çalışanlardan Türk vatandaşı olanlar veya Gürcistan'da ikamet eden kişiler, işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde haklarında Türk veya Gürcistan mevzuatının uygulanmasını tercih edebilecektir.
İdari Anlaşmanın 5 inci maddesine göre bu kişilerin tercih hakkını belirten ve üç nüsha olarak düzenlenecek yazının bir nüshasını işverenine, iki nüshasını da Gürcistan yetkili kurumuna verecektir. Yazının bir örneği Gürcistan yetkili kurumu tarafından Kuruma gönderilecektir.
Tercih hakkında bulunan kişinin talebi tercihin yetkili kuruma bildirildiği ayı takip eden ayın birinci günü itibariyle geçerli olacaktır.
2.1.2. Türkiye'deki Gürcistan Diplomatik Misyon ve Konsolosluklarda İstihdam Edilenler
Sözleşmenin 7/6 ve 8 inci maddeleri, İdari Anlaşmanın 5 inci maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 7 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre Türkiye'de bulunan Gürcistan resmi temsilcilik, devlet kuruluşu veya buna eşit kurumlarında çalışan Gürcistan vatandaşı kişiler Gürcistan mevzuatına tabi olacaktır. Bu kişilerden Türk vatandaşı olanlar veya Türkiye'de ikamet edenler, Türk mevzuatının uygulanmasını işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde talep edebilecektir.
Sözleşmenin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası gereği, Gürcistan'ın ülkemizdeki diplomatik temsilciliklerinde çalışmak üzere mahallinden temin edilenler ülkemiz mevzuatına tabi olacaktır. Anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre ise ülkemizdeki Gürcistan diplomatik temsilciliklerinde çalışmak üzere gönderilenler ile mahallinden istihdam edilenler haricinde temsilciliklerinde çalışanlardan Gürcistan vatandaşı olanlar veya Türkiye'de ikamet eden kişiler, işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde haklarında Gürcistan veya Türk mevzuatının uygulanmasını tercih edebilecektir.
İdari Anlaşmanın 5 inci maddesine göre bu kişiler tercih hakkını belirten ve üç nüsha olarak düzenlenecek yazının bir nüshasını işverenine, iki nüshasını da Kuruma verecektir. Yazının bir örneği Gürcistan yetkili kurumuna gönderilecektir.
İlgilinin tercih hakkını ve Türk mevzuatına tabi çalışacağına ilişkin bildirimi işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içerisinde işverene ve Kuruma bildirmesi gerekmektedir. Bu durumda talep tarihini takip eden ayın birinci gününden itibaren ilgilinin Türk mevzuatına tabi olmaması yönünde gerekli işlemler yapılacaktır. Ayrıca ilgilinin tercihi Gürcistan yetkili kurumuna da bildirilecektir.
3. Uluslararası Taşımacılık İşletmeleri Personeli
Akit taraflardan birinde merkezi bulunan hava ve kara taşımacılığı veya telekomünikasyon firmalarında çalışan kişilerin diğer akit taraf ülkesine gönderilmesi halinde bu kişiler hakkında gönderen akit taraf mevzuatı uygulanacaktır.
İş yeri merkezi akit taraflardan birinde bulunan uluslararası taşımacılık işletmelerinde çalışan personelinin tabi olacağı mevzuata ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
3.1. Merkezi Türkiye’de Bulunan Uluslararası Taşımacılık ve Telekomünikasyon İşletmelerinde Çalışanlar
Sözleşmenin 7/3 üncü maddesi, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
İş yeri merkezi Türkiye'de bulunan bir iş yerinin sigortalısı olarak hava ve kara taşımacılığı veya telekomünikasyon firmalarında çalışan kişilerden Gürcistan'a geçici görevle gönderilenler hakkında Türk mevzuatının uygulanmasına devam edilecektir. Bu kişilerin ya da işverenlerinin Ek-1'deki "Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi" ile başvurusu üzerine SGİM/SGM yurtdışı servisleri tarafından geçici görevlendirme için Ek-3'teki "Merkezi Türkiye’de Bulunan Uluslararası Taşımacılık ve Telekomünikasyon İşletmelerinde Çalışanlar İçin Muvafakat Yazısı" düzenlenecektir.
3.2. Merkezi Gürcistan'da Bulunan Uluslararası Taşımacılık ve Telekomünikasyon İşletmelerinde Çalışanlar
Sözleşmenin 7/3 üncü maddesi, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesi
İlgili hükümler
İş yeri merkezi Gürcistan'da bulunan bir iş yerinin sigortalısı olarak hava ve kara taşımacılığı veya telekomünikasyon firmalarında çalışan kişilerin Türkiye'ye gelmesi durumunda, kişi hakkında Gürcistan sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına devam edilecektir. Bu durumda olanların Gürcistan’da sosyal güvenliğinin sağlandığını gösteren Gürcistan yetkili kurumundan alınan resmi yazıyı Kuruma ibraz etmesi gerekmektedir. Kuruma intikal eden söz konusu resmi yazı üzerinde herhangi bir onay işlemi yapılmayacaktır.
4. Gemide Çalışanlar
Sözleşmenin 7/4 üncü maddesi
İlgili hükümler
Akit taraflardan birinin bayrağını taşıyan gemide çalışan mürettebat ve diğer personel bu geminin bayrağını taşıdığı akit tarafın mevzuatına tabi olacaktır.
Bir akit tarafın karasuları içinde ya da limanında diğer akit taraf bandıralı bir gemide yükleme, boşaltma ve tamir işlerinde istihdam edilen, ancak o geminin tayfasından olmayan ya da böyle bir işe nezaret etmekten sorumlu olan çalışan hakkında limanın bağlı olduğu akit tarafın mevzuatı uygulanacaktır.
4.1. Türk Bayrağı Taşıyan Gemide Çalışanlar
Türk bayrağı taşıyan bir gemide çalışanlar Kurum mevzuatına tabi olacaktır. Bu çalışanın gemiyle Gürcistan limanına ya da karasularına gitmesi durumunda, işveren veya çalışanın Ek-1'deki "Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi" ile başvurusu üzerine ilgili SGİM/SGM'nin yurtdışı işlemleri servisi tarafından geçici görevlendirme talebine istinaden Ek-4'teki "Türk Bayrağı Taşıyan Gemide Çalışanlar İçin Muvafakat Yazısı"ndan üç nüsha
düzenlenerek iki nüshası sigortalı veya işverene verilecek olup bir nüshası da iş yeri dosyasında muhafaza edilecektir.
4.2. Gürcistan Bayrağını Taşıyan Gemilerde Çalışanlar
Gürcistan bayrağını taşıyan bir gemide çalışanlar Gürcistan mevzuatına tabi olacaktır. Bu çalışanın gemiyle Türk limanına ya da karasularında bulunması durumunda, Gürcistan’da sosyal güvenliğinin sağlandığını gösterir Gürcistan yetkili kurumundan alınmış resmi yazıyı ile Kuruma ibraz etmesi gerekmektedir.
İKİNCİ BÖLÜM
HASTALIK ve ANALIK YARDIMLARI (ÖDENEKLERİ), PROTEZLER ve PARA YARDIMLARI
1. Sigortalılık Sürelerinin Birleştirilmesi (Hastalık ve Analık Yardımları)
Sözleşmenin 10 uncu maddesinde bir akit taraf mevzuatına göre, hastalık ve analık yardımlarına hak kazanmak için belirli sigortalılık sürelerinin tamamlanmış olması gerekiyorsa, diğer akit tarafta geçen sigortalılık sürelerinin aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştirileceği öngörülmüştür.
Sözleşmenin 12 nci maddesine göre analık yardımları, sigortalı çalışan kadının analık nedeniyle çalışamadığı günler için akit tarafların mevzuatında öngörülen ödemeleri kapsamaktadır. Sigortalının her iki akit taraf mevzuatına göre analık yardımına hak kazandığı hallerde, yardımlar çocuğun doğduğu ülke mevzuatına göre sağlanacaktır. İdari Anlaşmanın 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre analık yardımları sigortalılara doğrudan ödenecektir.
2. Protezler, İlgili Tıbbi Yardımlar ve Para Yardımları
Sözleşmenin 11 inci maddesi, İdari Anlaşmanın 6 ncı maddesi
İlgili Hükümler
Sözleşmenin 11 inci maddesi ve İdari Anlaşmanın 6 ncı maddesi gereği, protezlerin ve ilgili tıbbi yardımların değerinin 200 ABD Dolarını geçmesi durumunda, yardımların sağlanması, acil haller dışında sağlık yardım bedelini ödeyecek olan yetkili kurumun iznine bağlıdır.
Söz konusu yardımları yapacak olan yetkili kurum, yazı ile diğer akit taraftaki yetkili kurumdan yardımın yapılmasına onay verilmesini talep edecektir. Yetkili kurum yazı ile yardımı yapacak olan yetkili kuruma onayını bildirmesi halinde yardımlar kişinin bulunduğu ya da ikamet ettiği yerdeki yetkili kurum tarafından sağlanacaktır.
Acil hallerde ise yetkili kurumdan izin almaksızın protez ve tıbbi yardımlar temin edilecek ve yardımı yapan yetkili kurum aciliyeti kanıtlayan tıbbi raporu diğer akit taraf yetkili kurumuna gönderecektir.
Para yardımlardan sorumlu akit taraf yetkili kurumu yardımları sigortalıya doğrudan ve kendi para birimiyle ödeyecektir. İdari Anlaşmanın 10 uncu maddesine göre transfer masrafları kişilerin aylıklarından mahsup edilecektir.
Sigortalıya ödenecek parasal yardımların ilgilinin aile fertlerinin sayısına göre belirlenmesi halinde diğer Akit Taraf ülkesinde ikamet eden aile fertleri de dikkate alınacaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIKLARI
Sözleşmeye göre iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası kapsamında yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar aşağıda yer almaktadır.
Sözleşmenin 16, 17, 18 ve 19 uncu maddeleri, İdari Anlaşmanın 8 inci maddesi
İlgili hükümler
Akit taraf sigortalısının iş kazası geçirmesi ya da meslek hastalığına tutulması durumunda sağlanan iş göremezlik ödeneklerinden sigortalı olunan akit taraf mevzuatına göre yararlanılmaktadır. Yardımlardan yararlanmak için gerekmesi halinde diğer akit taraftaki sigortalılık süreleri birleştirebilecektir.
İş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili olarak bir akit tarafta ödenen yardımlar, diğer akit tarafta bulunma ya da ikamet durumunda da ödenecektir.
Sözleşmenin 17 nci maddesine göre, bir akit taraf mevzuatına göre iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda meslekte kazanma gücündeki azalma derecesi tespit edilirken diğer akit tarafta daha önce meydana gelen iş kazası veya meslek hastalıkları da kendi ülkesinde meydana gelmiş gibi dikkate alınacaktır.
Sözleşmenin 18 inci maddesi uyarınca meslek hastalığına tutulan kişi her iki akit tarafta bu meslek hastalığına neden olabilecek bir işte çalışmışsa, bu kişiye ya da hak sahiplerine yapılacak yardımlar, söz konusu işin son defa yapıldığı Tarafın mevzuatına göre sağlanacaktır.
Sözleşmenin 19 uncu maddesine göre, bir akit taraf mevzuatına göre meslek hastalığı kapsamında yardım alan kişinin, diğer akit tarafta oturduğu sürede bu hastalığının ağırlaşması durumunda;
- Kişinin oturduğu akit tarafta meslek hastalığının ağırlaşmasına neden olacak bir işte çalışmaması durumunda yardımları yapan akit taraf ağırlaşmayı dikkate alarak kendi mevzuatına göre gerekli yardımları yapacaktır.
- Kişinin oturduğu akit tarafta meslek hastalığının ağırlaşmasına neden olacak bir işte çalışması durumunda, oturduğu yerdeki yetkili kurum kendi mevzuatına göre tespit edilen ve ağırlaşmadan sonra ödenmesi gereken yardımın miktarı ile ağırlaşmadan önce hastalık kendi tarafında meydana geldiği takdirde yapacağı yardım miktarı arasındaki farka eşit olan ilave yardımı öder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AİLE YARDIMLARI
Aile yardımları kapsamında yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar aşağıda yer almaktadır.
Sözleşmenin 20 nci maddesi, İdari Anlaşmanın 8 inci maddesi
İlgili hükümler
Bir Akit Xxxxx mevzuatına göre aile yardımlarının hesaplanmasında diğer akit tarafta yaşayan çocuklar da dikkate alınmakta ise çocuklar için yardım ödenmesi hakkı her iki akit tarafın mevzuatına göre kazanılması halinde çocukların oturduğu akit tarafın mevzuatına göre yardımlar sağlanmaktadır.
Aile yardımlarından yararlanmak isteyen aile bireyleri yardımı yapacak yetkili kurumuna ya da bulunduğu ülkedeki yetkili kuruma başvuruda bulunmaları halinde yardımlardan sorumlu akit taraf yetkili kurumu kendi para birimiyle yapacağı ödemeleri İdari Anlaşmanın 10 uncu maddesine göre transfer etmesi durumunda, transfer masrafları ödenecek tutarlardan mahsup edilecektir.
BEŞİNCİ BÖLÜM İŞSİZLİK YARDIMI
İşsizlik yardımları kapsamında yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar aşağıda yer almaktadır.
Sözleşmenin 21 inci maddesi, İdari Anlaşmanın 9 uncu maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 21 inci maddesi uyarınca işsizlik yardımları kişinin sigortalı olduğu akit taraf mevzuatına göre gerçekleştirilecektir. İşsizlik yardımlarının belirlenmesinde diğer akit tarafta geçen sigortalılık süreleri de dikkate alınacaktır.
ALTINCI BÖLÜM TIBBİ KONTROL
Sözleşme ve İdari Anlaşma kapsamında yapılan tıbbi kontrollere ilişkin usul ve esaslar aşağıda yer almaktadır.
Sözleşmenin 22 nci maddesi, İdari Anlaşmanın 11 inci maddesi
İlgili hükümler
Sözleşmenin 22 nci maddesi uyarınca, bir akit taraf ülkesinde oturan veya bulunan kimselerin iş göremezlik durumlarının tespit edilebilmesi için bir taraf mevzuatına göre öngörülen tıbbi kontroller, yetkili kurumun talebi üzerine ve yetkili kurumun hesabına ilgilinin oturma veya bulunma yerindeki kurum tarafından yapılacaktır.
Yetkili kurumun talebine istinaden, oturulan veya bulunulan ülke kurumu, ilgilinin tıbbi kontrolünü yaptırarak sonuçlarını en kısa sürede taraf ülke kurumuna yazı ekinde gönderecektir.
İdari Anlaşmanın 11 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ilgilinin oturma veya bulunma yerindeki kurum tarafından yapılan tıbbi ve idari kontrole ilişkin masraflar kontrolü yaptıran yetkili kurumca karşılanacağından, masrafların ödenmesine ilişkin talep, yapılan masraflara ilişkin kanıtlayıcı belgelerle birlikte yazı ekinde diğer akit taraf yetkili kurumuna gönderilecektir.
YEDİNCİ BÖLÜM AYLIK İŞLEMLERİ
Aylıklara ilişkin olarak Kurum ile Gürcistan yetkili kurumları arasındaki belge alışverişi işlemleri ilgili SGİM/SGM tarafından yürütülecektir. Ancak, yetki devrine ilişkin mevzuat düzenlemesi yapılıncaya kadar söz konusu işlemler EHGM tarafından yapılacaktır.
1. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylığı Taleplerine İlişkin İşlemler
Her iki akit tarafta çalışması bulunan bir sigortalının akit taraflardan birindeki prim ödeme gün sayısı, aylığa hak kazanmaya yetiyorsa bu akit taraf sadece kendi mevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerini dikkate alacaktır.
Sözleşmenin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre bir akit taraf mevzuatına göre yardım hakkının doğması, korunması ve yeni hakların kazanılması için gerekmesi halinde diğer akit taraftaki sigortalılık süreleri, aynı zamana rastlamamak kaydıyla birleştirilebilecektir.
Sözleşmenin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Türkiye ve Gürcistan'daki sürelerin birleştirilmesi sonucu ilgilinin yardıma hak kazanamaması durumunda her iki akit tarafın sosyal güvenlik sözleşmesi imzaladığı üçüncü bir ülkedeki sigortalılık süreleri de birleştirilecektir.
Bir akit taraf mevzuatına göre yardım hakkının belirlenmesinde diğer akit taraftaki ilk işe giriş tarihi dikkate alınacaktır.
Sözleşmenin 27 nci maddesi gereği, akit taraflardan birine yapılması gereken bir başvurunun diğer akit taraftaki yetkili kuruma yapılmış olması durumunda da başvuru ilgili akit tarafın yetkili kurumuna yapılmış sayılacaktır.
Aylıklara ilişkin Kurum ile Gürcistan yetkili kurumu arasında yürütülmesi gereken işlemlerin tamamı sigortalının son çalışmasının geçtiği SGİM/SGM tarafından yürütülecektir. Kurumdan aylık alan sigortalıların Sözleşme kapsamında Gürcistan'dan aylık talebinde bulunmaları durumunda, sigortalının aylık talebine ilişkin işlemler kişinin aylık
dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından yürütülecektir.
Sözleşme kapsamında malullük, yaşlılık veya ölüm aylıklarına hak kazanılması için; Kanunun 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) bendi ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıklarına tabi geçen çalışmalar, Gürcistan'daki sigortalılık süreleriyle aynı zamana rastlamamak koşulu ile birleştirilecektir.
Sözleşme, sigortalıların Sözleşmenin yürürlük tarihinden önceki hizmetlerini de kapsamakta olup, herhangi bir yardıma hak kazanılmasında bu süreler de dikkate alınacaktır. İdari Anlaşmanın 10 uncu maddesine göre sağlanacak yardımlar sigortalıya doğrudan ve kendi para birimiyle ödenecektir. Ödemeler posta veya banka havalesi ile yapılacaktır. Bu amaçla yapılan transfer masrafları ilgililerin aylıklarından mahsup
edilecektir.
2. Türkiye'den Yapılan Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylığı Başvurularına İlişkin İşlemler
Sözleşmenin 13, 14 ve 15 inci maddeleri, İdari Anlaşmanın 7 nci maddesi
İlgili hükümler
Kurumlar arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla formüler ihdas edilmediğinden bildirimler yazışma yoluyla yapılacaktır.
Gürcistan yetkili kurumuna sigortalı ve aylık sahibi hakkındaki bilgi ve belgeler üst yazı ekinde gönderilecektir.
Sigortalının talebinin Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamında değerlendirilmesi gerekiyorsa aylık taleplerine ilişkin yazışmaların düzenlenmesi ve Gürcistan yetkili kurumuna gönderilmesi işlemleri, sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından yürütülecektir. Bu kapsamdaki sigortalıların Gürcistan yetkili kurumundan hizmet isteme ve hizmet gönderme işlemleri de sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda yürütülecektir.
2.1. Sigortalının Son Çalışmasının Geçtiği ya da Kurumdan Aylık Alıyor Olması Halinde Aylık Dosyasının Bulunduğu SGİM/SGM'ye Başvuru Yapması
Sözleşmeye göre aylık bağlanması için SGİM/SGM’lere başvuran aylık talep sahipleri, öncelikle yurtdışı işlemleri servisine yönlendirilecektir.
Bu servislerce sigortalının veya hak sahibinin doldurup imzaladıkları Ek-5'teki "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi" ile birlikte varsa Gürcistan'da geçen sürelerine ait belge örnekleri alınacaktır.
Sigortalının ülkemizdeki hizmetlerinin toplanması, birleştirilmesi ve tespitine yönelik işlemler, yürürlükteki usul ve esaslar dahilinde gerçekleştirilecek olup, talep sahibinin ülkemizde geçen çalışmaları sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından belirlenecektir.
Yaşlılık aylığı talebi söz konusu ise, sigortalının başvurduğu SGİM/SGM tarafından Gürcistan'a gönderilecek olan “Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi"nin sigortalı tarafından ikişer nüsha doldurulup imzalanması sağlanacaktır.
Malullük aylığı talebi söz konusu ise, sigortalının başvurduğu SGİM/SGM tarafından sağlık hizmeti sunucusuna sevk edilerek sağlık kurulu raporunun düzenlenmesi sağlanacaktır. Düzenlenen sağlık kurulu raporu ile "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden
Gelir/Aylık Talep Dilekçesi"nin birer suretleri Gürcistan yetkili kurumuna Türkiye hizmetlerinin de yazılacağı üst yazı ekinde gönderilecektir. İkişer nüsha düzenlenen "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi"nin bir sureti ile birlikte tıbbi raporun bir örneği de dosyasında muhafaza edilecektir.
Kurum tarafından ekleri ile birlikte gönderilen talep dilekçesi ve eklerini alan Gürcistan yetkili kurumu, sigortalının talebini kendi mevzuatı kapsamında değerlendirecektir. Gürcistan yetkili kurumunca aylık kararının ilgili SGİM/SGM'ye veya Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına (KGEDB) bildirilmesi halinde ayrıca bir işlem yapılmaksızın ilgili karar dosyasında muhafaza edilecektir.
Sigortalının ülkemizdeki aylık talebine ilişkin işlemlerde yürürlükteki usul ve esaslar dahilinde, sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından yürütülecek ve aylık bağlama karar örneği sigortalıya ve Gürcistan yetkili kurumuna gönderilecektir.
Gürcistan yetkili kurumundan hizmet isteme işlemleri sigortalının son çalışmasının geçtiği SGİM/SGM tarafından yazı ile yapılacaktır.
2.2. Sigortalının Son Çalışmasının Geçtiği ya da Kurumdan Aylık Alıyor Olması Halinde Aylık Dosyasının Bulunduğu SGİM/SGM'den Farklı Bir SGİM/SGM'ye Başvuru Yapması
Sözleşmeye göre aylık bağlanması için SGİM/SGM’lere başvuran aylık talep sahipleri, öncelikle yurtdışı işlemleri servisine yönlendirilecektir.
Bu servislerce yapılacak kontrol neticesinde sigortalının başvurusunun son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'den farklı bir SGİM/SGM'de olduğunun tespit edilmesi halinde, aylık talebini alan SGİM/SGM’lerce sigortalıya iki nüsha doldurtulup imzalattırılacak olan Ek-5'teki "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi" aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye Gürcistan yetkili kurumuna gönderilmek üzere iletilecektir.
Malullük aylığı talebi söz konusu ise sigortalının başvurduğu SGİM/SGM tarafından sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye yönlendirilecektir. İlk müracaatın yapıldığı SGİM/SGM tarafından sigortalının başvurduğu ildeki sağlık hizmet sunucusuna sevk işlemi yapılarak sağlık kurulu raporunun düzenlenmesi sağlanacaktır.
Malullük aylığı talebi durumunda ikişer nüsha doldurtulup imzalattırılacak olan "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi" ile birlikte varsa Gürcistan'da geçen sürelerine ait diğer belge örnekleri alınarak sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye gönderilecektir.
Sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM tarafından yapılacak diğer işlemler bu Genelgenin "2.1. Sigortalının Son Çalışmasının Geçtiği ya da Kurumdan Aylık Alıyor Olması Halinde Aylık Dosyasının Bulunduğu SGİM/SGM'ye Başvuru Yapması" başlıklı bölümündeki açıklamalara göre sonuçlandırılacaktır.
2.3. Türkiye'de Çalışması Bulunmayanların Gürcistan'dan Aylık Talebine İlişkin İşlemler
Kurum mevzuatına tabi çalışması bulunamyanların Gürcistan'dan aylık talebinde bulunmak için Kuruma yaptığı başvurulara ilişkin tüm işlemler ilgilinin başvurduğu SGİM/SGM tarafından gerçekleştirilecektir.
Bu husustaki işlemler, "2.1. Sigortalının Son Çalışmasının Geçtiği ya da Kurumdan Aylık Alıyor Olması Halinde Aylık Dosyasının Bulunduğu SGİM/SGM'ye Başvuru Yapması" başlığında belirtildiği şekilde yapılacaktır.
2.4. Kanunun 4/1-(c) Bendi Kapsamındaki Sigortalıların Aylık Talebine İlişkin İşlemler
Son çalışması Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında olan veya 2829 sayılı Kanuna ya da Kanunun 53 üncü maddesine göre Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında aylık bağlanması gerekenlerin aylık talepleri Ek-5'teki "Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi" ikamet edilen veya başvuru yapılan yerdeki SGİM/SGM tarafından iki nüsha düzenlenerek doldurulup imzalatıldıktan sonra Gürcistan yetkili kurumuna gönderilmek üzere EHGM Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı'na (KGEDB) iletecektir. Bu kapsamdaki sigortalıların Gürcistan kurumlarından hizmet isteme ve hizmet gönderme işlemleri; aylık alanlar için EHGM KGEDB tarafından, aylık almayanlar için ise EHGM Kamu Görevlileri Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı tarafından yürütülecektir.
3. Gürcistan'dan Yapılan Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylığı Taleplerine İlişkin İşlemler
Sözleşmenin 13, 14 ve 15 inci maddeleri, İdari Anlaşmanın 7 nci maddesi
İlgili hükümler
Gürcistan'da ikamet eden sigortalılar, her türlü aylık ve hizmet birleştirme taleplerini Gürcistan yetkili kurumuna yapacaktır. Gürcistan yetkili kurumu tarafından gönderilen malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı ile hizmet birleştirilmesine ilişkin her türlü talebe ait dilekçeler sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'deki yurtdışı işlemleri servisi tarafından yürütülecektir.
Gürcistan yetkili kurumlarınca sigortalının Türkiye'deki son sigortalılık süresinin hangi il dahilinde geçtiği tespit edilmemiş ise buna ilişkin talepler, YSEDB'ye intikal ettirilecek ve YSEDB tarafından ilgili SGİM/SGM'ye gönderilecektir.
Gürcistan'dan gelen aylık taleplerinin sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'den farklı bir SGİM/SGM'ye gönderilmesi durumunda, talep geciktirilmeksizin sigortalının son çalışmasının geçtiği ya da Kurumdan aylık alıyor olması halinde aylık dosyasının bulunduğu SGİM/SGM'ye iletilecektir.
Talebi alan SGİM/SGM, Kurum mevzuatı ve Sözleşme hükümleri kapsamında hizmetleri birleştirecek olup kararı sigortalıya doğrudan, Gürcistan yetkili kurumuna ise yazı ile bildirecektir.
Gürcistan yetkili kurumu tarafından tıbbi rapor gönderilmesi halinde malullük aylığı talepleri de bu rapora göre Kurum mevzuatı çerçevesinde değerlendirilerek, aylık talebi sonuçlandırılacaktır.
Sigortalının aylık talebinin, Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında değerlendirilmesi gerekiyorsa yukarıda sayılan işlemler KGEDB tarafından yürütülecektir.
4. Aylıkların Hesaplanması
4.1. Sözleşme Kapsamında Müstakil Aylık Bağlanması
Sözleşmenin 15 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, başvuru sahibinin aylığa hak kazanmasında sadece Türkiye’deki sigortalılık sürelerinin yeterli olması durumunda, Kanunun ilgili hükümlerine göre aylık bağlama işlemleri gerçekleştirilecek, Gürcistan'da geçen süreler aylığın hesabında dikkate alınmayacaktır. Gürcistan'da geçen süreler dikkate alınmaksızın sadece Türkiye'deki sigortalılık sürelerine göre müstakil aylık bağlanmasına Sözleşmede imkan verildiğinden, bu şekilde bağlanan aylıklar da Sözleşme kapsamında kabul edilerek buna göre tahsis numarası oluşturulacaktır.
Örnek 1: Gürcistan'da 1/1/1993-31/12/1993 tarihleri arasında 360 gün, Türkiye'de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 1/5/1994-31/12/2014 tarihleri arasında fasılalı olarak 6400 gün çalışması olan ve 14/8/2020 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan, 15/7/1966 doğumlu erkek sigortalıya sadece Türk mevzuatına tabi geçen hizmetleriyle yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için; Türkiye'deki ilk işe giriş tarihine göre (1/5/1994) 25 yıllık sigortalılık süresi, 5675 prim ödeme gün sayısı ve 54 yaş şartlarının oluşması gerekmektedir.
Buna göre, yaşlılık aylığı talep tarihinde Türkiye'de 25 yıllık sigortalılık süresi, 6400 günü ve 54 yaşı bulunan sigortalıya, Gürcistan'da geçen sigortalılık süreleri dikkate alınmaksızın, ülkemizde geçen çalışmalarına göre müstakil yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
Örnek 2: Gürcistan'da 1/2/1993-31/12/1994 tarihleri arasında 690 gün; Türkiye’de 23/1/1995-22/5/2020 tarihleri arasında Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında 9121 gün hizmeti bulunan 1/1/1962 doğumlu erkek sigortalı 14/10/2020 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunmuştur.
Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında geçen hizmetleri dikkate alındığında talep tarihi itibariyle 55 yaş ve 25 tam yıl hizmet koşulları oluşmuştur. Gürcistan'da geçen sigortalılık süreleri dikkate alınmaksızın ilgiliye müstakil yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
4.2. Sözleşme Kapsamında Kısmi Aylık Bağlanması
Sözleşmenin 15 inci maddesinin 2 nci fıkrası uyarınca, Türkiye'deki sigortalılık sürelerinin aylığa hak kazanmaya yetmemesi durumunda ülkemizde geçen sigortalılık süreleri ile aynı zamana rastlamamak kaydıyla Gürcistan'daki süreler birleştirilecek ve aylığa hak kazanma durumu değerlendirilecektir. Aylık bağlama işlemi yapılırken sadece Türkiye’de geçen çalışmalara ait prime esas kazançlar dikkate alınacaktır.
Kısmi aylık, (Toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden hesaplanan teorik aylık miktarı x Türk mevzuatına göre geçen prim ödeme gün sayısı) / (Toplam prim ödeme gün sayısı) formülüne göre hesaplanacaktır.
Örnek 1: Gürcistan'da 1/1/1993-31/3/1998 tarihleri arasında 1890 gün, Türkiye'de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 1/6/2002-31/3/2018 tarihleri arasında fasılalı olarak 4000 gün çalışması olan ve 2/10/2020 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan 5/6/1964 doğumlu erkek sigortalıya sadece Türk mevzuatına tabi geçen hizmetleriyle yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için; Türkiye'deki ilk işe giriş tarihine göre (1/6/2002) 25 yıllık sigortalılık süresi, 4500 prim ödeme gün sayısı ve 60 yaş veya 7000 prim ödeme gün sayısı ve 60 yaş şartlarının oluşması gerekmektedir.
2/10/2020 tarihli talebe göre, Türkiye'deki çalışmalar ile aylık bağlanması için gerekli olan yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları oluşmadığından ilgiliye müstakil yaşlılık aylığı bağlanmasına imkan bulunmamaktadır.
Gürcistan'da çalışmaya başlanılan 1/1/1993 tarihi, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilerek kısmi yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresi, 5675 prim ödeme gün sayısı ve 54 yaş şartlarının oluşması gerekmektedir. Yaşlılık aylığı talep tarihi itibariyle aylık bağlama şartları oluştuğundan ilgiliye Gürcistan süreleri de dikkate alınarak kısmi yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
Aylık bağlanırken sadece Türkiye’de geçen çalışmalara ait prime esas kazanç dikkate alınmak suretiyle Türkiye'de ve Gürcistan'da geçen toplam 5890 gün üzerinden teorik aylık hesaplanacak ve bulunan tutarın Türkiye'de geçen 4000 gün çalışmaya istinaden 0,6791 (4000/5890 = 0,6791) oranı karşılığında kısmi aylık ödenecektir.
Örnek 2: Gürcistan'da 20/11/1995-25/10/2007 tarihleri arasında 4296 gün; Türkiye’de 18/1/1983-31/12/1994 tarihleri arasında Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında 4304 gün hizmeti bulunan 1/1/1960 doğumlu erkek sigortalı 1/10/2020 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur.
Talep tarihi itibariyle 60 yaşında olan ve 15 tam yıl prim ödeme şartıyla aylık bağlanmasına hak kazanan sigortalıya mevzuatımıza göre müstakil yaşlılık aylığı bağlanamayacağından, 1/10/2020 tarihi itibariyle (4303/8598 = 0,5005 sabit sayı oranıyla) kısmi yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
5. Ortak Hükümler
5.1. 12 Aydan Az Sigortalılık Süreleri
Sözleşmenin 14 üncü maddesi gereği bir akit tarafın mevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerinin 12 aydan az olması durumunda, bu süreler bir yardım hakkının sadece bu sigortalılık sürelerine istinaden kazanılmış olması hali hariç olmak üzere, ilgili akit tarafça aylık hesabında dikkate alınmamaktadır. Ancak, bu durum akit taraf mevzuatına göre bir yardım hakkının sadece söz konusu sigortalılık sürelerine istinaden kazanılmış olması halinde geçerli değildir.
Bu durumda, söz konusu 12 aydan az sigortalılık süreleri, diğer akit taraf sosyal sigorta mercii tarafından, bir yardım hakkının kazanılması, idamesi veya ihya edilmesi ve miktarı bakımından sanki bu süreler kendi mevzuatına göre geçmiş gibi dikkate alınarak müstakil aylık hesabında gün olarak dahil edilecektir.
Örnek: Gürcistan'da 1/3/1992-30/11/1992 tarihleri arasında 270 gün, Türkiye'de 4/1-(a) kapsamında 01/12/1992-31/12/2014 tarihleri arasında fasılalı olarak 5380 gün çalışması olan ve 1/8/2020 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan 2/5/1966 doğumlu erkek sigortalıya sadece Türk mevzuatına tabi geçen hizmetleriyle yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için; Türkiye'deki ilk işe giriş tarihine göre (1/12/1992) 25 yıllık sigortalılık süresi, 5675 prim ödeme gün sayısı ve 54 yaş şartlarının oluşması gerekmektedir.
Türkiye’deki çalışmalar ile 25 yıl sigortalılık süresi ve 54 yaş şartı yerine getirilmiş olmakla birlikte, ilgilinin 5675 prim ödeme gün sayısı olmadığından müstakil yaşlılık aylığı bağlanmasına imkan bulunmamaktadır.
Ancak, Sözleşmenin 14 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereği Gürcistan'da on iki aydan az geçen 270 günlük süre Türkiye’de geçmiş kabul edileceğinden, aylık bağlanması talebinde bulunulan tarih itibariyle 5650 günü (5380+270) olan ve aylık bağlanması için aranan 5600 gün prim ödeme şartını yerine getiren sigortalıya tahsis talebini takip eden aybaşından itibaren Sözleşme kapsamında müstakil yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
5.2. Kanun'un Ek 19 uncu Maddesinin Sözleşme Aylıkları için Uygulanmaması
5510 sayılı Kanunun ek 19 uncu maddesinde, bu Kanun veya bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ve aylıklar ile birlikte her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamının dosya bazında, 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödeme dahil 1.500 Türk lirasından az olamayacağı, aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan kısmi aylıklar için bu madde hükümlerinin uygulanmayacağı öngörülmüştür.
Bu kapsamda, Genelgenin 7 nci bölümündeki kısmi aylık hesaplamasına ilişkin "4.2. Sözleşme Kapsamında Kısmi Aylık Bağlanması" başlığı altındaki formülde yer alan teorik aylık hesaplanırken de Kanunun ek 19 uncu maddesinde yer alan 1.500 Türk Lirasına yükseltme işlemi yapılmadan sabit sayı bulunarak aylık bağlama işlemi sonuçlandırılacaktır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞME UYGULAMALARINA İLİŞKİN ORTAK VE DİĞER HUSUSLAR
1. Başvuruların Alınması
Sözleşmenin 27 nci maddesi gereği, akit taraflardan birinin yetkili kurumuna gönderilmesi gereken dilekçenin, diğer akit taraf yetkili kurumuna verilmiş olması durumunda dilekçe, ilgili akit taraf kurumuna verilmiş sayılmaktadır. Bu şekilde Gürcistan yetkili kurumuna gönderilmesi gereken ancak Kuruma intikal eden dilekçeler geciktirilmeksizin yazı ekinde Gürcistan yetkili kurumuna gönderilecektir.
Aynı şekilde Kuruma verilmesi gerektiği halde Gürcistan yetkili kurumuna verilmiş olan dilekçeler, Gürcistan yetkili kurumu tarafından Kuruma gönderildiğinden Gürcistan yetkili kurumuna yapılmış olan başvuru tarihi, Kuruma yapılmış başvuru tarihi olarak esas alınacaktır.
2. Aylık Taleplerine İlişkin İşlemler
Talep tarihinden önce Gürcistan'da çalışması bulunan Kanunun 4/1-(a), 4/1-(b), 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılar ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıklarına tabi sigortalıların veya ölümü halinde hak sahiplerinin Türkiye'deki prim ödeme gün sayısının müstakil aylık bağlanmasına yeterli olması durumunda bağlanacak aylık Sözleşme kapsamında değerlendirilecektir.
Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalıların Sözleşme kapsamındaki aylık bağlama işlemleri EHGM KGEDB tarafından yürütülecektir.
Sözleşme kapsamında aylık talep başvurularına ve aylık bağlama işlemlerine ilişkin bu Genelgede yer almayan hususlarda Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği hükümleri ile 6/11/2018 tarihli ve 2018/38 sayılı Genelge hükümleri uygulanacaktır.
3. Kişisel Verilerin Korunması
Sözleşmenin 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre, bir akit taraftan diğerine gönderilen kişisel veriler, bir akit tarafın kanunlarına göre açıklanmasına izin verilene kadar gizli tutularak yalnız Sözleşme kapsamında belirlenen kurallara uygun şekilde kullanılacaktır. Söz konusu veriler, sosyal güvenlik ile ilgili mevzuatın uygulanması dışında başka bir amaçla kullanılamayacaktır.
4. İrtibat Kurumları İle Yapılacak Yazışmalar
Gürcistan'daki ilgili yerel sigorta kurumlarının adresleri, Kurum intranet sayfasında “Kurumsal/ Dokümanlar/ Yurtdışı/ Yabancı Ülke Sigorta Kurumlarının Adresleri” bölümünde yayınlanmıştır.
Aylıklara ilişkin olarak Kurum ile Gürcistan yetkili kurumu arasındaki belge alışverişi işlemleri yetki devrine ilişkin mevzuat düzenlemesi yapılıncaya kadar EHGM tarafından yürütülecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
Xxxxxx XXXXXX Kurum Başkanı V.
EKLER DİZİNİ:
Ek-1 : Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi Ek-1A : Kamu Görevlisi Muvafakat Yazısı
Ek-2 : 24 Aylık Muvafakat Yazısı
Ek-3 : Merkezi Türkiye’de Bulunan Uluslararası Taşımacılık ve Telekomünikasyon İşletmelerinde Çalışanlar İçin Muvafakat Yazısı
Ek-4 : Türk Bayrağı Taşıyan Gemide Çalışanlar İçin Muvafakat Yazısı
Ek-5 : Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Akit Ülkelerden Gelir/Aylık Talep Dilekçesi
DAĞITIM:
Gereği: Bilgi:
Merkez ve Taşra Teşkilatına Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına