Contract

18

A ADA: Çevresi xxxxxx xxx xxxxx, xxxxx, xxx, xxxxx, xxx, xxxx, xxx, deniz gibi doğal ve yapay sınırlarla, kadastro çalışma alanı sınırı ile veya Xxxxxx Xxxxx Yolları arazisi ile çevrili parseller topluluğuna kadastro adası denir.

AKİT: Tarafların karşılıklı beyanların alındığı resmi senet tanzimine tabi işlemine denir.

ALTYAPI: Su, elektrik, kanalizasyon, yol gibi tesislerin tümüne verilen ad.

XXXXXXX XXXXXX: Bir yapının tüm gereç ve işçiliğinin yüklenici tarafından karşılanıp, bütünüyle bitirilmiş olarak mal sahibine teslim edilmesini öngören sözleşme şekli.

ANTRE: Bir binanın veya apartman dairesinin ilk girilen bölümü, giriş.

AKAR: Xxxxxx verilerek gelir sağlayan mülk.

ALTYAPI: Mesken, iş veya diğer amaçlı kullanılan bina ve bölgeleri destekleyen kanalizasyon, yol, elektrik, su, gaz, telekomünikasyon ve arıtımdan oluşan yapı bütünüdür.

AYNİ HAKLAR: Kişilerin eşya üzerinde doğrudan doğruya hâkimiyetini sağlayan ve bu nedenle herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.

ARAZİ: Sınırları yeterli vasıtalarla belirlenmiş, yatay ve düşey sınırları bulunan zemin parçasıdır.

AKAR: Xxxxxx verilerek gelir sağlayan mülk. 
APARTMAN DAİRESİ: Bir bina içinde birkaç oda ile mutfak ve banyodan meydana gelen, bir kişi veya bir ailenin oturabileceği büyüklükte daire. 
ARSA: Üzerinde yapı kurulmak üzere ayrılmış yer; yasaya göre, belediye sınırları içinde bulunup belediyece parsellenmiş arazi.
B

BAĞIMSIZ BÖLÜM: Bir yapının Kat Mülkiyeti Yasası hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümlerden her biri.

BAHÇEKENT: Sağlık ve konfor koşullarına uygun bir yaşam sağlamak amacıyla tasarlanmış, tarıma ayrılmış bir toprak parçasıyla çevrili uydu kent.

BALKON: Bir binanın üst katlarından dışarıya doğru çıkmış, önü ve yanları korkulukla çevrili yer.

BEYAN: Üçüncü kişileri aydınlatmak, bilgilendirmek ve özellikle uyarmak amacıyla tapu kütüğündeki özel sütununa işlenen taşınmazın hukuki durum ve akıbetini gösteren belirtmelerdir.

BANLİYÖ: Büyük bir kentin yakın çevresinde bulunan yerleşim birimi.

BARAKA: Tahta, çinko, sac gibi hafif gereçlerle yapılmış, temelsiz, eğreti yapı. 
BARBEKÜ: Et ya da balığın ızgarada pişirildiği xxxx, bir tür mangal. 
BASIK: Tavan yüksekliği alışılagelmiş ölçülerden az olan daire, oda. 
BAYINDIR: Gelişip güzelleşmesi, yaşayış koşullarının uygunlaştırılması için üzerinde çalışılmış olan yer; imar edilmiş.

C

CEBRİ İCRA: Yerine getirilmeyen veya ödenmeyen bir borcun icra müdürlüğü aracılığı ile tahsili.

CEBRİ SATIŞ: Üzerinde haciz veya ipotek kaydı bulunan borçluya ait taşınmaz malın borcu tahsil amacıyla icra müdürlüğü veya alacaklı kamu idaresi kanalıyla satılarak, ihale alıcısı adına tescili işlemidir.

CEPHE: Bir binanın yüzlerinden her biri, özellikle ön yüz.

CİNS TASHİHİ: Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazı niteliğinin değiştirerek, bir başka nitelikteki tapu kütüğünde tescil edilmesine denir.

CİNS DEĞİŞİKLİĞİ: Bir taşınmazın cinsinin yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale, bağ, bahçe ve benzeri iken arsa ve arazi, arsa ve arazi veya yapılı iken bağ, bahçe ve benzeri duruma dönüştürmek için paftasında ve tapu sicilinde yapılan işlemdir.

CİHANNÜMA: Her tarafı seyredebilmek için bazı ev çatılarının üstüne yapılan oda veya teras. 
CUMBA: Eski Türk evlerinde, çoğu kafesli olan çıkma. 

Ç
ÇATI KATI: Binalarda çatı ile son normal kat arasında yapılan kat. 
ÇEKME KAT: Bir binanın son katı üzerine yapılan, cepheden geriye çekilmiş kat. 

D

DAİRE: Yapılarda aynı çatı altında birden fazla yapılan bölümlerden her birine denir.

DEVRE MÜLK: Belirli devrelerde kişilerce kullanılarak belirli zaman içinde diğer halk sahiplerine devredilen mekâna denir. Tapusu belirli bir “devre” kullanım için geçerli olan, ortak kullanılan konut, yazlık. 
DÖNÜM: Eni ve boyu kırkar arşın olan eski bir yer ölçüsü, yaklaşık 1000 m2.

DUBLEKS: İki katlı, ikinci katına içten merdivenle çıkılan konut.

DAM: Bir binanın göğe bakan yüzü. 
DENİZE SIFIR: Denizle arasında herhangi bir yapı veya geniş bir toprak parçası olmayan yapı, arsa. 

E

EBEVEYN BANYOSU: Yatak odasında bulunan banyo. EKSPERTİZ: Bir arsaya veya yapıya belli ölçütlere göre değer biçme işi. EKSPERTİZ: Bir arsaya veya yapıya belli ölçütlere göre değer biçme işi.

EMLAK: Mülk ve maldan oluşan emlak kelimesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla ve arazi gibi taşınmayan malların orta adına denir.

EMLAK BEYANI: Şahıs, kurum ve kuruşlarca sahibi olduklarını ispatlayarak bulundukları bölgedeki bağlı oldukları belediyelere makbuz karşılığı verilen belgeye denir.

EMSAL: Bir yapı veya konutun satış ya da kira bedelinin, benzerleriyle karşılaştırılmasıdır.

EKLENTİ: Var olan ama yapıya eklenen bölüm. 

F

FERAĞ: Sahiplik hakkını başkasına devredip ilişki kesme; bu iş için tapuda yapılan resmi işlem. 

FRANSIZ BALKONU: Döşemeye değin inen ve kapı gibi açılan, önü korkuluklu pencere.

FERAGAT: Bir haktan bedelli veya bedelsiz vazgeçme.

G

GABARİ: Yapılacak bir binanın belediyece öngörülen azami yüksekliği.

GAYRİMENKUL: Arazi, arsa, bağımsız bölüm gibi bir yerden bir yere taşınamayan, yerinde sabit duran şeylerdir. Bu nedenle taşınmaz mal da denmektedir.

GECEKONDU: Hazine arazileri üzerinde izinsiz ve yetkisizce çok kısa sürede yapılan derme çatma kaçak yapılara denir.

GİYDİRME CEPHE: Çok katlı bir yapıda, döşemelerin önünden geçerek devam eden, bunlara veya kolonlara asılan, taşıyıcı olamayan, çoğu camlı dış duvar.

GÖTÜRÜ: Bir yapı işinin baştan kararlaştırılan sabit bir tutar karşılığında bir yükleniciye yaptırılması ilkesine dayanan sözleşme türü.

GİRİŞ KATI: Yerkatı, zemin katı. 

H

HACİZ: İhtilaflı işlerden doğan pürüzün çözümü için konulan şerhe denir.

HARİTA: Coğrafya olgularının dağılımını bir plan üzerinde gösteren ölçekli çizimdir.

HACİZ: Bir alacağın ödenmesi için borçlunun parasına, aylığına veya malına icra dairesi tarafından el konulması.

HİSSELİ TAPU: Birden fazla kişinin sahip olduğu belgeye denir.

HİSSE: Bir taşınmaz malın tam mülkiyetinin bir kısmına karşılık gelen paydır. Müşterek ve iştirak halinde mülkiyette maliklerden her biri taşınmaz malın bir miktar hissesine sahiptir.

HİSSE TEVHİDİ: Bir taşınmaz malda hissesi olan bir kimsenin aynı taşınmaz üzerinde yeni bir hisse iktisap etmesi halinde önceki hisseyle sonra alınan hissenin birleştirilerek tapu kütüğüne tescil edilmesi demektir.

İ

İFRAZ: Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazın birden fazla parsel haline getirilmesidir. Bir toprak parçasını veya arsayı parçalara ayırma

İMAR AFFI: Kaçak yapıların ya da imar kurallarına uygun yapılara kaçak eklenmiş bölümlerin aklanması.

İMAR DURUMU: Bir arsanın imar planına ve imar yönetmeliğine göre nasıl kullanılabileceğini bildiren ve belediyece düzenlenerek istek üzerine arsa sahibine verilen belge. İmar parselinin boyutlarını, sınırını, imar planında kullanım şeklini ve yapılacak yapının teknik şartlarını belirten belgeye denir. İMAR PLANI: İmar yasasına göre, nüfusu 10.000’I aşmış yerleşmelerde yapılması zorunlu olan fiziksel plan.

İPOTEK: Alacaktan kalan kısmı için konan şerhe denir.

İRTİFAK HAKKI: İki emlaktan diğerine geçiş hakkı tesisine denir.

İNTİFA HAKKI: Emlakın iradından faydalanma hakkına denir.

İPOTEK: Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir borca güvence olarak bir gayrimenkul gösterilmesi halinde borç miktarı kadar alacağın, varsa faizi ile beraber taşınmazın tapu kütüğünün ilgili sütununa tescili işlemidir.

İLAM: Mahkeme kararı demektir.

İŞTİRAKİN FESHİ: Miras veya diğer sebeplerle oluşan iştirak halinde mülkiyetin sona erdirilerek, hissedarlık (müşterek mülkiyet) esasına geçilmesi işlemidir.

İSKAN: Yapılan yapının bitmesi nedeni ile oturulmak için alınan yapı kullanım izine denir. İSTİMLAK: Kamulaştırma. İZALE-İ ŞUYU: Hissedarlar arasında paylaşılmayan emlakın mahkeme yoluyla satışına isteme şekline denir. İHALE: bir işi birçok isteklinin arasından, en uygun görülen koşulları önerene bırakma. 
İKİZ EV: Planları ortak duvara göre simetrik olan, bitişik iki evden meydana gelen birim. 

K

KADASTRO: Her çeşit arazi ve mülklerin, alanını, sınırlarını ve değerlerini belirtip plana bağlama işi.

KAT İRTİFAKI: Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak ve yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için, o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından, Kat, Mülkiyeti Konunu' na göre kurulan irtifak hakkıdır.

KÂGİR: Taş veya tuğladan yapılmış. Betonarme, ahşap veya kerpiç olmayan demektir.

KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI: Arsa sahibince ortaya konan bir arsa üzerine, bir müteahhitçe, finansmanı da kendisince sağlanarak yapılan binanın, arsa sahibi ile müteahhit arasında belli bir oranda bölüşülmesi esasına dayalı anlaşma türü. Taraflar arasında şekil, biçim adet (yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil Müdürlüğü'nce senet altına temlik şeklidir.

KOORDİNELİ ÇAP: Kadastro pafta üzerinde ilgili parselin koordinatlarının bulunduğu vesikaya denir.

KAT MALİKİ: Kat mülkiyeti hakkına sahip özel ya da tüzel kişi.

KAT MÜLKİYETİ: Bir ya da daha çok kişinin, bir yapının belirli bir bölümüne sahip olabilmesi.

KAT YÜKSEKLİĞİ: Döşeme üstünden bir üst katın döşeme üstüne olan uzaklığı

KÜTÜK: Arazi, bağımsız bölüm, müstakil ve daimi irtifaklar ile bunların üzerinde kurulabilen hakların yazıldığı büyük boy defterlere kütük denir.

KROKİ: Bir bölgenin veya parselin üzerindeki yapı ve tesisleri de gösterecek şekilde bir altlığa yaklaşık biçimde çizimi.

KAMULAŞTIRMAK: Bir şeyi sahibinden satın alarak kamuya mal etmek, kamu yararına almak. 
KAPALI BALKON: Üstü ve yanları örtülü, önü ise açık olan balkon. 
KARTONPİYER: Yapıları kabartmalarla bezemek için, çoğu zaman duvar ve tavan arakesitleri ile tavan göbeklerinde kullanılan sertleştirilmiş mukavva veya kıtıklı alçı. 
L

LEBİDERYA: Kesintisiz deniz manzaralı daire.

LÜKS: Bir dairenin en temel öğeler dışında, konfora yönelik daha fazla detaylarla donatılmış olması.

M

MAHZURLU: Herhangi bir işlem veya uygulamaya elverişli olmayan.

MENKUL: Bir yerden başka bir yere taşınabilen, taşınır.

MERKEZİ ISITMA: Bir binanın çeşitli bölümlerinin, bir merkezden borularla sevk edilen sıcak su veya buharla, ya da kanallarla sevk edilen sıcak hava ile ısıtılma sistemi.

MERKEZİ YERDE: Bina ya da konutun, bulunduğu semt veya kentin merkezi sayılan bölümüne; çarşı, pazar ve ulaşım araçlarına yakın olması.

MÖBLELİ: İçinde eşyası bulunan daire.

MUHDESAT: Bir arazi üzerinde arazi sahibinden bir başkasına ait bulunan yapı veya ağaç demektir.

MÜSTAKİL TAPU: Tek konut için verilen tapu. Bir kişinin kendi başına sahip olduğu belgeye denir.

MEVZİİ İMAR PLANI: Bir bölgeye mahsus olan ve genel olmayan planlanmış bölgeye denir. MİRASIN İNTİKALİ: Ölen bir kimsenin mal varlığı ile alacak ve borçlarının mirasçılarına geçmesine denir. METROPOLİTAN ŞEHİR: Belli bir büyüklüğü olan, örneğin nüfusu bir milyonu aşan şehir. 

N

NAZIM PLANI: Bir kentin haritaları üzerine çizilen ve arazi parçalarının kullanış biçimleri ile başlıca bölge tiplerini belirten, yani kentin gelecekte alacağı biçimi gösteren plan.

NİZAM: Binaların yan yana sıralanış düzeni; ayrık nizamda aralarında toprak parçası vardır; bitişik nizamda duvarları ortaktır.

NEV'İ: Türü, cinsi, vasfı. Tapu kütüklerinde bulunan nev'i hanesine taşınmazın bir vakıfla ilişkisinin olup olmadığı yazılmaktadır.

O

ORMAN KADASTROSU: Devlet ormanlarının, kamu tüzel kişiliklerine ait ormanların, özel ormanların ve bu ormanların içinde ve bitişiğinde bulunan her çeşit taşınmaz malların ormanlarla müşterek sınırlarının tayin ve tespit edilerek haritaya bağlanması işlemidir.

ORTAK YERLER: Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmuş binalarda bağımsız bölümler dışında kalıp, korunma ve ortaklaşa kullanma veya faydalanmaya yarayan yerlere ortak yerler denir.

OTOMASYON: Tapu ve kadastro bilgilerinin bilgisayar ortamına aktarılması suretiyle hizmetlerin tümünün bilgisayar yardımıyla vatandaşlara sunulmasıdır.

Ö

ÖLÇEK: Bir harita veya çizimde görülen uzunluklarla bunların imlediği gerçek uzunluklar arasındaki oran.

ÖN BAHÇE DERİNLİĞİ: Binanın ön yüzünden kendi parselinin ön sınırına kadar olan en yakın dik uzaklık.

ÖN CEPHE: Yapının yola bakan yüzü.

P

PAFTA: 1. Üzerine proje çizilen levha. 2. Büyük haritaları meydana getiren ayrı parçalardan her biri.

PARSEL: Belli bir amaç için ayrılıp sınırlanmış arazi parçası, bir adanın parçalarından her biri.

PLAN: Belli bir yerin bir ölçekte kuşbakışı çizimidir.

R

RESTORASYON: Aslını bozmadan onarma.

RAKABE: Kuru mülkiyet, çıplak mülkiyet.

RESMİ SENET: Taşınmaz mülkiyetinin veya mülkiyetten başka ayni hakların kurulması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde görevli bir memur tarafından düzenlenip, taraflar ve gerekiyorsa tanıklar tarafından imzalanan, müdürce imza ve mühür ile tasdik edilen resmi bir sözleşmedir.
RESTORATÖR: Fransızca’da resim veya heykelleri onaran kişileri tanımlamakta kullanılan bu sözcük Türkçe’de, anlam kaymasıyla, restorasyon uzmanı anlamında kullanılmaktadır.
REZERVUAR: Sarnıç, hazne. 

S

SAHİBİNDEN: Bir mülkün, arada herhangi bir aracı olmadan, doğrudan doğruya sahibi tarafından satışa veya kiraya sunulması.

SANDIK ODASI: Genellikle penceresi olmayan, evdeki fazla eşyaların konulabileceği küçük oda.

SELAMLIK: Eskiden büyük konaklarda erkeklerin bulunduğu ve erkek konukların alındığı bölüm.

SERVİS GİRİŞİ: Büyük binalarda yan hizmetler için kullanılan ikinci derecedeki giriş.

SIFIRDA: Yeni bitmiş ev, daire; hiç kimse tarafından kullanılmamış.

SOSYAL ALTYAPI: Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacıyla yapılması gereken eğitim, sağlık, kültürel ve yönetsel yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel ad.

STÜDYO: Aynı zamanda oturma, yatma ve yemek için kullanılan oda.

SÜPER DENİZ MANZARALI: Balkon, teras veya pencerelerinden denizin geniş bir açıdan, panoramik olarak görüldüğü konut, daire. 
Ş

ŞALE: İsviçre çobanlarının kulübelerine ya da dağ evlerine verilen ad.

ŞİRVAN: Çatı arasında bulunan basık oda.

ŞAHSİ HAKLAR: Kişilere eşya üzerinde bir başkasının ayni hakkına dayanarak, hâkimiyet imkânı sağlayan bu nedenle sadece hukuki ilişkinin muhatabına karşı ileri sürülebilen haklardır.

ŞERH: Gayrimenkul malikinin temlik hakkının yasaklanması, kısıtlanması veya kişisel hakların kuvvetlendirilmesi amacıyla üçüncü kişileri uyarıcı mahiyette tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılan hususlardır.

T

TAVANARASI: Çatı ile son kat döşemesi arasında kalan boşluk.

TEKNİK ALTYAPI: Elektrik, gaz, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon, her tür ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi hizmetlerin sağlanması için yapılan tesisler ile açık ve kapalı otopark kullanışlarına verilen ad.

TERAS: 1. Oturup hava almaya yarayan, düz ve çevresi açık yüksekçe yer, taraça. 2. Üstü gezinmeye elverişli düz dam.

TOPLU KONUT: Sosyal ve fiziksel altyapısıyla birlikte gerçekleştirilen çok sayıda konut birimini anlatmakta kullanılan terim.

TEMELLÜK: Mülk edinme, mülk alma.

TEMLİK: Mülk olarak vermek, mülkiyeti bir bedel karşılığında başka birine nakletmek.

TRAMPA: Bir malın başka bir malla değiştirilmesidir. Değiştirilecek mallar taşınır veya taşınmaz mal olabilir.

TAPU VE KADASTRO MÜDÜRLÜKLERİ: Akitli ve akitsiz işlemleri ile arazi, arsa ve binalar üzerinde yapılan değişikleri işleyen, kayda geçen, bunların sicilini tutan devlet dairelerine denir. TAPU SENEDİ: Bir mülkün kimin olduğunu gösteren resmi belge. TEDBİR: Xxxxx ile olan ihtilafın ve alacaktan doğan ihtilafın çözümü için konan şerhe denir. TEVHİD: Tapu kütüğünde kayıtlı birden fazla taşınmazın tek bir parsel haline getirilmesidir. TAPULAMAK: Bir mülkü tapuya geçirmek.
U

UYGULAMA İMAR PLANI: Tasdikli hali hazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

UYRUK: Tabiiyet, bir ülkenin vatandaşı olmak.

V

VAKIF: Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yeterli mal veya hakları belirli ve sürekli bir amaca tahsis edilerek, mahkeme kararıyla kurulan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarına vakıf adı verilir.

VEFA HAKKI: Satanın, sattığı taşınmaz malı müşteriden geri satın alma hakkını saklı tutmasıdır. Vefa hakkı tapu kütüğüne şerh edilir.

VAZİYET PLANI: Yapıların değişmez röperlere göre arsaya yerleşmelerini belirten üstten görünüş, yerleşme planı. VEKALET: Kişinin kendi iradesi ile tayin ettiği bir temsil şeklidir. XXXXXXX XXXXXX: Varislerin mahkeme kanalı ile kendilerini ispatlamaları neticesinde menkul ve gayri menkullerini kendi adlarına veya müşterek olarak ilgili daireye beyanda bulunmalarına denir. VERASET İLAMI: Kanuni varislerin ölenin varisleri olduklarını resmi kayıt evrakları neticesinde kendilerini kanıtlamalı ve ilgili mahkemeden almış oldukları tasdikli belgeye denir.

Y

YALI: Düzlük ve açıklık su kıyısına yapılmış köşk.

YASAL MAL REJİMİ: Edinilmiş mallara katılma rejimidir.

YENİ ARAZİ OLUŞUMU: Birikme, dolma, toprak kayması veya kamuya ait suların yatağında ya da seviyesinde değişme gibi sebeplerle sahipsiz yerlerde yeniden oluşan yararlanmaya elverişli arazidir.

YENİLEME: Teknik sebeplerle yetersiz kalan, uygulama niteliğini kaybeden veya eksikliği görülen tapulama veya kadastro paftalarının yenilenmesi ile buna uygun olarak tapu sicilinde düzeltmeler yapılması işlemidir.

YERLEŞİM YERİ: Bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. İkametgah.

YETKİ BELGESİ: Tapu Kanununun 2. maddesi uyarınca tapu işlemleri sırasında tüzel kişilerden istenen ve tüzel kişinin gayrimenkul tasarruflarına izinli olduğunu ve temsilcisinin kimler olduğunu belirtir belgedir.

YEVMİYE: Tapu siciliyle ilgili olarak tapu sicil müdürlüğünde yapılan her işlem ile red edilen istemlerin tarih ve sıra numarasına göre kaydedildiği deftere yevmiye defteri; bu defterden alınarak tapu kütüğünde yapılan tescil veya terkinin yanında belirtilen tarih ve numaraya da, yevmiye tarihi ve numarası denir.

YIKMA RUHSATI: Bir yapıyı yıkmak için ilgili belediyeden alınan izin; yıkma izni.

YOLA TERK: İmar planlarının uygulanışı sırasında taşınmaz mal maliklerince bedelli veya bedelsiz olarak imar planına uygun biçimde taşınmazın tamamının veya bir kısmının kamu yararına (yola, yeşil alana, parka) terk edilmesi işlemidir.

YÖNETİM PLANI: Kat mülkiyeti kurulmuş apartman ve sitelerde bina veya sitenin nasıl yönetileceğini, kat maliklerinin hak, borç ve sorumluluklarını düzenleyen ve tüm kat maliklerince imzalı olan bir belgedir.

YAPSATÇI: Konut yapıp daire daire satan kimse, firma. 
YENİLENMİŞ: Eski bina veya dairelerin onarılarak, restore edilerek yeni hale getirilmesi.

Z

ZABIT DEFTERİ: Kadastrosu yapılmamış taşınmaz malların kaydedildiği ve üzerinde kurulacak hakların takip edildiği defterdir.

ZAMANAŞIMI: Bir hakkın kazanılması veya kaybedilmesi için geçmesi gereken hukukça öngörülmüş süre anlamına gelir.

ZAYÎ: Bir belgenin kaybolması veya yok olmasıdır. Tapu senedi veya ipotek belgesinin kayıp edilmesi halinde, zayiinden yenisi çıkartılabilir.

ZİLYETLİK: Bir eşya (mal) üzerinde zilyetlik iradesine dayanarak fiili hakimiyet kurma eylemine zilyetlik denir.

ZİRAİ İPOTEK: Tarım kredi kooperatifleri ile T.C. Ziraat Bankasından çiftçilerin talep ettiği kredilere karşılık teminat olarak taşınmaz malın gösterilmesi halinde tesis edilen ipotek işlemidir.

ZORUNLU DEPREM SİGORTASI: Mesken, ev, bağımsız bölüm nitelikli yerlerin, depreme karşı, yetkili sigorta şirketleri tarafından sigortalanmasıdır.

EMLAKÇILIKLA İLGİLİ TERİMLER

1- EMLAK: Mülk ve maldan oluşan emlak kelimesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla, ve arazi gibi taşınmayan malların orta adına denir.

2- HARİTA: Coğrafya olgularının dağılımını bir plan üzerinde gösteren ölçekli çizimdir.

3- PAFTA: Büyük haritayı meydana getiren parçaların her birine denir.

4- ARAZİ: Yerleşim alanları ve yapılmış yollar dışında kalan topak parçasına denir

5- ADA: Belirli yollarla çevrili imar planların meydana getirdiği parsellerin üzerindeki bir arada oluşumuna denir.

6- MEVZİİ İMAR PLANI: Bir bölgeye mahsus olan ve genel olmayan planlanmış bölgeye denir.

7- ARSA (imar parseli) İmar planı kapsamında yer alan kullanım şekli ve yapılaşma düzeni belirlenip tamamlanmış arazi parçalarına denir. Arsaların diğer bir ismi ile Xxxx xxxxxxx' dir.

8- KOORDİNELİ ÇAP : kadastro pafta üzerinde ilgili parselin koordinatlarının bulunduğu vesikaya denir

9- ROPERLİ KROKİ: İlgili parselin yapılabilmesini sağlayan, gerekli ölçülerin bulunduğu vesikaya denir.

10- İMAR DURUMU: İmar parselinin boyutlarını, sınırını, imar planında kullanım şeklini ve yapılacak yapının teknik şartlarını belirten belgeye denir.

11- İFRAZ : Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazın birden fazla parsel haline getirilmesidir.

12- TEVHİD : Tapu kütüğünde kayıtlı birden fazla taşınmazın tek bir parsel haline getirilmesidir.

13- KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI: Taraftar arasında şekil, biçim adet (yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil Müdürlüğü'nce senet altına temlik şeklidir.

14- KAT İRTİFAKI : Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak ve yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için, o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından, Kat, Mülkiyeti Konunu' na göre kurulan irtifak hakkıdır.

15- CİNS TASHİHİ; Tapu kütüğünde kayıtlı bir taşınmazı niteliğinin değiştirerek, bir başka nitelikteki tapu kütüğünde tescil edilmesine denir.

16- İSKAN: Yapılan yapının bitmesi nedeni ile oturulmak için alınan yapı kullanım izine denir.

17- DAİRE: Yapılarda aynı çatı altında birden fazla yapılan bölümlerden her birine denir.

18- XXX XXXXXXXXX : Tamamlanmış bir yapının kat, iş bürosu, dükkan, mağaza, mahzen,depo gibi bölümlerden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanların üzerinde, o taşınmazın maliki veya ortak malikleri tarafından Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre kurulan özel mülkiyet hakkına denir.

19- AKİT: Tarafların karşılıklı beyanların alındığı resmi senet tanzimine tabi işlemine denir.

20- SATIŞ VADİ : Taşınmazın satışının bir kimseye vaat edilmesidir. 21- HİSSELİ TAPU : Birden fazla kişinin sahip olduğu belgeye denir.

22- MÜSTAKİL TAPU : Bir kişinin kendi başına sahip olduğu belgeye denir.

23- DEVRE MÜLK : Belirli devrelerde kişilerce kullanılarak belirli zaman içinde diğer halk sahiplerine devredilen mekana denir.

24- GECEKONDU : Hazine arazileri üzerinde izinsiz ve yetkisizce çok kısa sürede yapılan derme çatma kaçak yapılara denir.

25- VEKALET: Kişinin kendi iradesi ile tayin ettiği bir temsil şeklidir.

26- VERASET İLAMI : Kanuni varislerin ölenin varisleri olduklarını resmi kayıt evrakları neticesinde kendilerini kanıtlamalı ve ilgili mahkemeden almış oldukları tasdikli belgeye denir.

27- MİRASIN İNTİKALİ : Ölen bir kimsenin mal varlığı ile alacak ve borçlarının mirasçılarına geçmesine denir.

28- ŞUFA HAKKI: Hissedarlar arasında birinin üçüncü şahıslara satışında yürürlüğe girme hakkına denir.

29- ŞERH: Tapu kütüğüne geçici mahiyette olmak bazı şahsi hakların kaydedilmesine denir.

30- İPOTEK: Alacaktan kalan kısmı için konan şerhe denir.

31- HACİZ : İhtilaflı işlerden doğan pürüzün çözümü için konulan şerhe denir.

32- TEDBİR: Emlak ile olan ihtilafın ve alacaktan doğan ihtilafın çözümü için konan şerhe denir.

33- İZALE-İ ŞUYU: hissedarlar arasında paylaşılmayan emlakın mahkeme yoluyla satışına isteme şekline denir.

34- İNTİFA HAKKI: Emlakın iradından faydalanma hakkına denir.

35- KURU MÜLKİYETİ: Emlakta hak sahibi olup tasarruf sağlamayan intifa hakkı ile hareket edebilen terime denir.

36- İRTİFAK HAKKI: İki emlaktan diğerine geçiş hakkı tesisine denir.

37- KİRALAMA İŞLEMİ: Taraflarca belirli zaman ve şartlarda anlaşarak sözleşme altına alınan kullanım şekline denir.

38- EMLAK BEYANI : Şahıs, kurum ve kuruşlarca sahibi olduklarını ispatlayarak bulundukları bölgedeki bağlı oldukları belediyelere makbuz karşılığı verilen belgeye denir.

TANIMLAR VE AÇIKLAMALAR

Türk Yapı İhale Mevzuatında ve uygulamalarında aşağıda verilen tanımları, deyim ve açıklamaları bilmek konuya açıklık, kolaylık ve ortak dil birliği getirecek; bir uzlaşı sağlayacaktır. Ayrıca ikinci bölümde de diğer teknik ve genel şartnamelerde, tüzüklerde, sözleşme ve diğer yazılı belgelerde kullanılan bazı tanımlara yer verilmeye çalışılmıştır.

GENEL TANIMLAR:

ANALİZ (GENEL FİYAT ANALİZİ): Yapılan bir imalatın içerinde ne kadar işçilik, ne kadar malzeme veya makine kullanıldığını araştıran çalışmalardır.

ARTIRMA: İdarenin satmak veya kiraya vermek için, işi yaptırırken daha fazla kazanabilmek için uyguladığı ihale yöntemleridir.

ATAŞMAN: Yapı işlerinde imâlat, ihzarat, taşıma ve diğer önemli işleri, yapının rötret kotu altında ileride görülmeyecek, ölçülüp hesaplanamayacak veya kontrol edilemeyecek imalat kısımlarını perspektif, plan, kroki, kesit çizi ve şekilleriyle (veya resimleriyle) kendi özel ve onaylı defterlerine nüshalarıyla, hesap ve tablolarıyla kaydetmek ve taraflarca onaylama işlemine denir.

AVANS: Ön ödeme anlamına gelen, Fransızca’dan Türkçe’ye geçmiş bir sözcüktür. Yapılan bir hizmet, bir üretim veya harcanan bir emekten önce, ödenecek toplam paranın yüzdesi oranında ve işi yapacak kişiye ödenen paradır. Avanslar, daha sonra ara ödeme ve son ödeme niteliğindeki alacaklardan mahsup edilir (hesaplanıp kesilir). (Örnek: İhaleyi kazanan isteklinin işe başlarken % 10’a kadar avans talep etmesi, işçilerin bir sonraki aylıklarının belli bir bölümünü bir önceki ayda avans olarak istemeleri gibi.).

AYNÎ VE NAKDÎ GİDERLER: Nakit(=para) ve ayın(=para dışında) sözlük anlamlarına göre bir üretim, ürün veya bütün için harcanan para ve bunun dışındaki diğer giderler (masraflar) bütününe denir. (Ör: İşçilere yapılan giyecek ve yakacak yardımları aynî, izin paraları, fazla çalışma ödemeleri nakdî’dir.)

BAKANLAR KURULU KARARI (BKK): Acil yada süreli uygulama kararlarının yasalardaki eksiklik, hüküm boşlukları ve farklılıkları gidermek bakımından bir an önce görüşülerek çıkartılması yetkisi Anayasaya göre mevcut Bakanlar Kurulu’na ve dolayısıyla TBMM’ye verilmiştir. Bu şekilde kurulun geçici ve yasa hükmünde almış olduğu uygulama kararlarına BKK denilir; yasa çıkarılınca bu kararların hükmü sona erer.

BİRİM FİYAT TARİFİ (SERİDÖPRİ TARİFİ): Bayındırlık İşleri Birim Fiyat Listeleri’nde gösterilen ve poz numaralarıyla belirtilen, imalatlarda kullanılan malzeme miktarları, yapım tarzı ve sırası, uygulama koşulları ve kapsamıyla birim fiyat ödemelerine nelerin girip girmediğini gösteren, her yıl yayınlanması zorunlu olmayan, imâlatların ölçü tarzlarını veren bir dokümandır.

BİRİM FİYAT: yapılan imalatların işçilik, hammadde, genel giderler ve yüklenici kârını içeren fiyatıdır. Yapılan bir işte imalatın metrajıyla birim fiyatları çarpımlarının toplamı keşif bedelini verir.

KEŞİF  _METRAJ x BİRİM FİYAT

BİRİM MALİYET: Yapının birim ölçüsünün (binalarda birim alan, m²) Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca her yıl, mimarlık ve mühendislik hizmetlerine esas olan sınıflar için ayrı ayrı tespit ederek ilan ettiği güncel ve ortalama maliyet bedelleridir. (TL m² )

BİRLİK: Aynı amaca ve aynı kazanca yönelik kişi, kuruluş yada meslek örgütlerinin birleşerek oluşturdukları organizasyonlara denir.

DEVİR: Bir işin, bir kazanç, fayda yada hakkın, sorumluluğuyla birlikte ve üst yönetiminde onayı ile bir başkasına (aynı koşullar altında) verilmesidir.

DÖNER SERMAYE: Belirli meslek ve kitle örgütleri yada kamu veya özel sektör kuruluşlarının teknik ve idari ünitelerince üretilen her türlü proje, imalat, hizmet vb. ürünlerin değerlendirilerek (satış, ithalat, ihracat vb) elde edilen gelirlerden pay almalarını sağlamak amacıyla kurulmuş ve devlet tarafından denetlenen organizasyonlara denir.

ECRİMİSİL: Bir malın, sahibinin rızası dışında ve onun bu malı kullanmamakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu edilmeksizin bu maldan işgal, tasarruf veya her ne şekilde olursa olsun yararlanılması sebebiyle fuzulî şâgil tarafından ödenen veya idarece talep edilen tazminata denir.

EMANET USULÜ İŞ: 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 81. Maddesinde öngörülen işler ve bu işler için gerekli her türlü malzeme, araç ve gereçlerin sağlanması ve gerektiğinde geçici süre ile işçi çalıştırılması işlerinin ita amirlerince idare görevlilerinden oluşturulacak komisyonlar (Emanet Komisyonları) eliyle emaneten yaptırılmasına denir.

ESKALASYON (FİYAT FARKI): Uygulama yılı içerisinde, sözleşme ve şartnamelerde öngörülen ve yıl içerinde imalatlarda kullanılan malzemelerin imalata girdikleri tarihteki satın alma fiyatı ile uygulama yılı başındaki rayiç fiyatı arasındaki fark. Bu fark hakedişlere ek olarak ihale tenzilatına tabi olmayan ödemeler olarak verilir.

FESİH: Kişiler, kurumlar yada her ikisi arasında yapılan sözleşme, yazılı anlaşma yada protokollerin, çeşitli nedenlerle bozulması ve işlem hale gelmesi sonucu bu anlaşmaların resmî yoldan (hukuken) ortadan kaldırılmasına denir. Fesihler, yazılı olarak, onaylı ve belli gerekçeler de içinde yer almak kaydıyla usulüne uygun yapılmalıdır. Fesih kararları, taraflarca imzalanmış olmalıdır.

FON: Yardım (Sosyal yardım, destek vb. amaçlı), üretim ve benzer amaçlı kurulmuş ve değişik kişi, örgüt, şirket vb. girişimlerden oluşmuş kuruluşlar denir.

FUZULÎ ŞÂGİL: Kusuru aranmaksızın kendisine ait olmayan ve sahibininde rızası veya muvafakatı bulunmayan bir malın zilyedliğini ele geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu maldan tasarrufda bulunan kimselere denir.

GERÇEK KİŞİ: İnsanlardan oluşan ve Medenî Kanun’un öngördüğü, bilinen yaşantıyı sürdüren kişi hükmiyetidir. Gerçek kişinin belirlenmesinde isim, bir sicile ilişkin durum, hısımlık ve ikâmetgâh gibi konular önemli rol oynar.

HADDİ LÂYIK (UYGUN DÜZEY): Eksiltme ihalelerinde keşif bedelinin altında, artırmalarda da keşif bedeli üzerindeki değerlerin tümüne denir.

HAFRİYAT (KAZI): Binanın sıfır kotundan temel sömeli altına kadar olan derinlikte ve bina oturduğu alandan 1.5-2.5 m fazla olacak şekilde toprağın kazılması ve temellerin gelecekleri yerlerin boşaltılmasına denir. Elle yada makine ile yapılır.

HAKEDİŞ (İSTİHKAK-SİTÜASYON): Yüklenicinin, yaptığı imalat ve ihzarat karşılığı alacağını gösteren hesaplar toplamıdır. (B. İ. G. Ş. Mad. 39)

İDARE (İŞVEREN): Bir inşaat işini yapan yada yaptıran devlet veya özel kurum / kuruluşlarına denir.

İFRAZ: Xxxx Xxxxxx ve buna bağlı yönetmelik uygulamalarında birden çok mülkiyet, ortaklık yada zilyetliğe sahip taşınmaz malların (arsa, arazi, bina vb.) yasalar nezdinde ve bilirkişiler aracılığıyla ayrıştırarak uygun parçalara bölünmesi işlemidir.

İHALE (TENDER): İşin yapılmasını isteyen tarafın, işi yaptırmak için uygulamak zorunda olduğu çalışmalar topluluğudur. (İlan vermek, sözleşme dosyası hazırlamak, istekliler arasında seçim yapmak, ihaleyi onaylatmak vs.) (İ.Y. Mad.5-6).

İHALE BEDELİ: Keşif bedelinden tenzilat miktarını indirdikten sonra elde edilen rakamdır.

İHZARAT: Yapım sırasında kullanılmak üzere işyerine getirilen malzemelerdir.

İMALAT: Proje, sözleşme ve eklerine bağlı olarak yapılan üretimdir.

İNTİFA HAKKI: Taşınır yada taşınmaz mal veya bir yetenek, özellik, üstünlüğün (mâmelek) üzerinde kurulmuş bulunan faydalanma hakkıdır. Bu hakkın içine ilgili eşya veya malın her türlü çıktısı ve getirilerinden faydalanma girmektedir. İntifa hakkı, taşınır mallar ve alacaklar üzerinde bir sözleşme ile , taşınırın intifa sahibine teslimi ve alacağın devri ile; taşınmazlar üzerinde ise ilgili taşınmazın intifa hakkının tapu siciline kayıt ve tesciliyle kurulur. İntifa hakkı sahibi, ilgili konu veya madde üzerinde zilyetlik, kullanma, yararlanma ve idare hakkına sahiptir.

İPOTEK FEK’İ: İpotek edilmiş olan mallarda, borç ödenip bittikten sonra, bu malların mülkiyetinin malın esas sahibine devredilmesine denir.

İPOTEK: Bir malın satın alınması, kiralanması yada mülkiyetin gayrî aynî hak tesisinde, sözleşme gereklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelebilecek zarar, ziyan veya maliyetin karşılanması amacıyla karşı tarafdan alınacak olan taşınır yada taşınmaz mal veya borç ödeninceye kadar bu malların mülkiyetinin geçici olarak üstlenilmesine denir.

İRTİFAK: İmar Kanunu’na göre “kullanım”, pay veya hak sahipliği anlamına gelmektedir. (İrtifak hakkı=kullanım yada mülkiyet hakkı).

İŞ KALEMİ (POZ=POZİSYON): İnşaat işlerinin her birini ayrı ayrı tanımlamak ve ayırt edebilmek üzere, bu sektörde ortak bir dil ve kullanım oluşturmaya yönelik olarak devletin resmî ve yetkili makamlarınca belirlenmiş, standart ve sistemli kodlamalar, numaralandırmalar ve bunların tanımlamalarına verilen isimdir. (Örnek: İmâlat iş kalemi, birim fiyat yada rayiç pozları gibi).

İTA AMİRİ: Resmî ve idarî hiyerarşide bir kurum yada kuruluşun en üst ve para harcama yetkisine sahip yönetici olarak tanımlanmaktadır. 1. ve 2. derece ita amiri olarak ikiye ayrılır. Genellikle 1. Derece ita amirleri Bakanlar Kurulu’nun üyeleri veya bağlı icracı kuruluşun en üst yöneticileri olmakta; 2. derece ita amirleri de kuruma bağlı alt uygulayıcı ve harcama yetkisi verilmiş bağımsız kurum yetkilileri olmaktadır. (Örnek: Bayındırlık ve İskân Bakanı 1. derece ita amiri iken Bayındırlı ve İskân İl Müdürü veya DSİ 3. Bölge Müdürü 2. derece ita amiri durumundadır.)

İZALE-İ ŞÜYU: Belirsizliğin giderilmesi olup; arsa, arazi, vs. gayri menkullerde, mülkiyet yada kullanım hakkının tam olarak ortaya çıkarılmasına yönelik ortak yada mal sahiplerince mahkemeler yoluyla açılan davaların konunun uzmanları bilirkişilerce çözümlenmesine denir.

KABUL: Sözleşme süresinin sonunda, işin sözleşme ve eklerine bağlı olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmek amacıyla uygulanan bir işlemdir. Geçici ve kesin olmak üzere iki tür kabul vardır (B.İ.G.Ş. Mad. 41)

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME: Bazı yönetim dönemlerinde ve zorunlu koşullarda başvurulan, yasa ve yönetmelikler yerine, onlardaki değişiklikler ve ekler için Bakanlar Kurulu Kararları’yla çıkarılan, yasa hükmiyetini taşıyan uygulama yazılımları ve kararnameleridir.

KARARNAME: Kamu uygulamalarında bir hizmet, bir üretim veya işin nasıl, kim tarafından, ne şekilde, hangi koşullarla uygulanacağının, yasa, şartname ve yönetmelikler dışında, değişiklikleriyle açıklayan; ilgili bakanlığın çalışma ve denetiminde, Bakanlar Kurulu Yetkisi ve imzasıyla yazılı olarak yayınlanmış olan yazılı belgelerdir.

KAYYUM: Bir anlaşmazlık, ölüm, doğal afet vb. sebebe dayalı olarak sözleşme hükümleri sona ermiş, arızalı ve yarım kalmış resmi işleri tamamlatmak, sonuçlandırmak yada değerlendirmek üzere işin konuyla ilgili kişi yada kişilerce yada kurumlardan yetkili uzman birisine özel izin ve görevle devredilmesidir.

KOMİSYON (KOMİTE=COMMITTEE): Bir işi veya görüşü olgunlaştırarak gerçekleştirmek, değerlendirmek, takip etmek üzere konuyla ilgili, yetkili veya görevli uzman kişilerce oluşturulan topluluklardır.

KONTROL (DENETLEME=MURAKABE): İşim teknik kurallara uygun olup olmadığını izleyen organlardır. İşveren namına çalışırlar.

KURUL (HEYET): Çoğunlukla komisyon anlamında kullanılan bu sözcük de yine resmî bir görevi yerine getirmek üzere konu uzmanı kişilerce oluşturulan çalışma gurubudur. Kurullarda bazen değişik meslek ve branşlarda uzmanlar da bulunabilir. Kurul yada heyetler, genellikle inceleme, değerlendirme ve prensip kararları almak üzere toplanırlar.

MAHAL LİSTESİ: Bir inşaat imâlatının tamamında kullanılacak ve her ortamda yapılacak tüm uygulamaları ayrı ayrı gösteren imâlat listeleri (duvar kaplamaları, döşeme kaplamaları, boyalar vs. ) bütünüdür.

MALİYET (EDER): Arsa, proje, kontrollük, işçilik ve malzeme gibi giderlerin tamamına denir.

METRAJ (BILL OF QUANTITY): yapılan imalatların birim miktarlarını gösteren rakamlara denir. Bunlar mt, m² , m³ , kg, adet, ton vb. gibi birimlerle belirtilir.

MUVAFAKATNAME: Bir kişinin kendi dışında bir başka özel yada tüzel kişiliğe, üzerindeki çıkar ve haklarını kullanabilmesini sağlamak üzere verdiği özel bir izin, kabul veya yetki belgesine denir.

NEFASET: Hatalı veya kusurlu imalatın kuruşlandırılması yapılarak güncel fiyatlarla yada parça iş yapım özel fiyatlarıyla yüklenici hakedişlerinden kesilen para cezasına denir.

OLUR (KABUL): Resmî uygulama işlerinde yapılması alt organlar tarafından tespit edilmiş ve önerilmiş, gerekli ve önemli ek işlemler, harcamalar ve değişikliklerin üst makamca (çoğunlukla ita amirliğince) aynı teklif yazısı altında ayrılan yere is,m, unvan, imza, tarih ve mühürle belirlemek suretiyle, kabul edilme işaretine denir. Ancak olur alınmış yazılar ve onayları ile gerekli ödeme, harcama yada uygulamalar yapılabilir.

ONAY (TASDİK): Bir resmî uygulama işini, üst makam yada yetkili organın onaması, imzalayıp, mühürleyip kabul ettiğini ve sorumluluğu üstlendiğini aynı evrak üzerinde ve uygun yerde bildirmesi işlemine denir.

PLANKOTE: İnşaat mahallinde yapılacak olan hafriyatın yapımında yardımcı olacak xxxxx noktalarının ve kotlarının bulunduğu kuşbakışı ölçekli planlardır.

RAYİÇ: İşçilik, makine ve hammadde (malzeme) birim değerlerini veren bedellerdir. Bu değerler kârsız değerlerdir.

RÖLÖVE: Bir imâlatı, bir büyüklük veya şekli, mevcut durumuyla kaybolup bozulmadan, azalmadan hemen ölçü, çizim ve kayıt altına almak ve tespit etmektir. Bu yazılım ve çizimler kroki biçiminde, tablolarla belirli kayıt defterlerine, isim, unvan, tarih belirterek ve imzalayarak yazılır. Rölöve defterinde genellikle ataşman defterindeki hususların ilkel şekil ve tespitleri ile ön kayıtları yer alır.

XXXXX: İnşaat mahallinde yapılan nivelman ölçümlerine ve aplikasyonda kullanılacak olan yönlerin, kot noktalarının arazi üzerindeki yerini belirleyen betondan yapılmış ve ortasında bir demir çubuk bulunan toprak içerindeki parçalardır. Kazı alanı dışında bulunurlar ve üzerlerine kot ölçümleri yazılır.

RÖTRET (TOPRAK) KOTU: Yapının oturduğu yerdeki siyah kot olarak tanımlanan gerçek arazi kotunu ifade etmekte olup, yapının genel olrak bodrum ve temelinin yer aldığı zemin kotu altındaki kottur.

SÖZLEŞME (MUKAVELE, PROTOKOL, KONTRAT): İdare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmadır.

SUBASMAN KOTU: Yapının temel ve bodrum dahil zemin yada giriş katı döşeme kaplaması üst yüzeyine kadar olan, genellikle inşaat işinden sonra toprak altında kalıp kapanacak ve gözlenemeyecek olan kısımlarının en üst seviyesidir.

SÜRVEYAN: İnşaat imalatları yapım esnasında idare adına; yapılan imalatların ve ihzaratların (beton, demir döşenmesi, kum, çakıl çimento, kalıp alınması, vb.) güvenlik ve çalışma düzeninin şartnamelere uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol eden en alt düzeydeki teknik örgüt elemanına denir.

ŞANTİYE ŞEFİ: Kişi yada kuruluşlar adına işi teknik yönden yaptıran kişidir.

ŞANTİYE: Bir yapıyı en düşük maliyet ve ekonomik olarak oluşturmak üzere o yapıya ait makine, malzeme ve insan gücü arasındaki optimum dengenin sağlanması amacıyla proje ünitelerinin inşa edileceği yerlere denir.

ŞARTNAME: Yapılacak işlerin genel, özel, teknik ve idari esas ve usullerini gösteren belge yada belgelerdir (İ. Y. Mad. 7).

TAHLİYE: Fuzulî şâgil’in, ecrimisil oluşturan malları terketmesi veya ecrimisil oluşturan işlerin meydana geldiği alanlardan ayrılması yada boşaltmasına denir.

TASFİYE: Feshedilen işlerin, taraflar arasında hukuken bir eksik, noksan yada kusur (pürüz) bırakmayacak biçimde, anlaşma yoluyla sonuçlandırılmasına yönelik alacak-verecek hesabının çıkartılmasıdır. Bu işlemler genel olarak devletin resmi makamları ve uzman kurullarınca gerçekleştirilir.

TAŞERON: Yüklenicinin nam ve hesabına ve onun izniyle işi yapan, yürüten küçük yüklenicilerdir.

TAŞIMA UZAKLIĞI: Bir malzemenin çıkarıldığı ocaktan iş yerine kadar olan uzaklıktır. Bu uzaklığa ve taşımanın verildiği yolun durumuna göre taşıma ücreti değişir.

TEBLİĞ: Resmî bildirim yazısı. Kurum yada kuruluşların uygulayıcılar, özel veya tüzel kişilere, diğer kurumlara bildirmek, bilgi vermek, yayımlamak veya cevap istemek üzere gönderdikleri üst yönetim yazısı. (Bayındırlık ve İskân Bakanlığı personel alımı ve inşaat kontrol uygulamalarıyla ilgili tebliğleri vb. )

TECHİZAT (DONATI=DONANIM): Bir bütünü oluşturmak, kurmak yada tamamlamak üzere gerekli olan ve ona bağlı her türlü asıl yada yardımcı araç, gereç, parça, makine ve unsurlardır.

TEKLİF ANALİZ: İsteklilerce uygulama yılları içerisinde yada ihaleye başlangıç proje yılında, her bir iş kalemi için ve rayiçlerinden hazırlanan imalat (veya hizmet) fiyat analizi çalışma ve belgeleridir.

TEKLİF BİRİM FİYAT: Her yıl, değişen teklif rayiçlerden alınan malzeme, makine veya işçilik bedellerine kâr, yatay-düşey taşıma ve üretim genel giderlerini de katarak elde ettiği yeni teklif imâlat veya hizmet fiyatıdır.

TEKLİF MEKTUBU: Bir ihaleli iş için başvuruda bulunan istekli(ler)nin ilgili ihale komisyonuna vermek durumunda oldukları, işi ne kadar bir bedelle yada yüzde kaç indirimle yapacaklarına dair, matbu, kısa ve öz mektuplardır.

TEMİNAT (GÜVENCE): İşi üstlenen yüklenicinin, işi sözleşme ve eklerine uygun olarak yapacağına ve işin yapılmasından vazgeçmeyeceğine dair alınan kıymetlerdir (İ.Y.Mad. 26).

TEMİNAT MEKTUBU: Yüklenicinin, işi sözleşme ve eklerine uygun olarak yapmasını sağlama bağlamak için alınabilecek kıymetlerden birisidir. Teminat mektubu, Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca belirtilecek bankalarca verilir ve bankaların daha önce verdiği miktara, ödenmiş sermayelerine bağlıdır (İ.

Y. Mad.27).

TENZİLAT (İNDİRİM): yükleniciler arasında seçim yapma olanağını idareye vermek üzere, istekliler arasından 1. Keşif üzerinden önerilen indirim veya artırım yüzdeleridir.

TESCİL (SİCİL KAYDI): Mülkiyetin, uygulama, alım - satım, imalat, ihzarat, araç -gereç ve diğer önemli işlem ve hakların resmî yazım ve evraklarla kayda geçirilmesi, onaylanması işlemidir.

TESİSAT (KURMA): Bir işi yada işletmeyi bütünüyle hizmete açabilmek için, tamamlayıcı nitelikteki ve kullanıma yönelik unsurlarını (su, havalandırma, aydınlatma, ısıtma, ulaşım vb.) inşaat imâlatlarına monte etme, ekleme veya kurma işlemidir.

TESVİYE: Bir düzensizliğin, topoğrafik engebelerin düzeltilerek yüzey oluşturulması işlemidir. Bu işlemde fazla yada yüksek olan kısımlar kesilerek boşluk yada çukurluk alanlara dolgu yapılır (yol üst yapı tesviyesi, toprak tesviye kazısı vb.).

TEVHİD: İfraz uygulamasının tam tersine, taşınmazın daha iyi, verimli ve yasal açıdan sağlam kullanımını temin etmek üzere söz konusu yasa ve kişiler çerçevesinde yapılan birleştirme yada bloklama işlemidir.

TUTANAK: Bir imâlat, bir olay, bir sonuç yada uygulamayı yerinde hemen tespit ederek gerekli kayıtları yapmaya verilen isimdir. Genel olarak yazılı yapılan tutanaklara, resim, şekil, tablo, grafik ve çizimler eklemek de mümkündür. Geçici yazılımlar sayılmakla birlikte taraflarca veya hazirun tarafından imzalandığında mahkemeye esas teşkil edecek belge niteliği kazanabilir; resmî evrak sayılabilir. (İhzarat tespit tutanağı, demir teslim tutanağı gibi.)

TÜZEL KİŞİ: Belirli bir amacın gerçekleşmesi için, bağımsız bir özerk kişiliği, ismi ve ikâmetgâhı olan, sicil haklarından yararlanabilen ve onu kullanabilen, belirli yetki ve olanaklara sahip; maddî varlıları olmayan kişi yada kuruluşlardır. Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri olarak ikiye ayrılırlar.

VAZİYET PLANI: İnşaat mahallinde var olan tüm öğelerin (Bina yeri, telefon direği, yol, yön durumu, ağaç, su ve elektrik hatları vs.) gösterildiği ölçekli planlardır.

VEKALETNAME: Kişiler yada kurumlar adına genel yada özel bir uygulama veya hak tesisi için alınmış, noter onaylı, kimlik gösteren, temsil veya uygulama yetki belgelerine denir.

YAKLAŞIK YAPI MALİYETİ (YYM): Bir inşaat işinin brüt keşif bedelini ortaya çıkarmaya ve global maliyetini ortaya koymaya yönelik bir çalışma olup dıştan dışa brüt yapı izdüşüm alanıyla resmî ve güncel birim m² maliyet bedeli çarpılarak elde edilen parasal rakamdır.(TL).

YEDDEMİN (YEDÎ EMİN): Bir işin, kıymetin yada varlığın ortada kalması, zarara uğraması ve buna benzer nedenlerle kamu yararının tehlikeye düşmesini önlemek amacıyla yine bu konu uzmanı ve güvenilir kişi ve kişilere (bazı durumlarda kuruluşa) teslim edilmesi işidir. İleride yeddemin, teslim aldığı iş veya değeri aynı şekilde, eksiksiz, noksansız ve ziyansız teslim etmek sorumluluğundadır.

YETERLİLİK BELGESİ: İşi üstlenmek isteyen yüklenicilerde aranan bir belgedir. Bu belgede, yüklenicinin teknik gücü, mali durumu, ekipman durumu, daha önce yaptığı ve halen yapmakta olduğu işlerin dökümü bulunur.

YÖNETMELİK: Bir kuruluşun çalışmalarında uymak üzere ortaya çıkardığı ve uyulacak ilkeleri kapsayan basılı yayınlara, talimatnamelere denir.

YÜKLENİCİ (MÜTEAHHİT) KARNESİ: Yüklenicinin daha önce yapmış olduğu işlerin parasal toplamı veya cinslerini gösteren belgedir. Bu belgeye dayanılarak daha sonra hangi işleri yapabileceği tespit edilir.

YÜKLENİCİ (MÜTEAHHİT): İşi, para karşılığında, kâr amacıyla başkasının adına yapan kişidir.

YÜKLENİCİ KÂR VEYA ZARARI: İkinci keşiften, tenzilatın (indirimin), işçilik, malzeme ve diğer giderlerin düşürülmesi sonucu elde edilen rakamdır. Diğer bir deyişle, ihale bedelinden işçilik, malzeme ve diğer genel giderlerin düşürülmesi sonucu elde edilen rakam yüklenicinin kâr veya zararıdır.

ZABIT: Tespit etmek anlamına gelen bu sözcük de çoğu kere “tutanak” yerine kullanılır. Ölçü, tartı, tespit, vukuat kaydı, çizim, hesaplama ve görsel belirlemeleri yazmak için herhangi bir kağıt (veya matbu form) üzerine serbest el yazısıyla yapılan yazılımlara zabıt denmektedir. (Dökme ve kütle eşya Tespit zaptı vb.)