DOLAŞIM BELGELERİ BİLGİ NOTU İÇİNDEKİLER
DOLAŞIM BELGELERİ BİLGİ NOTU
İÇİNDEKİLER
Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında 2006/10895 Sayılı Karar çerçevesinde, Gümrük Birliği’nin uygulanması amacıyla, Türkiye veya Avrupa Topluluğu’nda serbest dolaşımda bulunan eşyanın gümrük indiriminden yararlanılması için kullanılan belgedir.
Serbest Dolaşımdaki Eşya: Tümüyle Türkiye veya Topluluk’ta elde edilmiş olan ya da tamamı veya bir kısmı üçüncü ülkeler menşeli olup Türkiye ya da Toplulukta ithal işlemleri tamamlanmış, gerekli gümrük vergisi, eş etkili vergi ve resimleri tahsil edilmiş, bu vergi ve resimleri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış eşyayı ifade eder.
İhracatçının veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcisinin talebi üzerine; gümrük idareleri ya da bu idarelerce yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen belgelerdir.
AKÇT Anlaşması kapsamındaki ürünler ile Tarım ürünleri (T) hariç olmak üzere; işlenmiş tarım ürünleri ve sanayi ürünleri için düzenlenir.
X.XX Dolaşım Belgesi Ekinde İstenen Belgeler
İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilciler, dolaşım belgesinde kayıtlı eşyanın, Türkiye menşeli olduğuna veya Türkiye'de serbest dolaşımda bulunduğuna dair tevsik edici tüm bilgi ve belgeleri, Dolaşım Belgesi ile birlikte İhracatçı Birliklerine vermekle yükümlüdür. Bu çerçevede:
Eşyanın menşe ülkesinin ve imalatçının/imalatçıların yazılı olduğu ihracat faturası her halükarda ibraz edilecektir.
Malın cinsine göre, ihtiyaç duyulması halinde aşağıdaki bilgi/belgeler talep edilir:
İmalatta kullanılan girdilerin temin ediliş belgeleri
Üreticilerin kapasite raporları
İthal girdi kullanıldı ise giriş beyannamesi
Alış faturaları
Müstahsil makbuzları
X.XX Dolaşım Belgelerinin Doldurulması
X.XX Dolaşım Belgeleri, Türkçe veya Topluluğun resmi dillerinden birinde ve ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri gereğince hazırlanır. Belgeler Türkçe hazırlandığında, aynı zamanda Topluluğun resmi dillerinden biri ile düzenlenir.
Dolaşım belgeleri yazı makinesi veya el yazısı ile doldurulur. El yazısı ile doldurulduğu zaman mürekkepli kalem ve matbaa harfleri kullanılmalıdır.
Belge üzerinde silinti ve ilaveler bulunmamalı, düzeltmeler yanlışların üzeri çizilmek ve gerekirse doğruları yazılmak suretiyle yapılmalıdır.
Bu şekilde yapılan bütün düzeltmelerin belgeyi düzenleyen tarafından onaylanması ve gümrük idaresince vize edilmesi gerekir.
Düzenlenen belgede belirtilen her bir maddeye sıra numarası verilir ve son kaydın hemen altına sonradan ilave yapılmamasını sağlamak üzere yatay bir çizgi çekilerek doldurulmayan kısımlar çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
Dolaşım belgelerinde kayıtlı eşyanın tanınmalarına olanak verecek yeterli kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilmesi zorunludur. Bu gereği yerine getirmeyen ihracatçıların düzenledikleri belge, gümrük idaresince vize edilmez.
İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcileri, dolaşım belgesinde kayıtlı eşyanın, Gümrük Birliği’nden kaynaklanan yükümlülükleri karşıladığına ve serbest dolaşımda bulunduğuna dair tevsik edici tüm bilgi ve belgeleri de dolaşım belgesi ile birlikte, talep üzerine herhangi bir zamanda gümrük idaresi veya Müsteşarlıkça yetkilendirilen kuruluşlara ibraz etmeye hazır olmalıdır.
Belgelerin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığı Birlik tarafından kontrol edilir.
X.XX Dolaşım Belgesi Onayı
Renkli ilk sayfa hariç diğer beyaz nüshalarına kurum mührü basılıp üzerleri imza sirkülerinde adı geçen yetkili tarafından (4 nüshası da) imzalanarak son nüshası ve eki belgeler 5 yıl arşivlenmek üzere saklanır.
Belgenin Sonradan Verilebileceği Durumlar
Eşyanın ihracı sırasında unutulma, yanlışlık, ihmal gibi nedenlerle X.XX Dolaşım Belgesi düzenlenmemesi veya teknik nedenlerle reddi ya da özel şartlar nedeniyle, eşyanın ihracından sonra da X.XX Dolaşım Belgesi düzenlenebilir.
X.XX Dolaşım Belgesinin hata, unutulma, ihmal ya da özel durumlar nedeniyle ihracat yapılırken düzenlenmemiş olması,
X.XX Dolaşım Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatçı ülke gümrük idaresince kabul edilmemiş olduğunun ilgili yetkili kuruluş ve gümrük idarelerine ispat edilmesi,
Eşyanın "Varış Ülkesi" üçüncü ülke iken Topluluk üyesi bir ülke olarak değişmesi,
Topluluk üyesi bir ülkeye ihraç edilen eşyanın ihracı sırasında Topluluk üyesi başka bir ülkeye gönderilmesi halinde, ihracatçı tarafından X.XX Dolaşım Belgesinde "Varış Ülkesinin" değiştirilmesinin talep edilmesi,
durumlarında belge kapsamı eşyanın ihracından sonra istisnai olarak düzenlenebilir.
Başvuru esnasında,
Eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve miktarı, ambalaj şekli, marka ve numaraları, işaretleri, ihracat işleminin yapıldığı gümrük idaresinin adı, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısı belirtilerek yazılı talepte bulunulur.
Söz konusu eşya için ihraç sırasında X.XX Dolaşım Belgesi verilmediği veya ithalatçı ülke gümrük idaresince teknik nedenlerle kabul edilmediğini sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder.
Usulüne uygun olarak doldurulmuş X.XX Dolaşım Belgesi talep yazısına eklenir.
İkinci Nüsha X.XX Dolaşım Belgesi Düzenlenmesi
Belgenin çalınması, kaybedilmesi veya hasar görmesi hallerinde ihracatçı, belgenin onayını yapan yetkilendirilmiş kuruluşa, ikinci bir nüshasının düzenlenmesi için, dilekçe ve gümrük çıkış beyannamesi ile birlikte başvurur. Bu amaçla düzenlenen, bilgileri her şeyi ile kaybolanın aynısı olan belge, aynı tarih ile ikinci nüsha olarak onaylanır.
Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkelere yönelik ihracatında menşeli ürünlerin Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesini sağlamak üzere yetkilendirilmiş kuruluşlarca onaylanıp çıkış gümrük idarelerince vize edilen menşe ispat belgeleridir.
Ayrıca, AB’ye tarım ürünleri listesi kapsamında eşya ve AKÇT ürünleri listesi kapsamında eşya ihraç edilirken de X.XX yerine EUR.1 kullanılır.
EUR.1 Veya EUR-MED Dolaşım Belgesi Ekinde İstenen Belgeler
İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilciler, dolaşım belgesinde kayıtlı eşyanın menşeli olduğuna dair tevsik edici tüm bilgi ve belgeleri, Dolaşım Belgesi ile birlikte İhracatçı Birliklerine vermekle yükümlüdür. Bu çerçevede:
Eşyanın menşe ülkesinin ve imalatçının/imalatçıların yazılı olduğu ihracat faturası her halükarda ibraz edilir.
Eşyanın cinsine göre, ihtiyaç duyulması halinde aşağıdaki bilgi/belgeler talep edilir:
İmalatta kullanılan girdilerin temin ediliş belgeleri
Üreticilerin kapasite raporları
İthal girdi kullanıldı ise giriş beyannameleri
Alış faturaları
Müstahsil makbuzları
AB’den ithal edilmiş eşyanın ihracı söz konusu olduğunda Tedarikçi Beyan Formu
EUR.1 veya EUR-MED Dolaşım Belgelerinin Doldurulması
Bu belgeler, STA’da belirtilen resmi dillerden birinde ve ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri gereğince hazırlanır.
Dolaşım belgeleri yazı makinesi veya el yazısı ile doldurulur. El yazısı ile doldurulduğu zaman mürekkepli kalem ve matbaa harfleri kullanılmalıdır.
Belge üzerinde silinti ve ilaveler bulunmamalı, düzeltmeler yanlışların üzeri çizilmek ve gerekirse doğruları yazılmak suretiyle yapılmalıdır.
Bu şekilde yapılan bütün düzeltmelerin belgeyi düzenleyen tarafından onaylanması ve gümrük idaresince vize edilmesi gerekir.
Düzenlenen belgede belirtilen her bir maddeye sıra numarası verilir ve son kaydın hemen altına sonradan ilave yapılmamasını sağlamak üzere yatay bir çizgi çekilerek doldurulmayan kısımlar çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
Dolaşım belgelerinde kayıtlı eşyanın tanınmalarına olanak verecek yeterli kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilmesi zorunludur.
Bu gereği yerine getirmeyen ihracatçıların düzenledikleri belge, gümrük idaresince vize edilmez.
Belgelerin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığı Birlik tarafından kontrol edilir.
EUR.1 ve EUR-MED Dolaşım Belgesi Onayı
Renkli ilk sayfa hariç diğer beyaz nüshalarına kurum mührü basılıp üzerleri imza sirkülerinde adı geçen yetkili tarafından (4 nüshası da) imzalanarak son nüshası ve eki belgeler 5 yıl arşivlenmek üzere saklanır.
Belgenin Sonradan Verilebileceği Durumlar
Eşyanın ihracı sırasında unutulma, yanlışlık, ihmal gibi nedenlerle EUR.1 veya EUR-MED Dolaşım Belgesi düzenlenmemesi veya teknik nedenlerle reddi ya da özel şartlar nedeniyle, eşyanın ihracından sonra da bu belgeler düzenlenebilir.
Hata, unutulma, ihmal ya da özel durumlar nedeniyle ihracat yapılırken düzenlenmemiş olması,
Belgenin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatçı ülke gümrük idaresince kabul edilmemiş olduğunun ilgili yetkili kuruluş ve gümrük idarelerine ispat edilmesi,
durumlarında belge kapsamı eşyanın ihracından sonra istisnai olarak düzenlenebilir.
Başvuru esnasında:
Eşyanın menşei ülkesi, cinsi, nevi, niteliği ve miktarı, ambalaj şekli, marka ve numaraları, işaretleri, ihracat işleminin yapıldığı gümrük idaresinin adı, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısı belirtilerek yazılı talepte bulunulur.
Söz konusu eşya için ihraç sırasında belgenin verilmediği veya ithalatçı ülke gümrük idaresince teknik nedenlerle kabul edilmediği, sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan edilir.
Usulüne uygun olarak doldurulmuş EUR.1 veya EUR-MED Dolaşım Belgesi talep yazısına eklenir.
İkinci Nüsha EUR.1 veya EUR-MED Dolaşım Belgesi Düzenlenmesi
Belgenin çalınması, kaybedilmesi veya hasar görmesi hallerinde ihracatçı, belgenin onayını yapan yetkilendirilmiş kuruluşa ikinci bir nüshasının düzenlenmesini talep eden dilekçe ve gümrük çıkış beyannamesi ile birlikte başvurur. Bu amaçla düzenlenen, bilgileri her şeyi ile kaybolanın aynısı olan belge, aynı tarih ile ikinci nüsha olarak onaylanır.
FORM-A (ÖZEL MENŞE ŞAHADETNAMESİ)
UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı) kararı uyarınca yalnızca Türk Menşeli eşyanın ihracında düzenlenir.
Halihazırda, Türk Menşeli ihraç eşyasına gümrük vergisi indirimi uygulayan ülkeler şunlardır:
Amerika Birleşik Devletleri
Rusya Federasyonu
Japonya
Ukrayna
Kazakistan
Avustralya
Yeni Zelanda
Beyaz Rusya.
Bu ülkelerden Kanada ve Yeni Zelanda için düzenlenen Form-A belgesine onay verilmeyecektir; ihracatçının hem kaşesi hem de imzası yeterli olacaktır.
Bu belgenin 8. Sütunundaki kriter harfler şu şekildedir:
Avustralya, Kanada ve Yeni Zelanda’da boş bırakılır.
Japonya, tarım ürünleri için P kriterini, tarım dışı her eşya için W ve G.T.İ.P. No.’sundan oluşan kriteri istemektedir.(Örnek: W 4016…)
Diğer ülkeler ise her çeşit eşya için P kriteri istemektedir.
Form-A Belgesi Onayı
Bu belge onaylanırken, onay sütununa çapraz basılan kaşe ya da okunmaz mühür, kaşe veya sütun çizgilerini taşan şekilde imzalama gibi hatalı onay yapılmamalıdır. Bu amaçla, 11 No lu sütuna net olmak koşuluyla 3 nüshasına da kurum mührü basılır. Kurumun bulunduğu ilin, ayların İngilizce olduğu tarih kaşesi soluna ve her nüshaya tatbik edilir. İmza sirkülerinden adı geçen yetkili tarafından her mührün üzeri imzalanarak son nüshası ve eki belgeler 5 yıl arşivlenmek üzere saklanır.
Belgenin Sonradan Verilebileceği Durumlar
Eşyanın ihracı sırasında unutulma, yanlışlık, ihmal gibi nedenlerle Form-A Belgesi düzenlenmemesi veya teknik nedenlerle reddi ya da özel şartlar nedeniyle, eşyanın ihracından sonra da Form-A Belgesi düzenlenebilir.
Form-A Belgesinin hata, unutulma, ihmal ya da özel durumlar nedeniyle ihracat yapılırken düzenlenmemiş olması,
Form-A Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatçı ülke gümrük idaresince kabul edilmemiş olduğunun ilgili yetkili kuruluş ve gümrük idarelerine ispat edilmesi,
durumlarında belge kapsamı eşyanın ihracından sonra istisnai olarak düzenlenebilir.
Başvuru esnasında;
Eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve miktarı, ambalaj şekli, marka ve numaraları, işaretleri, ihracat işleminin yapıldığı gümrük idaresinin adı, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısı belirtilerek yazılı talepte bulunulur.
Söz konusu eşya için ihraç sırasında Form-A Belgesi verilmediği veya ithalatçı ülke gümrük idaresince teknik nedenlerle kabul edilmediği, sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan edilir.
Usulüne uygun olarak doldurulmuş Form-A Belgesi talep yazısına eklenir.
İkinci Nüsha Form-A Belgesi Düzenlenmesi
Belgenin çalınması, kaybedilmesi veya hasar görmesi hallerinde ihracatçı, belgenin onayını yapan yetkilendirilmiş kuruluşa, ikinci bir nüshasının düzenlenmesi için dilekçe ve gümrük çıkış beyannamesi ile birlikte başvurur. Bu amaçla düzenlenen, bilgileri her şeyi ile kaybolanın aynısı olan belge, aynı tarih ile ikinci nüsha olarak onaylanır.
Menşe Şahadetnamesi, ihraç eşyasının tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya ise o ülke menşeli olduğunu; üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşya söz konusu olduğunda ise bir ülke menşeli sayılabilmesi için o ülkede yeni bir ürün imal edilmiş veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede yapılmış olduğunu belgelemek için düzenlenen toplam 4 sayfalık belgedir.
Eşyanın menşeinin tevsiki için başvuru kaynağı Gümrük Kanunu 17-22. maddeleri ile Gümrük Yönetmeliği’nin 33-42. maddeleri ve bu maddelerin atıfta bulunduğu Ek-5 ve Ek-6’daki liste kurallarıdır.
Menşe Şahadetnamesi Ekinde İstenen Belgeler
Eşyanın menşe ülkesinin ve imalatçının/imalatçıların yazılı olduğu ihracat faturası her halükarda ibraz edilir.
Eşyanın cinsine göre, ihtiyaç duyulması halinde aşağıdaki bilgi/belgeler talep edilir:
İmalatta kullanılan girdilerin temin ediliş belgeleri
Üreticilerin kapasite raporları
İthal girdi kullanıldı ise giriş beyannamesi
Alış faturaları
Müstahsil makbuzları
Yurda girişinde düzenlenen orijinal menşe şahadetnamesi fotokopisi
Transit haldeki eşya olması halinde Transit Beyannamesi veya Transit Dilekçesi
Menşe Şahadetnamesi Onayı
3 nüshanın da 8 Nolu sütununa kurum mührü basılıp mühürlerin üzeri imza sirkülerinde adı geçen yetkili tarafından imzalanarak son nüshası ve eki belgeler imzalanarak 5 yıl arşivlenmek üzere saklanır.
Belgenin Sonradan Verilmesi
Menşe Şahadetnamesi ihracattan önce ya da sonra düzenlenebilir. Akreditif şartı gereği ya da ithalatçı talebi üzerine birden fazla takım olarak onaylanabilir. Belgeye “Sonradan Verilmiştir” ibaresinin konmasına gerek yoktur.
İkinci Nüsha Düzenlenmesi
Menşe Şahadetnamesinin kaybolması halinde yeni bir ya da birden fazla takım halinde düzenlenen Menşe Şahadetnamesi, ilk belge üzerindeki tarih itibariyle “kopya” ibaresi ile onaylanır.