ULAŞTIRMA MEVZUATI DERS NOTU:
ULAŞTIRMA MEVZUATI DERS NOTU:
DERSİN AMACI:
Sürücülere karayollarında taĢımacılığın(yük veya yolcu)nasıl yapılacağını, taĢımacılıkta hangi kurallara uyulacağını, hangi belge türleri ile hangi taĢımacılığın yapılacağını ve bu kurallara uyulmazsa hangi tür cezalara maruz kalacaklarını öğretmek.
KARAYOLLARI TAŞIMA KANUNU(4925)
KABUL TARİHİ 10.07.2003
GİRİŞ
Ülkemizdeki yük ve yolcu taşımaları genellikle kara yolu taşıtları ile yapılmaktadır. Bu nedenle yük ve yolcu taşımacılığında güvenliğin ve düzenin sağlanması, sorumluluk ve görevlerin belirlenmesi hatta taşımacılık ve bu alanda yetkili kişilerin yeterlilikleri dikkate alınarak belgelendirilmesi 4925 sayılı karayolu taĢıma kanunu ile sağlanmıştır,
Bu itibarla uluslar arası taşımalarda dahil olmak üzere ülkemizdeki taşımacılık sektörünün daha verimli ve düzenli çalışması amaçlanmıştır.
Bilindiği üzere ülke sınırları içindeki yük taĢımacılılığının % 92 si, yolcu taĢımacılığının
%96 sı kara yolu taĢıtları ile yapılmaktadır. Ülke ekonomisi açısından karayolu taşımacılığının önemi bu oranlardan anlaşılmaktadır.
10.07.2003 tarihinde çıkarılan 4925 sayılı karayolu taĢıma ve bu kanuna dayanılarak 25.02.2004 tarihinde çıkarılan karayolu taĢıma yönetmeliği taşımada düzenin yansıra denetim ve koordinasyon konusunda da birçok yenilik getirilmiştir. Ancak bu yönetmelikte 11 HAZİRAN 2009 Tarihinde değiĢtirilmiĢtir.
Ülkemize bu kanun ve yönetmelik kazandırılarak taşımacılığın ve taşımacılıkta görev alanların Avrupa standartlarına kavuşması sağlanmıştır.
AMAÇ
MADDE 1. Bu kanunun amacı; Karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.
KAPSAM
MADDE 2. Bu kanun kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini, taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsar.
İl sınırları içerisindeki taşımalar ile yüz kilometreye kadar olan şehirlerarası taşımaların düzenlenmesi il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklere, belediye sınırları içerisindeki şehir içi taşımalar belediyelere bu Kanuna göre düzenlenecek yönetmelik
esasları dahilinde bırakılabilir.
Uluslararası anlaşmalar ile savaş hali, sıkıyönetim, olağanüstü hal ve doğal afet durumlarında uygulanacak hükümler saklıdır
TANIMLAR
MADDE 3.
TAŞIMA: Yolcunun taşıta bindiği veya eşyanın taşımacıya teslim edildiği yerden varış noktasına götürülmesi;
TAŞIMACI: Taşımacı yetki belgesine sahip kendi nam ve hesabına taşımayı bir ücret karşılığında üstlenen gerçek veya tüzel kişileri;
EŞYA(YÜK): İnsandan başka taşınabilen canlı, cansız her türlü nesneyi;
KALKIŞ NOKTASI: Yolcunun taşıta bindiği veya eşyanın taşımacıya teslim edildiği yeri;
VARIŞ NOKTASI: Yolcu biletinde veya taşıma senedinde gösterilen, yolcu veya eşyanın götürülmek istendiği yeri;
GÖNDEREN: Eşyayı taşımacıya teslim eden, gönderileni belirleyen ve taşıma senedini, imzalayan kişi;
GÖNDERİLEN: Sevk irsaliyesi, Taşıma irsaliyesi ve taşıma senedinde belirtilen eşyanın teslim edileceği kişi;
TEHLİKELİ YÜK: Bu kanuna göre düzenlenecek yönetmelikte tehlikeli olarak kabul edilen yükü,
ŞEHİRLERARASI TAŞIMA: Herhangi bir ilin herhangi bir noktasından veya yerleşim biriminden başlayıp diğer bir ilin herhangi bir noktasında veya yerleşim biriminde biten taşımaları,
ULUSLARARASI TAŞIMA: Türkiye’den veya Türkiye’ye karayoluyla, Türkiye üzerinden karayoluyla transit, Türkiye’ye denizyolu, demiryolu ve havayolu ile gelip karayolundan üçüncü ülkelere yapılan taşımaları,
ACENTE: Ticari mümessil, ticari vekil, Satış memuru veya müstahdem gibi Bağımlı bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak bilirli bir yer veya bölge içinde daimi surette bir veya birden fazla taşımacıyı ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi ve onlar adına taşıma sözleşmesi yapmayı meslek edinen kişi.
TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCUSU: Ücreti karşılığında kendi namına veya müvekkil hesabına eşya taşımayı meslek edinmiş kişi.
NAKLİYAT AMBARI: Bir veya birden fazla gönderenden toplu veya parça başı eşyanın teslim alınarak işletmecinin gözetimi ve denetimi altında yükleme boşaltma,depolama,istifleme ,aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetlerin yapıldığı yer.
NAKLİYAT AMBARI İŞLETMECİSİ: Bağımsız bir iş yerinim kullanma hakkına sahip olan ve eşyayı teslim alarak kendi denetim ve gözetimi altında; yükleme, boşaltma, depolama, istifleme, aktarma ve gönderilene teslim gibi hizmetleri yerine getiren, Taşımayı yapan veya yaptıran ve bundan doğacak sorumluluğu üstlene kişidir.
KARGO: Tek parçada en fazla yüz kg geçmeyen, genellikle kap içinde olan küçük boyutlu sandık, paket gibi eşya.
KARGO İŞLETMECİSİ: Bağımsız bir iş yerinin kullanma hakkına sahip olan ve kargoyu teslim alarak kısa sürede gönderilene ulaştırmak, kendi gözetimi ve denetimi altında yükleme, boşaltma, depolama ve gönderilene teslim gibi hizmetleri yerine getiren, taşımayı yapan veya yaptıran ve bundan doğacak sorumluluğu üstlenen kişi.
Otobüs: Yapısı itibariyle insan taşımak için imal edilmiş ve şoförü dahil 9 kişiden fazla yolcu taşımaya uygun olan motorlu taşıtı,
1) Küçük otobüs (minibüs): Şoförü dahil 9 ile 15 adet arasında oturma yeri olan otobüsü,
2) Büyük otobüs: Şoförü dahil 15 adetten fazla oturma yeri olan otobüsü,
Otomobil: Yapısı itibariyle Ģoförü dahil en fazla 8 adet oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Kamyon: İzin verilen azami yüklü ağırlığı 3500 kilogramdan fazla olan ve eşya taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
Kamyonet: İzin verilen azami yüklü ağırlığı 3500 kilogramı geçmeyen ve eşya taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtı,
TAŞIMADA GENEL KURALLAR GENEL KURALLAR
MADDE 4. Taşımalar; ekonomik, seri elverişli, güvenli ve çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilir.
YETKİ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU VE TAŞIMA HİZMETİ:
MADDE 5. Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.
Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile kargo işletmeciliği yetki belgesi
alınabilmesi için, Taşıma işi işletmecilerinin mesleki saygınlık, mali yeterlilik ve mesleki yeterliliğe sahip olmaları gerekir.
Taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak Taşımalarda kullanacakları taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taĢıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taĢıt kartı verilir.
Tehlikeli yük taşıyan taşıtlar ve bunların bağlı olduğu taşımacılar, taşıyacakları yüklerin özelliğine uygun olduğunu gösteren bilgi ve belgelere dayanarak yetki belgesinden ayrı olarak yetkili
makamlardan izin almakla yükümlüdür.
Taşımacılar; taşıma hizmetini kabul edilebilir bir neden olmaksızın veya zorunlu haller olmaksızın kaçınamazlar ve taşıma hizmetinden her zaman herkesin yararlanmasını sağlamak zorundadırlar.
Taşımalar; diğer taşımacılar veya üçüncü şahıslar tarafından engellenemezler.
TAŞIMACININ SORUMLULUĞU:
MADDE 6. Yolcu ve eşya taşımaları, kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere uygun olarak yapılır.
Yolcu taĢımaları biletsiz veya taĢıma sözleĢmesiz, eĢya taĢımaları taĢıma senetsiz yapılamaz.
Taşımacı, acentesinin acentelik sıfatıyla yapmış olduğu bu kanun kapsamındaki faaliyet ve işlemlerden müteselsilen sorumludur.
TaĢımacı yolcu ve eĢyanın güvenlik içinde taĢınmasından sorumludur. Yolcu ve gönderenlerde taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uymak zorundadır.
Taşımacı çevre kirliliğini önleme ve çevre ve insan sağlığını koruma amacıyla yürürlülüğe konulan mevzuat hükümlerine uymak zorundadır.
TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ:
MADDE 7. TAŞIMACI,
Yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlayacak tedbirleri almak, Yolcu ve eşyayı taahhüt ettiği yere kadar götürmekle yükümlüdür.
Beklenmeyen sebeplerle ilgili olarak ortaya çıkan ve taşımanın devamına engel olan sebeplerin, belirsiz bir beklemeyi mecburî kılması veya varış noktasına kadar gerekli zamanın bir katından daha fazla beklemeyi gerektirmesi halinde, imkân olduğu takdirde taşımacı bir başka güzergâhı izleyerek taşımayı tamamlamak, aksi halde yolcuyu güzergâh üzerinde yolcunun dilediği bir yere kadar götürmek veya yolcu ve eĢyayı hareket noktasına geri getirmekle yükümlüdür.Bu gibi hallerde yolcunun ve eşya Sahibinin bütün hakları saklı olup, taĢımacılar herhangi bir ek ödeme veya benzeri talepte bulunamaz. Eşya için taşıma senedindeki hükümler uygulanır.
Taşımacılar altıĢar aylık süre ile yılda en az iki kez Ģoförlerinin ceza puanı durumunu Emniyet Genel Müdürlüğünden öğrenmek ve ceza puanı yüksek olan şoförlerle ilgili, eğitim ve iç denetim yönünden gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.
GÖNDERENİN SORUMLULUĞU:
MADDE 8. GÖNDEREN, eşyanın varış noktası, cinsi, miktarı ve nitelikleri ile diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak taşımacıya bildirmek zorundadır.
Yanlış ve eksik bildirmelerden doğacak her türlü sorumluluk gönderene aittir. Taşımacı, bir ihbar veya şüphe halinde yetkili ve görevlilerin huzurunda eşyayı kontrol ettirebilir.
ACENTE, TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU, NAKLİYAT AMBARI VE KARGO İŞLETMECİLİĞİ YAPANLARIN SORUMLULUĞU:
MADDE 9. Acenteler ve taşıma işleri Komisyoncuları bu sıfatla yapmış oldukları Faaliyet ve işlemlerden taşımacı ile Müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanlar, eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, eşyanın tamamı ve kısmen kaybından ve vuku bulacak hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliği ve düzenliliğini sağlamaktan, Çevre kirliliğini önleme ve insan sağlığını koruma konusundaki kurallara uymaktan sorumludur.
TAŞIMA YASAĞI:
MADDE 10. Acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu yetki belgesine sahip olanlar taşımacı yetki belgesi almadan kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz ve yaptıramazlar.
Yolcu taĢımacılığında komisyonculuk yapılmaz.
ÜCRET VE ZAMAN TARİFELERİ:
MADDE 11- Düzenli yolcu ve eşya Taşımaları, nakliyat ambarı ve kargo İşletmeciliği ücret tarifeleri, yetki Belgesi sahiplerince geçerlilik süresi de Belirtilmek suretiyle hazırlanır ve Bakanlığa bildirilir. Ücret tarifelerinin taban ve tavan ücretleri bakanlıkça belirlenir.
Ücret tarifelerine uyulması ve bu Tarifelerin görülebilecek Ģekilde Terminal ve bilet satıĢ yerlerine asılması Ve taĢıtlarda bulundurulması zorunludur.
Ücret tarifeleri baĢlangıç ve bitiĢ noktaları arasında, gidiĢ ve dönüĢte aynı Ģekilde düzenlenir. DeğiĢik fiyat tarifesi uygulanamaz.
ULUSLARARASI TAŞIMALARIN KAPSAMI:
MADDE 12. Uluslararası yolcu ve eĢya taĢımaları;
a.Türkiye’ye herhangi limandan veya hudut kapısından giren, kara yoluyla devam eden transit taşımaları,
b.Türkiye’ye deniz, demir ve hava yoluyla gelen ve 3. Ülkelere karayolu taşıtlarıyla yapılan taşımaları,
c.Türkiye’den karayolu taşıtları ile diğer ülkelere yapılan taşımaları,
d.Diğer ülkelerden Türkiye’ye karayolu taşıtları ile yapılan taşımaları Kapsar.
TAŞIMA YETKİSİ:
MADDE 13. 12 nci maddenin (a) bendindeki taşımaları, uluslararası ikili ve çok taraflı karayolu taşıma anlaşmalarına göre taşıma yapmaya yetkili veya bakanlıkça izin verilmiş yabancı plâkalı taşıtlar ile uluslararası taşımalar için bakanlıktan yetki belgesi almış taşımacılara ait taşıtlarla yapılabilir.
12 nci maddenin (b) bendindeki taşımalar, bakanlıktan uluslar arası taşımacı yetki belgesi almış taşımacılar tarafından yapılır.
Yukarıdaki fıkralarda taşıma yetkisi verilen taşıtların, hangi kara hudut kapısı veya limanından taşıma yapacağı bakanlıkça belirlenir.
12 nci maddenin (c) ve (d) bentlerinde ki taşımalar uluslar arası yetki belgesine sahip taşımacılar ile ikili ve çok taraflı anlaşmalar gereği izin verilmiş veya bakanlıkça özel izin verilmiş yabancı taşımacılara ait taşıtlarla yapılabilir.
Yabancı plakalı taĢıtlar Türkiye sınırları içinde iki nokta arasında taĢıma yapamaz.
XXXXX XXXXXX:
MADDE 14. Zorunlu hallerde sınır mülkî idare amirince verilecek izin dışında, ilgili kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere aykırı olarak, yolcu ve eşya sınır kapılarına taşınamaz, buralarda aktarmaları yapılamaz, eşya depolanamaz ve yolcular sınır kapısından yaya geçerek baĢka bir taĢıta binemezler.
GEÇİŞ ÜCRETLERİ:
MADDE 16. karayolunun; Bakımı, Korunması ile karayolu ve taşımanın yönetimine ilişkin giderlere katkıda bulunmak üzere yabancı plâkalı araçlardan geçiş ücretleri alınır. (köprü vs ücretleri hariç.)
YOLCU TAŞIMALARINDA SİGORTA, SİGORTA ZORUNLULUĞU, SİGORTA TARİFELERİ SORUMLULUK:
MADDE 17. Şehirlerarası ve Uluslararası yolcu taĢımacıları;
Duraklamalar dahil olmak üzere yolcunun kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun Ölümü, Yaralanması Ya da eşyasının zarara uğramasından dolayı sorumludur.
ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI:
MADDE 18. Taşımacılar, yolcuya gelebilecek bedenî zararlar için bu kanunun 17 nci maddesinden doğan sorumluluklarını sigorta ettirmek zorundadır. Taşımacı; kusursuzluğunu ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
MADDE 21. Hak sahipleri, sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabilirler.
MADDE 22.Hak sahipleri zarara ilişkin belgeleri sigortacıya ilettiği tarihten itibaren 8 iĢ günü içinde sigortacı zararı ödemek zorundadır.
MADDE 23. Taşımacılar sorumluluk sigortası belgelerini araçlarında bulundurmak zorundadır. Sorumluluk sigortası belgesi bulunmayan araçlar sigorta teminatı sağlanıncaya kadar trafikten men edilir.
MADDE 24. Bu kanuna göre yapılan sorumluluk sigortası sözleşmelerinden doğan her türlü
tazminat davası, hak sahibinin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yıl ve her halde zarara neden olan olay tarihinden itibaren on yıl sonra zamanaşımına uğrar.
PARA CEZALARININ ÖDENME SÜRESİ:
MADDE 29. Tahsilâtlar derhal yapılmadığı takdirde para cezalarının tutanağın tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde ödenmesi gerekir. Otuz gün içerisinde ödenmeyen cezalara her ay için %5 faiz uygulanır. Cezanın toplamı ödenecek paranın iki katını geçemez.
MADDE 30. Para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Bu Kanunda belirtilen suçların işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde aynı nitelikte üç defa suç
işlediği tespit edilen gerçek ve tüzel kişilere, işlediği suçların cezalarının toplamının on katı para cezası verilir. Taşıt şoförünün yurt içi taĢımalarda ticarî araç kullanım belgesi, yurt dışı taşımalarda da uluslararası sürücü sertifikası bir yıl süreyle askıya alınır.
KARA YOLLARI TAŞIMA YÖNETMELİĞİ:
KABUL TARİHİ 11 HAZİRAN 2009
Aşağıdaki taşıtlarla yapılan taşımalar bu Yönetmeliğin kapsamı dıĢındadır.
a) Özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar.
b) Lastik tekerlekli traktörlerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar.
c) Üç tekerlekli taşıtlarla yapılan taşımalar.
ç) Resmi taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan ticari olmayan taşımalar.
d) Türk Silahlı Kuvvetlerine ait taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar.
e) Gerçek kişiler adına hususi olarak kayıt ve tescil edilmiş kamyonet cinsi taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan ve hem taşımanın hem de taşınan eşyanın ticari olmadığı taşımalar.
YETKİ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU:
Taşıma Faaliyetlerinde Genel Kural
MADDE 5. Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.
Yetki Belgesi Türleri:
MADDE 6.
A türü yetki belgesi: Ticari amaçla otomobille yolcu taĢımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) A1 yetki belgesi: Yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacaklara,
b) A2 yetki belgesi: Uluslararası yolcu taşımacılığı yapacaklara, verilir.
B türü Yetki belgesi: Otobüsle uluslararası ve yurtiçi yolcu taĢımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) B1 yetki belgesi: Tarifeli olarak uluslararası ve Ģehirlerarası ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,
b) B2 yetki belgesi: Tarifesiz olarak uluslararası ve yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,
c) B3 Yetki belgesi: Sadece kendi esas iĢtigal konusu ile ilgili personelini taĢımak üzere uluslararası ve yurtiçi yolcu taĢımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara, verilir.
C türü Yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi eĢya taĢımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) C1 yetki belgesi: Sadece kendi esas iĢtigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
b) C2 yetki belgesi: Ticari amaçla eĢya taĢımacılığı yapacaklara,
c) C3 yetki belgesi: Ticari amaçla ev ve büro eĢyası taşımacılığı yapacaklara,verilir.
D türü Yetki belgesi: Otobüsle yurtiçi yolcu taĢımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) D1 yetki belgesi: Tarifeli olarak Ģehirlerarası ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,
b) D2 yetki belgesi: Tarifesiz olarak yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,
c) D3 yetki belgesi: Sadece kendi esas iĢtigal konusu ile ilgili personelini yurtiçinde taĢımak
üzere yolcu taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
ç) D4 yetki belgesi: Tarifeli ve tarifesiz olarak 100 kilometreye kadar olan Ģehirlerarası ve
taĢıma mesafesine bakılmaksızın il içi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,verilir.
GEÇİCİ MADDE 7.
(1) 1.1.2011 tarihinden önce D4 yetki belgesi düzenlenmez.
(2) 1.1.2011 tarihine kadar, 100 kilometreye kadar olan Ģehirlerarası ve taĢıma mesafesine bakılmaksızın il içi ticari yolcu taĢımacılığı yapanlara/yapacaklara valiliklerce
verilen/verilecek yetki belgeleriyle ilgili iĢ ve iĢlemlere bu Yönetmeliğin yayımından önceki esaslar ve usullerle aynen devam edilir.
F türü Yetki belgesi: Ticari amaçla yolcu taĢımacılığı konusunda acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
a) F1 yetki belgesi: Yurtiçi yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacaklara,
b) F2 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacaklara, verilir.
G türü Yetki belgesi: Ticari amaçla eĢya ve kargo taĢımacılığı konusunda acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
a) G1 yetki belgesi: Yurtiçi eĢya taşımacılığı alanında acentelik yapacaklara,
b) G2 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi eĢya taşımacılığı alanında acentelik yapacaklara,
c) G3 yetki belgesi: Yurtiçi kargo taĢımacılığı alanında acentelik yapacaklara,
ç) G4 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi kargo taĢımacılığı alanında acentelik yapacaklara, verilir.
H türü yetki belgesi: Ticari amaçla eĢya taĢımacılığı alanında komisyonculuk yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) H1 yetki belgesi: Yurtiçi eĢya taşımacılığı alanında komisyonculuk yapacaklara,
b) H2 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi eĢya taşımacılığı alanında komisyonculuk
yapacaklara, verilir.
K türüYetki belgesi: Ticari amaçla yurtiçi eĢya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
a) K1 yetki belgesi: Ticari amaçla eĢya taĢımacılığı yapacaklara,
b) K2 yetki belgesi: Sadece kendi esas iĢtigal konusu ile ilgili eĢya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara,
c) K3 yetki belgesi: Ticari amaçla ev ve büro eĢyası taşımacılığı yapacaklara,verilir.
L türü yetki belgesi: Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) L1 yetki belgesi: Yurtiçi lojistik iĢletmeciliği yapacaklara,
b) L2 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi lojistik iĢletmeciliği yapacaklara, verilir.
M türü yetki belgesi: Tarifeli olarak ticari amaçla kargo iĢletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) M1 yetki belgesi: İl içi kargo iĢletmeciliği yapacaklara,
b) M2 yetki belgesi: Yurtiçi kargo iĢletmeciliği yapacaklara,
c) M3 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi kargo iĢletmeciliği yapacaklara, verilir.
N türü yetki belgesi: Ticari amaçla nakliyat ambarı iĢletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) N1 yetki belgesi: İl içi nakliyat ambarı iĢletmeciliği yapacaklara,
b) N2 yetki belgesi: Yurtiçi nakliyat ambarı iĢletmeciliği yapacaklara,verilir.
R türü yetki belgesi: Ticari amaçla taşıma işleri organizatörlüğü yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) R1 yetki belgesi: Yurtiçi taşıma işleri organizatörlüğü yapacaklara,
b) R2 yetki belgesi: Uluslararası ve yurtiçi taşıma işleri organizatörlüğü yapacaklara,verilir.
T türü yetki belgesi: Terminal iĢletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarına verilir ve aşağıdaki türlere ayrılır:
a) T1 yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yolcu terminali iĢletmeciliği
yapacaklara,
b) T2 yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları dıĢında kalan yerleĢim birimlerinde yolcu terminali iĢletmeciliği yapacaklara,
c) T3 yetki belgesi: EĢya terminali iĢletmeciliği yapacaklara, verilir.
TaĢımacılık faaliyetlerinde genel kural:
MADDE 7. Taşımacılık faaliyetleri; ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye kötü etkisi en aza indirilecek, fert, toplum ve çevre sağlığı ile bunların güvenliğini olumsuz yönde etkilemeyecek ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilir.
Mevzuata uygun taĢımacılık faaliyeti yapılması ve yasaklar:
MADDE 8. Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve
sözleşmelere, Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi esastır. Buna göre:
a) Yapılacak faaliyetin kapsamına uygun bir yetki belgesi alınmadan, muhtevası bu Yönetmelikte belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamaz.
b) Yetki belgesi sahipleri, almış oldukları yetki belgesinin kapsamı dışında faaliyette bulunamazlar.
c) Taşıt belgesine kaydedilmeyen taşıtlar, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde kullanılamaz. ç) Bir yetki belgesi sahibinin taşıt belgesine sözleşmeli olarak kayıtlı taşıtların sahipleri kendi nam ve hesabına taşıma yapamaz ve gönderenlere/yolculara taşıma faturası veya taşıma faturası yerine geçen belge düzenleyemezler.
d) Yolcu taĢımacılığında komisyonculuk yapılamaz.
e) F, G ve H türü yetki belgesi sahipleri kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz, yaptıramaz ve yolcu bileti veya taşıma faturası düzenleyemezler.
f) H ve R türü yetki belgesi sahipleri; C1 ve K2 yetki belgesi sahipleriyle anlaşma veya sözleşme yapamazlar.
TaĢımacılık faaliyetlerinde hizmetin sürekliliği ve engellenemeyeceği:
MADDE 9-
(1)Yetki belgesi sahipleri, almış oldukları yetki belgesi kapsamına giren hizmetlerini, hizmetin ifasını imkânsız kılan yasal mücbir sebepler dışında yapmaktan kaçınamazlar. Bu hizmetlerden ayırım yapmaksızın herkesin yararlanmasını ve hizmetin sürekliliğini sağlamak zorundadırlar.
(2) Bu hizmetlerin yerine getirilmesi, hizmeti üstlenenler veya üçüncü şahıslar tarafından engellenemez.
Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel Ģartları:
MADDE 13. K türü yetki belgeleri için;
a) K1 yetki belgesi için başvuran gerçek kiĢilerin, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş eşya taşımaya mahsus özmal taĢıtlarla en az 25 ton taĢıma kapasitesine ve 10.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları Ģarttır.
b) K1 yetki belgesi için başvuran kooperatifler dahil tüzel kiĢilerin, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş eşya taşımaya mahsus özmal taĢıtlarla en az 75 ton taĢıma kapasitesine ve
10.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları Ģarttır.
c) K2 yetki belgesi için başvuranların, ticari veya hususi olarak kayıt ve tescil edilmiĢ en az 1 adet eĢya taĢımaya mahsus özmal taĢıta sahip olmaları Ģarttır.
ç) K3 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiĢ eĢya
taĢımaya mahsus özmal taĢıtlarla en az 30 ton taĢıma kapasitesine ve 5.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları Ģarttır.
Yetki belgesi almak ve yenilemek için gerekli belgeler:
MADDE 14.
(1) Yetki belgesi almak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin aşağıdaki belgeleri Bakanlığa vermeleri zorunludur:
a) Bakanlıkça hazırlanan ve başvuru sahibi tarafından doldurulan Başvuru Formu.
b) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kişilerin T.C.
Kimlik numarası beyanları, adli sicil kaydı belgeleri, temsil ve ilzama yetkili olanların noterden onaylı imza sirkülerleri.
c) Ticaret odaları veya ticaret ve sanayi odaları veya esnaf ve sanatkarlar odaları veya ziraat odalarından birine kayıtlı olduğunu gösteren belge.
ç) Ticaret veya ticaret ve sanayi odalarına kayıtlı gerçek ve tüzel kişilere ait geçerli unvan, adres, ortaklar, temsil ve ilzama yetkili olan kişiler, sermaye miktarı ve iştigal konusunun yer aldığı ticaret sicili gazetesi/gazeteleri.
d) Esnaf ve sanatkarlar odaları veya ziraat odalarına kayıtlı gerçek kişilere ait geçerli unvan, adres, temsil ve ilzama yetkili olan kişiler, sermaye miktarı ve iştigal konusunun yer aldığı ilgili
odadan alınmış belge.
e) Yolcu taşımacılığı yapacakların, taşımada kullanacağı taşıtlara ait Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası ile Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası poliçelerinin aslı.
Yetki belgelerinin süresi:
MADDE 16. Bu Yönetmelik kapsamında verilen ve yenilenen yetki belgelerinin süresi 5 yıldır.
Yetki belgesi alanların faaliyete baĢlama ve ara vermeleri:
MADDE 17.
(1) Yetki belgesi sahiplerinin, yetki belgesinin verilmesinden itibaren 6 ay içinde faaliyete başlamaları şarttır.
(2) Yetki belgesi sahipleri, yetki belgesinin geçerlilik süresi boyunca faaliyetine sürekli olarak 1 yıldan fazla ara veremezler.
Yetki belgelerinin yenilenmesi süreci:
MADDE 18.
(1) Yetki belgesi sahipleri, yetki belgelerinin yenilenmesi için; yetki belgesinin geçerlilik süresinin bitim tarihinin 60 gün öncesinden itibaren Bakanlığa yazılı olarak müracaat edebilirler. Yetki belgesi, yenileme ücretinin ödendiği tarih esas alınarak yenilenir. Yenileme ücretinin, yetki belgesinin bitim tarihinden önce ve ödeme tarihindeki geçerli yenileme ücreti olarak ödenmesi
şarttır.
(2) Yetki belgesi sahipleri tarafından yetki belgelerinin yenilenmesi için yetki belgesinin geçerlilik süresinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde müracaat edilmesi halinde ise; yetki belgesi ücreti ödeme tarihindeki geçerli tam ücretin yarısı olarak alınır ve bu ücretin ödendiği tarih esas alınarak yetki belgesi yenilenir. Yenileme ücretinin söz konusu 30 günlük süre
içinde ödenmesi Ģarttır.
Yetki belgelerinin değiĢtirilmesi:
MADDE 19.
(1) Yetki belgesi sahipleri, sahip oldukları yetki belgesini bir başka yetki belgesiyle değiştirebilirler. Buna göre:
a) Yetki belgesi sahiplerinin, sahip oldukları yetki belgesini, ücreti daha fazla olan bir yetki belgesi ile değiştirmek istemeleri halinde; talep edilen yetki belgesi için bu Yönetmelikte öngörülen şartları sağlamaları ve her iki yetki belgesinin değişiklik tarihindeki geçerli tam ücretleri arasındaki ücret farkını ödemeleri kaydıyla yetki belgeleri değiştirilir.
b) Yetki belgesi sahiplerinin, sahip oldukları yetki belgesini, ücreti daha az olan bir yetki belgesi ile değiştirmek istemeleri halinde; talep edilen yetki belgesi için bu Yönetmelikte öngörülen şartları sağlamaları kaydıyla her iki yetki belgesi arasındaki ücret farkının iadesi yapılmaksızın yetki belgeleri değiştirilir.
c) (a) ve (b) bentlerine göre yapılan belge değişikliklerinde yeni verilen yetki belgelerinin geçerlilik süresinin bitiş tarihi önceki yetki belgesinin bitiş tarihi olarak düzenlenir ve varsa önceki taşıt belgesine kayıtlı taĢıtları için düzenlenen taĢıt kartlarından ücret alınmaz.
Gerçek kiĢiye ait yetki belgesinin veraset yoluyla intikali:
MADDE 20.
(1) Yetki belgesi sahibi gerçek kişilerin ölümü halinde kanuni mirasçıları veya onlar adına yetkili olanlar, bu durumu 180 gün içinde Bakanlığa bildirmek zorundadırlar.
(2) 180 günlük süre içinde bildirimde bulunan kanuni mirasçılar, yetki belgesi sahibi sıfatını devam ettirmek isterlerse, gerçek kiĢinin ölüm tarihinden baĢlamak üzere 2 yıl içinde durumlarını bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun hale getirmek zorundadırlar.
Asgari kapasite Ģartının kaybedilmesi ve buna iliĢkin kurallar:
MADDE 23. Yetki belgesi sahipleri;
a) Yetki belgesi alındıktan sonra taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarının kazaya uğraması,
yanması, müsadere edilmesi, hurdaya ayrılması veya başka bir mücbir sebepten dolayı iş göremez duruma gelmesi halinde, bu durumu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 60 gün içinde Bakanlığa bildirirler.
b) (a) bendinde belirtilen nedenlerle veya 31 inci maddenin altıncı fıkrasına göre yapılan re’sen düşümler sonucu, bu Yönetmelikteki asgari kapasitenin altına düşülmesi halinde; kapasite altına düşüldüğü tarihten itibaren, 90 gün içinde bu Yönetmelikte öngörülen asgari kapasiteyi tamamlayacak şekilde ilgili mevzuatın gerektirdiği iş ve işlemleri sonuçlandırarak yeterli
sayıda/kapasitede taşıtı, taşıt belgelerine kayıt ettirirler.
c) Bu Yönetmelikte öngörülen asgari kapasitenin altına düşecek şekilde taşıt satışı
yapmaları halinde bu hususu satış tarihinden itibaren 30 gün içinde Bakanlığa bildirirler ve 60 gün içinde de bu Yönetmelikte öngörülen asgari kapasiteyi tamamlayacak şekilde ilgili mevzuatın gerektirdiği her türlü iş ve işlemleri sonuçlandırarak yeterli sayıda/kapasitede taşıtı, taşıt belgelerine kayıt ettirirler.
TaĢıtların yaĢı, cinsi ve diğer Ģartlar:
MADDE 24.
(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki taşımalarda kullanılacak taşıtların aşağıdaki şartlara uygun olması gerekir. Buna göre;
a) Yolcu taĢımalarında;
1) A1 ve A2 yetki belgesi eki taşıt belgelerine 8 yaĢından büyük olmayan ticari
otomobiller kaydedilir.
2) A1 yetki belgesi eki taşıt belgelerine en fazla 20 adet otomobil,
A2 yetki belgesi eki taşıt belgelerine en fazla 10 adet otomobil kaydedilir.
3) B1 ve B2 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine asgari kapasitenin dışında kaydedilecek
otobüsler 20 yaĢından büyük olamaz.
B1 ve B2 yetki belgeleri için asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk baĢvuru ve faaliyet süresince 10 yaĢından büyük olmaması Ģarttır.
4) B1 yetki belgesi eki taşıt belgelerine, Ģoförü dahil en az 25 koltuk kapasitesine sahip ticari otobüsler kaydedilir.
5) B2 yetki belgesi eki taşıt belgelerine ticari otobüsler kaydedilir.
6) B3 yetki belgesi eki taşıt belgelerine 20 yaĢından büyük olmayan ticari veya
hususi otobüsler kaydedilir.
7) D1, D2 ve D4 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine asgari kapasitenin dışında kaydedilecek
otobüsler için yaĢ Ģartı aranmaz. D1 ve D2 yetki belgeleri için asgari kapasiteyi sağlayacak
sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 10 yaĢından; D4 yetki belgeleri için asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 19 yaĢından büyük olmaması Ģarttır.
8) D1 yetki belgesi eki taşıt belgelerine, Ģoförü dahil en az 25 koltuk kapasitesine sahip ticari otobüsler kaydedilir.
9) D2 ve D4 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine ticari otobüsler kaydedilir.
10) D3 yetki belgesi eki taşıt belgelerine yaĢ Ģartı aranmadan ticari veya hususi otobüsler
kaydedilir.
11) D4 yetki belgesi eki taşıt belgelerine en fazla 10 adet otobüs kaydedilir.
12) D4 yetki belgesi eki taşıt belgelerine sadece yetki belgesi sahibinin merkez adresinin bulunduğu ilin plakasına sahip taĢıtlar kaydedilir.
b) EĢya ve kargo taĢımalarında;
1) C2, C3, L2 ve M3 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine asgari kapasitenin dışında kaydedilecek taĢıtlar 20 yaĢından büyük olamaz. Bu yetki belgeleri için asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal taşıtların ilk başvuru ve faaliyet süresince 14 yaĢından büyük olmaması Ģarttır.
2) C1 yetki belgesi eki taşıt belgelerine 20 yaĢından büyük olmayan eĢya taĢımaya mahsus ticari veya hususi taĢıtlar kaydedilir.
3) C2, C3 ve L2 yetki belgeleri için asgari kapasite hesabında kamyonetler dikkate alınmaz.
0) X0, X0, X0, X0, X0, X türü, P türü yetki belgeleri eki taşıt belgelerine asgari kapasitenin dışında kaydedilecek taşıtlar için yaĢ Ģartı aranmaz. Bu yetki belgeleri için asgari kapasiteyi
sağlayacak sayıda özmal taĢıtların ilk baĢvuru ve faaliyet süresince 20 yaĢından büyük olmaması Ģarttır.
5) K2 yetki belgesi eki taşıt belgelerine yaĢ Ģartı aranmadan eşya taşımaya mahsus ticari veya hususi taĢıtlar kaydedilir.
(1) Yetki belgesi sahiplerinin, yetki belgeleri eki taşıt belgelerine kaydedilecek/kayıtlı taşıtlarının
geçerli araç muayenesinin bulunması Ģarttır.
(2) Yetki belgeleri eki taşıt belgelerine tahditli plakalı taşıtlar kaydedilmez.
(3) Taşıtlarla ilgili diğer hususlar;
a) Taşıtın yaşı, araç tescil belgesi kayıtlarındaki model yılından sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.
b) Römork ve yarı römorklarda yaĢ Ģartı aranmaz.
c) İnsan dışındaki canlılar ve özelliği olan eşyaların taşınmasında kullanılan taşıtlar ile özel amaçlı/donanımlı taşıtların bu özelliklerinin araç tescil belgelerinde belirtilmesi gerekir.
ç) Asgari kapasitenin hesaplanmasında çekici sayısı kadar römork ve/veya yarı römorklar dikkate alınır.
d) Eşya taşımalarında kullanılan kamyon, römork ve yarı römorkların kapalı kasa veya tenteli veya brandalı olması şarttır. Ancak, açık olarak taşınması zorunlu olan eşya, karayolu trafik güvenliğini tehlikeye düşürmeyecek şekilde yüklenerek ve bağlanarak taşınabilir.
TaĢıtların özmal veya sözleĢmeli olarak kullanılması:
MADDE 25.
(1) 24 üncü maddedeki şartlara uygun olmak kaydıyla, taşımalarda kullanılacak taşıtların özmal veya sözleşmeli olarak kullanılmasına ilişkin kurallar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
a) Yolcu taĢımalarında;
1) A1, A2, B3, D3 ve D4 yetki belgesi sahipleri yalnız özmal taĢıtları,
2) B1 ve B2 yetki belgesi sahipleri özmal taşıtları ile sahibi oldukları özmal taşıt sayısını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş sözleĢmeli taĢıtları,
3) D1 ve D2 yetki belgesi sahipleri özmal taşıtları ile sahibi oldukları özmal taĢıt sayısının 2 katını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş sözleĢmeli taĢıtları taşıt belgelerine kaydettirerek kullanabilirler.
b) EĢya ve kargo taĢımalarında;
1) C1, C3, K ve P türü yetki belgesi sahipleri yalnız özmal taĢıtları,
2) C2, L2 ve M3 yetki belgesi sahipleri özmal taĢıtları ile sahibi oldukları özmal taĢıt sayısını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş sözleşmeli taşıtları,
3) L1 yetki belgesi sahipleri özmal taĢıtları ile sahibi oldukları özmal taĢıt sayısının 50 katını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş sözleşmeli taşıtları,
4) M1, M2 ve N türü yetki belgesi sahipleri özmal taĢıtları ile sahibi oldukları özmal taĢıt sayısının 10 katını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş
sözleşmeli taşıtları, taşıt belgelerine kaydettirerek kullanabilirler.
(2) C2 ve L2 yetki belgeleri için sözleşmeli taşıt kullanım oranı hesabında kamyonetler dikkate alınmaz.
TaĢıtlara kısa unvan yazdırma zorunluluğu:
MADDE 28.A, B, C, D, L, M, N ve P türü yetki belgesi sahipleri, kısa unvanlarını faaliyetlerinde
kullanacakları 4 veya daha fazla tekerlekli olan taşıtlarının en az 1 yerine görülebilecek Ģekilde yazdırmak zorundadırlar.
TaĢıtlarda taĢıt kartı bulundurma zorunluluğu:
MADDE 29. Yetki belgesi sahipleri, taşıt kartlarının asıllarını taĢıtlarında bulundurmak zorundadırlar.
TaĢıtlarda tadilat ve yakıt depoları:
MADDE 31.
(1) Araçlarda yapılan tadilatların 28/11/2008 tarihli ve 27068 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğe uygun ve Araç Tescil Belgesine işlenmiş olması zorunludur.
(2) Tadilat yapılmak suretiyle koltuk kapasitesi artırılmış yolcu taşımaya mahsus taşıtlar yetki belgeleri eki taşıt belgelerine kaydedilmez.
(3) Soğutma tertibatı bulunanlar hariç römork ve yarı römorklarda yakıt deposu bulundurulamaz.
(4) Soğutma tertibatı bulunan römork ve yarı römorklarda sadece soğutma tertibatının çalıştırılması için gereken yakıt deposu bulundurulabilir.
(5) Taşıtların yakıt depolarının toplam hacimlerine Bakanlık sınırlama getirebilir.
Terminaller
Terminaller ile ilgili genel kurallar:
MADDE 32.
(1) Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası ve temel altyapısı olan ve bu Yönetmelik kapsamında şehirlerarası, yurtiçi ve uluslararası alanda faaliyet gösteren yetki belgesi sahipleri ile bunların yolcularına hizmet veren yolcu veya eşya/kargo gönderenlerine/gönderilenlerine hizmet
veren eşya/kargo terminalleri, ilgili mahalli idareden gerekli tüm izinler alındıktan sonra, gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından terminal işletmeciliği yetki belgesi almak
suretiyle işletilebilirler.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında şehirlerarası, yurtiçi ve uluslararası alanda faaliyet gösteren yetki belgesi sahipleri, ilgili mahalli idareden gerekli tüm izinleri alarak, bu Yönetmelikte belirtilen terminal şartlarını haiz olmak kaydıyla kendine mahsus özel terminaller inşa edebilir veya bu durumda olan terminalleri kiralayarak terminal işletmeciliği yetki belgesi almak suretiyle
işletebilirler.
(3) Sebze ve meyve toptancı halleri hariç yurtiçi ve uluslararası eşya/kargo taşımalarında terminal zorunluluğu aranmaz. Sebze ve meyve toptancı hal işletmecilerinin eşya terminali işletmeciliği yetki belgesi almaları zorunludur.
TaĢıma İĢlerinde İstihdam Edilenler:
Taşıma işlerinde istihdam edilenlerin hakları ve sorumlulukları
MADDE 35.
(1) Taşıma işlerinde istihdam edilenler aşağıdaki hak ve sorumluluklara sahiptir:
a) Taşıma işlerinde istihdam edilenler hizmet akdine tabidir. Hizmet akdi yapılmadan personel istihdam edilemez.
b) Yetki belgesi sahipleri, çalışanlarının ücretlerini, sosyal güvenlik ve özlük haklarını zamanında ve tam olarak vermek zorundadırlar.
c) Taşıma işlerinde istihdam edilenler üstlendikleri hizmetle ilgili görev ve sorumluluklarını yerine getirmek zorundadırlar. İşyeri ve iş güvenliğini tehlikeye düşürecek fiil ve eylemlerde bulunamazlar. ç) Yapılacak denetimlerde hizmet akdi yapılmaksızın personel istihdamının tespiti halinde durum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.
Şoförlerde aranacak nitelik ve şartlar
MADDE 36.
(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde çalışan/çalıştırılan şoförlerin;
a) Taşıtın niteliğine uygun sürücü belgesine sahip olmaları,
b) İlgili mevzuatın öngördüğü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları,
c) Büyük otobüs kullananlarının 26 yaĢından gün almıĢ olmaları, ç) 63 yaĢından gün almamıĢ olmaları,
d) Xxxxxx ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları,
e) Tehlikeli madde taĢıyan taĢıtları kullananlarının, ilgili mevzuatın öngördüğü eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları,(S.R.C 5)
f) Uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza almamış olmaları,şarttır.
Yolcu bileti:
MADDE 38.
(1) Tarifeli yolcu taşımalarında yolcu bileti düzenlenir.
(2) Tarifeli yolcu taşımalarında, her yolcu için ayrı ayrı yolcu bileti düzenlenmesi zorunludur.
(3) Yolcu biletinde, yetki belgesi sahibi taşımacının adı/unvanı, adresi, vergi dairesinin adı ve hesap numarası ile yolcunun adı, soyadı, kalkış ve varış yeri, koltuk numarası, hareket tarihi ve saati, taşıma ücreti, biletin seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihinin yer alması zorunludur.
(4)Yetkili acenteler aracılığı ile düzenlenen yolcu biletlerinde ise; üçüncü fıkradaki bilgilere ek olarak acentenin adı, unvanı, adresi, vergi dairesinin adı ve hesap numarasının yer aldığı bilgilerin/kaşenin bulunması/basılması zorunludur.
(5) Yolcular için ayrılmış oturma yerlerinin numaralandırılması zorunludur.
(6) Yolcular için ayrılmış ve numaralandırılmış olan oturma yerlerinin dıĢında yolcu taĢınamaz.
(7) Bir yolcuya satılmıĢ olan oturma yeri bir baĢkasına satılamaz.
(8) Yetki belgesi sahipleri her seferde 1 yolcu ile bu seyahatte görevli olmayan en fazla 2 personelini bilet keserek ücretsiz taĢıyabilirler.
(9) Yetki belgesi sahipleri, otobüs hareket saatinin 24 saat öncesine kadar yapılacak müracaatlarda, bilet ücretinin tamamını iade etmek, otobüs hareket saatinden 12 saat öncesine kadar yapılacak müracaatlarda ise 6 ay geçerli xxxx xxxxx düzenlemek
zorundadırlar.
TaĢıma sözleĢmesi:
MADDE 39.
(1) Tarifesiz yolcu taşımalarında taĢıma sözleĢmesi yapılır.
(2) Tarifesiz yolcu taşımalarında taşıma sözleşmesi yapılması zorunludur.
(3) Taşıma sözleşmelerinde, akit tarafların adı, soyadı veya unvanları, kalkış ve varış yeri, taşıma güzergahı, taşımanın yapılacağı gün/günler ve saat/saatler, taşınacak yolcu sayısı, taşıma ücretinin belirtilmesi ve her seferde taşınan yolcuların numaralandırılmış oturma yerlerine göre düzenlenmiş yolcu isim listesinin bulunması zorunludur.
(4) Yapılan taşıma sözleşmesine uygun fatura düzenlenmesi ve bir nüshasının yapılacak denetimlerde ibraz edilmek üzere seyahat esnasında taĢıt üzerinde bulundurulması zorunludur.
(5) Yolcular için ayrılmış oturma yerlerinin numaralandırılması zorunludur.
(6) Yolcular için ayrılmış ve numaralandırılmış oturma yerlerinin dıĢında yolcu taĢınamaz.
TaĢıma senedi ve sevk irsaliyesi:
MADDE 41.
(1) Yurtiçi eĢya ve kargo taĢımalarında taĢıma senedi düzenlenmesi zorunludur.
(0) 00.0.0000 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla, taşıma senedinde taşımacı, gönderen ve alıcının unvanları, adresleri, iletişim bilgileri, eşyanın cinsi, miktarı, teslim alma ve teslim edilme yerleri, taşıma süresi, taşıma ücreti, taşımacının vergi
numarasının belirtilmesi zorunludur.
(3) Yetki belgesi sahiplerinin, yurtiçi eşya taşımalarında ilgili mevzuatın öngördüğü usule göre
gönderen tarafından düzenlenmiĢ sevk irsaliyesini taĢıtlarında bulundurmaları zorunludur.
(4) Uluslararası eşya taşımalarında, uluslararası geçerliliği olan belgeler kullanılır ve taşıma senedi düzenlenmesi ve sevk irsaliyesi bulundurma şartları aranmaz. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşma ve sözleşmelerin hükümleri saklıdır.
Yetki belgesi sahiplerinin sorumlulukları:
MADDE 42.
(1) Yetki belgesi sahipleri; yolcu ve eşya taşımalarının ilgili kanunlara, kararnamelere,
yönetmeliklere ve diğer mevzuata, Türkiye’nin taraf olduğu anlaşma ve sözleşmelere uygun olarak yürütülmesinden sorumludurlar.
(2) Yetki belgesi sahipleri, kendi adlarına acentelerinin acentelik sıfatıyla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden sorumludurlar.
(3) Acenteler ve taşıma işleri komisyoncuları; bu sıfatla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden, taşımacılar ile müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
(4) Yetki belgesi sahipleri, yolcu ve eşyanın güvenlik içinde taşınmasından sorumludurlar.
(5) Yolcu taĢımacıları, duraklamalar dahil olmak üzere taĢıtın kalkıĢ noktasından varıĢ noktasına kadar olan seyahati süresince meydana gelebilecek bir kaza nedeniyle
yolcunun ölümü, yaralanması ya da eĢyasının zarara uğramasından dolayı sorumludurlar.
(6) Yetki belgesi sahipleri, 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nda ön görülen tedbirler, kaideler ve yasaklamalara uygun olarak faaliyette bulunmaktan sorumludurlar.
(7) Yolcu taşımacıları, taşıma sırasında yolcuya ikram ettikleri yiyecek ve içecek maddelerinin 9.6.1998 tarihli ve 23367 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gıdaların Üretimi Tüketimi ve
Denetlenmesine Dair Yönetmeliğe uygun olmasından sorumludurlar.
(8) Yetki belgesi sahipleri, çevreyi ve insan sağlığını koruma, çevre kirliliğini önleme amacıyla
yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerini bilmek ve faaliyetlerini bunlara uygun olarak yürütmekten sorumludurlar.
(9) Yetki belgesi sahipleri, taşıdıkları eşya ve kargonun; satılması, sevk edilmesi ve ticareti yasaklanmış olan bir eşya veya kargo olmamasından sorumludurlar.
(10) Eşya ve kargo taşımacılığı alanında yetki belgesi sahibi olanlar, eşya ve kargoları teslim aldıkları andan teslim edinceye kadar, eşyanın ve kargonun tamamen veya kısmen kaybından, zayiinden, hasara uğramasından, çalınmasından, güvenliğini sağlamaktan, teslim alınan şeklini muhafaza etmekten, korunması ve taşınmasından sorumludurlar.
(11) Yetki belgesi sahiplerinin sorumluluğu ile ilgili olarak, uluslararası anlaşmalar ve sözleşmelerde yer alan hükümler saklıdır.
Yetki belgesi sahiplerinin yükümlülükleri:
MADDE 43.
(1) Yetki belgesi sahipleri, yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlayacak tedbirleri almak, yolcu, eşya ve kargoyu güvenli bir şekilde taahhüt ettiği yere kadar
götürmekle yükümlüdürler.
(2) Yetki belgesi sahipleri, ilgili mevzuat hükümlerine uygun bir taşıtı, nitelikli şoför ve yardımcı personel ile sefere göndermek, şoförlerinin sürücü ve mesleki yeterlilik belgelerinin yanlarında bulunup bulunmadığını kontrol etmek, geçerli araç muayenesi olmayan ve teknik şartlara uymayan taşıtlarının trafiğe çıkmasına engel olmak, güzergah mesafesini dikkate alarak yeteri kadar Ģoför bulundurmakla yükümlüdürler.
(3) Tarifeli yolcu taĢımaları biletsiz, tarifesiz yolcu taĢımaları taĢıma sözleĢmesiz, eĢya taĢımaları ise taĢıma senetsiz yapılamaz. Yetki belgesi sahipleri, yaptıkları bu sözleşmelere uymakla yükümlüdürler.
(4) Yolcu taşımacıları ve acenteleri, bilet satışı yaptıkları terminallerde ve çevresinde yolcuları yönlendirmek için personel istihdam edemez, çalıştıramaz ve bunlardan yararlanamazlar.
(5) Yolcu taşımacıları, şoförlerinin seyahat esnasında yolcularla veya personelle uzun süreli sohbet etmelerini ve ses ve görüntü cihazlarını yönetmelerini önlemek, yol ve seyir güvenliğini tehlikeye düşürmemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. Seyahat esnasında ses ve görüntü
cihazlarının yönetimi yardımcı personel tarafından yapılır.
(6) Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini, Bakanlığa bildirdikleri merkez ve şubeleri ile varsa acentelerinin adreslerinde yürütmekle yükümlüdürler. Bakanlığa bildirilmeyen yerlerde faaliyette bulunamazlar.
(7) B1 ve/veya D1 yetki belgesi alanlar, yetki belgesinin verildiği tarihten itibaren 60 gün içinde firmalarına ait sürekli faal olacak bir internet sitesi kurmak, bu sitelere erişim adresini Bakanlığa bildirmek, kurulacak sitede geçerli hat, güzergah, ücret ve zaman tarifeleri, şube ve acente ile
kendilerine ait iletişim ve benzeri bilgilere yer vermekle yükümlüdürler.
(8) Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmelikte belirtilen zorunlu sigortaları bulunmayan taĢıtları trafiğe çıkarmamakla yükümlüdürler.
(9) Karayolları alt yapısı, işletilmesi, trafik, doğal afetler, meteorolojik şartlar ile arıza ve kaza hali dahil, seyahat esnasında meydana gelen ve beklenmeyen durumlarla ilgili olarak ortaya çıkan ve taşımanın devamına engel olan sebeplerin, belirsiz bir süre beklemeyi mecburi kılması veya varış noktasına kadar gerekli zamanın bir katından daha fazla beklemeyi gerektirmesi halinde,
yetki belgesi sahibi, imkan olduğu takdirde bir baĢka güzergahı izleyerek taĢımayı tamamlamak, aksi halde yolcuyu güzergah üzerinde yolcunun dilediği bir yere kadar
götürmek veya yolcu, eĢya ve kargoyu hareket noktasına geri getirmekle yükümlüdür. Bu gibi hallerde, yolcunun eşyası ile eşya ve kargo sahibinin bütün hakları saklı olup, yetki belgesi
sahipleri herhangi bir ek ödeme veya benzeri talepte bulunamazlar.
(10) C2, C3, K1, K3, L türü, N türü ve R türü yetki belgesi sahipleri; eşya taşımalarında teslim alma noktası ile teslim etme noktası arasında makul bir taşıma ve teslimat süresi taahhüdünde bulunmak ve taahhüt ettikleri süre içinde eşyayı yerine ve alıcısına ulaştırmakla yükümlüdürler.
(11) M ve P türü yetki belgesi sahipleri; teslim aldıkları eşyayı, teslim aldıkları günden itibaren, iliçi taşımalarda en geç 2 gün, yurtiçi taşımalarda en geç 3 gün, uluslararası taşımalarda ise en geç 15 gün içinde taşımak ve bu süreler içinde teslimat şekline uygun olarak alıcısına ulaştırmakla
yükümlüdürler.
(12) M ve P türü yetki belgesi sahipleri, eşyayı gönderilene teslim ederken gönderilenin kimlik bilgilerini almak ve kaydetmekle yükümlüdürler.
(13) Yetki belgesi sahipleri, altıĢar aylık süre ile yılda iki kez Ģoförlerinin ceza puanı durumunu Emniyet Genel Müdürlüğünden öğrenmek ve ceza puanı 50 ve üzerinde olan
şoförlerinin eğitilmesi ve kendi iç denetimleri yönünden gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
(14) Yetki belgesi sahiplerinin faaliyetleri esnasında bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kişiler hakkında dolandırıcılık, dolanlı iflas, sahtecilik, kaçakçılık, güveni kötüye kullanma, hırsızlık, rüşvet suçlarından yargı organları tarafından verilmiş ve
kesinleşmiş mahkûmiyet kararı oluşması halinde, bu kişiler mesleki saygınlık niteliğini kaybetmiş olurlar. Yetki belgesi sahipleri, bu kişilerle ilgili gerekli iş ve işlemleri 90 gün içinde yaparak, durumlarını bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine uygun hale getirmekle yükümlüdürler.
(15) Yetki belgesi sahipleri, ilk yetki belgesi aldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde, mesleki yeterlilik ile ilgili aşağıdaki yükümlülüklerini yerine getirmek ve faaliyetleri süresince muhafaza etmekle
yükümlüdürler
(16) Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleri ile ilgili bilgileri içeren ve Bakanlıkça belirlenmiş formlara uygun olarak düzenlenen faaliyet raporlarını Bakanlığa göndermekle yükümlüdürler.
(17) Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmeliğin 36 ncı maddesinde belirtilen nitelikleri haiz Ģoförleri çalıĢtırmakla yükümlüdürler.
(18) Yetki belgesi sahipleri;
a) Çalışanlarının ücret ve çalışma şartlarına,
b) Şoförlerin çalışma ve dinlenme sürelerine,
c) Araçların ağırlık ve boyutlarına,
ç) Yol ve araç güvenliğine,
d) Çevrenin korunmasına, ilişkin kurallara uygun faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.
(19) Yetki belgesi sahipleri olağanüstü hal ve savaş halleri için Bakanlıkça hazırlanan taşıma hizmetlerine ilişkin planların kendileriyle ilgili gereklerini yerine getirmekle yükümlüdürler.
(20) Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleriyle ilgili olarak Bakanlıkça yayımlanan tebliğlere, yönergelere ve genelgelere uymakla yükümlüdürler.
(21) Yetki belgesi sahipleri, gerçek veya tüzel kişiliklerinin son bulması veya herhangi bir sebeple faaliyetlerini bırakmaları halinde, bu hallerin gerçekleştiği tarihten itibaren otuz gün içinde
Bakanlığa yazılı bilgi vermek ve yetki belgeleri, varsa taşıt belgeleri ve taşıt kartlarının asıllarını Bakanlığa iade etmekle yükümlüdürler.
(22) Yetki belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişiler; unvan, adres, vergi dairesi, ortaklık, hisse devri (halka açık sermaye şirketlerinde hamiline yazılı hisse devirleri hariç), sermaye miktarı, yönetici,
acentelik sözleşmeleri ve taşıtlara ilişkin değişiklikleri, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 60 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler.
(23) Yetki belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişiler; temsil ve/veya ilzama yetkili şahıslara ilişkin değişiklikleri, değişikliğin meydana geldiği tarihte Bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler. Aksi halde, değişiklik bildirilinceye kadar, değişiklik öncesi Bakanlığa bildirilmiş temsil ve/veya ilzama yetkili
şahısların taleplerine göre iş ve işlemler gerçekleştirilir.
(24) Yolcu taşımacılığı yetki belgesi sahipleri, zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası tazminatına yol açan bir kazaya karışmaları halinde; kazaya, zarara veya olayla ilgili olarak açılacak davalara ilişkin bilgi ve belgeleri 30 gün içinde sigorta şirketine vermekle
yükümlüdürler.
(25) Yolcu taşımacılığı yetki belgesi sahipleri, taşıtlarında, yolcularını bilgilendirme amaçlı
duyurular dışında, ortama sesli ve/veya görüntülü yayın veremezler. Bu taşıtlarda sesli ve/veya görüntülü yayın yapılmak istenilmesi halinde; bu yayınların bireysel (kapalı devre) yapılmasını sağlamakla yükümlüdürler.
(26) Yetki belgesi sahipleri, verdikleri hizmetlerden özürlülerin kolaylıkla ve yeterli derecede yararlanması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
(27) Yetki belgesi sahipleri, 7.6.1939 tarihli ve 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu çerçevesindeki sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdürler.
(28) Yolcu taşımacılığı yetki belgesi sahipleri, taşıtlarında her 14 koltuk için en az 1 adet boyun
korsesi bulundurmakla yükümlüdürler.
(29) Yetki belgesi sahipleri düzenledikleri yolcu bileti, taşıma sözleşmesi ve taşıma senedine bu Yönetmeliğe aykırı hüküm koyamazlar.
(30) Yetki belgesi sahiplerinin yükümlülüğü ile ilgili olarak, uluslararası anlaşmalar ve sözleşmelerde yer alan hükümler saklıdır.
Gönderenin, yolcunun, şoför ve diğer personelin sorumluluğu
MADDE 45.
(1) Gönderen, gönderilerini, ilgili kanunlara ve diğer mevzuata uygun bir şekilde taşımayı yapacak yetki belgesi sahibine teslim etmekten sorumludur.
(2) Gönderen; eşyanın cinsi, miktarı, nitelikleri, istifleme şekli, kalkış ve varış noktası, gönderilenin adı ve adresi ile kimliğini ibraz etmek suretiyle kendi adres ve kimlik bilgileri gibi diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak yetki belgesi sahibine bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik
bildirimlerden doğacak sorumluluk gönderene aittir. Yetki belgesi sahibi, gönderenin bildirmek zorunda olduğu bilgileri vermemesi halinde taşımayı yapmaz. Taşımayı yaparsa, sorumluluk yetki belgesi sahibine ait olur.
(3) Gönderen; satılması, sevk edilmesi ve ticareti yasak olan bir eşyayı veya kargoyu gönderemez, yetki belgesi sahipleri de bunu taşıyamaz. Aykırı hareket halinde gönderen ve yetki belgesi sahibi sorumlu olur.
(4) Yetki belgesi sahibi bir ihbar veya şüphe halinde en yakın resmi güvenlik birimi görevlileri huzurunda gönderene ait eşyayı kontrol ettirebilir. Kontrolle ilgili bir tutanak düzenlenir.
(5) Uluslararası eşya taşımacılığı yapan yetki belgesi sahipleri, 7.12.1993 tarihli ve 3939 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele
Sözleşmesi (CMR) İle Bu Sözleşmeye Ek Protokol hükümlerine uygun olarak gönderene ait eşyayı kontrol ettirebilirler.
(6) Gönderen; gönderilerini teslim etmeden önce taşımayı gerçekleştirecek gerçek veya tüzel kişiliğin yetki belgesi sahibi olup olmadığını kontrol etmekten/ettirmekten sorumludur.
(7) Yolcular, trafiğin seyir ve güvenliğini tehlikeye düşürecek, diğer yolcuları rahatsız edecek, genel ahlaka ve adaba aykırı tutum ve davranışlarda bulunamazlar. Taşıtın teknik donanımını olumsuz etkileyebilecek hiçbir cihazı kullanamazlar.
(8) Yolcular seyahat süresince yolcu biletlerini yanlarında bulundurmak zorundadırlar.
(9) TaĢıt Ģoförü ve yolculara hizmet eden personel; trafiğin seyir ve güvenliğini tehlikeye düĢürecek, yolcuları rahatsız edecek, genel ahlaka ve adaba aykırı tutum ve
davranıĢlarda bulunamaz.
(10) Gönderenler ve yolcular taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uyarlar, aksi halde doğacak sonuçlardan sorumlu olurlar.
Sigorta
Sigorta yaptırma zorunluluğu:
MADDE 47.
(1) Yolcu taşımalarında, yetki belgesi sahipleri; yolcuya gelebilecek bedeni zararlar için bu Yönetmeliğin 42 nci maddesinin beşinci fıkrasından doğan sorumluluklarını sigorta ettirmek zorundadırlar.
(2) Uluslararası yolcu taşımalarında, seyahatin Türkiye hudutları dışındaki bölümü ile ilgili sigorta konusu Hazine Müsteşarlığınca yapılan düzenlemelere tabidir.
Yapılması zorunlu sigortalar:
MADDE 48.
(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki yolcu taşımalarında; Kanunun 18 inci maddesinde tanımlanan Zorunlu Karayolu TaĢımacılık Mali Sorumluluk Sigortası ile Karayolu Yolcu TaĢımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası yaptırılması zorunlu olan sigortalardır.
Sigortasız taĢıma yapılamayacağı:
MADDE 49.
(1) Taşıt belgelerinde kayıtlı özmal ve sözleşmeli tüm taşıtları için Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası ve Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
yaptırmayan yetki belgesi sahipleri yolcu taşımacılığı yapamaz.
(2) Birinci fıkrada belirtilen sigortaları olmayan taşıtların terminallerden çıkıĢlarına ve trafiğe katılmalarına yetkili görevliler tarafından izin verilmez.
(3) Denetimler sırasında birinci fıkrada belirtilen sigortaların yapılmadığı ortaya çıkarsa, taşımanın başlamış olması halinde, taşımanın devamına ilgili denetim elemanlarınca en yakın yerleşim
noktasına kadar izin verilir, bu yerleşim noktasında gerekli sigortanın yaptırılması halinde taşımaya devam edilir.
Sigorta poliçesinin aslının verilmesi zorunluluğu:
MADDE 50.
(1) Yetki belgesi sahipleri, taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarına ait Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası ile Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası poliçelerini, geçerlilik süreleri sona ermeden önce yaptırarak, yeni düzenlenen poliçelerin aslını süresi sona eren poliçelerin bitim tarihinden itibaren on beĢ gün içinde Bakanlığa vermek zorundadırlar.
TaĢıma hattı ve taĢıma güzergahına uyma zorunluluğu:
MADDE 55- Tarifeli yolcu ve kargo taşımacılığı yapan yetki belgesi sahipleri, belirlenmiş olan taşıma hattı ve taşıma güzergahına yasal mücbir sebepler dışında uymak zorundadırlar.
Ücret tarifeleri:
MADDE 57.
(1) Tarifeli yolcu ve kargo taşımaları ücret tarifesine tabidir.
(2) Tarifeli yolcu ve kargo taşımaları ile ilgili ücret tarifeleri, yetki belgesi sahiplerince geçerlilik süresi de belirtilmek suretiyle hazırlanır. Bu ücret tarifelerinin uygulamaya konulmasından önce, yetki belgesi sahiplerince Bakanlıktan “görülmüştür” şerhinin alınması zorunludur.
(3) Yetki belgesi sahipleri “görülmüştür” şerhi alınmış ücret tarifelerini görülebilecek şekilde
işyerleri, terminal ve bilet satış yerleri ile kargo kabul/dağıtım yerlerine asmak, ayrıca bir örneğini
yolcu taĢıması yapan taĢıtlarında bulundurmak zorundadırlar.
(4) Ücret tarifeleri aynı hat ve güzergah üzerinde gidiĢ ve dönüĢte aynı olur. Aynı hat ve güzergah üzerinde gidiĢ ile dönüĢ için değiĢik ücret tarifesi uygulanamaz.
(5) Yetki belgesi sahipleri tespit edilmiş ücret tarifelerinin üzerinde ücret alamaz ve % 30’dan fazla indirim uygulayamazlar. Ancak, tarifeli yolcu taşımacıları önceden Bakanlıktan izin almak sureti ile belirli bir süre için, sefere çıkardığı taşıtının toplam koltuk sayısının % 10’unu
aĢmayacak sayıdaki koltuk için herhangi bir orana tabi olmaksızın özel indirim uygulayabilirler.
(6) Ücret tarifeleri asgari dört aylık, azami bir yıllık sürelerle belirlenir. Bakanlık, taşıma
maliyetlerine etki eden unsurların önemli orandaki artış ve azalışlarını dikkate alarak bu süreleri bir genelgeyle değiştirebilir.
(7) Ücret tarifesinin bitim tarihini takip eden 30 günlük süre içinde yeni ücret tarifesi için Bakanlığa müracaatta bulunulmazsa; ücret tarifesi, bitim tarihi itibariyle süresi dolan tarife için belirlenen süre kadar başka bir işleme gerek kalmaksızın uzar ve geçerli olur. Süresi dolan ücret tarifesi, 30 günlük müracaat süresi içinde de geçerlidir.
(8) Ücret tarifelerinin geçerlilik süresini tamamlayan yetki belgesi sahipleri, bu sürenin sonunda fazla ücret içeren yeni bir ücret tarifesi alabilecekleri gibi, aynı veya daha düşük ücret içeren yeni bir ücret tarifesi de alabilirler.
(9) Ücret tarifeleri, yetki belgesi sahiplerinin merkezi işyeri adresinin bulunduğu yerin bağlı olduğu Bakanlık birimine sunulur. Yetki belgesi sahipleri “görülmüştür” şerhi düşülen ücret tarifelerini 15 gün içinde faaliyette bulunduğu güzergahlardaki şubelerine ve acentelerine bildirmek zorundadırlar.
(10) 6 yaĢın altında olan çocuklar yolcu bileti düzenlenmeksizin kucakta seyahat edebilirler. Bunlar için ayrı koltuk talep edilmesi halinde, bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden % 30 indirimli düzenlenir.
(11) 6 yaĢ ve üzeri tüm yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunlu olup, altı ile 12 yaĢ arası çocuklar ile yaĢ Ģartı aranmaksızın en az % 60 oranında özürlü olduğunu
belgeleyen kiĢiler için bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden % 30 indirimli düzenlenir.
(12) Yetki belgesi sahipleri ücret tarifelerini kendilerine ait internet sitelerinde yayımlamak zorundadırlar.
(13) Geçerli ücret tarifeleri, Bakanlığa ait internet sitelerinde kamuoyunun bilgisine sunulabilir.
(14) Uluslararası tarifeli yolcu ve kargo taşımalarında taraflar arasında yapılan sözleşme hükümlerine göre işlem yapılır ve uygulanır.
Terminal kullanma zorunluluğu ve ara duraklar:
MADDE 60. Tarifeli yolcu taşımalarında kalkış ve varışların bir terminalden yapılması esastır.
Terminal ve ara duraklar dıĢında yolcu indirilip bindirilmez.
Terminal iĢletmecilerinin yükümlülükleri:
MADDE 63.
(1) Terminal işletmecileri;
a) Terminallerde faaliyet gösteren taşımacı ve acenteler ile diğer işletmecilere fatura ettikleri ortak giderlerle ilgili şeffaf olmak ve bu hususta yeterli, açık ve anlaşılır bilgi vermekle,
b) Terminallerde yeterli sayıda personeli olan güvenlik ve temizlik birimleri oluşturmak ve bu hizmetleri yürütmekle,
c) Alt ve üst yapıya ilişkin özellikleri sürekli olarak faal, çalışır ve kullanılır durumda bulundurmak ve bu hizmetleri yürütmekle, yükümlüdürler.
Terminallerin park alanlarını kullanan taşıtlardan park sürelerine göre makul bir ücret alınabilir. Ancak, yolcuları terminale getirmek veya terminalden almak üzere terminal içinde bulunan genel park alanlarını kullanan özel ve resmi otomobillerden 25 dakikayı geçmeyen giriĢ ve çıkıĢlarda ücret alınmaz. Bu durumdaki otomobillere genel park alanlarının dışında terminal içinde özel bir park alanı tahsis edilmesi halinde ise söz konusu ücretsiz süre ikiye katlanarak 50 dakika olur.
Uluslararası taĢımaların kapsamı:
MADDE 65. Uluslararası yolcu ve eşya taşımaları;
a) Türkiye'ye karayoluyla veya demiryoluyla herhangi bir hudut kapısından giren veya Türkiye’nin herhangi bir deniz limanına deniz yoluyla gelen yüklü karayolu taşıtlarının, herhangi bir aktarma olmadan yapacağı transit taşımaları,
b) Türkiye'ye demiryolu, denizyolu veya havayoluyla gelen yolcunun, eşyanın ve kargonun varış yerlerinden karayolu taşıtlarıyla üçüncü ülkelere yapılan taşımaları,
c) Türkiye'den karayolu taşıtları ile diğer ülkelere yapılan ikili taşımaları,
ç) Diğer ülkelerden karayolu taşıtları ile Türkiye'ye yapılan ikili taşımaları,
d) İndirme, bindirme ve/veya yükleme, boşaltma yerleri, taşımayı yapan taşıtın ait olduğu ülke dışındaki ülkeler olan üçüncü ülke taşımalarını,kapsar.
Uluslararası taĢıma yetkisi:
MADDE 66. Yabancı plakalı taşıtlara bu madde kapsamında verilen taşıma yetkisi; Türkiye’ye veya Türkiye’den veya Türkiye üzerinden taşıma yapma izni veren geçiş belgesi, Ulaştırma Bakanları
Avrupa Konferansı (UBAK) izin belgesi veya özel izin belgesi olmadan kullanılamaz. Ancak;
a) İtfaiye hizmetleri ile ilgili taşımalar,
b) Ambulans taşımaları,
c) Cenaze taşımaları,
ç) Doğal afetler başta olmak üzere, acil durumlarda, ilaç, alet ve tıbbi teçhizatlar ile gerekli diğer malzemelerin taşınması,
d) Kamu hizmeti çerçevesinde yapılan posta taşımaları,
e) Arıza, kaza veya benzeri durumlardaki taşımalar,
f) Mütekabiliyet esasına göre, taşıma kapasitesi 3,5 tonu veya toplam yüklü ağırlığı 6 tonu
geçmeyen taşıtlarla yapılan eşya taşımaları,için yabancı plakalı taşıtlardan yukarıdaki geçiş/izin belgelerinden hiçbiri aranmaz.
Oto taşımaları ve özelliği olan taşımalar için imal edilmiş özel donanımlı taşıtlar hariç, taşıma kapasitesi 10 tondan az olan taşıtlara geçiş belgesi tahsis edilmez.
Yabancı plakalı taĢıtlar, Türkiye sınırları dâhilinde iki nokta arasında taĢıma yapamazlar.
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşmelerin hükümleri saklıdır.
Sınır kapıları ve tampon bölgelerdeki yasak haller:
MADDE 67.
(1) Doğal afet, gerginlik ve savaş hali, zorunlu göç, ekonomik ve siyasi kriz ve benzeri olağanüstü ve zorunlu hallerde, sınır mülki idare amirinin vereceği izin dışında;
a) İlgili mevzuata aykırı olarak, karayolu ile yolcu, eşya ve kargo sınır kapılarına ve tampon bölgelere taşınamaz.
b) Sınır kapılarında ve tampon bölgelerde, eşyanın ve kargonun aktarılması, boşaltılması ve depolanması yapılamaz. Uluslararası eşya ve kargo taşımalarında aktarma ve boşaltma işlemleri; sınır kapılarının dışındaki diğer gümrüklü sahalarda ve yetkili gümrük idarelerinin gözetiminde
yapılır.
c) Sınır kapılarında ve tampon bölgelerde yolcu aktarma, indirme, bindirme yapılamaz. Yolcuların sınır kapısından yaya olarak geçmek suretiyle bir başka taşıta binmesine müsaade edilmez.
(2) Bakanlıkça, sınır kapılarındaki fiziksel altyapının kapasitesi veya ticari taşımacılık yoğunluğu
dikkate alınarak, uluslararası taşımaları daha düzenli, güvenli ve seri kılmak amacıyla; hususi tescil edilmiş otomobiller dahil tüm taşıtlar için sınır kapılarından yapılan giriş/çıkışlara yönelik günlük,
aylık veya yıllık olarak; araç cinsi ve sayısı ile sefer sayısı bakımından sınırlama getirilebilir.
GeçiĢ ücretleri:
MADDE 69.
(1) Karayolunun bakımı, korunması ile karayolu ve taşımanın yönetimine ilişkin giderlere katkıda bulunmak üzere yabancı plakalı taşıtlardan, Euro veya karşılığı Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasınca değeri ilan edilen değiştirilebilir döviz veya Türk Lirası olarak geçiş ücreti alınır.
(2) Köprü, tünel ve otoyol ücreti gibi karayolu alt yapısının kullanılmasından alınan ücret ile eşya/kargo ve taşıtlar için yapılan hizmetlerin ücretleri bu geçiş ücretlerine dâhil değildir
Denetimle görevli ve yetkili kılınanlar ve bunlarla ilgili hususlar
MADDE 72. Kanunda yazılı idarî para cezalarını uygulamaya Kanunun 27 nci maddesinde belirtilen kişiler yetkilidir.
İhlal tutanağı düzenleyebilecek personel aĢağıda sayılmıĢtır:
a) Bakanlıkça yetkili kılınmış;
1) Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü personeli.
2) Ulaştırma Bölge Müdürlükleri personeli.
b) Trafik polisi ve zabıtası.
c) Trafik polisinin görev alanı dışında kalan yerlerde rütbeli jandarma personeli.
ç) Gümrük Müsteşarlığının sınır kapılarında görev yapan gümrük muhafaza ve gümrük muayene memurları ile bunların amirleri.
d) Terminallerde görevli belediye zabıtası.
İdari para cezası ve diğer idari yaptırımların birlikte uygulanması: MADDE 79.
(1) Kanunda öngörülen idari para cezaları, Kanunda ve bu Yönetmelikte düzenlenen uyarma, geçici durdurma ve iptal gibi idarî müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
(2) Birden fazla kabahatin bir arada işlenmesi halinde her kabahat için ayrı ayrı idari para cezası uygulanır.
(3) Birden fazla ihlalin bir arada işlenmesi halinde her ihlal için ayrı ayrı idari müeyyide uygulanır. Yetki belgesi sahipleri; birinci ve ikinci fıkralara göre verilen uyarmaların veriliş tarihinden itibaren
90 gün içinde; Bakanlığa yazılı başvuruda bulunarak verilen uyarmaların paraya çevrilmesini talep edebilirler. Verilen uyarmaların paraya çevrilebilmesi için; bu 90 günlük süre içinde uyarma başına 63 Türk Lirasının Bakanlık döner sermaye hesaplarına ödenmesi şarttır. Söz konusu ödemenin
yapılmasından sonra uyarmalar kaldırılır. Paraya çevrilmeyen uyarmalar kaldırılmaz. Bu ücret, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
İptal ve Geçici durdurma işlemleri, geçici durdurma işleminin ilgili yetki belgesi sahibine bildirim tarihini takip eden 30 uncu günde yürürlüğe girer.
Belge ücretleri:
MADDE 80.
(1) Bakanlıkça verilecek yetki belgeleri ve taşıt kartlarından bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 sayılı Ücret Tablosunda belirtilen ücretler alınır. Ücreti alınmadan yetki belgeleri ve taşıt kartları
verilmez. Yetki belgesinin yenilenmesinde ve zayiinde ücretin % 15'i alınır. Unvan, adres ve bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası değişikliğinden dolayı süresi bitmeden yenilenen yetki belgelerinden ve bu belgelere ait taşıt kartlarından ücret alınmaz.
GEÇİCİ MADDE 3.
(1) Ticari amaçla; kamyonetlerle yapılan iliçi veya şehiriçi eşya taşımaları için 31.12.2009 tarihine kadar yetki belgesi alma şartı aranmaz. Bu durumda olanlar için söz konusu tarihe kadar yetki belgesi ücretinde % 94 oranında indirim uygulanır.
(2) Ticari amaçla olmamak ve sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili olmak kaydıyla;
kamyonetlerle yapılan eşya taşımaları için 31.12.2009 tarihine kadar yetki belgesi alma şartı
aranmaz. Bu durumda olanlar için söz konusu tarihe kadar yetki belgesi ücretinde % 94 oranında indirim uygulanır.
(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarına göre yetki belgesi alanların/alacak olanların, yetki belgesi eki taşıt belgesine toplam yüklü ağırlığı 3,5 tondan fazla olan taşıt/taşıtlar kaydedilmez ve bu durumda olanlar için bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirtilen asgari kapasite ve sermaye şartları, 24 üncü maddesinde belirtilen yaş şartı ile 43 üncü maddesinin onbeşinci fıkrasında belirtilen orta düzey yönetici mesleki yeterlilik belgesine sahip olma veya bu belgeye sahip kişileri istihdam etme şartı aranmaz. Ancak yetki belgesi alındıktan sonra yetki belgesi eki taşıt belgesine toplam yüklü ağırlığı 3,5 tondan fazla olan taşıtın/taşıtların kaydedilebilmesi için ödenen indirimli
yetki belgesi ücreti ile yetki belgesinin indirimsiz ve geçerli ücreti arasındaki farkın ödenmesi ve bu Yönetmeliğin 13 üncü ve 24 üncü maddelerindeki şartlar ile 43 üncü maddesinin onbeşinci
fıkrasında belirtilen şartın sağlanması şarttır.
(4) Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan 15 günlük süre bu maddede yer alan yetki belgeleri için 30.6.2010 tarihine kadar uygulanmaz.
GEÇİCİ MADDE 5.
(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyet kapsamı genişleyen B1 yetki belgesi sahibi olanlar için aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) Hem B1 hem D1 yetki belgesi sahibi olan kişilerin talep etmeleri ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış gün içinde Bakanlığa müracaat etmeleri halinde; bu
belgeleri iptal edilerek adlarına herhangi bir ücret alınmadan 5 yıl geçerli yeni bir B1 yetki belgesi Bakanlıkça düzenlenir ve düzenlenen bu yeni B1 yetki belgesi eki taşıt belgesine önceki B1 ve D1 yetki belgesinde kayıtlı taşıtlar herhangi bir ücret alınmadan kaydedilerek taşıt kartları düzenlenir.
b) Sadece B1 yetki belgesine sahip olan kişiler 31/8/2009 tarihine kadar B1 yetki belgesi
ücreti ile D1 yetki belgesi ücreti arasındaki ücret farkını ödemek suretiyle adlarına 5 yıl geçerli yeni bir B1 yetki belgesi düzenletebilirler. Düzenlenen bu yeni B1 yetki belgesi eki taşıt belgesine önceki B1 yetki belgesindeki kayıtlı taşıtlar herhangi bir ücret alınmadan kaydedilerek taşıt kartları düzenlenir.
c) Sadece B1 yetki belgesine sahip olan ve (b) bendinde belirtilen kurallara uygun olarak adlarına yeni bir B1 yetki belgesi düzenlenemeyen kişilerin mevcut B1 yetki belgeleri süresinin bitimine kadar geçerli olur, ancak, geçerlik süresinin bitiminde yenilenmez.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyet kapsamı genişleyen B2 yetki belgesi sahibi olanlar için aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) Hem B2 hem D2 yetki belgesi sahibi olan kişilerin talep etmeleri ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış gün içinde Bakanlığa müracaat etmeleri halinde; bu
belgeleri iptal edilerek; adlarına herhangi bir ücret alınmadan 5 yıl geçerli yeni bir B2 yetki belgesi Bakanlıkça düzenlenir ve düzenlenen bu yeni B2 yetki belgesi eki taşıt belgesine önceki B2 ve D2 yetki belgesinde kayıtlı taşıtlar herhangi bir ücret alınmadan kaydedilerek taşıt kartları düzenlenir.
b) Sadece B2 yetki belgesine sahip olan kişiler 31/8/2009 tarihine kadar B2 yetki belgesi
ücreti ile D2 yetki belgesi ücreti arasındaki ücret farkını ödemek suretiyle adlarına 5 yıl geçerli yeni bir B2 yetki belgesi düzenletebilirler. Düzenlenen bu yeni B2 yetki belgesi eki taşıt belgesine önceki
B2 yetki belgesindeki kayıtlı taşıtlar herhangi bir ücret alınmadan kaydedilerek taşıt kartları düzenlenir.
c) Sadece B2 yetki belgesine sahip olan ve (b) bendinde belirtilen kurallara uygun olarak adlarına yeni bir B2 yetki belgesi düzenlenemeyen kişilerin mevcut B2 yetki belgeleri süresinin bitimine kadar geçerli olur, ancak, geçerlik süresinin bitiminde yenilenmez
GEÇİCİ MADDE 6.
(0) 00.0.0000 tarihine kadar;
a) Aynı yetki belgesine sahip olanlar kendi aralarında,
b) C2, L2 ve M3 yetki belgesine sahip olanlar birbirleriyle,
c) X0, X0, X0, X0, X0 ve N2 yetki belgesine sahip olanlar birbirleriyle, ortak taşıma sözleşmesi akdederek ortak taşıma yapabilirler.
(2) Birinci fıkrada sayılan taşımalarda, yetki belgesi sahipleri, sorumluluk ve yükümlülük bakımından müştereken ve müteselsilen sorumlu ve yükümlüdürler.
Yararlanılan kaynaklar
4925 Sayılı Kara Yolu TaĢıma kanunu Kara Yolu TaĢıma Yönetmeliği
KUGM genelgeler
UKOME kararları (İzmir)