YIL : 2021 SAYI : 7

T.C. DANISTAY KARARLAR DERGISI

YIL : 2021 SAYI : 7

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERE ATIF YAPILAN DANIŞTAY KARARLARI

DANIŞMA VE İDARİ UYUŞMAZLIKLAR İLE MEMURLAR VE DİŠER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMALARINA İLİŞKİN KARARLAR

BAŞKANLAR KURULU, İDARİ VE VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULLARI VE DAİRE KARARLARI

YARGILAMA USULÜ KARARLARI İLKE KAVRAM DİZİNİ DANIŞTAY YAYINLARI

JOURNAL OF TURKISH COUNCIL OF STATE’S JUDGMENTS

YEAR : 2021 ISSUE : 7

JUDGEMENTS OF TURKISH COUNCIL OF STATE WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

JUDGEMENTS ON ADVICE, ADMINISTRATIVE DISPUTES AND THE TRIAL OF THE OFFICIALS AND OTHER PUBLIC OFFICIALS

JUDGEMENTS OF THE BOARD OF PRESIDENTS, PLENARY SESSIONS OF THE ADMINISTRATIVE AND TAX LAW CHAMBERS AND THE ADMINISTRATIVE AND TAX LAW CHAMBERS

JUDGEMENTS ON ADMINISTRATIVE PROCEDURE GLOSSARY

PUBLICATIONS OF TURKISH COUNCIL OF STATE

T.C. DANIŞTAY KARARLAR DERGİSİ DANIŞTAY TASNİF VE YAYIN KURULU

Başkan : Xxxxx Xxxx XXXXX Danıştay Yedinci Daire Başkanı Üye : Xxxxxx XXX Xxxxxxxx Birinci Daire Üyesi Üye : Doç. Dr. Xxxxxx XXXXX Danıştay Onüçüncü Daire Üyesi

Üye : Xxx ÜRKER İdari Dava Daireleri Kurulu Üyesi

Üye : Xxxxx XXXXXXX Danıştay Üyesi – Genel Sekreter

XXXXXXXX XXXXXX VE YAYIN YÜRÜTME BÜROSU

Başkan : Xxxxx XXXXXXX Genel Sekreter Yardımcısı : Sait MİCANOŠLU Tetkik Hakimi : Xxxxx XXXXXXXXXX

Yayın İşleri Müdürü : Xxxxx XXXXXX

Yazışma Adresleri

. Yayınlarla, satın alma ve abonelik işleri ile ilgili konularda

T.C. Danıştay Başkanlığı Yayın İşleri Müdürlüğü

Tel : 0 (000) 000 00 00 E-posta : xxxxx@xxxxxxxx.xxx.xx

. Xxxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxx Xxxxxxx Xx: 000 Xxxxxxxxx Xxxx 00. Xx. Xxxxxxx / XXXXXX

Basım Yeri : Ankara Açık Ceza İnfaz Kurumu / An-ce Matbaası

İÇİNDEKİLER

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERE ATIF YAPILAN DANIŞTAY KARARLARI

Sayfa

Uluslararası Sözleşmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar 7

Uluslararası Sözleşmelere Atıf Yapılan Kararlar 32

DANIŞMA VE İDARİ UYUŞMAZLIKLAR İLE MEMURLAR VE DİŠER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMALARINA İLİŞKİN KARARLAR

Birinci Daire Kararları 40

YARGI KARARLARI

Başkanlar Kurulu Kararları 59

İdari Dava Daireleri Kararları

İdari Dava Daireleri Kurulu Kararları 69

İkinci Daire Kararları Beşinci Daire Kararları Altıncı Daire Kararları Sekizinci Daire Kararları Onuncu Daire Kararları Onikinci Daire Kararları Onüçüncü Daire Kararları

Vergi Dava Daireleri Kararları

101

128

202

245

263

309

339

Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararları 396

Üçüncü Daire Kararları Dördüncü Daire Kararları Yedinci Daire Kararları Dokuzuncu Daire Kararları

Yargılama Usulü Kararları

İdari Dava Daireleri Kararları Vergi Dava Daireleri Kararları

İlke-Kavram Dizini Danıştay Yayınları Ekler

427

442

452

472

502

538

571

582

592

CONTENTS

JUDGEMENTS OF TURKISH COUNCIL OF STATE WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

Page

Translated Judgements which refer to the International Conventions 7

Judgements which refer to the International Conventions 32

JUDGEMENTS ON ADVICE, ADMINISTRATIVE DISPUTES AND THE TRIAL OF THE OFFICIALS AND OTHER PUBLIC OFFICIALS

Judgements of the 1st Chamber 40

JUDGEMENTS

Judgements of the Board of Presidents 59

Judgements of the Administrative Law Chambers

Judgements of Plenary Session of the Administrative Law Chambers 69

Judgements of the 2nd Chamber Judgements of the 5th Chamber Judgements of the 6th Chamber Judgements of the 8th Chamber Judgements of the 10th Chamber Judgements of the 12th Chamber Judgements of the 13th Chamber

Judgements of Tax Law Chambers

101

128

202

245

263

309

339

Judgements of Plenary Session of the Tax Law Chambers 396

Judgements of the 3rd Chamber Judgements of the 4th Chamber Judgements of the 7th Chamber Judgements of the 9th Chamber

Judgements on Administrative Procedure

427

442

452

472

Judgements of Plenary Session of the Administrative Law Chambers 502

Judgements of Plenary Session of the Tax Law Chambers 538

Glossary 571

Publications of Turkish Council of State 582

APPENDIX 592

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

TRANSLATED JUDGEMENTS WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

REPUBLIC OF TURKEY COUNCIL OF STATE

PLENARY SESSION OF ADMINISTRATIVE LAW CHAMBERS

Docket No : 2020/1034 Judgement No : 2021/73

Keywords :-Right to Education,

-Convention on the Rights of the Child

Abstract : Concerning that in accordance with the provisions of domestic law and international legislation, there is no disproportion in the use of the principle of secularism and fundamental rights and freedoms, and no breach of public interest and law in Article 1 of the Regulation on the Amendment to the Dress Code and Uniform Regulations for Students at Schools affiliated to the Ministry of National Education, which was established within the scope of the discretion given to the administration.

APPELLANT (PLAINTIFF): Education and Science Workers’ Union

COUNSEL : Att. ...

OPPOSITION PARTY (DEFENDANTS) : 1- Presidency (Prime

Ministry)

COUNSEL : Legal Counsel ...

2- Ministry of National Education

COUNSEL : Att. ...

THE SUBJECT OF THE REQUEST : It is requested that the decision of the 8th Chamber of the Council of State, dated 16/10/2019 and docketed 2018/5026, decision numbered 2019/8831, be reviewed at the appeal and reversed.

JUDGEMENT PROCESS:

Request for the Subject of the Case: It was requested the cancellation of Article 1 of the Regulation on the Amendment to the Dress Code and Uniform Regulations for Students at Schools affiliated to the

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

Ministry of National Education, promulgated in the Official Gazette dated 27/09/2014 and numbered 29132.

Summary of the Decision of the Chamber: With the decision of the 8th Chamber of the Council of State, dated 16/10/2019 and docketed 2018/5026, decision numbered 2019/8831;

The merit of the case was reviewed in line with the reversal decision upon the reversal of the decision of our Chamber dated 08/12/2016 and docketed 2014/9197, decision numbered 2016/10393 regarding the reversal of the case in terms of merit by the decision of the Council of State Board of Administrative Case Chambers dated 28/12/2017 and docketed 2017/830, decision numbered 2017/4818;

The rules in Article 124 of the Constitution, Article 1 of the amendment to the Regulation that is the subject of the case, paragraph 6 of Article 3 of the original Regulation, and subparagraphs (d) and (e) of paragraph 1 of Article 4 of the original Regulation were transferred;

In terms of the part “d) S/he keeps the face uncovered in schools; cannot use scarves, berets, hats, bags and similar materials containing symbols, figures and inscriptions containing political symbols; cannot have dyed hair, tattoo on the body or make-up, wear piercings, grow moustache and beard,” of Article 1 of the Regulation that is the subject of the case;

Except for the limitations in Article 4 of the said Regulation, the Dress Code and Uniform Regulations for Students at Schools affiliated to the Ministry of National Education regulates the procedures and principles regarding the dress and uniforms of public and private preschool, primary, secondary and high school students affiliated with the Ministry of National Education, and it is seen that dress is free in primary, secondary and high schools, and it is understood that there are some restrictions in terms of dress and uniform in Article 4,

According to the 4th article of the regulation, students cannot wear insignia, emblems, symbols, badges and similar jewellery other than the coat of arms and badge of the school they are studying, clothes that adversely affect human health and are not suitable for seasonal conditions, torn or perforated clothes and transparent clothes, clothes such as shorts and tights that reveal their body lines, and above-the-knee skirts, skirts with deep slits, short pants, sleeveless t-shirts and sleeveless shirts, must keep their face uncovered in schools, cannot use scarves, berets, hats, bags and similar materials containing symbols, figures and inscriptions containing political symbols, cannot have dyed hair, tattoo on the body or make-up, wear piercings, grow moustache and beard;

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

Although it is claimed by the plaintiff Union that the students' freedoms in terms of dress and uniform are restricted by the Article of the Regulation, which is the subject of the case, as a rule, dressing is free in public and private pre-schools, primary schools, secondary schools and high schools affiliated to the Ministry of National Education, but some limitations are included in the provision of the article subject to the case so that students can benefit from education services in a certain order and discipline,

Hence in this case, the part “d) S/he keeps the face uncovered in schools; cannot use scarves, berets, hats, bags and similar materials containing symbols, figures and inscriptions containing political symbols; cannot have dyed hair, tattoo on the body or make-up, wear piercings, grow moustache and beard,” of Article 1 of the Regulation is not found in breach of the law, public interest and service requirements,

In terms of the part “e) In pre-school education institutions and primary schools, head shall not be covered,” of Article 1 of the Regulation that is the subject of the case;

The rules covered by the Preamble and Articles 2, 5, 12, 13, 14, 24 and 42 of the Constitution, Article 9 of the European Convention on Human Rights and Article 2 of the First Protocol to the Convention, Article 18 of the Universal Declaration of Human Rights, Articles 2, 4 and 12 of the Basic National Education Law No. 1739 were transferred;

It will be necessary to deal with the resolution of the dispute, which is the subject of the case, in four contexts, the first of which is the principle of secularism, which is one of the fundamental characteristics of the Republic, the second is fundamental rights and freedoms (freedom of religion and conscience and the right to education) and their limitation, the third is the right of discretion and finally, the concept of public interest,

With the Regulation subject to the case, female students in secondary and high schools can benefit from public service related to education and training by wearing a headscarf due to their religious beliefs, and those who wish can benefit with their heads uncovered,

When the justification of Article 2 of the Constitution and the definition included in the decision of the Constitutional Court dated 20/09/2012 and docketed 2012/65, decision numbered 2012/128 are evaluated together, it has been concluded that the principle of secularism is a concept that comes to life in the nature of the state, ensures that every individual can have the belief and sect they want, practice their worship and not be treated differently from other citizens because of their religious

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

beliefs, and most importantly, that guarantees the freedom of religion and conscience,

In Article 2 of the Constitution, it is stated that the Republic of Turkey is democratic as well as being secular, therefore the concept of secularism cannot be considered independent from freedom of religion and conscience, and freedom of religion and conscience from democracy,

Individuals wear headscarves as a requirement of their religion, beliefs or culture, this behaviour is continuous and the headscarf is widely accepted in society,

If the individual feels that the headscarf is a requirement of the religion, beliefs or culture to which s/he belongs, that s/he will feel a lack in her/his inner world when s/he does not wear it, that it is a necessity according to her/his own admission, in other words, if s/he has an important role in her/his life and behaviour and this role is continuous and socially accepted, this issue should be protected within the scope of freedom of religion and conscience, but it should not be taken to mean that the external dimension of this freedom is absolutely unlimited,

According to our Constitution and the European Convention on Human Rights, the external dimension of the freedom of religion and conscience may be limited in some cases, the internal dimension of the freedom of religion and conscience cannot be limited in any way, while the external dimension of the freedom of conscience is subject to different legal situations,

Regarding the restriction of the external dimension of freedom of religion and conscience, it is necessary to make an evaluation according to our domestic law first; the freedom of religion and conscience is regulated in Article 24 of our Constitution in which it is emphasized that worship, religious rites and ceremonies are free provided that they do not violate the provisions of Article 14, that no one can be compelled to worship, participate in religious rites and ceremonies and to express their religious beliefs and thoughts, and that no one can be condemned or accused because of her/his religious beliefs and thoughts; and it is included in the provision of article 14 that freedom of belief and conscience (fundamental right and freedom) cannot be used in the form of activities aiming to abolish the democratic and secular Republic based on human rights,

The issue of how the restriction will be made is regulated in Article 13; accordingly, fundamental rights and freedoms can only be limited by law, without affecting their essence, only depending on the reasons specified in the relevant articles of the Constitution,

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

There is no constitutional or legal provision that explicitly prohibits the headscarf in secondary and high schools, and with the regulation in question, freedom is brought as part of the positive obligation of the state within the scope of freedom of religion and conscience, not a limitation,

However, the principle of secularism cannot be considered independent of the fundamental rights and freedoms set forth in the Constitution because according to Article 14 of the Constitution, there must be an activity aimed at abolishing the democratic and secular Republic that is based on human rights in order to limit the external dimension of freedom of religion and conscience, that the phrases "human rights, democracy and secular republic" are used together, therefore, these concepts can never be interpreted separately in terms of the limitation of fundamental rights and freedoms, thus, a fair balance has been established between fundamental rights and freedoms and the principle of secularism in the Constitution,

In the regulation in question, however, there is nothing that makes this balance disproportionate, as a result, in the context of the principle of secularism and freedom of religion in our domestic law, the wearing headscarf by individuals in secondary and high schools are not contradictory concepts, but balancing elements of each other,

On the other hand, in Article 42 of the Constitution titled "right and duty of education", it is stated that no one can be deprived of the right to education and training, that the scope of the right to education will be determined by law, and that education and training should be carried out in accordance with the principles and reforms of Xxxxxxx, and according to the principles of modern science and education, under the supervision and control of the State, that similar provisions are included in the Basic National Education Law No. 1739, that these provisions are in line with the expressions in the "freedom of religion and conscience" section of the Constitution, therefore, the evaluations made within the scope of "freedom of religion and conscience" above are also valid for the "right to education",

When the dispute is evaluated according to international conventions, it can be seen that the headscarf, with its historical, religious and cultural dimensions, has been accepted by most of the society for many years and has become a part of daily life, and it is known that individuals who wear headscarves and those who do not continue to live together for many years, even in the same family environment, without any problems, which indicates that individuals who wear headscarves do not put a

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

systematic pressure on other people; that no information, document or fact could be presented in the case file that pressure was created other than the assumptions stated by the plaintiffs; therefore, when all these issues are considered together, there is no doubt that the headscarf is seen as a "passive symbol" according to our social perception because it is socially accepted as a requirement of religion, belief or culture and it cannot be proven that it can create a religious effect and pressure on individuals/students, hence, it cannot be said that the fundamental rights and freedoms of the people are prevented,

Since the regulation in dispute covers children's rights, it should be evaluated from this aspect as well; Article 14 of the Convention on the Rights of the Child, which regulates the freedom of thought, conscience and religion of the child, and Article 2 of the First Protocol of the European Convention on Human Rights, titled "Right to Education" are parallel according to which states should respect the rights and duties of parents to guide the child in exercising their children's right to freedom of thought, conscience and religion, therefore, the evaluations made above in terms of the European Convention on Human Rights are also valid for the Convention on the Rights of the Child,

However, article 28 of the Convention on the Rights of the Child includes that states should take measures to ensure regular attendance at schools and reduce dropout rates, and to strengthen international cooperation in order to contribute to the elimination of illiteracy from the world and to facilitate having modern education methods and scientific and technical knowledge in the field of education; it is indeed known that girls are not sent to school by their parents due to the headscarf ban, and since this problem can be prevented by removing the headscarf barrier brought by the regulation in question, i.e. the rate of abandonment will decrease, it is understood that the regulation in question is in accordance with the public interest in this respect,

In this case, there is no disproportion in the use of the principle of secularism and fundamental rights and freedoms, and no breach of public interest and law in the regulation that is the subject of the case in the context of the discretion granted to the administration according to both our domestic law and international conventions,

Based on the above mentioned grounds, it was decided to dismiss the

case.

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

THE CLAIMS OF APPELANT: It was alleged by the plaintiff that with the amendment to the Regulation subject to the case, female students in secondary and high schools were allowed to cover their heads, and this situation was contrary to the secular education system stipulated in the Articles 2 and 42 of the Constitution and the Basic National Education Law, although it was stated in the Article 3 of the Regulation that dressing is free, it is claimed that the freedom of dress and uniform of the students is restricted with the amendment.

DEFENSE OF DEFENDANTS: It is argued by the defendant administrations that the decision given by the 8th Chamber of the Council of State is in accordance with the procedure and law, and that the reasons put forward in the appeal petition are not of such a nature as to require the reversal of the decision, and that the appeal should be rejected.

THE OPINION OF XXXXX XXXXXXX, THE RAPPORTEUR

JUDGE OF COUNCIL OF STATE: It is considered that the decision of the Chamber should be upheld with the refusal of the appeal request.

ON BEHALF OF THE TURKISH NATION

After hearing the explanations of the Rapporteur Judge and examining the documents in the file, the following was decreed by the decision making Board of Administrative Case Chambers of the Council of State:

LEGAL EVALUATION:

Review at the appeal and reversal of the final decisions of the case chambers of the Council of State can only be possible if one of the following reasons that are included in Article 49 of the Administrative Procedure Law No. 2577 exists:

"a) Handling a file outside of duty and jurisdiction,

b) Making an unlawful decision,

c) There are errors or deficiencies in the implementation of the procedural provisions that may affect the decision.

The decision examined at the appeal was in accordance with the procedure and law, and the allegations made in the appeal petition were not considered to require the reversal of the decision.

RESULT OF DECISION:

For the reasons explained, it was held

1. To dismiss the plaintiff's appeal request,

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

2. To APPROVE the decision of the 8th Chamber of the Council of State dated 16.10.2019 and docketed 2018/5026, decision numbered 2019/8831 on dismissal of the case on the above summarised grounds,

3. Unanimously in terms of the part “d) S/he keeps the face uncovered in schools; cannot use scarves, berets, hats, bags and similar materials containing symbols, figures and inscriptions containing political symbols; cannot have dyed hair, tattoo on the body or make-up, wear piercings, grow moustache and beard,” and with majority of votes in terms of the part “e) In pre-school education institutions and primary schools, head shall not be covered,” of Article 1 of the Regulation on 21/01/2021.

DISSENTING VOTE

The case was brought for cancellation of Article 1 of the "Regulation on the Amendment to the Dress Code and Uniform Regulations for Students at Schools affiliated to the Ministry of National Education” that entered into force after promulgation in the Official Gazette dated 27/09/2014 and numbered 29132, based on the allegation that is contrary to the requirements of Turkish national education and the secular education system.

With the amendment to the Regulation, which is the subject of the case, the sixth paragraph of article 3 titled "Basic Principles" of the main Regulation, which entered into force after promulgation in the Official Gazette on 27/11/2012, was repealed by the defendant administrations and subparagraphs (d) and (e) of the first paragraph of article 4 were amended. The sixth paragraph of the abolished article 3 of the Regulation stated that "Female students can cover their heads in all courses in imam- hatip secondary schools and high schools and in imam-hatip programs of multi-program high schools, and in elective Quran courses in secondary schools and high schools," and it brought an exception to the general rule that students in secondary and high schools should be bareheaded in school, introduced by the previous legislation, for female students of Imam-Hatip secondary and high schools and students of elective Quran courses. With the amendment to the Regulation, which is the subject of the case, the said exception provision was completely abolished and thus, girls in secondary and high schools were allowed to cover their heads in school.

With the amendment to the subparagraph (e) of Article 3 of the Regulation that is the subject of the case, it is foreseen that the rule to keep the head uncovered in school will now be valid only for pre-school education institutions and primary schools.

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

As the justification for this amendment, the defendant administrations stated that the fact that secularism in Turkey being one of the basic principles of the State did not necessitate prohibiting individuals in a society with 99% Muslim population from covering their heads, that the duty of the State should be to protect the individual's freedom of religious choice, not to restrict them, and that the regulation made expanded the field of freedom of religion and conscience guaranteed by the Constitution and international conventions, and that this situation was in line with the recent decisions of the Constitutional Court and the judicial decisions regarding international human rights conventions.

In the third paragraph of Article 42 of the Constitution titled "right and duty of education", it is stated that education and training will be carried out in accordance with the principles and reforms of Xxxxxxx, and according to the principles of modern science and education, under the supervision and control of the State, and education and training places cannot be opened contrary to these principles and then, in the fourth paragraph, it is emphasized that the freedom of education and training will not remove the duty of loyalty to the Constitution.

On the other hand, in Article 2 of the Basic National Education Law No. 1739, raising all members of the Turkish Nation as citizens who know their duties and responsibilities towards the Republic of Turkey, which is a democratic, secular and social state of law based on human rights and the basic principles at the beginning of the Constitution, and individuals who have the power of free and scientific thinking and a broad world view making the Turkish Nation as a constructive, creative and distinguished partner of contemporary civilization was determined as the general aim of Turkish National Education.

With the regulation that is the subject of the case, the general principle that the head must be uncovered in secondary schools and high schools is abolished and, contrary to the constitutional and legal rules stated above, female students who are not yet mature according to the 11th article of our Civil Code are allowed to cover their heads in accordance with religious rules, in the school where they are educated.

The fact that the Republic of Turkey is a democratic, secular and social state of law, as stipulated in Article 2 of the Constitution, requires the Constitutional rules to be taken as basis in cases where religious rules and the rules stipulated by the Constitution and laws conflict with each other. Therefore, when setting the rules regarding social life, acting on the assumption that 99% of our population is Muslim means the gradual

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

elimination of the principle of secularism. Thus, an exception to the headscarf, which was given to Imam-Hatip students yesterday, turns into a right for all female students in secondary education today. If the source of the rules starts to be the religious tendencies of the majority of the society, it becomes impossible to talk about the continuation of the secular order.

There is no doubt that freedom of religion and conscience is covered in our Constitution (art. 24), the United Nations International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR) (art. 18) and the European Convention on Human Rights (ECHR) (art. 9) as a fundamental human right. While freedom of religion and conscience is included in our Constitution and in the international conventions we are a party to, the situations in which this can be restricted are also included in the relevant texts (Constitution art. 13-14, ICCPR art. 18/3, ECHR art. 9/2). In general, the purpose of the restrictions on the use of this right is expressed as preventing abuse of the right and protecting public safety, order, health, morals or the fundamental rights and freedoms of others. Therefore, the decisions of the Constitutional Court and the ECHR on the issue, which seem to be contradictory to each other, on the recognition of a fundamental right on the one hand and the limitations that can be placed on it, on the other, will be of a guiding nature.

Legal arrangements that allow women to wear headscarves/turbans in public within the scope of freedom of religion and conscience was found to be contrary to the principles set forth in the Preamble and Article 2 of our Constitution with the decision of the Constitutional Court dated 05/06/2008 and docketed 2008/16, decision numbered 2008/116 (revocation of phrases added to Article 10 of the Constitution and allowed to wear headscarf in higher education) Party closure decision dated 16/01/1998 and docketed 1997/1 (SPK), decision numbered 1998/1 (recognition of freedom in governmental offices and universities to cover one's neck and hair with a headscarf and turban for religious reasons is in violation of the principle of secularism in the Constitution); decision dated 09/04/1991 and docketed 1990/36, decision numbered 1991/8 (dismissal of the request on cancellation of the amendment made in the Higher Education Law No. 2547 on the grounds that the freedom of attire in universities does not include covering the neck and hair with a veil and turban due to religious belief, and religious clothing); the decision dated 07/03/1989 and docketed 1989/1, decision numbered 1989/12 (cancellation of the amendment made in the Higher Education Law No. 2547 that allowed students and lecturers to wear headscarves in higher

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

education institutions). In the aforementioned decisions of the Constitutional Court, it was held that the restrictions on the use of religious clothing and symbols in the public sphere are a requirement of the principles in the Preamble of our Constitution and the rule that the Republic of Turkey is a democratic, secular and social state of law in Article 2, therefore the restrictions imposed in this area are also in accordance with the requirements of the secular republic and the principles of proportionality expressed in Articles 13 and 14 of the Constitution, and that the legal amendments brought to the contrary are therefore unconstitutional.

In the defences of the defendant administrations in the file, two decisions of the Constitutional Court are mentioned as the "recent case law". The first of these decisions is the decision docketed 2012/65, decision numbered 2012/128. In the part of this decision cited in the defence of the defendant administrations, some general evaluations are made by the Constitutional Court regarding the principle of secularism and concluded that the amendment to Article 25 of the Basic National Education Law No. 1739 that allowed the "Quran and the life of our Prophet" to be taught as an elective course in secondary and high schools was not unconstitutional.

The second Constitutional Court decision, the excerpts of which are included, is about the individual application numbered 2014/256 and its subject is the rejection of the request of a lawyer who wanted to enter the hearing with a headscarf and the allegation that this action violated the constitutional rights of the applicant. After making some comments regarding the principle of secularism in this decision, the Constitutional Court decided that the constitutional rights of the applicant (in terms of Articles 10 and 24) were violated. Therefore, both decisions presented by the defendant administrations as a precedent for the Constitutional Court's latest case-law on the subject have no direct relevance to the amendment of the Law, which is the subject of the case, which allows female students in secondary and high schools to cover their heads in school.

The extent to which the country's practice, shaped by various decisions of the Constitutional Court and the Council of State, complies with the rules of universal law, has had the opportunity to be tested by the relevant parties, on various occasions, in the cases brought before the ECHR in the light of international conventions on human rights to which we are a party.

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

The State may intervene in the manifestation of religion or belief "in the interest of public safety, for the protection of public order, public health or morals, and the rights and freedoms of others" within the meaning of Article 9 paragraph 2 of the ECHR (condition of legitimate purpose). The Strasbourg Court, in its various decisions, i.e., Karaduman v. Turkey (90), Bulut v. T urkey (91), Dahlab v. Switzerland (98), Freed v. Turkey (01), El Morsli v. France (06), Ghazal v. France (08), Xxxxx x. France (08), emphasizes that restrictions on religious dress can be imposed by applying the criterion of "protection of the rights and freedoms of others", and states are given a considerable margin of discretion in this regard. While granting this discretion, the Court particularly aims to ensure religious neutrality in the public sphere.

These issues were recently discussed by the ECHR, first at the Chamber (2004) and then at the Grand Chamber (2005) level in Xxxxx Xxxxx v. Turkey in detail and held that the restrictions on the applicant's wearing a headscarf at university were justified under Article 9 § 2 of the ECHR. In its decision, the Court referred to the aims of ensuring both secularism and equality between men and women, while concluding that restrictions on the headscarf were necessary in a democratic society. In the same decisions, it described the headscarf as "a strong external symbol that is seen to be brought to women by religious codes of conduct that are difficult to reconcile with the principle of gender equality and cannot be easily reconciled with the message of tolerance, respect for others and above all equality and non-discrimination".

When the decisions of the ECHR on the subject are examined, it is understood that the jurisprudence in this field is consistent. The reason for this is explained as follows (Xxxxxxx, Protection of the Right to Freedom of Thought, Conscience and Religion under the ECHR (2012), p. 53): "Secularism is the meeting point of freedom and equality and necessarily requires freedom of religion and conscience. In addition, secularism helps protect the individual from external pressures caused by radical movements. This role of the State as an independent mediator is consistent with the case-law of the Strasbourg Court under Article 9.” As a natural consequence of this, there is no legal prejudice to the restriction, as one moves from the private to the public, from the public to the official sphere, on individual freedoms and the use of religious symbols and clothing in this context, taking into account the specific conditions of the country, to serve a legitimate purpose aimed at protecting the rights and freedoms of

Plenary Session Of Administrative Law Chambers

student children at the age to be more easily influenced by the behaviour of others and ensuring public order.

As such, the part “e) In pre-school education institutions and primary schools, head shall not be covered,” of Article 1 of the Regulation, which is the subject of the case, is in violation of article 2 of the Constitution, which regulates the characters of the Republic, and provisions of Article 10, which regulates equality before the law, stipulating that "everyone is equal before the law without any discrimination on the basis of language, race, colour, gender, political opinion, philosophical belief, religion, sect and similar reasons", article 42, which regulates the right and duty of education, and the above-mentioned provisions of the Basic National Education Law, we do not agree with this part of the decision, with the vote in favour of reversal of the decision of the Chamber.

İdari Dava Daireleri Kurulu

T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/1034 Karar No : 2021/73

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Eğitim Hakkı,

-Çocuk Haklarına Dair Sözleşme

Özeti : İdareye verilen takdir hakkı kapsamında tesis edilen Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik'in 1. maddesinde, iç hukuk ve uluslararası mevzuat hükümleri uyarınca, laiklik ilkesi ile temel hak ve hürriyetlerin kullanılması konusunda bir orantısızlık, kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı hakkında.

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- Cumhurbaşkanlığı (Başbakanlık)

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

2- Milli Eğitim Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/10/2019 tarih ve E:2018/5026, K:2019/8831 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: 27/09/2014 tarih ve 29132 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik'in 1. maddesinin iptali istenilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/10/2019 tarih ve E:2018/5026, K:2019/8831 sayılı kararıyla;

Dairelerinin davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin 08/12/2016 tarih ve E:2014/9197, K:2016/10393 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 28/12/2017 tarih ve E:2017/830, K:2017/4818 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak işin esası incelenmiş;

İdari Dava Daireleri Kurulu

Anayasa'nın 124. maddesi, dava konusu Yönetmelik değişikliğinin

1. xxxxxxx, asıl Yönetmeliğin 3. maddesinin 6. fıkrası ile 4. maddesinin

1. fıkrasının (d) ve (e) bentlerinin dava konusu değişiklikten önceki hallerinde yer alan kurallar aktarılarak,

Dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinin "d) Okullarda yüzü açık bulunur; siyasî sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamaz; saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamaz, pirsing takamaz, bıyık ve sakal bırakamaz." kısmı yönünden;

Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik'in, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair usûl ve esasları düzenlediği ve anılan Yönetmeliğin 4. maddesinde yer alan sınırlamalar dışında okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde kılık ve kıyafetin serbest olduğu görülmekte olup, 4. maddede kılık ve kıyafet yönünden bazı sınırlamalara yer verildiğinin anlaşıldığı,

Yönetmeliğin 4. maddesine bakıldığında; öğrencilerin öğrenim gördükleri okulun arması ve rozeti dışında nişan, arma, sembol, rozet ve benzeri takılar takamayacağı, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve mevsim şartlarına uygun olmayan kıyafetler ve yırtık veya delikli kıyafetler ile şeffaf kıyafetler giyemeyeceği, vücut hatlarını belli eden şort, tayt gibi kıyafetler ile diz üstü etek, derin yırtmaçlı etek, kısa pantolon, kolsuz tişört ve kolsuz gömlek giyemeyeceği, okullarda yüzü açık bulunacağı, siyasî sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamayacağı, saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamayacağı, pirsing takamayacağı, bıyık ve sakal bırakamayacağı,

Her ne kadar, davacı sendika tarafından dava konusu Yönetmelik maddesi ile öğrencilerin kılık ve kıyafet yönünden özgürlüklerinin kısıtlandığı iddia edilmekte ise de; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde kural olarak kılık ve kıyafetin serbest olduğu ancak öğrencilerin belli bir düzen ve disiplin içinde eğitim hizmetinden faydalanabilmesi için dava konusu madde hükmünde bazı sınırlamalara yer verildiği,

Bu durumda; dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinin "d) Okullarda yüzü açık bulunur; siyasî sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamaz; saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamaz, pirsing takamaz, bıyık ve sakal bırakamaz." kısmında hukuka ve kamu yararı ile hizmet gereklerine aykırılık görülmediği,

İdari Dava Daireleri Kurulu

Dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinin "e) Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda okul içinde baş açık bulunur." kısmı yönünden;

Anayasa'nın Başlangıç kısmı ile 2., 5., 12., 13., 14., 24. ve 42. maddeleri, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 9. maddesi ile Sözleşme'ye ek 1 Xx.xx Protokol'ün 2. maddesi, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 18. maddesi, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 2., 4. ve 12. maddelerinde yer alan kurallar aktarılarak,

Dava konusu uyuşmazlığın çözümünü temelde dört bağlamda ele almak gerekeceği, bunlardan birincisinin Cumhuriyetin temel niteliklerinden biri olan laiklik ilkesi, ikincisinin temel hak ve hürriyetler (din ve vicdan hürriyeti ile eğitim hakkı) ve bunların sınırlandırılması, üçüncüsünün takdir hakkı ve son olarak kamu yararı kavramı olduğu,

Dava konusu Yönetmelik ile eğitim ve öğretime ilişkin kamu hizmetinden, ortaokul ve liselerdeki kız öğrencilerden isteyenlerin dini inançları gereği başörtüsü takarak, isteyenlerin de başı açık olarak yararlanabileceği,

Anayasa'nın 2. maddesinin gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinin 20/09/2012 tarih ve E:2012/65, K:2012/128 sayılı kararında yer verilen tanım bir arada değerlendirildiğinde; laiklik ilkesinin, devletin niteliğinde hayat bulan, her ferdin istediği inanca, mezhebe sahip olabilmesi, ibadetini yapabilmesi ve dinî inançlarından dolayı diğer vatandaşlardan farklı bir muameleye tâbi kılınmamasını sağlayan ve en önemlisi din ve vicdan hürriyetini teminat altına alan bir kavram olduğu sonucuna varıldığı,

Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin laik olmasının yanında demokratik olduğunun da belirtildiği, dolayısıyla laiklik kavramının, din ve vicdan özgürlüğünden, din ve vicdan özgürlüğünün de demokrasiden bağımsız olarak değerlendirilemeyeceği,

Bireylerin mensup olduğu dinin, inançlarının veya kültürlerinin bir gereği olarak başörtüsü taktığı, bu davranışlarının süreklilik arz ettiği ve başörtüsünün büyük bir toplumsal kabul de gördüğü,

Birey, başörtüsünün mensup olduğu dinin, inançlarının veya kültürlerinin bir gereği olduğunu, bu nedenle takmadığı zaman iç dünyasında eksiklik hissedeceğini, kendi kabulüne göre bunun bir zorunluluk olduğunu hissediyorsa, daha açık bir ifade ile yaşamında ve davranışlarında önemli bir rolü varsa ve bu rol süreklilik arz ediyor, toplumsal kabul de görüyorsa bu hususun din ve vicdan özgürlüğü kapsamında korunması gerektiği, ancak bu özgürlüğün dışsal boyutunun mutlak anlamda sınırsız olduğu anlamının çıkarılmaması gerektiği,

İdari Dava Daireleri Kurulu

Anayasamıza ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne göre din ve vicdan özgürlüğünün dışsal boyutunun bazı durumlarda sınırlandırılabileceği, din ve vicdan özgürlüğünün içsel boyutu hiçbir şekilde sınırlandırılamazken, dışsal boyutunun sınırlandırılabilmesinin ise farklı hukuki durumlara tabi olduğu,

Din ve vicdan hürriyetinin dışsal boyutunun sınırlandırılması konusunda öncelikle iç hukukumuza göre değerlendirme yapmak gerektiği, Anayasamızda, din ve vicdan özgürlüğünün 24. maddede düzenlendiği, söz konusu düzenlemede; 14. madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî âyin ve törenlerin serbest olduğu, kimsenin, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamayacağı, dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamayacağı ve suçlanamayacağının vurgulandığı, 14. maddede ise, din ve vicdan özgürlüğünün (temel hak ve hürriyet), insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamayacağı hükmüne yer verildiği,

Sınırlamanın nasıl yapılacağı hususunun ise, 13. maddede düzenlendiği, buna göre; temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa'nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği,

Ortaokul ve liselerde açıkça başörtüsünü yasaklayan herhangi bir anayasal ya da yasal bir hüküm bulunmadığı, dava konusu düzenlemeyle ise, bir sınırlama değil, din ve vicdan hürriyeti kapsamında devlete düşen pozitif yükümlülük gereği serbestlik getirildiği,

Bununla birlikte, laiklik ilkesinin, Anayasa'da belirtilen temel hak ve hürriyetlerden bağımsız olarak değerlendirilemeyeceği, çünkü Anayasa'nın

14. maddesine göre din ve vicdan özgürlüğünün dışsal boyutunun sınırlandırılabilmesi için insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan bir faaliyetin olması gerektiği, maddede "insan hakları, demokrasi ve laik Cumhuriyet" ibarelerinin bir arada kullanıldığı, bu nedenle, bu kavramların temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması konusunda hiçbir zaman ayrı yorumlanamayacağı, dolayısıyla Anayasa'da temel hak ve hürriyetler ile laiklik ilkesi arasında adil bir dengenin kurulduğu,

Dava konusu düzenlemede ise, bu dengeyi orantısız hale getirir bir nitelik bulunmadığı, sonuç olarak iç hukukumuzda laiklik ilkesi ile din özgürlüğü bağlamında bireylerin ortaokul ve liselerde başörtüsü takmasının, birbiriyle çelişen kavramlar değil, birbirinin dengeleyici unsurları olduğu,

İdari Dava Daireleri Kurulu

Öte yandan Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı

42. maddesinde, kimsenin, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı, öğrenim hakkının kapsamının kanunla tespit edileceği ve eğitim ve öğretimin, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılacağının belirtildiği, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nda da benzer hükümlere yer verildiği, bu hükümlerin Anayasa'nın "din ve vicdan" hürriyeti bölümünde geçen ifadelerle aynı doğrultuda olduğu, dolayısıyla yukarıda "din ve vicdan özgürlüğü" kapsamında yapılan değerlendirmelerin "eğitim hakkı" için de geçerli olduğu,

Uyuşmazlık uluslararası sözleşmelere göre değerlendirildiğinde de, başörtüsünün, tarihi, dini ve kültürel boyutuyla uzun yıllar toplumun büyük bir kısmında kabul gördüğü ve gündelik yaşamın bir parçası haline geldiği, başörtüsü takan bireylerle, takmayanların uzun yıllar bir arada hatta aynı aile ortamında bile sorunsuz bir şekilde yaşamaya devam ettiklerinin bilindiği, bunun da başörtüsü takan bireylerin, diğer kişiler üzerinde sistematik bir baskı oluşturmadığını gösterdiği, dava dosyasına ise, davacıların belirttiği varsayımlar dışında bir baskı oluşturulduğuna dair bir bilgi, belge veya olgu sunulamadığı, dolayısıyla bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, toplum algımıza göre başörtüsünün "pasif bir sembol" olarak görüldüğüne kuşku bulunmadığı, çünkü dinin, inancın veya kültürlerin gereği olarak başörtüsünün toplumsal bir kabul gördüğü ve bireyler/öğrenciler üzerinde dini bir etki ve baskı oluşturabilecek yönünün kanıtlanamadığı, hal böyle olunca bu serbestlikten yararlanmayanların temel hak ve özgürlüklerinin engellendiğinden bahsedilemeyeceği,

Uyuşmazlık konusu düzenleme çocuk haklarını da kapsadığından konunun bu yönüyle de değerlendirilmesi gerektiği, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin, çocuğun düşünce vicdan ve din özgürlüğünü düzenleyen 14. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Birinci Protokolünün "Eğitim hakkı" başlıklı 2. maddesinin aynı doğrultuda olduğu, buna göre devletlerin, anne ve babanın, çocuklarının düşünce, vicdan ve din özgürlükleri hakkının kullanılmasında çocuğa yol gösterme konusundaki hak ve ödevlerine saygı göstermesi gerektiği, dolayısıyla yukarıda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yönünden yapılan değerlendirmelerin Çocuk Haklarına Dair Sözleşme için de geçerli olduğu,

Bununla birlikte, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 28. maddesinde devletlerin okullarda düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terk etme oranlarının düşürülmesi için önlem almaları, eğitim alanında, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldırılmasına katkıda

İdari Dava Daireleri Kurulu

bulunmak ve çağdaş eğitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirilmesi gerektiğinin belirtildiği, gerçekten de toplumumuzda kız çocuklarının yaygın olarak başörtüsü yasağı nedeniyle anne ve babaları tarafından okula gönderilmediklerinin bilindiği, dava konusu düzenlemeyle getirilen başörtüsü engelinin kaldırılması ile bu sorunun da önüne geçilebileceğinden, daha açık bir ifade ile okula gitmeme ve okulu terk etme oranı azalacağından, bu yönüyle dava konusu düzenlemenin kamu yararına uygun olduğunun anlaşıldığı,

Bu durumda, gerek iç hukukumuza göre gerekse uluslararası sözleşmelere göre idareye verilen takdir hakkı bağlamında yapılan dava konusu düzenlemede laiklik ilkesi ile temel hak ve hürriyetlerin kullanılması konusunda bir orantısızlık, kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle,

davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu Yönetmelik değişikliği ile birlikte ortaokul ve liselerdeki kız öğrencilerin başlarını örtmelerine imkan tanındığı, bu durumun Anayasa’nın

2. ve 42. Maddeleri ile Milli Eğitim Temel Kanunu’nda öngörülen laik eğitim sistemine aykırı olduğu, her ne kadar Yönetmeliğin 3. Maddesinde kılık ve kıyafetin serbest olduğu belirtilmekte ise de, yapılan değişiklik ile öğrencilerin kılık ve kıyafet özgürlüklerinin kısıtlandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ KASIM KİRAZLI’NIN

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. Maddesinde yer alan;

İdari Dava Daireleri Kurulu

"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin reddine,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 16/10/2019 tarih ve E:2018/5026, K:2019/8831 sayılı kararının ONANMASINA,

3. Yönetmeliğin 1. maddesinin "d) Okullarda yüzü açık bulunur; siyasî sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamaz; saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamaz, pirsing takamaz, bıyık ve sakal bırakamaz." kısmı yönünden oybirliği, "e) Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda okul içinde baş açık bulunur." kısmı yönünden oyçokluğu ile kesin olarak, 21/01/2021 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY

Dava; 27/9/2014 tarih ve 29132 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik"in 1. maddesinin, Türk milli eğitiminin gereklerine ve laik eğitim sistemine aykırı olduğu öne sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.

Dava konusu Yönetmelik değişikliği ile davalı idareler tarafından 27/11/2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan ana Yönetmeliğin "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinin altıncı fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve 4. maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (e) bentleri değiştirilmiştir. Yönetmeliğin yürürlükten kaldırılan 3. maddesinin altıncı fıkrası, "Kız öğrenciler, imam-hatip ortaokul ve liseleri ile çok programlı liselerin imam-hatip programlarında tüm derslerde, ortaokul ve liselerde ise seçmeli Kuran-ı Kerim derslerinde başlarını örtebilir." hükmünü içermekte ve daha önceki mevzuatla getirilen, ortaokul ve liselerde öğrencilerin okul içinde baş açık bulunmaları gerektiğine ilişkin genel kurala, imam-hatip ortaokul ve liselerinin kız öğrencileri ile Kuran-ı Kerim seçmeli ders

İdari Dava Daireleri Kurulu

öğrencileri için bir istisna getirmekteydi. Dava konusu Yönetmelik değişikliği ile söz konusu istisna hükmü tamamen kaldırılmış ve böylece ortaokul ve liselerdeki kız öğrencilerin okul içinde başlarını örtmelerine imkân tanınmıştır.

Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin (e) bendinde yapılan değişiklik ile okul içinde baş açık bulunma kuralının artık sadece okul öncesi eğitim kurumları ve ilkokullar için geçerli olacağı öngörülmektedir.

Davalı idareler bu değişikliğin gerekçesi olarak, Türkiye'de laikliğin Devletin temel ilkelerinden olmasının %99'u Müslüman olan toplumdaki bireylerin başlarını örtmelerini yasaklamayı gerektirmediğini, Devletin görevinin kişinin dini tercih hürriyetini kısıtlamak değil, korumak olması gerektiğini, yapılan düzenlemenin Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan din ve vicdan hürriyeti alanını genişletici nitelikte olduğunu, bu durumun Anayasa Mahkemesinin son kararları ve uluslararası insan hakları sözleşmelerine ilişkin yargı kararları ile de uyumlu olduğunu belirtmektedirler.

Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinin üçüncü fıkrasında, eğitim ve öğretimin Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılacağı, bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamayacağı belirtildikten sonra, dördüncü fıkrasında, eğitim ve öğretim hürriyetinin, Anayasa'ya sadakat borcunu ortadan kaldırmayacağı vurgulanmıştır.

Öte yandan, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 2. maddesinde; Türk Milletinin bütün fertlerini, insan haklarına ve Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar ve hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip verimli kişiler olarak yetiştirmek, Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmak Türk Milli Eğitiminin genel amacı olarak belirlenmiştir.

Dava konusu düzenleme ile ortaokul ve liselerde başın açık olması gerektiğine ilişkin genel ilke ortadan kaldırılmakta ve yukarıda belirtilen anayasal ve yasal kurallara aykırı şekilde, Medeni Kanunumuzun 11. maddesine göre henüz ergin olmayan kız öğrencilerin eğitim öğretim gördükleri okul içerisinde başlarını dini kurallara göre örtmelerine olanak tanınmaktadır.

Türkiye Cumhuriyetinin, Anayasa'nın 2. maddesinde öngörüldüğü şekilde demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti olması, din kuralları ile

İdari Dava Daireleri Kurulu

Anayasa ve yasalar tarafından öngörülen kuralların birbiriyle çeliştiği durumlarda Anayasa kurallarının esas alınmasını gerektirir. Dolayısıyla toplum hayatına ilişkin kurallar konulurken, nüfusumuzun %99'unun Müslüman olduğu kabulünden hareket etmek laiklik ilkesinin giderek ortadan kaldırılması anlamını taşır. Böylece başörtüsü konusunda dün imam-hatip öğrencilerine tanınan bir istisna, bugün ortaöğretimdeki bütün kız öğrenciler için bir hak haline dönüşür. Eğer kuralların kaynağı toplumun çoğunluğunun dini eğilimleri olmaya başlarsa laik düzenin devamından söz etmek imkânsız hale gelir.

Din ve vicdan özgürlüğünün, temel bir insan hakkı olarak Anayasamızda (md. 24), Birleşmiş Milletlerin Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmesi'nde (MSHS) (md. 18) ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde (AİHS) (md. 9) yer aldığı konusunda herhangi bir kuşku yoktur. Anayasamız ve tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmelerde din ve vicdan özgürlüğüne yer verilmekle birlikte, bunun sınırlanabileceği durumlar da ilgili metinlerde (Anayasa md. 13-14, MSHS md. 18/3, AİHS md. 9/2) gösterilmiştir. Genel olarak bu hakkın kullanımına getirilen sınırlamalarda amaç, hakkın kötüye kullanımını önlemek ve kamu güvenliğini, düzenini, sağlığını, ahlâkını ya da başkalarının temel hak ve özgürlüklerini korumak olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla birbiriyle çelişkili gibi gözüken, bir yandan temel bir hakkın tanınması, bir yandan da buna getirilebilecek sınırlamalara yer verilmesi hususlarında, konuya ilişkin olarak verilmiş bulunan Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararları yol gösterici mahiyette olacaktır.

Din ve vicdan özgürlüğü kapsamında kadınların kamusal alanda başörtüsü/türban takabilmelerine imkân sağlayan hukuki düzenlemeler Anayasa Mahkemesinin 05/06/2008 tarih ve E:2008/16, K:2008/116 sayılı kararı (Anayasa'nın 10. maddesine eklenen ve yükseköğrenimde başörtüsünü serbest kılmayı amaçlayan ibarelerin iptali); 16/01/1998 tarih ve E:1997/1 (SPK), K:1998/1 sayılı parti kapatma kararı (Dinsel nedenlere dayanılarak başörtüsü ve türbanla boyun ve saçlarının örtülmesine resmi daire ve üniversitelerde serbestlik tanınması Anayasa'daki laiklik ilkesine aykırılık oluşturur); 09/04/1991 tarih ve E:1990/36, K:1991/8 sayılı kararı (Üniversitelerde kılık-kıyafet serbestisinin dini inanç sebebiyle boyun ve saçların örtü ve türbanla kapatılmasını ve dinsel nitelikteki giysileri kapsamadığı gerekçesiyle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nda yapılan değişikliğin iptali isteminin reddi), 07/03/1989 tarih ve E:1989/1, K:1989/12 sayılı kararı (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nda yapılan değişiklik ile öğrenci ve öğretim elemanlarının yükseköğrenim kurumlarında

İdari Dava Daireleri Kurulu

başörtüsü takmalarına imkân sağlayan yasa değişikliğinin iptali) ile Anayasamızın Başlangıç Bölümünde ve 2. maddesinde yer alan ilkelere aykırı bulunmuştur. Anayasa Mahkemesi sözü edilen kararlarında; kamusal alanda dinsel giysi ve simgelerin kullanılmasına getirilen sınırlamaların Anayasamızın Başlangıç Bölümündeki ilkelerin ve 2. maddede yer alan Türkiye Cumhuriyetinin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu kuralının bir gereği olduğuna, dolayısıyla bu alanda getirilen sınırlamaların da yine Anayasa'nın 13. ve 14. maddelerinde ifade edilen laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkelerine uygun olduğuna, aksi yönde getirilen yasal değişikliklerin de bu nedenle Anayasa'ya aykırı bulunduğuna hükmetmiştir.

Davalı idarelerin dosyada mevcut savunmalarında Anayasa Mahkemesinin konuyla ilgili "son içtihatları" olarak iki karardan söz edilmektedir. Bu kararlardan ilki E:2012/65, K:2012/128 sayılı karardır. Bu kararın davalı idarelerin savunmalarında aktarılan bölümünde Anayasa Mahkemesince laiklik ilkesiyle ilgili olarak genel bazı değerlendirmelerde bulunulmakta ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 25. maddesinde, ortaokul ve liselerde "Kuran-ı Kerim ve Hazreti Peygamberimizin hayatının" seçmeli ders olarak okutulmasına imkân sağlayan yasal değişikliğin Anayasa'ya aykırı olmadığına hükmedilmektedir.

Alıntılarına yer verilen ikinci Anayasa Mahkemesi kararı ise 2014/256 sayılı bireysel başvuruya ilişkindir ve konusunu, duruşmaya başörtüsü ile girmek isteyen bir avukatın bu isteğinin mahkemece geri çevrilmesi ve bu eylemin başvurucunun anayasal haklarını ihlal ettiği iddiası oluşturmaktadır. Anayasa Mahkemesi bu kararında yine laiklik ilkesine yönelik olarak bazı yorumlar yaptıktan sonra, başvurucunun anayasal haklarının (10. ve 24. maddeler yönünden) ihlal edildiğine karar vermiştir. Dolayısıyla, davalı idareler tarafından Anayasa Mahkemesinin konuya ilişkin son içtihadına emsal olarak sunulan her iki kararın da, ortaokul ve liselerdeki kız öğrencilerin okul içinde başlarını örtmelerine imkân tanıyan dava konusu Yönetmelik değişikliği ile doğrudan bir ilgisi bulunmamaktadır.

Anayasa Mahkemesinin ve Danıştayın çeşitli kararları ile biçimlenen ülke uygulamasının ne ölçüde evrensel hukuk kurallarına uygun olduğu, özellikle tarafı olduğumuz insan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmeler ışığında ilgililerce çeşitli vesilelerle AİHM 'de açılan davalarla test edilme imkânı bulmuştur.

Devlet, din veya inancın açığa vurulmasına AİHS'nin 9. maddesinin

2. fıkrası çerçevesinde "kamu güvenliği yararına, kamu düzeninin, genel sağlığın ya da ahlâkın ve başkalarının haklarının ve özgürlüklerinin korunması için" müdahale edebilir (meşru amaç koşulu). Strazburg

İdari Dava Daireleri Kurulu

Mahkemesi, çeşitli kararlarında, örneğin Karaduman v. Türkiye (90), Bulut

v. Türkiye (91), Dahlab v. İsviçre (98), Kurtulmuş v. Türkiye (01), El Morsli

v. Fransa (06), Ghazal v. Fransa (08), Xxxxx x. Fransa (08) kararlarında dini kıyafetlere yönelik kısıtlamaların "başkalarının hakları ve özgürlüklerinin korunması" ölçütüne başvurularak getirilebileceğini ve devletlere bu konuda kayda değer bir takdir yetkisi tanındığını vurgulamaktadır. Mahkeme bu takdir hakkını tanırken özellikle kamusal alanda dini yansızlığın güvence altına alınmasını amaçlamaktadır.

Bu konular yakın zamanda AİHM tarafından önce Daire (2004), daha sonra da Büyük Daire (2005) düzeyinde Xxxxx Xxxxx v. Türkiye davasında ayrıntılı olarak tartışılmış ve davacının üniversitede başörtüsü takmasına getirilen kısıtlamaların AİHS'nin 9. maddesinin 2. fıkrası kapsamında meşru olduğuna karar verilmiştir. Mahkeme kararında, başörtüsüne getirilen kısıtlamaların demokratik bir toplumda gerekli olduğu sonucuna ulaşırken hem laikliğin hem de kadın-erkek eşitliğinin sağlanması amaçlarına atıfta bulunmuştur. Aynı kararlarda başörtüsünün "cinsiyet eşitliği ilkesi ile bağdaştırılması zor dini davranış kurallarıyla kadınlara getirildiği görülen ve hoşgörü, başkalarına saygı ve hepsinin ötesinde eşitlik ve ayrımcılık yasağı mesajı ile kolaylıkla bağdaştırılamayan güçlü bir dışsal simge olduğu" nitelemesini yapmıştır.

AİHM'in konuya ilişkin kararları incelendiğinde, bu alandaki içtihatların tutarlılık arz ettiği anlaşılmaktadır. Bunun gerekçesi ise şöyle açıklanmaktadır (Xxxxxxx, AİHS Kapsamında Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü Hakkının Korunması (2012), s. 53): "Laiklik, özgürlük ve eşitliğin buluşma noktasıdır ve zorunlu olarak din ve vicdan özgürlüğünü gerektirir. Ayrıca laiklik bireyin radikal hareketler kaynaklı, harici baskılardan korunmasına yardımcı olur. Devletin bağımsız bir arabulucu olarak bu rolü, Strazburg Mahkemesinin 9. madde altındaki içtihatları ile tutarlıdır." Bunun doğal sonucu olarak, özel alandan kamusala, kamusaldan resmi alana doğru gidildikçe bireysel özgürlüklerin ve bu bağlamda dinsel simge ve giysilerin kullanımının, ülkenin özgül koşulları da dikkate alınarak diğerlerinin davranışlarından daha kolayca etkilenecek yaşta bulunan öğrencilik çağındaki çocukların hak ve özgürlüklerinin korunması ve kamu düzeninin sağlanmasına yönelik meşru bir amaca hizmet etmek üzere sınırlandırılmasında hukuksal bir sakınca bulunmamaktadır.

Bu haliyle, dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinin "e) Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda okul içinde baş açık bulunur." kısmı, Anayasa'nın Cumhuriyetin niteliklerini düzenleyen 2. maddesine, kanun önünde eşitliği düzenleyen 10. maddesindeki "herkesin dil, ırk, renk,

İdari Dava Daireleri Kurulu

cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğunu" öngören hükümlerine, eğitim ve öğretim hakkı ve ödevini düzenleyen 42. maddesine ve Milli Eğitim Temel Kanunu'nun yukarıda belirtilen hükümlerine aykırı olduğundan, davanın reddi yolundaki Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyoruz.

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERE ATIF YAPILAN KARARLAR

T.C.

D A N I Ş T A Y ALTINCI DAİRE

Esas No : 2017/7727 Karar No : 2021/1296

Anahtar kelimeler : -Yıkım,

-İnşaat İzni,

-Meşru Beklenti

Özeti : Davacının, idarenin yetkili organı tarafından alınan bir karara güvenerek taşınmazında bulunan bir yapıyı yıkması sonucu mülkünden yoksun kaldığı, davacının meşru beklentisinin ihlal edilmesi nedeniyle yapının yıkılması nedeniyle uğramış olduğu bina bedeline ilişkin zararın tespit edilerek tazmini gerektiği hakkında.

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN (DAVACILAR) : 1- …, 2- …, 3- …, 4- …, 5- … VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- Trabzon Büyükşehir Belediye

Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

2- Ortahisar Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Trabzon İdare Mahkemesince verilen 30/04/2015 tarih ve E:2014/863, K:2015/639 sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 19/06/2017 tarih ve E:2015/8961, K:2017/4967 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Trabzon İli, Merkez İlçesi, Erdoğdu Mahallesi,

… ada, … parsel sayılı taşınmazda yer alan 2 katlı yapının imar planı uyarınca 4 katlı yapı yapmak amacıyla yıkılmasından kısa bir süre sonra

yapılan imar planı değişikliğiyle taşınmazın yolda kalması nedeniyle inşaat yapma imkanının ortadan kalktığından bahisle bina bedeline ilişkin 72.300,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Trabzon İdare Mahkemesince; hizmet kusurundan söz edilebilmesi için ortada hukuka aykırı bir işlem ya da eylemin olması, bu işlem veya eylemden dolayı bir zararın meydana gelmesi, bu zararın idarenin kusurundan kaynaklanması ve zarar ile işlem veya eylem arasında illiyet bağının bulunması gerektiği, uyuşmazlık konusu olayda, davacılar tarafından, kentin gelişme seyri, nüfus artışı, nüfus hareketleri gibi etkenler dikkate alınarak oluşan ihtiyacı gidermek için yürürlükte bulunan imar planlarında ilgili idare tarafından değişikliğe gidilebileceği hususu dikkate alınmayarak yürürlükteki imar planında konut alanında kalan taşınmazda yapılacak inşaat için yapı ruhsatı almadan davalı idareden alınan izin uyarınca yapılan mevcut iki katlı yapının yıkımının gerçekleştirildiği, yapı ruhsatının talep edildiği aşamada ise yapılan imar planı değişikliği sonucu taşınmazda inşaat yapma imkanının ortadan kalktığı, yıkım izni verilmesinin davacılar bakımından yapı ruhsatı verileceği yönünde bir beklenti oluştursa da kazanılmış hak oluşturmadığı, kaldı ki yıkım izni verilip yıkım işleminin devam ettiği aşamada mülga Trabzon Belediye Başkanlığı bünyesinde bir imar planı değişikliği çalışmasının bulunmadığı, imar planı değişikliği talebinin Karayolları Genel Müdürlüğü

10. Bölge Müdürlüğünün 18.08.2010 tarihli yazısıyla mülga Trabzon Belediye Başkanlığına iletildiği, bu aşamada da yıkım işleminin tamamlandığı, öte yandan yıkım işlemine verilen izinlerde de hukuka aykırılık bulunmadığı dikkate alındığında idareye atfı kabil bir hizmet kusurunun bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Davacıların temyiz başvurusu üzerine Xxxxxxxx Xxxxxxx Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI:

Taşınmaz üzerinde dört katlı yapı yapılabilmesi için iki katlı yapının yıkılmasına mülga Trabzon Belediye Başkanlığınca izin verildiği, bu izne dayanılarak gerçekleştirilen yıkım işleminden sonra taşınmaza ilişkin imar planı değişikliği yapılarak mağduriyete sebep olunduğu ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ÇAŠRI ŞENGÖZ'ÜN

DÜŞÜNCESİ: Haklı beklenti ilkesinin korunmasına ilişkin argümanlar kazanılmış hakka göre daha zayıf kalmakta olup kazanılmış hak kavramından bahsedebilmek için gerekli olan kişi lehine tesis edilmiş ve hukuka uygun tamamlanmış işlem şartları haklı beklentide aranmamaktadır. Bu anlamda haklı beklentinin oluşması için beklentinin makul ve objektif olması, idareye zarar doğurucu bir güvenin bulunması, kişinin hukukunu ilgilendiren düzenlemede değişiklik olması, bu değişikliğin öngörülmemesi gerektiği söylenebilir. Başka bir anlatımla haklı beklenti, idarenin düzenleyici işlemine, bir taahhüdüne, veya uzun süren bir uygulamasına güvenerek bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmeleridir.

Bu itibarla, davacının Trabzon Belediye Meclisinin 03.07.2008 tarihli,

229 sayılı kararıyla taşınmazdaki yapının yıkılıp yeniden yapılması durumunda mevcut ruhsatlı bina tabanı korunacak şekilde dört kat inşaat izni verilmesinin uygun bulunması üzerine taşınmazda bulunan yapıyı yıkması durumunda kazanılmış bir hakkın varlığından söz edilemese de, idareye duyulan güven nedeniyle yıkım işleminin gerçekleştirildiği, davacı tarafından duyulan bu beklentinin makul ve objektif olduğu, ayrıca bu beklenti kapsamında gerçekleştirilen yıkım işleminden hemen sonra taşınmazı kapsayan alanda imar planı değişikliğinin yapılabileceğinin idareye duyulan güven nedeniyle öngörülemez olduğu açıktır.

Bu durumda, kararın düzeltilmesi isteminin kabul edilerek davacının idarenin işlemine güvenerek uyuşmazlığa konu taşınmazda bulunan yapısını yıkması nedeniyle uğramış olduğu bina bedeline ilişkin zararın tespit edilmesi ve zararın tazminine karar verilmesi gerekir iken davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 19/06/2017 tarih ve E:2015/8961, K:2017/4967 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Davacının taşınmazı üzerinde iki katlı yapısı mevcut iken, mülga Trabzon Belediye Meclisinin 03.07.2008 tarihli, 229 sayılı kararıyla taşınmazdaki yapının yıkılıp yeniden yapılması durumunda mevcut ruhsatlı bina tabanı korunacak şekilde dört kat inşaat izni verilmesi uygun görülmüştür. Bunun üzerine davacılar tarafından, taşınmazda bulunan yapının yıktırılması istemiyle mülga Trabzon Belediye Başkanlığına başvuru yapılmış, Trabzon Belediye Başkanlığı tarafından 04.06.2010 tarihli, 4647 sayılı yapı yıkma belgesi düzenlenmiştir. Taşınmazda bulunan yapının yıkılmasından sonra Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğünce hazırlanan Trabzon-Kireçhane İl Yolu, Tanjant-Erdoğdu Bağlantı Kavşağı ile Göğüs Hastanesi arası etüt ve proje alım işine ait hazırlanan imar planı değişikliği teklifinin mülga Trabzon Belediye Meclisinin 10.12.2010 tarihli, 400 sayılı kararı ile kabul edilmesi üzerine taşınmaz yol alanında kalmıştır. Anılan imar planı değişikliğine davacılar tarafından askı süresi içinde itiraz edilmiş, söz konusu itiraz 01.02.2011 tarihli, 33 sayılı mülga Trabzon Belediye Meclisi kararıyla reddedilmiştir. Daha sonra, mülga Trabzon Belediye Meclisinin 08.04.2011 tarihli, 36 sayılı kararında; "...Karayolları ağındaki yolların veya yol projelerinin imar planına işlenip onaylanmasından sonra, yol güzergahı kenarında olup belediyeye inşaat ruhsatı başvurusunda bulunmuş, belediyece verilen yıkım izni ile binaları yıkılmış ve henüz inşaata başlanmamış parsellerde; Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yolun genişletilmesi ya da güzergahının değiştirilmesi nedeniyle parsel imar planına göre yapı izni verilmeyecek bir hale gelmiş ise, yıkılmış binaların değerleri ve inşaat ruhsatı için yapılmış harcamalar belediye tarafından tespit edilir. Belediyece tespit edilen para miktarı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırma sürecine dahil edilerek, parsel malikine ödenmesi gerektiği yönünde uygulama yapılması...." şeklinde ifadeye yer verilmiştir. Taşınmaz hissedarlarından ve davacılardan … tarafından 11.07.2011 tarihinde mülga Trabzon Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğüne yapılan başvuru ile yıkılan yapının değeri tespit edilerek hissedarlara ödenmesi talep edilmiştir. Yine aynı istemi içeren 08.06.2012 tarihli dilekçeyle de Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğüne başvuruda bulunulmuştur. Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğünün 08.06.2012 tarih ve 28087 sayılı cevabi yazısında; kamulaştırma aşamasında söz konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir yapı ve müştemilat bulunmadığından ödeme yapılamayacağı belirtilmiştir. Bunun üzerine, davacılar tarafından davalı Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanlığına yıkım enkaz bedel tutarı olan 72.300,00 TL'nin ödenmesi istemiyle yapılan

05.05.2014 tarihli başvurunun 07.05.2015 tarihli, 75 sayılı işlem ile reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

Anayasa'nın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirim tarihinden başlayacağı, hükme bağlanmıştır.

Anayasanın 35. maddesinde: "Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz." hükmü yer almaktadır.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Xx 0 Xx’.xx Xxxxxxxxxxxx "Mülkiyetin korunması" başlıklı 1. maddesinde: "Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 2. maddesinde; Türkiye Cumhuriyetinin nitelikleri arasında "Hukuk Devleti İlkesi" de sayılmış, Anayasa Mahkemesi ve Danıştay içtihatlarında da bu kapsamda "Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi" hukuka uygunluk denetimi ölçütleri arasında yerini almıştır.

Yargı kararlarında vurgulandığı üzere, hukukun üstünlüğünün egemen olduğu bir devlette hukuk güvenliğinin sağlanması hukuk devleti ilkesinin yerine getirilmesi için zorunlu koşullardandır. Yapılan düzenlemelerde istikrar, belirlilik ve öngörülebilirlik göz önünde bulundurularak hukuki güvenlik sağlanır. Devlet açık ve belirgin hukuk kurallarını yürürlüğe koyarak bunları uyguladığı zaman hukuk güvenliğini temin eder.

İlgili kanunlarda yetkilendirilen idareler, kanunlarda belirlenen yetki ve görev çerçevesinde düzenleme yapabilmekte ve bu düzenlemeleri uygulamak üzere işlemler tesis edebilmektedir. İdareler, değişen koşullar dikkate alınarak, daha önceki düzenlemeler ile doğmuş olan objektif hukuki

durumları, ileriye yönelik olarak yürürlükten kaldırma yetkisine sahip bulunmaktadır. Ancak idareler, bu konudaki yetkilerini kullanırken önceki düzenlemeler kapsamında kişilerin kazanılmış haklarını ve meşru beklentilerini korumak zorundadır. Bu durum hukuk güvenliğinin ve hukuki istikrarın sağlanması açısından vazgeçilmez niteliktedir.

Kazanılmış haktan söz edilebilmesi için hakkın yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla birlikte elde edilmiş olması gerekmektedir.

İmar Hukukunda kazanılmış haktan bahsedildiğinde, yürürlükteki imar planlarına duyulan güven ile daha sonra iptal edilen veya değiştirilen plan dolayısıyla korunması gereken kamu yararı, sağlıklı kentleşme, yargı kararlarının gereğini yerine getirme zorunluluğu birlikte değerlendirilmelidir. Avrupa İnsan Hakları kararlarında mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirilen meşru beklenti (haklı beklenti) ilkesinin korunmasına ilişkin argümanlar ise kazanılmış hakka göre daha zayıf kalmakta olup kazanılmış hak kavramından bahsedebilmek için gerekli olan kişi lehine tesis edilmiş ve hukuka uygun tamamlanmış işlem şartları meşru beklentide aranmamaktadır. Bu anlamda meşru beklentinin oluşması için beklentinin makul ve objektif olması, idareye zarar doğurucu bir güvenin bulunması, kişinin hukukunu ilgilendiren düzenlemede değişiklik olması, bu değişikliğin öngörülmemesi gerektiği söylenebilir. Başka bir anlatımla meşru beklenti, idarenin düzenleyici işlemine, bir taahhüdüne veya uzun süren bir uygulamasına güvenerek bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmeleridir. Meşru beklenti durumunda,

hakkın ileride mevcut olacağına dair geçerli bir beklenti bulunmaktadır.

Meşru beklenti kavramı ile hukuki güvenlik ve hukuk devleti ilkesi arasında sıkı bir bağ vardır. Bu ilkelerin uzantısı olan "öngörülebilirlik" ve "belirlilik", kişide güven duygusuna ve kişinin hakka sahip olacağı yönünde objektif olarak makul sebeplere dayanmasına yol açmaktadır.

Bir beklentinin meşru olabilmesi için beklentiyi doğuran durumun hukuk temelinde haklı olması ve bir bütün olarak hukuka uygun olması gereklidir. Söz konusu hukuki temel bir sözleşme ve haksız fiil olabileceği gibi dava konusu uyuşmazlıkta söz konusu olduğu üzere idari bir karar da olabilir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Öneryıldız vs Türkiye davasında sözleşme çerçevesinde mülkiyet kavramı ve pozitif sorumluluk ilkesi hususlarına işaret etmektedir:

Mahkeme, 1 No.'lu Protokol'ün 1. maddesindeki "mülkiyet" kavramının, maddi mülkiyet ile sınırlı olmayan ve iç hukuktaki resmi

sınıflandırmadan bağımsız, kendine has bir anlamı olduğunu, maddi mülkiyetin yanı sıra, kıymet teşkil eden bazı hak ve çıkarların da bu hüküm uyarınca "mülkiyet hakkına" girebileceği, "Mülk" kavramının "mevcut mülkler" ile sınırlı olmadığını; bu kavramın başvuranın üzerinde mülkiyet hakkını fiilen kullanabilmeye yönelik makul ve "yasal bir beklentiye" sahip olduğu gayrimenkulleri de kapsadığını kabul etmiştir.

Anayasa Mahkemesinin 10/06/2015 tarihli, X.Xx: 2013/6670 sayılı kararında, meşru beklenti, makul şekilde ortaya konmuş icra edilebilir bir iddianın doğurduğu, ulusal mevzuatta belirli bir kanun hükmüne veya başarılı olma şansının yüksek olduğunu gösteren yerleşik ve istikrarlı bir yargı içtihadına dayanan, yeterli somutluğa sahip nitelikteki beklenti olarak tanımlamıştır.

Xxxxxx, davacının Trabzon Belediye Meclisinin 03.07.2008 tarihli,

229 sayılı kararıyla taşınmazdaki yapının yıkılıp yeniden yapılması durumunda mevcut ruhsatlı bina tabanı korunacak şekilde dört kat inşaat izni verilmesinin uygun bulunması üzerine idareye duyulan güven nedeniyle mevcut yapının yıkımına yönelik işlemin gerçekleştirildiği, davacı tarafından duyulan bu beklentinin makul ve objektif olduğu, ayrıca bu beklenti kapsamında gerçekleştirilen yıkım işleminden hemen sonra taşınmazı kapsayan alanda imar planı değişikliğinin yapılarak taşınmazın yol alanı olarak ayrılmasının idareye duyulan güven nedeniyle öngörülemez olduğu, davacının meşru beklentiye dayalı olarak gerçekleştirdiği yıkım işlemi neticesinde mülkünden yoksun bırakıldığı açıktır.

Uyuşmazlıkta, davacının meşru beklentisinin ihlali, uyuşmazlığa konu taşınmazı da kapsayan alanda davacının menfaatlerine aykırı olarak imar planı değişikliği yapılmış olmasından değil, davacının, idarenin yetkili organı tarafından alınan bir karara güvenerek taşınmazında bulunan bir yapıyı yıkmasından, bir başka ifadeyle mülkünden yoksun kalmasından kaynaklanmaktadır.

Davacının idarenin işlemine güvenerek uyuşmazlığa konu taşınmazda bulunan yapısını yıkması nedeniyle uğramış olduğu bina bedeline ilişkin zararın tespit edilerek tazmini gerekmektedir.

Bu itibarla, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz isteminin kabulüne,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin, Trabzon İdare Mahkemesince verilen 30/04/2015 tarih ve E:2014/863, K:2015/639 sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 04/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Birinci Daire

BİRİNCİ DAİRE KARARLARI

T.C

D A N I Ş T A Y BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2020/561 Karar No : 2020/519

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Kamu Tüzel Kişisi,

-2942 Sayılı Kanunun 30’uncu Maddesi,

-Dernek,

-Özel Hukuk Tüzel Kişisi

Özeti : Özel hukuk tüzel kişisi olan derneklerin kamu tüzel kişisi ya da kurumu olmadıklarından bir kamu kuruluşu tarafından Derneğe ait taşınmazların 2942 sayılı Kanunun 30’uncu maddesi kapsamında devrinin istenemeyeceği hakkında.

K A R A R

Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü ile Karabük Öğlebeli Mahallesi Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği ile aralarında çıkan uyuşmazlığın 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30’uncu maddesi hükmüne göre çözümlenmesi isteğine ilişkin Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü'nün 10.3.2020 tarihli dilekçesinde aynen;

"AÇIKLAMALAR:

1- Karabük Öğlebeli Mah. Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği' ne ait; Karabük İli, Merkez İlçesi, Öğlebeli Mah., Xxxxx Xxxxxx, … cilt, … sayfa, … ada, … parselde tapuya kayıtlı 195,00 m2 yüzölçümlü taşınmaz malın 87,48 m2lik kısmında müvekkil TEİAŞ lehine irtifak hakkı tesis edilmesine karar verilmiştir.

2- 154 kV. YeniÇates- Karabük OSB Enerji İletim Hattı güzergahına isabet eden taşınmazlarda mülkiyet kamulaştırması ve kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması amacıyla alınan TEİAŞ Yönetim Kumlunun 26/01/2012 tarih ve 2-2 sayılı Kamu Yararı Kararı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca onaylanmıştır.

Birinci Daire

3- 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun 4650 sayılı yasayla değişik 8’inci maddesi uyarınca irtifak kamulaştırmasına karar verilen taşınmazların irtifak bedelleri müvekkil Kuruluşça tespit edilmiş, … ada, … xx.xx parselde kurulacak irtifak için 11.009,36 TL bedel takdir edilmiştir.

4- Müvekkil Kuruluş ödeyeceği irtifak bedelini de belirterek Karabük Öğlebeli Mah. Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğine yazılı olarak başvurmuş, 20.01.2020 tarihinde kendilerine tebliğ edilen yazıda belirtilen 03.02.2020 tarihinde yapılacak anlaşma görüşmelerine mal sahibi idare herhangi bir cevap vermemiştir.

Arz ettiğimiz bütün bu nedenlerle 2942 sayılı Yasanın 30’uncu maddesi gereğince Dairenize başvuru yapılması zorunluluğu doğmuştur.

SÜBUT DELİLLER : Tapu Kayıtları, Kamu Yararı Kararı ve Bakanlık Onayı, Bedel Tespit Formları, müvekkil Kuruluşun 17/01/2020 Tarih ve 5421 sayılı devir talebine dair yazısı ve Tebliğ Mazbatası vs.yasal her türlü delil.

HUKUKİ NEDENLER : Kamulaştırma Kanunu, 2575 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat.

NETİCE VE TALEP:

Yukarıda arz edilen nedenlerle ve 2942 sayılı Kanunun 4650 sayılı yasa ile değişik 30’uncu maddesi uyarınca;

Karabük Öğlebeli Mah. Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğine ait; Karabük İli, Merkez İlçesi, Öğlebeli Mah., Xxxxx Xxxxxx, … cilt, … sayfa,

… ada, … parselde tapuya kayıtlı 195,00 m2 yüzölçümlü taşınmaz malın 87,48 m2lik kısmında müvekkil Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ) lehine irtifak hakkı tesis edilmesine dair taraflar arasında çıkan uyuşmazlığın, Dairenizce incelenerek karara bağlanması hususunda;

Gereğini vekâleten arz ve talep ederim." denilmekte olduğundan konu incelenerek;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30’uncu maddesinde, kamu tüzel kişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak veya irtifak haklarının diğer bir kamu tüzel kişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamayacağı, taşınmaz mala, kaynağa veya irtifak hakkına ihtiyacı olan idarenin 8’inci madde uyarınca bedelini tespit edeceği, bu bedel esas alınarak ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvuracağı, mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün içinde

Birinci Daire

cevap vermez ise anlaşmazlığın, alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştayın ilgili idari dairesince incelenerek kesin karara bağlanacağı hükmü yer aldığından, uyuşmazlığın karara bağlanabilmesi için bu taşınmaz mala hangi kamu tüzel kişisinin veya kurumunun daha fazla ihtiyacı olduğunun belirlenmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, TEİAŞ Genel Müdürlüğü 22. Bölge Müdürlüğünün 17.1.2020 tarih ve 5421 sayılı yazısıyla Karabük Öğlebeli Mahallesi Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğinden, 154 kV Yeni Çates- Karabük OSB Enerji İletim Hattı güzergahına isabet eden Karabük İli, Merkez İlçesi, Öğlebeli Mahallesi, Fatih Mevkii, … ada, … parsel sayılı, 195,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 87,48 m2 lik kısmında TEİAŞ Genel Müdürlüğü lehine daimi irtifak hakkı kurulmasının istenildiği, bu başvuruya Karabük Öğlebeli Mahallesi Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğince cevap verilmemesi üzerine TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından uyuşmazlığın 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30’uncu maddesi hükmüne göre çözümlenmesi talebiyle Dairemize başvurulduğu görülmüştür.

Ancak, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun "Dernekler" başlıklı 56’ncı maddesinde, derneklerin, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları olduğu hükme bağlanmış, böylece derneklerin özel hukuk hükümlerine tabi özel hukuk tüzel kişileri olduğu hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla, dernek statüsünde olup özel hukuk hükümlerine tabi bulunan Karabük Öğlebeli Mahallesi Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğinin kamu tüzel kişisi ya da kurumu olmadığı açık olduğundan, bu Derneğin malik olduğu taşınmazın bir kamu kuruluşu tarafından 2942 sayılı Kanunun 30’uncu maddesi uyarınca devrinin istenilmesine olanak bulunmadığı açıktır.

Açıklanan nedenle, Karabük Öğlebeli Mahallesi Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğine ait Karabük İli, Merkez İlçesi, Öğlebeli Mahallesi, Fatih Mevkii, … ada, … parsel sayılı, 195,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 87,48 m2lik kısmında 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30’uncu maddesi uyarınca TEİAŞ Genel Müdürlüğü lehine daimi nitelikte irtifak hakkı tesisine ilişkin istemin incelenmeksizin reddine ve dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 4.6.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Birinci Daire

T.C.

D A N I Ş T A Y BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2020/932 Karar No : 2020/1017

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -TEDAŞ Genel Müdürlüğü,

-4483 Sayılı Kanun,

-Genel Hükümler,

-Özelleştirme

Özeti : Özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ Genel Müdürlüğünde görevli genel müdür hakkında 4483 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanamayacağı hakkında.

K A R A R

Hakkında Ön İnceleme

Yapılan : … - Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı

İtiraz Edilen Karar : Hakkında ön inceleme yapılan için soruşturma izni verilmemesine ilişkin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının 21.1.2020 tarih ve 2 sayılı kararı.

Karara İtiraz Eden : Şikayetçi …

Soruşturulacak Eylemler :

1- TEDAŞ Ar-Ge Planlama ve Dış İlişkiler Daire Başkanı xxxxxx görev yapan şikayetçi …'nin istihdam fazlası personel olarak belirlenmesine dair 28.10.2016 tarih ve 20-354 sayılı Yönetim Kurulu kararının yürütmesinin durdurulması yolundaki Ankara 15. İdare Mahkemesinin 24.3.2017 tarih ve E:2017/192 sayılı kararını yasal süresi içerisinde uygulamamak.

2- Şikayetçi …'nin Daire Başkanlığı görevinden alınmasından sonra adı geçen hakkında haksız yere idari soruşturma açarak ceza almasını sağlamak, şikayetçinin yasal izin istemlerini reddetmek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına atamasının yapılmasının uygun görüldüğüne dair kararı şikayetçiye tebliğ etmemek, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına atanarak 11.3.2019 tarihinde TEDAŞ'tan ayrılmasına rağmen maaş nakil ilmühaberinde ayrılış tarihini 16.1.2017 olarak düzenleyerek mağduriyetine neden olmak suretiyle şikayetçiye bezdiri (mobbing) uygulamak.

Birinci Daire

Eylem Tarihi : 2017-2019 Yılları.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 2.6.2020 tarih ve E:2020/119, K:2020/266 sayılı görevsizlik kararı ekinde gönderilen dosya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının 21.2.2020 tarih ve 2 sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı ve bu karara yapılan itiraz, Tetkik Hakimi Fatıma Xxxxx Xxxxxx'xx açıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11/d maddesinde, teşebbüs genel müdürü ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerini icra sırasında işledikleri suçlardan dolayı yargılanmaları, ilgili bakanın iznine bağlı olup; bu konuda 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlemesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 37’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, bu Kanun hükümleri gereğince özelleştirme programına alınan kuruluşların özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, bunlar hakkında varsa kendi kuruluş kanunları ile diğer kanunlarda yer alan bu Kanuna aykırı hükümlerin ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1’inci maddesinde ise, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları personelinin hizmete alınmalarını, görev ve yetkilerini, niteliklerini, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleri ile diğer özlük haklarını

düzenlediği vurgulanmıştır.

Bu hükümlerin değerlendirilmesinden, özelleştirme kapsam ve programına alınan kamu iktisadi teşebbüsleri özel hukuk hükümlerine tabi olduğundan, bu teşebbüslerdeki genel müdür ve yönetim kurulu üyeleri hakkında 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanamayacağı, yani bu kişilerin görevlerini icra sırasında işledikleri suçlardan dolayı ilgili bakanın iznine ve 4483 sayılı Kanuna tabi olmadıkları açıktır.

Bu durumda, 2.4.2004 tarih ve 22 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ Genel Müdürlüğünde görevli TEDAŞ Genel Müdürü … hakkında 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11’inci maddesinin (d) bendinin,

Birinci Daire

dolayısıyla 4483 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı, buna göre isnat edilen eylemler nedeniyle 4483 sayılı Kanuna tabi olmayan ilgili hakkında genel hükümlere göre soruşturma yapılması gerektiği anlaşıldığından, itirazın kabulü ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının 21.1.2020 tarih ve 2 sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararının kaldırılmasına, … hakkında genel hükümler uyarınca gereği yapılmak üzere dosyanın karar ekli olarak Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına, kararın birer örneğinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile itiraz edene gönderilmesine 10.7.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2020/1908 Karar No : 2020/1943

Anahtar kelimeler : -Dernekler Denetçisi,

-4483 Sayılı Kanun,

-Bakan Yardımcısı,

-Yetkili Mercii

Özeti : Dernekler denetçisi hakkında 4483 sayılı Kanun gereğince yapılan araştırma, inceleme, ön inceleme sonunda işleme konulmama, soruşturma izni verme ya da vermeme konusunda karar vermeye yetkili merciin bakan yardımcısı olduğu hakkında.

K A R A R

Hakkında İşleme Konulmama

Kararı Verilen : … - İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçisi

İtiraz Edilen Karar : Şikayetin işleme konulmamasına ilişkin İçişleri Bakanının 18.2.2020 tarih ve 49586582-660 sayılı kararı.

Xxxxxx Xxxxxx Xxxxxxx : Şikayetçiler …, …, …, …'a velayeten … ve

….

Soruşturulacak Eylemler : Antalya İli, Alanya İlçesinde bulunan

Dinek Orta Öğretim Erkek Öğrenci Yurdunda yaptığı denetim sırasında yurtta kalan öğrencileri yönlendirmeye çalışarak istediği gibi beyanda bulunmalarını sağlamaya çalışmak, alaycı, rencide edici üslupla konuşup

Birinci Daire

öğrencileri sorguya çekmek, "yemekler kötü galiba, çoğunluk zayıf ve cılız", "Burada ailenizin baskısıyla mı kendi isteğinizle mi kalıyorsunuz?", "Devlet sizi düşünüyor, Ankara'dan sizin için geldik, biz Devletiz, bir sıkıntınız varsa söyleyin", "Xxxxxxxxxx, askerlerimize selam gönderiyor musunuz", "para veriyor musunuz" şeklinde söylemlerde bulunup sorular sormak suretiyle denetim görevinin ve yetkisinin kapsamı dışına çıkmak, öğrencilerin psikolojisini bozmak, bu sorgulama sırasında öğrencileri hürriyetlerinden yoksun bırakmak.

Eylem Tarihi : 2019 Yılı.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 27.10.2020 tarih ve E:2020/509, K:2020/658 sayılı görevsizlik kararıyla gönderilen dosya, İçişleri Bakanının 18.2.2020 tarih ve 49586582-660 sayılı şikayetin işleme konulmamasına ilişkin kararı ve bu karara yapılan itirazlar, Tetkik Hakimi Xxxxxx Xxxxx'xx açıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun "İzin vermeye yetkili merciler" başlıklı 3’üncü maddesinde soruşturma izni verme yetkisinin,

a) Xxxxxx görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,

b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kaymakamlar hakkında vali,

c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,

d) Cumhurbaşkanına veya Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlar ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,

e) (b) ve (c) bentlerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla Cumhurbaşkanı kararıyla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan,

f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,

Birinci Daire

g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı hakkında Cumhurbaşkanı,

h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,

i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,

j) Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,

Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılacağı, yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevinin esas alınacağı, ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde iznin, üst memurun bağlı olduğu merciden isteneceği belirtilmiş, Kanunun 9’uncu maddesinde ise, yetkili merciinin, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirileceği, soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin, soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçinin, izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen işleme koymama kararına karşı da şikâyetçinin itiraz yoluna gidebileceği, itiraz süresinin, yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gün olduğu, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararlara karşı yapılan itirazlara 3’üncü maddenin (e), (f), (g) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştayın idari dairesince, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesince bakılacağı hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan, 22.9.2004 tarih ve 25591 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçileri Yönetmeliğinin "Denetçi yardımcılığına atanma" başlıklı 23’üncü maddesinde, giriş sınavını kazananların Bakanlığın belirleyeceği tarihte başarı puan sıralamasına göre Personel Genel Müdürlüğünün teklifi ve Bakan onayı ile Dernekler Denetçi Yardımcılığı kadrosuna atanacakları, aynı Yönetmeliğin 36’ncı maddesinde, yeterlik sınavında başarı gösteren Denetçi Yardımcılarının boş olan Denetçi kadrolarına başarı sırasına göre atanacakları hükme bağlanmıştır.

Birinci Daire

Dosyanın incelenmesinden, yetkili merci kararında hakkında şikayetin işleme konulmaması kararı verilen …'in Dernekler Denetçisi kadrosunda görev yaptığı, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 3’üncü maddesinin (d) bendi uyarınca İçişleri Bakanlığının en üst idari amiri konumundaki İçişleri Bakanlığı Bakan Yardımcısı tarafından bu kişi hakkında karar verilmesi gerekirken İçişleri Bakanınca karar verildiği, oysa mevzuat gereği bizzat Bakan Yardımcısına verilmiş bu münhasır yetkinin üst makam da olsa başka makamca kullanılmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

Bu nedenle, itirazların kabulü ile İçişleri Bakanının 18.2.2020 tarih ve 49586582-660 sayılı şikayetin işleme konulmamasına ilişkin kararının kaldırılmasına, İçişleri Bakanlığının en üst idari amiri olan Bakan Yardımcısı tarafından ilgili hakkındaki şikayetin işleme konulmasına veya konulmamasına ilişkin bir karar verilmesi, verilecek kararın türüne göre on günlük itiraz süresini ve itiraza bakmakla görevli yeri de belirten gerekli yazılı bildirimler yapıldıktan sonra karara karşı itirazda bulunulması durumunda yazılı bildirimlere ilişkin günlü ve imzalı bildirim alındıları ile itiraz dilekçeleri de eklenerek itiraza bakmakla görevli ve yetkili Ankara Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesi için dosyanın karar ekli olarak İçişleri Bakanlığına, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine 30.12.2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI O Y

4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun kapsamına giren kamu personeli asli ve sürekli görev ölçütü esas alınarak belirlenmiştir. Kanunun ikinci maddesine göre asli ve sürekli görevlere ait kadrolarda çalışan memur ve diğer kamu görevlileri hakkında bir suç isnadı nedeniyle yapılacak soruşturmalar bu Kanuna tabi olacaktır.

Kanunun üçüncü maddesinde ise asli sürekli görevleri ifa eden personel; görev yerleri, sıfatları ve atanma usullerine göre bir ayrıma tabi tutularak gruplandırılmış; soruşturma izni vermeye yetkili makam ve mercilerde bu gruplara göre düzenlenmiştir. Başka bir deyişle soruşturma izni verecek makam ve mercilere göre değil, memurlar ve diğer kamu görevlileri esas alınarak bir belirleme yapılmıştır.

Kanunun itirazlara ilişkin 9. maddesinin üçüncü fıkrasındaki "itiraza, 3’üncü maddenin (e), (f), (g) (Cumhurbaşkanı xxxx xxxxx), ve (h) bentlerinde sayılanlar" ibaresi izin vermeye yetkili mercileri değil, hakkında karar verilen

Birinci Daire

kamu personelini kastetmektedir. Üçüncü fıkranın metni ve lafzından itirazlara bakacak mercilerin, hakkında karar verilen memur ve diğer kamu görevlisi temel alınarak belirlendiği açıkça anlaşılmaktadır.

Bu durumda İçişleri Bakanlığı Dernek Denetçileri hakkında 4483 sayılı Kanun uyarınca verilen kararlara yapılan itirazlara aynı Kanun uyarınca Bölge İdare Mahkemesince bakılması gerektiğinden; İçişleri Bakanlığı Dernek Denetçisi … hakkında Bakanlığın en üst idari amiri olan Bakan Yardımcısı yerine, Kanuna aykırı olarak İçişleri Bakanı tarafından verilen karara yapılan itirazın da Bölge İdare Mahkemesi tarafından incelenmesi gerekmektedir. Bu gerekçeyle karara katılmıyorum.

T.C.

D A N I Ş T A Y BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2020/1669 Karar No : 2020/1952

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Adli Yardım,

-2547 Sayılı Kanunun 53/c Maddesi

Özeti : Danıştay Birinci Dairesinde görülen memur yargılama işlerinde adli yardım talebinde bulunulamayacağı hakkında.

K A R A R

Şüpheliler :

1- … - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü 2- … - Aynı Üniversitede Rektör Yardımcısı

3- … - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Hastanesi Başhekimi

4- … - Aynı Üniversitede Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi

Suçları :

…'in;

1- Aynı Üniversitede öğretim üyesi olan şikayetçi …'in boşanmak üzere olduğu eşi … ile kayınvalidesi …'ı Üniversiteye ait araç ile Çanakkale Adliyesinden aldırtmak, adı geçenlere şikayetçinin öğrencileri taciz ettiği yolunda iddialar içeren dilekçeler verdirtmek, bu iddiaları içeren ifadelerini videoyla kayıt altına aldırmak, video kaydının basına sızması üzerine bu

Birinci Daire

kişilerin Adana'ya gitmelerini sağlamak amacıyla özel kalemi aracılığıyla uçak biletlerini aldırtmak suretiyle görevi kötüye kullanmak.

2- Şikayetçinin öğrencileri taciz ettiğini ileri sürerek adı geçene iftira atmak.

3- Şikayetçinin öğrencilerini taciz ettiği isnadına delil oluşturmak ve şikayetçi hakkında suç uydurmak.

4- Şikayetçinin özel hayatının gizliliğini ihlal etmek, şikayetçiye ait kişisel verileri hukuka aykırı olarak bir başkasına vermek ve yaymak.

… ve …'ın;

5-Şikayetçinin öğrencilerini taciz ettiği yolundaki iddiaların video kaydına alınması için yönlendirme yaparak 0’xxxx, 0’xxx, 0’üncü ve 4’üncü maddelerdeki …'in suçlarına iştirak etmek.

…'un;

6- Şikayetçinin öğrencilerini taciz ettiği yolundaki …'in ve …'ın iddialarını video kaydına almak ve görüntüleri basına sızdırarak kişisel verileri hukuka aykırı olarak yaymak.

Suç Tarihi : 2015 Yılı.

İncelenen Kararlar:

1- Şüphelilerden …'in 1’inci maddede atılı suçtan lüzum-u muhakemesine, 5’inci maddede atılı suçtan … ve …, 6’ncı maddede atılı suçtan da … hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararı.

2- Şüphelilerden …'in 1’inci ve 4’üncü maddelerde atılı suçlardan lüzum-u muhakemesine, 2’nci ve 3’üncü maddelerde atılı suçlardan men-i muhakemesine, 5’inci maddede atılı suçtan … ve …'ın, 6’ncı maddede atılı suçtan da …'un men-i muhakemelerine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı kararı.

Kararlara Xxxxxx Xxxxxxx:

1- 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı Kurul kararının 1’inci maddede atılı suç ile, 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı Kurul kararının 1’inci, 3’üncü ve 4’üncü maddelerde atılı suçlardan …'in lüzum-u muhakemesine ilişkin kısmına hakkında lüzum-u muhakeme kararı verilen ….

2- 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı Kurul kararının 5’inci ve 6’ncı maddelerde atılı suçlardan …, … ve … hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmına şikayetçi ….

İnceleme Nedeni : İtiraz üzerine ve Yasa gereği kendiliğinden.

Birinci Daire

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 5.10.2020 tarih ve 5565 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma dosyası ile yukarıda belirtilen Kurul kararları ve bu kararlara yapılan itirazlar, Tetkik Hakimi Xxxxxx Xxxxx'xx açıklamaları dinlenildikten sonra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53’üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

Danıştayın idari dairesi olarak görev yapan Danıştay Birinci Dairesinin dava dairesi olmaması nedeniyle, görevi alanındaki konularla ilgili yaptığı incelemenin yargısal inceleme olmadığı, verdiği kararların da yargısal nitelikte kararlar olmadığı, dolayısıyla Danıştay Birinci Dairesinin 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi gereğince yaptığı incelemede yargılamaya ilişkin usul kurallarının uygulanmasına olanak bulunmadığı, dava niteliğinde olmayan bu incelemede 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31’inci maddesinin adli yardım konusunda atıf yaptığı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 334 ila 340 maddelerinin uygulanamayacağı, buna göre, şüpheli …'in adli yardım talebinin kabulüne olanak bulunmadığı açıktır.

Dosyanın incelenmesinden, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararı ile 1’inci maddede atılı suçtan şüpheli …'in lüzum-u muhakemesine, 5’inci maddede atılı suçtan … ve …, 6’ncı maddede atılı suçtan da … hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği halde, aynı suçlar nedeniyle adı geçenler hakkında mükerrer soruşturma yapılarak Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı kararının verildiği anlaşıldığından, itirazın kabulüyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Kurulun 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı kararının 1’inci maddede atılı suçtan …'in lüzum-u muhakemesine, 5’inci maddede atılı suçtan … ve …, 6’ncı maddede atılı suçtan da …'un men-i muhakemelerine ilişkin kısmının bozulmasına, atılı suçlar nedeniyle adı geçenler hakkında karar verilmesine yer olmadığına,

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre 1’inci ve 4’üncü maddelerden …'e isnat edilen suçlarla ilgili mevcut delillerin, 1’inci ve 4’üncü maddelerde atılı suçlardan dolayı şüpheli hakkında kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte olduğu anlaşıldığından, itirazın reddiyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararının; 1’inci maddede atılı suçtan …'in lüzum-u muhakemesine ilişkin kısmı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili

Birinci Daire

Kurulun 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı kararının; 4’üncü maddede atılı suçtan …'in lüzum-u muhakemesine ilişkin kısmının onanmasına, şüphelinin 1’inci maddede atılı suçtan eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 257’nci maddesi, 4’üncü maddede atılı suçlardan da eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 134’üncü, 135’inci ve 000’xxx xxxxxxxxx xxxxxxxx yargılanmasına, her bir suç yönünden ayrı ayrı olmak üzere yargılamanın Çanakkale Asliye Ceza Mahkemesinde yapılmasına, 2’nci ve 3’üncü maddelerde …'e isnat edilen suçlarla ilgili olarak, şikayetçi …'in eşi

…'in Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği 6.3.2015 tarihli dilekçede, eşiyle ailevi sorunlar yaşadığı dönemde …'in Özel Kaleminden aranarak Rektörün kendisiyle telefonla görüşmek istediğinin söylenildiğini, telefon görüşmesinde …'in kendisini Rektörlüğe davet ettiğini, Üniversiteye ait araç göndererek çalıştığı Çanakkale Adliyesinden annesini ve kendisini aldırttığını, …'in odasında Rektör Yardımcısı … ile Başhekim …'ın olduğunu, kendisine eşinin taciz olayları ile ilgili bilgisi olup olmadığını sorduklarını ve açıklamaları sırasında video çekimi yapılmasını istediklerini, o dönemde eşine kızgın olduğundan sağlıklı düşünemediğini bu nedenle teklifi kabul ettiğini video kaydı yapılması planlanan ve şüphelinin odasının karşısındaki odada … tarafından kendisine ve annesine sorular sorularak ve yönlendirme yapılarak video kaydı yapıldığını, yaşadığı heyecan nedeniyle birçok iddiayı yönlendirildiği gibi anlattığını, daha sonra kamera kayıtlarından soruların silinerek montajlandığını gördüğünü, video çekimi bittikten sonra …'in odasına gittiğinde adı geçenin daha önce bilgisayarında hazırlanmış olan dilekçeyi yazıcıdan çıkartarak kendisine uzattığını, söz konusu dilekçeyi okumadan imzaladığını, dilekçenin üst kısmındaki tarihin ise … tarafından yazıldığını, dilekçedeki ifadelerin hiçbirinin kendisine ait olmadığını, eşinin hiçbir öğrencisine cinsel tacizde bulunmasının söz konusu olamayacağını, böyle bir olaya da şahit olmadığını beyan ettiği, diğer taraftan, taciz iddiaları nedeniyle şikayetçi hakkında Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma sonucunda 5.3.2015 tarih ve Soruşturma No:2015/1677, Karar No:2015/1293 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, bu kararda, …'in cinsel tacizde bulunduğu kişilerin kimlikleri belirlenemediği gibi konuyla ilgili şikayet de olmadığının belirtildiği, öte yandan, kamu hizmeti veya öğretim elemanı sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak fiili nedeniyle şikayetçinin kamu görevinden çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin Çanakkale İdare Mahkemesinin 27.1.2015 tarih ve E:2014/758, K:2015/71 sayılı kararıyla iptal edildiği ve Mahkeme

Birinci Daire

kararının kesinleştiği, böylece cinsel taciz iddiaları sebebiyle şikayetçi hakkında Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verilerek şikayetçinin atılı suçu işlemediğinin kesin olarak ortaya konulduğu dolayısıyla adı geçenin öğrencileri taciz ettiği yolundaki iddiaları öne sürerek hakkında ceza soruşturması yapılmasının, kamu görevinden çıkarma cezasıyla cezalandırılmasının sağlandığı, kaldı ki, şikayetçinin eşi …'in beyanları, şikayetçi hakkında verilen kamu görevinden çıkarma cezasının Mahkemece iptal edilerek kesinleşmesi, şikayetçi hakkında cinsel tacizde bulunduğu iddiasıyla adli yargı mercilerine herhangi bir şikayette bulunulmamış olması, kişinin bu isnat sebebiyle ceza soruşturması, disiplin soruşturması geçirmesine neden olunması bir bütün olarak değerlendirildiğinde, suç uydurma ve iftira suçlarının somut olayda gerçekleştiği sonucuna varıldığı, bu nedenlerle delillerin takdiri ceza mahkemesine ait olmak üzere mevcut delillerin, 2’nci ve 3’üncü maddelerde atılı suçlardan dolayı şüpheli hakkında kamu davası açılması gerektiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu anlaşıldığından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 13.2.2020 tarih ve 2020/26 sayılı kararının; 2’nci ve 3’üncü maddelerde atılı suçlardan şüpheli …'in men-i muhakemesine ilişkin kısmının bozulmasına, 2’nci ve 3’üncü maddelerde atılı suçlar nedeniyle

…'in lüzum-u muhakemesine, şüphelinin eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 267’nci ve 271’inci maddeleri gereğince yargılanmasına, her bir suç yönünden ayrı ayrı olmak üzere yargılamasının Çanakkale Asliye Ceza Mahkemesinde yapılmasına,

5’inci maddeden … ve …'a isnat edilen suçlarla ilgili olarak Yetkili Kurulun 18.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararıyla adı geçenler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ise de, şikayetçinin eşi …'in Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği 6.3.2015 tarihli dilekçede, şüpheli … ile görüşmeye gittiğinde adı geçenin odasında Rektör Yardımcısı

… ile Başhekim …'ın olduğunu, …'in şahsi bilgisayarında hazırladığı dilekçeyi okumadan imzaladığını, dilekçedeki tarihin ise … tarafından yazıldığını beyan ettiği, diğer taraftan, şüpheli …'in savunmasında, odada bulunanların yönlendirmesiyle video çekimi yapıldığını belirttiği, itiraz dilekçesinde de, şüpheli … tarafından şikayetçinin eşinin ve kayınvalidesinin ifadelerinin görüntülü olarak alınmasını önerdiğini, bu öneriyi odada bulunan …'ın da desteklediğini açıkladığı, böylece … ve …'ın …'in soruşturma konusu suçlarına iştirak ettiklerinin anlaşıldığı, bu nedenlerle delillerin takdiri ceza mahkemesine ait olmak üzere mevcut delillerin, 5’inci

Birinci Daire

maddede atılı suçlardan dolayı şüpheliler hakkında kamu davası açılması gerektiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu anlaşıldığından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararının; 5’inci maddede atılı suçlardan

… ve … hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kısmının bozulmasına, 5’inci maddede atılı suçlar nedeniyle … ve …'ın lüzum-u muhakemelerine, şüphelilerin eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 134’üncü, 135’inci, 000’xxx, 000’xxx, 000’nci ve 271’inci maddeleri gereğince yargılanmalarına, her bir suç yönünden ayrı ayrı olmak üzere yargılanmalarının Çanakkale Asliye Ceza Mahkemesinde yapılmasına,

6’ncı maddede …'a isnat edilen suçla ilgili olarak Yetkili Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/71 sayılı kararında, şikayetçinin …’la ilgili iddiaları nedeniyle açmış olduğu manevi tazminat davasından feragat ettiğini 7.11.2017 tarihli duruşmada beyan ettiği belirtilerek adı geçen hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ise de, Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2016/87 sayılı dosyasında görülmekte olan manevi tazminat davasının 7.11.2017 tarihli duruşma tutanağında, şikayetçinin manevi tazminat talebinden vazgeçtiğini beyan ettiği, ancak ceza soruşturmasına konu şikayetinden vazgeçtiğine dair herhangi bir beyanda bulunmadığı, kaldı ki, Türk Ceza Kanununun 139’uncu maddesinde, kişisel verilerin kaydedilmesi ve hukuka aykırı olarak verilmesi suçlarının takibi şikayete bağlı suçlardan olmadığının hükme bağlandığı, öte yandan, …'in Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği 6.3.2015 tarihli dilekçede, daha önce video kaydı yapılması planlanan ve şüpheli …'in odasının karşısındaki odada şüpheli … tarafından kendisine ve annesine sorular sorularak ve yönlendirme yapılarak video kaydı yapıldığını, yaşadığı heyecan nedeniyle birçok iddiayı yönlendirildiği gibi anlattığını, daha sonra kamera kayıtlarından soruların silinerek montajlandığını gördüğünü, video kaydının bilgisi ve izni dışında yayınlandığını beyan ettiği, şüpheli …'un savunmasında ise, şüpheli …'in talimatıyla video çekimi yaptığını, Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığında 23.3.2015 tarihinde verdiği ifadede de, görüntülerin yayınlanması için … TV kurumsal mail adresinden görüntüleri … Gazetesi İnternet Sayfası Genel Yayın Koordinatörüne ve

….com adlı haber sitesine gönderdiğini ifade ettiği, bu nedenlerle delillerin takdiri ceza mahkemesine ait olmak üzere mevcut delillerin, 6’ncı maddede atılı suçtan dolayı şüpheli hakkında kamu davası açılması gerektiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu anlaşıldığından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca oluşturulan Yetkili Kurulun 14.12.2018 tarih ve

Birinci Daire

2018/71 sayılı kararının; 6’ncı maddede atılı suçlardan … hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kısmının bozulmasına, 6’ncı maddede atılı suçlar nedeniyle …'un lüzum-u muhakemesine, şüphelinin eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 134’üncü, 135’inci ve 136’ncı maddeleri gereğince yargılanmasına, her bir suçtan ayrı ayrı olmak üzere yargılamanın Çanakkale Asliye Ceza Mahkemesinde yargılanmasına,

Dosyanın, 0’xxxx, 0’xxx, 0’üncü ve 4’üncü maddelerde atılı suçlar nedeniyle …, 5’inci maddede atılı suçlar nedeniyle … ve …, 6’ncı maddede atılı suçlar nedeniyle de … hakkında gereği yapılmak üzere karar ekli olarak Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığına, kararın birer örneğinin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörlüğü ile itiraz edenlere gönderilmesine 30.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2021/673 Karar No : 2021/621

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Geçici Görevlendirme,

-Ön İnceleme

Özeti : Geçici görevle başka bir kurumda görev yapan kamu personelinin görevli olduğu kurumdaki fiili nedeniyle ön inceleme yapmaya geçici görevli olduğu kurumun idari merciinin yetkili olduğu hakkında.

K A R A R

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığının 5.4.2021 tarih ve 1319 sayılı yazısı ekinde gönderilen dosya, Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yasama Uzmanı (eylem tarihinde Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığında geçici görevli) … hakkında soruşturma izni verilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanının 29.3.2021 tarih ve 1134 sayılı kararı ve bu karara hakkında soruşturma izni verilen … tarafından yapılan itiraz, Tetkik Hakimi Xxxxxx Xxxxxx'xx açıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Birinci Daire

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun "İzin vermeye yetkili merciler" başlıklı 3’üncü maddesinde soruşturma izni verme yetkisinin,

a) Xxxxxx görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,

b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kaymakamlar hakkında vali,

c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,

d) Cumhurbaşkanına veya Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlar ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,

e) (b) ve (c) bentlerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla Cumhurbaşkanı kararıyla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan,

f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,

g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı hakkında Cumhurbaşkanı,

h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,

i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,

j) Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,

Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılacağı, yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevinin esas alınacağı, ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde iznin, üst memurun bağlı olduğu merciden isteneceği belirtilmiş,

Birinci Daire

Kanunun 9’uncu maddesinde ise, yetkili merciinin, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirileceği, soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin, soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçinin, izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen işleme koymama kararına karşı da şikâyetçinin itiraz yoluna gidebileceği, itiraz süresinin, yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gün olduğu, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararlara karşı yapılan itirazlara 3’üncü maddenin (e), (f), (g) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştayın idari dairesince, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesince bakılacağı hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yasama Uzmanı olarak görevliyken 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 25’inci maddesi uyarınca 28.3.2019 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığında geçici olarak görevlendirilen, 15.1.2020 tarihi itibarıyla da geçici görevlendirmesi sona ererek Araştırma Hizmetleri Başkanlığındaki görevine başlayan …'ın, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığında geçici görevli olduğu dönemde Başkan Yardımcısı olarak görev yapmadığı halde, Başkan Yardımcısı olduğu yolunda beyanlarda bulunduğu, bu sıfatla bazı görüşmeler ve yazışmalar yaptığı iddialarıyla ilgili olarak adı geçen hakkında ön inceleme yapıldığı, ön inceleme raporunda, adı geçenin Başkan Yardımcısı unvanını kullandığı, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisinin elektronik posta adresini kullanarak kişisel yazışmalar yaptığı hususlarının anlaşıldığı belirtilerek … hakkında soruşturma izni verilmesi yolunda öneri getirildiği, yetkili merci tarafından aynı doğrultuda karar verildiği, bu karara hakkında soruşturma izni verilen … tarafından da Danıştay Başkanlığına hitaplı 9.4.2021 tarihli dilekçeyle itiraz edildiği görülmüştür.

Ancak, Türkiye Büyük Millet Meclisinde Yasama Uzmanı olarak görev yapmaktayken 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 25’inci maddesi uyarınca 28.3.2019 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığında geçici görevlendirilen … hakkında isnat edilen eylem nedeniyle 4483 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (d) bendi gereğince Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığının en üst idari amirinin, yani Başkanın soruşturma izni verip vermemeye yetkili olduğu, Kanunun 9’uncu maddesindeki, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin

Birinci Daire

kararlara karşı yapılan itirazlara 3’üncü maddenin (e), (f), (g) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştayın idari dairesince, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesince bakılacağı hükmü uyarınca … için soruşturma izni verilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanının 29.3.2021 tarih ve 1134 sayılı kararına adı geçen tarafından yapılan itirazın, karar veren merciin yargı çevresinde bulunan Ankara Bölge İdare Mahkemesince incelenip karara bağlanması gerektiği anlaşıldığından, dosyanın karar ekli olarak itiraza bakmakla görevli ve yetkili Ankara Bölge İdare Mahkemesine, kararın birer örneğinin Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığı ile itiraz edene gönderilmesine 22.4.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

BAŞKANLAR KURULU KARARLARI

T.C.

D A N I Ş T A Y BAŞKANLAR KURULU

Esas No : 2020/135 Karar No : 2021/2

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Hazineye Ait Tarım Arazileri,

-Toprak Edinme Mevzuatı,

-6292 Sayılı Kanun,

-Hazine,

-Tarım Arazisi

Özeti : İzmir ili, Urla ilçesi, Zeytinalan Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının 6292 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkına Kanun'un 12. maddesi uyarınca satışı için yapılan başvurunun reddine ilişkin 06/05/2015 tarih ve 22917 sayılı işlemin iptali istemiyle İzmir Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Dairesi Başkanlığına karşı açılan davada, Onuncu Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından İzmir Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Dairesi Başkanlığına karşı açılan davada, İzmir 3. İdare Mahkemesince verilen 29/09/2016 tarih ve E:2015/1165; K:2016/1190 sayılı kararın istinaf yolu ile incelenmesi üzerine İzmir Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesince verilen 28/03/2017 tarih ve E:2017/282; K:2017/500 sayılı kararın temyizen incelenmesi aşamasında, Danıştay Onuncu ve Sekizinci Daireleri arasında çıkan görev uyuşmazlığına ilişkin dosya incelendi.

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, İzmir ili, Urla ilçesi, Zeytinalan Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının 6292 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında

Kanun'un 12. maddesi uyarınca satışı için yapılan başvurunun reddine ilişkin 06/05/2015 tarih ve 22917 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararında, sınır ve toprak edinme mevzuatından (yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı ayni hak edinimi dahil) doğan davaların ve temyiz başvurularının Onuncu Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıştır.

6292 sayılı Kanun'un 12. maddesinin birinci fıkrasında, "Hazineye ait tarım arazilerinin; 31/12/2011 tarihi itibarıyla en az üç yıldan beri tarımsal amaçla kiralayan, kira sözleşmesi halen devam eden kiracıları veya bu arazileri aynı süreyle tarımsal amaçla kullanan ve kullanımlarının halen devam ettiği idarece belirlenen kullanıcıları ya da paydaşlarından; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde bu arazileri bedeli karşılığında doğrudan satın almak için idareye başvuran ve idarece bu maddede belirtilen şekilde tespit ve tebliğ edilen satış bedelini itiraz etmeksizin kabul edenler bu maddeye göre hak sahibi sayılır." kuralına; maddenin üçüncü fıkrasında, "Kamu hizmetine tahsis edilmiş veya fiilen bu amaçla kullanılanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerler, belediye ve mücavir alan sınırları dışında olmakla birlikte kamu kurum ve kuruluşlarının hazırladıkları planlarda tarım dışı kullanıma ayrılmış alanlar, denizlerde kıyı kenar çizgisine beş bin metre, tabii ve suni göllerde kıyı kenar çizgisine beş yüz metreden az mesafede bulunan alanlar ile içme suyu amaçlı barajların mutlak ve kısa mesafeli koruma alanları içinde kalan yerler, satış tarihi itibarıyla arazi toplulaştırılması yapılacak yerler, özel kanunları kapsamında kalan ve özel kanunlarına göre değerlendirilmesi gerekenler ile diğer sebeplerle satılamayacağı Maliye Bakanlığınca belirlenecek Hazineye ait tarım arazileri bu madde kapsamında hak sahiplerine satılmaz..." kuralına yer verilmiştir.

Olayda, davacı tarafından İzmir ili, Urla ilçesi, Zeytinalan Mahallesi, Kalabak Mevkii, … parsel sayılı 156.312,50 m² yüzölçümlü taşınmazın

3.165 m²'sinin hazine adına kayıtlı tarım arazisi niteliğinde olduğundan bahisle 6292 sayılı Kanun'un 12. maddesine göre satışının talep edildiği, davalı idarece anılan taşınmazın tamamının orman olarak kullanılmak üzere Orman ve Su İşleri Bakanlığına tahsisli olduğu ve belediye mücavir alan sınırları içinde kaldığı belirtilerek satışının mümkün olmadığının bildirilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, bu haliyle uyuşmazlığın, 6292 sayılı Kanun'un Hazineye ait tarım arazilerinin satışını düzenleyen 12. maddesinin

uygulanmasından doğduğu ve toprak edinme mevzuatına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, toprak edinme mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın temyizen incelenmesi görevinin, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Onuncu Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 03/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BAŞKANLAR KURULU

Esas No : 2020/130 Karar No : 2021/1

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Mesire Yeri,

-İlan,

-Tescil,

-Xxxxx Xxxxxx,

-Mesire Yerleri Yönetmeliği,

-Orman Mevzuatı

Özeti : İzmir ili, Çeşme ilçesi, Ovacık mevkiinde bulunan 6,42 Ha. sahanın Ovacık B Tipi Mesire Yeri olarak tesciline ilişkin işlemin iptal edilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair İzmir Orman Bölge Müdürlüğünün 04/12/2017 tarih ve E.2574834 sayılı işlemi ile söz konusu sahanın mesire yeri olarak ilan ve tescil işleminin iptali istemiyle Tarım ve Orman Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğüne karşı açılan davada, Sekizinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğüne karşı açılan davada, İzmir 2. İdare Mahkemesince verilen 06/03/2019 tarih ve E:2018/162, K:2019/294 sayılı kararın istinaf yolu ile incelenmesi üzerine İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesince verilen 30/10/2019 tarih ve E:2019/716, K:2019/1119 sayılı kararın temyizen incelenmesi aşamasında, Danıştay Sekizinci ve Altıncı Daireleri arasında çıkan görev uyuşmazlığına ilişkin dosya incelendi.

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, İzmir ili, Çeşme ilçesi, Ovacık mevkiinde bulunan 6,42 Ha. sahanın Ovacık B Tipi Mesire Yeri olarak tesciline ilişkin işlemin iptal edilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair İzmir Orman Bölge Müdürlüğünün 04/12/2017 tarih ve E.2574834 sayılı işlemi ile söz konusu sahanın mesire yeri olarak ilan ve tescil işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararında, maden, taşocakları ve orman mevzuatından (jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sularla ilgili işler dahil) kaynaklanan davaların ve temyiz başvurularının Sekizinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıştır.

6831 sayılı Orman Kanunu'nun 25. maddesinde, "Orman Genel Müdürlüğü; mevkii ve özelliği dolayısıyla lüzum göreceği ormanları ve orman rejimine giren sahaları; bilim ve fennin istifadesine tahsis etmek, tabiatı muhafaza etmek, yurdun güzelliğini sağlamak, toplumun çeşitli spor ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılamak, turistik hareketlere imkan vermek maksadıyla, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma sahaları ve orman mesire yerleri olarak ayırır, düzenler, yönetir ve gerektiğinde işletir veya işlettirir." hükmüne yer verilmiş; Ek 5. maddesinde ise, "Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile orman alanlarından yararlanma karşılığı alınacak bedel miktarlarının tespiti ve tahsiline ilişkin hususlar, Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almıştır.

Bu doğrultuda Orman Genel Müdürlüğünce çıkarılan ve 05/03/2013 tarih ve 28578 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mesire Yerleri Yönetmeliği'nin 4. maddesinde mesire yeri "Toplumun çeşitli dinlenme, eğlenme ve spor ihtiyaçlarını karşılamak, yurdun güzelliğine katkı sağlamak ve turistik hareketlere imkân vermek maksadıyla, gerekli yapı, tesis ve donatılarla kullanıma ayrılan, halkın günübirlik veya geceleme ihtiyaçlarını karşılayan, rekreasyonel ve estetik kaynak değerlerine sahip orman rejimine tabi sahalar" olarak tanımlanmış; 6. maddesinde ise, "Mesire yerleri ayrılma kriterlerine uygun olan sahalar için işletme müdürlüğünce düzenlenen mesire yerleri teklif raporu ve ekleri, bölge müdürlüğünün görüşü ile birlikte bölge müdürlüğünce, Genel Müdürlüğe gönderilir. Genel Müdürlükçe kurulması uygun bulunan mesire yerleri, ilgili kurumlardan gerekli izin ve görüşlerin alınması için tekrar bölge müdürlüğüne gönderilir. İlgili kurumlardan izin alınan mesire yerleri Bakanlıkça uygun görülmesi halinde mesire yeri olarak ayrılır ve onanır." düzenlemesi yer almıştır.

Olayda, İzmir ili, Çeşme ilçesi, Ovacık mevkiinde bulunan 6,42 hektarlık orman vasfındaki sahanın kontrolsüz olarak kullanıldığının tespiti

üzerine Orman Genel Müdürlüğünce mesire yeri olarak ayrılmasına karar verildiği, ilgili kurumlardan gerekli izin ve görüşlerin alınmasının akabinde 20/08/2015 tarih ve 188 sayılı Bakan oluru ile mesire yeri olarak tescil edildiği, davacı tarafından söz konusu sahanın mesire yeri olarak tesciline ilişkin işlemin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, dava konusu edilen işlemin Orman Kanunu ve bu Kanun'a istinaden çıkarılan Mesire Yerleri Yönetmeliği uyarınca tesis edildiği, bu haliyle uyuşmazlığın orman mevzuatından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, orman mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın temyizen incelenmesi görevinin, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Sekizinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 03/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BAŞKANLAR KURULU

Esas No : 2020/137 Karar No : 2021/7

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Otopark Yönetmeliği,

-Ruhsat İşlemleri,

-Otopark Bedeli,

-Otopark Yeri,

-Taahhütname,

-Yapı Ruhsatı

Özeti : Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, … ada … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak Otopark Yönetmeliği uyarınca ödenmesi gereken otopark bedelinin %25'ine isabet eden 28.388,30 TL'nin istenilmesine ilişkin Muratpaşa Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 09/07/2014 tarih ve 14545 sayılı işleminin iptali istemiyle Muratpaşa Belediye Başkanlığına karşı açılan davada, Altıncı Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından Muratpaşa Belediye Başkanlığına karşı açılan davada, Antalya 1. İdare Mahkemesince verilen 19/11/2015 tarih ve E:2014/1645, K:2015/1258 sayılı kararın temyizen incelenmesi aşamasında, Danıştay Altıncı ve Sekizinci Daireleri arasında çıkan görev uyuşmazlığına ilişkin dosya incelendi.

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, … ada … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak Otopark Yönetmeliği uyarınca ödenmesi gereken otopark bedelinin %25'ine isabet eden 28.388,30 TL'nin istenilmesine ilişkin Muratpaşa Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 09/07/2014 tarih ve 14545 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararında, Xxxx Xxxxxx ile diğer kanunlar ve ilgili mevzuata göre her tür ve ölçekteki planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arsa ve arazi düzenlenmesi, ifraz ve tevhit işleri, imar durumu, ruhsat ve kamulaştırma işlemlerine karşı plan ile birlikte veya müstakilen tesis edilen işlemlerden kaynaklanan davaların ve temyiz başvurularının Altıncı Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 37. maddesinde, imar plânlarının tanziminde, plânlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçlar göz önünde tutularak lüzumlu otopark yerleri ayrılacağı, otopark ihtiyacı bulunan bina ve tesislere lüzumlu otopark yeri tefrik edilmedikçe yapı izni, otopark tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmeyeceği; 44. maddesinde ise, otopark ayrılması gereken bina ve tesisler ile diğer hususların Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan Kanun hükümleri gereğince hazırlanarak 01/07/1993 tarih ve 21624 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Otopark Yönetmeliği'nin 4. maddesinde, binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanmasının esas olduğu, parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda, belediyesince veya valilikçe bu Yönetmelik hükümlerine göre belirlenecek otopark bedeli alınacağı, otopark bedeli alınan parsellerin otopark ihtiyacının belediye veya valilikçe karşılanmasının zorunlu olduğu, otopark ihtiyacı parselinde karşılanamayan ve idaresince İmar Kanunu'nun 37. maddesine göre otopark tesis edilemeyen alanlarda otopark bedelinin arsa payı hariç %25’inin yapı ruhsatının verilmesi sırasında nakden, kalan %75’i ve arsa payının ise belediyesince veya il özel idaresince parselin otopark ihtiyacı karşılandıktan en geç doksan gün sonra o yıla ait miktarlara göre değerlendirilerek tahsil edileceği, yapı ruhsatı düzenleme aşamasında ödemelere ilişkin taahhütname alınacağı belirtilmiştir.

Olayda, dava konusu taşınmazda inşa edilecek yapı için parselinde otopark yeri ayrılmadığından Yönetmelik uyarınca ödenmesi gereken otopark bedeli için taahhütname alınmak suretiyle yapı ruhsatı düzenlendiği, fakat daha sonra Belediye hesapları üzerinde yapılan incelemede söz konusu

bedelin tahsil edilmediğinin tespiti üzerine davacıdan istenildiği, davacı tarafından anılan taahhütnamenin ruhsat düzenlenebilmesi için zorunlu olarak verildiği ileri sürülerek bakılmakta olan davanın açıldığı, bu haliyle uyuşmazlığın İmar Kanunu'na istinaden çıkarılan Otopark Yönetmeliği uyarınca yapı ruhsatı aşamasında ödenmesi gereken otopark bedelinin istenilmesinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, ruhsat işlemlerinden doğan uyuşmazlığın temyizen incelenmesi görevinin, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Altıncı Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 03/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BAŞKANLAR KURULU

Esas No : 2020/134 Karar No : 2021/18

Xxxxxxx Xxxxxxxxx: -Kamu Görevinden İhraç,

-Devlet Memurluğundan Çıkarma,

-Disiplin Soruşturması,

-Disiplin Cezası,

-Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararname,

-Silahlı Terör Örgütü

Özeti : Davacının Antalya Defterdarlığı Gümrük Saymanlık Müdürlüğü emrinde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapmakta iken, 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edildiği ve silahlı terör örgütüne (FETÖ/PDY) üye olma suçundan tutuklandığından bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-g maddesi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Maliye Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun 24/05/2017 tarih ve 2017/9 sayılı kararının iptali istemiyle Maliye Bakanlığına karşı açılan davada, Onikinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… tarafından Maliye Bakanlığına karşı açılan davada, Antalya 4. İdare Mahkemesince verilen 31/05/2018 tarih ve E:2017/970, K:2018/348 sayılı kararın istinaf yolu ile incelenmesi üzerine, Konya Bölge İdare Mahkemesi

3. İdari Dava Dairesince verilen 18/04/2019 tarih ve E:2018/2069, K:2019/708 sayılı kararın temyizen incelenmesi aşamasında, Danıştay Onikinci ve Beşinci Daireleri arasında çıkan görev uyuşmazlığına ilişkin dosya incelendi.

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, Antalya Defterdarlığı Gümrük Saymanlık Müdürlüğü emrinde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapan davacının, 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edildiği ve silahlı terör örgütüne (FETÖ/PDY) üye olma suçundan tutuklandığından bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-g maddesi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Maliye Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun 24/05/2017 tarih ve 2017/9 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararında disiplin cezaları ile ilgili işlemlerden kaynaklanan davaların ve temyiz başvurularının Onikinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıştır.

Olayda, Antalya Defterdarlığı Gümrük Saymanlık Müdürlüğü emrinde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapan davacı hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda, 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden ihraç edildiği ve silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklandığından bahisle 657 sayılı Kanun'un 125/E-(g) maddesi uyarınca "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırıldığı, söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, bu haliyle uyuşmazlığın davacı hakkında tesis edilen disiplin cezasından doğduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, disiplin cezaları ile ilgili işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlığın temyizen incelenmesi görevinin Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Onikinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 03/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

D A N I Ş T A Y BAŞKANLAR KURULU

Esas No : 2020/132 Karar No : 2021/19

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Aday Polis Memuru,

-Olumsuz Sicil,

-Aday Memur,

-Sicil ve Başarı Değerlendirmesi,

-Xxxxx Xxxxx,

-Adaylık Statüsü ve Süreci

Özeti : Antalya İl Emniyet Müdürlüğü emrinde aday polis memuru olarak görev yapan davacının asalet tasdikine esas birinci yıl sicilinin olumsuz (59) düzenlenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle İçişleri Bakanlığına karşı açılan davada, Onikinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından İçişleri Bakanlığına karşı açılan davada, Antalya 1. İdare Mahkemesince verilen 30/10/2019 tarih ve E:2019/1146, K:2019/1102 sayılı kararın temyizen incelenmesi aşamasında, Danıştay Beşinci, Onikinci ve İkinci Daireleri arasında çıkan görev uyuşmazlığına ilişkin dosya incelendi.

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, Antalya İl Emniyet Müdürlüğü emrinde aday polis memuru olarak görev yapan davacının asalet tasdikine esas birinci yıl sicilinin olumsuz (59) düzenlenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararında, adaylık statüsü ve süreci ile ilgili (göreve son verme, disiplin cezaları, sicil ve başarı değerlendirmesi dahil) işlemlerden doğan davaların ve temyiz başvurularının Onikinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıştır.

Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 657 sayılı Kanun'un

111. maddesinde, devlet memurlarının ehliyetlerinin tespitinde, kademe ilerlemelerinde, derece yükselmelerinde, emekliye çıkarma veya hizmetle ilişkilerinin kesilmesinde, özlük ve sicil dosyalarının başlıca dayanak olduğu;

113. maddesinde, sicil amirlerinin, belli zamanlarda düzenleyecekleri sicil

raporlarında memurların liyakat derecesini not esasına göre kıymetlendirerek tespit edecekleri ve 115. maddesinde de, sicil amirlerinin maiyetlerindeki memurların sicil raporları ile birlikte bunların genel durum ve davranışları bakımından da olumlu ve olumsuz nitelikleri, kusur ve eksiklikleri hakkında mütalaalarını bildirecekleri hükme bağlanmıştır.

Olayda, Antalya İl Emniyet Müdürlüğü emrinde aday polis memuru olarak görev yapan davacı hakkında birinci ve ikinci sicil amirince 59 puan verilerek olumsuz sicil düzenlenmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, bu haliyle uyuşmazlığın davacının aday memur olduğu dönemdeki sicilinin olumsuz düzenlenmesinden doğduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, adaylık statüsü ve süreci ile ilgili işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlığın temyizen incelenmesi görevinin, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Onikinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 03/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

İdari Dava Daireleri Kurulu

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU KARARLARI T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/692 Karar No : 2020/2061

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Ek Ders Ücreti,

-Fiilen Çalışma

Özeti : Yargı kararıyla sözleşmesinin feshine ilişkin işlem hukuka aykırı bulunarak iptal edilen davacının fiilen çalışamaması idarenin hukuka aykırı işlemi kaynaklı olduğundan tarafına ödenmeyen ek ders ücretlerinin tazmini gerektiği hakkında.

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : Kozan Kaymakamlığı

İSTEMİN KONUSU : Adana 1. İdare Mahkemesinin 05/12/2019 tarih ve E:2019/1273, K:2019/1181 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Adana ili, Kozan ilçesinde sözleşmeli öğretmen olarak görev yapmakta iken hizmet sözleşmesinin idarece iki kez haksız olarak feshedilmesi nedeniyle davacının yoksun kaldığı maaşlarına karşılık 12.826,18 TL ile ek ders ücretine karşılık 8.589,23 TL'nin, her bir maaş ve ek ders ücretinin ödenmesi gereken tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 22/06/2012 tarih ve E:2012/184, K:2012/1075 sayılı kararıyla;

Xxxxxx, davalı idarenin 13/04/2011 tarih ve 2889 sayılı işlemle davacının hizmet sözleşmesini feshetmek suretiyle davacıyı zarara uğrattığı açık olduğundan, oluşan zararın tazmini gerektiği, 30/04/2012 ve 30/05/2012 tarihli ara kararları ile davacının görevinden ayrıldığı ve yeniden görevine başladığı 15/04/2011 ile 08/09/2011 tarihleri arasında görev yapmaya devam etseydi ne kadar maaş ödenmesi gerektiğinin

İdari Dava Daireleri Kurulu

sorulması üzerine sunulan bilgi ve belgelerden; davacının toplam maaş kaybının, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos 2011 ayları (kıst döneme ilişkin ödeme yapılması nedeniyle idarece gönderilen cetvelde belirlenen Ağustos ayı maaşından bu miktar mahsup edilmiştir) için toplam 7.331,75 TL olduğunun görüldüğü; davacının bu dönemler arasında yoksun kaldığı 7.331,75 TL maaş alacağının davacıya ödenmesi gerektiği,

Diğer taraftan, davacı, söz konusu dönemler için ek ders ücreti alacağının da bulunduğunu iddia etmekte ise de; sözleşmesinin feshedildiği tarih ile Mahkemece iptal kararı verilmesi üzerine yeniden görevine başlatıldığı tarihe kadar fiilen çalışmadığından bu döneme ilişkin ek ders ücreti ödemesinden yararlandırılmasının mümkün bulunmadığı sonucuna varılarak, davanın, 12.826,18 TL'lik maaş alacağı talebinin 7.331,15 TL'lik kısmının kabulüne, bu miktarı (7.331,15 TL'yi) aşan kısım ile ek ders ücreti alacağına ilişkin talebin reddine, davanın kabul edilen kısmı yönünden dava açma tarihinden (09/02/2012) itibaren yasal faiz işletilmesine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 19/06/2019 tarih ve E:2018/9538, K:2019/5164 sayılı kararıyla;

Adana 1. İdare Mahkemesi kararının, davacının maaş alacağı talebinin 7.331,15 TL'lik kısmının kabulüne ilişkin kısmı ile bu miktarı (7.331,15 TL'yi) aşan kısmın reddine ilişkin kısmında 49. maddede belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, kararın bu kısımlarına yönelik tarafların temyiz istemlerinin yerinde görülmediği,

Kararın ek ders ücreti alacağına ilişkin talebin reddine ilişkin kısmına gelince;

Davacının idarenin hukuka aykırı işlemi nedeniyle fiilen çalışamadığı, bu nedenle idarenin verdiği zararı tazmin etmesi gerektiği; davacının istese de fiilen çalışma olanağına sahip olmadığı ve dava konusu işlem olmasa idi, aksi ispat edilmedikçe, fiilen çalışma şartını yerine getireceği,

Davalı idarenin hukuka aykırı işlemi olmasa idi dahi davacının fiilen çalışma şartını taşımayacağına dair bir iddiası da bulunmadığı, davacıya söz konusu tazminatın ödenmesi gerektiği sonucuna varılarak,

Adana 1. İdare Mahkemesinin 22/06/2012 tarih ve E:2012/184, K:2012/1075 sayılı kararının kısmen onanmasına, kısmen bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Israr Kararının Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 05/12/2019 tarih ve E:2019/1273, K:2019/1181 sayılı kararıyla; davanın ek ders ücreti alacağına ilişkin kısmının reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

İdari Dava Daireleri Kurulu

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, sözleşmesi haksız feshedildiğinden fiilen görevini yapamadığı; ilk derece mahkemesi tarafından, maaş ödemesine yönelik isteme ilişkin iptal kararı verildiği, bu durumda asli görevini yerine getirmiş sayıldığı, aynı durumun ek ders ücretleri açısından da geçerli olması gerektiği; kendisinden kaynaklı olmayan sebeplerden dolayı fiilen çalışma görevini yerine getiremediği; daha önce de benzer nedenle açılan davada ek ders ücreti yönünden kabul kararı verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ GÜL XXXX XXXXX'IN

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Adana 1. İdare Mahkemesi kararının ısrara yönelik kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Adana ili, Kozan ilçesi, … İlköğretim Okulunda sözleşmeli müdür yetkili sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacı hakkında başlatılan soruşturma sonucunda hizmet sözleşmesinin 13. maddesi uyarınca sözleşmesi feshedilmiştir. Anılan işlemin iptali istemiyle Adana 1. İdare Mahkemesinin 2010/381 esasına kayden açılan davada iptal yolunda karar verilmiş ve bu karar üzerine 04/03/2011 tarihinden itibaren yeniden sözleşme akdedilmek suretiyle Xxxx Xxxxxx Xxxxxx İlköğretim Okulunda göreve başlatılmıştır.

Davacının yenilenen sözleşmesi, Personel Genel Müdürlüğünün 21/03/2011 tarih ve 19145 sayılı yazısı uyarınca Kozan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 13/04/2011 tarih ve 2889 sayılı işlemi ile tekrar feshedilmiş; bu işleme karşı Adana 2. İdare Mahkemesinin 2011/916 esasına kayden açılan dava da iptal kararı ile sonuçlanmıştır.

Anılan iptal kararına dayanılarak 15/04/2011 ile 08/09/2011 tarihleri arasında mahrum kaldığını iddia ettiği 12.826,18 TL maaş alacağı ile 8.589,23 TL ek ders alacağının tazmini için temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :

Anayasamızın 125. maddesinde, idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu; 138. maddesinin

İdari Dava Daireleri Kurulu

dördüncü fıkrasında, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükümlerine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesinin

1. fıkrasında ise, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez...” hükmüne yer verilmiştir.

16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 1. maddesinde; bu Kararın amacının, Milli Eğitim Bakanlığının yönetici, öğretmen, uzman ve usta öğreticileri ile diğer görevlilerinin aylık ve ek ders ücreti karşılığında okutacakları ve okutmuş sayılacakları haftalık ders saatlerinin sayısını, ders görevi alacakların niteliklerini ve diğer hususları düzenlemek olduğu belirtilmiş, 4/f maddesinde; ek ders görevi, aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan ders olarak tanımlanmış, "Görevin Fiilen Yapılması" başlıklı 25. maddesinde de, "Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı hâller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

İdarenin hukuki sorumluluğu, kamusal faaliyetler sonucunda, idare ile bireyler arasında bireyler zararına bozulan ekonomik dengenin yeniden kurulmasını, idarenin eylemlerinden dolayı kişilerin uğradığı maddi zararların idarece tazmin edilmesini sağlayan bir hukuksal kurumdur.

İdare, Anayasa'nın 125. maddesinde de belirtildiği üzere, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde tazmin edilmektedir.

Uyuşmazlıkta da, davacının sözleşmesinin haksız feshedildiği mahkeme kararı ile tespit edilmiş ve mahkemece iptal kararı verilmiştir. Bunun üzerine davacı tekrar işe başlatılmıştır. Davacı taraf, sözleşmesinin feshedildiği tarihten, tekrar göreve başlatıldığı tarihe kadar idarenin hukuka aykırı işlemi nedeniyle fiilen çalışamamış ve çalışamadığı dönemde gerek maaşını gerekse de ek ders ücretini alamamıştır.

İdari Dava Daireleri Kurulu

Davacı, sözleşmesinin feshedildiği dönemde istese de fiilen çalışamayacağından davalı idarenin, hukuka aykırı olduğu tespit edilen işleminden dolayı davacıya verdiği zararın tazmin edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, davacıya sözleşmesinin haksız feshedildiği döneme ilişkin ek ders ücretlerinin de ödenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, ek ders ücretlerinin tazmini isteminin reddine ilişkin İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Adana 1. İdare Mahkemesinin temyize konu 05/12/2019 tarih ve E:2019/1273, K:2019/1181 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Adana 1. İdare Mahkemesine gönderilmesine,

4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/11/2020 tarihinde, esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

GEREKÇEDE KARŞI OY

X- Uyuşmazlıkta, sözleşmesi haksız yere feshedilmeden önce davacı taraf, sözleşmeli müdür yetkili sınıf öğretmeni olarak görev yapmaktadır.

16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders niteliğinde yönetim görevi" başlıklı

10. maddesinde, yönetici pozisyonunda görevli olan öğretmenler için düzenlemeler yapılmış ve anılan düzenlemede belli görevlerde belli saatler için fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödeneceği belirtilmiştir.

Dava konusu uyuşmazlıkta, davacının sözleşmesi haksız feshedilmeden önce Adana ili, Kozan İlçesi, Mahyalar İlköğretim Okulunda sözleşmeli müdür yetkili sınıf öğretmeni olarak düzenlemede yer alan saatler karşılığında fiilen görev yapmış sayılması gerektiğinden ve düzenlemede "müdür" pozisyonunda görev yapan kişiler açısından fiilen çalışma şartı aranmadığından, davacıya, sözleşmesinin feshedildiği tarihten tekrar göreve başlatıldığı tarihe kadar ek ders ücretinin ödenmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, Adana 1. İdare Mahkemesinin 05/12/2019 tarih ve E:2019/1273, K:2019/1181 sayılı ısrar kararının belirtilen gerekçeyle bozulması gerektiği oyuyla karara gerekçe yönünden katılmıyoruz.

İdari Dava Daireleri Kurulu

KARŞI OY

XX- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Adana 1. İdare Mahkemesince verilen ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddi ve ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.

T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/1073 Karar No : 2020/2353

Anxxxxx Xxxxxxxxx : -Disiplin Hukuku,

-Geri Alma,

-Yeni Bir Disiplin Cezası

Özeti : Soruşturma raporunda getirilen teklif doğrultusunda yetkili disiplin amiri tarafından verilerek tebliğ edilen disiplin cezasının, bir disiplin affı kanunu veya yargı makamlarınca verilmiş ve kesinleşmiş bir yargı kararı olmadığı sürece, idarenin tek yönlü iradesi ile geri alınarak yeni bir disiplin cezası tesis edilmesine hukuken olanak bulunmadığı hakkında.

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI): Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi

VEKİLLERİ : Av. … , Av. …

İSTEMİN KONUSU :Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 29/01/2020 tarih ve E:2020/83, K:2020/75 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Gaziantep PTT Başmüdürlüğü, Şehitkamil PTT Merkezi Gatem Şubesinde sözleşmeli gişe memuru olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g), 399 sayılı KHK'nın 45/d ve hizmet sözleşmesinin 15/b maddesi uyarınca sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.

İdari Dava Daireleri Kurulu

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 27/12/2012 tarih ve E:2012/828, K:2012/1724 sayılı kararıyla;

Zimmet suçundan yargılanan davacının, Gaziantep 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 08/12/2011 tarih ve E:2011/379, K:2011/536 sayılı kararı ile 8 ay 10 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği, bu durumda dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile Gaziantep 3. Ağır Ceza Mahkemesinin kararıyla 04/07/2011 tarihinde gün xxxx xxxx sayımında tespit edilen 43.807,00-TL kasa açığının davacının bu parayı zimmetine geçirmesinden kaynaklandığı hususunun sabit olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 03/10/2018 tarih ve E:2016/7512, K:2018/3400 sayılı kararıyla;

Davacı hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda hazırlanan 05/08/2011 tarih ve 27 sayılı soruşturma raporuyla getirilen teklif doğrultusunda, yetkili disiplin amiri tarafından davacının 399 sayılı KHK hükümleri ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/C-(ı) maddesi uyarınca 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, bu cezanın 22/08/2011 tarihinde davacıya tebliğ edildiği ancak PTT Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun 10/10/2011 tarihli toplantısında, davacıya verilen aylıktan kesme cezasının, disiplin amirinin yetkisini aşmak suretiyle bu cezayı verdiğinden bahisle iptal edildiği, daha sonra da davacının son savunması alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g) maddesi ile 399 sayılı KHK'nın 45/d ve hizmet sözleşmesinin 15/b maddesi uyarınca sözleşmesinin feshine karar verildiği, bu durumda davacı hakkında soruşturma raporunda getirilen teklif doğrultusunda yetkili disiplin amiri tarafından verilerek tebliğ edilen, 657 sayılı Kanun'un 135. maddesinde yer alan yedi günlük itiraz süresinin dolması ile de idari yönden kesinleşen aylıktan kesme cezasının, idare tarafından geri alınarak yeni bir disiplin cezası tesis edilmesi mümkün olmadığından, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 27/12/2012 tarih ve E:2012/828, K:2012/1724 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Israr Kararının Özeti: Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 29/01/2020 tarih ve E:2020/83, K:2020/75 sayılı kararıyla; davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, disiplin cezalarının kamu görevlilerinin mevzuata, çalışma düzenine, hizmetin

İdari Dava Daireleri Kurulu

gereklerine aykırı fiillerine karşı düzenlenen idari yaptırımlar olduğu, kamu hizmetlerinden sürekli uzaklaştırılabilmek gibi ağır sonuçlara neden olabilen disiplin cezalarının, ağırlığı ve önemi sebebiyle Anayasa'nın 38. maddesindeki suç ve cezalara ilişkin kurallara tabi tutulduğu, kesinleşen disiplin cezalarının disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden bağlayıcı ve kesin nitelikte olduğu, geri alınarak başka bir disiplin cezası verilmesinin kural olarak olanaksız olduğu, yetkili disiplin amiri ya da kurullarınca verilen disiplin cezalarının ancak, bir yasama tasarrufu olan disiplin affı, bir yargı kararı ya da 657 sayılı Kanun'un 133. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda sicil dosyasından silinme hallerinde ortadan kalkabileceği, hakkında soruşturma raporunda getirilen teklif doğrultusunda yetkili disiplin amiri tarafından verilerek tebliğ edilen, 657 sayılı Kanun'un 135. maddesinde yer alan yedi günlük sürenin dolması ile de kesinleşen aylıktan kesme cezasının idare tarafından geri alınarak yeni bir disiplin cezası tesis edilmesinin mümkün olmadığı, bu nedenle ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Gaziantep 1. İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ XXXXX XXXXXXX'İN

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi ısrar kararının Daire kararı doğrultusunda bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

Gaziantep PTT Başmüdürlüğü, Şehitkamil PTT Merkezi Gatem Şubesinde gişe memuru olarak görev yapmakta iken, davacının çalıştığı 1 nolu gişede 04/07/2011 tarihinde gün xxxx xxxx sayımında 43.807,00-TL kasa açığı tespit edilmiş, davacı, bu durumun işlem yapan bir müşteriden hata ile eksik para alınmasından kaynaklandığını ileri sürerek ertesi gün kasa açığını kapatmış, bu olay nedeniyle başlatılan soruşturma sonucunda düzenlenen 05/08/2011 tarihli soruşturma raporunda söz konusu kasa açığının bir usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunun adli

İdari Dava Daireleri Kurulu

yargılama sonucunda kesinlik kazanacağı belirtilerek davacının aylıktan kesme (sözleşme ücretinden kesme) cezası ile cezalandırılması teklif edilmiş, getirilen teklif doğrultusunda disiplin amiri tarafından, davacının 399 sayılı KHK hükümleri ile 657 sayılı Kanun'un 125/C-(ı) maddesi uyarınca 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.

Ancak PTT Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun 10/10/2011 tarihli toplantısında, davacıya verilen aylıktan kesme cezası, davacının zimmet suçundan yargılandığı davada Gaziantep 3. Ağır Ceza Mahkemesince 8 ay 10 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği göz önünde bulundurularak, disiplin amirinin yetkisini aşmak suretiyle bu cezayı verdiğinden bahisle iptal edilmiş, daha sonra da davacının son savunması alınarak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g) maddesi ile

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 45/d maddesi ve hizmet sözleşmesinin 15/b maddesi uyarınca sözleşmesinin feshine karar verilmiş ve bu karar 24/02/2012 tarihinde yönetim kurulu tarafından onaylanmıştır.

Bunun üzerine sözleşme feshine ilişkin işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinde, Devlet memurluğundan çıkarma cezası, "Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır." şeklinde tanımlandıktan sonra, (g) alt bendinde, "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiili, Devlet memurluğundan çıkarma cezası gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 45/d maddesinde, "Bu Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmak" fiili, sözleşme feshi gerektiren fiiller arasında düzenlenmiş, davacının hizmet sözleşmesinin 15/b maddesinde ise "399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmak" fiili sözleşmenin sona ermesi ve fesih halleri başlığı altında sayılmıştır.

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Kamu görevlilerinin mevzuata, hizmetin gereklerine ve idarenin işleyişine aykırı fiilleri nedeniyle yürütülen soruşturma sonunda tesis edilen disiplin cezaları, disiplin soruşturma emrinin verilmesinden işlemin sicilden silinmesine kadar geçen sürecin her aşaması için öngörülen çok sıkı şekil şartlarına tabi tutulmuştur.

İdari Dava Daireleri Kurulu

Danıştayın yerleşik içtihatlarıyla da kabul edildiği üzere disiplin cezaları, bu sıkı şekil şartlarına tabi yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen ve bu aşamadan sonra ilgili hakkında olduğu kadar, kamu idaresi açısından da kesin ve bağlayıcı nitelikte olan idari işlemlerdir. Bu özelliğinden dolayı kesinleştikten sonra, diğer idari işlemler gibi geri alınarak yeni bir disiplin cezası tesis edilmesi kural olarak olanaksızdır. Disiplin cezaları ancak bir yasama tasarrufu olan disiplin affı kanunu, bir yargı kararı (iptal) veya 657 sayılı Kanun'un 133. maddesinde belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde sicil dosyasından silinme hallerinde ortadan kalkabilir. Uyuşmazlık konusu olayda, davacı hakkında disiplin cezasına konu eylem nedeni ile yürütülen disiplin soruşturması sonucunda hazırlanan 05/08/2011 tarih ve 27 sayılı soruşturma raporuyla getirilen teklif doğrultusunda yetkili disiplin amiri tarafından, davacının, 399 sayılı KHK hükümleri ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/C-(ı) maddesi uyarınca 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, bu cezanın 22/08/2011 tarihinde davacıya tebliğ edildiği ancak PTT Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun 10/10/2011 tarihli toplantısında, davacıya verilen aylıktan kesme cezasının, disiplin amirinin yetkisini aşmak suretiyle bu cezayı verdiğinden bahisle iptal edildiği, daha sonra da davacının son savunması alınarak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g), 399 sayılı KHK'nın 45/d ve hizmet sözleşmesinin 15/b maddesi uyarınca sözleşmesinin feshine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Soruşturma raporunda getirilen teklif doğrultusunda yetkili disiplin amiri tarafından verilerek tebliğ edilen, 657 sayılı Kanun'un 135. maddesinde yer alan yedi günlük itiraz süresinin dolması ile de idari yönden kesinleşen aylıktan kesme cezasının, yukarıda belirtildiği üzere bir disiplin affı kanunu veya yargı makamlarınca verilmiş ve kesinleşmiş bir yargı kararı olmadığı sürece, idarenin tek yönlü iradesi ile geri alınarak yeni bir disiplin cezası tesis edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

Bu itibarla, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi ısrar kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle,

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin temyize konu 29/01/2020 tarih ve E:2020/83, K:2020/75 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

İdari Dava Daireleri Kurulu

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Gaziantep 1. İdare Mahkemesine gönderilmesine,

4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/11/2020 tarihinde esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinde Devlet memurluğundan çıkarma cezası, "Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır." şeklinde tanımlandıktan sonra (g) alt bendinde, "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiili Devlet memurluğundan çıkarma cezası gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.

399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK);

"Sözleşmenin Feshi ve Sona Ermesi" başlıklı 45. maddesinin, birinci fıkrasının, (d) bendinde ise, "Bu Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmak" fiili teşebbüs veya bağlı ortaklıklarda çalışan sözleşmeli personelin sözleşmesinin feshi nedeni olarak düzenlenmiştir.

Olayda, davacı hakkında zimmet suçundan açılan davada 8 ay 10 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinden, dava konusu işleme konu fiilinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g) maddesinde belirtilen yüz kızartıcı ve utanç verici fiil olarak kabul edilmesine imkan bulunmamakta ise de; dosyada mevcut soruşturma raporu ve eklerinden sübuta erdiği anlaşılan eylemi nedeniyle davacının hizmet sözleşmesinin 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 45/d maddeleri ile hizmet sözleşmesinin 15/b maddesi uyarınca feshine ilişkin dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, İdare Mahkemesinin ısrar kararının bu gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.

KARŞI OY

XX- 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması" başlıklı 231. maddesinin beşinci fıkrasında; "Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan

İdari Dava Daireleri Kurulu

yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukuki sonuç doğurmamasını ifade eder." düzenlemesi yer almaktadır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinin beşinci fıkrasının son cümlesi uyarınca, zimmet suçu nedeniyle 8 ay 10 gün hapis cezası ile cezalandırılan davacı hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinden, hükmün davacı hakkında hukuki bir sonuç doğurmayacağı ve dolayısıyla davacının zimmet suçunu işlediğinden bahisle hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(g) maddesi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilemeyeceği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ve İdare Mahkemesinin davanın reddi yolundaki ısrar kararının bu gerekçeyle bozulmasına karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara gerekçe yönünden katılmıyorum.

T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/1116 Karar No : 2020/3305

Anxxxxx Xxxxxxxxx :-İdari İşlemlerde Yetki,

-İptal Kararlarının Gereğinin Yerine Getirilmesi,

-“Yürütme” Maddesinin Değiştirilmiş Olması

Özeti : Yetki yönünden iptal edilen bir yönetmeliğin, davalı idarece yeni bir yönetmelik çıkartılması yoluna gidilmeden, yalnızca "yürütme" maddesinin değiştirilmiş olmasının, anılan yönetmeliğin yetkili idare tarafından çıkartılmış olduğu anlamına gelmeyeceği gibi, usûli eksiklikleri giderilmek suretiyle hukuka uygun hâle geldiği sonucuna varılmasının da mümkün olmadığı ve hukuka aykırı olduğu hakkında.

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : Tarım ve Orman Bakanlığı

(Orman ve Su İşleri Bakanlığı)

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Elektrik Üretim A.Ş.

VEKİL : Av. …

İdari Dava Daireleri Kurulu

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 17/12/2019 tarih ve E:2016/2553, K:2019/4368 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: 30/04/2016 tarih ve 29699 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. ve 3. maddelerinin iptali istenilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 17/12/2019 tarih ve E:2016/2553, K:2019/4368 sayılı kararıyla;

21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 6. fıkrası ile Yönetmelik'e ekli Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisinin Su Kullanım Hakkı ve İşletme Esaslarına İlişkin Tip Anlaşma'nın 40. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle Dairelerinin 2015/1832 esasına kayden açılan davada, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün (DSİ) anılan Yönetmelik'i yayımlamada yetkisinin olmadığı, Yönetmelik'in yayımlanmasında Tarım ve Orman Bakanlığının (mülga Orman ve Su İşleri Bakanlığı) yetkili olduğundan bahisle yürütmenin durdurulması kararı verilmesi üzerine, Bakanlık tarafından, Yönetmelik'in yürütmesi durdurulan maddelerinin tekrar yürürlüğe konması üzerine bakılan davanın açıldığı;

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun "Hidrolik kaynaklara başvuruların değerlendirilmesi" başlıklı 29. maddesinde, "(1) Hidrolik kaynaklar için üretim lisansı almak maksadı ile su kullanım hakkı anlaşması imzalamak üzere yapılan başvurularda, su kullanım hakkı anlaşması imzalanacak tüzel kişiyi belirlemeye DSİ yetkilidir. Aynı kaynak için DSİ’ye birden fazla başvuru yapılmış olması hâlinde; fizibilitesi kabul edilebilir bulunanlar arasından her yıl için birim megavat başına en yüksek oranda hidroelektrik kaynak katkı payı vermeyi teklif eden tüzel kişi, anlaşma imzalanmak üzere belirlenir ve Kuruma bildirilir. (2) Hidroelektrik kaynak katkı payı bedeli her yıl xxxx ayı sonuna kadar DSİ bütçesine gelir kaydedilmek üzere ödenir. (3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar DSİ’nin bağlı olduğu bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." kuralının yer aldığı;

Davanın açıldığı tarihteki hâliyle, Anayasa'nın 124. maddesinde, başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını

İdari Dava Daireleri Kurulu

ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabileceklerinin kurala bağlandığı; Anayasa'nın bu kuralı karşısında, dava konusu Yönetmelik'in yargısal denetiminin, öncelikli olarak, yasal dayanağının bulunup bulunmadığı yönünden yapılması gerektiği;

21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, bu Yönetmelik'in, "6200 sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Maksatlı Kullanımına İlişkin Kanun ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu hükümlerine dayanılarak" hazırlandığının belirtildiği;

Yönetmelik'in dayanağı olarak gösterilen 6200 sayılı Kanun ile 5346 sayılı Kanun'da hidroelektrik enerji üretim tesislerinin kurulması ve işletilmesi kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve tüzel kişiler arasında imzalanacak su kullanım hakkı anlaşması ve diğer konulara yönelik usûl ve esasları belirleyen Yönetmelik'in hangi idare tarafından çıkartılacağına yönelik açık bir düzenlemeye yer verilmemiş olmakla birlikte, 6446 sayılı Kanun'un "Hidrolik kaynaklara başvuruların değerlendirilmesi" başlıklı 29. maddesinin 3. fıkrasında "Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar DSİ’nin bağlı olduğu bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." kuralının yer aldığı;

30/04/2016 tarih ve 29699 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 1. maddesinde, Yönetmeliğin 11. maddesinin 6. fıkrasının, "21/2/2015 tarihinden önce imzalanan Su Kullanım Hakkı Anlaşmalarında yer alan K1 tanımı, ödemeye esas üretim yılında gerçekleşen yıllık ortalama piyasa takas fiyatı şeklinde uygulanır.” şeklinde; 2. maddesinde, "Yürütme" başlıklı 23. maddesinde yer alan "Bu Yönetmelik Hükümlerini Devlet Su İşleri Genel Müdürü yürütür." hükmünün "Bu Yönetmelik hükümlerini Orman ve Su İşleri Bakanı yürütür.” olarak değiştirildiğinin belirtildiği; 3. maddesinde, aynı Yönetmeliğin Ek-1'inde yer alan Tip Anlaşma'nın 40. maddesinin 2. fıkrası değiştirilerek, hidroelektrik kaynak katkı payı teklif verme toplantısı Yönetmelik'in yürürlük tarihi olan 21/02/2015 tarihinden önce gerçekleştirilen projeler için hidroelektrik kaynak katkı payı tutarının hesaplanmasında kullanılacak formülasyona yer verildiği; 4. maddesinde,

İdari Dava Daireleri Kurulu

"Yönetmeliğin yayımı tarihinde yürürlüğe girdiği"; 5. maddesinde ise, "Bu Yönetmelik hükümlerini Orman ve Su İşleri Bakanı yürütür." düzenlemesinin yer aldığı;

21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 6. fıkrası ile Yönetmelik'e ekli Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisinin Su Kullanım Hakkı ve İşletme Esaslarına İlişkin Tip Anlaşma'nın 40. maddesinin 2. fıkrasının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle açılan davada, Dairelerinin 18/02/2016 tarih ve E:2015/1832 sayılı kararıyla; "6446 sayılı Kanun'un açık düzenlemesine göre, dava konusu Yönetmeliğin çıkarılmasına ilişkin yetki DSİ'nin bağlı olduğu Orman ve Su İşleri Bakanlığı'na ait olduğu hâlde Yönetmelik DSİ Genel Müdürlüğü'nce çıkarılmış olup resmî yazışma kuralları gereği Resmî Gazete'de yayımlanmak üzere Bakan imzasıyla Başbakanlığa gönderilmiş olması Yönetmeliğin Bakanlıkça çıkarıldığı anlamına gelmeyeceğinden, dava konusu Yönetmelikte yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle Yönetmelik'in dava konusu edilen maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği ve bu karar üzerine 21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik'te değişiklik yapılmasına ilişkin dava konusu Yönetmelik'in 30/04/2016 tarih ve 29699 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, Dairelerinin 18/02/2016 tarih ve E:2015/1832 sayılı kararına yapılan itirazın ise, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/05/2016 tarih ve YD İtiraz No:2016/280 sayılı kararıyla reddedildiği;

Dava konusu Yönetmeliğin, 6446 sayılı Kanun'un 29. maddesiyle Tarım ve Orman Bakanlığına (mülga Orman ve Su İşleri Bakanlığı) verilen yetki çerçevesinde adı geçen Bakanlık tarafından çıkarılan yeni bir Yönetmelik olmadığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce çıkarılan ve 21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik'te değişiklik yapılmasına ilişkin olduğu;

İdare hukukunda yetkinin, belirli organ ve makamlara Anayasa ve yasalarla tanınmış karar alma gücü olduğu, Kamu Hukuku ilkelerine göre, yasa koyucu tarafından hangi makam ve merciye verilmiş ise, yetkinin ancak o makam ve merci tarafından kullanabileceği, bu özelliği itibarıyla idarî işlemin temel unsurlarından olan yetki, aynı zamanda kamu düzenine ilişkin olduğundan, idari işlemlerin, Anayasa ve yasaların yetkili kıldığı idare, makam ve kamu görevlileri tarafından tesis edilmesinin zorunlu olduğu, yetkiyle ilgili İdare hukukunun bilinen bu ilkesine göre yetkili makam yerine

İdari Dava Daireleri Kurulu

bir başka makamın işlem tesis etmesinin, işlemi yetki yönünden hukuka aykırı hâle getireceği; ayrıca, yetkisiz makam tarafından tesis edilen bireysel ya da düzenleyici nitelikteki işlemlerin, ilgili idaresince kaldırılmadan ya da iptal edilmeden, yetkili makam tarafından sonradan verilecek bir "olur"la veya yapılacak bir değişiklikle hukuka uygun hâle getirilmelerinin de mümkün olmadığı;

Anayasa'nın 124. maddesi ile 6446 sayılı Kanun'un 29. maddesindeki kurallar birlikte değerlendirildiğinde, elektrik piyasasında üretim faaliyetinde bulunmak üzere su kullanım hakkı anlaşması imzalanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyecek Yönetmeliği çıkarma yetkisinin Tarım ve Orman Bakanlığına (mülga Orman ve Su İşleri Bakanlığı) ait olduğu, Dairelerinin 18/02/2016 tarih ve E:2015/1832 sayılı kararından sonra, davalı idarece yeni bir Yönetmelik çıkartılması yoluna gidilmeden, yalnızca uyuşmazlık konusu Yönetmelik'in "Yürütme" maddesinin değiştirilmiş olmasının, anılan Yönetmelik'in yetkili idare olan Tarım ve Orman Bakanlığınca (mülga Orman ve Su İşleri Bakanlığı) çıkartılmış olduğu anlamına gelmeyeceği gibi, usûli eksiklikleri giderilmek suretiyle hukuka uygun hâle geldiği sonucuna varılmasının da mümkün olmadığı;

Bu durumda, 30/04/2016 tarih ve 29699 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in davaya konu edilen 1. ve 3. maddelerinde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu düzenlemelerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 18/02/2016 tarih ve E:2015/1832 sayılı yürütmeyi durdurma kararının Yönetmeliğin tümü yönünden verildiğinin kabulüyle yorum yapılmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ NUXXX XXXXXXXX'XXX

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

İdari Dava Daireleri Kurulu

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;

"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,

2. Dava konusu Yönetmelik düzenlemelerinin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 17/12/2019 tarih ve E:2016/2553, K:2019/4368 sayılı kararının ONANMASINA,

3. Kesin olarak, 21/12/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

21/02/2015 tarih ve 29274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin bakılan davadan önce uyuşmazlık konusu yapılan bazı maddeleri, Danıştay Onüçüncü Dairesi kararıyla, 6446 sayılı Kanun'un açık düzenlemesine göre, dava konusu Yönetmeliğin çıkarılmasına ilişkin yetki DSİ'nin bağlı olduğu Tarım ve Orman Bakanlığına (dava tarihinde Orman ve Su İşleri Bakanlığına) ait olduğu hâlde, Yönetmeliğin DSİ Genel Müdürlüğünce çıkarıldığı, resmi yazışma kuralları gereği Resmî Gazete'de yayımlanmak üzere Bakan imzasıyla Başbakanlığa gönderilmiş olmasının, Yönetmeliğin Bakanlıkça çıkarıldığı anlamına gelmeyeceğinden, dava

İdari Dava Daireleri Kurulu

konusu Yönetmelikte yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptal edilmiştir.

Dava konusu, 30/04/2016 tarih ve 29699 sayılı Resmî Gazete'de Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yayımlanan "Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 2. maddesinin, "Yürütme" başlıklı 23. maddesinde yer alan "Bu Yönetmelik Hükümlerini Devlet Su İşleri Genel Müdürü yürütür." düzenlemesinin "Bu Yönetmelik hükümlerini Orman ve Su İşleri Bakanı yürütür.” olarak değiştirildiği görülmektedir.

Bu nedenle, Danıştay Onüçüncü Dairesinin bahsedilen iptal kararında yer verilen hukuka aykırılıkların dava konusu Yönetmelik düzenlemesi ile giderildiği dikkate alındığında, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile iptal kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.

T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/2706 Karar No : 2021/150

Anxxxxx Xxxxxxxxx : -Ecrimisil İhbarnamesi,

-İtiraz,

-Ödeme Emri

Özeti : Ecrimisil ihbarnamesine süresi içinde itiraz isteminde bulunulduğu halde, ödeme emrine dayanak teşkil edecek bir ecrimisil düzeltme ihbarnamesi bulunmamasına rağmen, kamu alacağının kesinleştiğinden bahisle düzenlenen ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı hakkında.

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Telekomünikasyon AŞ.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : Baskil Mal Müdürlüğü

İSTEMİN KONUSU : Elazığ 1. İdare Mahkemesinin 08/06/2020 tarih ve E:2020/105, K:2020/375 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

İdari Dava Daireleri Kurulu

Dava Konusu İstem: Elazığ ili, Baskil ilçesi, Kayabeyli Köyünde bulunan Hazineye ait 11.000 m² yüzölçümlü taşınmazın 10 m²'sinin, 12/07/2006-11/07/2011 tarihleri arasında davacı tarafından verici direği yapılmak suretiyle işgal edildiğinden bahisle tahakkuk ettirilen 25.100,00 TL ecrimisil bedelinin tahsiline ilişkin olarak düzenlenen 30/12/2011 tarih ve 20111230665080000004 sayılı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Elazığ 1. İdare Mahkemesinin 29/06/2012 tarih ve E:2012/276, K:2012/1209 sayılı kararıyla;

Dava konusu ödeme emrinin dayanağı olan 13/07/2011 tarihli ecrimisil ihbarnamesinin 20/07/2011 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, 01/08/2011 tarihinde söz konusu ecrimisil ihbarnamesine itiraz edildiği, davalı idarece itirazın cevap verilmemesi suretiyle zımnen reddedilmesi üzerine, mevzuatta belirtilen süre içerisinde ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle dava açılmadığı, böylelikle söz konusu amme alacağının kesinleştiğinin görüldüğü;

Davacı tarafından kesinleşen söz konusu kamu alacağının tahsili amacıyla tanzim olunan ödeme emrinin iptali istemiyle açılan bu davada ileri sürülen itirazların da, 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesi kapsamında bulunmaması karşısında, dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 22/03/2018 tarih ve E:2016/5692, K:2018/1200 sayılı kararıyla;

Davacının, dava dilekçesinde ecrimisil borcunun bulunmadığı ve ecrimisil bedelinin olması gerekenden yüksek belirlendiği yönünden esastan itirazlarının bulunduğu; dolayısıyla, ödeme emri aşamasında böyle bir borcu olmadığı veya bu kadar olmadığı yolundaki itirazlarının mahkemece incelenmesi gerekirken, davacının iddiaları göz önüne alınmayarak uyuşmazlığın esası yönünden bir inceleme yapılmadan karar verildiği;

Ödeme emrinin dayanağı olan tahakkuk işlemine karşı dava açılmamış olmasının, davacının ecrimisil borcunu kabul ettiği anlamına gelmeyeceği gibi 13/07/2012 tarihli ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazında da borca itiraz ettiğinin anlaşılması karşısında, bu davayla beraber davacının 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesi uyarınca, böyle bir borcu olmadığı yolundaki itirazının yargısal incelemesinin yapılarak karar verilmesi gerekirken, İdare Mahkemesince ödeme emrinin dayanağı olan ecrimisil ihbarnamesine dava açılmadığından kesinleştiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılarak

İdari Dava Daireleri Kurulu

Elazığ 1. İdare Mahkemesinin 29/06/2012 tarih ve E:2012/276, K:2012/1209 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Israr Kararının Özeti: Elazığ 1. İdare Mahkemesinin 08/06/2020 tarih ve E:2020/105, K:2020/375 sayılı kararıyla;

İşlemler zincirinin ayrı bir halkasını oluşturan her işlemde mevcut hukuka aykırılıkların, yalnızca o işlemi hukuka aykırı kılabileceği ve yalnızca o işlemin iptali istemiyle açılacak idari davada ileri sürülmesi halinde idari yargı tarafından dikkate alınabileceği; aksi takdirde idari işlemin sürekli ortadan kaldırılma riski bulunacağı ve bu durumun idarenin sürekliliği ve işleyişi açısından aksamaya sebebiyet vermesinin yanı sıra, süresinde dava konusu edilmeyen işleme karşı dava süresinin ihyası sonucunu doğuracağı;

Ödeme emrinin dayanağını oluşturan idari işlemin hukuka uygunluk denetimi ancak bu işleme karşı açılmış bir davada mümkün olduğundan, kamu alacağını oluşturan dayanak işlemde olabilecek hukuka aykırılıkların ödeme emrine karşı açılan davada "borcum yoktur" iddiası kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı;

Öte yandan, aksi bir düşüncenin kabulü ile ödeme emrine karşı açılan davada dayanağı işlemin hukuka uygunluk denetiminin yapılması sonucunu doğuracak bir yaklaşımın; çoğu durumda ödeme emrinin dayanağı işlemi tesis eden idare ile tahsil idaresinin farklı olması nedeniyle hasım mevkiinde tahsil idaresinin olmasından ötürü, hukuka uygunluk denetiminin, dayanak işlemi tesis eden ve savunma durumunda olan idarenin taraf olarak dahil edilmediği bir davada dayanak işlem yönünden taraf sıfatı olmayan tahsil idaresinin husumetiyle yapılması durumunu ortaya çıkaracağı; bu durumun da, yargılama usulüne uygun düşmeyeceği gibi dayanak işlemi tesis eden idare yönünden adil bir yargılama yapılmaması neticesini doğuracağı gerekçesi eklenmek suretiyle, davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ecrimisil ihbarnamesine yapılan itiraz üzerine idare tarafından düzeltme ihbarnamesi gönderilmeksizin ödeme emri düzenlenmesinin hukuka aykırı olduğu; uyuşmazlığa konu verici direğinin kullanımına ilişkin olarak TRT ile bir protokol yapıldığı ve bu protokol gereğince, istasyonda bulunan ve şirketlerine ait olan tüm araç, donanım ve cihazların, tüm hak ve alacaklar ile borçların TRT'ye devredildiği, bu nedenle konunun muhatabının TRT olduğu, Danıştay Onuncu Dairesinin bozma gerekçelerini değerlendirmeden verilen ısrar kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

İdari Dava Daireleri Kurulu

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ XXXXXX XXXXXXX'UN

DÜŞÜNCESİ : Olayda; dava konusu ödeme emri, konusunu oluşturan ecrimisil alacağının, ilgili zımni ret işlemine karşı süresinde dava açılmayarak kesinleştiğinden bahisle tahsili amacıyla düzenlenmiş ise de; ecrimisil ihbarnamesine karşı süresi içerisinde yapılan itiraz başvurusunun karara bağlanmadığı, başka bir ifade ile, kamu alacağının henüz idari yönden kesinleşmediği anlaşıldığından, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 86. maddesi gereğince yapılan itiraz başvurularını 30 gün içinde karara bağlayarak ilgilisine tebliğ etme görevi olan idarenin, davacının itiraz başvurusunu yanıtlamak yerine, davacıya tanınan bir hak olan zımni ret müessesesini davacı aleyhine kullanmak suretiyle ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, davacının temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT :

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan haliyle 75. maddesinde, "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz." hükmü,

2886 sayılı Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin "Ecrimisil ihbarnamesinin tebliği ve itiraz" başlıklı 86. maddesinde; ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabileceği; düzeltme taleplerinin, talep tarihinden

İdari Dava Daireleri Kurulu

itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanacağı ve sonucun karar tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde düzenlenecek ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edileceği hükmü,

"Ecrimisilin kesinleşmesi, vade tarihi ve tahsili" başlıklı 87. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, ecrimisilin; ecrimisil ihbarnamesinin, düzeltme talebinde bulunulmuş ise ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde muhasebe birimlerine ödeneceği; ecrimisil ihbarnamesinin, düzeltme talebinde bulunulmuş ise ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde muhasebe birimlerine rızaen ödenmeyen ecrimisilin; düzeltme talebinde bulunulmamış ise yüzde yirmi indirim yapılmak suretiyle milli emlak birimlerince, dava açma süreleri geçtikten sonra 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilmek üzere vergi dairelerine veya gelir servislerine intikal ettirileceği hükümleri yer almıştır.

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 86. maddesinde; ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabileceği; düzeltme taleplerinin, talep tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanacağı ve sonucun karar tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde düzenlenecek ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edileceği hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan Yönetmeliğin 87. maddesinde, ecrimisil ihbarnamesine itiraz edilmesi durumunda, alacağın kesinleşmesi; ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde muhasebe birimlerine rızaen ödenmemesi ve dava açma sürelerinin geçmiş olması şartına bağlanmıştır.

Ecrimisil uygulamaları çerçevesinde idarece tahakkuk ettirilen ecrimisil alacakları ile tesis edilen ihbarnamelere karşı itiraz yolları Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin yukarıda belirtilen maddelerinde özel olarak düzenlenmiş olup, itirazlarda idarece yazılı bir karar alınması ve alınan bu kararların ilgililerine tebliğ edilmesi zorunlu kılınmış ve kesinleşme şartları belirlenirken, ihbarnameye itiraz edilmesi durumunda düzeltme ihbarnamesinin tebliğinden itibaren sürelerin işlemeye başlayacağı açıkça ifade edilmiştir.

İdari Dava Daireleri Kurulu

Başka bir anlatımla, ilgili idareler kendilerine yapılan itirazları yazılı olarak cevaplamak ve bu cevabı ilgilisine tebliğ etmek zorunda olup, itirazların cevap verilmemek suretiyle zımnen reddedilmesine olanak tanınmamıştır.

Bilindiği üzere idari işlemler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde öngörülen yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarından hukuka aykırı olup olmadığı yönünden yargısal denetime tabi tutulmaktadır.

Yönetmelikle kural altına alınan itirazları yazılı olarak cevaplamak ve bu cevabı ilgilisine tebliğ etmek mecburiyeti; idari işlemin "şekil" yönünden yargısal denetime tabi tutulması gereken unsurlarından birisidir.

Bir idari işleme yazılı olma kuralı getirilmesindeki amaç; bu idari işlemin 2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinde öngörülen sebep, konu ve maksat unsurları yönünden de hukuka uygunluğunun idarece ortaya konulması gerekliliğinin yanında, yargı denetimi sırasında idari işlemin sebep, konu ve maksat unsurları yönünden irdelenebilmesine olanak sağlamaktır.

Dosyanın incelenmesinden; Elazığ ili, Baskil ilçesi, Kayabeyli Köyünde bulunan Hazineye ait 11.000 m² yüzölçümlü taşınmazın 10 m²'sinin, 12707/2006-11/07/2011 tarihleri arasında davacı tarafından verici direği yapılmak suretiyle işgal edildiğinden bahisle 25.100,00 TL ecrimsil istenilmesine ilişkin 13/07/2011 tarihli ecrimisil ihbarnamesinin 20/07/2011 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, 01/08/2011 tarihinde söz konusu ecrimisil ihbarnamesine itiraz edilmesi sonrasında davalı idarece itiraza cevap verilmemek suretiyle itirazın zımnen reddedildiği ve mevzuatta belirtilen süre içerisinde ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle dava açılmadığı, böylelikle söz konusu amme alacağının kesinleştiğinden bahisle, söz konusu amme alacağının tahsili amacıyla dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmıştır.

Olayda; her ne kadar, dava konusu ödeme emri, konusunu oluşturan ecrimisil alacağının, ilgili zımni ret işlemine karşı süresinde dava açılmayarak kesinleştiğinden bahisle tahsili amacıyla düzenlenmiş ise de; ecrimisil ihbarnamesine karşı süresi içerisinde yapılan itiraz başvurusunun karara bağlanmadığı, başka bir ifade ile, kamu alacağının henüz idari yönden kesinleşmediği anlaşıldığından, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 86. maddesi gereğince yapılan itiraz başvurularını 30 gün içinde karara bağlayarak ilgilisine tebliğ etme görevi olan idarenin, davacının itiraz başvurusunu yanıtlamak yerine, davacıya tanınan bir hak olan zımni

İdari Dava Daireleri Kurulu

ret müessesesini davacı aleyhine kullanmak suretiyle ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.

Bu itibarla, ecrimisil ihbarnamesine süresi içinde itiraz isteminde bulunulduğu halde, ödeme emrine dayanak teşkil edecek bir ecrimisil düzeltme ihbarnamesi bulunmamasına rağmen, kamu alacağının kesinleştiğinden bahisle düzenlenen ödeme emrinde ve davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin, Elazığ 1. İdare Mahkemesinin temyize konu 08/06/2020 tarih ve E:2020/105, K:2020/375 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Elazığ 1. İdare Mahkemesine gönderilmesine,

4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinde; Elazığ 1. İdare Mahkemesinin temyize konu 08/06/2020 tarih ve E:2020/105, K:2020/375 sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddi ile davanın reddi yolundaki ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.

İdari Dava Daireleri Kurulu

T.C.

D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2020/2164 Karar No : 2021/190

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Alternatif Xxxx,

-Toprak Koruma Kurulu,

-Tarım Dışı Amaçlı Arazi Kullanımı Kararı

Özeti : Anayasa ve 5403 sayılı Kanun hükümlerine göre, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımını önlemenin Devletin öncelikli görevi olduğu, ancak kamu yararının gerekli kıldığı durumlarda bu arazilerin tarım dışı amaçlı faaliyetlere ayrılmasına alternatif alan bulunmaması ve Toprak Koruma Kurulunun uygun görüşünün alınması koşuluyla izin verilebileceği hakkında.

TEMYİZ EDENLER :

I- (DAVALILAR) : 1- Tarım ve Orman Bakanlığı

(Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı)

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

2- Aydın Valiliği

VEKİLİ : Av. …

II- (DAVALILAR YANINDA MÜDAHİL) : … Tarım Ürünleri

Çırçır Hayvancılık San. ve Tic. Ltd. Şti.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : S.S. … Pamuk ve Yağlı Tohumlar

Tarım Satış Kooperatifi

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2020/786, K:2020/719 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Aydın Valiliği İl Toprak Koruma Kurulunun 11/11/2014 tarih ve 66 sayılı oturum ile kabul ettiği tarım dışı amaçlı arazi kullanım kararı ile bu kararı onaylayan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 27/11/2014 tarih ve 8649 sayılı kararının Aydın İli, Söke

İdari Dava Daireleri Kurulu

İlçesi, Özbaşı Mahallesinde bulunan … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 09/10/2018 tarih ve E:2016/710, K:2018/1115 sayılı kararıyla;

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü tarafından dava konusu taşınmazla ilgili olarak hazırlanan 29/09/2014 tarihli etüt raporunda; dava konusu taşınmaz üzerinde izinlendirilmiş tarımsal amaçlı depoların bulunduğu alan haricinde geriye dönülemez şekilde toprak yapısının bozulduğu 6.520 m2'lik alan için 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 21. maddesi kapsamında işlem uygulanması gerektiği, taşınmaz üzerinde 9.430 m2 alanda kurulu tesisin çırçır fabrikasına dönüştürülmesi amacını taşıyan tarım dışı amaçlı arazi kullanım talebinin 5403 sayılı Kanun'un 13. maddesi kapsamında İl Toprak Koruma Kurulunda görüşülerek, uygun görülmesi durumunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından değerlendirilmesi gerektiğinin vurgulandığı,

Toprak Koruma Kurulunca, Söke İlçesi, Özbaşı Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan 9.430 m2'lik tesisin, çırçır fabrikasına dönüştürülmesine yönelik tarım dışı amaçlı kullanım talebinin, izinlendirilmiş tarımsal amaçlı depoların bulunduğu alan haricinde, geriye dönülemez bozulmaların tespit edildiği 6.520 m2'lik alan için 5403 sayılı Kanun'un 21. maddesi kapsamında işlem uygulanması koşuluyla uygun görüldüğü,

Anılan Toprak Koruma Kurulu kararında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğünün dava konusu taşınmazın çırçır fabrikası olarak kullanılması yönünde kamu yararı kararının bulunduğu, halihazırda taşınmaz üzerinde depo olarak bir tesisin bulunduğu, müteşebbisin çırçır fabrikası kurmak amacıyla ayrıca bir tarım arazisine zarar vermesini önleyeceği hususlarının da belirtildiği,

Mahkemelerince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan rapor ve ek raporda; dava konusu taşınmazın sulu mutlak tarım arazisi niteliğinde olduğu, bu nedenle tarımsal amaçlı kullanım için ayrılmış alan olarak değerlendirilmesi gerektiği, arazide mevcut tesis ve/veya beton kaplamanın 5403 sayılı Kanun'a uygun olarak tesis edilmediği, 5403 sayılı Kanun'un 21. maddesine göre, tarım dışı arazi kullanımına izin alınmaksızın başlanılması nedeniyle işlem uygulanması gerekirken, dava konusu alanın tarım dışı kullanıma uygun olduğundan hareketle işlem yapıldığı, bu tür tesislerin Aydın, Muğla, Denizli Planlama

İdari Dava Daireleri Kurulu

Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planına göre Söke İlçesinde yer alan konut dışı kentsel çalışma alanı, küçük sanayi sitesi, sanayi alanı, organize sanayi bölgesi alanlarında yapılmasının uygun olacağı, çırçır fabrikasının, çevreye vereceği toz, atık gibi zararlarının kontrol edilebilmesi için böyle bir sanayi bölgesinde bulunmasının yararlı olacağı, ayrıca bölgede, tesisin kurulabileceği davaya konu alanlardan tuzluluk, alkalilik, bozuk drenaj vb. sorunlar nedeniyle verimlilik açısından daha düşük değere sahip arazilerin mevcut olduğu yönünde tespit ve görüşlere yer verildiği,

Anılan bilirkişi raporlarının, 5403 sayılı Kanun'un 21. maddesi uyarınca uygulanan yaptırıma ilişkin değerlendirmeler dışında hükme esas alınabilecek yeterlikte bulunduğunun anlaşıldığı,

Anayasa ve 5403 sayılı Kanun hükümlerine göre, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımını önlemenin Devletin öncelikli görevi olduğu, ancak kamu yararının gerekli kıldığı durumlarda bu arazilerin tarım dışı amaçlı faaliyetlere ayrılmasına alternatif alan bulunmaması ve Toprak Koruma Kurulunun uygun görüşünün alınması koşuluyla izin verilebileceği,

Mevzuatta aranılan koşulların sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilirken alternatif alan bulunup bulunmadığı konusunda bir inceleme ve araştırma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise çalışmaların yeterli olup olmadığı ve bu süreçte hazırlanan rapor ve görüşlerin dikkate alınıp alınmadığının göz önünde tutulması gerektiği,

Öte yandan, 5403 sayılı Kanun'un 13. maddesinin birinci fıkrası gereğince alternatif alan değerlendirmesinin, tesisin kurulacağı yer ve çevresiyle sınırlı olarak değil, insan, çevre, toplum sağlığı ve yapısı ile tarıma olabilecek olumsuz etkileri gözetilerek, bu etkinin hiç ya da genel kabul görmüş standartlar dahilinde sağlanabileceği alanlar da değerlendirilerek yapılmasının Anayasa'nın 45. maddesi açısından bir zorunluluk olduğu, ayrıca bu tür bir değerlendirmenin 5403 sayılı Kanun'un amacına da uygun düşeceği,

Bu durumda, dava konusu taşınmaz ile ilgili olarak düzenlenen 29/09/2014 tarihli etüt raporunda alternatif alan araştırmasının yalnızca tesisin kurulacağı yer ve çevresinde daha az verimli arazi tespit edilmemesine yönelik olduğu, bu süreçte tesisin kurulacağı arazi ve çevresi dışında alternatif alan bulunup bulunmadığına yönelik olarak bir inceleme ve araştırma yapılmadan söz konusu alanın tarım dışı kullanımına izin verildiği, etüt raporunun alternatif alan araştırması anlamında açık, somut, ayrıntılı ve yeterli olmadığı, öte yandan alternatif alan bulunmamasının bir diğer gerekçesi olarak halihazırda taşınmaz üzerinde tarımsal deponun mevcut olmasının ve geri dönülmez şekilde bozulmaların yer almasının

İdari Dava Daireleri Kurulu

gösterildiği, oysaki bu gerekçenin tarım arazilerinin korunmasını engelleyip bu tip ihlallerin önünü açabilecek mahiyette bir gerekçe olduğu,

Kaldı ki, kurulması planlanan çırçır fabrikasının Bakanlıkça kamu yararı kararı alınmış herhangi bir plan veya yatırım kapsamında olduğunu gösterir bilgi ya da belgenin de sunulamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti: İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 14/03/2019 tarih ve E:2019/89, K:2019/212 sayılı kararıyla;

İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idareler ile davalı idareler yanında müdahil tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 28/01/2020 tarih ve E:2019/8616, K:2020/60 sayılı kararıyla;

5403 sayılı Kanun'da ülkemiz açısından kıt bir kaynak olan tarım arazilerinin verimli, dengeli ve ekonomik olarak değerlendirilmesinin amaçlanarak, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı için birden çok koşulun bir arada bulunmasının öngörüldüğü,

Bu bağlamda; mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamayacağı, ancak alternatif alan bulunmaması ve sayma suretiyle belirtilen şartların bulunması durumunda; Toprak Koruma Kurulunun uygun görüşü üzerine, Tarım ve Orman Bakanlığınca (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) veya Valiliklerce tarım dışı kullanıma izin verilebileceği, belirtilen izin alındıktan sonra ise imar planı veya imar planı değişikliği yapılarak tarım arazilerinin değişik amaçlara tahsis edilmesinin mümkün olduğu,

Alternatif alan bakımından uyuşmazlık incelendiğinde;

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü tarafından dava konusu taşınmazla ilgili olarak hazırlanan 29/09/2014 tarihli etüt raporunda; taşınmazın etrafında daha az verimli arazi tespit edilemediği ve halihazırda taşınmaz üzerinde tarımsal depoların bulunduğu tespitlerine yer verilerek alternatif alan olmadığının belirtildiği,

İdari Dava Daireleri Kurulu

Söke Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğünün 09/03/2011 tarih ve 2011/030 sayılı yazısında çırçır tesisi için organize sanayi bölgesi içerisinde yer olmadığının belirtildiği,

İlk derece mahkemesi tarafından yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan 22/03/2018 havale tarihli ek bilirkişi raporunda ise; dava konusu yerde yapılmak istenilen çırçır fabrikasının organize sanayi bölgesi içerisinde yer almasının uygun olacağı ifade edildikten sonra, bölgede, tesisin kurulabileceği tuzluluk, alkalilik, bozuk drenaj vb. sorunlar nedeniyle verimlilik açısından davaya konu araziden daha düşük tarımsal verime sahip arazilerin mevcut olduğu tespitine yer verilmekle birlikte, bu alternatif alanların nereler olabileceği, bu yerlerin dava konusu alandan ne gibi öncelikleri olabileceği yönünde bir tespite yer verilmediğinin anlaşıldığı,

Buna karşın, dava konusu taşınmaz için hazırlanan etüt raporunda, dava konusu yerin alternatifinin bulunmadığı tespitine yer verildiği ve Söke Organize Sanayi Bölgesinde de tesise yer olmadığının ortaya konulduğunun görüldüğü,

Bu nedenle, dava konusu yer dışında alternatif alan bulunmadığı yönünde idarece yapılan tespit yerinde görüldüğünden, dava konusu alana alternatif alan bulunabileceği yönündeki bilirkişi raporunun hükme esas alınabilir nitelikte olmadığı sonucuna ulaşıldığı,

Uyuşmazlığın kamu yararı yönünden incelenmesine gelince;

Aydın Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü tarafından 01/09/2014 tarihinde davaya konu tesisin de içinde bulunduğu tesisler hakkında yapılan değerlendirmede söz konusu tarımsal depo izinli tesislerin çırçır tesislerine dönüştürülmesinde, kişiler ve toplum yararı birlikte gözetilerek insan, toplum ve çevre ilişkilerinde dengenin bozulmayacağı, ekonomik, ekolojik ve toplumsal kayıplar bakımından toplum aleyhine sonuçlar doğurmayacağı, tesis büyüklüğünün %10-15'ini çırçırlama faaliyetinin oluşturduğu, geri kalan kısımda pamuk depolandığı, pamuğun hasattan sonra bekletilmeden çırçırlanması gerektiğinden çırçır tesislerinin pamuk ekim alanlarına yakın olması gerektiği belirtilerek, dava konusu alanda çırçır fabrikası kurulmasında 5403 sayılı Kanun'a göre kamu yararı bulunduğunun ifade edildiği,

Uyuşmazlıkta, davalı idarelerce, dava konusu tarım arazisinin amaç dışı kullanımının, sosyal ve ekonomik açıdan daha fazla kamusal yarar sağlayacağının, yapılacak tesis ile insan, toplum ve çevre ilişkilerinde dengenin bozulmayacağının, ekonomik, ekolojik ve toplumsal kayıplar bakımından toplum aleyhine sonuçlar doğmayacağının, aksine yapılacak tesisin tarımsal faaliyeti destekleyeceğinin sebepleriyle birlikte ortaya

İdari Dava Daireleri Kurulu

konulduğu görüldüğünden, İdare Mahkemesi kararında yer alan, Bakanlıkça kamu yararı kararı alınmış herhangi bir plan veya yatırım kapsamında olduğunu gösterir bilgi belge sunulamadığı yönündeki gerekçede de hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle,

Dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen Aydın 1. İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 14/03/2019 tarih ve E:2019/89, K:2019/212 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Israr Kararının Özeti: İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2020/786, K:2020/719 sayılı kararıyla;

İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurularının reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahil tarafından, İdare Mahkemesi kararına esas alınan ek bilirkişi raporunda herhangi bir alternatif alan önerisinin yer almadığı, toprak bilimi açısından her arazinin alternatifini bulmanın mümkün olduğu, ancak bu şekilde değerlendirme yapılmasının kamu yararı ile bağdaşmayacağı, bilirkişi raporunda imar planına dayalı olarak belirtilen alternatif alanlarda pamuğun parlayıcı özelliği nedeniyle çırçır tesisi kurulmasının mümkün olmadığı, ayrıca çırçırlama faaliyetlerinin yılın sadece 2-3 aylık dönemlerinde yapılması nedeniyle, sanayi sitesi ya da organize sanayi bölgesi olarak ayrılan yerlerde bu tesisler kurulmasının yılın geri kalan dönemlerinde anılan tesisler için ayrılan alanların atıl kalması sonucunu doğuracağı, ayrıca büyük depolar gerektiren bu tesislerin depo ihtiyaçlarının bu alanlardan karşılanma imkanının bulunmadığı, çırçır fabrikalarının pamuk ekim alanlarına yakın olması gerektiği, aksi takdirde taşınma sırasında hem trafik yoğunluğuna sebebiyet verileceği hem de pamuğun bozulma riskiyle karşı karşıya kalacağı, mevcut çırçır tesislerinin hemen hemen tamamının pamuk ekim alanlarında kurulu olduğu, ayrıca Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğünce hazırlanan raporda Söke ilçesinde yeni çırçır tesislerine ihtiyaç bulunduğunun ortaya konulduğu, söz konusu çırçır tesislerinde birçok kişinin çalıştığı ve bu tesislerin kamu yararına olduğu, bu nedenlerle, gerekçesiz olarak verilen ısrar kararının Danıştay Dairesi kararında yer alan gerekçeler doğrultusunda bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

İdari Dava Daireleri Kurulu

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesince verilen ısrar kararının, usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ XXXXXXXX XXXXXXXX'IN

DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi

7. İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalı idareler yanında müdahilin duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden, davalı idarelerden Tarım ve Orman Bakanlığı ile davalı idareler yanında müdahilin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEŠERLENDİRME:

Danıştay dava daireleri ile bölge idare mahkemelerinin temyize tabi kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;

"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,

2. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurularının reddi yolundaki İzmir Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin temyize konu 09/07/2020 tarih ve E:2020/786, K:2020/719 sayılı ısrar kararının ONANMASINA,