BORÇLAR KANUNU AÇISINDAN TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE ALICIYI KORUYAN GERİ ALMA HAKKI(*)
YBHD • Yıl 8 - Sayı 2023/2, s. 359-385
BORÇLAR KANUNU AÇISINDAN TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE ALICIYI KORUYAN GERİ ALMA HAKKI(*)
Dr. Öğr. Üyesi Gözde XXXXXXXX XXXXX(**)
ÖZET
Gelişen ve büyüyen bir ekonomik düzende alıcının satıcı karşısında menfaatinin korun- ması amacına yönelik düzenlemelerden biri Türk Borçlar Kanunu’nun 253 ile 263. maddeleri arasında yer alan taksitle satış sözleşmelerine ilişkin hükümlerdir. Taksitle satış sözleşmeleri yazılı geçerlik şekline tabi tutulmakta, taraflardan birinin sınırlı ehliyetsiz olması durumunda ise en geç sözleşmenin kurulması anında yasal temsilcisinin yazılı rızasının bulunması şartı aran- maktadır. Taraflar arasında kurulan bir sözleşmenin taksitle satış olarak nitelendirilebilmesi için konusunun taşınır eşya olması, malın satış bedelinin ödenmesinden önce alıcıya teslim edilme- si ve satış bedelinin de kısım kısım ödenmesi gerekmektedir.
Taksitle satış sözleşmelerinde sözleşmenin kurulması alıcı ve satıcı yönünden imzaların atılmasıyla gerçekleşmekte ancak sözleşme hüküm ve sonuçlarını alıcı bakımından hemen doğurmamaktadır. Bu hususta karşımıza alıcıya tanınan iradesini geri alma hakkı çıkmaktadır. Bu, alıcıya tek taraflı olarak tanınan, herhangi bir sebep sunmasına gerek olmayan ve sözleş- menin imzalı bir nüshasının alıcıya tesliminden itibaren yedi gün içinde kullanılabilen bir haktır. Alıcı bu hakkını kullanarak sözleşmeyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırabilmektedir. Geri alma hakkını kullanan alıcının cayma parası ödemesi emredici bir hükümle yasaklanmaktadır.
Xxxxxxx Xxxxxxxxx
Taksitle Satış Sözleşmesi, Yazılı Şekil, Geri Alma Hakkı, Cayma Parası, Emredici Hüküm.
(*) DOI: 10.33432/ybuhukuk.1271466- Geliş Tarihi: 27.03.2022 - Kabul Tarihi: 01.06.2023.
(**) Anadolu Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Anabilim Dalı, Eskişehir-Türkiye,
E-posta: xxxxxxxxxxxxxxxxxx@xxxxxxx.xxx.xx; Orcid Id: xxxxx://xxxxx.xxx/0000-0000-0000- 0178.
BUYER’S RIGHT OF REVOCATION OF WILL IN INSTALLMENT SALE CONTRACTS UNDER THE TURKISH CODE OF OBLIGATIONS
ABSTRACT
One of the regulations aimed at protecting the interests of the buyer against the seller in a developing and growing economic order is the provisions on installment sales contracts between Articles 253 and 263 of the Turkish Code of Obligations. Installment sale contracts are subject to the written form of validity, and if one of the parties is incapacitated, the written consent of the legal representative is required at the latest at the time of the conclusion of the contract. For a contract to be concluded between the parties to be qualified as a sale in installments, the subject of the contract must be movable property, the goods must be delivered to the buyer before the sale price is paid, and the sale price must be paid in parts.
In installment sales contracts, the establishment of the contract takes place with the signature of the buyer and seller, however, the terms and consequences of the contract do not immediately bear legal consequences for the buyer. In this regard, the buyer has the right to revoke his/her will. This is a right that is granted unilaterally to the buyer, who does not need to provide any reason, and can be exercised within seven days from the delivery of a signed copy of the contract to the buyer. By exercising this right, the buyer can terminate the contract retroactively. A mandatory provision prohibits the buyer who exercises the right of revocation from paying a breakup fee.
Keywords
Installment Sales Contract, Written Form, Right to Revoke, Breakup Fee, Mandatory Provision.
GİRİŞ
Taksitle satış sözleşmesi, kısmi ödemeli satış sözleşmeleri arasında 6098 Sa- xxxx Xxxx Borçlar Kanunu’nun (TBK) 253. maddesi ve devamı hükümlerinde düzenlenmektedir. Buna göre taksitle satış sözleşmesi taşınır mallar ve haklar için söz konusu olabilen ve satış bedelinin ödenmesinden önce malın tesliminin gerçekleştiği bir sözleşme olarak hüküm altına alınmaktadır.1
Taksitle satış sözleşmesi gerek konusunun sınırlı olması gerekse hüküm ve sonuçlarını doğuracağı an bakımından alıcı ve satıcı için farklı düzenleme ge- tirmesi yönünden önem taşımaktadır. Sözleşmelerin geçerli olarak kurulmasıyla birlikte hüküm ve sonuçlarını da doğurmaya başladığı kabul edilmektedir. Oysa TBK, taksitle satış sözleşmesinde ayrık bir durum yaratarak, alıcı bakımından ona iradesini geri alma hakkı tanımaktadır. Buna göre alıcı, sözleşmenin taraf- larca imzalanmış bir nüshasının kendi eline geçmesinden itibaren yedi gün için- de iradesini geri alma hakkına sahiptir. Dolayısıyla sözleşme alıcı bakımından ancak bu yedi günün sonunda hüküm ve sonuçlarını doğuracaktır. Satıcı bakı- mından ise sözleşmenin kurulmasıyla birlikte hüküm ve sonuçlar da ortaya çıkmaktadır. Alıcıya tanınan bu geri alma hakkının hukuki niteliği doktrinde tartışmalıdır. Bu hakkın kullanılmasının bazı şartları bulunmaktadır. Kullanıl- dıktan sonra ise sözleşmenin satıcı açısından nasıl sonuçlar doğuracağı da önemli bir husus olarak ortaya çıkmaktadır.
Taksitle satış sözleşmeleri 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’da (TKHK) da düzenlenmekle birlikte bu Kanun’da hüküm olmayan hâl hâllerde TBK hükümlerinin uygulama alanı bulacağı kabul edilmektedir. Çalış- mamızda her ne kadar genel kanun niteliğinde olsa da taksitle satış sözleşmesine
1 Eren, Xxxxxx (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, s.242; Gümüş, Alper (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, İstanbul, Filiz Xxxxxxxx,
x.000 xx.; Xxxx, Xxxxxxxxx/Xxxxxxx, Xxxxx (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, s.219; Xxxxx, Xxxxxx (2019) Borçlar Hukuku Dersleri (Xxxx Xxxxxxxx), 16. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık, s.161; Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 18. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, s.85; Aydoğdu, Xxxxx/Kahveci, Nalan (2019) Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 4. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, s.295.
ilişkin içerdiği hükümlerin sadece taşınır mallar ve haklar ile sınırlı olması dola- yısıyla TKHK karşısında özel hüküm niteliğinde olan TBK hükümleri kapsa- mında bir inceleme yapılacaktır. Dolayısıyla TBK bakımından alıcıya getirilen geri alma hakkı geniş bir şekilde ele alınacaktır.
I. GERİ ALMA HAKKININ KULLANILMASININ ÖN ŞARTI OLARAK TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI
A. TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
Taksitle satış sözleşmesi, TBK m. 253/I’de satıcının, satılan taşınırı alıcıya satış bedelinin ödenmesinden önce teslim etmeyi, alıcının da satış bedelini kısım kısım ödemeyi üstlendiği satış olarak tanımlanmaktadır.2 Bu tanımdan anlaşıla- cağı üzere peşin satışlardaki satılan malın teslimi ile satış bedelinin ödenmesinin aynı anda gerçekleşmesi kuralından uzaklaşılmaktadır.
TBK m. 84’te düzenlenen alacaklının kısmen ifayı reddetme hakkı taksitle satış sözleşmesi bakımından söz konusu olmamaktadır. Çünkü taksitle satış sözleşmesinde zaten satış bedelinin kısım kısım ödenmesi Kanun tarafından getirilen bir zorunluluk olarak kabul edilmektedir.3
Taksitle satış sözleşmesi, satıcının tüm satış bedelinin ödenmesinde önce malı alıcıya teslim ettiği, alıcının satış bedelini birden fazla taksit hâlinde ve belirli dönemlerde ödediği bir sözleşme olarak ifade edilmektedir.4
2 Xxxxxxxxxxxxx, Erzan (2018) Sözleşmeler Hukuku (Özel Borç İlişkileri), Ankara, Yetkin Yayın- ları, s.50; Ünlütepe, Xxxxxxx (2011) Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Taksitle Sa- tım Sözleşmesi, İstanbul, Legal Yayıncılık, s.6; Xxxxx, Xxxxx (2013) Türk Borçlar Kanunu Açı- sından Taksitle Satış Sözleşmeleri, Ankara, Adalet Yayınevi, s.3; Xxxxx, Remzi (2016) “Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmelerinde Tek Taraflı Bağlamazlık”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1, S:2, s.114; Eren (2019), s.242; Zevkliler/Xxxxxxxx, s.85; Xxxxx, s.134-135; Aral/Xxxxxxx, s.219; Xxxxx, s.160; Aydoğdu/Kahveci, s.291.
3 Demir (2016), s.114.
4 Xxxxxx Xxxx, Şebnem/Xxxx, İlhan (2021) Tüketici Hukuku Dersleri, Ankara, Yetkin Yayınla- rı, s.97; Xxxxxxxx, Xxxxxx (2012) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Taksitle Satım Söz- leşmelerine Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikleri”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergi- si/Journal of Social Sciences, C:5, S:2, s.91.
Kanunda kısmi ödemeli satışlar başlığı altında düzenlenen taksitle satış söz- leşmesinin hukuki niteliği bakımından doktrinde farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bu görüşlerden biri5 uyarınca taksitle satış sözleşmesi, ödünç ve satış sözleşmesi- nin bir araya gelmesiyle oluşan bir karma sözleşmedir. Diğer bir görüşe göre6 taksitle satış sözleşmesi kendine özgü bir sözleşme olup hem mülkiyeti devir bor- cu içermekte hem de mal kredisi sağlamayı amaçlamaktadır. Hâkim görüş uyarın- ca ise bu sözleşme kısmi ödemeli bir satışın, yani veresiye satışın bir türü olarak kabul edilmektedir.7 Kanaatimizce de alıcı satış bedelini henüz ödemeden malı teslim aldığı için bu satış bir kredili satış türü olarak kabul edilmektedir.8
B. TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİĞİ
Kanunda taksitle satış sözleşmesinin hem tanımı yapılmış hem de sözleşmede yer alması gereken unsurlar ayrıntılı olarak hüküm altına alınmıştır.9 Taksitle satış
5 Xxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxx (1999) Tüketicinin Korunması Açısından Taksitle Satım Sözleşmesi, Anka- ra, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, s.69-70; Xxxxxx, Xxxxxxx/Serozan, Ro- na/Arpacı, Xxxxxxxxxx (1999) Borçlar Hukuku, Özel Bölüm, İstanbul, Filiz Kitabevi, s.38.
6 Xxxxx Xxxxx, Bahar (2019) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Taksitle Satış Sözleşmesi”, (Yüksek Lisans), Yeditepe Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.17. Detaylı açıklamalar için bkz. Xxxxxxxx, s.74 ve s.84.
7 Yavuz, Xxxxxx/ Acar, Xxxxx/ Özen, Burak (2014) Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, Beta Yayıncılık, s.272; Öksüz, Ayşegül (2016) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taksitle Satış Sözleşmesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, s.23-24; Xxxxxxx, Hayrunnisa/ Korkmaz, Xxxxx (2016) Milli Şerh, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Xxxxx Xxxxx, İstanbul, s.390; Xxxxx Xxxxxxxxx, Dilan (2022) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Bakımından Taksitle Satış Söz- leşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.7; Aydoğdu/Kahveci, s.291; Xxxxx, s.135; Eren (2019), s.242; Xxxxx Xxxxx, s.17.
8 Makaracı Başak, Aslı/Öktem Çevik, Seda (2019) “Kısmi Ödemeli Satışlar”, Öz, Xxxxxx/ Acar, Xxxxx/Xxxxxxxx, Emre/Xxxxxxxxxx, X. Xxxxx (Editörler), İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, C:4,5 (Madde 207-392), İstanbul, Vedat Kitapçılık, s.2667; Xxxxxx, Canan (2012) “6098 Sayılı TBK Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmesi (TBK m. 253-262)”, Xxxxxx Xxxxx’x Xxxxxxx, 0. Xxxx, Xxxxxxxx, Legal Kitabevi, s.450; Xxxxxxxx, s.80 vd.; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.291; Eren (2019), s.242; Xxxxliler/Xxxxxxxx, s.85; Xxxxx, s.161; Xxxxx (2016), s.115.
9 Güngör, Xxxxxxx Xxxxx (2016) “Borçlar Kanunu- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Borçlar Kanunu Tasarısındaki Taksitli Satışlarla İlgili Düzenlemeler Arasındaki Farklılık- lar”, Legal Hukuk Dergisi, C:4, S:39, s.374; Demir (2016), s.116.
sözleşmesi alıcının asli ediminin belirli aralıklarla gerçekleşmesi ve sadece taşınır malları konu edinmesi bakımından satış sözleşmesinden ayrılmaktadır.
Taksitle satış sözleşmesinde, sözleşme konusunu taşınırların oluşturması, sa- tış bedelinin kısım kısım ödenmesi ve satılan şeyin alıcıya satış bedelinin ödenme- sinden önce teslim edilmesi bu sözleşmenin unsurlarını oluşturmaktadır.10
1. Satış Konusunun Taşınır Mal Olması
Bu sözleşmenin konusunu, hükümden de anlaşılacağı üzere taşınır mallar ve haklar oluşturmaktadır. Dolayısıyla taşınmaz mallar taksitle satış sözleşmesi- ne konu olamamaktadır. Sözleşmenin tarafları her ne kadar arsa ve kat satışla- rında satış bedelinin belirli aralıklarla kısım kısım ödenmesini kararlaştırmış olsalar bile TBK m. 253 hükmü uygulanmayacaktır.11
Sözleşmenin konusunun tespitinde kanımızca TBK’nın taşınır satışını düzen- leyen 209. maddesinin ve TMK’nın 762. maddesinin birlikte ele alınarak bir de- ğerlendirmeye varılması daha doğru olacaktır. TBK m. 209 uyarınca, taşınır satışı, TMK uyarınca taşınmaz sayılanlar dışında kalan ve diğer kanunlarda taşınır ola- rak belirtilen şeylerin satışıdır. Keza TMK m. 762’ye göre, taşınır mülkiyetinin konusu, nitelikleri itibariyle taşınabilen maddi şeyler ile edinmeye elverişli olan ve taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmeyen doğal güçlerdir. Burada asıl sorun teşkil eden tapusuz taşınmazların durumudur. Doktrindeki pek çok yazar12 ve Yargıtay13 tapuya kayıtlı olmayan taşınmazlar bakımından, bunların da taşınır
10 Xxxxxx, s.444; Xxxxx (2013), s.13; Xxxxx (2016), s.116; Eren (2019), s.242; Aydoğ- du/Xxxxxxx, s.294 vd.
11 Eren (2019), s.242; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.295; Demir (2016), s.117; Xxxxx, s.161.
12 Xxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx (2002) Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 1. Cilt, İstanbul, Beta Yayıncılık, s.426; Xxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxxx (1980) Borçlar Hukuku, Akdin Muhtelif Nevileri, C. 1, 4. Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası, s.150; Xxxxxxxx, Xxxxx (1990) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C:I/1, 6. Bası, İstanbul, s.304, dn.9; Xxxxx, s.162; Ya- vuz/Acar/Özen, s.139.
13 Yargıtay vermiş olduğu kararlarda, tapuya kayıtlı olmayan taşınmazların satışının, taşınır hükümlerine tabi olduğunu kabul etmektedir. Bunun için bkz. Yargıtay 13. Xxxxx Xxxxxxx, E: 2016/17068, K: 2019/7198, T: 13.06.2019, <xxxxx://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/> s.e.t. 23.03.2023; Yargıtay 13. Xxxxx Xxxxxxx, E: 2015/42573, K: 2018/4233, T: 05.04.2018,
<xxxxx://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/> s.e.t. 23.03.2023.
mallar gibi kabul edilerek taksitle satış sözleşmesi hükümlerinin uygulanabilece- ğini kabul etmektedir. Ancak doktrinde bu tutum bazı yazarlarca eleştirilmekte ve TBK bakımından böyle bir sonucun kabul edilmesinin taksitle satış sözleşmesinin niteliğine aykırı düştüğü ileri sürülmektedir.14 Kanaatimizce tapusuz taşınmazlar bakımından, bunların üzerinde kurulan bir mülkiyetin bulunup bulunmaması yönünden bir ayrıma gidilerek bir sonuca varılması daha isabetli olacaktır. Tapu- ya kayıtlı olmayan bir taşınmazın üzerinde eğer mülkiyet tesis edilmişse, hem TBK m. 209 hem de TMK m. 762 birlikte değerlendirildiğinde, tapusuz taşınmaz- ların taşınır olarak değerlendirilebileceğini kabul etmek gerekir. Böylelikle taksitle satış sözleşmesinin uygulama alanı amacına uygun şekilde genişletilmiş olacaktır. Ancak üzerinde mülkiyet kurulmamış olan bir tapusuz taşınmaz ise taksitle satış sözleşmesinin konusunu oluşturamayacaktır; zira taksitle satış sözleşmesi de mül- kiyetin devrini amaçlayan bir sözleşme olarak karşımıza çıkmaktadır.
2. Satılan Malın Alıcıya Satış Bedelinin Ödenmesinden Önce Teslim Edilmesi
Taksitle satış sözleşmesinde satılan mal alıcı henüz satış bedelini ödemeden önce alıcıya teslim edilmektedir.15 Bu durum taksitle satış sözleşmesinin kredili bir satış türü olmasının sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Unsur olarak aranan satış bedelinin ödenmesinden önce malın teslim edilmesidir, yoksa malın mül- kiyetinin devredilmiş olması zorunluluğu bulunmamaktadır.16 Gümüş, tarafların akdettikleri sözleşmede satılan şeyin zilyetliğinin teslim olmaksızın devrini ka- rarlaştırmış olmalarını Kanun’da geçen “tesliminden” ifadesine aykırılık teşkil etmeyeceğini ileri sürmektedir.17
Taraflar tüm satış bedelinin taksitler hâlinde ödenmesinden sonra satılan taşınırın teslimini kararlaştırmışlarsa artık taksitle satış sözleşmesi değil, başka
14 Xxxxx, s.135; Zevkliler/Xxxxxxxx, s.85-86.
15 Xxxxx, s.135; Eren (2019), s.243; Zevkliler/Xxxxxxxx, s.86; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.295.
16 Aydoğdu/Kahveci, s.295; Xxxxx, s.135.
17 Yazar, satılan taşınır malın hükmen teslim veya zilyetliğin havalesi gibi yollarla devri hâlinde sözleşmenin hukuki niteliğinin değişmeyeceğini, yine taksitle satış sözleşmesi olarak kabul edileceğini ifade etmektedir. Bkz. Gümüş, s.135.
bir kısmi ödemeli satış türü olan ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi uygulama alanı bulacaktır.18
3. Satış Bedelinin Kısım Kısım Ödenmesi
Taksitle satıştan söz edebilmek için en az iki taksit ödemesinin taraflarca kararlaştırılması Kanun tarafından zorunlu tutulmakta; taksit sayısının en fazla ne kadar olabileceği hususunda ise bir sınırlama bulunmamaktadır.19 Ayrıca hem taksit tutarları hem de taksitler arasındaki sürenin birbirine eşit olması zorunluluğundan söz edilmemektedir.20
TBK x. 000/X xxxxxxxx “Alıcı peşin satış bedelinin en az onda birini en geç teslim anında peşin olarak, satış bedelinin geri kalan kısmını da sözleşmenin ku- rulmasını izleyen üç yıl içinde ödemekle yükümlüdür”. Bu hükümle taksitle satış sözleşmesinin en fazla üç yıl için kurulabileceği kabul edilmektedir.21
4. Sözleşmenin Şekli ve Ehliyet
Taksitle satış sözleşmesinin geçerli olabilmesi için adi yazılı şekilde yapılması gerekmektedir.22 Yazılı şekilde yapılmayan taksitle satış sözleşmesi geçersiz ola- caktır. Ancak bazı yazarlar burada sadece alıcıya geçersizliği ileri sürme hakkı verilmesi, bunun bir sonucu olarak da tek taraflı hükümsüzlüğün söz konusu olması gerektiğini ileri sürmektedir.23 Bu konuda ileri sürülen bir başka görüş ise
18 Zevkliler/Xxxxxxxx, s.86; Xxxxxxx/Kahveci, s.296; Eren (2019), s.243-244.
19 Xxxxx, Tuğrul (1994) Türk Borçlar Kanununa Göre Taksitle Satışlar, Ankara, s.20-21; Xxx- xxxxx, s.220 vd.; Xxxxx, s.136; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.294; Xxxxxxxx, s.302; Xxxxli- ler/Xxxxxxxx, s.86.
20 Xxxxx, s.20-21; Eren (2019), s.242; Xxxxxxxx, s.301; Xxxxx, s.136; Xxxxxxxx, s.220 vd.
21 Xxxxx, s.136; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.296; Xxxxx, s.164; Eren (2019), s.248; Makaracı Ba- şak/Öktem Çevik, s.2684; Xxxxxxxx, s.220 vd.
22 Xxxxxxxxxxxx, Ekin (2013) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Taksitle Satış Sözleşmesi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:10, S:1, s.79; Xxxx, Xxxxx (2017) “Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.15; Xxxxx, s.139; Aral/Xxxxxxx, s.220; Xxxxx, s.164; Eren (2019), s.246; Xxxxliler/Xxxxxxxx, s.88; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2668; Xxxxxxxxxxxxx, s.50; Xxxxxxx/ Xxxxxxx, Xxxxx, s.425.
23 Bu görüşteki yazarlar hükmün koruma amacından hareket etmekte ve esnek hükümsüzlüğü benimsemektedir. Bkz. Eren, Xxxxxx (2020) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, An-
alıcının malı teslim alarak taksitleri ödemeye başlaması durumunda, taraflarca sözleşmenin şekle aykırılık nedeniyle geçersiz olduğunun ileri sürülmesinin hak- kın kötüye kullanılması yasağına aykırılık oluşturduğuna ilişkindir.24 Yargıtay da vermiş olduğu bazı kararlarda, şekle aykırı olarak kurulan bir sözleşmeye ilişkin tarafların edimlerini yerine getirmesine rağmen sonradan şekle aykırılığı ileri sürmelerinin hakkın kötüye kullanılması yasağını ihlal ettiğini kabul etmektedir.25
Akdedilecek olan taksitle satış sözleşmesi, satıcının ticari faaliyeti kapsa- mında ise TBK m. 253/III’le nitelikli yazılı şekil şartına tabi olacaktır.26 Bu un- surlardan birinin eksik olması hâlinde yapılan sözleşme kesin olarak hüküm-
kara, Yetkin Yayınları, s.330; Antalya, Gökhan (2019) Borçlar Hukuku Genel Hükümler C:V/1,1 Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, s.200; Aydoğdu/Kahveci, s.298. Gümüş ise geçersizliğin ileri sürülmesinin dürüstlük kuralına aykırı olacağının kabulü için “taksitlerin çok büyük kısmının alıcı tarafın- dan ödenmiş olması” kıstasını getirmektedir. Bkz. Gümüş, s.140.
24 Bu görüş için bkz. Xxxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx (2011) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanu- nu’nun Taksitle Satım Sözleşmesi ile İlgili Getirdiği Değişiklikler”, Legal Hukuk Dergisi, C:9, S:98, s.532.
25 Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, E: 2021/122, K: 2021/4895, T: 09.06.2021, <xxxxx://xxxxxxxxxx. xxxxxxxx.xxx.xx/> s.e.t. 23.03.2023; Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, E:2011/3020, K: 2011/3784, T: 28.06.2011, <xxxxx://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/> s.e.t. 23.03.2023.
26 TBK m. 253/III hükmü şu şekildedir: “Malın satıcının ticari faaliyeti kapsamında satılması hâlinde, sözleşmede aşağıdaki hususlar belirtilir.
1. Tarafların adı ve yerleşim yeri
2. Satışın konusu
3. Satılanın peşin satış bedeli
4. Taksitle ödeme sebebiyle belirtilecek ilave bedel
5. Toplam satış bedeli
6. Alıcının nakden veya aynen üstlendiği diğer bütün edimler
7. Peşinat ve taksitlerin tutarı ile vadesi ve ikiden az olmamak üzere taksit S.sı
8. Alıcının yedi gün içinde sözleşme yapılması konusundaki irade açıklamasını geri alma hakkı
9. Öngörülmüşse, mülkiyetin saklı tutulmasına veya satış bedeli alacağının devrine ilişkin an- laşma kayıtları
10. Temerrüt veya vadenin ertelenmesi durumunda, yasal faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere ödenecek faiz
11. Sözleşmenin kurulduğu yer ve tarih”.
süzdür. Ancak doktrindeki bazı yazarlar bentler hâlinde sayılan bu unsurların hepsinin sözleşmenin esaslı unsurunu oluşturmadığı gerekçesiyle kesin hüküm- süzlük yaptırımını eleştirmektedir.27
Taksitle satış sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olduğu için sözleşmenin her iki tarafının da tam ehliyetli olması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca sınırlı ehliyetsizlerin yasal temsilcilerinin rızası ile kendilerini borç altına sokabilecek sözleşmelere taraf olmaları mümkündür. Ya- sal temsilci tarafından verilecek rıza herhangi bir şekle bağlı olmadığı gibi sözleşme- nin kurulmasından önce de sonra da verilebilmektedir.28 Taksitle satış sözleşmesin- de TBK m. 254 ile sınırlı ehliyetsizler bakımından özel bir hüküm getirilerek onların bu sözleşmeyi akdedebilmeleri için yasal temsilcilerinin rızası aranmaktadır. Rıza- nın aranacağı an, genel hükümlerden farklı olarak, en geç sözleşmenin kurulduğu andır.29 Dolayısıyla icazet şeklinde verilecek rıza yapılan taksitle satış sözleşmesini geçerli hâle getirmemektedir.30 Yasal temsilci tarafından verilecek rızanın geçerli olması için adi yazılı şekilde verilmesi gerekmektedir. Yasal temsilcinin rızasının aranmasına ilişkin düzenleme, eski Kanun’da ve TKHK’da yer almamaktadır.31
II. TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE ALICIYI KORUYAN GERİ XXXX XXXXX
A. GERİ ALMA HAKKI KAVRAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
Alıcıya TBK m. 255 uyarınca tanınan geri alma hakkı, ona sözleşmenin ku- rulması aşamasında korunarak, yeterince düşünmesi için fırsat sunan ve söz-
27 Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2670; Zevkliler/Xxxxxxxx, s.88; Xxxxx, s.140.
28 Xxxxx, Xxxxxxx/Öğüz, Tufan (2022) Türk Özel Hukuku C:II Kişiler Hukuku, 23. Xxxxx, Xx- xxxxxx, Filiz Kitabevi, s.85; Xxxxxxx, İhsan/Xxxxxx, X. Dilşad (2019) Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi, s.251; Kayıhan, Şaban (2022) Kişiler Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, s.46.
29 Xxxxx, s.138; Makaracı Başak/Xxxxx Xxxxx, s.2674; Aral/Xxxxxxx, s.221; Aydoğ- du/Kahveci, s.298; Xxxxx, s.164; Eren (2019), s.246.
30 Eren (2019), s.246; Xxxxx, s.138; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2674; Xxxxxxx/Xxxxxxx, s.298; Zevkliler/Xxxxxxxx, s.89.
31 Xxxxx, Xxxxx (2011) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Değişiklik ve Yenilikler, Genel Hükümler-Özel Hükümler, Ankara, s.368; Akdi, s.37.
leşmesel ilişkiyi koparmayı mümkün kılan bir olanaktır.32 Ancak doktrinde xxx- cıya tanınan bu hakkın “ahde vefa ilkesini” sınırlandırdığı ve alıcının sorumsuz- ca davranmasına yol açtığı hususlarına ilişkin eleştiriler getirilmiştir.33
Geri alma hakkı, irade beyanlarının doğuracağı hukuki sonuçlar bakımın- dan öngörülmüş olan yenilik doğuran bir haktır.34 Böylelikle alıcı sözleşme kurmaya yönelik irade beyanını, kendisine tanınan belirli bir süre içinde geri alarak aslında sözleşmeyle bağlı kalmak istemediğini satıcıya ifade edebilmekte- dir. Geri alma hakkı, taksitle satış sözleşmelerinde alıcının uzun süreli ödeme yükümü altına girdiği düşünüldüğünde, giriştiği işlemin kendi ekonomik du- rumu üzerindeki finansal etkilerini detaylı olarak irdeleyip düşünme ve ortaya ağır sonuçlar çıkacaksa bunu ortadan kaldırabilme olanağı sunmaktadır.35
Geri alma hakkının kullanılması yenilik doğuran bir hakkın kullanılması olduğundan ortaya çıkan sonuç, özel nitelikteki bir borç ilişkisinin sona ermesi veya bir hukuki işlemin tamamlanamaması şeklindedir.36
Taksitle satış sözleşmesinde alıcıya tanınan geri alma hakkı, alıcı tarafından serbestçe kullanılabilen, herhangi bir sebep ileriye sürmeksizin aradaki hukuki ilişkiyi geçmişe etkili olarak sonlandırabilme özelliği olan yenilik doğurucu bir haktır.37 Buna bağlı olarak alıcının geri alma hakkını kullanmasıyla, satıcının herhangi bir beyanda bulunmasına ve işlem yapmasına gerek olmaksızın, bu hak sonuçlarını doğurmaktadır.
Taksitle satış sözleşmesinde alıcıya tanınan geri alma hakkının hukuki nite- liği konusunda doktrinde farklı görüşler ileri sürülmektedir. Bazı yazarlara göre
32 Xxxxxxxxxx, s.536; Xxxxx (2016), s.120; Xxxxx, s.150; Xxxxxx, s.452; Ünlütepe, s.139.
33 Bu konuda detaylı bilgi için bkz. Xxxxxx, Xxxxxx (1972) “Mukayeseli Hukukta Taksitle Satım Sözleşmelerinde Alıcıyı Korumaya Yönelen Tedbirler”, İstanbul Üniversitesi Mukayese- li Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:6, S:9, s.96; Xxxxxxxx, s.216, dn. 95.
34 Ünlütepe, s.145; Demir (2016), s.120; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2678; Xxxxxxxx, s.177; Xxxxx Xxxxx, s.101; Xxxxxx, s.68; Xxxx, s.171-172.
35 Xxxxxx, s.443; Xxxxx (2016), s.121; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2679.
36 Demir (2016), s.121.
37 Xxxxxxxx, s.177; Xxxxx (2016), s.123.
geri alma hakkı, aslında sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğurması için bağ- lanan olumsuz, geciktirici bir şart niteliğindedir.38 Geri alma hakkının aslında kendine özgü yapısı olan ve geçmişe etkili sonuç doğuran tüketici hukuku te- melli bir sözleşmeyi sona erdirme hakkı olduğunu ileri süren yazarlar da bu- lunmaktadır.39 İnceoğlu, bu hakkın bir cayma hakkı olduğunu ve cayma hakkı- nın kullanılmasıyla sözleşmenin geriye etkili şekilde çözülerek bir tasfiye ilişki- sinin ortaya çıktığını ileri sürmektedir.40 Bizim de katıldığımız görüş41 uyarınca taksitle satış sözleşmesinde alıcının geri alma hakkı, bozucu yenilik doğuran bir hak olup alıcı tarafından kendisine tanınan yedi günlük sürede kullanılmak suretiyle aradaki hukuki ilişkiyi ortadan kaldırmaktadır.
Alıcının, geri alma beyanını yedi günlük süre içinde kullanması hâlinde sa- dece satıcı bakımından hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlamış olan taksitle satış sözleşmesi geçmişe etkili olarak ortadan kalkmaktadır. Bu hakkın kullanıl- maması durumunda ise alıcının geri alma hakkı düşeceği için alıcı için taksitle satış sözleşmesinin askıda geçerlilik hâli son bulacaktır.42
B. GERİ ALMA HAKKININ BENZER KURUMLARDAN FARKININ ORTAYA KONULMASI
1. Geri Alma Hakkının Dönme Hakkı ile Karşılaştırılması
Sözleşmeden dönme, ani edimli ve karşılıklı olan bir sözleşme ilişkisinin ta- raflardan birinin tek taraflı beyanı ile geçmişe etkili olarak43 sona erdirilmesini
38 Xxxxxx, s.457; Xxxxx (2013), s.84; Xxxxxxxxxx, s.536; Xxxxx, s.150, dn. 599’da yer alan yazarlar.
39 Xxxxx, s.150, dn. 600’de yer alan eserler; Demir (2013), s.84; Demir (2016), s.124; Ünlütepe,
s.145.
40 Xxxxxxxx, Xxxxx (1998) Taksitlerle Satımlarda Tüketicinin Korunması, İstanbul, s.26-27.
41 Ünlütepe, s.146; Serozan, s.125; Xxxx, s.74; Xxx, s.89-90; Xxxxxxxx, s.177; Xxxxx Xxxxx, x.000.
42 Demir (2016), s.124; Xxxxx (2013), s.84; Xxxxx, s.151.
43 Klasik dönme görüşünde olan yazarlar bu sonucu savunurken, “yeni dönme görüşü”nü savu- nan yazarlara göre sözleşmeden dönmenin geçmişe etkili bir sonucu bulunmamakta, aksine taraflar arasındaki ilişki bir tasfiye ilişkisine dönüşmektedir. Bu hususta bkz. Xxxxxxx, Xxxx (2007) Sözleşmeden Dönme, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık, s.73 vd. ile 130 vd.; Eren (2020), s.1397-1398.
ifade etmektedir.44 Dönme hakkının kullanılabilmesi için ihbar, ihtar veya fesih süresi gibi bazı ön şartların varlığı aranabilmekte iken geri alma hakkının kulla- nımı bakımından alıcı herhangi bir kayıt ve koşula bağlı tutulmamaktadır.45
Geri alma hakkı sözleşmenin taraflarından sadece alıcı lehine tanınmışken sözleşmeden dönmeye sözleşmenin her iki tarafı da başvurabilmektedir.46
Sözleşmeden dönme hakkı, karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde her iki tara- fın menfaatlerini dengeleme ve aralarındaki sözleşmesel bağı muhafaza ederek tarafları beklenmedik şekilde ortaya çıkan ifa engellerinden koruma işlevine sahip- tir.47 Oysa geri alma hakkı, Xxxxxxx’xx da belirttiği üzere, sözleşmenin özel olarak korunan tarafına Kanun uyarınca sunulan bir “ilişkiyi koparma ayrıcalığı”dır.48
Dönme hakkı, ilke olarak ancak belirli ifa engellerinin ortaya çıkması hâlin- de kullanılabilen bir haktır.49 Hatta taksitle satış sözleşmesinde alıcının temerrü- dü hâlinde satıcıya tanınan sözleşmeden dönme hakkı için satıcının bu hakkını sözleşmede açıkça saklı tutmuş ve alıcıya bu hakkı kullanmadan önce on beş günlük süre vermiş olması aranmaktadır.50
2. Geri Alma Hakkının Fesih Hakkı ile Karşılaştırılması
Fesih ise sürekli bir sözleşme ilişkisini ileriye etkili olarak ortadan kaldır- maktadır.51 Fesih hakkı yenilik doğuran bir haktır; geri alma hakkı ise bu iki yenilik doğuran hakkı tamamlar nitelikte olan bir yenilik doğurucu hak olarak
44 Oğuzman/Öz, s.452; Eren (2020), s.1396; Sağlam, s.70; Xxxxx Xxxxx, s.106; Demir (2016), s.121; Serozan, s.117-118; Xxxxxxxx, s.145.
45 Demir (2016), s.121; Ünlütepe, s.145; Serozan, s.125; Xxxx, s.110; Xxxxx Xxxxx, x.000.
46 Serozan, s.125; Xxxx, s.110; Ünlütepe, s.145; Demir (2016), s.121; Xxxxx Xxxxx, s.107; Sağ- lam, s.70.
47 Serozan, s.125, 599; Xxxxx Xxxxx, s.107; Xxxxx (2016), s.122.
48 Serozan, s.123.
49 Buz, Vedat (1998) Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara, Yetkin Yayınları, s.91; Serozan, s.123; Demir (2016), s.122.
50 Xxxxxx, s.464; Demir (2016), s.123; Xxxxx (2013), s.115.
51 Xxxxxxx/Öz, s.452; Eren (2020), s.1396; Xxxxxxxx, s.1158; Demir (2016), s.122; Xxxxx Xxxxx, s.106; Serozan, s.125; Xxxx, s.111.
vücut bulmaktadır.52 Bu hakkın niteliği de bozucu niteliktedir.53 Geri alma hakkı fesih hakkından farklı olarak, geçmişe etkili olarak sonuç doğurur.
Geri alma hakkı ile fesih hakkı arasında tarafların iade yükümlülükleri ba- kımından da fark bulunmaktadır. Geri alma hakkının kullanılmasının sonucun- da edimlerin iadesi sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanırken; fesih hakkı- nın kullanılması ise sözleşmesel iade borcunu ortaya çıkarmaktadır.54
3. Geri Alma Hakkının Cayma Hakkı ile Karşılaştırılması
Geri alma hakkı ile cayma hakkının da karşılaştırılması önem taşımaktadır. TBK Tasarısı’nın ilk hâlinde geri alma hakkı yerine “cayma hakkı” ifadesi kullanıl- mış iken bu ifade sonrasında değiştirilerek mevcut hâlini almıştır.55 Serozan, cayma hakkını “borçlanma işlemine münhasır dolaylı etkileri bulunan dönme hakkının, geniş anlamda tasarruf işlemine dolaysız bir güçle etkili kılınmış türü” olarak tanım- lamaktadır.56 Dolayısıyla cayma hakkı bozucu yenilik doğuran bir haktır.57 Bu tasar- ruf etkisi nedeniyle de geri alma hakkından ayrıldığı kabul edilmektedir.58
4. Geri Alma Hakkı ile İptal Hakkının Karşılaştırılması
Geri alma hakkının iptal hakkı ile de farkları bulunmaktadır. İptal, tek ta- raflı varması gerekli irade beyanıyla kullanılan ve kanun hükümlerinden kay- naklanan bir yenilik doğuran haktır.59 İptal hem sözleşmeler hem de hukuki
52 Serozan, s.123; Xxxxx (2016), s.122; Xxxxx Xxxxx, s.106; Xxxxxxxx, s.177; Ünlütepe, s.146.
53 Serozan, s.131; Xxxx, s.111.
54 Xxxx, s.113; Serozan, s.125; Ünlütepe, s.145.
55 Xxxxxxxx, s.217; Ünlütepe, s.144; Demir (2016), s.121.
56 Serozan, s.137.
57 Xxxxxxxx Xxxx, Banu (2019) “Tüketici Hukuku Mevzuatı Çerçevesinde Taksitle Satış Söz- leşmeleri”, (Yüksek Lisans), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.26; Xxxxx, Ah- met Fevzi (2018) “Cayma Hakkının Hukuki Niteliği ve Sözleşme Türlerine Göre Değerlendi- rilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, C:16, S:16, s.2832; Demir (2016), s.121; Ünlütepe, s.144; Aki- pek Öcal/Xxxx, s.104.
58 Demir (2016), s.121.
59 Özel, s.113.
işlemlerde karşımıza çıkmaktadır, bu bakımdan uygulama alanı geniştir.60 İptal hakkının kullanılmasının sonucunda ya baştan itibaren geçersiz olan hukuki bir işlemin bu geçersizliği kesinleştirilir yahut baştan geçerli olan bir işlem sonradan geçmişe etkili olarak geçersizleştirilir.61 İptal hakkının kullanılmasını gerektiren irade bozuklukları ve aşırı yararlanma hallerinin gerçekleşmesi durumunda, işlemin iptal edilene kadarki sürede akıbetinin ne olacağı hususu doktrinde tar- tışmalıdır.62
Geri alma ve iptal hakkının her ikisi de sözleşmenin kuruluş aşamasıyla ilgi- li olsa da, geri alma hakkının söz konusu olduğu durumlarda sözleşmenin kuru- luş aşamasında herhangi bir aksaklık bulunmamakta; oysa iptal hakkına konu olan hukuki işlemin daha başlangıç aşamasında bir aksaklığından söz edilmek- tedir.63 İptal hakkı ve geri alma hakkının kullanılması hak düşürücü süreye tabi- dir, ki bu durum yenilik doğuran hak olmalarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca her iki hakkın kullanılması için karşı tarafa bu konuda ihtar veya ihbar edilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.64
C. GERİ ALMA HAKKINININ KULLANILMASI, ŞEKLİ VE SÜRESİ
1. Genel Olarak
Sözleşme TBK m. 1 uyarınca tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamalarıyla kurulmaktadır. Geçerli olarak kurulan bir sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğuracağı an, sözleşmenin hazırlar arasında yapılıp yapılmama- sına göre farklılık taşımaktadır. Hazırlar arasında gerçekleştirilen bir sözleşme varsa hüküm ve sonuçlar kabul iradesinin açıklanmasıyla doğmakta, yani söz- leşmenin kurulması ile hüküm ve sonuçlarını doğurması aynı anda meydana
60 Akdi, s.52; Xxxx, s.113.
61 Xxxx, s.113; Xxxxxxx, s.151.
62 Bu yönde üç farklı görüş bulunmaktadır. Detaylı bilgi için bkz. Xxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxx (2018) Tüketiciyi Koruyucu Nitelikli Geri Alma Hakkı, Ankara, On İki Levha Yayıncılık, s.48 vd.; Xxxx, s.113.
63 Xxxx, s.115; Xxxxxxxxxx, s.50; Serozan, s.146.
64 Özel, s.115.
gelmektedir.65 Hazır olmayanlar arasında sözleşme kabul beyanının öneri sahi- bine ulaşması ile kurulmakta ancak hüküm ve sonuçlarını kabul beyanının karşı tarafa gönderildiği anda geçmişe etkili olarak doğurmaktadır.66
Taksitle satış sözleşmesinin hüküm ve sonuçları TBK m. 255’te düzenlen- mektedir:67
“Taksitle satış sözleşmesi, alıcı bakımından, taraflarca imzalanmış sözleşme- nin bir nüshasının eline geçmesinden yedi gün sonra hüküm ve sonuçlarını doğurur. Alıcı, bu süre içinde irade açıklamasını geri aldığını satıcıya yazılı olarak bildirebilir. Bu haktan önceden feragat edilemez. Geri alma bildirimi- nin süresinin son gününde postaya verilmiş olması, sonuç doğurması için ye- terlidir.
Satıcı geri alma süresi içinde malı alıcıya devretmişse alıcı, malı ancak ola- ğan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde söz- leşme hüküm ve sonuç doğurmuş olur.
Alıcının geri alma hakkını kullanması halinde, kendisinden cayma parası beklenemez.”
Taksitle satış sözleşmesi, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanla- rının yazılı şekle uygun olarak imzalamalarıyla kurulmaktadır. TBK m. 255/I uya- rınca sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğuracağı an, alıcı ve satıcı yönünden farklı şekilde düzenlenmektedir. Alıcı yönünden taksitle satış sözleşmesinin hü- küm ve sonuçlarını doğuracağı an, sözleşmenin imzalı bir nüshasının kendisine verilmesinden68 yedi gün sonrası olarak belirlenmiştir.69 Satıcı bakımından ise
65 Eren (2020), s.297.
66 Eren (2020), s.297; Sağlam, s.67.
67 Bu hüküm, eski Kanun’da karşılığı olmayan bir düzenlemedir. Detaylı bilgi için bkz. Demir
(2013), s.18; Xxxxxx, s.737; Demir (2016), s.119.
68 Alıcıya verilecek sözleşme nüshasının ıslak imzalı belge olması gerekmektedir. Bu belgenin alıcıya verildiğini ispat edecek olan taraf, satıcıdır. Detaylı bilgi içi bkz. Zevkliler, Ay- dın/Aydoğdu, Xxxxx (2004) Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Basım, Ankara, Seçkin Ya- yıncılık, s.177; Demir (2016), s.120.
sözleşmenin kurulmasıyla, diğer bir ifadeyle sözleşmenin taraflarca imzalanmasıy- la birlikte taksitle satış sözleşmesi hüküm ve sonuçlarını doğurmaktadır.70
Sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğurması bakımından değinilmesi ge- reken bir husus da hasar ve yararın geçişidir. Taksitle satış sözleşmesinde hasar ve yararın geçişinde TBK m. 208 hükmü uygulanmaktadır. TBK m. 208/I uya- rınca “Kanundan, durumun gereğinden veya sözleşmede öngörülen özel koşullar- dan doğan ayrık hâller dışında, satılanın yarar ve hasarı; taşınır satışlarında zilyetliğin devri, taşınmaz satışlarında ise tescil anına kadar satıcıya aittir”. Tak- sitle satış sözleşmesinde, bu hüküm gereğince, satış konusu mal geri alma süresi bitmeden önce satıcı tarafından alıcıya teslim edilmemişse geri alma süresi için- de meydana gelen hasar ve yarar satıcının üzerinde olacaktır.71 Belirtmek gerekir ki satıcının geri alma süresi dolmadan satıcının alıcıya malı teslim etmesi yü- kümlülüğü bulunmadığından, geri alma süresi içinde mal alıcıya teslim edilmiş olsa dahi hasar ve yarar yine satıcıya ait olmalıdır.72
2. Geri Alma Hakkının Kullanılabileceği Süre
TBK m. 255/I uyarınca satıcı tarafından alıcıya imzalanmış sözleşmenin bir nüshasının verilmesi gerekmektedir. Alıcı açısından sözleşme hüküm ve sonuçla- rını, sözleşme nüshasının kendi eline geçmesinin üzerinden yedi gün geçtikten sonra doğurmaya başlayacaktır.73 Alıcı kendisine tanınan bu geri alma süresi için- de sözleşmenin kendi için avantaj ve dezavantajlarını gözden geçirerek değerlen- dirme fırsatına sahip olmaktadır. Alıcı herhangi bir sebep sunmaksızın satıcıya sözleşme kurmaya yönelik iradesini geri aldığını bildirme hakkına sahiptir.74
69 Xxxxxx, s.67; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2678; Xxxxx, s.150; Demir (2016), s.119;
Xxxxx Xxxxx, s.101; Ünlütepe, s.143.
70 Xxxxx Xxxxx, s.101; Xxxxxx, s.67; Demir (2016), s.119.
71 Ünlütepe, s.143; Sağlam, s.68.
72 Aynı doğrultuda bkz. Özel, Çağlar (1998) Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, s.171-172; Sağlam, s.68.
73 Ünlütepe, s.147; Xxxxx (2016), s.125; Xxxxx Xxxxx, s.102; Xxxxxx, s.71.
74 Uygur, Xxxxxx (2012) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Cilt: 2, Ankara, Seçkin Yayıncı- lık, s.1574; Demir (2016), s.125; Ünlütepe (TBK) s.139 ve 149; Demir (2013), s.84.
Alıcıya TBK tarafından tanınan bu geri alma hakkı için öngörülen yedi günlük süre, taraflarca imzalanmış sözleşmenin bir nüshasının alıcının eline geçmesiyle başlamaktadır.75 Fotokopi ıslak imzaları içermediği için nüsha sayı- lamayacağından, sözleşmenin fotokopisinin alıcıya verilmiş olması hâlinde yedi günlük süre başlamayacaktır.76 Xxxxx’xx 000. xxxxxxx xxxxxxxx geri alma bildi- rimi yedi günlük sürenin sonunda postaya verilmiş olsa da geçerli kabul edil- mektedir, dolayısıyla bildirimin satıcıya ulaşmış olması gerekli değildir. Böyle- likle alıcının bildiriminin satıcıya geç ulaşması riski satıcıya yüklenmektedir.77 Alıcıya tanınan yedi günlük süre tarafların anlaşmasıyla kısaltılamasa da uzatıl- ması bakımından bir engel bulunmamaktadır.78 TBK m. 255 hükmüyle getirilen bu yedi günlük süre, hak düşürücüdür.79
3. Geri Alma Hakkından Önceden Feragat Edilememesi
Geri alma hakkından alıcının önceden feragat edemeyeceği hüküm altına alınmış; bu husus madde gerekçesinde80 de açıkça belirtilerek, önceden feragat söz konusu olduğundan, bunun kesin hükümsüz olacağı ifade edilmiştir. Bu ifadeden hareketle geri alma hakkından feragatin hiçbir şekilde mümkün olup olmadığı hususu tartışmalıdır. Peki alıcı hiçbir şekilde bu hakkını kullanmaktan feragat edemeyecek midir? İlgili hükümde bu soruya açıklık getirilmemiştir. Bizim de katıldığımız görüş uyarınca alıcının geri alma süresi içinde de bu hak-
75 Dolayısıyla sadece tek tarafın imzaladığı bir nüshanın verilmiş olması yeterli olmamaktadır. Bkz. Sağlam, s.71; Xxxxx (2016), s.125.
76 Ünlütepe, s.142; Xxxxxx, s.71.
77 Zevkliler/Xxxxxxxx, s.94; Xxxxx Xxxxx, s.103; Demir (2016), s.125; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2680; Xxxxx, s.151; Xxxxxx, s.460; Ünlütepe, s.148.
78 Xxxxx, s.152; Xxxxx (2016), s.125; Xxxxxx, s.71.
79 Ünlütepe, s.148; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2680.
80 İlgili bölüm şu şekildedir: “Alıcının korunması amacıyla, onun geri alma hakkından önceden feragat edemeyeceği kabul edilmiştir. Böyle bir feragat, Tasarının 27 nci maddesinin birinci fık- rası uyarınca kesin hükümsüzlük yaptırımına bağlı olacaktır. Yine aynı fıkra uyarınca, Alıcı, bu süre içinde irade açıklamasını geri aldığını satıcıya yazılı olarak bildirebilir. Bu haktan önceden feragat edilemez”. Gerekçe için bkz. <xxxxx://xxx0.xxxx.xxx.xx/xxxxxxxx/xxxxx00/xxx00/ ss321.pdf> s.e.t. 23.03.2023.
kından feragat edebilmesi mümkündür.81 Bu görüşün ileri sürülmesinde esas olan nokta, TBK m. 255 ile alıcıya, satıcının etkisinde kalmaksızın özgür ve sağ- lıklı bir şekilde sözleşmeyi değerlendirebilme süresinin tanınmış olmasıdır. Do- layısıyla alıcı bu düşünme süresi içinde ekonomik koşullarını da değerlendirerek bir mali yük altına girip girmemeye karar vermektedir. Dolayısıyla geri alma hakkına sahip olan alıcı aslında bu düşünme süresi içinde sözleşmenin getirece- ği yükten kurtulma fırsatını da elde etmektedir. Bazı yazarlara göre ancak söz- leşme kurulduktan sonra alıcının geri alma hakkından feragat edebilmesi söz konusu olabilecektir.82 Kanımızca bu görüş kanunun getirdiği amaç ile çok bağ- daşır nitelikte değildir.
4. Geri Alma Bildiriminin Şekli
Alıcıya tanınan geri alma hakkının kullanılması bakımından TBK m. 255 yazılı şekil şartı getirmektedir. Yazılı şekil şartı bir geçerlik şartıdır.83 Alıcı tarafından süre- si içinde kullanılmayan veya yazılı şekle uyulmadan yapılan geri alma bildirimi, geri alma hakkını artık ortadan kaldırmaktadır. Bunun sonucunda taksitle satış sözleş- mesi alıcı bakımından da hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlar. Ancak belirtmek gerekir ki geri alma süresi içinde alıcı geri alma beyanını yazılı olarak kullanırsa elbette sözleşme geçmişe etkili olarak ortadan kalkmaktadır.84 Eğer satıcı şekle uyulmadan yapılan geri alma bildirimine itiraz etmeden kabul etmiş ve sonrasında bu beyanın şekle aykırı olduğunu ileri sürmüşse bu durum, hakkın kötüye kullanıl- ması olarak kabul edilmeli ve alıcının menfaati korunmalıdır.85
Geri alma hakkının kullanılıp kullanılmadığının ispatı alıcı üzerindedir. Alıcı geri alma hakkını, Kanun’daki yazılı olarak yapılma gerekliliğinden yola
81 Xxxxxx, s.455; Xxxxxxxxxx, s.536.
82 Xxxxxxxx, Xxxxxxx (2014) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taksitle Satış Sözleşmesi”, Ankara Barosu Dergisi, S:2, s.349 (Tüketici); Xxxxx (2016), s.126; Xxxxx Xxxxx, x.000.
83 Demir (2016), s.126; Demir (2013), s.85; Xxxxxxxx, s.147; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2680; Xxxxx, s.152; Xxxxxx, s.458; Xxxxxx, s.72; Xxxxx Xxxxx, s.103; Xxxxx, s.1574.
84 Güngör, s.737; Demir (2016), s.127.
85 Demir (2016), s.127; Demir (2013), s.116.
çıkarak, noter aracılığıyla ya da iadeli taahhütlü mektupla kullanması hâlinde ispat bakımından sorun yaşanmayacaktır.86
5. Alıcının Geri Alma Hakkını Kullanacağı Süre İçinde Malı Olağan Gözden Geçirme Ölçüsünde Kullanabilme Xxxxx
Xxxx Borçlar Kanununun 255. maddenin ikinci fıkrasında satıcının malı alıcıya geri alma süresi içinde devretmesi hâline ilişkin özel bir düzenleme ge- tirmektedir. Buna göre alıcı geri alma süresi içinde kendisine devredilen sözleş- me konusu malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kulla- nabilmektedir. Bu ölçüyü aşan bir kullanım olduğunda ise, her ne kadar geri alma süresi içinde de olsa, sözleşmenin alıcı bakımından da hüküm ve sonuçla- rını doğurması söz konusu olmaktadır.87 Alıcının malı olağan ölçüyü aşan bir şekilde kullandığını ise satıcı ispat etmek zorundadır.88
Buradaki olağan gözden geçirme ölçüsü, taşınır satışını düzenleyen TBK m. 223 hükmü esas alınarak tespit edilmektedir. Buna göre olağan gözden geçirme ölçüsü, sözleşme konusu malın, satış sözleşmelerinde malda ortaya çıkabilecek açık ayıplar bakımından alıcıya getirilen muayene külfeti için aranan ölçüdür.89 Dolayısıyla TBK m. 223’te vurgulanan “işlerin olağan akışına göre imkân bulu- nur bulunmaz” kriteri uygulanmaktadır.
III. GERİ ALMA HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI
Alıcı tarafından geri alma hakkının kullanılmasına kadar taksitle satış söz- leşmesi askıdadır.90 Alıcının kendisine tanınan yedi günlük sürede geri alma hakkını kullanmasının ilk hukuki sonucu aslında sözleşmeden dönme hakkının
86 Ünlütepe, s.147; Sağlam, s.72.
87 Xxxxx, s.151; Xxxxx (2016), s.129; Xxxxxx, s.72; Ünlütepe, s.149; Xxxxx Xxxxx, s.104; Uy- gur, s.1574.
88 Demir (2016), s.129; Xxxxx Xxxxx, x.000. Yılmaz’a göre satıcı alıcıya olağan kullanımın öte- sinde bir kullanıma izin vermişse, satıcının bu yöndeki rızasının varlığı dolayısıyla, alıcının ge- ri alma hakkını kullanabilmesi mümkündür. Bkz. Yılmaz, s.460.
89 Serozan, s.202; Xxxxxxxx, s.93; Demir (2013), s.85.
90 Xxxxxxxx, s.26-27; Xxxxxx, s.73; Ünlütepe, s.149.
kullanılmasının sonucuyla benzer nitelik taşır ve ifa edilmemiş edimler sona erer, ifa edilmiş edimlerin ise iadesi borcu doğar. Bu bakımdan geri alma hakkı gerek alıcı gerekse satıcı bakımından bozucu yenilik doğurucu bir sonuç ortaya çıkarır.91 Alıcı bakımından söz konusu olan askı halinin devam ettiği durumlar- da sözleşme kesin hüküm doğurmadığı için bu aşamada herhangi bir talep hak- kından bahsedilemeyecektir. Doğal olarak ifa etmemeden kaynaklanan bir zara- rın giderilmesi hususu da gündeme gelmeyecektir.
Taksitle satış sözleşmesinde alıcının geri alma beyanında bulunmasının so- nuçları ana hatlarıyla sadece TBK m. 255/III’te düzenlenmiş; ancak aradaki tasfiye ilişkisinin ne şekilde gerçekleşeceği hüküm altına alınmamıştır. Tarafların tasfiye- den doğan yükümlülüklerinin karşılıklı olarak gerçekleştirileceğini genel hüküm- ler çerçevesinde söylemek mümkündür.92 Alıcının geri alma hakkını kullanmasıy- la askıda olan sözleşme geçmişe etkili olarak ortadan kalkar ve satıcı da sözleşme ile bağlı olmaktan kurtulur.93 Geri alma hakkının geriye etkili olması dolayısıyla tarafların sözleşme öncesindeki mevcut durumlarının yeniden tesisi, başka bir ifadeyle ifa edilmiş olan edimlerin de karşılıklı olarak iadesi gerekir. Geri alma hakkının kullanılmasıyla ortaya çıkan iade yükümlülüğü sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca gerçekleşmektedir.94 Tarafların edimlerinin para olarak belir- lendiği hallerde takas hükümlerinin de uygulanabileceği kabul edilmektedir.95
TBK m. 255/III ile alıcının geri alma hakkını kullanması hâlinde kendisin- den cayma parası istenemeyeceği hüküm altına alınmaktadır. Bu hüküm doğrul- tusunda alıcıdan geri alma hakkını kullandığı için cezai şart ödemesi beklene- mez; hatta sözleşmeye alıcıya ekonomik açıdan yük getirecek hükümler koyul- ması da yasaktır.96 Madde gerekçesinde sözleşmenin kurulmasına yönelik irade
91 Ayan, Serkan (2021) “Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Alıcının Sözleşmeden Keyfi Dönme Hakkı”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:18, S:2, s.478.
92 Özel, s.104.
93 Demir (2016), s.131; Xxxxxx, s.74; Xxxxxx, s.458; Xxxxx (2013), s.86.
94 Serozan, s.125; Xxxx, s.11; Ünlütepe, s.150; Sağlam, s.74.
95 Özel, s.104; Xxxxxx, s.74.
96 Xxxxxx, s.455; Demir (2013), s.86; Xxxxx (2016), s.131.
açıklamasının herhangi bir tazminat yükümlülüğüne yol açmaksızın alıcı tara- fından geri alınabileceği ifade edilmiştir. Ayrıca satış konusu malın olağan göz- den geçirilmesinin gerektirdiği yararlanma dolayısıyla alıcıdan giderim bedeli talep edilmesinin de kesin hükümsüz olduğu kabul edilmektedir.97 O hâlde alıcı- ya tanınan geri alma hakkının kullanımını alıcı aleyhine mali yüklerle sınırlan- dıran taksitle satış sözleşme hükümleri kesin hükümsüzdür.98
SONUÇ
Taksitle satış sözleşmeleri, gelişen ve rekabetin giderek arttığı piyasa düze- ninde alıcı ve satıcı arasındaki menfaat dengesinin sağlıklı kurulması bakımın- dan önem taşımaktadır. Alıcı daha sözleşmenin kurulması aşamasında kendi- sinden daha güçlü durumda olan satıcıya karşı korunmakta, bu doğrultuda xxx- cıya pek çok olanak sunulmaktadır. Bu olanaklardan biri de alıcının sözleşme kurulmasına yönelik irade beyanını geri alma hakkıdır. Bu hak koşulsuz ve her- hangi bir sebep göstermeye gerek olmaksızın alıcı tarafından kullanılabilen yeni- lik doğuran bir haktır.
Taksitle satış sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu’nun 253 ve devamı maddele- rinde düzenlenmektedir. Bu sözleşme, her ne kadar taraflarca imzalanmasıyla kurulmuş olsa da, sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğurması bakımından özel bir düzenleme mevcuttur. Satıcı için sözleşme kurulduğu anda hüküm ve sonuçlarını doğurmakta iken alıcıya kendisine verilen yasal süre içinde iradesini geri alma hakkı tanınarak sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğurması alıcı açısından ertelenmektedir. Alıcının geri alma hakkı, sözleşmenin bir nüshasının kendine verilmesinden itibaren başlamaktadır. Satıcı ise bu süreçte tek taraflı olarak sözleşmeyle bağlıdır. Geri alma süresi içinde satıcı, zorunlu olmamakla birlikte, malı alıcıya devretmişse alıcı malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir. Olağan ölçüyü aşan bir kullanım gerçekleşmiş- se, her ne kadar geri alma süresi içinde olsa da alıcı yönünden de artık sözleşme hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlamış olur.
97 Gümüş, s.151.
98 Demir (2016), s.131; Ünlütepe, s.150; Makaracı Başak/Öktem Çevik, s.2680.
Taksitle satış sözleşmesinde alıcıya tanınan geri alma hakkı, bozucu yenilik doğuran hak niteliğindedir. Dolayısıyla da alıcının bu hakkı kullanmasıyla onun sözleşmenin kurulmasına yönelik irade beyanının hukuki sonuç doğurmasının önüne geçmektedir.
Alıcı geri alma hakkını sözleşmenin imzalı bir nüshasının eline geçmesin- den itibaren yedi gün içinde kullanır. Kendisine tanınan geri alma hakkını bu süreye uyarak herhangi bir sebep göstermeksizin serbestçe satıcıya karşı ileri sürebilmektedir. Geri almaya ilişkin bildirimin yazılı olarak yapılması gerekir; bu bir geçerlilik şartıdır. Geri alma hakkının yazılı olarak kullanılmasına ilişkin hüküm emredici niteliktedir, bu sebeple tarafların aksini kararlaştırmaları hâlinde geri almaya ilişkin alıcı tarafından yapılan işlem kesin hükümsüz olur.
Alıcı hem süresi içinde hem de yazılı olarak geri alma iradesini ortaya koy- malıdır; aksi hâlde geri alma hakkı sona erecektir. Ancak alıcı yedi günlük süre içinde geçerli şekle uyarak geri alma hakkını kullanırsa taksitle satış sözleşmesi geçmişe etkili olarak sona erer. Ayrıca Xxxxx tarafından alıcıya tanınan yedi günlük geri alma süresinin tarafların iradeleriyle kısaltılamayacağı kabul edil- mektedir. Öyle ki TBK m. 255 uyarınca, alıcı geri alma bildirimini sürenin son günü postaya vermiş olsa bile, satıcıya geç ulaşıp ulaşmadığı dikkate alınmaksı- zın, sonuç doğuracağı hüküm altına alınmıştır.
Alıcının geri alma hakkından önceden feragat edemeyeceği, aksi hâlde yapı- lan feragatin kesin hükümsüz olacağı düzenlenmektedir. Ancak kanaatimizce sözleşme kurulduktan sonra alıcının bu haktan feragat etmesi mümkündür.
Alıcı geri alma hakkını kullanması dolayısıyla satıcıya cayma parası ödeme- yecektir. Bu emredici bir düzenlemedir. Her ne kadar Kanun ilgili hükümde sadece cayma parasından söz etmiş olsa da alıcıyı bu hakkı kullanması dolayısıy- la mali anlamda bir yük altına sokacak sözleşme hükümlerinin de batıl olacağını söylemek mümkündür.
KAYNAKÇA
Xxxx, Xxxxx (2017) “Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Xxxxxx Xxxx, Şebnem/Kara, İlhan (2021) Tüketici Xxxxxx Xxxxxxxx, Ankara, Yetkin Yayınları.
Xxxxxx, Teoman (1972) “Mukayeseli Hukukta Taksitle Satım Sözleşmelerinde Alıcıyı Korumaya Yönelen Tedbirler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırma- ları Dergisi, C:6, S:9, s.69-106.
Xxxxx, Tuğrul (1994) Türk Borçlar Kanununa Göre Taksitle Satışlar, Ankara.
Antalya, Gökhan (2019) Borçlar Hukuku Genel Hükümler C:V/1,1 Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık. Xxxx, Xxxxxxxxx/Xxxxxxx, Xxxxx (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı,
Ankara, Yetkin Yayınları.
Xxxxxxxx, Xxxxxx (2012) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Taksitle Satım Söz- leşmelerine Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikleri”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Dergisi, C:5, S:2, s.88-102.
Ayan, Serkan (2021) “Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Alıcının Sözleşmeden Keyfi Dönme Hakkı”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:18, S:2, s.467-498.
Xxxxx Xxxxxxxxx, Dilan (2022) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Bakımından Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydoğdu, Xxxxx/Kahveci, Nalan (2019) Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 4.
Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
Buz, Vedat (1998) Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara, Yetkin Yayınları.
Demir, Remzi (2013) Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmeleri, An- kara, Adalet Yayınevi.
Demir, Xxxxx (2016) “Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmelerinde Tek Taraflı Bağlamazlık”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1, S:2, s.111-139.
Xxxxx Xxxxx, Bahar (2019) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Taksitle Satış Sözleşmesi”, (Yüksek Lisans), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Xxxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx (2011) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’nun Taksitle Satım Sözleşmesi ile İlgili Getirdiği Değişiklikler”, Legal Hukuk Dergisi, C:9, S:98, s.525-552.
Xxxxx, Xxxxxxx/Öğüz, Tufan (2022) Türk Özel Hukuku C:II Kişiler Hukuku, 23. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Xxxxxxx, Xxxxx/Xxxxxx, X. Dilşad (2019) Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
Eren, Xxxxxx (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Eren, Xxxxxx (2020) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Ergüne, Serkan (2013) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Xxxx Xxxxxxxx Satışa İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı”, Prof. Dr. Xxxxxxx Xxxxx’x Armağan, İstanbul, Xxxxx Xxxxxxxx, s.515-539.
Xxxxxxxxxxxxx, Xxxxx (2018) Sözleşmeler Hukuku (Özel Borç İlişkileri), Ankara, Yet- kin Yayınları.
Xxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxxx (1980) Borçlar Hukuku, Akdin Muhtelif Nevileri, C. 1, 4.
Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
Gümüş, Alper (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Güngör, Xxxxxxx Xxxxx (2016) “Borçlar Kanunu- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Borçlar Kanunu Tasarısındaki Taksitli Satışlarla İlgili Düzenlemeler Ara- sındaki Farklılıklar”, Legal Hukuk Dergisi, C:4, S:39, s.2465-2473.
Xxxxxxxxxxxx, Ekin (2013) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Taksitle Satış Sözleşmesi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:10, S:1, s.73-115.
Xxxxxx, Xxxxxxx/Xxxxxxx, Rona/Arpacı, Xxxxxxxxxx (1999) Borçlar Hukuku, Özel Bölüm, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Xxxxxxxx Xxxx, Banu (2019) “Tüketici Hukuku Mevzuatı Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmeleri”, (Yüksek Lisans), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Xxxxxxxx, Xxxxx (1998) Taksitlerle Satımlarda Tüketicinin Korunması, İstanbul.
Xxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx (2002) Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 1. Cilt, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Kayıhan, Şaban (2022) Kişiler Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Xxxxx, Xxxxx Xxxxx (2018) “Cayma Hakkının Hukuki Niteliği ve Sözleşme Türlerine Göre Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, C:16, S:16, s.2815-2846.
Xxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxx (2018) Tüketiciyi Koruyucu Nitelikli Geri Alma Hakkı, Anka- ra, On İki Levha Yayıncılık.
Makaracı Başak, Aslı/Öktem Çevik, Seda (2019) “Kısmi Ödemeli Satışlar”, Öz, Xxxxxx/ Acar, Xxxxx/Xxxxxxxx, Emre/Xxxxxxxxxx, X. Xxxxx (Editörler), İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, C:4,5 (Madde 207-392), İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Xxxxxxx, X. Xxxxx/Öz, Xxxxxx (2022) Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt- 1, 20.
Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Xxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxx (1999) Tüketicinin Korunması Açısından Taksitle Satım Söz- leşmesi, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Öksüz, Xxxxxxx (2016) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taksitle Satış Sözleşmesi, Ankara, Seçkin Ya- yıncılık.
Xxxxxxx, Hayrunnisa/ Korkmaz, Xxxxx (2016) Milli Şerh, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, İstanbul.
Özel, Çağlar (1998) Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
Sağlam, İlyas (2018) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 Sayılı Tüketicinin Ko- runması Hakkında Kanun Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmesi”, (Yüksek Lisans), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Xxxxxx, Xxxxxx (2012) “Taksitle Satış Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulama Ala- nı”, Xxxxxx Xxxxx’x Xxxxxxx, 0. Xxxx, Xxxxxxxx, Legal Kitabevi.
Xxxxxxx, Xxxx (2007) Sözleşmeden Dönme, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Xxxxxxxx, Xxxxx (1990) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C:I/1, 6. Bası, İstanbul, Evrim Yayınevi.
Uygur, Xxxxxx (2012) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Cilt: 2, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Ünlütepe, Xxxxxxx (2011) Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Taksitle Satım Sözleşmesi, İstanbul, Legal Yayıncılık.
Xxxxx, Xxxxxx (2019) Borçlar Hukuku Dersleri (Xxxx Xxxxxxxx), 16. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Xxxxx, Xxxxxx/ Acar, Xxxxx/ Özen, Burak (2014) Türk Borçlar Hukuku Özel Hüküm- ler, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Xxxxx, Nihat (2011) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Değişiklik ve Yeni- likler, Genel Hükümler-Özel Hükümler, Ankara, Adalet Yayınevi.
Xxxxxx, Xxxxx (2012) “6098 Sayılı TBK Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmesi (TBK m.
253-262)”, Xxxxxx Xxxxx’x Xxxxxxx, 0. Xxxx, Xxxxxxxx, Legal Kitabevi.