ARABULUCULUK NEDİR
Xxxxxxxx Xxxxxxxx & Xxxxx Xxxx
1
ARABULUCULUK NEDİR
⚫ MODUL 2
⚫ Arabuluculuğun Tarihçesi
⚫ Arabuluculuk Nedir
⚫ Arabuluculuğa Elverişli Alanlar
⚫ Arabuluculuğa Başvurulması Tavsiye Edilen Haller
⚫ Arabuluculuğun Olumlu Yönler
⚫ Arabuluculuğun Türleri
⚫ Arabuluculuğun Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri İçindeki Yeri
⚫ Arabuluculuk Sözleşmesi/ Arabulucu Sözleşmesi
2
ARABULUCULUĞUN TARİHÇESİ
⚫ Modern Anlamda Arabuluculuk 1960’lı yılların sonunda sıklıkla ABD de kullanılmaya başlamıştır.
⚫ 1976 yılında Xxxxxx Xxxxx Konferansı milat kabul edilir.
⚫ 1990 İngiltere ve Fransa’da
⚫ 2002 yılında Avrupa Birliği Medeni ve Ticaret Hukukunda Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Alternatif usuller Yeşil Kitap
⚫ 2003 yılında Aile Arabuluculuğu ve Cinsiyetler Arası Eşitlik Konusunda Tavsiye kararı
⚫ 2008 yılında Avrupa Konseyi Yönergesi
3
ARABULUCULUĞUN TARİHÇESİ
⚫ Türkiye ‘deki gelişimi:
⚫ Av.K.35/A ,CMK uzlaştırma
⚫ Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu
⚫ HUAK Yönetmeliği
⚫ Türkiye Arabulucuları Etik kuralları
⚫ Arabuluculuk hukukumuzda yargılama, tahkim ve diğer uyuşmazlık çözüm yöntemleri gibi adalete erişim araçlarından biri olarak kabul edilir.Adalete erişimin temelleri AİHS m.6, TC Anayasa m.2,5,9,10,36,141/4 ve HUAK’dur.
4
ARABULUCULUK NEDİR
⚫ Arabuluculuk ( Mediation ); 3. bir kişinin tarafları bir araya getirerek müzakere edebilmelerini sağladığı, aralarındaki iletişimi kolaylaştırdığı, çözüme ilişkin karar verme yetkisinin taraflarda , sürece ilişkin tavsiye ve karar verme yetkisinin ise 3. kişide olduğu yapılandırılmış bir süreçtir .
⚫ Soru: Arabuluculuk tanımında hangisi yer almaz?
5
ARABULUCULUK NEDİR
⚫ HUAK arabuluculuğu 2. madde de tanımlamaktadır.
«Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretmediklerinin ortaya çıkması halinde çözüm önerisi de getirebilen uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi»
Soru: Kanunumuza göre arabuluculuğun tanımında hangisi yer almaz?/ arabuluculuğun tanımında yer alan hususlar?
6
ARABULUCULUK NEDİR?
Arabuluculuğun TEMEL ÖZELLİKLERİ:
⚫ Uyuşmazlığın menfaat temelli çözülmesidir.
⚫ Hukuki değerlendirmeler arb.sürecinde yer almaz.
⚫ Taraflar mevcut düzenleme ve usullere bağlı kalmadan
kendilerine özel çözüm yolları geliştirebilirler .
⚫ Gönüllü bir Süreçtir
⚫ İradi bir Süreçtir.
⚫ Gizli Bir Süreçtir
⚫ Uyuşmazlığın her aşamasında gidilebilir
⚫ Soru:Aşağıdakilerden hangisi,“Hukuki değerlendirmeler arabuluculuk sürecinde yer almaz” ilkesine aykırıdır?
7
EŞ ARABULUCULUK
⚫ Ön Koltuk /Arka Koltuk Arabuluculuğu tecrübeli bir arabulucunun liderliğinde ;
⚫ İş bölümü yapılan eş arabuluculuk aynı anda yada tek tek taraflar ile görüşerek ,
⚫ Sıra İle yapılan Arabuluculuk ;arabuluculuğun aşamalarına göre yürütülebilir .
8
ARABULUCULUKTA KULLANILAN
YÖNTEM
Genellikle beş aşamalı bir yöntem izlenir:
⚫ Tarafların ve Arabulucunun Arabuluculuk Sürecine Hazırlanması ( Hazırlık Aşaması )
⚫ Sürecin Başlaması
⚫ Özel ve ortak oturumlar ( inceleme /araştırma aşaması )
⚫ Müzakere Aşaması
⚫ Sonuç Aşaması (Anlaşma /Anlaşamama )
⚫ Arabuluculuk sürecinin başarısı tarafların anlaşması ile ölçülmez.
⚫ Soru: Arabuluculukta kullanılan yöntemlerden hangisi ile süreç başlar?
9
SORU:
⚫ Arabulucunun zamanaşamı, hak düşürücü gibi
süreleri dikkate almaması arabuluculuğun hangi ilkesi ile açıklanabilir?
⚫ Arabulucunun taraflardan birisine “dava açarsan davayı kaybedersin” şeklinde konuşması hangi ilkeye aykırılık oluşturur?
⚫ Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen bir kararla ilgili arabuluculuğa gidilebilir mi?
⚫ Arabuluculuğun yapılandırılmış bir süreç olmasından ne anlaşılır?
10
ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİ ALANLAR
HUAK1/2 «Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği her özel hukuk uyuşmazlığı için arabuluculuğa gidilebilir. «
Ticari Uyuşmazlıklar
İşçi İşveren Uyuşmazlıkları Tüketici Uyuşmazlıkları Kira Uyuşmazlıkları
Ortaklığın Giderilmesi Uyuşmazlıkları Aile Uyuşmazlıkları
11
SORU:
*Üzerinde serbestçe tasarruf edilebilirlikten ne anlaşılır?
*Taraflardan birinin idare/kurum olması arabuluculuğa uygunluğu engeller mi?
*özel hukuk uyuşmazlığından ne anlaşılır?
*Dava şartı kapsamında olmayan uyuşmazlıklar arabuluculuğa uygun olup olmadığı nasıl anlaşılır?
12
ARABULUCULUĞA BAŞVURULMASI TAVSİYE
EDİLEN HALLER
⚫ Tarafalar arasında görünenin de ötesinde daha büyük çatışma ve menfaatler varsa,
⚫ Korumaya değer uzun süreli ilişki varsa,( ailevi , ticari ,
komşuluk vb. )
⚫ Görünün tarafların dışında başka taraflar varsa,
⚫ Uyuşmazlığın hızlı, ekonomik, gizli bir şekilde çözümüne
ihtiyaç varsa,
⚫ Yargı kararı ile çözülmesi halinde icrası çok zor olacak yada mümkün olmayacak ise,
⚫ Uzun süreli ve kalıcı bir çözüm ihtiyacı varsa , SORU:hangi durumlarda arabuluculuk tavsiye edilir?
13
ARABULUCULUĞUN OLUMLU YÖNLERİ
⚫ Menfaat ve İhtiyaç Odaklı Karşılıklı kabul edilmiş çözüm
⚫ Zamandan tasarruf
⚫ Masraftan Tasarruf
⚫ Kontrolün Taraflarda Olması
⚫ Gizlilik
⚫ Esneklik
⚫ Dava Yükünün Azaltılması
⚫ SORU: Arabuluculuğun olumlu yönleri nelerdir?
14
ARABULUCULUK SÜRECİNİ (OLUMSUZ )ETKİLEYEN DURUMLAR NELERDİR?
(Arabuluculukta Dikkat Edilmesi Gereken durumlar)
⚫ Taraflardan biri ve tüm tarafların taviz vermekten veya sulh olmaktan kaçınması
⚫ Anlaşma için her iki tarafından rızasının olmaması
⚫ Arabulucunun deneyim eksikliği , katılan avukatların bilgi yetersizliğinin getirdiği güvensizlik
⚫ Emsal teşkil eden karar elde etme isteği
⚫ Tarafların iş birliğinden kaçınması
15
ARABULUCULUK TÜRLERİ
⚫ KOLAYLAŞTIRICI ARABULUCULUK; tarafların uyuşmazlığın çözümünde ortak menfaatlerinin bulunması üzerine yapılandırılmış bir arabuluculuk sürecidir. Arabulucu bir çözüm empoze etmez, hukuki değerlendirme yapmaz, tavsiye vermez.
⚫ DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCULUK ; Tarafların uyuşmazlıktaki zayıf yönlerini belirtip bu konuda hakim yada hakemin nasıl karar vereceğini tahmin ederek taraflara yardımcı olur, dosyayı inceler teknik ve hukuki bilgi sağlar tarafların ihtiyaçlarından çok hakları üzerine odaklanılır . Formüle edici çözüm bulucu arabuluculuk olarak anılır
⚫ DÖNÜŞTÜRÜCÜ ARABULUCULUK ;İlişki odaklı arabuluculuk uyuşmazlığı çözülmesi gereken bir problemden ziyade tarafların gelişmesi için fırsat olarak görüp tarafların mücadele bilincini güçlendirme karşı tarafa saygı duymayı sağlama ileride ortaya çıkabilecek muhtemel sorunlarla daha iyi mücadele edebilme hedefi akran arabuluculuk örneklerinde görülür
16
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ
⚫ DOSTANE YÖNTEMLER ( menfaat temelli )
⚫ Müzakere ( doğrudan görüşme )
⚫ Xxx Xxxxxxxx
⚫ Nitelikli Müzakere ( 35/A)
⚫ Arabuluculuk
⚫ YARGISAL YÖNTEMLER ( hak temelli )
⚫ Tahkim
⚫ Mahkeme
17
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ
18
SORU:
⚫ Arabuluculukla yargısal süreç arasındaki üç fark nedir?
⚫ 1-Arabuluculuk esnek bir süreçtir- yargı değil
⚫ 2-Arabulucu karar vermez- hakim karar vericidir
⚫ 3-Arabuluculuk kural olarak gizli bir süreçtir-yargı alenidir
⚫ SORU: Arabuluculuğu diğer uluşmazlıt çözüm yöntemlerinden nasıl ayırt edebiliriz?
19
ARABULUCU SÖZLEŞMESİ
Uyuşmazlık Ortaya Çıkmadan önce yada sonra yapılabilir, arabuluculuğa başvurma konusunda yasal bir zorunluluğun olması durumunda gerekli değildir.
⚫ Arabulucu Sözleşmesi ;
Arabulucu ve uyuşmazlığın taraflar arasında yapılır ve tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenler
20
ARABULUCULUK SÜRECİNİN
TEMEL İLKELERİ !
⚫ MODÜL 3
⚫ GÖNÜLLÜLÜK /İRADİLİK
⚫ GİZLİLİK
⚫ ARABULUCUNUN TARAFSIZLIĞI
⚫ KONTROLÜN TARAFLARDA OLMASI
⚫ EŞİTLİK
21
GÖNÜLLÜLÜK/İRADİLİK
⚫ Arabuluculukta taraflar ;
⚫ 1. Sürece başvuru
⚫ 2. Sürecin devam ettirilmesi
⚫ 3.Sürecin sonunda bir anlaşmaya varılması konularında tamamen serbesttir. Süreçte gönüllülük ve iradilik ilkesi esastır.
22
GÖNÜLLÜLÜK
⚫ Arabuluculuk mahkeme yargısının alternatifi mi ?
⚫ Yargının alternatifi değildir
⚫ Adalete erişimde mahkemelere yardımcı bir usuldür
⚫ Yargı yolunu kapatan bir yöntem değildir
⚫ Hak arama özgürlüğüne engel olmamalıdır
23
GÖNÜLLÜLÜK
⚫ Arabuluculuk Sürecinin başlaması
-Tarafların talebiyle başlaması
-Hakimin Arabuluculuk Yöntemini teşvik etmesi
-Arabuluculuğun dava şartı haline gelmesi
Soru: Hangi durumda gönüllülük ilkesi ihlal edilmiştir?
24
GİZLİLİK
⚫ HUAK 4. md. Arabuluculuk sürecine güven duyulabilmesi için gizlilik güvence altına alınmıştır.
⚫ Aksi kararlaştırılmadıkça ;
⚫ Sürecin gizliliği
⚫ Beyan bilgi ve belgelerin gizliliği
25
GİZLİLİK
Gizlilik MADDE 4
(1) Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlüdür.
(2) Aksi kararlaştırılmadıkça taraflar ve görüşmelere katılan diğer kişiler de da bu konudaki gizliliğe uymak zorundadırlar.
26
GİZLİLİK
⚫ GİZLİLİĞİN KAPSAMI ;
Tarafların gizlilikten beklentileri
⚫ Kişisel ve ticari itibarın korunması, ilişkilerin devamı
⚫ Arabuluculuk nedeniyle öğrenilen bilgilerin düzenlenen belgelerin , anlaşma tekliflerinin gizliliği
⚫ Arabulucunu taraflarla ilgili edindiği bilgilerin ve arabulucunun özel oturumlardan edindiği bilgilerin diğer tarafla paylaşılmasının engellenerek gizliliğin sağlanması
27
GİZLİLİK
⚫ İÇ İLİŞKİDE GİZLİLİK
Aksi kararlaştırılmadıkça ve tarafın açık muvafakatı olmadıkça arabulucunun özel oturumlarda edindiği bilgiyi diğer tarafa aktaramayacak olmasıdır.
⚫ DIŞ İLİŞKİDE GİZLİLİK
«Bu odada olanlar bu oda da kalır « sürece katılanlar dışındaki kişilere karşı gizliliği ifade eder.
Sürecin aleni olmaması , arabulucunun tarafların ve 3. kişilerin sır saklama yükümlülüğü , beyan ve belgelere delil olarak dayanılmaması ( HUAK5 md. )
28
GİZLİLİK
Beyan veya belgelerin kullanılamaması
MADDE 5 – (1) Taraflar, arabulucu veya arabuluculuğa katılanlar da dâhil üçüncü bir kişi, uyuşmazlıkla ilgili olarak hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, aşağıdaki beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremez ve bunlar hakkında tanıklık yapamaz: (!)
a) Taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın
arabuluculuk faaliyetine katılma isteği.
b) Uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile sona erdirilmesi için taraflarca ileri sürülen görüşler ve teklifler.
c) Arabuluculuk faaliyeti esnasında, taraflarca ileri sürülen öneriler
veya herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü.
ç) Sadece arabuluculuk faaliyeti dolayısıyla hazırlanan belgeler.
29
GİZLİLİK
2) Birinci fıkra hükmü, beyan veya belgenin şekline bakılmaksızın uygulanır.
(3) Birinci fıkrada belirtilen bilgilerin açıklanması mahkeme, hakem veya herhangi bir idari makam tarafından istenemez. Bu beyan veya belgeler, birinci fıkrada öngörülenin aksine, delil olarak sunulmuş olsa dahi hükme esas alınamaz. Ancak, söz konusu bilgiler bir kanun hükmü tarafından emredildiği veya arabuluculuk süreci sonunda varılan anlaşmanın uygulanması ve icrası için gerekli olduğu ölçüde açıklanabilir.
(4) Yukarıdaki fıkralar, arabuluculuğun konusuyla ilgili olup olmadığına bakılmaksızın, hukuk davası ve tahkimde uygulanır.
(5) Birinci fıkrada belirtilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, hukuk davası ve tahkimde ileri sürülebilen deliller, sadece arabuluculukta sunulmaları sebebiyle kabul edilemeyecek deliller haline gelmez.
30
GİZLİLİK
⚫ Gizliliğin bertaraf edileceği xxxxxx ;
⚫ Tarafların rızası ,
⚫ Arabuluculuk sürecinde varılan anlaşmanın uygulanması ve icrası ,sürecin sonunda anlaşmaya varıldığı takdirde xxxx xxxxx ve kolay anlaşılır bir anlaşma hazırlanır , bu anlaşma için icra edilebilirlik şerhi alınır.
⚫ SORU: Taraflar gizliliğin aksini kararlaştırmışsa, süreçte düzenlenen belgeler mahkemede delil olarak kullanılabilir mi?
31
TARAFSIZLIK
⚫ «Arabulucunun tarafsız ve bağımsızlığı «
⚫ Uyuşmazlığın taraflarına karşı tarafsızlığı
⚫ Ön yargısız (kendi kişisel değerlerin farkında olma )
⚫ Eşitlik
⚫ Uyuşmazlığın konusu bakımından tarafsızlık Arabuluculuk sonucu varılacak anlaşmada kişisel menfaati olmaması tarafla ve uyuşmazlık konusu ile
kişisel veya iş ilişkisinin olmaması herhangi bir
menfaatinin bulunmaması.
32
TARAFSIZLIK
⚫ Tarafsızlık HUAK 9 maddede tanımlanmıştır.
(1) Arabulucu görevini özenle, tarafsız bir biçimde ve şahsen
yerine getirir.
(2) Arabulucu olarak görevlendirilen kimse, tarafsızlığından şüphe edilmesini gerektirecek önemli hâl ve şartların varlığı hâlinde, bu hususta tarafları bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu açıklamaya rağmen taraflar, arabulucudan birlikte talep ederlerse, arabulucu bu görevi üstlenebilir yahut üstlenmiş olduğu görevi sürdürebilir.
(3) Arabulucu, taraflar arasında eşitliği gözetmekle yükümlüdür.
(4) Arabulucu, bu sıfatla görev yaptığı uyuşmazlıkla ilgili olarak açılan davada, daha sonra taraflardan birinin avukatı olarak görev üstlenemez HUAKY 12 md.
33
KONTROLÜN TARAFLARDA OLMASI
⚫ Taraflar arabuluculuk sürecinde ;
-Karar verme yetkisi
-Anlaşmanın şartlarını belirleme yetkisi
-Süreci etkileme imkanına sahiptir.
Arabulucunun süreçteki rolü kimin haklı kimin haksız olduğuna karar vermek değil taraflara uyuşmazlığın çözümü için menfaatlerini hatırlatarak bunların ortaya çıkması için sorular sormaktır.
34
EŞİTLİK
Taraflar arabuluculuk sürecinde ; Başvurma aşamasından itibaren tüm süreç boyunca eşit haklara sahiptirler . ( silahların eşitliği )
Devlet yarısı önünde eşit olan tarafların iradi olarak yürütülen bir süreçte eşit olmamaları düşünülemez.
Xxx Xxxxxsizliklerinin Yönetimi ;
Sürece hazırlık , müzakere becerisi , mali kaynak , hukukçu ve uzman desteği , iyi niyet eksikliği , zorlama , işbirlikçi olmayan davranışlar nedeniyle güç dengesizlikleri olabilir. Öz saygısı düşük, hakları konusunda bilgi sahibi olmayan kaynakları az bireylerin daha bilgili ve yetkin bireylere göre başarı oranı daha düşüktür. Güç dengesizlikleri arabuluculuk sürecini olumsuz etkiler.
35
GÜÇ DENGESİZLİKLERİ
Güç dengesizlikleri olan hallerde arabuluculuk neticesinde varılan anlaşmanın adil ve hakkaniyete uygun olması arabulucunun sorumluluğunda mıdır ?
⚫ Arabulucu güç dengesizliklerinin hangi aşamada tarafların karar verme sürecine etki edeceğini tespit etmeli ve bunun üstesinden gelmek için gerekli tedbirleri almalıdır.
⚫ Tarafsız yaklaşım
⚫ Açılış ve başlangıç aşamasında kuralları belirleme ( konuşma süresi
müzakerede iyi niyet vb. )
⚫ Güç dengesinin sağlanması için uzman desteğine teşvik etme
⚫ Özel görüşmelerde zayıf olan tarafa güven ve kontrol aşılamak için sorular
sorma ( karşı taraf …. derse nasıl bir yanıt verirsiniz. )
⚫ Taraflardan birinin sürece etkili bir biçimde katılma gücüne sahip olmadığını taraf egemenliğinin sağlanamadığını tespit ederse süreci sonlandırmalıdır.
36
GÜÇ DENGESİZLİKLERİ
Arabuluculuk sürecinin adil ve hakkaniyete uygun olması ile anlaşılması gereken ;
⚫ aslında hangi tarafın ne kadar güçlü olduğu değil tarafların taraf egemenliğinin sağlanması için gerekli güce sahip olmalarıdır.
⚫ süreç boyunca tarafların menfaatlerini açıkça ifade edebilme güç ve olanağına sahip olup olmadığını sağlamak ve gerekli tedbirleri almaktır.
37
TOPLUMSAL ÇEŞİTLİLİK VE GÜÇ İLİŞKİSİ
⚫ Kişisel ve psikolojik farklılıklara dayalı güç ilişkişi, bireyin kendi hedeflerine erişebilme yeteneği ile ilgilidir. yaş, engellilik durumu, eğitim durumu, statüsü yaşadığı yer vb. tutumlar güçsüzlük yaratabilir.
⚫ Söylemsel ve Kültürel farklılıklara dayalı güç ilişkisi, kültür gündelik yaşamda güç dengesizliklerini pekiştirebilir. cinsiyete dayalı iş bölümü ( erkek işi kadın işi) kültürel farklar , toplumsal cinsiyet yetiştirilme tarzı vb.arabuluculuk sürecinin başarısı tarafların ihtiyaç ve menfaatlerini ifade edebilmesine bağlıdır.
⚫ Yapısal Alan ,kişilerin kaynaklara erişim açısından farklı toplumsal konumda yer almaları nedeniyle ihtiyaç ve menfaatlerin farklı referanslar ile belirlenmesidir. Yaşça büyük bir erkeğin genç bir kadın karşısında kararlar ve düşünceleri açısından daha fazla dikkate alınması söz konusu olabilir.
⚫ Toplumsal cinsiyet algısı ,
⚫ Şiddet riskinin belirlenmesi
38
ARABULUCU KİMDİR
⚫ MODÜL 4
⚫ ARABULUCU KİMDİR
⚫ ARABULUCUNUN SİCİLE KAYIT ZORUNLULUĞU
⚫ ARABULUCUDA BULUNMASI GEREKEN TEMEL ÖZELLİKLER
⚫ ARABULUCULUĞUN DİĞER MESLEKLERDEN FARKI
⚫ ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI GEREKEN BECERİLER
39
ARABULUCU KİMDİR
⚫ Arabulucu HUAK 2 Md.
Taraflar arasındaki çatışmanın çözümüne yardımcı olmak amacıyla arabuluculuk sürecini idare eden ve arabuluculuk yöntemlerini bilip uygulayabilen tarafsız gerçek kişidir.
Ülkemizde kanuna tabi arabuluculuğu Adalet Bakanlığı tarafından tutulan sicile kaydolmuş gerçek kişiler yapabilir.
Tek başına yada eş arabuluculuk şeklinde yürütülebilir.
40
ARABULUCULUK SİCİLİNE KAYIT
ZORUNLULUĞU
HUAK 19 md.
⚫ Arabuluculuk mesleğini yapabilmek için sicile kayıt zorunluluğu vardır.
⚫ Sicil Arabulucuxxx Xxxxx başkanlığı tarafından tutulur
⚫ Sicile kayıt Şartları (HUAK m. 20/2; XXXXX m. 24/3)
a) Türk vatandaşı olmak,
b) Mesleğinde en az beş yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunu olmak,( arabuluculuk avukatlık ile bağdaşan iştir )
c) Tam ehliyetli olmak,
ç) (26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahkûm olmamak,
d)Arabuluculuk eğitimini tamamlamak ve Bakanlıkça yapılan yazılı ve uygulamalı sınavda başarılı olmak.
41
ARABULUCULUK SİCİLİNE KAYIT
ZORUNLULUĞU
⚫ Sicile kayıtlı olmayan bir kişiden arabulucu olarak faydalanılması o kişiyi sicile kayıtlı hale getirmez. Yapılan faaliyette kanunda tanımlanan sonuçları doğurmaz.
⚫ Sile kaydolmuş birinin bu şartları taşımadığının anlaşılması halinde ,
⚫ Arabulucunun kanunda sayılan yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde ( gizlilik , görevi özenle ve tarafsız olarak ifa, tarafların aydınlatılması , aidat ödeme yükümlülüğünün ihlali sicilden silinir.
42
ARABULUCUDA BULUNMASI GEREKEN
TEMEL ÖZELLİKLER
⚫ TARAFSIZLIK
⚫ İYİ BİR DİNLEYİCİ OLMAK
⚫ ESNEK OLMAK
⚫ KOLAY ANLAŞILIR OLMAK
⚫ SÜREÇ YÖNETME BECERİSİNE SAHİP OLMAK
⚫ ANLAŞMAZLIĞIN DİNAMİKLERİNİ VE KARMAŞIKLIĞINI HIZLI KAVRAMA BECERİSİNE SAHİP OLMAK
⚫ EMPATİK ANLAYIŞA SAHİP OLMAK
⚫ DÜRÜST VE GÜVENİLİR OLMAK
⚫ ELEŞTİRLERE AÇIK OLMAK
⚫ UYGUN BİR MİZAH ANLAYIŞINA SAHİP OLMAK
⚫ SABIRLI OLMAK
43
ARABULUCUDA BULUNMASI GEREKEN
ÖZELLİKLER
Empati Nedir ;
⚫ Kişinin kendisini başka bir birinin yerine koyarak söz konusu bilincin duygularını, isteklerini ve düşüncelerini denemeksizin anlayabilmesi becerisi.
⚫ Empati kurmak ; kendini karşındakinin yerine koyup, onun bakış açısı ile bakarak, onun duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak, zihninde oluşan anlayışı karşındakine iletmektir.
⚫ Empati ve sempati farklı kavramlardır. Sempati karşımızdaki kişinin acı ve sevinçlerini birlikte hissetmek ve o duyguyu onunla birlikte yaşamaktır.
⚫ Empatik eğilim doğuştan gelen, empatik beceri ise öğrenilen bir fonksiyondur.
44
EMPATİK ANLAYIŞA SAHİP OLAN KİŞİLERİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ
⚫ 1-Aktif dinleyicidir: Söylenenlere dikkat etmek, soru sorarak onu yüreklendirmek.
⚫ 2-Ortak kimlik/aidiyet algısı: Farklılıklardan ziyade benzerlikleri
vurgulamak
⚫ 3-Özgeci davranış: İnsanlarla bğlantı içinde ortak iyilik için hareket etmek.
⚫ 4-Eşitsizlikle mücadele: dezavantajlı grupların kendisini ifade
etmesi konusunda destekleyici olmak
⚫ 5-Duygulara önem verme: duygulara karşılıklı önem verme, üzerinde durma.
⚫ 6-Anlayışlı olma/Yargılayıcı olmaktan kaçınma: önyargısız
şekilde tarafları dinlemek..
⚫ 7-Genellemelerden kaçınmalıdır.
⚫ .
45
ARABULUCULUĞUN DİĞER
MESLEKLERDEN FARKI
⚫ Arabulucu – avukat farkı ;
Avukat ; hukuki ilişkilerin düzenlenmesi , uyuşmazlıkların çözümünde bilgi ve tecrübesini adaletin hizmetine ve kişilerin yararına sunan kimsedir. Avukat taraftır. Her bir taraf avukatını seçerken serbesttir.
Arabulucu ; tarafsızdır, uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olur taraflara hukuki açıdan görüş vermez yol göstermez . Arabulucunun seçiminde tarafların ortaklaşa karar vermesi gerekir
46
ARABULUCULUĞUN DİĞER
MESLEKLERDEN FARKI
⚫ Arabulucu – Hakem Arasındaki Farklar
Hakem /Tahkim : özel hukuk uyuşmazlıkları hakemin nihai kararı ile sona erer , hakemi taraflar seçer, verilen karar icra kabiliyetine sahiptir.
Arabulucunun görevi, yargılama yaparak karar vermek değil, tarafların üzerinde anlaşabilecekleri bir çözüm bulmalarına yardım etmektir. Arabulucuyu taraflar seçer nihai kararı taraflar verir. Varılan anlaşma şartları taşıması halinde icra kabiliyetine sahiptir.
47
ARABULUCULUĞUN DİĞER
MESLEKLERDEN FARKI
⚫ Hakemler taraflarca seçilir.
⚫ Ucuz ve hızlıdır.
⚫ Hakemler usul kuralları ile daha az bağlıdır.
⚫ Aleni değildir.
⚫ Çözümü garanti eder.
⚫ Kazan-Kaybet
⚫ Taraflar çözümden memnun olmayabilir.
⚫ Çözüm odaklıdır.
⚫ Taraf menfaatleri geri plandadır.
48
ARABULUCULUĞUN DİĞER
MESLEKLERDEN FARKI
Arabulucu- Hakim Arasındaki farklar ;
⚫ Xxxxx, devlet adına yargılama yapıp yargı yoluyla nihai kararı verir. 2802 sayılı HSK şartları taşıyan kişiler bu görevi yapabilir. Ataması devlet tarafından yapılır. Mevcut hukuk kuralları ve delilerden yararlanarak uyuşmazlığı nihai şekilde sona erdirecek şekilde bağlayıcı kararı verir.
⚫ Arabulucu, taraflarca seçilir , bağlayıcı bir karar elde edilmesi tarafların bu konuda anlaşmalarına bağlıdır. Yargılama yapmaz uyuşmazlık hakkında karar verme yetkisine sahip değildir. Uyuşmazlık sonunda nasıl bir karar elde edileceği yada karar elde edilip edilemeyeceği taraflara aittir.
49
ARABULUCULUĞUN DİĞER
MESLEKLERDEN FARKI
Arabulucu- Uzlaştırmacı arasındaki farklar ;
⚫ Uzlaştırmacı 5271 Sayılı CMK göre atanan mağdur, suçtan zarar gören ile fail arasında uzlaşma teklifinin kabul etmesi üzerine görev yapan kişidir. Uzlaştırma Ceza hukukuna ilişkin uyuşmazlıkların hukuki neticelerinde ilişkin kullanılan yöntemdir.
⚫ Arabulucu ise taraflarca seçilir , özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümüne ilişkin yöntemdir .
⚫ Her ikisinde de süreç gizlidir. Karar taraf iradesindedir.
50
ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ Arabulucunun süreç yönetimindeki görevleri ; Sürecin Yöneticisi
İletişim Sağlayıcı Bilgilendirici Çözüm Artırıcı
Gerçekçi düşüncenin temsilcisi Kusurları Üstlenici
Duyguları iyi yöneten
Tarafları geçmişten geleceğe yönlendirebilen
51
ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ Süreç Yönetimi ;
Arabulucu süreci planlayıcısı ve idare edenidir. Görüşme süresi , ortam, katılımcılar, gizliliğin ve karşılıklı saygının sağlanması arabulucunun görevleridir.
Olumlu bir ortamın oluşturulması arabulucunun sorumluluğundadır. İyimser, enerjik, sabırlı olmalı zamanı iyi yönetmelidir.
52
ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ İletişim sağlayıcı ;
İletişim tekniklerini kullanarak , soru sorarak tarafların birbirini doğru anlamasına yardımcı olmalıdır. Bunun için tartışmalara herkesi dahil etmeli, dikkatli dinleyici olmalı , açık ve tarafsız olmalı söz ve beden dili uyumlu olmalı ,göz teması kurmalı süreç boyunca gizliliğe uymalıdır.
Arabulucu sadece dinlemez, duyup anlamalı ve bunu yansıtmalıdır.
53
ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ Bilgilendirici ;
Arabuluculuk hakkında genel bilgileri, sürecin işleyişi , aşamaları ve gündeme ilişkin bilgileri vererek tarafları aydınlatmalıdır.
⚫ Çözüm Artırıcı ;
Arabulucu bir çözüm empoze edemez ,ancak çözüm seçeneklerini ortaya çıkarmak konusunda tarafların tıkandıkları noktalarda yeni düşünceler oluşturmalarını sağlayabilir. Bunu yaparken gizliliği ihlal etmemelidir.
54
ARABULUCUNUN GÖREV VE
İŞLEVLERİ
Gerçekçi Düşüncenin Temsilcisi ;
⚫ Gerçekçi olmayan ve karşı tarafça kabul edilmesi mümkün olmayan yaklaşımlar yada telifler söz konusu olduğunda gerçeklik testi yapabilir.
Kusurları Üstlenici ;
⚫ Bir tarafın diğer tarafa doğrudan yapıldığında kabul etmeyeceği bir teklifi tarafın onayını alarak kendi fikriymiş gibi iletebilir , süreçte yaşanan iletişim kusurlarını üstlenebilir.
55
ARABULUCUNUN GÖREV VE İŞLEVLERİ
⚫ Duyguları iyi yöneten ;
Taraflar ile yapacağı yüz yüze görüşmelerde duyguların serbest kalmasını sağlayarak tarafların rahatlamasını böylece sürecin tıkanmasına neden olabilecek engellerin kalmasını sağlar öfke patlamalarının önüne geçmek sakinleştirmek yada ara vererek kontrolü sağlar .
⚫ Tarafları Geçmişten Geleceğe Yönlendiren ;
Her ki tarafından kazanmasına odaklanan bu süreçte tarafların geçmişte yaşananlardan ziyade geleceğe yoğunlaşmalarını sağlar .
56
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI
XXXXXXX XXXXXXXXX
⚫ Aktif – Etkili Dinleme ;
Arabulucu uygun ( açık - kapalı uçlu ) soruları sorarak hikayelemeyi başlatır. Uygun sorular ile meselenin derinine inerek açıklığa kavuşturur , özetleme, odaklanma, sözlü ve sözsüz iletişim davranış modelleme, empati, duyguların yönetilmesi yansıtma , amaçlı sessizlik yöntemlerini aynı anda kullanır.
Anlam mesajın çıktığı yerde değil ulaştığı yerde oluşur. Konuşmacıya dinlenildiği gösterip devam etmesi için geri bildirimde bulunmak yolu ile gerçekleşir
57
NEDEN DİNLEMEYİZ
Konu ilgimizi çekmediği için Konuşmacıya yönelik tepkimizden Önyargılı olduğumuzdan
Beden dili uygun olmadığı, rahatsız edici olduğundan Göz teması eksik olduğundan
Konuşmak için sıra beklediğimizden Savunmaya çekilip cevap hazırladığımızdan Kullanılan dil yüzünden
58
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI GEREKEN
BECERİLER
Kapalı Uçlu Sorular ;
⚫ Sadece evet, hayır veya belli bir gerçeklik ifadesiyle yanıtlanabilen sorulardır.
⚫ Anlaşmazlığın belirli bir yönüyle ilgili somut bilgiye ulaşmak için sorulan sorulardır.
⚫ Arabuluculuk sürecinin başında pek tercih edilmeyen soru türüdür.
⚫ Yönlendirici sorular ise soran tarafın istediği tepkiyi yada yanıtı teşvik eden sorulardır.
⚫ Bu tür soruların sorulması sürecin kapsamını daraltabilir, elde edilen bilginin miktar ve niteliğini azaltabilir.
⚫ Soru sorulan tarafın kendisini sorgulanıyor hissetmesine ve
arabulucu ile gerginlik yaşamasına sebep olabilir.
⚫ Çok fazla bilgi toplamaya imkan vermez.
59
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI GEREKEN
BECERİLER
Açık Uçlu Sorular ;
Arabulucu taraflar, tarafların yaşadığı uyuşmazlık ve bunun taraflarca nasıl algılandığı ile olası çözüm ihtimallerini saptayabilmek için mümkün olduğunca fazla bilgi toplamalıdır.
⚫ Arabulucu, tarafları olduğunca fazla bilgiyi sorgulanıyor gibi hissettirmeden paylaşmalarını sağlamasına imkan verir.
⚫ Çok fazla yapılandırılmış bir soru sorma sıralaması
kullanılmamalıdır.
⚫ Arabulucu sorusunun sorduktan sonra sadece cevabı dinlemelidir.
⚫ Aktif dinleme, duyguların ve içeriğin çerçevelendirilmesi yada yeniden çerçevelendirilmesini takip etmek veya duyulanları netleştirmek , ketum konuşmacıyı teşvik etmek, cesaretlendirmek ve dinlendiğini hissettirmek için faydalı olur.
60
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI
XXXXXXX XXXXXXXXX
Sözsüz İletişim ;
⚫ Arabuluculuğun yapıldığı yer
⚫ Oturma düzeni
⚫ Jest ve mimikler
⚫ Göz teması
⚫ Tarafların beden dilinin ip uçlarının iyi okunması
⚫ Taraflarla etkili iletişim kurulması
61
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI
XXXXXXX XXXXXXXXX
Yeniden Çerçeveleme ,
Kelimelerin düzeltilmesi, yeniden düzenlenmesi değiştirilmesi yolu ile daha olumlu anlam kazandırılmasıdır.
Yapıcı olmayan çerçeveden uzaklaşmak, farklı ve pozitif ifadeye ulaşmak karşı tarafı üzecek, rahatsız edecek utandıracak kısımlardan kurtulmak için yapılır .
İfade hakaret öfke gibi unsurlardan arındırılarak soruna odaklanmalıdır. Böylece öfkenin tırmanmasını engellemek , tarafları pozisyonlardan menfaatlere doğru yöneltmek , uyuşmazlığı tarif etmek ,düşüncelerin geçmişten geleceğe taşınması , mümkünse ortak hedeflerde birleştirmek ve ödün takası yaptırmak mümkün olabilir.
O bir yalancı. Bana borcunu ödemedi
Borcunu ödemediği için sinirli görünüyorsunuz / güven konusunda
sorun yaşıyorsunuz
62
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI
XXXXXXX XXXXXXXXX
Özetleme ;
⚫ Tüm tarafları dinleyerek duygularını tarafsız ve ayrımcı olmadan özetlemelidir.
⚫ Uzun açıklamalardan sonra özetleme yapmak tarafların takibin kolaylaştırır ,kontrolün arabulucuda kalmasını sağlar, çelişkilerin giderilmesi mesajı netleşmesini sağlar ,
⚫ Tarafların anlaşıldığını teyit edebilir,
⚫ Dinleyici , tarafı duyup anladığını gösterir
⚫ Önemli Konulara yoğunlaşma sağlar
⚫ Taraflara söylediklerini değiştirme imkanı verir
⚫ Düzensiz şekilde konuşulmuş ifadelerin düzeltilmesine imkan
verir
⚫ Arabulucu ve taraflara zaman kazanmasını sağlar
63
ARABULUCUNUN SAHİP OLMASI
XXXXXXX XXXXXXXXX
Soru Sorma ;
⚫ Kapalı Uçlu ;
⚫ Yarı kapalı uçlu
⚫ Açık uçlu
⚫ Basit ve kısa sorular
⚫ Olumsuz ve ön yargılı ifadeleri olumlu ve çerçeveleyerek yeniden sorma ,
⚫ Doğru zamanda doğru soruyu sorma becerisine sahip olmak önem taşır.
64
ARABULUCULUK AŞAMALARI
Modül:5
Arabuluculuk yapılandırılmış bir süreçtir.
⚫ HAZIRLIK
⚫ BAŞLANGIÇ
⚫ İNCELEME – ARAŞTIRMA – KEŞİF
⚫ MÜZAKERE
⚫ SONUÇ /ANLAŞMA
65
ARABULUCULUK AŞAMALARI
HAZIRLIKAŞAMASI (Modül-6)
HAZIRLIK AŞAMASI ;
⚫ Sürecin ilk aşaması olmakla birlikte bu aşama faaliyetin
fiilen başlamasından önceki süreyi de kapsar.
⚫ Arabulucu,taraflara bilgilendirme oturumu düzenleyebilir. Arabulucunu yetkisi dahilindeki tüm faaliyetleri kapsar şekilde arabuluculuk sözleşmesi yapılmalıdır.
⚫ Henüz sözleşme yapılmamış bu aşama değerlendirme süreci olarak da kullanılabilir, uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olup olmadığı değerlendirmelidir
66
HAZIRLIK AŞAMASI
HAZIRLIK AŞAMASI ;
⚫ Sürecin ilk aşaması olmakla birlikte bu aşama faaliyetin
fiilen başlamasından önceki süreyi de kapsar.
⚫ Arabulucu,taraflara bilgilendirme oturumu düzenleyebilir. Arabulucunu yetkisi dahilindeki tüm faaliyetleri kapsar şekilde arabuluculuk sözleşmesi yapılmalıdır.
⚫ Henüz sözleşme yapılmamış bu aşama değerlendirme süreci olarak da kullanılabilir, uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olup olmadığı değerlendirmelidir
67
HAZIRLIK AŞAMASININ
PLANLANMASI
⚫ Birinci Basamak: Kontrol listesi hazırlamak :Telefon görüşmesi/kimler katılıyor/uyuşmazlığın anlaşılamsı/ilk toplantının planlanması/gerekli belgeler
⚫ İkinci Basamak: Taraflarla ilk temasın kurulması
⚫ Üçüncü Basamak: Güvenli bir görüşme ortamının hazırlanması
⚫ Dördüncü basamak: Arabulucu sözleşmesinin hazırlanması
⚫ Beşinci Basamak: taraflarla arabuluculuk öncesi ilk
görüşme/değerlendirme süreci/bilgilendirme toplantısı
68
ARABULUCULUK AŞAMALARI
BAŞLANGIÇ AŞAMASI (Modül-7)
⚫ Başlangıç ; Sürecin Başladığının belgelenmesi. Etkili bir açılış konuşması ile arabulucu otumu başlatır. Sürecin anlaşılması sağlanır ve temel kuralların
konularak doğrulanır.
Selamlama , oturma düzeni , tanışma , yetki kontrolü
,sürenin belirlenmesi , konuşma kuralları , gizlilik , oturum bilgileri , daha önce imzalanmamış ise arabuluculuk sözleşmesinin imzalanması tamamlanır
69
AÇILIŞ KONUŞMASI
⚫ Arabulucunun Açılış konuşmasında; arabuluculuğun temel ilkeleri, faydaları, sürecin temel kuralları ve işleyişi, günün nasıl planlandığı, ortamdaki imkanlar hakkında tarafları bilgilendirir, onlardan gelecek soruları yanıtlar.
⚫ Xxxxx Xxxxxxx: gönüllülük, gizlilik, eşitlik, tarafsızlık, kontolün taraflarda olması
⚫ Temel Kurallar : Gizlilik, gönüllülük, tarafsızlık, çözüm empoze
etmeme, bağlayıcı olmama, söz kesmeme ve saygı
⚫ Arabulucunun rolü ve yetkisi taraflar nezdinde netleşir.
⚫ Tarafların süreç içerisindeki rolleri anlatılır.
⚫ Tarafların Açılış konuşması. Konuşmaya kimin başlayacağı, süresi, sırayla yapılan konuşmalar, gergin açılışkonuşmaları, birlikte yapılan konuşmalar.
70
ARABULUCULUK AŞAMALARI
İNCELEME/ARAŞTIRMA (Modül-8)
⚫ İnceleme / Araştırma
Mevcut uyuşmazlık ile ilgili olayları, duyguları , diğer önemli hususları ortaya çıkarmak başlıkları ortaya çıkarmak amaçtır. Taraflara söz hakkı verilir kendi anlatımları ile uyuşmazlık
hakkında bilgi verirler bu aşamada arabulucu ve diğer
katılımcılar söz kesmez , xxxx xxxxxx yorum yapmaz.
Anlatımlar bitikten sonra arabulucu bazı hususların açıklığa kavuşması için yada bilgi boşluklarını tamamlamak için sorular sorar elde ettiği bilgileri ve gözlemlediği duyguları yansıtarak güven ilişkisi kurar.
Pozisyonların altındaki menfaat ve ihtiyaçlar tespit edilir. Olası anlaşma için ele alınması gereken konuların listesi çıkarılır.
71
İNCELEME/ARAŞTIRMA
⚫ 1-Bilgi Toplama: İspat için değil kendi çözümlerini üretmeleri için toplanır. Bunlar; İç Bilgiler, Dış Bilgiler
⚫ İç bilgiler , menfaatleri saptamak için ;Dolaylı, doğrudan, varsayımsal, deneme yöntemleriyle
⚫ Dış bilgiler, uyuşmazlığın geçmişi, masraf ve kayıplar, çözüm için önceden yapılan denemeler, tarafların
kişisel özellikleri, organizasyona ait kaynakların gözden geçirilmesi, objektif standartlar.
72
İNCELEME/ARAŞTIRMA
⚫ 2-Pozisyonlar, menfaatler ve ihtiyaçların farklarının ortaya çıkarılması.
⚫ Pozisyon; tarafların açıkça ifade ettikleri düşünce ve isteklerdir.
⚫ Menfaat; Her pozisyonun arkasında menfaat yatar. Neden o pozisyonu aldığımızın cevabı menfaattir.
⚫ Xxxxxxx; her menfaatin altında ihtiiyaç yatar. Genelde uyuşmazlıkların altında temel insan ihtiyaçları vardır.
⚫ İhtiyaçlar karşılanmadıkça kalıcı bir anlaşma elde edilemez.
73
İNCELEME VE ARAŞTIRMA
⚫ İNCELEME AŞAMASINDA ARABULUCUYA YARDIMCI OLACAK UNSURLAR:
⚫ Tarafların Açılış konuşması :Kendi bakış açılarından uyumazlığı anlatması(1), uyuşmazlığın geçmişi, taraflar
arasındaki ilişkiyi, ihtiyaç,menfaat, pozisyonları hakkında bilgi verir(2) fayda sağlar.
⚫ Xxxx Xxxxxx: Açık Uçlu Sorular/Kapalı Uçlu Sorular
⚫ Zor durumlarla mücadele etmek
⚫ Gündem oluşturulması:öncelikli tartışılacak konuları belirlemek
⚫ Özel oturumlar:
⚫ Yeniden çerçeveleme. Aşırı duygusallık ve olumsuzluk içiren, yapıcı olmayan ifadeleri farklı ve pozitif şekle dönüştürmektir.
74
ARABULUCULUK AŞAMALARI
MÜZAKERE (Modül-9)
⚫ Müzakere ;
Taraflar arabulucunun yardımı ile uyuşmazlık konularını müzakere eder ve anlaşmaya varxxxx çalışır.
Arabulucu taraflardan çözüm seçeneklerini sıralamalarını her bir seçeneğin nasıl uygulanabilir olduğunu ortaya koymalarını ve alternatifler üzerinden sorunu çözmeye çalışmalarını teşvik eder.( beyin fırtınası )
Son olarak katılımcılar kararlarını gözden geçirir ayrıntıları tartışır seçeneklerin menfaatlerini karşılayıp karşılamadığını değerlendirmek için gerçeklik testi yapar
75
MÜZAKERE
⚫ Temel Müzakere Türleri:
⚫ 1-Kazan-Kazan 2-Kazan-Kaybet
⚫ Kazan Kazan: Pastayı büyütme, ortak çıkarları
artırma, yüksek seviyide bilgi paylaşımı, uzun süreli ilişki, konu sayısı çok, yaratıcı ve yeni çözümlür, ihtiyaç temellidir.
⚫ Kazan-Kaybet: pastadan en çok pay almak, birinin kazancı diğerinin kaybı, düşük derecede bilgi
paylaşımı, kısa dönemlik ilişki, az sayıda konu,
standart klasik çözümler, talep ve pozisyon temellidir.
76
MÜZAKERE
⚫ TEMEL MÜZAKERE STRATEJİLERİ/TARZI
⚫ Uyuşmacı: Kazanmak için kaybetmek
⚫ Problem çözücü: Kazan-Kazan
⚫ Kaçınmacı: Xxxxxx-Xxxxxx
⚫ Rekabetçi: Kazan-Kaybet
⚫ Uzlaşmacı: Farkı ikiye bölmek
77
MÜZAKERE
⚫ HARVARD MÜZAKERE MODELİ
⚫ Kişileri problemlerden ayrı tutmak
⚫ Taleplere değil ihtiyaçlara odaklanmak
⚫ Karşılıklı kazanç seçenekleri yaratmak
⚫ Nesnel kriterler uygulamak
⚫ Özetle kazan kazan müzakerede, uyuşmazlıklar önlenebilir ve çözülebilir, ilave değer yaratılabilir, psikolojiyi iyi yönetir, içeriği tam ve doğru olarak
görüşür, örtük ihtiyaçları/çıkarları gün yüzüne çıkarır.
78
MÜZAKERE
⚫ Temel kavramlar ve dinamikler:
Müzakere süreci statik değil, dinamik bir süreçtir. Bu dinamiği sağlayan kavramlar:
-Direnç noktası: Kabul edilebilecek en son nokta
-Hedef noktası: elde edilip masadan kalkılmak istenen nihai nokta.
-İlk teklif : dönüm noktasıdır.
-Karşı teklif : ilk teklife karşı sunulan ilk karşı teklif
-Tavizler: taviz verlek zayıflık değildir bilinci
-BATNA (alternatif B planı)müzakereye girmezse, anlaşma sağlanamazsa b planınız var mı?
-Anlaşma Aralığı : tarafların direnç noktaları arasında kalan aralıktır.
79
ARABULUCULUK AŞAMALARI
SONUÇ AŞAMASI (Modül-10)
⚫ ARABULUCULUK SÜRECİNİN SONA ERMESİ:
⚫ 1-Tarafların uyuşmazlık konusu üzerinde anlaşması
⚫ 2-Taraflara danışıldıktan sonra daha fazla çabanın gereksiz olduğu arabulucu tarafından tespit edilirse
⚫ 3-Taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya arabuluculuk sürecinden çekildiğini bildirirse
⚫ 4-Taraflar anlaşarak süreci sonlandırabilir
⚫ 5-Uyuşmazlık arabulculuğa elverişli değilse
80
SONUÇ AŞAMASI
⚫ SON TUTANAK
Son tutanak, arabulucu faaliyetinin sonunda tarafların
anlaştıkları, anlaşamadıkları veya faaliyet başka sebeple
sona erd ise sebebi yazılmak suretiyle düzenlenir.
Son tutanak arabuluculuğun sona erdiğini belgelemek için düzenlenir.
Tutanak, taraflar, varsa vekilleri ve arabulucu tarafından imzalanır. Taraflar veya vekillerince imzalanmazsa, sebebi belirtilmek suretiyle sadece arabulucu tarafından imzalanır.
KAPANIŞ konuşmasıyla süreç tamamlanır.
81
SONUÇ AŞAMASI
⚫ ANLAŞMA BELGESİ
Anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir. Anlaşma metni,taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.
Anlaşma metni;
-tarafların iradelerini doğru anlatmalı
-yanlış anlamaya sebebiyet vermeyecek kadar basit ve anlaşılır olmalı
-birden fazla ifa varsa açık ve sıralaması anlaşılır olmalı
-icra edilebilir nitelikte düzenlenmeli
82
SONUÇ AŞAMASI
⚫ Anlaşma Belgesinde bulunması zorunlu hususlar: 1-Tarafların ad-soyad, TC Kimlik numaraları, ticaret ünvanı, ticaret sicil no ve varsa vekillerinin adı, soyadı
Baro sicil numaraları
2-Anlaşma tarihi 3-Anlaşma şartları
4-Arabulucunun adı, soyadı ve imzalar.
Anlaşma Belgesinin arabulucu ve taraflarca imzalanması zorunluluktur.
83
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ VE
FARKLILIK (Modül-11)
⚫ Cinsiyet, kız ve erkek çocuklar ile kadın ve erkek arasındaki biyolojik farktır.
Hepimiz kız ve erkek çocuklar olarak doğarız ancak ailemiz ve toplum bize nasıl kadın ve erkek
olunacağını öğretir. Toplumun bize belirlediği rollere Toplumsal Cinsiyet denir.
Bu rollere uygun davrananlar onaylanır, aykırı davrananlar ise yerilir. Bu da zaman zaman
eşitsizliklere, ayrımcılığa ve önyargılara neden olur.
84
TOPLUMSAL CİNSİYET
⚫ Toplumsal Cinsiyet Analizi; bireylerin farklı
biyolojik cinsiyetleri ile yaş, cinsiyet tercihleri ,etnik köken, sınıfsal konum, gibi farklılıkların kesiştiği noktalarda farklı kadınlık ve erkeklik hallerinin
toplumsal olarak nasıl oluştuğuyla ve ne tür eşitsizliklere yol açtığıyla ilgilidir.
⚫ Arabulucu toplumsal cinsiyet eşitliğini temel almalıdır.
⚫ Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal ve uluslararası düzenlemelerle güvence altına alınmıştır.
Arabuluculuk sürecinde dikkate alınması önerilen bir durum değil, zorunlu olan bir durumdur.
85
TOPLUMSAL CİNSİYET
⚫ Toplumsal Cinsiyet İhtiyaçları:
⚫ Pratik ihtiyaçlar: gündelik yaşamımızda rollerimiz açısından rahatlama ve çözüm getirir
⚫ Stratejik ihtiyaçlar :rol ve sorumluluklarımızdaki eşitsizliklerin dönüşümü için gereken ihtiyaçlardır.
86
ARABULUCULUKTA
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ
⚫ Arabuluculukta Toplumsal Cinsiyet Eşitliği:
⚫ 1-Bireylerin biyolojik ve toplumsal cinsiyetleri ne
olursa olsun, eşit haklara sahip olmalarını sağlamayı, toplumsal cinsiyet açısından adalitli ve adil
davranmayı
⚫ 2-Farklılıklarla beslenen eşitsiz güç ilişkilerini fark edebilmeyi
⚫ 3-Güç ilişkisi açısından dezavantajlı konumda yer alan bireyleri güçlendirmeyi,
⚫ 4-Ayrımcılık karşıtlığını içerir.
87
SON
Dikkatiniz için teşekkürler…
Xx.Xxxxxxxx XXXXXXXX & Av. Xxxxx XXXX
88