EK: 4
EK: 4
FARK KONTRATLARI (CFD) ALIM-SATIM İŞLEMLERİ ÜRÜN BİLGİ FORMU
1. Genel Bilgiler
Bu ürün bilgi formu, Sermaye Piyasası Kurulu’nca (“SPK”) yayımlanmış “III-39.1 Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkında Tebliğ’in “Müşteriye risklerin bildirilmesi yükümlülüğü” başlıklı 25. Maddesi kapsamında hazırlanmıştır ve Fark Kontratları’nda (CFD) işlem yapan yatırımcıları mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Fark Kontratları’nda yapılan işlemler sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, işlem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve risk algınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir. Bu amaçla işbu ürün bilgi formunda yer alan aşağıdaki hususları okuyarak anlamanız ve imzalamanız gerekmektedir ancak burada bahsedilecek olan riskler uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir.
Elektronik İşlem Platformu üzerinden işlem yapılabilecek güncel dayanak varlık listesine xxx.xxxxx.xxx.xx web sitemizden ulaşabilirsiniz.
2. Fark Kontratları’nda (CFD) Fiyatlama
Fark Kontratları, dayanak varlığın açılış fiyatı ile kapanış fiyatı arasındaki farkın, alınan pozisyonun yönüne göre müşteri hesabına kâr veya zarar olarak yansıtıldığı, diğer bir deyişle fiyat beklentilerinin alınıp satıldığı, müşteri ve aracı kurum arasında, bir platform üzerinden gerçekleştirilen, kaldıraç da içerebilen finansal bir üründür. Emtia, değerli metaller, endeksler ve hisse senetleri üzerine düzenlenebilir. Fark Kontratları’nda pozisyon alınan dayanak varlığa fiziksel olarak sahip olunmaz. Müşteri; Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler’in Forex (Kaldıraçlı Alım Satım) işlemleri için sunduğu platform üzerinden Fark Kontratları’nda da işlem yapabilir.
Kotasyon: Fark Kontratlarına ilişkin piyasada bulunan fiyat çiftidir.
Uzun/Kısa Pozisyon: Bir dayanak varlığı satın aldığınızda o varlıkta “uzun” pozisyonda, bir dayanak varlığı sattığınızda ise “kısa” pozisyonda olursunuz.
Alış/Satış Yapmak: Bir dayanak varlığın değer kazanacağını düşünerek yapılan işleme, “alış yapmak”; değer kaybedeceğini düşünerek yapılan işleme “satış yapmak” denir.
Spread: Yatırımcı dayanak varlığı tam olarak piyasa değeriyle alıp satamaz. Dayanak varlık için iki fiyat verilir (Satış-Alış). Bu iki fiyat arasındaki farka “spread” denir.
Alış fiyatı (bid): Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin almaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının o anda aktif satış yapabileceği fiyatı gösterir.
Satış fiyatı (ask): Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin satmaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının o anda akif alış yapabileceği fiyatı gösterir.
Lot: Fark Kontratları işlemlerinde işlem birimi LOT kullanılmakla beraber ölçekleme faktörü dayanak varlığa göre değişebilmektedir.
Ölçekleme Faktörü: Fark Kontratları’nda 1 Lot işlemin nominal değerini belirleyen katsayıdır. Örneğin DAX indeksinde ölçekleme faktörü 25, petrolde 1000, doğal gazda 10.000, bakırda 250’dir.
Kaldıraç: İngilizce karşılığı “leverage”tır. Yatırılan başlangıç teminatının birkaç misli pozisyon alınabilmesine imkân sağlayan finansal bir mekanizmadır.
Kaldıraç Oranı: Yatırımcının koyduğu teminat miktarının kaç katına kadar işlem yapılabileceğini belirleyen orandır.
Gerekli Teminat: Bir pozisyon açabilmeniz için hesabınızda olması gereken minimum para miktarıdır. Aktif Fiyat x Lot x Ölçekleme Faktörü x Teminat Oranı
Serbest Teminat: Mevcut pozisyonunuzu açık tutmanız için aracı kurumunuzun bloke ettiği para miktarı düştükten sonra kâr/zarar kaleminin eklenmesi ile arta kalan tutardır.
Kullanılan Teminat: Mevcut pozisyonunuzu açık tutmanız için aracı kurumunuzun bloke ettiği para miktarıdır. Bu bakiyeyi mevcut pozisyonunuzu kapatmadan kullanamazsınız.
3054-OBY-07/0119
1:10 Kaldıraç Oranı Kullanılarak Alınabilecek Petrol Pozisyon Örnekleri Yatırımcının hesabına 20.000 USD para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. Amerikan Ham Petrol’ün piyasa fiyatının 55 USD olduğunu varsayarsak: Yükseliş beklentisi doğrultusunda alım yapacak bir yatırımcı için:
• Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (UZUN) pozisyon olarak adlandırılır. Yatırımcı 1 Lot alış yapacaksa,
• Pozisyon büyüklüğü 1x1000x55= 55.000 USD (Petrolde ölçekleme faktörü 1000) olacaktır. Teminat, Serbest Marjin Kavramları ve Hesaplamalar
• Bu işlem için alınacak pozisyon büyüklüğünün %10’u teminat (marjin) olarak hesaptaki serbest bakiyeden (Serbest Marjin) kullanılacaktır. İşlem açılmadan önce yatırımcının bakiyesi serbest marjinine eşittir. İşlem açıldığında ayrılacak teminat seviyesi Serbest Marjin rakamından düşülür.
• Ham Petrol fiyatı 55 USD iken, 1 Lot’luk bu işlem için;
Teminat (Marjin) = 55.000 (Pozisyon Büyüklüğü) / 10 (Kaldıraç Oranı)= 5.500 USD olacaktır.
• İşlem sonunda; Bakiye = 20.000 USD Marjin = 5.500 USD
Serbest Marjin = 14.500 USD olacaktır.
Özetlemek gerekirse:
• 1 Lot işlem ile Amerikan ham petrolü 55 USD iken 55.000 USD değerinde yukarı yönlü bir pozisyon açılmış olacaktır.
• Eğer petrol 56 USD’ye yükselirse, yatırımcının hesabında:
• Pozisyon büyüklüğü = 1x1000x56 = 56.000 USD
• Büyüklük Farkı = 56.000 USD – 55.000 USD = 1.000 USD’lik bir kâr yatırımcının hesabına yansıyacaktır.
• Yukarıdaki hesaplama; (56,00-55,00)*1000*1 =1.000 USD kâr olarak da düşünülebilir.
Fark Kontratları “III-37-1 Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Xxx Xxxxxxxxxx İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ile SPK tarafından düzenlenmiştir. Söz konusu Tebliğ ile bu işlemlere aracılık edebilecek kuruluşların sahip olması gereken özellikler, hizmet çeşitleri, yapılacak işlemlerin özellikleri vb. konular belirli bir yasal mevzuata bağlanmıştır.
Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (“Yapı Kredi Yatırım”) likidite sağlayıcısı olarak dünyanın önde gelen finansal kurumlarıyla çalışmaktadır. Yapı Kredi Yatırım, piyasa yapıcısı olduğu için fiyatları kendisi de belirleyip platforma yansıtabilir. Fiyatlar Yapı Kredi Yatırım kotasyonları olarak yatırımcının ekranına yansıtılır. Yatırımcılar işlemlerini bu kotasyonlar üzerinden gerçekleştirir. Yapı Kredi Yatırım’ın işlemden yarattığı gelir yatırımcının elde ettiği kârdan veya uğradığı zarardan bağımsızdır. Ancak Fark Kontratları’nda müşteriye karşı taraf olarak pozisyon alındığı ve sunulan hizmet ya da ürünün niteliği gereği müşterinin zarar etmesinin yatırım kuruluşunun kâr elde etmesiyle sonuçlandığı durumlar çıkar çatışmasına neden olabilir.
Fiyatlamayı örnek bir işlem ile açıklamak gerekir ise:
Yatırımcımız ekrandaki kotasyon üzerinden Amerikan ham petrolünde uzun pozisyon almaya karar verir. Aşağıdaki formül baz alınarak, piyasa beklentileri de hesaplamaya dahil edilerek platforma kotasyon verilir:
P = (TN – T1) / (T2 –T1) * (P2 – P1) + P1
P = Hesaplanan Price TN = Bugün
T1 = Önceki yakın vadeli işlem kontratının vade sonu
T2 = En yakın vadeli işlem kontratının vade sonu P1 = En yakın vadeli işlem kontratının fiyatı
P2 = Bir sonraki vadeli işlem kontratının fiyatı
Örnek
Aşağıda vadesiz petrol fark kontratının temel olarak hesaplama mantığı verilmiştir. Bu hesaplama temel alınarak piyasa beklentileri doğrultusunda platforma aracı kurum tarafından fiyat verilir.
3054-OBY-07/0119
TN = 28/2/2017 T1 = 21/2/2017 T2 = 21/3/2017 P1 = 55.00
P2 = 55.45
P = (TN – T1) / (T2 –T1) * (P2 – P1) + P1
P = 7 gün / 28 gün * (55.40 – 55.00) + 55.00
P = (7/28 * 0.40) + 55.00 = 55.10
Platforma gelen fiyat
55.05 – 55.15
Kaldıraçlı alım satım işlemleri için kullanılan platforma gelen kotasyonları yatırımcı değerlendirir, petrol almaya karar verir ve emri girer. Onay bilgisi yatırımcının ekranına gönderildikten sonra süreç tamamlanmış olur. Yapı Kredi Yatırım’ın manuel çalışan bir Forex işlem masası bulunmamaktadır; Forex işlemlerinde olduğu gibi Fark Kontratları da elektronik ortamda gerçekleşir. Fark Kontratları’nın fiyatları ile ilgili dayanak varlıkların fiyatları arasında yüksek oranda ve pozitif bir korelasyon bulunmaktadır.
3. Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerinde Komisyon, Ücret
Tezgâhüstü yapılan işlemler karşılığında müşteriden Yapı Kredi Yatırım’a ödenmek üzere herhangi işlem komisyonu ayrıca talep edilmemektedir. Müşteriden sadece “spread” farkı alınmaktadır. Dayanak varlık için iki fiyat verilir (Alış-Satış). Bu iki fiyat arasındaki farka “spread” denir. İşleme ilişkin ücret, kote edilen fiyatlamanın içindedir. Spread oranları müşteriden müşteriye değişiklik arz edebilir. İşlem yapmadan önce Yapı Kredi Yatırım’daki temsilcinizden spread konusunda bilgi almanız önem arz etmektedir.
Gecelik Faiz
Dayanak varlığı hisse senedi veya endeks olan fark kontratlarında ertesi güne taşınan pozisyonlar için yatırımcılar, mevcut pozisyonlarının durumuna (uzun/kısa) ve piyasadaki gösterge faiz oranına göre gecelik faiz alır veya öderler.
Eğer yatırımcı uzun pozisyonlarını bir sonraki güne taşırsa gecelik faiz ödemek durumundadır. Uzun Pozisyon için Gecelik Faiz:
İşlemin Nominal Büyüklüğü x (LIBOR+% 3.0) /365 Kısa Pozisyon için Gecelik Faiz:
Yatırımcı LIBOR- %3 üzerinden gecelik faiz alır. Eğer LIBOR= % 3,5 ise
%3,5-%3 = % 0,5
İşlemin Nominal Büyüklüğü x % 0,5 / 365 üzerinden gecelik faiz alır. Eğer LIBOR % 2 ise
%2-%3=%-1
İşlemin Nominal Büyüklüğü x % 1 / 365 üzerinden gecelik faiz öder
İşlemin nominal büyüklüğünün hesaplanmasında kullanılan fiyat, İngitere saati ile 10:00’dur.
Temettü Ödemeleri
Dayanak varlığı hisse senedi veya endeks olan fark kontratlarında uzun pozisyon taşıyan yatırımcılar endeksi oluşturan hisse senetlerine veya ilgili hisse senedine fiziksel olarak sahip olmamalarına rağmen, temettü ödemesi dayanak varlık fiyatına yansımakta olup, ayrıca temettü ödemesi adı altında herhangi bir ödeme yapılmaz. Temettü ödemeleri uzun pozisyonu olan yatırımcılar için artı , kısa pozisyonu olan yatırımcılar için ise eksi olarak hesaplara yansıtılır. Temettü tutarı, fark sözleşmesinin yapıldığı hisse senedinin bulunduğu ülkeye göre değişiklik gösterebilmektedir. Fark kontratlarında pozisyon taşıyan yatırımcılar, temettü dışında, hisse senedi sahiplerinin oy hakkı gibi özlük haklarına sahip değildir.
Vadesiz kontratlar
Vadesiz kontratlardaki gecelik fonlama aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır: Fonlama: Gecelik Baz + (Fiyat x % 0,007)
Gecelik Baz = (P2 – P1)/ (T2 – T1)
3054-OBY-07/0119
T1 = Önceki yakın vadeli işlem kontratının vade sonu T2 = En yakın vadeli işlem kontratının vade sonu
P1 = En yakın vadeli işlem kontratının fiyatı P2 = Bir sonraki vadeli işlem kontratının fiyatı
Örnek
T1 = 21/2/2017
T2 = 21/3/2017P1 = 55.00 P2 = 55.40
Müşteri eğer uzun pozisyondaysa Gecelik baz: (55,40 – 55,00 / (28)
Gecelik baz: 0,01428
Gecelik Fonlama: 0,01428 +(55.00x %0,007)
Gecelik Fonlama: 0,01428+ 0,00385= 0,01813
Müşteri hesabına gecelik olarak kontrat başına 18,13 USD gecelik faiz yansıtılacaktır. Piyasada fiyaların değişmediğini varsayarsak, vadesiz CFD kontratının fiyatı ise 0,01813 puan artacak ve 55,01813 olarak hesaplanacaktır.
Elektronik posta ile gönderilen ekstre ve bildirimler için gönderim ücreti bulunmamaktadır. Posta kanalı ile gönderilen ekstre ve her türlü bildirimler için PTT/kurye bedelinin iki katı olarak ücret tahsil edilir.
4. Fark Kontratları İşlemlerinde Vergilendirme
Farkkontratgelirlerindeyatırımcılarbakımındanvergilendirilmeesaslarışöyledir:Vadesizfarkkontratlarındanelde edilen gelirle Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’inci maddesi kapsamında tevkifat yoluyla vergilendirilmemektedir. Kazançların vergilendirilmesinin belirli koşullar dahilinde beyan yoluyla yapılması gerekebilir. Dar mükellef müşterilerimizin fark kontratları işlemleri yapabilmeleri için, bu işlemleri Türkiye’de bulunan işyeri ve daimi temsilcisi vasıtasıyla yerine getirmeleri gerekmektedir. İşyeri veya daimi temsilcisi bulunmayan müşterilerimizle bu işlemler yapılamayacaktır.Vadesiz fark kontrat işlemleriyle ilgili vergi esaslarının çok detaylı olması ve fazlasıyla uzmanlık gerektirmesi dolayısıyla, yukarıdaki açıklamalarla bağlı kalmaksızın herhangi bir işleme girişmeden önce vergisel yükümlülüklerinizin ve maliyetlerin tam anlamıyla öğrenilmesi için bu konuda uzman bir mali müşavirle görüşmenizi tavsiye ederiz.
5. Riskler
Fark Kontratları, taraflar arasında farklı ve belirli ihtiyaçlara karşılık vermek üzere yapılandırılmış ve işlem tarafları farklı özelliklere sahip olduklarından, başlangıç anında tespit edilmesi mümkün olmayan bazı özel risk unsurlarını barındırması mümkündür. Bu kapsamda tarafların, işlem yapacakları kontratların kendi özel ihtiyaçlarına uygunluğu ve hukuki yaptırımların uygulanabilirliği konularında profesyonel yardım almaları tavsiye olunur.
Fark Kontratları işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle işlem yapmaya karar vermeden önce, karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, Sermaye Piyasası Kurulu’nun “III-39.1 Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği”nin 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu”nda belirtilen hususları anlamanız gerekmektedir.
Fark Kontratları’nda alım satım hizmeti sunmak SPK’nın iznine tâbidir. Bu nedenle, işlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun söz konusu işlemlere ilişkin yetkisinin olup olmadığını kontrol ediniz. Fark Kontratları; kaldıraçlı işlem hükümlerine tabi olduğu için, Kaldıraçlı alım satım işlemi yapmaya yetkili olan kuruluşları xxx.xxx.xxx.xx veya xxx.xxxx.xxx.xx internet sitelerinden öğrenebilirsiniz.
Fark Kontratları’nda işlem yapmak çok risklidir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi yüksek zararlara da yol açabileceği ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ters fiyat hareketleri sonucunda yetkili kuruluşa yatırdığınız paranın tümünü kaybedebilirsiniz. Yüksek getiri vaatlerine itibar etmeyiniz.
Yetkili kuruluşun yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgilerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
ARACI KURUM fark kontratı işlemleri sundukları müşterilerine söz konusu işlemler için bireysel portföy yöneticiliği veya yatırım danışmanlığı hizmeti veremez.
3054-OBY-07/0119
Fark kontratı alım satım işlemlerine ilişkin olarak yetkili kuruluş personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği, bu analizlerde yapılan öngörülerin gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin bulunduğu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve alım satım hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.
Fark kontratı alım satım işlemlerinde size sunulan dayanak varlık fiyatları ve “spread”ler en iyi fiyat durumunu yansıtmayabilir. Başka kurumların fiyatlarını da kontrol etmeniz yerinde olacaktır.
Bir dayanak varlıktaki alım-satım fiyatları arasındaki fark (spread) ARACI KURUM tarafından belirlenen bir seviyenin üzerine çıktığı takdirde ARACI KURUM, müşterinin kullandığı platformda işlem yapılmasını durdurabilir. Bu durumda ARACI KURUM tarafından belirlenen seviyeye kadar olan eski fiyat üzerinden de işlem yapılamaz.
İşlemlere başlamadan önce yetkili kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz.
Yetkili kuruluşlar tarafından kaldıraçlı alım satım/fark kontratları işlemleri sonucunda kayba uğramanız durumunda pozisyonunuzun stop-out seviyesine ulaşmadan önce ek teminat çağrısı yapılacağı konularında garanti verilemeyeceğini dikkate almanız gerekmektedir. Başka kurumların fiyatlarını da kontrol etmeniz yerinde olacaktır.
• Karşı taraf riski
Fark kontratı işlemleri taraflar arasında gerçekleşmektedir. Bu nedenle işlemin karşı tarafının, işlemden doğan yükümlülüğünü yerine getirip getiremeyeceğine ilişkin kredibilitesinin değerlendirilmesi tavsiye edilmektedir.
Karşı taraf riski, Yapı Kredi Yatırım’dır ve teminatlar Takasbank A.Ş.’de tutulmaktadır.
Cari risk tutarı, karşı tarafın temerrüde düşerek ödeme yapamaması durumunda, kaybedilebilecek türev işlem portföyünün gerçeğe uygun değerini ifade eder.
Tezgâhüstü piyasa kapsamında işlemlerin netleştirilmesi ve takasına ilişkin anlaşmaların yapılması mümkün olmakla birlikte, bu tür anlaşmaların varlığı taraflara işlemlerin sonuçlandırılması aşamasında herhangi bir garanti ya da koruma sağlamamaktadır.
Taraflar, hukuki ilişkilerinin tam ve açıklıkla belirlenmesine yönelik olarak, işlem kapsamına giren her türlü detay ve açıklamaya aralarındaki sözleşme metninde yer vermelidir. Bu türde işlemler gerçekleştirmeden önce hukuki konularda danışmanlık hizmeti alınması uygun olacaktır.
• Piyasa riski
Fark kontratı işlemleri kapsamında getiri kadar karşılaşılması muhtemel zararın da miktarı çok yüksek tutarda olabilir. Yatırımcı, yatırdığı teminatın tamamını kaybedebilir. Piyasa riskine ilişkin değerlendirme yapılması tamamen bu riske maruz kalan tarafların sorumluluğu altındadır.
• Likidite riski
Fark kontratı işlemleri, herhangi bir borsaya kote olmadıklarından ikincil piyasalarda her zaman ve koşulda fiyatlandırılmayabilirler. İşlem başlangıç fiyatı üzerinde ya da herhangi bir fiyat üzerinden zarar durdurmalı emir ihtiva etse bile tasfiye edilmesi mümkün olamayabilir. Likiditenin azaldığı durumlarda Yapı Kredi Yatırım fiyatlandırma için en iyi gayreti gösterir ancak fiyatlama yapılamadığı durumlar da mevcut olabilir.
6. Risk Takibi
MÜŞTERİ’nin teminat tutarı Başlangıç Teminatı’nın altına düştüğü hallerde Elektronik İşlem Platformu’ndan MÜŞTERİ’nin kayıtlı adresine elektronik posta yoluyla Teminat Uyarısı bildirimi yapılır. MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan teminat tutarının “Kaldıraçlı Varlıklar (FOREX) ve Fark Sözleşmeleri (CFD) Çerçeve Sözleşmesi”nde belirlenen otomatik pozisyon kapatma seviyesine (stop-out level) düşmesi durumunda ARACI KURUM, MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan açık pozisyonları kısmen veya tamamen tasfiye eder.
3054-OBY-07/0119
Bu durumda gerçekleştirilen Otomatik Pozisyon Kapatma (Stop-Out) işlemi nedeniyle maruz kalınabilecek zararın tümü MÜŞTERİ’ye ait olacaktır. ARACI KURUM, Otomatik Pozisyon Kapatma Seviyesi’nin (Stop-Out Level) korunamadığı hallerde açık pozisyonları zararın en yüksek olduğu pozisyondan başlamak suretiyle kapatır. MÜŞTERİ’den alınan yazılı talimatın ARACI KURUM tarafından kabul edilmesi halinde bu oran farklı seviyelerde belirlenebilir. MÜŞTERİ, teminat tutarının Otomatik Pozisyon Kapatma Seviyesinin (Stop-Out Level) üzerinde olup olmadığını Elektronik İşlem Platformu üzerinden bizzat takip etmekle ve hesabın gerekli teminat seviyesinin altına düşmesini engellemek ile yükümlü olduğunu kabul ve beyan eder.
XXXXX XXXXX, kendi risk politikası ve Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Tebliği’nin 25/C maddesi uyarınca, her bir müşteri özelinde Müşteri’nin açabileceği maksimum pozisyon limitini belirler. Belirlenen Müşteri limiti e-posta ve iadeli taahhütlü mektup veya elden teslim yolu ile MÜŞTERİ’ye
bildirilir. ARACI KURUM, pozisyon limitini değişen piyasa koşulları ve risk iştahını göz önünde bulundurarak MÜŞTERİ’ye bir gün öncesinden en seri iletişim aracı vasıtasıyla bildirmek şartı ile MÜŞTERİ onayı alınmaksızın değiştirme hakkına sahiptir. ARACI KURUM nezdinde Fark Kontratı İşlemleri için MÜŞTERİ’nin taşıdığı pozisyon büyüklüğünün tanımlanan pozisyon limitini aşması halinde, herhangi bir bildirimde bulunulmaksızın, ARACI KURUM’un limit aşımını tespit ettiği andan itibaren, risk artırıcı emirler kabul edilmeyecek ve ilgili limit aşımı giderilinceye kadar söz konusu pozisyonlar ARACI KURUM tarafından hesaplanan Beklenen Kayıp (ES) yüzdesi en yüksek olan dayanak varlıktan başlayarak re’sen kapatılacaktır. Taşınan pozisyon büyüklüğü müşterinin tüm pozisyonlar birbirleri ile netleştirildikten sonra hesaplanan tutardır.
Yukarıda açıklanan müşteri limiti dışında, ARACI KURUM risk politikası ile uyumlu olarak, ARACI KURUM genelinde, ARACI KURUM’un karşı taraf olduğu tüm MÜŞTERİ pozisyonlarını kapsayacak şekilde bir Beklenen Kayıp (ES) limiti belirler. ARACI KURUM’un Beklenen Kayıp (ES) limitinde xxxx tespit etmesi durumunda, işbu Sözleşme’yi imzalayan MÜŞTERİ özelinde olup olmadığına bakmaksızın ve herhangi bir bildirimde bulunmaksızın limit aşımını tespit ettiği andan itibaren, ARACI KURUM, MÜŞTERİ’lerden gelen risk artırıcı emirleri kabul etmez ve limit aşımını gidermek amacıyla MÜŞTERİ’lerin pozisyonlarını en iyi gayreti göstererek kâr zarar gözetmeksizin esasları aşağıda belirtilen şekilde kapatır:
• ARACI KURUM’un Beklenen Kayıp (ES) limitinin aşıldığını belirlediği an itibarıyla, söz konusu limiti ARACI KURUM kayıtlarına göre en fazla kullanan ilk beş MÜŞTERİ’nin pozisyonlarını, orantısal olarak herhangi bir muvafakat alınmasına gerek olmaksızın re’sen kapatır. MÜŞTERİ bazında kapatılacak pozisyon tutarı her bir MÜŞTERİ için MÜŞTERİ’nin kendi pozisyonunun söz konusu beş MÜŞTERİ’nin toplam pozisyonuna oranı hesaplanarak belirlenir.
• ARACI KURUM pozisyon kapatmaya, söz konusu Beklenen Kayıp (ES) limitini en fazla kullanan ilk beş MÜŞTERİ arasından, ARACI KURUM Beklenen Kayıp (ES) limitinin aşımının belirlendiği an itibarıyla, teminat oranı (teminat miktarı/açık pozisyon tutarı) en düşük olan MÜŞTERİ’den başlar.
• ARACI KURUM söz konusu beş MÜŞTERİ’nin pozisyonlarını kapatmaya, teminat oranı (teminat miktarı/açık pozisyon tutarı) en düşük olan MÜŞTERİ’nin ARACI KURUM tarafından hesaplanan Beklenen Kayıp yüzdesi en yüksek olan dayanak varlıkta alınmış pozisyondan başlar. Müşterinin limiti hesaplanırken, aynı platform üzerinden işlem yapıldığı için Forex açık pozisyonları da dikkate alınır.
+Müşteri bazında limit için örnek
Müşteri pozisyon limiti: 10 milyon USD
Açık pozisyon: + 5 milyon USDTRY ve + 70 lot Amerikan ham petrolü Petrol Pozisyonu: 70x1000x55= 3,85 milyon USD
Toplam pozisyon: 5 milyon USD + 3,85 milyon USD = 8,85 milyon USD
Petrol fiyatları bu seviyede kaldığı sürece müşteri sadece 1,15 milyon daha USD/TRY pozisyonu açabilir. Eğer 1,15 milyon USD’den daha fazla alım emri girmek isterse emir reddedilir.
1,15 milyon USDTRY alım emri yapar ve maksimum limit olan 10 milyon USD’ye ulaşır ve petrol fiyatları yukarı hareket ederse toplam pozisyon tutarı, müşteri açık pozisyon limitini aşacağı için, limit aşımına neden olan pozisyonda kısmi kapama yapılır.
+Kurum limiti için örnek
Kurum Beklenen Kayıp (ES) limiti: 2 milyon USD Müşteri 1: -5 milyon USDTRY
+5 milyon EURUSD
+100 lot Amerikan ham petrolü Müşteri 2: -5 milyon USDTRY
+10 milyon EURTRY
+10 milyon EURUSD
+60 lot Amerikan ham petrolü Müşteri 3: -10 milyon EURTRY
-10 milyon USDTRY
3054-OBY-07/0119
10 milyon USDTRY
+140 lot Amerikan ham petrolü
İlk 3 müşteri için TOPLAM NET pozisyon: -20 milyon USDTRY, +15 milyon EURUSD ve 16,50 mn USD tutarında
KALDIRAÇLI VARLIKLAR (FOREX) ve
FARK SÖZLEŞMELERİ (CFD) ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ
Petrol (Petrol =55 USD)
Diğer müşteriler için TOPLAM NET pozisyon: -6mn USDTRY, +10mn EURUSD ve 2,90 mn USD tutarında Petrol
Kurum TOPLAM NET pozisyon: -26mn USDTRY, +25mn EURUSD ve 19,40 mn USD tutarında Petrol
Kurum riskine en çok katkı yapan ve detayları yukarıda paylaşılan ilk 3 müşteri için toplam “beklenen kayıp” tutarının 1,488,392 USD olduğunu ve diğer müşterilerden de 510,456 USD oluştuğunu farzedersek, toplam limite erişmiş oluyoruz.
Diğer müşterilerden herhangi birisinin yeni 1 milyon USDTRY kısa pozisyon açtığını ve toplam “beklenen kayıp” tutarının 2.030,492 USD’ye ulaştığını farz edelim.
Kurum limitini aştığımız için, riske en fazla katkısı olan ilk 3 müşterinin pozisyonlarından xxxx tutarına karşılık gelecek şekilde pozisyon kapatılır.
Örnek müşteri pozisyonlarını baz alırsak, Müşteri 1’in 5 milyon USDTRY pozisyonu 4,73 milyona, Müşteri 2’nin 5 milyon USDTRY pozisyonu 4,75 milyona ve Müşteri 3’ün 10 milyon USDTRY pozisyonu 9,52 milyona indirilerek kurum limitindeki xxxx giderilir.
1. MÜŞTERİ
Ad, Soyadı/Unvan : Tarih :
İmza :
2. MÜŞTERİ
Ad, Soyadı/Unvan : Tarih :
İmza :
YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
Xxxxxx Xxxxxx Genel Müdür
Xxxxx Xxxxx Genel Müdür Yardımcısı
3054-OBY-07/0119
Ticaret Unvanı: Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş Web Adresi: xxxxxxxxxxxxxxxx.xxx.xx Ticaret Sicil Numarası: 257689
İşletmenin Merkezi: Büyükdere Caddesi Yapı Kredi Plaza A Blok K: 11 00000 Xxxxxx-Xxxxxxxx/XXXXXXXX Mersis No: 0388002319100016
KALDIRAÇLI VARLIKLAR (FOREX) ve FARK SÖZLEŞMELERİ (CFD) ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ_OBY_V7 31
EK: 5
KALDIRAÇLI FX ALIM SATIM İŞLEMLERİ ÜRÜN BİLGİ FORMU
1. Genel Bilgiler
Bu ürün bilgi formu, Sermaye Piyasası Kurulu’nca (“SPK”) yayımlanmış “III-39.1 Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkında Tebliğ’in “Müşteriye risklerin bildirilmesi yükümlülüğü” başlıklı 25. maddesi kapsamında hazırlanmıştır ve Kaldıraçlı Alım Satım piyasalarında işlem yapan yatırımcıları mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, işlem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve risk algınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir. Bu amaçla işbu ürün bilgi formunda yer alan aşağıdaki hususları okuyarak anlamanız ve imzalamanız gerekmektedir; ancak burada bahsedilecek olan riskler uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir.
Elektronik İşlem Platformu üzerinden işlem yapılabilecek güncel dayanak varlık listesine xxx.xxxxx.xxx.xx web sitemizden ulaşabilirsiniz.
2. Kaldıraçlı FX Alım Satım İşlemlerinde Fiyatlama
Kaldıraçlı Alım Satım İşlemi, dünya çapında işlem yapma olanağı sunan, merkezi olmayan, spot olacak şekilde ülkelerin para birimlerinin, kıymetli madenlerinin, emtiaların para birimlerine olan görece değerlerinin alınıp satıldığı, kaldıraç da içerebilen finansal bir üründür. Temel olarak bir dövizin, başka bir dövizle alınıp satılması işlemine “Forex işlemi” denir. Teorik olarak bütün konvertibl dövizlerde işlem yapabilmek mümkündür. Forex işlemlerinde bir para birimini diğer para birimiyle alıp satabilirsiniz. Kaldıraçlı Alım Satım işlemleri “III-37-1 Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” ile SPK tarafından düzenlenmiştir. Tebliğ ile bu işlemlere aracılık edebilecek kuruluşların sahip olması gereken özellikler, hizmet çeşitleri, yapılacak işlemlerin özellikleri vb. konular belirli bir yasal mevzuata bağlanmıştır.
Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (“Yapı Kredi Yatırım”) likidite sağlayıcısı olarak dünyanın önde gelen bankalarıyla çalışmaktadır. Yapı Kredi Yatırım, piyasa yapıcısı olduğu için fiyatları kendisi de belirleyip platforma yansıtabilir. Forex piyasaları işlem platformumuz bu bankalardan gelen kotasyonları veya Yapı Kredi Yatırım’ın piyasa yapıcısı olarak yansıttığı fiyatları filtreleyerek o anda yatırımcı için en rekabetçi olanları dikkate alır. Fiyatlar Yapı Kredi Yatırım kotasyonları olarak yatırımcının ekranına yansıtılır. Yatırımcılar işlemlerini bu kotasyonlar üzerinden gerçekleştirir. Yapı Kredi Yatırım’ın işlemden yarattığı gelir yatırımcının elde ettiği kârdan veya uğradığı zarardan bağımsızdır. Ancak kaldıraçlı işlemlerde müşteriye karşı taraf olarak pozisyon alındığı ve sunulan hizmet ya da ürünün niteliği gereği müşterinin zarar etmesinin yatırım kuruluşunun kâr elde etmesiyle sonuçlandığı durumlar çıkar çatışmasına neden olabilir.
Fiyatlamayı örnek bir işlem ile açıklamak gerekir ise:
Yatırımcımız ekrandaki kotasyon üzerinden Euro alıp Dolar satmaya karar verir. Kaldıraçlı alım satım işlemleri için kullanılan platforma gelen kotasyonları yatırımcı değerlendirir, Euro almaya karar verir ve emri girer. Onay bilgisi yatırımcının ekranına gönderildikten sonra süreç tamamlanmış olur.
Yapı Kredi Yatırım’ın manuel çalışan bir Forex işlem masası bulunmamaktadır; bütün işlemler elektronik ortamda gerçekleşir.
Kaldıraçlı alım satım işlemlerinde ihraççı bulunmamakla beraber fiyatlar bankalararası piyasada belirlenmektedir.
Kotasyon: Bir döviz paritesine ilişkin piyasada bulunan fiyat çiftidir.
Baz (Majör) ve Karşıt (Minör) Para Birimi: Bir para birimi çiftinde kote edilen ilk para birimine Baz Para Birimi (ya da Baz Döviz), diğer para birimine de Karşıt Para Birimi (ya da Karşıt Döviz) denir. Örneğin Euro/Dolar paritesinde Euro Baz Döviz olurken, Dolar Karşıt Döviz’dir. Pozisyon büyüklüğü majör para birimi cinsindendir, kâr/zarar durumu minör para cinsindendir.
Uzun/Kısa Pozisyon: Bir döviz satın aldığınızda o dövizde “uzun” pozisyonda, bir dövizi sattığınızda ise “kısa” pozisyonda olursunuz. Örneğin Euro alıp karşılığında Dolar satarsanız (verirseniz), Euro’da uzun Dolar’da kısa pozisyonda olursunuz. Döviz işlemlerindeki simetri sebebiyle her zaman bir dövizde uzun, diğerinde kısa pozisyondasınızdır.
Alış/Satış Yapmak: Bir döviz paritesinde, Baz Para Birimi’nin, Karşıt Para Birimi karşısında değer kazanacağını düşünerek satın alınması için yapılan işleme, ilgili döviz paritesinde “alış yapmak”; Karşıt Para Birimi’nin değer kazanacağını düşünerek Baz Para Xxxxxx’xxx satılması işlemine ise ilgili paritede “satış yapmak” denir.
3054-OBY-07/0119
Spread: Yatırımcı döviz çiftini tam olarak piyasa değeriyle alıp satamaz. Döviz çifti için iki fiyat verilir (Satış-Alış). Bu iki fiyat arasındaki farka “spread” veya “kur farkı” denir.
Alış fiyatı (bid) likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin almaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının satış yapabileceği fiyatı gösterir.
Satış fiyatı (ask) likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin satmaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının alış yapabileceği fiyatı gösterir.
Lot: Forex piyasalarında işlem birimi olarak genellikle LOT kullanılır. Standart lot büyüklüğü 100.000 birimdir.
100.000 birim çoğunlukla 100 K olarak kısaltılmaktadır.
PIP/Point: “Price Interest Point” teriminin kısaltılmışıdır. Bir döviz çiftine ilişkin verilen fiyatlarda mümkün olan en küçük değişime denir. Çoğu para birimi için kur, dördüncü ondalık basamağa kadar taşınmaktadır. Dolayısıyla 1 pip, 1/10.000’ini ya da 0,0001 karşı para birimini temsil eder. Bazı para birimlerinde ise kur, beşinci ondalık basamağa kadar taşınmaktadır. Beşinci basamağa “POINT” denilmektedir.
Kaldıraç: İngilizce karşılığı “leverage”tır. Yatırılan başlangıç teminatının birkaç misli pozisyon alınabilmesine imkân sağlayan finansal bir mekanizmadır.
Kaldıraç Oranı: Yatırımcının koyduğu teminat miktarının kaç katına kadar işlem yapılabileceğini belirleyen orandır.
Çapraz Kur: İçinde Amerikan Doları olmayan döviz çiftlerine çapraz kur denir. Çapraz kur işlemlerinde işlem maliyetleri genel olarak daha yüksektir.
Gerekli Teminat: Bir pozisyon açabilmeniz için hesabınızda olması gereken minimum para miktarıdır. Aktif Fiyat x Lot x Nominal x Teminat Oranı
Serbest Teminat: Yatırımlarınızda meydana gelebilecek zararları karşılamak için hesabınızda kalması gereken tutara serbest teminat ya da kullanılabilir teminat denir.
Kullanılan Teminat: Mevcut pozisyonunuzu açık tutmanız için aracı kurumunuzun bloke ettiği para miktarıdır. Bu bakiyeyi mevcut pozisyonunuzu kapatmadan kullanamazsınız.
1:10 Kaldıraç Oranı Kullanılarak Alınabilecek EURUSD Pozisyon Örnekleri
Yatırımcının hesabına 15.000 USD para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. EURUSD’nin 1,05 olduğunu varsayarsak:
Alım yönünde (EUR lehine) hareket bekleyen bir yatırımcı için:
• Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (UZUN) pozisyon olarak adlandırılır.
• 1 LOT = 100.000 EUR büyüklüğündedir.
• Paritenin fiyatı 1,05 olduğundan 1 lot bu durumda
100.000 x 1,05= 105.000 Dolar değerinde bir pozisyon büyüklüğünü temsil eder.
• Yatırımcı alışta olduğundan 1 Lot ile EUR alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır.
• Bu durumda, yatırımcı 1 Lot ile 100 bin EUR alıp 105 bin Dolar satmış konumundadır. Teminat, Serbest Marjin Kavramları ve Hesaplamalar
• Bu işlem için alınacak pozisyon büyüklüğünün %10’u teminat (marjin) olarak hesaptaki serbest bakiyeden (Serbest Marjin) kullanılacaktır. İşlem açılmadan önce yatırımcının bakiyesi serbest marjinine eşittir. İşlem açıldığında ayrılacak teminat seviyesi Serbest Marjin rakamından düşülür.
• EURUSD 1,05’te iken, 1 Lot’luk bu işlem için, Teminat (Marjin)= 100.000 EUR (Pozisyon Büyüklüğü)/10 (Kaldıraç Oranı)= 10.000 EUR= 10.500 USD olacaktır.
İşlem sonunda; Bakiye = 15.000 USD Marjin = 10.500 USD
Serbest Marjin = 4.500 USD olacaktır. Özetlemek gerekirse:
• 1 lot işlem ile EURUSD paritesi 1,05’te iken 100.000 EUR’luk yukarı yönlü bir pozisyon açılmış olacaktır.
• Eğer EURUSD 1,06’ya yükselirse (100 pip artış), yatırımcının hesabında:
• 3054-OBY-05/1216/1.000
Pozisyon büyüklüğü = 1 x 1,06 x 100.000 = 106.000 USD
3054-OBY-07/0119
• Büyüklük Farkı = 106.000 USD - 105.000 USD = 1.000 USD’lik bir kâr yatırımcının hesabına yansıyacaktır.
• Buradan yola çıkarak, XXXXXX’xx her 1 pip hareket 10 USD olarak düşünülebilir.
• Yukarıdaki hesaplama; 1,06 - 1,05 = 100 pip = 1.000 USD kâr olarak da düşünülebilir.
3. Kaldıraçlı FX Alım Satım İşlemlerinde Komisyon, Ücret
Tezgâhüstü yapılan işlemler karşılığında müşteriden Yapı Kredi Yatırım’a ödenmek üzere herhangi bir komisyon veya ücret ayrıca talep edilmemektedir. Müşteriden sadece “spread” farkı alınmaktadır. Döviz çifti için iki fiyat verilir (Alış-Satış). Bu iki fiyat arasındaki farka “spread” veya “kur farkı” denir. İşleme ilişkin ücret, kote edilen fiyatlamanın içindedir. Spread oranları müşteriden müşteriye değişiklik arz edebilir. İşlem yapmadan önce Yapı Kredi Yatırım’daki temsilcinizden spread konusunda bilgi almanız önem arz etmektedir. Swap; yatırım yaptığınız döviz çiftinin birbiri arasındaki faiz farkına göre hesabınıza pozitif (+) ya da negatif (-) etki eden gecelik taşıma maliyetidir. Swap, kelime anlamı olarak “değiştirmek, takas etmek“ gibi anlamlara gelmektedir. Swap işleme prosedürü uzun (alış) ve kısa (satış) pozisyonlardaki swap değeri için ilgili paritedeki karşıt birim (yani paritenin sağ tarafındaki döviz) cinsindendir. Örnek vermek gerekirse, EURUSD için USD, EURTRY için TRY cinsinden swap (gecelik taşıma bedeli) işleyecektir. Swap mantığına göre alınan para borç verilir, satılan para ise borçlanılır. Swap bedelleri taşıdığınız pozisyonlardaki düşük faizli para birimi ve yüksek faizli para birimi ilişkisine göre + veya – olarak hesabınıza yansıtılır. Swap bedelleri gecelik işlemektedir. Swap maliyetleri çarşamba gecesi 23.59’dan perşembeye geçilirken 3 günlük uygulanır. Bunun sebebi; piyasaların ve likidite sağlayıcıların hafta sonu kapalı olması ve paritelerdeki açık pozisyonların 2 gün valörlü olma özelliğidir. USDTRY ve USDCAD pozisyonları ise 1 gün valörlü olduğu için perşembeden cumaya geçilirken 3 günlük taşıma bedeli uygulanır. Piyasaların kapalı olduğu tatil günlerinde açık olan pozisyonlara swap uygulaması devam etmektedir. Roll, rollover bir pozisyonu bir gecelik açık tuttuğunuz zaman ödediğiniz veya kazandığınız faizdir. Her para biriminin bir gecelik faizi vardır, bir Forex işleminde ise 2 farklı para birimi olduğu için iki faiz hesabı yapılır. Bu faiz oranları merkez bankaları tarafından belirlenen oranlardan farklıdır ve daha çok bankalar arası piyasaya göre oluşur. Kaldıraçlı alım satım piyasasında her günün sonunda işlemler bir sonraki güne devredilir (rollover) ve bu esnada bir faiz geliri veya kaybı gerçekleşir.
Eğer satın aldığınız paranın faiz oranı sattığınız paradan yüksek ise pozisyonunuzdan dolayı pozitif kazanç elde edersiniz.
Eğer satın aldığınız paranın faizi satmış olduğunuz paradan küçük ise faiz hesabınızdan kesilecektir. Kurum, işlem tutarı üzerinden yüzde bir oranına kadar gecelik olarak Swap masrafı kesmeye yetkilidir.
Elektronik posta ile gönderilen ekstre ve bildirimler için gönderim ücreti bulunmamaktadır. Posta kanalı ile gönderilen ekstre ve her türlü bildirimler için PTT/kurye bedelinin iki katı olarak ücret tahsil edilir.
4. Kaldıraçlı FX Alım Satım İşlemlerinde Vergilendirme
Kaldıraçlı FX alım satım işlemlerinin yatırımcılar bakımından vergilendirilme esasları şöyledir:
Kaldıraçlı döviz alım satım faaliyetlerinden doğan kazançların Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi kapsamında tevkifat yoluyla yahut mükerrer 80’inci madde kapsamında beyan yoluyla vergiye tâbi tutulması söz konusu olmamakla birlikte, söz konusu faaliyetin ticari organizasyon içerisinde devamlılık arz edecek şekilde yapılması durumunda ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi ve bu faaliyetler neticesinde elde edilen kazancın, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazançlara ilişkin hükümleri çerçevesinde beyan yoluyla vergilendirilmesi gerekmektedir.
Dar mükellef müşterilerimizin kaldıraçlı alım-satım işlemleri yapabilmeleri için, bu işlemleri Türkiye’de bulunan işyeri ve daimi temsilcisi vasıtasıyla yerine getirmeleri gerekmektedir. İşyeri veya daimi temsilcisi bulunmayan müşterilerimizle bu işlemler yapılamayacaktır.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleriyle ilgili vergi esaslarının çok detaylı olması ve fazlasıyla uzmanlık gerektirmesi dolayısıyla, yukarıdaki açıklamalarla bağlı kalmaksızın herhangi bir işleme girişmeden önce vergisel yükümlülüklerinizin ve maliyetlerin tam anlamıyla öğrenilmesi için bu konuda uzman bir mali müşavirle görüşmenizi tavsiye ederiz.
5. Riskler
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri, taraflar arasında farklı ve belirli ihtiyaçlara karşılık vermek üzere yapılandırılmış ve işlem tarafları farklı özelliklere sahip olduklarından, başlangıç anında tespit edilmesi mümkün olmayan bazı özel risk unsurlarını barındırması mümkündür. Bu kapsamda tarafların, işlem yapacakları tezgâhüstü sözleşmelerin kendi özel ihtiyaçlarına uygunluğu ve hukuki yaptırımların uygulanabilirliği konularında profesyonel yardım almaları tavsiye olunur.
3054-OBY-07/0119
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle işlem yapmaya karar vermeden önce, karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, Sermaye Piyasası Kurulu’nun “III-39.1 Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği’nin 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu”nda belirtilen hususları anlamanız gerekmektedir.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemi hizmeti sunmak SPK’nın iznine tâbidir. Bu nedenle, işlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun söz konusu işlemlere ilişkin yetkisinin olup olmadığını kontrol ediniz.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemi yapmaya yetkili olan kuruluşları xxx.xxx.xxx.xx veya xxx.xxxx.xxx.xx internet sitelerinden öğrenebilirsiniz.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri çok risklidir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi yüksek zararlara da yol açabileceği ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ters fiyat hareketleri sonucunda yetkili kuruluşa yatırdığınız paranın tümünü kaybedebilirsiniz. Yüksek getiri vaatlerine itibar etmeyiniz.
Yetkili kuruluşun yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgilerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
ARACI KURUM, kaldıraçlı FX işlemleri sundukları müşterilerine söz konusu işlemler için bireysel portföy yöneticiliği veya yatırım danışmanlığı hizmeti veremez.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemlerine ilişkin olarak yetkili kuruluş personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği, bu analizlerde yapılan öngörülerin gerçeklememe olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin bulunduğu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve alım satım hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.
Kaldıraçlı FX alım satım işlemlerinde size sunulan parite fiyatları ve “spread”ler en iyi fiyat durumunu yansıtmayabilir. Başka kurumların fiyatlarını da kontrol etmeniz yerinde olacaktır.
Bir dayanak varlıktaki alım-satım fiyatları arasındaki fark (spread) ARACI KURUM tarafından belirlenen bir seviyenin üzerine çıktığı takdirde ARACI KURUM, müşterinin kullandığı platformda işlem yapılmasını durdurabilir. Bu durumda ARACI KURUM tarafından belirlenen seviyeye kadar olan eski fiyat üzerinden de işlem yapılamaz.
İşlemlere başlamadan önce yetkili kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz.
Yetkilikuruluşlartarafındankaldıraçlıalımsatımişlemlerisonucundakaybauğramanızdurumundapozisyonunuzun stop-out seviyesine ulaşmadan önce ek teminat çağrısı yapılacağı konularında garanti verilemeyeceğini dikkate almanız gerekmektedir.
• Karşı taraf riski
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri taraflar arasında gerçekleşmektedir. Bu nedenle işlemin karşı tarafının, işlemden doğan yükümlülüğünü yerine getirip getiremeyeceğine ilişkin kredibilitesinin değerlendirilmesi tavsiye edilmektedir.
Karşı taraf riski, Yapı Kredi Yatırım’dır ve teminatlar Takasbank A.Ş.’de tutulmaktadır.
Cari risk tutarı, karşı tarafın iflası halinde tahsilatta bulunulamayacağı varsayımıyla, karşı tarafın temerrüde düşmesi halinde kaybedilecek bir türev işlemler portföyüne dahil işlem veya işlemlerin gerçeğe uygun değerini ifade eder.
Tezgâhüstü piyasa kapsamında işlemlerin netleştirilmesi ve takasına ilişkin anlaşmaların yapılması mümkün olmakla birlikte, bu tür anlaşmaların varlığı taraflara işlemlerin sonuçlandırılması aşamasında herhangi bir garanti ya da koruma sağlamamaktadır.
Taraflar, hukuki ilişkilerinin tam ve açıklıkla belirlenmesine yönelik olarak, işlem kapsamına giren her türlü detay ve açıklamaya aralarındaki sözleşme metninde yer vermelidir. Bu türde işlemler gerçekleştirmeden önce hukuki konularda danışmanlık hizmeti alınması uygun olacaktır.
• Piyasa riski
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri kapsamında getiri kadar karşılaşılması muhtemel zararın da miktarı çok yüksek tutarda olabilir. Yatırımcı, yatırdığı teminatın tamamını kaybedebilir.
Piyasa riskine ilişkin değerlendirme yapılması tamamen bu riske maruz kalan tarafların sorumluluğu altındadır.
3054-OBY-07/0119
• Likidite riski
Kaldıraçlı FX alım satım işlemleri, herhangi bir borsaya kote olmadıklarından ikincil piyasalarda her zaman ve koşulda fiyatlandırılmazlar. İşlem başlangıç fiyatı üzerinde ya da herhangi bir fiyat üzerinden zarar durdurmalı emir ihtiva etse bile tasfiye edilmesi mümkün olamayabilir. Likiditenin azaldığı durumlarda Yapı Kredi Yatırım,
fiyatlandırma için en iyi gayreti gösterir, ancak fiyatlama yapamadığı durumlar da mevcut olabilir.
6. Risk Takibi
MÜŞTERİ’nin teminat tutarı Başlangıç Teminatı’nın altına düştüğü hallerde Elektronik İşlem Platformu’ndan MÜŞTERİ’nin kayıtlı adresine elektronik posta yoluyla Teminat Uyarısı bildirimi yapılır.
MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan teminat tutarının “Kaldıraçlı Varlıklar (FOREX) ve Fark Sözleşmeleri (CFD) Çerçeve Sözleşmesi”nde belirlenen otomatik pozisyon kapatma seviyesine (stop-out level) düşmesi durumunda ARACI KURUM MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan açık pozisyonları kısmen veya tamamen tasfiye eder. Bu durumda gerçekleştirilen Otomatik Pozisyon Kapatma (Stop-Out) işlemi nedeniyle maruz kalınabilecek zararın tümü MÜŞTERİ’ye ait olacaktır. ARACI KURUM, Otomatik Pozisyon Kapatma Seviyesi’nin (Stop-Out Level) korunamadığı hallerde açık pozisyonları zararın en yüksek olduğu pozisyondan başlamak suretiyle kapatır. MÜŞTERİ’den alınan yazılı talimatın ARACI KURUM tarafından kabul edilmesi halinde bu oran farklı seviyelerde belirlenebilir. MÜŞTERİ, teminat tutarının Otomatik Pozisyon Kapatma Seviyesinin (Stop-Out Level) üzerinde olup olmadığını Elektronik İşlem Platformu üzerinden bizzat takip etmekle ve hesabın gerekli teminat seviyesinin altına düşmesini engellemek ile yükümlü olduğunu kabul ve beyan eder.
XXXXX XXXXX, kendi risk politikası ve Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Tebliği’nin 25/C maddesi uyarınca, her bir müşteri özelinde Müşteri’nin açabileceği maksimum pozisyon limitini belirler. Belirlenen Müşteri Limiti e-posta ve iadeli taahhütlü mektup veya elden teslim yolu ile MÜŞTERİ’ye bildirilir. ARACI KURUM, pozisyon limitini değişen piyasa koşulları ve risk iştahını göz önünde bulundurarak MÜŞTERİ’ye bir gün öncesinden en seri iletişim aracı vasıtasıyla bildirmek şartı ile MÜŞTERİ onayı alınmaksızın değiştirme hakkına sahiptir. ARACI KURUM nezdinde Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri için MÜŞTERİ’nin taşıdığı pozisyon büyüklüğünün tanımlanan pozisyon limitini aşması halinde, herhangi bir bildirimde bulunulmaksızın, ARACI KURUM’un limit aşımını tesbit ettiği andan itibaren, risk artırıcı emirler kabul edilmeyecek ve ilgili limit aşımı giderilinceye kadar söz konusu pozisyonlar, ARACI KURUM tarafından hesaplanan Beklenen Kayıp (ES) yüzdesi en yüksek olan dayanak varlıktan başlayarak re’sen kapatılacaktır. Taşınan pozisyon büyüklüğü müşterinin tüm taşıdığı pozisyonlar birbirleri ile netleştirildikten sonra hesaplanan tutardır.
Yukarıda açıklanan müşteri limiti dışında, ARACI KURUM risk politikası ile uyumlu olarak, ARACI KURUM genelinde, ARACI KURUM’un karşı taraf olduğu tüm MÜŞTERİ pozisyonlarını kapsayacak şekilde bir Beklenen Kayıp (ES) limiti belirler. ARACI KURUM’un Beklenen Kayıp (ES) limitinde xxxx tespit etmesi durumunda, işbu Sözleşme’yi imzalayan MÜŞTERİ özelinde olup olmadığına bakmaksızın ve herhangi bir bildirimde bulunmaksızın limit aşımını tespit ettiği andan itibaren, ARACI KURUM MÜŞTERİ’lerden gelen risk artırıcı emirleri kabul etmez ve limit aşımını gidermek amacıyla MÜŞTERİ’lerin pozisyonlarını en iyi gayreti göstererek kâr zarar gözetmeksizin esasları aşağıda belirtilen şekilde kapatır:
• ARACI KURUM’un Beklenen Kayıp (ES) limitinin aşıldığını belirlediği an itibarıyla, söz konusu limiti ARACI KURUM kayıtlarına göre en fazla kullanan ilk beş MÜŞTERİ’nin pozisyonlarını, orantısal olarak herhangi bir muvafakat alınmasına gerek olmaksızın re’sen kapatır. MÜŞTERİ bazında kapatılacak pozisyon tutarı her bir MÜŞTERİ için MÜŞTERİ’nin kendi pozisyonunun söz konusu beş MÜŞTERİ’nin toplam pozisyonuna oranı hesaplanarak belirlenir.
• ARACI KURUM pozisyon kapatmaya, söz konusu Beklenen Kayıp (ES) limitini en fazla kullanan ilk beş MÜŞTERİ arasından, ARACI KURUM Beklenen Kayıp (ES) limitinin aşımının belirlendiği an itibarıyla, teminat oranı (teminat miktarı/açık pozisyon tutarı) en düşük olan MÜŞTERİ’den başlar.
• ARACI KURUM söz konusu beş MÜŞTERİ’nin pozisyonlarını kapatmaya, teminat oranı (teminat miktarı/açık pozisyon tutarı) en düşük olan MÜŞTERİ’nin ARACI KURUM tarafından hesaplanan Beklenen Kayıp yüzdesi en yüksek olan dayanak varlıkta alınmış pozisyondan başlar.
+Müşteri bazında limit için örnek
Müşteri limiti: 10 milyon USD
Açık pozisyon: + 4 milyon USDTRY
-5 milyon EURUSD
EURUSD Pozisyonu: 5 milyon x 1,12= 5,6 milyon USD (EURUSD kurunu 1,12 kabul edersek) USDTRY Pozisyonu: 4 milyon USD
Toplam Pozisyonu: 9,6 milyon USD
3054-OBY-07/0119
EURUSD paritesi bu seviyede kaldığı sürece müşteri sadece 400 bin USD pozisyon açabilir. Eğer 500 bin USDTRY alım emri girmek isterse emir reddedilir.
400 bin USDTRY alım emri yapar ve maksimum limit olan 10 milyon USD’ye ulaşır ve EURUSD kuru yukarı hareket ederse toplam pozisyon tutarı, açık pozisyon limitini aşacağı için, limit aşımana neden olan EURUSD pozisyonunda kısmi kapama yapılır.
KALDIRAÇLI VARLIKLAR (FOREX) ve
FARK SÖZLEŞMELERİ (CFD) ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ
+Kurum limiti için örnek
Kurum Beklenen Kayıp (ES) limiti: 2 milyon USD Müşteri 1: -5 milyon USDTRY
+5 milyon EURUSD
+5,000 ons XAUUSD
Müşteri 2: -5 milyon USDTRY
+10 milyon EURTRY
+10 milyon EURUSD
+2,000 ons XAUUSD
Müşteri 3: -10 milyon EURTRY
-10 milyon USDTRY
+5,000 ons XAUUSD
İlk 3 müşteri için TOPLAM NET pozisyon: -20 milyon USDTRY, +15 milyon EURUSD ve 14,4 mn USD tutarında XAUUSD (xauusd=1,200)
Diğer müşteriler için TOPLAM NET pozisyon: -6mn USDTRY, +10mn EURUSD ve 3mn USD tutarında XAUUSD
Kurum TOPLAM NET pozisyon: -26mn USDTRY, +25mn EURUSD ve 17,4mn USD tutarında XAUUSD
Kurum riskine en çok katkı yapan ve detayları yukarıda paylaşılan ilk 3 müşteri için toplam “beklenen kayıp” tutarının 1.488,392 USD olduğunu ve diğer müşterilerden de 510,456 USD oluştuğunu farzedersek, toplam limite erişmiş oluyoruz.
Diğer müşterilerden herhangi birisinin yeni 1 milyon USDTRY kısa pozisyon açtığını ve toplam “beklenen kayıp” tutarının 2.030,492 USD’ye ulaştığını farzedelim.
Kurum limitini aştığımız için, riske en fazla katkısı olan ilk 3 müşterinin pozisyonlarından xxxx tutarına karşılık gelecek şekilde pozisyon kapatılır.
Örnek müşteri pozisyonlarını baz alırsak, müşteri 1’in 5 milyon USDTRY pozisyonu 4,73 milyona, Müşteri 2’nin 5 milyon USDTRY pozisyonu 4,75 milyona ve Müşteri 3’ün 10 milyon USDTRY pozisyonu 9,52 milyona indirilerek kurum limitindeki xxxx giderilir.
1. MÜŞTERİ
Ad, Soyadı/Unvan : Tarih :
İmza :
2. MÜŞTERİ
Ad, Soyadı/Unvan : Tarih :
İmza :
YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
Xxxxxx Xxxxxx Genel Müdür
Xxxxx Xxxxx Genel Müdür Yardımcısı
3054-OBY-07/0119
Ticaret Unvanı: Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş Web Adresi: xxxxxxxxxxxxxxxx.xxx.xx Ticaret Sicil Numarası: 257689
İşletmenin Merkezi: Büyükdere Caddesi Yapı Kredi Plaza A Blok K: 11 00000 Xxxxxx-Xxxxxxxx/XXXXXXXX Mersis No: 0388002319100016
KALDIRAÇLI VARLIKLAR (FOREX) ve FARK SÖZLEŞMELERİ (CFD) ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ_OBY_V7 37