YIL : 2019 SAYI : 1

T.C. DANISTAY KARARLAR DERGISI

YIL : 2019 SAYI : 1

ULUSLARARASI SÖZLEġMELERE ATIF YAPILAN DANIġTAY KARARLARI

DANIġMA VE ĠDARĠ UYUġMAZLIKLAR ĠLE MEMURLAR VE DĠĞER KAMU GÖREVLĠLERĠNĠN YARGILANMALARINA ĠLĠġKĠN KARARLAR

BAġKANLAR KURULU, ĠÇTĠHATLARI BĠRLEġTĠRME KURULU, ĠDARĠ VE VERGĠ XXXX DAĠRELERĠ KURULLARI VE DAĠRE KARARLARI

YARGILAMA USULÜ KARARLARI ĠLKE KAVRAM DĠZĠNĠ DANIġTAY YAYINLARI

JOURNAL OF TURKISH COUNCIL OF STATE’S JUDGMENTS

YEAR : 2019 ISSUE : 1

JUDGEMENTS OF TURKISH COUNCIL OF STATE WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

JUDGEMENTS ON ADVICE, ADMINISTRATIVE DISPUTES AND THE TRIAL OF THE OFFICIALS AND OTHER PUBLIC OFFICIALS

JUDGEMENTS OF THE BOARD OF PRESIDENTS, BOARD OF THE UNIFICATION OF CASE LAWS, PLENARY SESSIONS OF THE ADMINISTRATIVE AND TAX LAW XXXXXXXX AND THE ADMINISTRATIVE AND TAX LAW XXXXXXXX

JUDGEMENTS ON ADMINISTRATIVE PROCEDURE GLOSSARY

PUBLICATIONS OF TURKISH COUNCIL OF STATE

T.C. DANIġTAY KARARLAR DERGĠSĠ DANIġTAY TASNĠF VE YAYIN KURULU

BaĢkan	: Xxxx XXXXXX	DanıĢtay Altıncı Daire BaĢkanı
Üye	: Mevlüt ATBAġ	DanıĢtay Birinci Daire Üyesi
Üye	: Xxxxxx XXXXX	DanıĢtay Üyesi – Genel Sekreter
Üye	: Xxxxxxx XXXXX	DanıĢtay Onüçüncü Daire Üyesi
Üye	: Fatih TERZĠ	Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu Üyesi

XXXXxXXX XXXXXX VE YAYIN YÜRÜTME BÜROSU

BaĢkan : Xxxxxx XXXXX

Genel Sekreter Yardımcısı : Xxxxx XXX

Xxxxxx Xxxxxx : Xxxxx Xxxx XXXXXXXXXX

Yayın ĠĢleri Müdürü : Xxxxx XXXXXX

YazıĢma Adresleri

. Yayınlarla, satın xxxx ve abonelik iĢleri ile ilgili konularda

T.C. DanıĢtay BaĢkanlığı Yayın ĠĢleri Müdürlüğü Tel : 0 000 000 00 00 / 25 07

. Üniversiteler Mahallesi Dumlupınar Bulvarı No: 149 EskiĢehir Yolu 10. Km. Çankaya / ANKARA

Basım Yeri : Ankara Açık Ceza Ġnfaz Kurum Matbaası

ĠÇĠNDEKĠLER

ULUSLARARASI SÖZLEġMELERE ATIF YAPILAN DANIġTAY KARARLARI

Sayfa

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar 7

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar 16

DANIġMA VE ĠDARĠ UYUġMAZLIKLAR ĠLE MEMURLAR VE DĠĞER KAMU GÖREVLĠLERĠNĠN YARGILANMALARINA ĠLĠġKĠN KARARLAR

Birinci Daire Kararları 38

YARGI KARARLARI

BaĢkanlar Kurulu Kararları 71

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları 82

Ġdari Xxxx Daireleri Kararları

Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu Kararları 180

Ġkinci Daire Kararları 203 BeĢinci Daire Kararları 235 Altıncı Daire Kararları 254 Sekizinci Daire Kararları 283 Onuncu Daire Kararları 301 Onikinci Daire Kararları 320 Onüçüncü Daire Kararları 341

Xxxxx Xxxx Daireleri Kararları

Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu Kararları 378

Üçüncü Daire Kararları 400 Dördüncü Daire Kararları 414 Yedinci Daire Kararları 439 Dokuzuncu Daire Kararları 457

Yargılama Usulü Kararları

Ġdari Xxxx Daireleri Kararları 481 Xxxxx Xxxx Daireleri Kararları 516

Ġlke-Kavram Dizini 539 DanıĢtay Yayınları 551 Ekler 560

CONTENTS

JUDGEMENTS OF TURKISH COUNCIL OF STATE WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

Page

Translated Judgements which refer to the International Conventions 7

Judgements which refer to the International Conventions 16

JUDGEMENTS ON ADVICE, ADMINISTRATIVE DISPUTES AND THE TRIAL OF THE OFFICIALS AND OTHER PUBLIC OFFICIALS

Judgements of the 1st Chamber 38

JUDGEMENTS

Judgements of the Board of Presidents 71

Judgements of the Board of the Unification of Case Laws 82

Judgements of the Administrative Law Xxxxxxxx

Judgements of Plenary Session of the Administrative Law Xxxxxxxx 180

Judgements of the 2nd Chamber 203 Judgements of the 5th Chamber 235 Judgements of the 6th Chamber 354 Judgements of the 8th Chamber 283 Judgements of the 10th Chamber 301 Judgements of the 12th Chamber 320 Judgements of the 13th Chamber 341

Judgements of Tax Law Xxxxxxxx

Judgements of Plenary Session of the Tax Law Xxxxxxxx 378

Judgements of the 3rd Chamber 400 Judgements of the 4th Chamber 414 Judgements of the 7th Chamber 439 Judgements of the 9th Chamber 457

Judgements on Administrative Procedure

Judgements of Plenary Session of the Administrative Law Xxxxxxxx 481

Judgements of Plenary Session of the Tax Law Xxxxxxxx 516

Glossary 539 Publications of Turkish Council of State 551

APPENDIX 560

6 T.C. Danıştay Kararlar Dergisi Yıl : 2019 Sayı : 1

Translated Judgements which Refer to the International Conventions

Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

TRANSLATED JUDGEMENTS WHICH REFER TO THE INTERNATIONAL CONVENTIONS

REPUBLIC OF TURKEY COUNCIL OF STATE

Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

Docket No : 2018/542 Judgement No : 2018/5740

Keywords : -Planned Fields Construction Directive,

-Qualification,

-Property Right

Abstract :It is about the giving judgement with reference to the principle of the matter as the plaintiff is seen as the owner of an immovable having the specifications of a field that is appropriate for the construction although it has not been done, yet in the dispute, and in case the plaintiff wants to construct in this immoveable property, it is obvious that the construction can only be made within the framework of the provisions of the Directive that is the subject of the case, and these provisions have effects on the property and the expectations of the plaintiff from this property.

Appealing Party (Plaintiff) : …

Attorney : Atty. …

Other Party (Defendant) : Ministry of Environment and

Urbanisation

Attorney : Legal Counsellor. …

Brief of the Demand : Examination and reverse of the decision of the 6th Chamber of the Council of State dated 09/11/2017 with D:2017/6597, J:2017/8858 as the appeal by the plaintiff.

Defendant’s Brief : The rejection of the appeal is claimed. Rapporteur Judge of the : Bünyamin CANBOLAT Council of State

His Opinion : The acceptance of the appeal demand and the reversal of the decision of the Chamber are considered.

Translated Judgements which Refer to the International Conventions Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

ON BEHALF OF THE TURKISH NATION

The file has been examined by the Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx deciding on the matter and it is ordered and adjudged:

The case was brought against for the annulment of the section ―fuel, heating centre, power room, coal bunker‖ in the clause 1-i, the section

―balcony and open outbuildings‖ in the clause 1-l, and the clause 1-h of the Article 22 of the Planned Field Construction Directive to be published in the Official Gazette no.30133 on 03/07/2017 that was amended with the Directive Amending the Planned Field Construction Directive to be published in the Official Gazette no.30196 on 30/09/2017.

The judgment D:2017/6597, J:2017/8858 of the Sixth Chamber of the Council of State on 09/11/2017 was established to overrule the case in terms of the qualification on the basis of that the administrative actions can only be taken to the court for the annulment of certain provisions of the Planned Fields Construction Directive by the person of interest establishing a tie of legitimate, personal and current interest relation with that action; in the case to be brought by the plaintiff with the title of the just an owner of a land parcel with reference to higher rights in the previous directive, it is not possible to accept if his current interest is affected, and also the actions to be made pursuant to the provisions of the Directive to be brought (like permissions, etc.), these actions and these provisions could be brought to the court.

The plaintiff appeals the judgement and demand the reversal.

The Article 2 ―Types of Administrative Suits and the Limits of the Judicial Control of Administration‖ of the Procedure of Administrative Justice Act no.2577 defines the annulment actions as the case to be brought by a person whose interests were violated by the act with the claim that the act is illegal due to a mistake made in one of the elements of competence, form, reason, subject and aim.

The essence of the rule of law is the adherence of the state to the law and the ability of the state organs to carry out operations and actions within the limits to be defined by the law. As a constitutional principle, the openness of all the activities of the state to judicial control is an indispensable characteristic of the state of law; judicial control is one of the most important elements of the principle of the state of law. So much so that the judicial supervision is not a re-supervision, but is subject to a procedural condition of application. In order to be able to bring a case for annulment due to an administrative action, it is considered sufficient to have an interest relationship with the plaintiff with the administrative

Translated Judgements which Refer to the International Conventions

Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

action requested for annulment, and both the doctrine and case law unite when this relationship needs to be personal and up to date in a way that affects the plaintiff, in order to talk about an interest relationship. The existence and limits of the said interest relationship are determined according to the nature of the dispute by the judiciary in each case.

The Article 35 of the Constitution of the Republic of Turkey defines as the governing rule that ―Everyone has the right to own and inherit property. These rights may be limited by law only in view of public interest. The exercise of the right to property shall not contravene public interest.‖

The Additional Protocol 1 to the European Convention on Human Rights with the side title of ―Protection of Property includes the arrangement that is: ―Every natural or legal person is entitled to the peaceful enjoyment of his possessions. No one shall be deprived of his possessions except in the public interest and subject to the conditions provided for by law and by the general principles of international law.

The preceding provisions shall not, however, in any way impair the right of a State to enforce such laws as it deems necessary to control the use of property in accordance with the general interest or to secure the payment of taxes or other contributions or penalties.‖

The concept of property provided in the Article 35 of the Constitution is not limited to the concept of property contained in the Turkish Civil Code No. 4721 dated 22/11/2001, but there is no doubt that immovable property is covered by the assurance in the Article 35 of the Constitution. The plaintiff, who asserts that his right under the Article 35 of the Constitution has been violated, must prove the existence of such a right. Therefore, first of all, the plaintiff's legal status at the point of whether he has an interest in the property, which requires protection under the Article 35 of the Constitution, must be assessed.

The concept of ―property‖ is not limited with ―existing properties‖; its assets also include lands on which the applicant can claim to have a reasonable and ―legal expectation‖ of actually exercising his right to property. Therefore, when investigating the plaintiff's personal, current and legitimate interest relationship with the case, it is necessary to assess whether the provisions of the regulation affect his property and expectations on the property, rather than whether there is any application process already established within the scope of the regulatory action subject to the case.

Translated Judgements which Refer to the International Conventions Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

From the examination of the file, it is understood that the case that was brought within the period starting with the publication of the Directive Amending the Planned Fields Construction Directive to be published on 30/09/2017 in the Official Gazette and it is understood that the case is on the annulment demand for the section ―fuel, heating centre, power room, coal bunker‖ in the clause 1-i, the section ―balcony and open outbuildings‖ in the clause 1-l, and the clause 1-h of the Article 22 of amended Directive.

In the paragraph 8 of the Article 5 of the Planned Fields Construction Directive states that "Article 22 or the directives of the relevant administrations can be brought with the sum of all areas external to the precedent; it cannot exceed 30% of the total precedents principal area of the parcel‖ and in the Article 22 of the same Directive of which various provisions are subject to this lawsuit, the use of which will not exceed 30% of the total precedent basis area of the parcel mentioned in the fifth article is regulated, in Izmir province, Narlıdere District, sheet …, land

… , parcel … numbered, the plaintiff, who is the owner of the land- qualified real estate and who states that he wishes to build in the real estate mentioned in his petition, has filed his case with the claims that some of the uses in the Article 22 of the Directive must be considered as non- precedent without being included in the 30% account, otherwise it will result with unequal conditions with the individuals who had constructed pursuant to the Directive before the amendment, so the case was brought as it is seen.

In the case, the plaintiff who is understood to be the owner of a real estate which is suitable for construction, even though it has not yet been constructed, if he wants to construct on his real estate, and it is obvious that he can construct within the framework of the provisions of the Directive of which the provisions are in question, it is clear that the provisions to be referred affect the property and the expectations on the property of the plaintiff.

In the same way, it is necessary to acknowledge that the plaintiff has personal, current and legitimate interest relevance to the action in question, as the price of the immovable will be determined in the extent of the construction rights, even if it is possible to transfer the immovable to a third person in exchange for the price of the immovable.

In this case, a decision should be made on the basis of the case, while the decision to reject the case in terms of the qualification has not been observed in compliance with the law.

Translated Judgements which Refer to the International Conventions

Plenary Session of Administrative Law Xxxxxxxx

On the grounds to be explained, the acceptance of the appeal demand, the reversal of the judgment D:2017/6597, J:2017/8858 of the Sixth Chamber of the Council of State on 09/11/2017 is decided by the majority on 24/12/2018.

DISSENTING VOTE

As a result of the examination of the file on the judgment to be appealed; the judgement of the Sixth Chamber of the State Council was found in compliance with the procedure and the law, the grounds for the appeal in the petition had no qualification to reverse the judgement; therefore the requirement of the rejection of the demand and the approval of the judgment is the reason not to agree with the judgement.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu

T.C.

X X X X x X X X

Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu

Esas No : 2018/542 Karar No : 2018/5740

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliği,

-Ehliyet,

-Mülkiyet Hakkı

Özeti : UyuĢmazlıkta, henüz yapılamamıĢ olsa da yapılaĢmaya müsait, arsa nitelikli bir taĢınmazın maliki olduğu anlaĢılan davacının, taĢınmazında yapılaĢmak istemesi durumunda, ancak davaya konu ettiği Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılaĢabileceği açık olduğundan, anılan hükümlerin, davacının mülkünü ve mülkü üzerindeki beklentilerini etkilediği ve iĢin esasına girilerek bir karar verilmesi gerektiği hakkında.

Xxxxxx Xxxx (Davacı) : …

Vekili : Av. …

KarĢı Taraf (Davalı) : Çevre ve ġehircilik Bakanlığı

Vekili : Hukuk MüĢaviri …

Ġstemin Özeti : DanıĢtay Altıncı Dairesi'nin 09/11/2017 günlü, E:2017/6597, K:2017/8858 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davacı tarafından istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DanıĢtay Tetkik Xxxxxx : Xxxxxxxx XXXXXXXX

DüĢüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düĢünülmektedir.

TÜRK MĠLLETĠ ADINA

Xxxxx xxxxx DanıĢtay Ġdari Xxxx Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüĢüldü:

Xxxx, 03/07/2017 günlü, 30133 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliği'nin, 30/09/2017 günlü, 30196 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değiĢtirilen, 22. maddesinin 1-i fıkrasında yer xxxx "yakıt, ısı merkezi, enerji odası, kömürlük" kısmı ile 1-l fıkrasındaki

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar

Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu

"balkon ve açık çıkmaların" kısımlarının ve 1-h fıkrasının iptali istemiyle açılmıĢtır.

DanıĢtay Altıncı Dairesi'nin 09/11/2017 günlü, E:2017/6597, K:2017/8858 sayılı kararıyla; idari iĢlemlere karĢı ancak bu iĢlemle meĢru, kiĢisel ve güncel bir menfaat iliĢkisi kurulabilenler tarafından iptal davası açılabileceği, davacının, salt parsel maliki sıfatıyla ve önceki yönetmeliğin sağladığı hakların daha fazla olduğu iddiasıyla Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliği'nin muhtelif hükümlerinin iptali istemiyle açtığı xxxxxx, güncel bir menfaatinin etkilendiğinin kabulüne olanak bulunmadığı, kaldı ki, xxxx konusu Yönetmelik hükümleri uyarınca tesis edilecek iĢlemler (ruhsat vb.) üzerine bu iĢlem ve sözü edilen hükümlerin birlikte xxxx konusu edilebileceğinin açık olduğu gerekçesiyle, davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiĢtir.

Davacı, anılan kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanununun "Ġdari xxxx türleri ve

idari yargı yetkisinin sınırı" baĢlıklı 2. maddesinde iptal davası; yetki, Ģekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı oldukları ileri sürülen idari iĢlemlerin iptalleri amacıyla menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan xxxx olarak tanımlanmıĢtır.

Hukuk devletinin özünü; devletin hukuka bağlılığı, devlet organlarının hukukun içinde kalarak iĢlem ve eylemler yapabilmesi oluĢturmaktadır. Anayasal bir ilke olarak, devletin tüm faaliyetlerinin yargısal denetime açık olması hukuk devletinin vazgeçilmez bir niteliği olup; yargı denetimi, hukuk devleti ilkesinin en önemli unsurlarındandır. ġu kadar ki, yargısal denetim re'sen yapılan bir denetim olmayıp, usulüne uygun bir baĢvuru koĢuluna bağlıdır. Bir idari iĢlemden dolayı iptal davası açılabilmesi için iptali istenilen idari iĢlem ile davacının bir menfaat iliĢkisinin bulunması yeterli sayılmıĢ olup; gerek doktrin, gerekse içtihatlar, xxxx açmaya yetecek bir menfaat iliĢkisinden söz edilebilmesi için bu iliĢkinin meĢru, davacıyı etkileyecek bir biçimde kiĢisel ve güncel olması gerektiğinde birleĢmektedirler. Sözü edilen menfaat iliĢkisinin varlığı ve sınırları, her olayda yargı yerince uyuĢmazlığın niteliğine xxxx belirlenmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 35. maddesi; "Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz." hükmünü amirdir.

Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi'nin Ek 1 Xx.xx Protokol'ün "Mülkiyetin korunması" kenar baĢlıklı 1. maddesinde ise; "Her gerçek ve tüzel kiĢinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu

hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koĢullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir.

Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da baĢka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez." düzenlemesine yer verilmiĢtir.

Anayasa'nın 35. maddesinde yer verilen mülkiyet kavramı, kapsam itibarıyla 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nda yer xxxx mülkiyet kavramı ile sınırlı olmamakla birlikte, taĢınmaz mülkiyetinin Anayasa'nın 35. maddesindeki güvence kapsamına girdiğine kuĢku yoktur. Anayasa'nın 35. maddesi kapsamındaki hakkının ihlal edildiğini ileri xxxxx davacı, xxxxx bir hakkın varlığını kanıtlamak zorundadır. Bu nedenle, öncelikle davacının, Anayasa'nın 35. maddesi uyarınca korunmayı gerektiren mülkiyete iliĢkin bir menfaate sahip olup olmadığı noktasındaki hukuki durumunun değerlendirilmesi gerekir.

―Mülk‖ kavramı ―mevcut mülkler‖ ile sınırlı değildir; kıymetleri, baĢvuranın üzerinde mülkiyet hakkını fiilen kullanabilmeye yönelik makul ve ―yasal bir beklentiye‖ sahip olduğunu iddia edebileceği arazileri xx xxxxxx. Dolayısıyla, uyuĢmazlıkta, davacının, davayla xxxx kiĢisel, güncel ve meĢru alakası araĢtırılırken, davaya konu düzenleyici iĢlem kapsamında, halihazırda hakkında tesis edilmiĢ herhangi bir uygulama iĢlemi olup olmadığından ziyade, Yönetmelik hükümlerinin, mülkünü ve mülkü üzerindeki beklentilerini etkileyip etkilemediğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayım tarihi xxxx 30/09/2017 gününden itibaren süresi içerisinde açıldığı görülen davanın, Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliği'nin anılan değiĢiklik ile değiĢtirilen

22. maddesinin 1-i fıkrasında yer xxxx "yakıt, ısı merkezi, enerji odası, kömürlük" kısmı ile 1-l fıkrasındaki "balkon ve açık çıkmaların" kısımlarının ve 1-h fıkrasının iptali istemini iliĢkin olduğu anlaĢılmaktadır.

Planlı Alanlar Ġmar Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 8. fıkrasında "22‘nci maddeyle veya ilgili idarelerin yönetmelikleri ile getirilebilecek emsal harici tüm alanların toplamının; parselin toplam emsale esas alanının

%30'unu aĢamaz." düzenlemesine yer verildiği, muhtelif hükümleri davaya konu edilen aynı Yönetmeliğin 22. maddesinde ise, katlar alanı hesabına dahil edilmemekle birlikte 5. maddede belirtilen parselin toplam emsale esas

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlardan Çevirisi Yapılanlar

Ġdari Xxxx Daireleri Kurulu

alanının %30'unu aĢamayacak xxxx kullanımların düzenlendiği, Ġzmir Ġli, Narlıdere Ġlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı, arsa nitelikli taĢınmazın maliki xxxx ve dilekçesinde anılan taĢınmazda ilerde yapılaĢma niyet ve isteğinde olduğunu belirten davacının ise Yönetmeliğin 22. maddesindeki kullanımlardan bazılarının %30'luk hesaba dahil edilmeden emsal harici sayılması gerektiği, aksi takdirde yapılaĢma haklarının aĢırı kısıtlanacağı, civar parsellerde eski düzenlemeler çerçevesinde yapılaĢmıĢ xxxx kiĢilerle arasında eĢit olmayan sonuçların doğacağı iddialarıyla davasını açtığı görülmektedir.

UyuĢmazlıkta, henüz yapılamamıĢ olsa da yapılaĢmaya müsait, arsa nitelikli bir taĢınmazın maliki olduğu anlaĢılan davacının, taĢınmazında yapılaĢmak istemesi durumunda, ancak davaya konu ettiği Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılaĢabileceği açık olduğundan, anılan hükümlerin, davacının mülkünü ve mülkü üzerindeki beklentilerini etkilediği açıktır.

Aynı Ģekilde, yapılaĢmayıp da taĢınmazı bedeli mukabilinde üçüncü bir kiĢiye devretmesi ihtimalinde dahi, taĢınmazın bedeli yapılaĢma hakları ölçüsünde belirleneceğinden davacının, xxxx konusu iĢlemle, kiĢisel, güncel ve meĢru alakasının bulunduğunu kabul etmek gerekir.

Bu durumda, iĢin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekmekte iken, Dairece davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiĢtir.

Açıklana nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüne, DanıĢtay Altıncı Dairesi'nin 09/11/2017 günlü, E:2017/6597, K:2017/8858 sayılı kararının bozulmasına, kesin olarak, 24/12/2018 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARġI OY

Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; DanıĢtay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaĢıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

ULUSLARARASI SÖZLEġMELERE ATIF YAPILAN KARARLAR

T.C.

X X X X x X X X

Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu

Esas No : 2019/344 Karar No : 2019/341

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Vergi Tekniği Raporu

Özeti : Vergi tekniği raporunun ihbarname ekinde tebliğ edilemediği hallerde mahkeme tarafından ara kararıyla istenmesi ya da re'sen idarece xxxx dosyasına konulması halinde, davacıya anılan rapor tebliğ edilerek haklılığını ortaya koymaya yönelik iddialarını ileri sürmesine imkân tanınması gerektiği hakkında.

Temyiz Eden (Davalı): Ġstanbul Vergi Dairesi BaĢkanlığı

(KasımpaĢa Vergi Dairesi Müdürlüğü)

Vekili : Av. …

KarĢı Taraf (Davacı) : … Xxxxx Xxxxx Makina Demontaj ĠnĢaat Taahhüt Sanayi ve DıĢ Ticaret Limited ġirketi

Vekili : Av. …

Ġstemin Konusu : Ġstanbul 6. Vergi Mahkemesinin, 28/09/2018 tarih ve E:2018/1751, K:2018/2357 sayılı xxxxx kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Yargılama Süreci :

Xxxx Konusu Ġstem: Xxxxxx adına, hakkında düzenlenen vergi tekniği raporunu dayanak xxxx takdir komisyonu kararı uyarınca, 2010 yılının tüm dönemlerine iliĢkin geçici vergi ile üç kat tutarında kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle xxxx açılmıĢtır.

Mahkemenin Ġlk Kararının Özeti: Ġstanbul 6. Vergi Mahkemesi, 30/04/2015 tarih ve E:2014/2932, K:2015/1392 sayılı kararıyla; tarhiyatın dayanağı takdir komisyonu kararının atıfta bulunduğu vergi tekniği raporunun ihbarname ekinde tebliğ edilmemesinin esasa etkili bir Ģekil hatası olduğu ve davacının savunma hakkını kısıtladığı gerekçesiyle vergilendirmeyi kaldırmıĢtır.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

Daire Kararının Özeti: Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen DanıĢtay Dördüncü Dairesi, 14/03/2018 tarih ve E:2015/8384, K:2018/2637 sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 34, 35 ve

108. maddeleri ile 31/10/2011 tarih ve 28101 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 56 ve

57. maddelerine yer verdikten sonra, mahkemece vergi tekniği raporunun ihbarnameye eklenerek davacıya tebliğ edilmediği belirtilmiĢ ise de xxxx konusu cezalı vergilere iliĢkin ihbarnamelerin tebellüğünden itibaren xxxx açma süresi içinde vergilendirme iĢlemine karĢı xxxx açılıp uyuĢmazlık yargı merciine taĢınarak idarenin tüm iddia ve iĢlemlerine karĢı itiraz etme imkanının elde edildiği, davalı idarece gönderilen savunma dilekçesi ekinde vergi tekniği raporunun xxxx dosyasına sunulduğu, bu durumda, davacının ulaĢmak istediği halde ulaĢamadığı bir belgenin veya bilginin olduğundan bahsedilemeyeceği gerekçesiyle, iĢin esası incelenerek karar verilmek üzere kararı bozmuĢtur.

Xxxxx Kararının Özeti: Mahkeme, aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında xxxxx etmiĢtir.

Temyiz Edenin Ġddiaları : Vergi tekniği raporunun tebliğ edilmesine gerek bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KarĢı Tarafın Savunması : Savunma verilmemiĢtir.

DanıĢtay Tetkik Hâkimi Yıldırım Çağlar YARDIMCI'nın DüĢüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, xxxxx kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karĢısında, kararın bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından, istemin reddi gerektiği düĢünülmektedir.

TÜRK MĠLLETĠ XXXXX

Xxxxx xxxxx DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüĢüldü:

Ġnceleme ve Gerekçe:

Xxxxx Xxxx:

Xxxxxx adına, takdir komisyonu kararı uyarınca, 2010 yılının tüm dönemlerine iliĢkin geçici vergi tarh edilmiĢ, üç kat tutarında vergi ziyaı cezası kesilmiĢtir.

Takdir komisyonunun dayanak aldığı davacı hakkında düzenlenen vergi tekniği raporu, vergi ve cezaya iliĢkin ihbarname ekinde davacıya tebliğ edilmemiĢtir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

Xxxxxx Xxxxxxx:

Xxx xxxxx hürriyeti doktrinde, idari, siyasal ve yargısal baĢvuru olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Ġdari ve siyasal baĢvuru yöntemleri Anayasamızın 40 ve 74. maddelerinde yerini bulmuĢken, yargısal baĢvuruya iliĢkin 36. maddesinde, herkesin, meĢru xxxxxx ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı merciileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile xxxx yargılanma hakkına sahip olduğu yolundaki düzenlemeyle, xxx xxxxx özgürlüğü; kiĢilerin yargı organları önünde davacı veya davalı olarak haklarını savunabilmek için baĢvurabilmesi ve bu organlar önünde xxxx ve hakkaniyete uygun bir Ģekilde yargılanma hakkının bulunması olarak tanımlanmıĢtır.

Uluslararası mevzuat bakımından ise ülkemiz açısından bağlayıcılığı bulunan Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesinde (AĠHS), hak aramada yargısal baĢvuru yönteminin karĢılığı, SözleĢmenin 6. maddesinde, "xxxx yargılanma hakkı" baĢlığı altında düzenlenmiĢtir. Madde hükmüne göre herkes medeni hak ve yükümlülükleri ile ilgili uyuĢmazlıklar ya da cezai xxxxxx kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek xxxx, kanunla kurulmuĢ bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir.

Hukuki Değerlendirme:

Hukukun üstünlüğüne bağlı demokratik toplumun temel değerlerini yansıtan ve yargılama sürecine yönelik usule iliĢkin güvenceler içeren "Xxxx yargılanma hakkının" bir unsurunu hakkaniyete uygun yargılama hakkı oluĢturmaktadır.

Yargılama sürecinin bizzat kendisinin sorgulandığı xxxx yargılanma hakkının hayata geçirilebilmesi, ilgililerin xxxx açabilme hakkına sahip olmasını gerektirmektedir. Bu yolla, medeni hak ve yükümlülüklere iliĢkin hukuk davaları ile idari davalarda tarafların (AĠHS, madde 6/1), ceza yargılamasında suç isnad edilen Ģüphelinin (AĠHS, madde 6/1, 2 ve 3) usulden kaynaklanan hakları garanti altına alınmakta; yargılama süreci ve usulünün xxxx xxxx olmadığının denetlenmesi imkanı sağlanmaktadır.

''Savunma hakkı'' ceza yargılamasında suç isnad edilen Ģüphelinin xxxx yargılanma hakkı kapsamında yararlandığı bir haktır. Ġdari davalar yönünden ise tarafların usule iliĢkin haklar bakımından aynı koĢullara tabi tutulması ve taraflara diğer tarafın sunduğu kanıtlar ve görüĢlerden bilgi sahibi olma ve bunlarla ilgili görüĢ bildirebilme imkanının tanınması ''hakkaniyete uygun yargılama hakkı'' kapsamında değerlendirilmektedir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

Xxxx yargılanmaya iliĢkin iddiaların incelenebilmesi için yargılama sürecinde haklarına saygı gösterilmediği, karĢı tarafın sunduğu deliller ve görüĢlerden bilgi sahibi olamadığı veya bunlara etkili bir Ģekilde itiraz etme fırsatı bulamadığı, kendi delil ve iddialarını sunamadığı ya da uyuĢmazlığın çözüme kavuĢturulmasıyla ilgili iddialarının derece mahkemesi tarafından dinlenmediği veya kararın gerekçesiz olduğu gibi hususlarda; karara etkisi olacak unsurların değerlendirilmediği, eksik değerlendirildiği, ihmali ya da açıkça keyfi davranıldığı xxxxxxx xxx bilgi ya da belge sunulmuĢ olması gerekmektedir.

Xxxx yargılanma hakkı kapsamında yapılacak inceleme, baĢvuru konusu yargılamanın bir bütün olarak xxxx xxxx olmadığının değerlendirilmesine yöneliktir. (XXX, Xxxxxx Xxxxxx, X.Xx:2013/2116, 23/1/2014, §19) Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (AĠHM) bir yargılamanın xxxx xxxx olmadığını değerlendirirken, usule aykırılıkların yargılamanın ileri aĢamalarında giderilip giderilmediğini incelemektedir. (AĠHM, Miailhe/Fransa (No:2), X.Xx:18978/91, 26/9/1996, §§45-46)

―Adillik‖ Ģartının, 6. maddenin tüm diğer unsurlarından temel farkı, yargılamayı bir bütün olarak kapsaması ve kiĢinin ―xxxx‖ yargılanıp yargılanmadığına iliĢkin meseleyi sadece belirli bir hadise veya usul ihlali açısından değil tüm aĢamalara iliĢkin kümülatif bir analizle ele almasıdır. Bunun bir sonucu olarak bir aĢamadaki kusur sonraki bir aĢamada telafi edilebilir. (XXXX, Xxxxxxx ve Xxxxxx / BirleĢik Krallık, X.Xx:9562181, 9818182, 2/3/1987, §§55-70)

"Hakkaniyet uygun yargılanma"nın temel unsurları, yargılamanın "çeliĢmeli" olması ve taraflar arasında "silahların eĢitliği"nin sağlanmasıdır. (Xxxx ve Xxxxx/BirleĢik Krallık [BD], B. No:28901/95, 16/2/2000, § 60; Xxxx-Xxxxxx/Ġspanya [GK], B. No: 12952/87, 23/6/1993, § 63)

Genel anlamda hakkaniyete uygun bir yargılamanın yürütülebilmesi, silahların eĢitliği ilkesi ıĢığında tarafların usule iliĢkin haklar bakımından aynı koĢullara tabi tutulmasını ve taraflardan birinin diğerine xxxx daha zayıf bir duruma düĢürülmeksizin iddia ve savunmalarını makul bir Ģekilde mahkeme önünde dile getirme fırsatına sahip olmasını gerekli kılar. (XXX, Xxxxxxx Xxxxx, B. No: 2013/7727, 4/2/2016, §§ 50, 51, 52).

Silahların eĢitliği ilkesinin tamamlayıcısı xxxx çeliĢmeli yargılama ilkesi ise kural olarak bir xxxxxx taraflara, gösterilen kanıtlar ve sunulan görüĢler hakkında bilgi sahibi olma ve bunlarla ilgili görüĢ bildirebilme imkanı vermektedir (AYM, Xxxx GümüĢ, B. No: 2012/603, 20/2/2014, § 47; Benzer yöndeki AĠHM kararları için bkz. J.J./Hollanda, B. No: 21351/93, 27/3/1998, § 43; Xxxxxxxxx/Belçika, B. No: 19075/91, 20/2/1996, § 33).

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

Bu nedenle çeliĢmeli yargılama ilkesi, tarafların yargılamanın bütününe aktif olarak katılmasını gerektirmektedir. Bu anlamda mahkemece tarafların dinlenilmemesi ve taraflara delillere karĢı çıkma imkanı verilmemesi yargılama faaliyetinin hakkaniyete aykırı xxxx gelmesine neden olabilecektir (Benzer yöndeki AĠHM kararları için bkz. Xxxx-Xxxxxx/Ġspanya [GK], B. No: 12952/87, 23/6/1993, § 63; Feldbrugge/Hollanda, B. No: 8562/79, 29/05/1986, § 44). Yukarıda da belirtildiği üzere çeliĢmeli yargılama ilkesi, silahların eĢitliği ilkesi ile yakından iliĢkili olup bu iki ilke birbirini tamamlar niteliktedir. Zira çeliĢmeli yargılama ilkesinin ihlal edilmesi durumunda iddialarını savunabilmesi açısından taraflar arasındaki denge bozulacaktır. (XXX, Xxxxxxxx Xxxx, B. No: 2013/4424, 6/3/2014, § 21).

Vergilendirme alanında idare tesis ettiği tek yanlı ve icrai nitelikteki idari iĢlemlerle vergi mükelleflerinin baĢta mülkiyet hakkı olmak üzere xxxxx xxx ve özgürlüklerine müdahale edebilmektedir. Dolayısıyla bu üstün kamu gücü yetkisi kullanımı karĢısında davacıların vergi uyuĢmazlığı doğuran idari iĢlemlerin hukuka aykırılığı yolundaki iddialarını etkili bir biçimde ileri sürebilme hakkının kural olarak yargılama sürecinin bütünü içinde korunması gerekir. Bu korumanın sağlanması öncelikle idarenin iĢlemi tesis etme nedenine iliĢkin maddi olay ve olgular ile hukuksal nedenlerin bilinebilir olmasına bağlıdır. Xxxx yargılanma hakkı yargılama sürecinin tamamının hakkaniyete uygun yürütülmesini güvence altına aldığından davacıya etkili bir biçimde iddialarını ileri sürme imkanı tanındığı müddetçe idari iĢlemin tesis edilme nedeninin idari xxxx açıldıktan sonra ortaya konulmuĢ olması tek baĢına bu hakkın ihlal edildiği anlamına gelmez.

UyuĢmazlığı; xxxx konusu ederek ya da Ģartların varlığı halinde idareye baĢvurarak çözüme kavuĢturma hakkına sahip olanların, seçimlik haklarını xxxx açmak yönünde kullanmaları halinde; idareye baĢvurma ve uzlaĢma, ceza indirimi v.b. uygulamalardan yararlanma imkanının kısıtlandığını ve bu durumun xxxx yargılanma hakkına xxxxx teĢkil ettiğini söylemek mümkün değildir. Zira, yukarıdaki açıklamalardan da anlaĢılacağı üzere xxxx yargılanma hakkı ve bu hakkın bünyesinde barındırdığı diğer haklar, açılmıĢ ve görülmekte xxxx xxx xxxxxx kullanılabilecek nitelikte olup, mahkemece yerine getirilen yargılama faaliyetinin bu ilkelere uygun olup olmadığının, istinaf/temyiz mercii; bireysel baĢvuru yolunun kullanılması halinde ise Anayasa Mahkemesi/AĠHM tarafından denetlenmesini sağlayan araçlardır.

Uygulamada, genellikle vergi tekniği raporuna atıfla düzenlenen vergi inceleme raporları ve/veya takdir komisyonu kararlarının tebliğ edildiği ancak, tarh nedenini, matrahın bulunuĢ yöntemini ve tarhiyatın dayanağına

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

iliĢkin bilgi ve belgeleri gösteren vergi tekniği raporunun tebliğ edilmediği görülmektedir. Xxx xxxxx vergi tekniği raporunun ihbarname ekinde tebliğ edilmesi olmakla birlikte söz konusu raporun tebliğ edilmediği durumlarda mahkeme tarafından ara kararıyla istenmesi ya da re'sen idarece xxxx dosyasına sunulması üzerine, davacıya, anılan rapor tebliğ edilerek, haklılığını ortaya koymaya yönelik delillerini ileri sürmesine imkan verilmek suretiyle, bu eksikliğin yargılama aĢamasında mahkeme tarafından giderilmesi mümkündür. Xxxxxxx tarafından da istenilmesine rağmen idarece sunulmamasının söz konusu olabileceği hallerde ise bu durumun; 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi uyarınca, yetki, Ģekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hangisine aykırı düĢtüğü belirlenerek karar verilmesi gerekmekte olup yargılama aĢamasında, mahkemece tesis edilmesi gereken "hakkaniyete uygun yargılama hakkı"nın, idare tarafından sağlanmadığı gerekçesine dayanılamayacağı açıktır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30'uncu maddesinde; re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde, takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiĢ vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması Ģeklinde tanımlandıktan sonra maddenin devamında, re'sen tarh nedenleri sayılmıĢ; 31'inci maddesinin 8'inci bendinde, takdir kararlarında takdirin müstenidatı ve takdir hakkında izahat bulunması gerektiği belirtilmiĢtir. Kanunun 108. maddesinde ise vergi ihbarı ile ilgili hangi hallerin vesikayı hükümsüz kılacağı gösterilmiĢtir. Bu kurala xxxx mükellefin adının, verginin nevi veya miktarının, vergi mahkemesinde xxxx açma süresinin hiç yazılmamıĢ olması veyahut bu vesikaların görevli bir xxxxx tarafından tanzim edilmemiĢ bulunması vergi ihbarı ile ilgili vesikayı hükümsüz kılacaktır.

Xxxx konusu tarhiyat, takdir komisyonu kararına dayandığından, uyuĢmazlık hakkında karar verilebilmesi için öncelikli olarak davacı hakkında, dönem matrahının re'sen takdirini gerektiren hukuki sebeplerin bulunup bulunmadığının ortaya konulması gerekmektedir. Re'sen tarh sebebinin varlığının tespiti halinde ise vergilendirmeye esas alınan tarh matrahının hukuka uygun olup olmadığı yönünden yapılacak inceleme ve değerlendirmede varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken; savunma hakkının kısıtlandığı gerekçesiyle tarhiyatın kaldırılması xxxxxxx verilen kararın bozulması gerekmiĢtir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Xxxxx Xxxx Dairleri Kurulu

Karar Sonucu :

Açıklanan nedenlerle;

1- Davalının temyiz isteminin kabulüne,

2- Ġstanbul 6. Vergi Mahkemesinin, 28/09/2018 tarih ve E:2018/1751, K:2018/2357 sayılı xxxxx kararının bozulmasına,

3- Yeniden verilecek kararda karĢılanacağından, yargılama giderleri hakkında hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına,

2577 sayılı Kanunun (Xxxxxx 0. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen xxxxxx itibaren onbeĢ gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/05/2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARġI OY

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karĢısında vergi mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından, istemin reddi gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

T.C.

X X X X x X X X

Altıncı Daire

Esas No : 2014/4943 Karar No : 2019/3540

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Xxxxx Xxxxxxxx,

-Nispi Vekalet Ücreti,

-Nispi Harç

Altıncı Daire

Özeti : Mahkemece manevi tazminat isteminin kabulüne, maddi tazminat isteminin reddine karar verildiğinden, tazminat isteminin reddi nedeniyle maktu vekalet ücretine hükmedilmesi; öte yandan Harçlar Kanununda, hüküm xxxxxx xxxxxx anlaĢmazlık konusu xxxxx üzerinden nispi karar harcı hesaplanarak haksız çıkan xxxxxx yükleneceği belirtildiğinden tazminat isteminin kabulüne iliĢkin olarak nispi karar harcının hesaplanarak davalı idareye yüklenmesi gerektiği, harcın yargılama giderleri içinde gösterilerek haklılık oranına xxxx davacı üzerinde bırakılmasında isabet bulunmadığı hakkında.

Xxxxxx Xxxx (Davacı) : …

KarĢı Taraf (Davalı) : Terme Belediye BaĢkanlığı

(Kapatılan Evci Belediye BaĢkanlığı)

Ġstemin Konusu: Samsun 1. Ġdare Mahkemesinin 19/11/2013 tarih ve E:2012/314, K:2013/1097 sayılı kararının maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Yargılama Süreci:

Xxxx konusu istem: Samsun Ġli, Terme Ġlçesi, Evci Beldesi, Miliç Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taĢınmazın bulunduğu xxxxxx yapılan imar uygulamalarının (parselasyon ve kamulaĢtırma) iptaline iliĢkin mahkeme kararlarının uygulanmadığından bahisle uğranıldığı ileri sürülen 20.000,00 XX xxxxx ve 10.000,00 TL manevi zararın tazminine karar verilmesi istenilmiĢtir.

Ġlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Temyize konu kararda; yargı kararı gereklerinin davalı idare tarafından hemen yerine getirilmemesi ve üzerinden çok uzun süreler geçtikten sonra yerine getirilmesi nedeniyle davacının manevi zararının oluĢtuğu gerekçesiyle, 10.000,00-TL manevi tazminatın davalı idarece davacıya ödenmesine, davacının yargı kararlarına

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Altıncı Daire

konu iĢlemlerle uğranıldığını iddia ettiği maddi zararını bilgi ve belgelere dayalı olarak somut, hiçbir Ģüpheye yer vermeyecek Ģekilde ortaya koyamadığı gerekçesiyle maddi tazminat talebinin reddine karar verilmiĢtir.

Temyiz Edenin Ġddiaları : Uğranıldığı ileri sürülen maddi zararların dosyada somut olarak ileri sürülmesine rağmen Mahkemece değerlendirilmeyerek davanın maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KarĢı Tarafın Savunması : Savunma verilmemiĢtir.

DanıĢtay Tetkik Xxxxxx Xxxxx XXXXX'ın DüĢüncesi : Temyize konu kararın maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısmının onanması, davacı aleyhine nispi vekalet ücretine, nispi karar harcına hükmedilmesine ve yargılama giderlerine iliĢkin kısmının bozulması gerektiği düĢünülmektedir.

TÜRK MĠLLETĠ XXXXX

Xxxxx xxxxx DanıĢtay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 6360 sayılı On Dört Ġlde BüyükĢehir Belediyesi ve Yirmi Yedi Ġlçe kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, tüzel kiĢiliği sona eren Evci Belediye BaĢkanlığı yerine Terme Belediye BaĢkanlığı taraf olarak alınarak iĢin gereği görüĢüldü:

Ġnceleme ve Gerekçe:

Xxxxx Xxxx :

Xxxx konusu taĢınmazların bulunduğu xxxxxx yapılan parselasyon ve kamulaĢtırma iĢlemlerinin mahkeme kararlarıyla iptali üzerine taĢınmazın parselasyon öncesi durumuna dönüldüğü, davacının da kadastral taĢınmazda aynı oranda hissedar olduğu anlaĢılmıĢtır.

Ġdare mahkemesince, Mahkeme kararlarının geç uygulandığından bahisle davacının manevi tazminata iliĢkin isteminin kabulüne, maddi tazminata iliĢkin isteminin reddine karar verilmiĢtir.

Xxxxxx xxxxx tazminat talebinin tümüyle reddedilmesi nedeniyle, talep edilen maddi tazminat miktarı üzerinden nispi olarak hesaplanan 2.400,00-TL. tutarındaki vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine hükmedilmiĢtir.

Xxxxxx Xxxxxxx:

Anayasa‘nın 36. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin meĢru xxxxxx ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile xxxx yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiĢtir. Yine Anayasanın 90. maddesinin son fıkrasında ―Usulüne xxxx

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Altıncı Daire

yürürlüğe konulmuĢ Milletlerarası andlaĢmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine baĢvurulamaz. (Xx xxxxx: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne xxxx yürürlüğe konulmuĢ xxxxx xxx ve özgürlüklere iliĢkin milletlerarası andlaĢmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuĢmazlıklarda milletlerarası andlaĢma hükümleri esas alınır.‖ hükmüne,

148. maddesinin 3. fıkrasında ise, ―Herkes, Anayasada güvence altına alınmıĢ xxxxx xxx ve özgürlüklerinden, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne baĢvurabilir.‖ hükmüne yer verilmiĢtir.

Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesinin ―Xxxx yargılanma hakkı‖ kenar baĢlıklı 6. maddesinde, herkesin medeni hak ve yükümlülükleri ile ilgili uyuĢmazlıklar ya da cezai xxxxxx kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek xxxx, kanunla kurulmuĢ bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahip olduğu belirtilmiĢtir.

Mahkeme kararının verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Xxxxxx Ücret Tarifesinin "Manevi tazminat davalarında ücret" baĢlıklı 10. maddesinde, "(1) Manevi tazminat davalarında avukatlık ücreti, hüküm xxxxxx xxxxxx miktar üzerinden Tarifenin üçüncü kısmına xxxx belirlenir. (2) Davanın kısmen reddi durumunda, karĢı taraf vekili yararına Tarifenin üçüncü kısmına xxxx hükmedilecek ücret, davacı vekili lehine belirlenen ücreti geçemez. (3) Bu davaların tamamının reddi durumunda avukatlık ücreti, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümüne xxxx hükmolunur. (4) Manevi tazminat davasının, maddi tazminat veya parayla değerlendirilmesi mümkün diğer taleplerle birlikte açılması durumunda; manevi tazminat açısından vekalet ücreti ayrı bir kalem olarak hükmedilir." kuralına yer verilmiĢ, maddi tazminata iliĢkin bir hükme yer verilmemiĢtir.

492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 2. maddesinde, yargı iĢlemlerinden bu Kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanların yargı harçlarına tâbi bulunduğu, 11. maddesinde, genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca xxxx xxxx iĢlemin yapılmasını isteyen kiĢilerin ödemekle mükellef olduğu, 15. maddesinde, yargı harçlarının (1) sayılı tarifede yazılı iĢlemlerden xxxxx ölçüsüne xxxx nispi esas üzerinden, iĢlemin nev'i ve mahiyetine xxxx maktu esas üzerinden alınacağı, 16. maddesinde, xxxxx ölçüsüne xxxx harca tabi iĢlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerlerin esas olduğu, 21. maddesinde, yargı harçlarının (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınması gerektiği, 28. maddesinde ise, (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Altıncı Daire

harcının dörtte birinin peĢin, xxxx kalanının kararın verilmesinden itibaren bir ay içinde ödeneceği hükme bağlanmıĢtır.

Anılan Kanunun, yargı harçlarının gösterildiği (1) sayılı tarifesinin karar ve ilam harcı üst baĢlığının altında düzenlenen nispi harç alt baĢlığı altında, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm xxxxxx xxxxxx anlaĢmazlık konusu xxxxx üzerinden nispi karar harcı alınacağı belirtilmiĢtir.

Hukuki Değerlendirme:

Temyize konu kararın maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısmı yönünden;

Ġdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Xxxxxxxxx 00. maddesinde yer xxxx sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.

Temyizen incelenen kararın bu kısmı usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiĢtir.

Temyize konu kararın reddedilen maddi tazminat nedeniyle davalı idare lehine nispi vekalet ücretine hükmedilmesine iliĢkin kısmı yönünden;

Bir uyuĢmazlığı mahkeme önüne taĢıyabilmek ve uyuĢmazlığın etkili bir Ģekilde karara bağlanmasını isteyebilmek anlamına gelen mahkemeye eriĢim hakkının da xxxx yargılanma hakkı çerçevesinde değerlendirilmesi gereklidir. KiĢinin mahkemeye baĢvurmasını engelleyen veya mahkeme kararını anlamsız xxxx getiren, bir baĢka ifadeyle mahkeme kararını önemli ölçüde etkisizleĢtiren ya da xxxx açılmasının davacının xxxx açtığı konumdan daha da geriye götürülmesi durumlarında mahkemeye eriĢim hakkının özüne dokunulacak Ģekilde sınırlandığının kabulü gerekmektedir.

Xxxx sonucunda taraflara vekâlet ücreti ödeme yükümlülüğü öngörülmesi de bu kapsamda mahkemeye eriĢim hakkına yönelik bir sınırlama oluĢturur. Gereksiz baĢvuruların önlenerek xxxx sayısının azaltılması ve böylece mahkemelerin uyuĢmazlıkları makul sürede çözebilmesi amacıyla baĢvuruculara belli yükümlülükler öngörülebilir. Öngörülen yükümlülükler xxxx açmayı imkânsız xxxx getirmedikçe ya da aĢırı derece zorlaĢtırmadıkça mahkemeye eriĢim hakkının ihlal edildiği söylenemez. Dolayısıyla, davayı kaybetmesi halinde davacıya yüklenecek xxxx vekâlet ücreti bu çerçevede değerlendirilmelidir.

Anayasa Mahkemesi, bireysel baĢvuru yoluyla gelen bir uyuĢmazlıkta, 07/11/2013 günlü, BaĢvuru No:2012/791 sayılı kararıyla; hak edilen tazminatın 3/4'ünün vekalet ücreti adı altında idareye verilmesini

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Altıncı Daire

Anayasanın 36‘ncı maddesinde güvence xxxxxx xxxxxx xxx xxxxx özgürlüğü kapsamında mahkemeye eriĢim hakkının ihlali niteliğinde değerlendirmiĢtir.

Avukatlık xxxxxx ücret tarifesinin tamamı incelendiğinde konusu para ile ifade edilen davalarda davanın kısmen kabulü ya da kısmen reddi durumlarında kabul ve ret edilen kısım esas alınarak tarifenin 3. kısmına xxxx nispi olarak hesaplanacağı açık ise de maddi tazminat davasının tamamının reddi halinde avukatlık ücretinin nispi olarak hesaplanacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır.

Bu durumda, Avukatlık Xxxxxx Ücret Tarifesinin 10. maddesinde, manevi tazminat davalarının reddedilmesi durumlarında, vekalet ücretine ne Ģekilde hükmolunacağının açıkça düzenlendiği, buna karĢın maddi tazminat taleplerinin reddedilmesi durumuyla ilgili olarak özel bir düzenlemeye yer verilmediğinden, mahkemeye eriĢim hakkı ve yukarıda bahsedilen Anayasa Mahkemesi kararı ıĢığında değerlendirme yapıldığında davanın maddi tazminata iliĢkin kısmının reddedilmesi durumunda, temyize konu Mahkeme kararının verildiği tarihte yürürlükte xxxx Avukatlık Xxxxxx Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, nispi vekalet ücretine hükmedilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

Temyize konu kararın nispi karar harcına iliĢkin kısmı yönünden;

Yukarıda aktarılan 492 sayılı Harçlar Kanunu ve (1) sayılı tarife metninden anlaĢılacağı üzere; konusu belli bir miktarı içeren davalarda, yargılama gideri içinde yer xxxx kalemlerden nispi karar harcı dıĢındaki harç ve posta giderinin, haklılık oranına xxxx davanın taraflarına yükletilmesi; hüküm xxxxxx xxxxxx anlaĢmazlık konusu xxxxx üzerinden hesaplanacak nispi karar harcının ise, tümüyle haksız çıkan xxxxxx, baĢka bir deyiĢle davalı idareye yükletilmesi gerekmektedir.

UyuĢmazlıkta maddi tazminat istemi reddedilmiĢ ise de manevi tazminat isteminin kabul edildiği, dolayısıyla kısmen kabulüne karar verildiği dikkate alındığında kabule iliĢkin olarak hüküm xxxxxx xxxxxx xxxxx üzerinden hesaplanacak nispi harcın tümüyle davalı idareye yüklenmesi gerekirken anılan karar harcının yargılama giderleri içinde gösterilerek haklılık oranına xxxx davacı üzerinde bırakılmasında da isabet görülmemiĢtir.

Ayrıca dava kısmen ret, kısmen tazminat isteminin kabulü ile sonuçlandığından yargılama giderlerinin de eĢit olarak paylaĢtırılması gerekmektedir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Altıncı Daire

Karar Sonucu :

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin davacı aleyhine nispi vekalet ücretine hükmedilmesine, kısmen nispi karar harcının davacı üzerinde bırakılmasına ve yargılama giderlerine iliĢkin kısmının kabulüne,

2. Tazminat isteminin yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne kısmen davanın reddine iliĢkin Samsun 1. Ġdare Mahkemesinin 19/11/2013 tarih ve E:2012/314, K:2013/1097 sayılı kararının temyize konu davacı aleyhine nispi vekalet ücretine, nispi karar harcına hükmedilmesine ve yargılama giderlerine iliĢkin kısmının bozulmasına,

3. Temyiz isteminin maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısım yönünden reddine,

4. Anılan Mahkeme kararının temyize konu maddi tazminat talebinin reddine iliĢkin kısmının onanmasına,

5. Yeniden karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

6. 2577 sayılı Kanunun (Xxxxxx 0. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 03/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

T.C.

X X X X x X X X

Onüçüncü Daire Esas No:2019/25 Karar No:2019/349

Onüçüncü Daire

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi,

-Ġfade Özgürlüğü,

-Siyasetle UğraĢan KiĢiler,

-Ağır ve Ġncitici EleĢtiriler,

-Bireyin KiĢiliğine Yönelik EleĢtiriler

Özeti : DüĢünce özgürlüğünün Anayasa, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi ve kanunlar tarafından teminat altına alındığı, bu özgürlüğün xxxxx veya xxxxx xxxx ve xxxxx özgürlüğünü de içerdiği açık olup, anılan düzenlemeler ve yerleĢik içtihatlar uyarınca bu özgürlüğün sınırsız olmadığı; ancak, kamuoyuna mâl olmuĢ ve aynı zamanda siyasetle uğraĢan kiĢilerin kendilerine yönelik sert, ağır ve hatta incitici eleĢtirilere katlanmaları gerektiği, bu eleĢtiri sınırlarının özel kiĢilere kıyasla daha geniĢ tutulmasının tüm hukuk sistemlerinde yerleĢmiĢ bir ilke olduğu; ilgili bireyin konuĢmalarının içeriğine yönelik olarak yapılan yorumların, kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaĢıldığından xxxx konusu iĢlemde hukuka uygunluk görülmediği hakkında.

Xxxxxx Xxxx (Davacı) : … Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.ġ.

Vekilleri : Av. … - Av. …

KarĢı Taraf (Davalı) : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Vekili : Av. …

Ġstemin Konusu : Ankara Bölge Ġdare Mahkemesi 8. Xxxxx Xxxx Xxxxxxx'xxx 01/11/2018 tarih ve E:2018/1173, K:2018/1494 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

Yargılama Süreci :

Xxxx Konusu Ġstem: Davacı Ģirket hakkında 15.032,00-TL idari para cezası uygulanmasına iliĢkin 27/12/2016 tarihli ve 2016/62 sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kararının iptali istenilmiĢtir.

Ġlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Ankara 1. Ġdare Mahkemesi Hakimliği'nce verilen 29/05/2018 tarih ve E:2017/584, K:2018/1153 sayılı kararda; "uyuĢmazlık konusu yayında program sunucusu tarafından, toplum için yayının yapıldığı tarih itibarıyla güncel ve önemli bir olay xxxx, … Partisi Genel BaĢkanı …'nun … Bakanı … hakkında partisinin grup toplantısında söylediği birtakım sözler hakkında değerlendirmelerde bulunulmuĢ olup, bu sözlerin sosyal medyada ve genel olarak toplumda yarattığı tepkilerden bahsedildiği sırada kullanılan ifadelerin "kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı" nitelikte olduğu gerekçesiyle davalı idare tarafından davacı Ģirket hakkında idari para cezası verilmesi yaptırımı uygulanmıĢtır.

Bu durumda, yayın özgürlüğü ile kiĢilik hakları arasında nasıl bir dengenin kurulacağı hususunun önem kazandığı, bu nedenle de yapılan yayında, kiĢilerin manevi Ģahsiyetlerine yönelik bir saldırı mı olduğu, yoksa eleĢtiri çerçevesi içinde mi kalındığının belirlenmesi önem arz etmektedir.

Anayasa Mahkemesi'nin 23.01.2014 tarihli ve 2013/2602 BaĢvuru No'lu, … kararında; "...Nitekim AĠHM, Xxxx Xxxxxxxx AG davasında ifade özgürlüğü ile baĢkalarının Ģöhretinin çatıĢması hâlinde çatıĢan menfaatlerin dengelenip dengelenmediğini, dolayısıyla müdahalenin demokratik toplumda gerekli ve orantılı olup olmadığını belirlemeye yönelik bazı kriterler geliĢtirmiĢtir. Bu kriterler; a) basında yer xxxx yazı veya ifadelerin kamuoyunu ilgilendiren genel yarara iliĢkin bir tartıĢmaya sağladığı katkı, b) hedef alınan kiĢinin tanınmıĢlık düzeyi ve yazının amacı, c) ilgili kiĢinin yayından önceki davranıĢı, d) bilginin elde edilme yöntemi ve doğruluğu, e) yayının içeriği, biçimi ve sonuçları ve f) yaptırımın ağırlığı olarak ifade edilmiĢtir. ..." denilerek incelemenin hangi ölçütler esas alınarak yapılacağı belirtilmiĢtir.

Buna xxxx, xxxx konusu yayında yer xxxx ifadelerin, ülke gündemini ilgilendiren güncel bir konunun değerlendirilmesi sırasında dile getirildiği, yorum yapan kiĢinin gazeteci olduğu ve gazeteci bakıĢ açısıyla yazılı ve görsel medya ile sosyal medyada o tarihte yoğun olarak tartıĢılmakta xxxx xxx hususta değerlendirme yaptığı, bu yorumların toplum tarafından tanınmıĢ kiĢiler hakkında yapıldığı, sıradan bir xxxxxx xxxx kamuya mal olmuĢ kiĢilere, özellikle de siyasetçi kimliği nedeniyle toplum önünde bulunan kiĢilere yönelik eleĢtiri sınırının diğer vatandaĢlara nazaran daha

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

geniĢ olduğu, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü esasları göz önünde bulundurulduğunda, yaptırıma konu yayında hakaret ve aĢağılama niteliğinde olmayan ağır eleĢtiri seviyesinde ifadeler kullanıldığı ve bu ifadelerle eleĢtiri sınırının ötesine geçilmediği sonucuna varıldığından, xxxx konusu iĢlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaĢılmıĢtır."

Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan xxxx konusu iĢlemin iptaline karar verilmiĢtir.

Bölge Ġdare Mahkemesi Kararının Özeti: Ankara Bölge Ġdare Mahkemesi 8. Ġdari Xxxx Dairesince; "xxxx konusu idari para cezasına dayanak alınan programa ait CD kaydının izlenmesinden, 06/04/2016 tarihinde saat 07:00'da ekrana getirilen xxxxx programında gazete haberlerinin okunduğu, … Genel BaĢkanı …'nun Bakan …'na yönelik ifadelerine gelen eleĢtiri ve tepkileri içeren gazete haberlerinin okunması sırasında sunucu tarafından, …'na, "Dünya gündeminde, sıralamasında Ahlaksız … etiketiyle çıkmıĢ durumda" sözleriyle baĢlayan ve farklı gazete haberlerinin veriliĢi sırasında "… Bakanı …'nu hedef xxxx xxxxxx, seviyesiz, hakaretamiz açıklamalarda bulundu … dün grup toplantısında...", "Bugün birçok gazetede …'nun o yakıĢıksız, çirkin, edepsiz, seviyesiz sözleri manĢetlerde ilk sayfalarda yer almakta..." Ģeklinde kendi yorumunu ilave etmek suretiyle … Genel BaĢkanı … hakkında küçük düĢürücü ve aĢağılayıcı ifadelerin sarf edildiği görülmüĢtür.

Her ne kadar siyasetçilere yönelik eleĢtirilerin sınırı, sıradan vatandaĢlara xxxx daha geniĢ ise de; program sunucusu tarafından söz konusu yayın esnasında kullanılan ifadelerle eleĢtiri yapmanın sınırlarının aĢıldığı, ifade özgürlüğü, xxxxx xxxx ve xxxxx xxxxx özgürlüğü ile basın hürriyeti kapsamının aĢıldığı sonucuna varılmıĢtır.

Bu durumda, idari para cezası verilmesine konu yayında, xxxxx programı sunucusunun sözü edilen xxxxx içeriği ile ilgili kullandığı ifadeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, 0000 xxxxxx Xxxxxxx 0. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde ifade edilen "Ġnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez." ilkesinin ihlal edildiği sonucuna ulaĢıldığından, davacı Ģirketin 15.032,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına iliĢkin xxxx konusu iĢlemde hukuka aykırılık bulunmadığı" gerekçesiyle davalı idarenin istinaf baĢvurusunun kabulüne, Ankara 1. Ġdare Mahkemesi Hakimliği'nce verilen 29/05/2018 tarih ve E:2017/584, K:2018/1153 sayılı iptal kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiĢtir.

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

Temyiz Edenin Ġddiaları : Davacı tarafından, uyarı cezası uygulanmaksızın doğrudan idari para cezası verilmesinin hukuka aykırı olduğu, Kanunda öngörülen silsileye uyulmadığı, kamuya mâl olmuĢ kiĢilerin kendilerine yönelik sert, ağır, hatta incitici eleĢtirilere katlanması gerektiği, siyasetçilere ve uyguladıkları politikalara yönelik yapılan eleĢtirilerde bu sınırın özel kiĢilere kıyasla daha geniĢ olduğu ve bu ilkenin tüm hukuk sistemlerinde kabul gördüğü ileri sürülmektedir.

KarĢı Xxxxxxx Savunması : Davalı idare tarafından, söz konusu yayında sunucu tarafından kullanılan ifadelerin xxxxx içeriğine yorum katıcı nitelikte olduğu ve dolayısıyla alt seste de geçen bu ifâdelerin yayın kuruluĢunun yorumunu yansıttığı, bahsi geçen kiĢinin konuĢmalarının çirkin, edepsiz, seviyesiz ve yakıĢıksız olarak yorumlanmasının rencide edici ve eleĢtiri sınırlarını aĢar nitelikte olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuĢtur.

DanıĢtay Tetkik Xxxxxx Xxxxx XXXXXX'xx DüĢüncesi: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun xxxx Xxxxx Ġdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düĢünülmektedir.

TÜRK MĠLLETĠ XXXXX

Xxxxx xxxxx DanıĢtay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin iĢin gereği görüĢüldü:

Ġnceleme ve Gerekçe:

Esas Yönünden:

Maxxx Xxxx :

… logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluĢ tarafından 06/04/2016 tarihinde saat 07:00'da yayımlanan "…" xxxx xxxxx programında; haberin veriliĢi sırasında çeĢitli zaman dilimlerinde sunucu tarafından "… Bakanı …'nu hedef xxxx xxxxxx, seviyesiz, hakaretamiz açıklamalarda bulundu … dün grup toplantısında...", "Bugün birçok gazetede …'nun o yakıĢıksız, çirkin, edepsiz, seviyesiz sözleri manĢetlerde ilk sayfalarda yer almakta..." Ģeklinde ifadelere yer verildiği belirtilerek, bu ifadelerin xxxxx içeriğine yorum katıcı nitelikte olduğu, dolayısıyla spikerin- alt xxxxx ve netice itibarıyla yayın kuruluĢunun yorumunu yansıttığı, bu kapsamda sözü edilen ifadeler ile bir kiĢinin konuĢmalarının "seviyesiz", "yakıĢıksız", "çirkin" ve "edepsiz" Ģeklinde yorumlanmıĢ olmasının o kiĢinin bir siyasi partinin genel baĢkanı olması da dikkate alınmak suretiyle rencide

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

edici ve eleĢtiri sınırlarını aĢar nitelikte olduğu kanaatine varıldığından adı geçen medya hizmet sağlayıcıya 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin ihlal edildiği gerekçesiyle 15.032,00-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaĢılmıĢtır.

Ġxxxxx Xxxxxxx:

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Cumhuriyetin nitelikleri" baĢlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik bir hukuk devleti olduğu; "KiĢinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı" baĢlıklı 17. maddesinde, herkesin yaĢama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliĢtirme hakkına sahip olduğu; "Basın Hürriyeti" baĢlıklı 28. maddesinde, basının hür olduğu kurala bağlanmıĢ olup; "DüĢünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" baĢlıklı 26. maddesinde, "Herkes, düĢünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya baĢka yollarla tek baĢına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın xxxxx veya fikir almak ya da vermek serbestliğini xx xxxxxx. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına xxxxx değildir. Bu hürriyetlerin kullanılması, millî güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenmesi, suçluların cezalandırılması, Devlet sırrı olarak usulünce belirtilmiĢ bilgilerin açıklanmaması, baĢkalarının Ģöhret veya haklarının, özel ve aile hayatlarının yahut kanunun öngördüğü meslek sırlarının korunması veya yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine getirilmesi amaçlarıyla sınırlanabilir." hükmüne yer verilmiĢtir.

Ayrıca Anayasanın 90. maddesinin 5. fıkrasında; "...Usulüne xxxx yürürlüğe konulmuĢ xxxxx xxx ve özgürlüklere iliĢkin milletlerarası andlaĢmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuĢmazlıklarda milletlerarası andlaĢma hükümleri esas alınır." denilmek suretiyle xxxxx xxx ve özgürlüklere iliĢkin milletlerarası anlaĢmalarla kanunlar arasında çatıĢma olması durumunda, milletlerarası anlaĢmaların iç hukukta doğrudan uygulanabilirliği açıkça anayasal güvence altına alınmıĢtır. Böylelikle xxxxx xxx ve özgürlüklere iliĢkin uluslararası metinler iç hukukta doğrudan uygulanma kabiliyeti kazanmıĢtır.

5187 sayılı Basın Kanunu'nun 3. maddesinde, basının özgür olduğu, bu özgürlüğün; bilgi edinme, yayma, eleĢtirme, yorumlama ve eser yaratma haklarını içereceği, basın özgürlüğünün kullanılmasının ancak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; baĢkalarının Ģöhret ve haklarının, toplum sağlığının ve ahlakının, milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının veya

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

suç iĢlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması amacıyla sınırlanabileceği belirtilmiĢtir.

Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi'nin "Ġfade Özgürlüğü" baĢlıklı 10. maddesinde, "1. Herkes görüĢlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın xxxxx veya xxxxx xxxx ve xxxxx özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletin radyo, televizyon ve sinema iĢletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmasına xxxxx değildir. 2. Kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler, demokratik bir toplumda gerekli tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, nizamın sağlanması ve suç iĢlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlâkın, baĢkalarının Ģöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin açığa vurulmasının önlenmesi veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngürülen bazı merasime, koĢullara, sınırlamalara veya yaptırımlara bağlanabilir." hükmü yer almaktadır.

6112 sayılı Radyo ve Televizyonların KuruluĢ ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un "Yayın Hizmeti Ġlkeleri" baĢlıklı 8. maddesinin birinci fıkrasında, "...Yayın hizmetleri; ... ç) Ġnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez. " hükmüne yer verilmiĢtir.

Anılan Kanun'un xxxx konusu iĢlem tarihi itibariyle yürürlükte bulunan hâliyle "Ġdari Yaptırımlar" baĢlıklı 32. maddesinde ise, "(1) Bu Kanunun 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (g), (n), (s) ve (Ģ) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluĢlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve xxxxx xxx önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletiĢim gelirinin yüzde ikisinden beĢine kadar idarî para cezası verilir. Ġdarî para cezası miktarı, radyo kuruluĢları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluĢları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beĢ keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. Ġhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine xxxx idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir. (2) 8'inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

yapan medya hizmet sağlayıcıları uyarılır. Uyarının ilgili kuruluĢa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı hâlinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve xxxxx xxx önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletiĢim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir. Ġdarî para cezası miktarı, radyo kuruluĢları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluĢları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. ..." hükümleri yer almaktadır.

Hukuki Değerlendirme:

Ġfade özgürlüğü, bireylerin serbestçe xxxxx ve bilgilere, baĢkalarının fikirlerine ulaĢabilmesi, edindiği düĢünce ve kanaatlerden dolayı kınanmaması ve bunları tek baĢına veya baĢkalarıyla birlikte çeĢitli yollarla serbestçe ifade edebilmesi, anlatabilmesi, savunabilmesi, baĢkalarına aktarabilmesi ve yayabilmesi anlamına gelir.

Aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ifade özgürlüğünün, sadece ―düĢünce ve kanaate sahip olma‖ özgürlüğünü değil, aynı zamanda sahip olunan ―düĢünce ve kanaati (görüĢü) açıklama ve yayma‖, xxxx xxxxx olarak ―xxxxx veya görüĢ xxxx ve xxxxx‖ özgürlüklerini de kapsadığı sonucuna ulaĢılmaktadır.

Bu noktada, Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi'nin yerleĢik xxxx xxxxx içtihadında, sadece toplumun ve devletin olumlu, doğru ya da zararsız gördüğü ―xxxxx‖ ve ―düĢüncelerin‖ değil, devletin veya toplumun bir bölümünün aleyhinde xxxx, onlara çarpıcı gelen, onları rahatsız xxxx xxxxx ve düĢüncelerin de serbestçe ifade edilebilmesi ve bireylerin bu ifadeler nedeniyle herhangi bir yaptırıma tabi tutulmayacağından emin olmaları gerektiği; ifade özgürlüğünün, çoğulculuğun, hoĢgörünün ve açık fikirliliğin temeli olduğu ve bu özgürlük olmaksızın ―demokratik toplumdan‖ bahsedilemeyeceği ifade edilmektedir. (Xxxxxxxxx/BirleĢik Krallık, X.Xx: 5493/72, 07.12.1976)

BaĢka bir anlatımla, ifade özgürlüğüne müdahalenin, demokratik bir toplumda gerekli olup olmadığının incelenmesi bakımından, Mahkemeye, bu müdahalenin toplumsal ihtiyaç baskısını karĢılayıp karĢılamadığı, meĢru amaçla orantılı olup olmadığı, müdahaleyi haklı kılmak için ulusal makamlar tarafından gösterilen gerekçelerin Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi'nin 10. maddesinin ikinci fıkrası açısından ilgili ve yeterli olup olmadığını araĢtırma görevi yükler. (Sunday Times/BixxxXxx Xxxxxxx, (no1), X.Xx:6538/74, 26.05.1979).

Yukarıda anılan kural ve içtihatlara xxxx, düĢünce özgürlüğünün Anayasa, Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi ve kanunlar tarafından teminat

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Xxxxx

xxxxxx alındığı, bu özgürlüğün xxxxx veya xxxxx xxxx ve xxxxx özgürlüğünü de içerdiği açık olup, anılan düzenleme ve yerleĢik içtihatlar uyarınca özgürlüğün sınırsız olmadığı kuĢkusuzdur.

Ancak, kamuoyuna mâl olmuĢ ve aynı zamanda siyasetle uğraĢan kiĢilerin kendilerine yönelik sert, ağır ve hatta incitici eleĢtirilere katlanması gerektiği, bu eleĢtiri sınırlarının özel kiĢilere kıyasla daha geniĢ olduğu tüm hukuk sistemlerinde yerleĢmiĢ bir ilkedir.

Olayda, sözü edilen ifadeler ile bir kiĢinin konuĢmalarının "seviyesiz", "yakıĢıksız", "çirkin" ve "edepsiz" Ģeklinde yorumlanmıĢ olmasının doğrudan doğruya bireyin Ģahsına ya da kiĢiliğine yönelik eleĢtiriler olmadığı, bireyin konuĢmalarının içeriğine yönelik yapılan bu yorumların, kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaĢıldığından xxxx konusu iĢlemde hukuka uygunluk görülmemiĢtir.

Bu itibarla, xxxx konusu iĢlemin iptali yönündeki Ġdare Mahkemesi Hakimliği kararına yönelik istinaf isteminin kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge Ġdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Karar Sonucu :

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Xxxx konusu iĢlemin iptaline iliĢkin Ġdare Mahkemesi Hakimliği kararına yönelik olarak yapılan istinaf baĢvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu Ankara Bölge Ġdare Mahkemesi 8. Ġxxxx Xxxx Xxxxxxxxxx 01/11/2018 tarih ve E:2018/1173, K:2018/1494 sayılı kararının 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca bozulmasına,

3. Kullanılmayan 59,10-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,

4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Ankara Bölge Ġdare Mahkemesi 8. Ġdari Xxxx Dairesine gönderilmesine, 12/02/2019 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

KARġI OY

… logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluĢ tarafından 06/04/2016 tarihinde saat 07:00'da yayımlanan "…" xxxx xxxxx programında kullanılan ifadelerin, xxxxx içeriğine yorum katıcı nitelikte

Uluslararası SözleĢmelere Atıf Yapılan Kararlar

Onüçüncü Daire

olduğu, dolayısıyla spikerin-alt xxxxx ve netice itibarıyla yayın kuruluĢunun yorumunu yansıttığı, bu kapsamda sözü edilen ifadeler ile bir kiĢinin konuĢmalarının "seviyesiz", "yakıĢıksız", "çirkin" ve "edepsiz" Ģeklinde yorumlanmıĢ olmasının o kiĢinin bir siyasi partinin genel baĢkanı olması da dikkate alınmak suretiyle rencide edici ve eleĢtiri sınırlarını aĢar nitelikte olduğu kanaatine varıldığından adı geçen medya hizmet sağlayıcıya 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin ihlal edildiği gerekçesiyle 15.032,00-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaĢılmıĢtır.

Bir xxxxx gerçeği yansıtsa bile, kullanılacak dil ve ifâdenin, yapılacak niteleme ve yorumun, haberin veriliĢinin gerektirdiği ve zorunlu kıldığı biçim ve ölçüde olması gerekmektedir.

ġayet haberin veriliĢinde gerekli, yararlı ve ilgili olmayan beyan, tavsif ve değerlendirmelere gidilecek, haberin içeriği ile uygun düĢmeyen, tahrik edici, yalın bir okuyucu ya da toplumda husumet veya kuĢku yaratıcı dil ve ifadeler kullanılacak olursa, kiĢilik hakları ile çatıĢan basın ve ifade özgürlüğüne üstünlük tanınması hukuken mümkün olmamaktadır.

Söz konusu yayında kullanılan ifadelerin, programda xxxxx konusu xxxx kiĢinin konuĢmalarına yönelik eleĢtiriler olduğu görülmekte ise de; bu konuĢmaların, kiĢinin kendisinden bağımsız olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, aksi takdirde bu durumun 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer xxxx ''Yayın hizmetleri; ...Ġnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kiĢi ya da kuruluĢları eleĢtiri sınırları ötesinde küçük düĢürücü, aĢağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez. ..." ilkesi özelinde yapılacak değerlendirmelerde, yayında geçen ifadelerin, kiĢinin doğrudan Ģahsına mı, yoksa hâl, hareket, davranıĢ, tavır veya konuĢmalarına mı yönelik olduğu yönünde bir ayrıma gidilmesine yol açacağı ve bu hususun 6112 sayılı Kanun'un ruhu ve amacı ile bağdaĢmayacağı açıktır.

Öte yandan, siyasetçilere yönelik eleĢtirilerin sınırı, sıradan vatandaĢlara xxxx daha geniĢ ise de; program sunucusu tarafından söz konusu yayın esnasında kullanılan ifadelerle eleĢtiri yapmanın sınırlarının ve ifade özgürlüğü, xxxxx xxxx ve xxxxx xxxxx özgürlüğü ile basın hürriyeti kapsamının aĢıldığı sonucuna varılmıĢtır.

Bu itibarla, xxxx konusu iĢlemin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf isteminin kabulü ile davanın reddi yolundaki Bölge Ġdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.

Birinci Daire

BİRİNCİ DAİRE KARARLARI

T.C.

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2018/702 Karar No : 2018/949

Anxxxxx Xxxxxxxxx : -Mükerrer SoruĢturma,

-Yeni Delil,

-2547 Saxxxx Xxxxx

Özeti : Yeni xxxxx xxxx edilmesi üzerine tekrar yapılan soruĢturmanın mükerrerlik teĢkil etmeyeceği hakkında.

K A R A R

ġüpheliler :

1-… - Batman Üniversitesi Ġdari ve Mali ĠĢler Dairesi BaĢkan V. 2-… - Aynı Daire BaĢkanlığında ġef

3-… - Aynı Daire BaĢkanlığında Memur 4-… - Aynı Daire BaĢkanlığında Memur

Suçları : Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü aracılığı ile Batman Üniversitesince alınan malzemenin teslimine ve muayenesine iliĢkin gerçeğe aykırı muayene ve kabul formu düzenleyerek bu malzemenin tedarikçisi … Ticaret ve San. Ltd. ġti.'nin taĢeronu xxxx Ģikayetçi …'ya ait … Ofis Sistemleri isimli firmanın zararına neden olmak suretiyle görevi kötüye kullanmak.

Suç Tarihi : 2012 Yılı.

Ġncelenen Karar : Batman Valiliği Ġl Ġdare Kurulunun 7.9.2017 tarih ve 2017/1 sayılı men-i muhakeme kararı.

Karara Ġtiraz Eden : Yok.

Ġnceleme Nedeni : Yasa gereği kendiliğinden.

Batman Valiliğinin 20.3.2018 tarih ve E.3403 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruĢturma dosyası ile yukarıda belirtilen Ġl Ġdare Kurulu kararı, Tetkik Xxxxxx Xxxxxxxx Xxxx'xx xçıklamaları dinlenildikten sonra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53‘üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü :

Birinci Daire

Dosyanın incelenmesinden, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü aracılığı ile Batman Üniversitesince alınan malzemenin teslimine ve muayenesine iliĢkin gerçeğe aykırı muayene ve kabul formu düzenleyerek bu malzemenin tedarikçisi … Ticaret ve San. Ltd. ġti.'nin taĢeronu xxxx Ģikayetçi …'ya ait … Ofis Sistemleri isimli firmanın zararına neden olunduğu yolundaki Ģikayet üzerine Rektörlükçe yaptırılan soruĢturma sonucunda Ġl Ġdare Kurulunun 25.2.2016 tarih ve 2016/1 sayılı kararıyla Ģüphelilerin men-i muhakemelerine karar verildiği, bu kararın Yasa gereği incelenerek Dairemizin 13.12.2016 tarih ve E:2016/1548, K:2016/2143 sayılı kararıyla onandığı belirlenmiĢtir.

ġikayetçinin söz konusu iddiaları üzerine Batman Cumhuriyet BaĢsavcılığının 2013/16507 ve 2015/13886 sayılı dosyalarındaki soruĢturmalara baĢlanıldığı, BaĢsavcılığın 23.8.2015 tarih ve SoruĢturma No:2015/13886 sayılı kararıyla, Batman Üniversitesinde görevli Ģüpheliler hakkında 4483 sayılı Kanun gereğince iĢlem yapılması için Ģikayet evrakının Batman Valiliğine gönderildiği, Batman Valiliğinin Ģikayet evrakını Batman Üniversitesi Rektörlüğüne iletmesi üzerine Rektörlükçe Ģikayetçi iddialarının soruĢturulması için Ģüpheliler hakkında soruĢturma emri verildiği, konu hakkında yapılan soruĢturma sonucunda da Batman Valiliği Ġl Ġdare Kurulunun 25.2.2016 tarih ve 2016/1 sayılı kararıyla Ģüphelilerin men-i muhakemelerine karar verildiği, anılan kararın Yasa gereği ve itirazen incelenerek Dairemizin 13.12.2016 tarih ve E:2016/1548, K:2016/2143 sayılı kararıyla onandığı görülmüĢtür.

Ancak bu geliĢmeler yaĢanırken aynı iddialarla ilgili olarak Batman Cumhuriyet BaĢsavcılığının 2013/16507 sayılı dosyasındaki soruĢturmanın devam ettiği, BaĢsavcılığın 11.1.2016 tarih ve SoruĢturma No:2013/16507 sayılı talimatıyla Ankara Cumhuriyet BaĢsavcılığından, Ģikayetçi iddialarını aydınlatacak bilirkiĢi raporu temin edilmesinin istenildiği, Ankara Cumhuriyet BaĢsavcılığınca da 9.3.2016 tarihli bilirkiĢi raporunun temin edildiği, Batman Cumhuriyet BaĢsavcılığınca bu bilirkiĢi raporu değerlendirilmek suretiyle Ģüpheliler hakkında soruĢturma yapılması talebiyle görevsizlik kararı verilerek evrakın Batman Üniversitesi Rektörlüğüne gönderildiği, bunun üzerine Rektörlükçe yaptırılan soruĢturma sonucunda Ġl Ġdare Kurulunun 7.9.2017 tarih ve 2017/1 sayılı kararıyla Ģüphelilerin men-i muhakemelerine karar verildiği görülmüĢtür.

Birinci Daire

Batman Cumhuriyet BaĢsavcılığının 23.8.2015 tarih ve SoruĢturma No:2015/13886 sayılı yazısı uyarınca Rektörlükçe yaptırılan soruĢturmada 9.3.2016 tarihli bilirkiĢi raporunun bulunmadığı, fezlekenin mevcut deliller göz önüne alınarak hazırlandığı, Ġl Ġdare Kurulunun 25.2.2016 tarih ve 2016/1 sayılı kararıyla Ģüphelilerin men-i muhakemelerine karar verildiği, Dairemizin 13.12.2016 tarih ve E:2016/1548, K:2016/2143 sayılı kararıyla da bu Ġl Ġdare Kurulu kararının onandığı, buna karĢın, yeni delil olarak ileri sürülen ve önceki soruĢturmada incelenmeyen bilirkiĢi raporunun önceki soruĢturmada ulaĢılan kanaati ve sonucu değiĢtirmeye muktedir bir belge olduğu, bu sebeple yeniden yapılan bu soruĢturmanın mükerrerlik içermediği anlaĢılmıĢtır.

Bu bağlamda, söz konusu bilirkiĢi raporu değerlendirilerek yeniden yapılan bu dosyadaki soruĢturma sonucunda Ġl Ġdare Kurulunun 7.9.2017 tarih ve 2017/1 sayılı kararıyla Ģüphelilerin men-i muhakemelerine karar verilmiĢ ise de, anılan bilirkiĢi raporunda, Ģüphelilerin 11.11.2012 tarihli malzeme teslim ve tesellüm tutanağını gerçeğe aykırı bir Ģekilde düzenleyerek 7.992,21 TL kamu zararına neden oldukları xxxxxxx tespitte bulunulduğu, dolayısıyla atılı suçla ilgili yapılacak bir yargılamada Ģüphelilerin sorumluluklarının irdelenmesi gerektiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Açıklanan nedenle atılı suçla ilgili mevcut delillerin, Ģüpheliler …, …,

… ve … hakkında kamu davası açılması gerektiği hususunda yeterli Ģüphe oluĢturduğu anlaĢıldığından, Batman Valiliği Ġl Ġdare Kurulunun 7.9.2017 tarih ve 2017/1 sayılı men-i muhakeme kararının bozulmasına, atılı suç nedeniyle adı geçenlerin xxxxx-u muhakemelerine, Ģüphelilerin eylemlerine uyan Türk Ceza Kanununun 257‘nci maddesi gereğince yargılanmasına, yargılamanın Batman Asliye Ceza Mahkemesinde yapılmasına, …, …, … ve

… hakkında gereği yapılmak üzere dosyanın karar ekli olarak Batman Cumhuriyet BaĢsavcılığına, kararın birer örneğinin Batman Valiliği ile Batman Üniversitesi Rektörlüğüne gönderilmesine 31.5.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Birinci Daire

T.C.

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2018/2017 Karar No : 2018/1909

Anxxxxx Xxxxxxxxx : -Belediye ġirketi,

-Kamu Görevi,

-Görev Suçu,

-Genel Hükümler,

-4483 Saxxxx Xxxxx

Özeti : Belediye Ģirketi yöneticilerine bu görevlerinden dolayı isnat edilen eylemlerin genel hükümler uyarınca soruĢturulacağı hakkında.

K A R A R

Haklarında Ön Ġnceleme Yapılanlar :

1-… - Konya Ġli, SeydiĢehir Belediye BaĢkanı-… Yönetim Kurulu BaĢkanı

2- … - Konya Ġli, SeydiĢehir Belediye BaĢkanı-… Yönetim Kurulu BaĢkanı

3- … - Aynı Belediyede Meclis Üyesi-… Yönetim Kurulu BaĢkanı 4- … - Aynı Belediyede Meclis Üyesi-… Yönetim Kurulu Üyesi 5- … - Aynı Belediyede Meclis Üyesi-… Yönetim Kurulu Üyesi

Ġtiraz Edxxxx Xxxxx : Haklarında ön inceleme yapılanlardan … ve … için kısmen soruĢturma izni verilmesine, kısmen soruĢturma izni verilmemesine, diğerleri için soruĢturma izni verilmesine iliĢkin ĠçiĢleri Bakanının 17.4.2018 tarih ve Kont.BĢk.2018/71 sayılı kararı.

Karara Ġtiraz Edenler : Haklarında soruĢturma izni verilen …, …,

… ve …

Karara Ġtiraz Etmeyen : Hakkında soruĢturma izni verilen … ĠçiĢleri Bakanının 17.4.2018 tarih ve Kont.BĢk.2018/71 sayılı kararına

yapılan itirazlar bağlamında, soruĢturulacak eylem ve ilgilileri aĢağıdaki Ģekilde belirtilmiĢtir.

Birinci Daire

SoruĢturulacak Eylem :

…, …, … ve …'nün;

Belediyeye ait xxxx … A.ġ.'ne ihalesiz olarak ve yüksek bedelle 18 adet araç almak suretiyle 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanununa aykırı hareket etmek.

Eylem Tarihi : 2010 - 2018 Yılları.

ĠçiĢleri Bakanlığının 27.9.2018 tarih ve 17811 sayılı yazısı ekinde gönderilen dosya, ĠçiĢleri Bakanının 17.4.2018 tarih ve Kont.BĢk.2018/71 sayılı kısmen soruĢturma izni verilmesine, kısmen soruĢturma izni verilmemesine iliĢkin kararı ve bu kararın soruĢturma izni verilmesine iliĢkin kısmına yapılan itirazlar, Tetkik Xxxxxx Xxxxx GüneĢ GülĢen'in açıklamaları dinlenildikten sonra, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca incelendi;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü:

4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 1‘inci maddesinde, Kanunun amacının memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle iĢledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve düzenlemek olduğu hükme bağlanmıĢ, 2‘nci maddesinin birinci fıkrasında ise, Devletin ve diğer kamu tüzel kiĢilerinin genel idare esaslarına xxxx yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle iĢledikleri suçların bu Kanun kapsamında olduğu hüküm altına alınmıĢtır.

Dosyanın incelenmesinden, Bexxxxxxxx xit … A.ġ.'nin Yönetim Kurulu BaĢkanları … ve … ile Yönetim Kurulu Üyeleri … ve …'nün ihalesiz olarak ve yüksek bedelle … A.ġ.'ne 18 adet araç almak suretiyle 4734 sayılı kanuna aykırı hareket ettikleri belirtilerek haklarında soruĢturma izni verilmiĢ ise de, Belediyeye ait … A.x.'nin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine xxxx kurulan ve yönetilen ticari bir Ģirket olduğu, ilgililerin özel hukuk hükümlerine tabi bu ġirketteki görevlerinin kamu görevi olmadığı, ilgililere isnat edilen eylemin de Belediyedeki BaĢkanlık ve Meclis Üyeliği görevlerinden kaynaklanmadığı, ġirketin ticari faaliyetlerinden kaynaklandığı, 4483 sayılı Kanun kapsamında kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevin ifasından kaynaklanmayan bu eylemin genel hükümlere xxxx soruĢturulması gerektiği anlaĢıldığından, itirazların kabulüyle ĠçiĢleri Bakanının 17.4.2018 tarih ve Kont.BĢk.2018/71 sayılı kararının; belirtilen

Birinci Daire

eylemden …, …, … ve … hakkında soruĢturma izni verilmesine iliĢkin kısmının kaldırılmasına,

Dosyanın, belirtilen eylemden hakkında soruĢturma izni verilmekle birlikte bu dosyada itirazı bulunmayan … ile söz konusu eylem nedeniyle haklarında genel hükümlere xxxx iĢlem yapılması gereken …, …, … ve … yönünden gereği yapılmak üzere karar ekli olarak SeydiĢehir Cumhuriyet BaĢsavcılığına, kararın birer örneğinin ĠçiĢleri Bakanlığı ile itiraz edenlere gönderilmesine 8.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2018/2493 Karar No : 2018/2354

Anxxxxx Xxxxxxxxx : -KamulaĢtırma Kanunu 30‘uncu Madde,

-P.T.T. Anonim ġirketi,

-Özel Hukuk Tüzel KiĢisi

Özeti : Özel Hukuk Hükümlerine tabi olarak faaliyet gösteren

P.T.T A.ġ hakkında 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi hükmünün uygulanamayacağı hakkında.

K A R A R

Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ile Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü arasında çıkan uyuĢmazlığın 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi hükmüne xxxx çözümlenmesi isteğine iliĢkin Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünün 19.10.2018 tarihinde Doğubeyazıt Asliye Hukuk Mahkemesi Yazı ĠĢleri Müdürlüğünce xxxxx xxxxxx dilekçesinde aynen;

"AÇIKLAMALARIMIZ:

1-) Ağrı Valiliği Ġl Ġdare Kurulu 18.02.2016 tarih 23973644- 505.E.17242-9 sayılı Kamu Yararı Kararı(Ek-l) ile kamulaĢtırılması uygun olduğuna karar verilen taĢınmazlar arasında … Ada … parsel No'lu ve … ada … parsel No'lu taĢınmazların da yer aldığı görülmektedir. Ağrı Doğubayazıt Tapu Müdürlüğü‘ne müzekkere yazılmıĢ olup, Müzekkereye istinaden alınan Tapu cevabi yazısıve eki tapu kayıt örneği(Ek-2) ile söz

Birinci Daire

konusu parsellerin Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketi‘ne ait olduğu anlaĢılmıĢtır.

Ġdaremiz bünyesinde kurulan komisyon tarafından öncelikle kamulaĢtırmanın satın xxxx usulüyle yapılabilmesi için pazarlıkla görüĢmeye çağrı davetiyesi tanzim edilmiĢ ve 15 gün yasal baĢvuru süresi tanınarak xxx xxxxxx xxxxxxxx tebliğ edilmiĢtir. Xxx xxxxxx davalı ile yapılan görüĢmeler ve yazıĢmalar neticesinde …/… ada/parsel için DEVĠR KONUSUNDA,

…/… ada / Parsel için ise XXXXX HUSUSUNDA uzlaĢma sağlanamamıĢ ve Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü 17.06.2016 tarih ve 16818397 barkod sayılı yazısı ile uzlaĢılmadığı hususu davalı Ģirkete bildirilmiĢtir(Ek-3). Bu nedenle Doğubayazıt 2. Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde 2016/371 E. sayılı dosyası ile KamulaĢtırmanın Tescili ve Xxxxx tespiti davası açılmıĢtır. Ancak Kamu Kurumu oldukları iddiasıyla PTT A.x xarafından …/… Xxx Xxxxxxxxxx XamulaĢtırmanın iptali için Erzurum 1. Ġdare Mahkemesi nezdinde 2016/2434 E. Xxxxxx XamulaĢtırmanın iptali davası açılmıĢtır. Xxxx sonucunda; PTT A.ġ‘nin Kamu Kurumu olduğu gerekçesiyle …/… Parseldeki KamulaĢtırma ĠĢleminin Ġptaline karar verilmiĢtir. Belirtilen nedenlerle Doğubayazıt 2. Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açılan 2016/371 E. Xxxxxx xxxxxx …/… Xxxxxx xakkında, xxxxx tespit edilerek KamulaĢtırma iĢlemi gerçekleĢtirilmiĢ ancak …/… Xxx Xxxxxx xçin Tefrik Kararı verilerek 2018/11 E. Xxxxxx xosya esası verilmiĢtir.

2-) Türkiye‘nin en büyük 3. Kara Hudut Kapısı olma özelliğine sahip xxxx Gürbulak Gümrük Kapısının Ticaret hacmi her geçen gün artmaktadır. Ġran ve Çin ile yapılan Karayolu ticaretinin %80‘i tek baĢına Gürbulak Gümrük Kapısından gerçekleĢmektedir. Gümrük sahasının fiziki Ģartlarının ihtiyaç ve geliĢmelere uyumlu xxxx getirilmesi için, Gürbulak Gümrük kapısında kullanılmakta xxxx tesislerin, yeniden yapılandırılması ve modernizasyonu kapsamında yeni taĢınmazlara ihtiyaç duyulmaktadır. Xxxx xxxxx ortalama 2.000 Tırın geçiĢ yaptığı, ülkemizin ekonomisine direkt etki eden gümrük kapımızda, fiziki Ģartlar dolayısıyla sekteye uğrayan gümrük iĢlemleri sonucu milyonlarca dolar vergi kaybına sebebiyet verilebilmektedir. Söz konusu sebeplerle, eksik alınan vergiler dolayısıyla, idaremiz milyonlarca dolarlık davalarla karĢı karĢıya kalmaktadır. Xxxxx sadece 1 Tırın, ödemesi gerekip ancak fiziki Ģartlar dolayısıyla yeterince inceleme yapılmadığından alınamayan vergi 200.000 TL'yi bulabilmektedir. Bu nedenlerle Ağrı Valiliği Ġl Ġdare Kurulu'nun 18.02.2016 tarih 23973644- 505.E.17242-9 sayılı Kamu Yararı Kararı ile kamulaĢtırılma çalıĢmalarına baĢlanmıĢtır. Ancak PTT‘ye ait 3 katlı bina sebebi ile söz konusu

Birinci Daire

KamulaĢtırma iĢlemleri sekteye uğramıĢ olup, 2942 Sayılı Kanun 30. maddesi uyarınca Sayın BaĢkanlığınıza baĢvurulması zarureti doğmuĢtur.

3-) KamulaĢtırma ÇalıĢmalarımız ile Kamu Yararı Kararı alınan veya Bakanlar Kurulu Tarafından Acele KamulaĢtırma Kararı verilen tüm arazilerin KamulaĢtırılması yapılmıĢ olup, Sadece PTT‘ye ait …/… Ada/Parselin KamulaĢtırma iĢlemi kalmıĢtır. Hatta davalı kuruma ait …/… ada/ parsel dahi kamulaĢtırılmıĢ olup, bedeli ödenmiĢtir. Xxxx konusu

…/… parsel, bedeli ödenerek kamulaĢtırılan diğer taĢınmazların ortasında kalarak yaptığımız kamulaĢtırma çalıĢmasının amacına ulaĢmasını engellemektedir. Xxxx xxxx konusu taĢınmazın kamulaĢtırılmaması, kamulaĢtırılan diğer arazilerin BÜTÜNLÜĞÜNE ve PROJE KAPSAMINDA YARARLANILMASINA büyük zarar verecektir. Bu da Ülke Ticaretinin zarara uğraması anlamına gelmektedir.

Ġdaremizce KamulaĢtırılan xxxx içerisinde, Türkiye Diyanet Vakfına ait Camii (…/… Xxx Xxxxxx) dahi kamulaĢtırılmıĢ ve yıkılarak baĢka yerde yapılmasına karar verilmiĢtir. Ġdaremiz için öneminden dolayı Camii‘nin dahi kamulaĢtırıldığı xxx xxxxxx, sadece arazi üzerinde kurulan 3 katlı bina için PTT‘nin Devre onay vermemesi kabul edilemez durumdur. PTT tarafından sunulan red gerekçesinde …/… parselin değil parsel üzerindeki 3 katlı binanın öneminden bahsedilmiĢtir. Ġdaremizin ve Davalı Ġdarenin baĢka yere taĢınma kabiliyeti dahi Devir Talebinin haksız Ģekilde reddedildiğini anlamaya yeterlidir. Ağrı, Iğdır, Kars ve Erzurum illerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğümüzün taĢınması, Bakanlar Kurulun dahi tek baĢına yapamayacağı ve Uluslararası anlaĢma gerektirir bir iĢlem iken, 3 katlı sıradan bir PTT binasının taĢınması kıyas dahi kabul edilmeyecek kadar basittir.

4-) Xxxx Konusu PTT binasının mevcut konumunda bulunmasını gerektirecek hiçbir sebep bulunmamaktadır. Hizmet sunulan yerleĢim yeri olarak, sadece içinde bulunduğu Gürbulak Köyü bulunmakta olup, hizmet sunduğu yakın bir yerleĢim yeri dahi bulunmamaktadır. Bu köye sunulacak hizmetin devam edilebilmesi için ise ödeyeceğimiz KamulaĢtırma Bedeli ile satın alınabilecek bir çok arazi veya Hazine tarafından tahsisi sağlanacak xxxx bulunmaktadır.

Ayrıca PTT‘nin Gürbulak bölgesinde verdiği hizmetlerin yaklaĢık

%90'ı, vekili olduğumuz Bölge Müdürlüğümüz ve bağlı Müdürlüklerimiz tarafından satın alınmaktadır. Bununla birlikte Mayıs 2018 itibariyle Bölge Müdürlüğümüze bağlı, Doğubayazıt Gümrük Müdürlüğü, Tasfiye ĠĢletme Müdürlüğü, Kaçak Ġstihbarat Bölge Amirliği, Supalan Alanları ve Depolama

Birinci Daire

Ambarları Gürbulak Bölgesinden yaklaĢık 5 km uzaklıktaki Yeni Gümrük Sahasına TaĢınmıĢtır. Dolayısıyla PTT tarafından Bölge Müdürlüğümüze sunulan hizmetlerin büyük çoğunluğu, artık 5 km uzaklıktaki Yeni Gümrük Sahası üzerinden gerçekleĢtirilecektir. Dolayısıyla PTT idaresinin

‗Hizmetlerin Yürütülmesindeki Zorunluluk‘ gerekçesiyle Devri Reddetmesi geçerliliğini kesin olarak yitirmiĢtir.

Sonuç ve Ġstem: Yukarıda açıklanan ve re‘sen göz önüne alınacak nedenlerle kamu yararı göz önüne alınarak 2942 Sayılı kanun 30. maddesi uyarınca devri talep olunan Davalı idare mülkiyetindeki …/… Ada

/Parseldeki taĢınmazın Müvekkil idareye devrine karar verilmesine karar verilmesini arz ve talep ederim." denilmekte olduğundan konu incelenerek;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü:

2942 sayılı Kanunun 30‘uncu maddesinde, kamu tüzel kiĢilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taĢınmaz mal, kaynak veya irtifak haklarının diğer bir kamu tüzel kiĢisi veya kurumu tarafından kamulaĢtırılamayacağı, taĢınmaz mala, kaynağa veya irtifak hakkına ihtiyacı xxxx idarenin 8 inci madde uyarınca bedelini tespit edeceği, bu xxxxx esas alınarak ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak baĢvuracağı, mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmıĢ gün içinde cevap vermez ise anlaĢmazlığın, alıcı idarenin baĢvurusu üzerine DanıĢtayın ilgili idari dairesince incelenerek kesin karara bağlanacağı hükmüne yer verilmiĢtir.

Dosyanın incelenmesinden, Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünün 14.3.2016 tarih ve 14551208 sayılı yazısıyla Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketi Genel Müdürlüğünden, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Ağrı Valiliği tarafından müĢterek yürütülmekte xxxx Gürbulak Kara Hudut Kapısı Gümrük Sahası GeniĢletilme Projesi kapsamında kalan Posta ve Telgraf TeĢkilatı (PTT) Anonim ġirketi Genel Müdürlüğüne ait Ağrı Ġli, … ada, … parsel sayılı taĢınmazın devrinin talep edildiği, PTT Genel Müdürlüğünün 16.5.2016 tarih ve E.1596 sayılı yazısıyla da bu devir isteminin reddedildiği, bunun üzerine Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünce 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi hükmü gereğince ortaya çıkan uyuĢmazlığın çözümlenmesi için Dairemize baĢvurulduğu anlaĢılmıĢtır.

23.5.2013 tarih ve 28655 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 9.5.2013 tarih ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 21‘xxxx xxxxxxx ile Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketinin (PTT) kurulduğu, aynı tarih itibarıyla

Birinci Daire

T.C. Posta ve Telgraf TeĢkilatı Genel Müdürlüğünün faaliyetlerine son verildiği, söz konusu ġirketin 2.9.2013 tarihinde ticaret siciline kaydedilerek ticari faaliyetine baĢladığı, PTT Anonim ġirketinin, anonim Ģirket statüsünde ve bu Kanunda yer xxxx hükümler dıĢında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa ve özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, ġirketin teĢkilatı, sermaye miktarı, hisseleri, hesapları ve xxxxx dağıtımına iliĢkin esasların esas sözleĢmesinde gösterileceği hüküm altına alınmıĢtır.

6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 21‘inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının ise 2.7.2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 87‘nci maddesi ile mülga kılındığı görülmekle birlikte, PTT Anonim ġirketinin, anonim Ģirket statüsünde ticari faaliyetlerine devam ettiği anlaĢılmıĢtır.

Diğer taraftan, PTT Anonim ġirketi Esas SözleĢmesinde, ġirketin 9.5.2013 tarih ve 6475 sayılı Kanun ile anonim Ģirkete dönüĢtürüldüğü, bu Esas SözleĢmede hüküm bulunmayan hallerde de, 6475 sayılı Kanunun ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiĢtir.

Yukarıdaki hükümlerin değerlendirilmesinden, anonim Ģirket statüsünde 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve özel hukuk hükümlere tabi olarak ticari faaliyet yürüten PTT Anonim ġirketinin, 2942 sayılı Kanunun 30‘uncu maddesi kapsamında kalan kamu tüzel kiĢisi veya kurumu olmadığı, bu nedenle PTT Anonim ġirketinin mülkiyetindeki istem konusu taĢınmazın 2942 sayılı Kanunun 30‘uncu maddesi gereğince Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne devrine olanak bulunmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Açıklanan nedenlerle, Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketine ait

… ada, … parsel sayılı taĢınmazın. 2942 sayılı Kanunun 30‘uncu maddesinde xxxx Ticaret Bakanlığı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne devrine iliĢkin istemin incelenmeksizin reddine ve dosyanın DanıĢtay BaĢkanlığına sunulmasına 19.12.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

Birinci Daire

KARġI OY

2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesinde, kamu kurumlarının ve idarelerinin sahip oldukları taĢınmaz mal, kaynak veya irtifak haklarının bir diğer kamu tüzel kiĢisi ya da kurumu tarafından kamulaĢtırılamayacağı belirtilmiĢ; bunlara ihtiyacı xxxx idarenin xxxxx tespiti yaptıktan sonra bu bedeli esas alarak ödeyeceği miktarı da belirterek mal sahibi idareye baĢvuracağı, mal sahibi idare malın devrine muvafakat etmez veya altmıĢ gün içinde cevap vermez ise alıcı idarenin baĢvurusu üzerine DanıĢtayın ilgili dairesince anlaĢmazlığın kesin olarak karara bağlanacağı düzenlenmiĢtir.

Ticaret Bakanlığı Ağrı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Müdürlüğünün ihtiyaç duyduğu ve talep yazısında belirttiği arazi parselinin sahibi PTT A.ġ.‘den yapılan kamulaĢtırma iĢleminin PTT A.ġ.‘nin bir kamu kurumu olduğu gerekçesiyle Erzurum 1. Ġdare Mahkemesinin E:2016/2434 sayılı kararıyla iptal edilmesi ve arazi sahibi PTT A.ġ.‘nin xx xxxxx muvafakat etmemesi üzerine anlaĢmazlığın çözümü için DanıĢtaya baĢvurulmuĢtur.

2942 sayılı kanunun 30‘uncu maddesinin uygulanabilmesi için her iki tarafında kamu idaresi olması gerekmekte olup, bu açıdan Gürbulak Gümrük ve Ticaret Müdürlüğünün kamu idaresi olduğu açıktır. Dolayısıyla uyuĢmazlığın çözümü için PTT A.ġ.‘nin bir kamu tüzel kiĢisi olup olmadığı hususu açıklığa kavuĢturulmalıdır.

Xxx xxxxxx ve yükümlülüğe xxxx xxxx yani hukuki iliĢkilerde taraf olabilen özneler hukukumuzda kiĢi olarak tanımlanmaktadır. Gerçek ve tüzel kiĢiler olarak gruplandırılan bu kiĢi kümelerinden tüzel kiĢilerin bir bölümünü kamu tüzel kiĢileri oluĢturmaktadır. Kamu tüzel kiĢisi kısaca bir kamu hizmetinin yürütülmesi için kurulan kiĢi veya mal topluluğu olarak tanımlanabilir. Uygulamada Anayasanın 123‘üncü maddesine xxxx kamu tüzel kiĢiliği kanunla veya CumhurbaĢkanlığı kararnamesiyle kurulabilir. Ancak bizzat Anayasayla düzenlenen Devlet tüzel kiĢiliği, mahalli idareler, TRT ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluĢları gibi kamu tüzel kiĢilerinin yanında 2017 tarihindeki Anayasa değiĢikliğinden önce idari kararla kurulmuĢ kamu tüzel kiĢileri de bulunmaktadır.

KuruluĢ mevzuatında tüzel kiĢinin niteliği baĢka bir deyiĢle kamu tüzel kiĢisi olup olmadığı belirtilmemiĢse, tüzel kiĢinin aĢağıda belirtilen iki ölçüte xxxx değerlendirilmesi hukukumuzda genel kabul görmüĢ bulunmaktadır.

1. Tüzel kiĢinin Devlet tarafından (kanun, CumhurbaĢkanlığı kararnamesi) kurulması,

Birinci Daire

2. Kurulan tüzel kiĢinin kamu gücü ayrıcalıkları ile donatılmıĢ olması Ģartlarının birlikte gerçekleĢmesi gereklidir.

Dolayısıyla özel kiĢiler tarafından kurulan tüzel kiĢiler, kanunla bazı kamu gücü ayrıcalıklarıyla donatılsa ya da Devlet tarafından kurulmuĢ bir tüzel kiĢi olmakla birlikte kamu gücü ayrıcalıklarıyla yetkilendirilmeyen tüzel kiĢiler kamu tüzel kiĢisi sayılamazlar.

Kamu tüzel kiĢileri kamu gücü ayrıcalıklarına sahip olmanın yanında bazı kamusal yükümlülükler altında faaliyetlerini yürütürler. Özel hukukta olmayan ayrıcalıklara örnek olarak, tek yanlı iĢlemler yapma, iĢlemlerin hukuka uygunluk hazinesinden yararlanması, malların kamu malı sayılması, icra ve iflastan muaf olma, yürüttüğü hizmete kamu hizmeti ilkelerinin uygulanması hususlar gösterilebilir. Yükümlülükler ise irade serbestisinin kuruluĢ mevzuatıyla sınırlı olması, ihale kanunlarına tabi olma, personelin kamu hukukuna tabi olması, idare organlarının Devlet tarafından atanması ve benzeri durumlardır.

Yukarıda açıklanan ölçüt ve bazı özellikler çerçevesinde PTT A.ġ.‘yi değerlendirdiğimizde Ģu hususları görmekteyiz. PTT A.ġ. 6475 sayılı Posta Hizmetleri kurulmuĢ ve bu Kanun gereğince 2013 yılında ticaret siciline kaydedilerek faaliyetine baĢlamıĢtır. PTT A.ġ. anonim Ģirket statüsünde bir tüzel kiĢi olarak 6475 sayılı Kanunda yer xxxx hükümlerin dıĢında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve özel hukuk hükümlerine tabi olacağı ve Ģirket faaliyetleriyle ilgili bazı hususların da esas sözleĢmede gösterileceği hükme bağlanmıĢtır.

6475 sayılı Kanunun PTT A.ġ.‘nin kuruluĢuna iliĢkin hükümleri 2.7.2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlükten kaldırılmıĢ, ancak daha sonra 4 sayılı ve 15.7.2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan CumhurbaĢkanlığı Kararnamesiyle PTT A.ġ.‘nin kuruluĢu yeniden düzenlenmiĢtir. 4 sayılı CumhurbaĢkanlığı Kararnamesinin 385‘inci maddesinde bu kararnamede düzenlenen hususlar ile kuruluĢ ve tescile iliĢkin hükümler hariç olmak üzere 6102 sayılı Türk Ticaret kanunu ve özel hukuk hükümlerine tabi Posta ve Telgraf TeĢkilatı Anonim ġirketinin kurulduğu ve sermayesinin tamamının Hazineye ait olduğu belirtildikten sonra devamı maddelerde, PTT A.ġ.‘nin 6475 sayılı Kanun ve diğer mevzuat ile esas sözleĢmesinde belirtilen faaliyetleri yürüteceği, yurt içinde veya dıĢında Ģirket kurma veya kurulu olanlara ortak olmasının usul ve esaslarının CumhurbaĢkanı tarafından belirleneceği, uluslararası kuruluĢlarda posta sektörünü temsil etmeye yetkili olduğu açıklanmıĢtır. PTT A.ġ.‘nin yönetim ve teĢkilat yapısı aynı Kararnamenin 387 xxx 390‘ıncı

Birinci Daire

maddelerinde düzenlenmiĢ, 391‘inci maddede PTT A.ġ. personelinin 375 sayılı Kanun Hükmünde kararnamenin ek 26‘ıncı ve ek 27‘inci maddelerine xxxx istihdam edileceği yani idari sözleĢme ile çalıĢtırılacağı hükme bağlanmıĢtır.

6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun çeĢitli maddelerinde de 4 sayılı CumhurbaĢkanlığı Kararnamesine benzer Ģekilde PTT A.ġ.‘ye özel hukuku xXxx bazı kamu gücü ayrıcalıkları tanınmıĢtır. Kanunun tanımlara iliĢkin 4 üncü maddesinin e, ı, k, l, t bentlerinde değerli kağıt, görev sözleĢmesi, havale, hizmet sağlayıcı ve posta çeki iĢlemleri gibi hususlar PTT Aġ ye özgü olarak tanımlanmıĢ, aynı maddenin y ve z bentlerinde PTT Aġ ile alt Ģube ve faaliyetleri ayrıca detaylı olarak tanımlanmıĢtır.

Aynı Kanunun 22‘inci maddesinde PTT A.ġ. esas sözleĢmesinin Hazine MüsteĢarlığının bağlı olduğu Bakanın uygun görüĢü alınarak hazırlanacağı, ayni ve nakdi sermayenin vaz‘ına ait hususlarda 6102 sayılı Kanuna tabi olmayacağı, PTT A.ġ. iĢyerlerinin 3572 sayılı ĠĢyeri Açma ve ÇalıĢtırma Ruhsatlarına Dair Kanunun iĢyeri açma ruhsatı verme mercilerini düzenleyen 3‘üncü maddesi ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81‘inci maddesinde belirtilen iĢyeri izin harcından muaf olduğu, yapım ihalesinde 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanununa tabi olduğu, 22‘inci maddesinde 5411 sayılı Bankacılık Kanununa tabi olmaksızın bankalara destek hizmeti, parasal posta hizmeti yapabileceği, her türlü tebligat ve telgraf hizmetine iliĢkin faaliyetlerin PTT A.ġ. tarafından yapılacağı, 29‘uncu maddesinde iĢçiler hariç PTT çalıĢanları ve acentelerin para ve para hükümündeki evrak ve senetlere karĢı iĢledikleri suçlar ile görevlerinden doğan suçlardan dolayı kamu görevlisi gibi cezalandırılacakları hüküm altına alınmıĢtır.

Ayrıca 7201 sayılı Tebligat Kanununun birinci maddesinde tüm tebligatın Posta ve Telagraf TeĢkilatı Genel Müdürlüğü veya memur eliyle yapılacağı belirtilmiĢ diğer maddelerinde de PTT ile yapılacak tebligatın esasları düzenlenmiĢtir.

Hukukumuzda kamu idarelerinin yaptıkları iĢlemlerin bir kısmının veya yürüttükleri faaliyetlerden bazılarının özel hukuka tabi olması durumunda dikkate alındığında bir kamu kurumunun özel hukuka tabi kılınması baĢka bir deyiĢle özel hukuka tabi bir tüzel kiĢilik Ģeklinde örgütlenmesi onun kamusal niteliğini ortadan kaldırmaz. Yukarıda yapılan açıklamalar ve söz konusu edilen mevzuat çerçevesinde bakıldığında, PTT A.ġ.‘nin bir CumhurbaĢkanlığı kararnamesiyle yani devlet tarafından kurulduğu ve kendisine kamularla özel hukuku xXxx en az bir ayrıcalık

Birinci Daire

tanındığı ve yükümlülük getirildiği görülmektedir. Böylece PTT A.ġ.‘nin bir kamu tüzel kiĢisi olma Ģartlarını taĢıdığı anlaĢılmaktadır. Her ne kadar özel hukuka tabi olduğu açıklanmıĢ ancak tüzel kiĢiliğinin ne olduğu belirtilmemiĢse de PTT A.ġ., kuruluĢ, teĢkilat ve yönetim yapısı, bazı faaliyetlerde tekel yetkisine sahip olması, personelin kamu hukukuna tabi olması ve kamu personeli gibi cezalandırılması, yapım iĢlerinde 4734 sayılı Kanuna tabi olması gibi yukarıda belirtilen ve özel hukuku xXxx bir çok kamu gücü ayrıcalığı ile donatılmıĢ ve kamusal yükümlülüklere tabi kılınmıĢtır. Sermayesinin tamamı Hazineye ait xxxx PTT A.ġ. klasik kamu kiĢilerinden farklılaĢma gösterse de ağırlık olarak bir kamu kurumu özelliği taĢımaktadır.

Diğer taraftan dosyadan anlaĢmazlık konusu maddi olayla ilgili bir xxxxxx Erzurum 1. Ġdare Mahkemesinin E:2016/2434 sayılı kararında PTT A.ġ.‘nin bir kamu kurumu olduğu gerekçesiyle normal usulde yapılan kamulaĢtırmanın iptaline karar verilmiĢ olduğu anlaĢılmaktadır. Dairemiz kararının aksi yönde olduğu bu durumda araziye ihtiyacı xxxx idare için açmaz bir durum meydana gelmektedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı Ticaret Bakanlığı Ağrı Gürbulak Gümrük ve Ticaret Müdürlüğünün 2942 sayılı kanunun 30‘uncu maddesi kapsamında yaptığı talebin Dairemizce incelenmesi gerektiği görüĢüyle karara katılmıyorum.

T.C.

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2018/2569 Karar No : 2018/2554

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Ceza SoruĢturması Açılması,

-Rektörlük ĠĢlemine Ġtiraz,

-2547 Xxxxxx Xxxxx

Özeti : Ceza soruĢturması açılmamasına iliĢkin Rektörlük iĢlemine karĢı DanıĢtay Birinci Dairesi nezdinde itiraz yoluna baĢvurulamayacağı hakkında.

Birinci Daire

K A R A R

ġikayetçi … vekili Av. …'ın Dairemize hitaben yazılmıĢ 17.12.2015 (2018) tarihli dilekçesi ve ekleri ile …'nün eĢi …'nün tetkiklerinde ve tedavisinde tutulması gereken kamera kayıtlarını tutmamak veya 60 xxxxxx fazla saklamamak suretiyle adı geçenin ölümüne sebebiyet verenlerin tespitine xxxxx oldukları yolundaki Ģikayet üzerine …, …, … ve … hakkında ceza soruĢturması açılmamasına iliĢkin Ankara Üniversitesi Rektörünün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı kararına Ģikayetçi vekili Av. … tarafından yapılan itiraz, Tetkik Xxxxxx Xxxx Xxxxxxxx'xx açıklamaları dinlenildikten sonra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53‘üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü:

2709 sayılı T.C. Anayasasının 125‘inci maddesinin ilk fıkrasında, idarenin her türlü eylem ve iĢlemlerine karĢı yargı yolunun açık olduğu, 129‘uncu maddesinin son fıkrasında da, memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında iĢledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuĢturması açılmasının kanunla belirlenen istisnalar dıĢında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlı olduğu hükme bağlanmıĢtır.

2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanununun 2‘nci maddesinde, idari iĢlemler hakkında yetki, Ģekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davaların iptal davaları olduğu belirtilmiĢ, 2576 sayılı Bölge Ġdare Mahkemeleri, Ġdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin KuruluĢu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5‘inci maddesinde de, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede DanıĢtayda çözümlenecek olanlar dıĢındaki iptal davalarının idare mahkemelerinde çözümleneceği hüküm altına alınmıĢtır.

4.11.1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53‘üncü maddesinin "Ceza soruĢturması usulü" baĢlığındaki (c) bendinde ise, yükseköğretim üst kuruluĢları baĢkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleĢmeli öğretim elemanlarının ve bu kuruluĢ ve kurumların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlarının görevleri dolayısıyla ya da görevlerini yaptıkları sırada iĢledikleri ileri sürülen suçlar hakkında yetkili makamlarca inceleme baĢlatılabileceği, inceleme sonucunda soruĢturma açılmasına karar verilmesi ya da doğrudan soruĢturma baĢlatılması hâlinde; Yükseköğretim Kurulu BaĢkanı için kendisinin katılmadığı Milli Eğitim Bakanının baĢkanlığında bir toplantıda,

Birinci Daire

Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teĢkil edilecek en az üç kiĢilik bir kurulca, diğerleri için Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığınca veya diğer disiplin amirlerince doğrudan veya görevlendirecekleri uygun sayıda soruĢturmacı tarafından ilk soruĢturmanın yapılacağı, Yükseköğretim Kurulu BaĢkan ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu BaĢkan ve üyeleri hakkında DanıĢtay 2‘nci Dairesi; Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumu rektörleri rektör yardımcıları ile üst kuruluĢ genel sekreterleri hakkında Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teĢkil edecek üç kiĢilik kurul; üniversite, fakülte, enstitü ve yüksekokul yönetim kurulu üyeleri, fakülte dekanları ve dekan yardımcıları, enstitü ve yüksekokul müdürleri ve müdür yardımcıları ile üniversite genel sekreterleri hakkında rektörün baĢkanlığında rektörce görevlendirilen rektör yardımcılarından oluĢturulacak üç kiĢilik kurul; öğretim elemanları, fakülte, enstütü ve yüksekokul sekreterleri hakkında üniversite yönetim kurulu üyeleri arasından oluĢturulacak üç kiĢilik kurul; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında mahal itibarıyla yetkili il idare kurulu tarafından son soruĢturmanın açılıp açılmamasına karar verileceği, (c) bendinin (4) numaralı alt bendinde, Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu BaĢkan ve üyeleri hakkında DanıĢtay 2‘nci Dairesinde verilen xxxxx-u muhakeme kararına itiraz ile men-i muhakeme kararlarının kendiliğinden incelenmesinin DanıĢtay Ġdari ĠĢler Kuruluna ait olduğu, diğer kurullarca verilen xxxxx-u muhakeme kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile men-i muhakeme kararlarının kendiliğinden DanıĢtay 2‘nci Dairesince incelenerek karara bağlanacağı, (c) bendinin (8) numaralı alt bendinde de, bu Kanunda yer almamıĢ hususlarda 4 ġubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunun uygulanacağı hükümlerine yer verilmiĢtir.

Bu maddede geçen DanıĢtay 2‘nci Dairesi ibaresinden, 2.6.2004 tarih ve 5183 sayılı Kanunun 12‘nci maddesiyle 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesindeki Ġkinci Daireye verilen görev DanıĢtay Birinci Dairesine verilmiĢtir.

Öte yandan, 2547 sayılı Kanunun 53‘üncü maddesinin (c) bendindeki, "...ileri sürülen suçlar hakkında..." ibaresinden sonra gelmek üzere 2.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanunun 26‘ncı maddesiyle ,"...yetkili makamlarca inceleme baĢlatılabilir, inceleme sonucunda soruĢturma açılmasına karar verilmesi ya da doğrudan soruĢturma baĢlatılması hâlinde...‖ ibaresi eklenmiĢtir.

Birinci Daire

Dosyanın incelenmesinden, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri …, …, … ve …, …, … ve …'nin görevlerinin gereklerini yerine getirmeyerek Ģikayetçi …'nün eĢi …'nün tetkiklerinde ve tedavisinde tutulması gereken kamera kayıtlarını tutmamak ya da 60 xxxxxx fazla saklamamak suretiyle adı geçenin ölümüne sebebiyet verenlerin tespitine xxxxx oldukları iddiasıyla Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığına yapılan Ģikayet üzerine Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığının 19.3.2018 tarih ve E.21729 sayılı yazısı ekinde evrakın Ankara Üniversitesi Rektörlüğüne gönderildiği, Ankara Üniversitesi Rektörlüğünün Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığına gönderdiği 23.11.2018 tarih ve 81733 sayılı yazının içeriğinde de, Rektörlüğün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı onayıyla anılan Ģikayet üzerine eĢi …'nün tedavisinde ve takibinde xxxxx xxxx …, …,

… ve … hakkında disiplin ve ceza soruĢturması açılmasına gerek olmadığına karar verildiğinin belirtildiği, Ģikayetçi vekilinin Dairemize sunduğu 18.12.2018 tarihli dilekçesinde ise, Rektörlüğün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı kararına itiraz ettiğini, bu kararın kaldırılarak 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi uyarınca Ģikayet olunanlar hakkında son soruĢturmanın açılmasına karar verilmesini istediği, itiraz edilen bu kararın dosya içeriğinde bulunmadığı, fakat Rektörlüğün 23.11.2018 tarih ve 81733 sayılı yazısında gerek tarih ve sayıyla gerekse içerik itibarıyla bu karardan söz edildiği anlaĢılmıĢtır.

ġikayetçi vekilinin itiraz dilekçesinde, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde 2.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanunda yapılan değiĢiklikten sonraki tarihlere iliĢkin suç isnatları bakımından yetkili makamlar tarafından verilen ceza soruĢturması açılmamasına iliĢkin kararların iptal davasına konu edilemeyeceği, söz konusu kararlara karĢı DanıĢtay Birinci Dairesi nezninde itiraz edilmesi gerektiği yolundaki DanıĢtay Sekizinci Dairesinin 14.3.2018 tarih ve E:2015/14304, K:2018/1372 sayılı kararını emsal göstererek itiraza konu kararın idari davaya konu olmadığı, bu nedenle karara karĢı Xxxxxxxx nezdinde itiraz yoluna gidildiği belirtilmiĢtir.

Ancak, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinin 6764 sayılı Kanunla yapılan değiĢiklikten önceki halinde, yükseköğretim personeli xxxx kiĢilere yönelik bir suç isnadının "ileri sürülmesi halinde" yetkili makamlarca ceza soruĢturması baĢlatılacağı hüküm altına alınmıĢ, böylece söz konusu personel hakkında yapılacak tüm suç isnatlarıyla ilgili olarak doğrudan ceza soruĢturması yapılması öngörülmüĢ, isnadın soyut veya ciddi olup olmadığı konusunda yetkili makamlara bir değerlendirme, inceleme yapma yetkisi tanınmamıĢtır. Fakat uygulamada yetkili makamlar tarafından bazı isnatlarla

Birinci Daire

ilgili olarak önce inceleme, araĢtırma yaptırılmıĢ, bu inceleme, araĢtırma sonucunda da ceza soruĢturması açılmasına yer olmadığı, ceza soruĢturmasına gerek bulunmadığı gibi çeĢitli kararlar verilmiĢ, böylece bazı isnatlar yönünden ceza soruĢturması baĢlatılmamıĢtır.

Uygulamada ceza soruĢturması açılmaması Ģeklinde ortaya çıkan bu kararlar üzerine geçmiĢte söz konusu kararlara karĢı bazı Ģikayetçiler tarafından Dairemize itirazda bulunmuĢ, bazı Ģikayetçiler tarafından da idari yargıda iptal davası açılmıĢ, gerek Dairemizce gerekse yargı mercilerince anılan kararlara karĢı itiraz yolunun mu, yoksa xxxx yolunun mu kullanılması gerektiği hususunda kısa bir dönem tereddüt yaĢanmıĢtır. Daha sonra söz konusu kararlara karĢı xxxx yolunun kullanılması gerektiği, bu kararların niteliği gereği bir idari iĢlem olduğu yönünde gerek Dairemiz gerekse DanıĢtay Sekizinci Dairesi nezdinde içtihat birliği oluĢmuĢ, nitekim, DanıĢtay Sekizinci Dairesinin 9.12.2005 tarih ve E:2005/1425, K:2005/5059 sayılı kararında, "ancak yetkili kurulca verilmiĢ xxxxx-u muhakeme veya men-i muhakeme kararlarına itiraz edilebileceği, soruĢturma açılmamasına iliĢkin iĢlemlere karĢı herhangi bir baĢvuru yolu öngörülmediği, bu nedenle bu kararların kesin, doğrudan uygulanabilir ve hukuki sonuç doğuran nitelikleri itibariyle idari davaya konu olabilecek iĢlemler olduğu" vurgulanmıĢ, bu konudaki hukuki tartıĢmalara son veren Ġdari Xxxx Daireleri Kurulunun 28.1.2010 tarih ve E:2007/704, K:2010/83 sayılı kararında da, "...soruĢturma açılmamasına iliĢkin kararlar hukuki sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi gereken bir idari iĢlem olup, ...Yasada bu kararların incelenebileceği bir merci öngörülmediği gibi bu nitelikteki bir iĢleme karĢı yargı yolunu kapayan bir yasa hükmü de olmadığından, ...söz konusu iĢlemin idari davaya konu edilebileceği açıktır." denilmiĢtir.

Görüldüğü üzere, yargı mercilerince idari merciin ceza soruĢturması açmamak, cezai iĢlem baĢlatmamak yolundaki kararlarının iptal davasına konu edilebileceği, hususunda içtihat birliğine varılmıĢ, Dairemizce de 2008 yılından beri söz konusu iĢlemlere karĢı itiraz yolunun değil, iptal davası yolunun kullanılması gerektiği yolundaki görüĢ benimsenerek bu doğrultuda kararlar verilmiĢtir.

2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde 2.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanunun 26‘ncı maddesiyle yapılan değiĢiklikte ise, yetkili makamlara, yükseköğretim personeline yönelik bir suç isnadı söz konusu olduğunda doğrudan soruĢturma açmak yerine konuyla ilgili inceleme baĢlatma, bu inceleme sonucunda da ceza soruĢturması açılmamasına kararı verme olanağı tanınmıĢtır. Böylece uzun yıllardır uygulamada görülen, fakat yasal

Birinci Daire

dayanağı olmayan ceza soruĢturması açılmaması kararlarına yasal dayanak getirilmiĢtir. Ancak bu düzenlemenin devamında söz konusu kararlara karĢı izlenecek yolla ilgili herhangi bir düzenleme yapılmamıĢtır. Maddenin devamında yetkili makamlar tarafından ceza soruĢturması açılmasına karar verilmesi halinde uygulanacak hükümler korunmuĢ, ceza soruĢturması açılmaması kararlarına karĢı Ģikayetçinin baĢvurulabileceği herhangi bir itiraz yolu öngörülmemiĢtir. Dolayısıyla söz konusu düzenleme, ceza soruĢturması açılmaması kararlarının yasal dayanağını oluĢturmakla sınırlı kalmıĢ, bu kararların idari iĢlem olduğu yolundaki geçmiĢte oluĢan içtihat birliğini ortadan kaldıracak yasal bir düzenleme getirmemiĢtir.

Her ne kadar 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinin (8) numaralı alt bendinde, bu Kanunda yer almamıĢ hususlarda 4 ġubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiĢ ise de, 2547 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 6.11.1981 tarihinde memur yargılama hukuku bakımından yürürlükte xxxx 4 ġubat 1329 tarihli Xxxxxxx Xxxxxxxxxx Hakkında Kanunu Muvakkat ile 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinin gerek soruĢturma usulü, gerekse personel rejimi açısından birbiriyle uyumlu Kanunlar oldukları, ancak

4 ġubat 1329 sayılı Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın 2.12.1999 tarih ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ile yürürlükten kaldırıldığı, 4483 sayılı Kanun ile memur yargılama hukuku bakımından Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkattan çok farklı bir sisteme geçildiği, Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatta memurlar bakımından ceza soruĢturması niteliğinde öngörülen soruĢturma usulünün, 4483 sayılı Kanun ile kaldırıldığı, 4483 sayılı Kanun ile de ceza soruĢturması evresinden çok daha önce gelen, kamu görevlisine yöneltilen isnadın suç Ģüphesi taĢıyıp taĢımadığı hususunda inceleme ve araĢtırma içeren, suç Ģüphesinin varlığı halinde bu suçla ilgili olarak Cumhuriyet savcılarına ceza soruĢturması yapma yetkisi tanıyan bir sisteme geçildiği, böylece Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın öngördüğü sistemden tamamen farklı, hukuki sonuçları bambaĢka bir sistemin uygulamaya konulduğu görülmüĢtür.

Bu bağlamda, yükseköğretim personeli yönünden 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesindeki ceza soruĢturması usulü ile memurlar ve diğer kamu görevlileri yönünden 4483 sayılı Kanunla getirilen izin sistemi Ģeklinde hukuki sonuçları ve izlenecek yöntem bakımından birbirlerinden tamamen farklı iki sistem mevzuatımızda yer almıĢtır.

Birinci Daire

4483 sayılı Kanunda, soruĢturma izni vermeye yetkili merci tarafından ön inceleme yapılmakta veya yaptırılmakta, bu ön inceleme sonucunda da hakkında suç isnat edilen memur veya kamu görevlisi hakkında Cumhuriyet savcılarınca ceza soruĢturması yapılmasına izin verilmekte ya da verilmemektedir. 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde ise, yetkili makamlara hakkında suç isnat edilen yükseköğretim personeli hakkında ceza soruĢturması açıp açmaması hususunda takdir yetkisi tanınarak ancak bir soruĢturma emri verilmesi durumunda ceza soruĢturması baĢlatma, bu soruĢturma sonucunda da 53/c maddesinde sayılan kurullar tarafından Ģüphelinin/Ģüphelilerin men-i muhakemesi ya xx xxxxx-u muhakemesi xxxxxxx xxxxx verilmesi öngörülmektedir.

Böylece 4483 sayılı Kanun uyarınca soruĢturma izni verilmesi halinde ilgililer hakkında Cumhuriyet Savcılarına ceza soruĢturması yapma yetkisi verilirken, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi uyarınca artık Ģüpheli sıfatını haiz personel hakkın da ceza davası açılmasına veya açılmamasına karar verilmektedir. Tek bir madde de olsa yükseköğretim personelinin ceza soruĢturmasına iliĢkin usûl hükümlerini düzenleyen 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi ile baĢlı baĢına bir usul kanunu olan 4483 sayılı Kanunun, her iki sistemin farklılıkları nedeniyle birbirine alternatif olması hukuken olanaksızdır. En yalın haliyle 4483 sayılı Kanunda, münhasır yetki verilen ve sadece Kanunda belirtilen bir yetkili merci tarafından (Bakan, Vali gibi) ilgili kamu görevlisi için sadece soruĢturma izni verilmesi veya verilmemesi xxxxxxx xxx karar verilebilirken, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde xxxxxx fazla xxxx yetkili makamlar tarafından (YÖK BaĢkanı, rektör, dekan gibi) ceza soruĢturması baĢlatılmasına, bu soruĢturma sonucunda, en az üç kiĢiden oluĢan kurullarca ilgili yükseköğretim personeli için ceza soruĢturması safhası da aĢılarak ceza davası açılıp açılmamasına karar verilmektedir. 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinin (8) numaralı alt bendindeki atıf maddesinin uygulanması halinde ise, 4483 sayılı Kanundaki sisteme, yani ceza soruĢturmasından çok önceki bir safhaya gelinmektedir. Her ne kadar yetkili makamlar tarafından verilen ceza soruĢturması açılmaması kararlarının ceza soruĢturmasından önceki bir safhaya iliĢkin olduğu, bu nedenle 4483 sayılı Kanunun bu kararlar yönünden uygulanabileceği ileri sürülebilirse de, bu kez de yoruma imkan tanımayan kesin hükümler içermesi nedeniyle 4483 sayılı Kanunun anılan kararlara uygulanmasına imkan bulunmamaktadır.

Birinci Daire

ġöyle ki, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi uyarınca yetkili makamlarca verilen ceza soruĢturması açılmamasına dair kararların, aynı maddenin (8) numaralı alt bendindeki Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkata atıf yapan hükmünden hareketle 4483 sayılı Kanunun 4‘üncü maddesinde düzenlenen "iĢleme konulmama" kararı ile benzer nitelikte olduğu, yetkili merciler tarafından verilen iĢleme konulmama kararlarına 4483 sayılı Kanunun 9‘uncu maddesi uyarınca itiraz mümkün olduğuna xxxx, yetkili makamlarca verilen ceza soruĢturması açılmaması kararlarına da itirazın mümkün olduğu Ģeklindeki yorumların, öncelikle usul hükümlerinde kıyas olamayacağı yolundaki hukuken genel prensibiyle çeliĢtiği açıktır. Usul kanunlarında açıkça düzenlenmeyen hususlarda benzer usul hükümlerinin uygulanması, usul hükümlerine iliĢkin kıyas yasağı nedeniyle hukuken mümkün değildir. 4483 sayılı Kanunun 4‘üncü maddesi uyarınca verilen "iĢleme konulmama" kararları, suç isnat edilen kamu görevlisi hakkında soruĢturma izni vermeye yetkili merciler tarafından verilmekte, soruĢturma izni vermeye yetkili merciler de Kanunun 3‘üncü maddesinde, kaymakam, vali, CumhurbaĢkanına veya CumhurbaĢkanlığına bağlı, ilgili veya iliĢkin kuruluĢların ve bakanlıkların en üst idari amiri, CumhurbaĢkanı veya ilgili bakan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi BaĢkanı, CumhurbaĢkanlığı Ġdari ĠĢler BaĢkanı olarak tek tek sayılmakta, ayrıca anılan maddede bu yetkinin sayılanlar tarafından bizzat, yokluklarında ise vekilleri tarafından kullanılacağı belirtilmektedir. Ayrıca bu maddede yetkili merciler bakımından "gibi", "benzer" Ģeklinde bir niteleme yapılmamakta, böylece maddede sayılanlar dıĢında yetkili merci bulunmasına imkan tanınmamaktadır. 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi uyarınca verilebilecek ceza soruĢturması açılmaması kararları ise disiplin amirleri tarafından, örneğin Yükseköğretim Kurulu BaĢkanı, rektör, dekan, enstitü veya yüksekokul müdürleri tarafından, hatta uygulamada rektör yardımcıları, dekan yardımcıları gibi disiplin amiri olmayan makamlar tarafından da verilebilen kararlardır.

Xxxx xxxx, 2547 sayılı Kanun uyarınca disiplin amiri sıfatı taĢıyan ve ceza soruĢturması açılmaması xxxxxxx xxxxx vermeye yetkili bulunan yetkili makamlar, 4483 sayılı Kanunun 3‘üncü maddesinde tek tek sayılan ve soruĢturma izni verip vermemeye ya da Ģikayetin iĢleme konulmamasına karar vermeye yetkili merciler arasında yer almamaktadır. 4483 sayılı Kanunun 3‘üncü maddesinde yetkili merciler yönünden herhangi bir esneklik tanınmadığından, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde sözü

Birinci Daire

edilen disiplin amirlerinin kıyasen bu maddedeki yetkili merciler arasında olduklarının kabulü mümkün değildir. Dolayısıyla 4483 sayılı Kanunun 3‘üncü maddesinde sayılan yetkili merciler arasında bulunmayan 2547 sayılı Kanunda belirtilen disiplin amirlerinin vereceği ceza soruĢturması açılmaması kararlarının, 4483 sayılı Kanundaki iĢleme konulmama kararları ile eĢdeğer kabul edilerek iĢleme konulmama kararlarıyla ilgili itiraz hakkının kıyasen ceza soruĢturması açılmaması kararlarına da uygulanması gerektiğini ileri sürmenin mümkün olmadığı açıktır.

Kaldı ki, 4483 sayılı Kanunun 9‘uncu maddesinde, izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen iĢleme konulmama kararına karĢı Ģikâyetçinin yetkili merci kararının tebliğinden itibaren on gün içerisinde itiraz yoluna gidebileceği, itiraza, 3‘üncü maddenin (e), (f), g (CumhurbaĢkanınca verilen izin hariç) ve (h) bentlerinde sayılanlar için DanıĢtay Ġkinci (2.6.2004 tarih ve 5183 sayılı Kanunun 12‘nci maddesi gereğince bu görev DanıĢtayın Birinci Dairesine aittir.) Dairesi diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesi tarafından bakılacağı düzenlenmiĢtir. Bu açık hüküm uyarınca DanıĢtay Birinci Dairesinin görevlerinin, CumhurbaĢkanı veya ilgili bakan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi BaĢkanı, CumhurbaĢkanlığı Ġdari ĠĢler BaĢkanı ve ĠçiĢleri Bakanı tarafından verilen iĢleme konulmama kararlarına karĢı Ģikayetçiler tarafından yapılacak itirazları incelemekle sınırlı olduğu, bunların dıĢındaki yetkili merciler tarafından verilen iĢleme konulmama kararlarına karĢı yapılacak itirazların ise yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesinin görevleri arasında olduğu Ģüphesizdir. Bu bağlamda, Yükseköğretim Kurulu BaĢkanı, rektör, dekan, enstitü veya yüksekokul müdürleri tarafından verilecek ceza soruĢturması açılmaması kararlarına yapılacak itirazların DanıĢtayca incelenmesine yasal olanak bulunmadığı, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinin (8) numaralı alt bendinde yer xxxx atıf hükmünün uygulanması ve ceza soruĢturması açılmaması kararlarının itirazen incelenebilmesi durumunun kabulü halinde de, söz konusu kararların yetkili makamların yargı çevresindeki bulunan bölge idare mahkemelerince incelenmesi gerekeceği sonucuna ulaĢılmaktadır.

Öyle ki, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde DanıĢtayın görevleri açıkça belirtilmiĢ, yapılacak bir ceza soruĢturması üzerine Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Kurulu Denetleme Kurulu BaĢkan ve üyeleri hakkında DanıĢtay Birinci Dairesi tarafından men-i muhakeme veya xxxxx- u muhakeme kararı verebileceği, maddede sayılan kurallarca verilecek

Birinci Daire

xxxxx-u muhakeme kararlarına ilgilinin itirazı olması halinde, men-i muhakeme kararlarının ise kendiliğinden inceleneceği hüküm altına alınmıĢtır. Bu hükümde DanıĢtay Birinci Dairesinin görevleri tek tek sayılmıĢ, sonunda bu görev alanını geniĢletecek hiçbir hükme yer verilmemiĢtir.

Bu açıklamalardan hareketle, yargı yerlerinin görev ve yargılamada kullanılan usul kurallarının kamu düzeninden olduğu, göreve ve usule iliĢkin düzenlemelerin ancak kanunla yapılabileceği, hiçbir yargı yerinin açıkça kanunla kendisine verilmeyen yargı yetkisini kullanamayacağı, göreve iliĢkin kuralların da kıyasen geniĢletilerek uygulanamayacağı, kaldı ki, bakılan olayda, 4483 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin kıyasen uygulanmasını gerektiren, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde doldurulması gereken bir boĢluk da bulunmadığı, somut olayda, 6764 sayılı Kanunun 26‘ncı maddesiyle 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde yapılan değiĢikliğin, sadece yetkili makamlara idari iĢlem tesis etmek noktasında takdir hakkı tanıyan bir düzenleme olduğu, yetkili makamlarca bu takdir hakkının, yetki, Ģekil, konu, amaç ve sebep öğelerinden oluĢan tipik bir idari iĢlem tesisi ile kullanılacağı, bu idari iĢlemin yargısal denetiminin de görevli ve yetkili idari yargı yerlerince yapılacağı açıktır. Her yönüyle bir idari iĢlem niteliğinde ceza soruĢturması açılmaması kararlarına karĢı Kanunda bir itiraz yolu öngörülmemiĢ olmasının, doldurulması gereken bir yasal boĢluk oluĢturduğu söylenemeyeceği gibi söz konusu iĢlemin iptal davasına konu edilmek yerine kıyas yoluyla baĢka bir Kanunda yer xxxx itiraz yoluyla incelenmesinin de hukukilik denetiminden ziyade yerindelik denetimi anlamını taĢıyacağı kuĢkusuzdur.

Bu durumda, …'nün tedavisinde ve takibinde xxxxx xxxx öğretim üyeleri hakkında soruĢturma açılmasına gerek olmadığına iliĢkin Ankara Üniversitesi Rektörlüğünün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı kararının, 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi gereğince Dairemizce incelenebilecek nitelikte bir karar olmadığı, Dairemizin 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi uyarınca inceleme yapabilmesi için anılan Ģikayet üzerine Rektörlükçe bir soruĢturma emri verilerek bir ceza soruĢturması yaptırılmıĢ, bu soruĢturma sonucunda da Rektörlükçe oluĢturulacak yetkili kurul tarafından xxxxx-u muhakeme ya da men-i muhakeme niteliğinde bir karar verilmiĢ olması gerektiği, söz konusu kararın ise, …'nün Ģikayeti üzerine ilgili öğretim üyeleri hakkında ceza soruĢturması baĢlatmamak yönünde irade ortaya koyan ve ceza soruĢturması yapılmasına xxxxx xxxx, niteliği itibarıyla kesin ve yürütülmesi gerekli, iptal davasına konu edilebilecek bir idari iĢlem olduğu, dolayısıyla

Birinci Daire

men-i muhakeme veya xxxxx-u muhakeme kararı niteliğinde olmayan bu idari iĢlemin, Dairemizce incelenmesine olanak bulunmadığı açıktır.

Açıklanan nedenlerle, …'nün Ģikayeti üzerine Öğretim Üyeleri …, …,

… ve … hakkında ceza soruĢturması açılmasına gerek olmadığına iliĢkin Ankara Üniversitesi Rektörünün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı kararına Ģikayetçi … tarafından yapılan itirazın incelenmeksizin reddine, dilekçe ile kararın bir örneğinin Ģikayetçi vekiline gönderilmesine 27.12.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARġI OY

Ceza hukukunda usul hükümlerini düzenleyen 5271 sayılı Kanun ceza yargılamasını soruĢturma ve kovuĢturma Ģeklinde iki kısıma ayırmıĢtır. Kanunun 2‘nci maddesinin (e) bendinde, soruĢturma, Kanuna xxxx yetkili mercilerce suç Ģüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evre olarak tanımlanmıĢtır.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 53'üncü maddesinin ceza soruĢturması usulünün düzenlendiği (c) bendinde de Yükseköğretim üst kuruluĢları baĢkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleĢmeli öğretim elemanlarının ve bu kurum ve kuruluĢların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlarının görevlerini yaptıkları sırada ya da görevleri dolayısıyla iĢledikleri ileri sürülen suçlar hakkında aynı bent altında düzenlenen usullerin uygulanacağı hükme bağlanmıĢ, yine aynı (c) bendinin (8) numaralı alt bendinde de bu Kanunda yer almamıĢ hususlarda 4 ġubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiĢtir.

2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde aynı madde kapsamındaki personelle ilgili bir suç ileri sürülmesi halinde ilgililer hakkında ilk soruĢturma açılması öngörülmüĢken söz konusu (c) bendinin birinci fıkrasında 2.12.2016 tarihli ve 6764 sayılı Kanunun 26‘ncı maddesiyle değiĢiklik yapılarak doğrudan soruĢturma yolu saklı tutulmakla birlikte soruĢturma açmadan önce yetkili mercilere ayrıca bir inceleme yapma yetkisi de verilmiĢtir. Yapılacak inceleme sonucunda yetkili merci soruĢturma açılmasına veya açılmamasına karar verecek; soruĢturma açılmasına karar verilmesi halinde yine (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen usuller uygulanacaktır.

Birinci Daire

6764 sayılı Kanunla getirilen yeni yol, idarenin bir inceleme yaparak veya yapmaksızın idari yetki çerçevesinde uyguladığı iĢleme koymama kararından farklı olup; ceza soruĢturması baĢlatılmasına ya da baĢlatılmamasına iliĢkin ceza hukuku kapsamında bir yöntemdir. Dolayısıyla bu yola iliĢkin olarak tesis edilen iĢlemler bir idari iĢlem olmakla birlikte, idare hukuku alanında değil ceza hukuku alanında sonuç doğururlar. Bu iĢlemlerin idare tarafından yapılması, yetki, Ģekil, sebep, konu ve amaç ögelerini barındırması bunların da idari yargı denetimine tabi olduğu sonucunu doğurmaz. Kaldı ki, bu tür özelliklere sahip çok çeĢitli idari iĢlem idari yargının denetimi dıĢındadır.

Daire kararında da belirtildiği gibi yukarıda söz konusu edilen yasal değiĢikliklerden önce idarenin kendi inisiyatifiyle aldığı iĢleme koymama kararlarının idari yargıda denetlenmesi gereken idari iĢlemler olduğu hususunda idari yargıda oluĢan mahkeme içtihatları bu yasal değiĢikliklerden sonra hukuki temelini kaybetmiĢtir. Çünkü bu değiĢikliklerden sonra alınan bu kararlar artık ceza soruĢturması alanında sonuç doğuran ve kanunla belirlenen bir usule ait xxxx iĢlemler olarak ortaya çıkmaktadır.

4 ġubat 1329 tarihli Kanunu Muvakkatı yürürlükten kaldıran 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 16‘ncı maddesinde ise, kanunlarda Memurin Muhakematı Kanunu Muvakkatin uygulanacağı belirtilen hallerde bu kanun hükümlerinin uygulanacağı açıklanmıĢtır.

Yukarıda söz konusu edilen değiĢikliğin bir benzeri daha önce 20.8.2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanunun 44‘üncü maddesiyle 4483 sayılı Kanunun 9‘uncu maddesinde yapılmıĢ bulunmaktadır. 4483 sayılı Kanunun, yetkili merciler tarafından verilen kararlara itirazları düzenleyen 9‘uncu maddesinin ilk Ģeklinde soruĢturma izni verilmesi ya da verilmemesi Ģeklinde iki çeĢit karar düzenlenmiĢken, 6745 sayılı Kanunla yapılan değiĢiklikten sonra yetkili mercilere iĢleme koymama kararı verme yetkisi de tanımıĢtır. Böylece daha önce 4483 sayılı Kanun kapsamında ileri sürülen suçlarla ilgili olarak bir ön inceleme baĢlatılmadan önce idarece yapılan bir araĢtırmaya dayalı olarak verilen iĢleme koymama kararlarına karĢı idari yargıda iptal davası açma yoluna gidilebilirken 6745 sayılı kanunla yapılan değiĢiklikten sonra bu kararlara karĢı sadece 4483 sayılı Kanunun 9‘uncu maddesinde belirtilen itiraz yolu kullanılabilecek olup, iptal davası açılması yasal olarak mümkün bulunmamaktadır.

Birinci Daire

ĠĢleme koymama kararı, personel hakkında ileri sürülen suç iddiasının, suçun unsurları, isnadiyeti, gerçekliği v.b. hususlar bakımından ceza hukuku kapsamında bir soruĢturmayı gerektirmediği açık xxxx durumlarda, idarenin zaman ve kaynak israfını önlemek için alınan kararlardır. Yine 4483 sayılı Kanunun 4‘üncü maddesinde belirtilen eksikliklerin varlığı halinde verilen kararlar da bu kapsamdadır.

2547 sayılı Kanunun 53/c maddesinde yapılan değiĢiklikle getirilen inceleme yapma yolu da benzer bir nitelik taĢımakta ve inceleme sonucunda soruĢturma açılmamasına dair yetkili merciler tarafından verilecek kararlar da 4483 sayılı Kanun uyarınca verilen iĢleme koymama kararlarıyla aynı sonucu doğurmaktadır. Ancak bu kararlara itiraz edilmesi halinde ne tür iĢlem yapılacağıyla ilgili olarak 2547 sayılı Kanunda bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu konuda yine 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi yoluyla Memurin Muhakematı Hakkında Kanun uygulanacak fakat bu Kanun da yürürlükten kaldırıldığından 4483 sayılı Kanunun 16‘ncı maddesi uyarınca 4483 sayılı kanun hükümleri uygulanacaktır.

Yasalarda birbirine atıf, daha sonra çıkarılan bir kanunda yer xxxx xxx konunun yeniden düzenlenmeyerek mevcut konulardan benzer olanı düzenleyen birinin ilgili hükümlerinin uygulanacağının belirtilmesidir. Yasalar arasında atıf bir kıyas veya yorumlama değil doğrudan bir yasal düzenlemedir. 2547 sayılı Kanun ceza soruĢturmasında tahkik usulünü benimsemiĢ yani ilgili (c) bendi kapsamındaki yükseköğretim görevlilerinin iĢledikleri suçlardan istisna tutulmayanların ceza soruĢturmasının idare tarafından yapılmasını öngörmüĢtür. Bu soruĢturma 5271 sayılı Ceza Muhakemesi kanununun 2‘nci maddesinin (e) bendinde öngörülen soruĢturmaya karĢılık gelmektedir.

2547 sayılı Kanun 53/c bendi ceza soruĢturmasına iliĢkin bazı usulleri düzenlemekle birlikte 5271 sayılı Kanunda (cski CMUK) soruĢturma için gerekli görülen yöntemlerin büyük kısmı hakkında hüküm getirmemiĢ, ilgili kanuna (MMHK) atıf yapmıĢtır. Hakkında hüküm bulunmayan hususlardan biri de daha sonra yapılan değiĢikle getirilen iĢleme koymama kararlarına iliĢkin inceleme, araĢtırma ve itirazın değerlendirilmesi gibi konulardır. Dolayısıyla bu konularda da yapılan atıf nedeniyle MMHK ve onu yürürlükten kaldıran 4483 sayılı kanun hükümleri uygulanacaktır. Daire kararında belirtilen; gerek 2547 sayılı Kanun gerek 4483 sayılı Kanunda soruĢturma açmaya ve itirazları incelemeye yetkili mercilerin tamamen değiĢik olması ve kanunların kesin hüküm içermesi nedeniyle 4483 sayılı Kanunun uygulanamayacağı görüĢüne katılmak mümkün değildir. Kıyas her

Birinci Daire

iki kanundaki merciler arasında değil her kanunun kendi içinde uygulanan usuller arasında yapılmaktadır. Yorum kanunların kesinliğiyle değil açıklığı ve belirginliğiyle ilgili olup kanun hükümlerinin anlamını belirleme faaliyetidir.

Yine Daire kararındaki usul hükümlerinde kıyas olamayacağı Ģeklindeki hukukun genel prensibiyle çeliĢtiği için 2547 sayılı Kanun ile 4483 sayılı Kanun arasında kıyas yapılamayacağı iddiasının hukuki bir temeli bulunmamaktadır. Çünkü usul hükümlerinde kıyas yapılamaz diye bir genel hukuk prensibi bulunmayıp; bundan farklı olarak suç ve cezaların kanuniliği ilkesi uyarınca suç ve cezalarda kıyas yapılamayacağına dair bir ceza hukuku ilkesi söz konusudur. Bu husus 5253 sayılı Türk Ceza Kanunun ikinci maddesinde açıkça düzenlenmiĢtir. Anılan maddede, kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamayacağı, suç ve ceza içeren hükümlerin kıyasa yol açacak biçimde geniĢ yorumlanamayacağı hükme bağlanmıĢtır.

Bu durumda suç ve ceza içermeyen ve usule iliĢkin hükümlerin uygulanmasında kiĢilerin aleyhine olmayacak Ģekilde ve dar yorum çerçevesinde kıyas yapmanın önünde bir xxxxx bulunmamaktadır. Kaldı ki 2547 sayılı Kanun ile 4483 sayılı Kanun hükümleri arasında yapılacak kıyas ile varılacak sonuç kiĢilerin hak aramalarını onların lehine olarak daha etkili yöntemlere bağlamaktadır.

DanıĢtayın görevlerinin 2547 sayılı Kanunun ilgili hükmünde tek tek sayıldığı, kıyas yoluyla görev alanı geniĢletilemeyeceğinden bu Kanun uyarınca verilen iĢleme koymama kararlarının DanıĢtaya incelenemeyeceği savunmasının mevcut uygulamayla bir tutarlılığı bulunmamaktadır. Çünkü herhangi bir yasal düzenlemenin ve atfın bulunmadığı, geniĢ yorum yoluyla da bir yetkinin üretilemeyeceği durumda, itiraz dilekçelerinin verileceği merciler ile PTT ye verilen dilekçelerin sürelerinin hesaplanması gibi konularda kiĢilerin aleyhlerine olacak Ģekilde Dairenin istikrarlı bir Ģekilde kararlar alabilmesi bu iddiayı çürütmektedir.

Yargılama ve soruĢturma usullerine iliĢkin kuralların, hukuki belirlilik ve kiĢilerin haklarının korunması açısından kanunla belirlenmesi gerekmekte olup bunlardan pek çoğu da kamu düzeninden kabul edilmektedir. Kamu düzeni, ilgililerin haklarını koruyan, maddi gerçeğin ortaya çıkarılması için yargılamanın bir düzen içinde sürmesini sağlayan ve ceza hukukunun amaçlarına ulaĢmayı kolaylaĢtıran kurallar olarak değerlendirilebilir.

Birinci Daire

Yetki, görev, süre, kanun yollarına dair sebepler gibi konulara dair kurallar kamu düzenindendir. Bu kurallar resen dikkate alınır ve tarafların ya da mahkemenin iradesiyle uygulanmalarından vazgeçilemez. Bir kuralın kamu düzeninden olması, onun yoruma tabi tutulmasına veya yasalar çerçevesinde kıyaslanmasına xxxxx teĢkil edecek bir durum değildir.

Bu durumda 4483 sayılı Kanun kapsamında verilen iĢleme konulmama kararlarına yapılan itirazlarda olduğu gibi aynı Kanunun 9‘uncu maddesinde öngörülen itiraz yolu kıyasla uygulanarak 2547 sayılı Kanunun 53/c maddesi kapsamında soruĢturma açılmamasına dair kararlara yapılacak itirazların da, bu madde uyarınca verilen xxxxx-u muhakeme veya men-i muhakeme kararlarına yapılan itirazları değerlendiren kurullar tarafından incelenmesi gerekmektedir. Aksi halde bu itirazların idari yargıda iptal davasına konu edilmesi, kanunda özel olarak düzenlenmiĢ bir ceza soruĢturması usulünü anlamsız kılacak; ayrıca ceza hukuku kapsamında xxxx xxx konunun idari yargı yoluyla çözülmesi gibi hukuka aykırı bir durumun doğmasına sebep olacaktır. Bu yol suçun ve suçlunun kısa sürede soruĢturulması bakımından ceza hukukunun amaçlarına da uygundur.

Bu nedenle, …'nün Ģikayeti üzerine Öğretim Üyeleri …, …, … ve … hakkında ceza soruĢturması açılmasına gerek olmadığına iliĢkin Ankara Üniversitesi Rektörünün 21.11.2018 tarih ve 113 sayılı kararına yapılan itirazın Xxxxxxxx tarafından incelenmesi gerektiği görüĢüyle karara katılmıyorum.

T.C

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2019/662 Karar No : 2019/678

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Ġtiraz,

-Xxxxx-u Muhakeme,

-Xxxxxx Xxxxxxx Xxxxx,

-2547 Xxxxxx Xxxxx

Özeti : 2547 sayılı Kanun uyarınca verilen xxxxx-u muhakeme kararına karĢı avukat olmayan vekil aracılığıyla itiraz edilemeyeceği hakkında.

Birinci Daire

K A R A R

Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığının 5.4.2019 tarih ve 2328 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruĢturma dosyası ve ekleri, … Üniversitesi Rektörü … ve … Meslek Yüksekokulu Müdürü …'ın xxxxx-u muhakemelerine iliĢkin Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığınca oluĢturulan Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/76 sayılı kararı ve bu karara hakkında xxxxx-u muhakeme kararı verilen … tarafından 7.3.2019 tarihli, …'in yakını

… tarafından da 15.4.2019 tarihli dilekçelerle yapılan itirazlar, Tetkik Xxxxxx Xxxxx GüneĢ GülĢen'in açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53‘üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü:

5271 sayılı Xxxx Xxxxxxxxxx Kanununun "Kanun yollarına baĢvurma hakkı" baĢlıklı 260‘ıncı maddesinde, hakim ve mahkeme kararlarına karĢı Cumhuriyet savcısı, Ģüpheli, sanık ve bu Kanuna xxxx katılan sıfatını almıĢ olanlar ile katılma isteği karara bağlanmamıĢ, reddedilmiĢ veya katılan sıfatını alabilecek xxxxxxx suçtan zarar görmüĢ bulunanlar için kanun yollarının açık olduğu, "Avukatın baĢvurma hakkı" baĢlıklı 261‘inci maddesinde, avukatın, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kiĢilerin açık arzusuna aykırı olmamak koĢuluyla kanun yollarına baĢvurabileceği, "yasal temsilcinin ve eĢin baĢvurma hakkı" baĢlıklı 262‘nci maddesinde, Ģüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eĢinin, Ģüpheli veya sanığa açık xxxx kanun yollarına süresi içinde kendiliklerinden baĢvurabileceği, "Tutuklunun kanun yollarına baĢvurması" baĢlıklı 263‘üncü maddesinde de, tutuklu bulunan Ģüpheli veya sanığın, zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle veya bu hususta bir dilekçe vererek kanun yollarına baĢvurabileceği hüküm altına alınmıĢtır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 71‘inci maddesinde, xxxx ehliyeti bulunan herkesin davasını, kendisi veya tayin ettiği vekil aracılığıyla açabileceği ve takip edebileceği hükme bağlanmıĢtır.

1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35‘inci maddesinin birinci fıkrasında da ''Kanun iĢlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kiĢilere ait hakları xxxx etmek ve savunmak, adli iĢlemleri takip etmek, bu iĢlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir.'' hükmüne yer verilmiĢtir.

Birinci Daire

Dosyanın incelenmesinden, … Üniversitesi Rektörü …'in Yayladağı Noterliğinin 5.9.2016 tarih ve 02364 yevmiye numarası ile düzenleme Ģeklinde vekaletname ile yakını …'i, taĢınmaz alımı ve satıĢı, hesap açma, para çekme, xxxx vekaleti, telefon, elektrik, su, doğalgaz aboneliği konularında her türlü iĢ ve iĢlemleri yapmak, takip etmek ve imzayla neticelendirmek hususlarında vekil tayin ettiği, bu vekaletname uyarınca

…'in de … ve …'ın xxxxx-u muhakemelerine iliĢkin Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığınca oluĢturulan Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/76 sayılı kararına … adına ve bu kiĢinin vekili sıfatıyla imzalanan dilekçeyle itiraz ettiği görülmüĢtür.

Ancak dosya içeriğindeki belgelere xxxx, söz konusu vekaletnamede xxxx açmaya, xxxx ve takiplerde …'i temsile, xxxx takip etmeye v.b. hususlarda … tarafından vekil tayin edilen …'in avukat unvanının bulunmadığı, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca kiĢi bizzat davasını takip edebileceği gibi sadece avukat unvanı taĢıyan bir vekil aracılığıyla xxxx açıp davasını takip ettirebileceği göz önüne alındığında, … adına itiraz eden fakat avukat olmayan …'in vekil sıfatıyla mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz organlar huzurunda …'i savunmak veya adı geçene ait hakları kullanarak xxxx etmek, adli iĢlemleri takip etmek ve bu iĢlere ait evrak düzenlemek konusunda yetkisi bulunmadığı, bu bağlamda anılan xxxxx-u muhakeme kararına da itiraz yetkisi olmadığı anlaĢılmıĢtır.

Açıklanan nedenle, … ve …'ın xxxxx-u muhakemelerine iliĢkin Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığınca oluĢturulan Kurulun 14.12.2018 tarih ve 2018/76 sayılı kararına vekalet yetkisi bulunmayan …'in itirazının incelenmesine olanak olmadığı, … adına yapılan itiraza iliĢkin dilekçenin bizzat …'in kendisi veya vekil tayin edeceği baroda yazılı avukat marifetiyle imzalanması yolundaki eksikliğin otuz gün içerisinde giderilmesi, söz konusu eksikliğin verilen süre içerisinde giderilmemesi halinde …'in itirazının yapılmamıĢ sayılacağı hususunda …'e ihtaren bildirim yapılarak söz konusu bildirime iliĢkin tebliğ alındısı ve eksikliğin giderilmesi durumunda itiraz dilekçesi, kararın usulüne uygun olarak Ģüphelilere tebliğine iliĢkin bilgi ve belgeler ile birlikte dizi pusulasına bağlanmıĢ dosya evrakının Dairemize gönderilmesi için dosyanın karar ekli olarak Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığına iadesine, kararın birer örneğinin … Üniversitesi Rektörlüğü, …, … ile …'a gönderilmesine 2.5.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Birinci Daire

T.C.

X X X X x X X X

Birinci Daire

Esas No : 2019/860 Karar No : 2019/764

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -KamulaĢtırma Kanunu 30‘uncu Madde,

-Müdahale Xxxxxx

Özeti : 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30. maddesi uyarınca yapılan baĢvuru üzerine DanıĢtay Birinci Dairesince yapılan incelemeye üçüncü kiĢilerin müdahil sıfatıyla katılamayacağı hakkında.

K A R A R

Kırklareli Valiliği ile Devlet Su ĠĢleri 11. Bölge Müdürlüğü arasında çıkan uyuĢmazlığın 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi hükmüne xxxx çözümlenmesine iliĢkin Dairemizin 2019/743 sayılı esasında kayıtlı dosyaya talep eden yanında müdahil olarak katılma istemine iliĢkin … Enerji Sanayi ve Ticaret A.ġ. vekili Av. …'ün tarihsiz dilekçesi ve ekleri, Dairemizin 8.5.2019 tarih ve E:2019/743, K:2019/729 sayılı kararı da dikkate alınarak Tetkik Xxxxxx Xxxxx KayabaĢı'nın açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53‘üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği GörüĢülüp DüĢünüldü:

2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesinde, kamu tüzel kiĢilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taĢınmaz mal, kaynak veya irtifak haklarının diğer bir kamu tüzel kiĢisi ya da kurumunca kamulaĢtırılamayacağı, ihtiyacı xxxx idarenin 8‘inci maddeye xxxx tespit edilen bedeli ödeyeceğini de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak baĢvuracağı, mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmıĢ gün içinde cevap vermez ise anlaĢmazlığın alıcı idarenin baĢvurusu üzerine DanıĢtay ilgili idari dairesince incelenerek kesin karara bağlanacağı hükmüne yer verilmiĢtir.

Bu hüküm, münhasıran kamu tüzel kiĢileri ve kurumları arasında, bunların sahip oldukları taĢınmazların ihtiyacı xxxx idareye devri konusunda ortaya çıkabilecek uyuĢmazlıkların çözümlenmesini düzenlemiĢ, anılan

Birinci Daire

hüküm bu uyuĢmazlıkların çözümü için xxxx yolunu değil, DanıĢtayın yargısal görevleri olmayan idari dairesini yani Birinci Daireyi görevli kılarak söz konusu uyuĢmazlıkların xxxx dıĢı bir usulle çözümlenmesini öngörmüĢtür.

2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanununun 31‘inci maddesinin üçüncü Ģahısların davaya katılmaları konusunda atıf yaptığı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 66‘ncı maddesinde, üçüncü kiĢilerin, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve xxx xxxxxxxx olmak amacıyla müdahil olarak xxxxxx xxx alabilecekleri, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve xxx xxxxxxxx olmak amacıyla, tahkikat sona erinceye kadar, fer'i müdahil olarak xxxxxx xxx alabileceği, 68‘inci maddesinde, müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahilin, yanında katıldığı tarafın yararına xxxx iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebileceği, onun iĢlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul iĢlemlerini yapabileceği kurallarına yer verilmiĢtir.

Xxxxxxx ile Dairemiz kayıtlarının incelenmesinden, Dairemizin 2019/743 sayılı esasında kayıtlı dosyanın, … Enerji Sanayi ve Ticaret A.ġ.'nin Karadere RES Projesi kapsamında yürüttüğü üretim faaliyetleri kapsamında ihtiyaç duyduğu mülkiyeti Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğüne ait Kırklareli, Ġli, Merkez Ġlçesi, Armağan Köyü, … ada, … parsel sayılı, 2.448,48 m2 yüzölçümlü taĢınmazın 605,83 m2‘lik kısmı ile … ada, … parsel sayılı, 920,68 m2 yüzölçümlü taĢınmazın Hazineye devri hususunda Kırklareli Valiliği ile Devlet Su ĠĢleri 11. Bölge Müdürlüğü arasında çıkan uyuĢmazlığın 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi hükmüne xxxx çözümlenmesi isteğine iliĢkin olduğu, konuyla ilgili olarak 8.5.2019 tarihinde Dairemizde yapılan toplantıya, Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü yetkilileri ile Çevre ve ġehircilik Bakanlığı yetkilileri yanında … Enerji Sanayi ve Ticaret A.ġ. vekili Av. …'ün de katılarak sözlü açıklamalarda bulunduğu, bu toplantıdan sonra, Dairemizin 8.5.2019 tarih ve E:2019/743, K:2019/729 sayılı kararıyla söz konusu uyuĢmazlığın çözümlendiği, ancak adı geçenin

DanıĢtay Genel Yazı ĠĢleri Müdürlüğünce 9.5.2019 tarihinde xxxxx xxxxxx dilekçeyle Dairemizin 2019/743 esas sayısındaki uyuĢmazlığa müdahil olmak istediği görülmüĢtür.

Xxxx xxxx, 2942 sayılı Kanunun 30‘uncu maddesi gereğince mülkiyet devri veya irtifak hakkı tesisi taleplerinin sadece kamu tüzel kiĢilerinden veya kurumlarından gelebileceği, Dairemizce verilen kararların taraflarının, yani muhataplarının da yalnızca kamu tüzel kiĢileri veya kurumları

Birinci Daire

olabileceği, bu bağlamda, özel hukuk tüzel kiĢisi xxxx … Enerji Sanayi ve Ticaret A.ġ.'nin Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğüne ait taĢınmazların devrini doğrudan isteyebilmesine hukuken imkan bulunmadığı gibi söz konusu taĢınmazlarla ilgili uyuĢmazlığın çözümünün de Hazine adına talep eden Kırklareli Valiliği yanında müdahil olarak bulunmasının da mümkün olmadığı, kaldı ki, 2575 sayılı DanıĢtay Kanunu uyarınca DanıĢtayın idari dairesi olarak görev yapan DanıĢtay Birinci Dairesinin, 2942 sayılı KamulaĢtırma Kanununun 30‘uncu maddesi gereğince ortaya çıkan uyuĢmazlıklarla ilgili yaptığı incelemenin ve verdiği kararların yargısal nitelikte kararlar olmadığı, söz konusu inceleme, yargısal bir iĢlev olmadığı gibi bu incelemede yargılamaya iliĢkin usul kurallarının uygulanmasına da olanak bulunmadığı, xxxx niteliğinde olmayan söz konusu uyuĢmazlıklarda kamu tüzel kiĢisi veya kurumu olmayan gerçek ve tüzel Ģahısların müdahil olarak yer alamayacakları anlaĢılmıĢtır.

Açıklanan nedenlerle … Enerji Sanayi ve Ticaret A.ġ. vekili Av. …'ün isteminin incelenmeksizin reddine, dilekçe ve ekleri ile kararın bir örneğinin adı geçene gönderilmesine 15.5.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

BAġKANLAR KURULU KARARLARI

T.C.

X X X X x X X X

BaĢkanlar Kurulu Esas No : 2018/80 Karar No : 2019/1

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -SözleĢmeli Aile Hekimi ve Aile Sağlığı Elemanları,

-Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerin Uygulanması,

-Görevden UzaklaĢtırma

Özeti : 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararname uyarınca görevlerinden uzaklaĢtırılan veya kamu görevinden çıkarılan sözleĢmeli aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarıyla ilgili olarak düzenleme getiren Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun 99858683/663.09 sayılı Genel Yazısının iptali istemiyle Sağlık Bakanlığına karĢı açılan xxxxxx, BeĢinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından Sağlık Bakanlığına karĢı açılan xxxxxx, DanıĢtay BeĢinci ve Ġkinci Daireleri arasında çıkan görev uyuĢmazlığına iliĢkin dosya incelendi.

Gereği görüĢülüp düĢünüldü :

DanıĢtay … Daire BaĢkanı … ve … Daire BaĢkanı …'un "Olağanüstü hal nedeniyle görevden uzaklaĢtırılarak açığa alınan veya ihraç edildikten sonra ihraç iĢlemi kaldırılan sözleĢmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarına iliĢkin düzenleme getiren xxxx konusu Genel Yazının, doğrudan 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinden kaynaklanmadığı, aile hekimliği mevzuatının genel hükümleri uyarınca düzenlendiği anlaĢıldığından, uyuĢmazlığın incelenmesi görevi, aile hekimliği mevzuatından kaynaklanan davaları çözümlemekle görevli DanıĢtay Ġkinci Dairesine aittir." yolundaki ayrıĢık oylarına karĢılık,

BaĢkanlar Kurulu Kararları

Xxxx, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararname uyarınca görevlerinden uzaklaĢtırılan veya kamu görevinden çıkarılan sözleĢmeli aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarıyla ilgili olarak düzenleme getiren Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun 99858683/663.09 sayılı Genel Yazısının iptali istemiyle açılmıĢtır.

DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararında, Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen olağanüstü xxxx iliĢkin olarak çıkarılan Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerden kaynaklanan davaların ve temyiz baĢvurularının BeĢinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıĢtır.

Xxxx konusu Genel Yazıda; olağanüstü hal döneminde görevden uzaklaĢtırılarak açığa alınan sözleĢmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarından sözleĢmesi 31/12/2016 tarihi itibarıyla sona erenlerle yeni sözleĢme yapılmayarak aile hekimliğine baĢlamadan önceki kadrolarına iade edilecekleri, bu kadroda açığa alınmıĢ sayılarak mali ve özlük haklarının ödeneceği, boĢalma xxxx birimler için aile hekimliği yerleĢtirme iĢlemleri yapılacağı, Olağanüstü Hal Kanun Hükmündeki Kararnamelerine xxxx kamu görevinden ihraç edilip sonradan ihraç edilme iĢlemi kaldırılanların, ihraç edilmeden önceki sözleĢmeli birimlerde göreve baĢlatılacakları, sözleĢmeli aile hekimliği pozisyonunu kaybedenlerin ise, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği uyarınca yerleĢtirmeye alınacakları düzenlenmiĢ olup; olağanüstü hal nedeniyle görevden uzaklaĢtırılarak açığa alınan veya ihraç edildikten sonra ihraç iĢlemi kaldırılan sözleĢmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarına iliĢkin düzenleme getiren Genel Yazının, münhasıran olağanüstü hal nedeniyle alınan tedbirler sonucunda yapılacak uygulamalara yönelik olduğu, bu haliyle uyuĢmazlığın, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerin uygulanmasından kaynaklandığı anlaĢılmıĢtır.

Bu durumda, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerden kaynaklanan uyuĢmazlığın incelenmesi görevinin, DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararı uyarınca BeĢinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 15/03/2019 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

T.C.

X X X X x X X X

BaĢkanlar Kurulu Esas No : 2018/72 Karar No : 2019/75

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Polis Akademisi BaĢkanlığı Yönetim Kurulu,

-POMEM,

-Öğrenci Adayı,

-Okulla ĠliĢiğin Kesilmesi,

-Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbir

Özeti : Polis Meslek Eğitim Merkezinde 18. Dönem POMEM öğrenci xxxxx xxxx davacının okuldan iliĢiğinin kesilmesine iliĢkin iĢlem ile bu iĢlemin dayanağı xxxx ve kanun hükmünde kararnamelerle kapatılan askeri okullardan iliĢiği kesilenlerin BaĢkanlıklarına bağlı eğitim kurumlarından iliĢiklerinin kesilmesine dair Polis Akademisi BaĢkanlığı Akademi Yönetim Kurulunun 06/01/2017 tarih ve 2017/01 sayılı kararının iptali istemiyle Emniyet Genel Müdürlüğüne karĢı açılan xxxxxx, BeĢinci Xxxxxxxx görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından Emniyet Genel Müdürlüğüne karĢı açılan xxxxxx, DanıĢtay Sekizinci ve BeĢinci Daireleri arasında çıkan görev uyuĢmazlığına iliĢkin dosya incelendi.

Gereği görüĢülüp düĢünüldü :

…, …, …, … ve …'in "DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararıyla Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerden kaynaklanan uyuĢmazlıkları çözümleme görevinin BeĢinci Daireye, yükseköğretim mezuatından kaynaklanan uyuĢmazlıkları çözümleme görevinin ise Sekizinci Daireye verildiği, kanun hükmünde kararnamelerle kapatılan askeri okullardan iliĢiği kesilen öğrencilerin Polis Akademisine bağlı eğitim kurumlarından da iliĢiklerinin kesilmesine iliĢkin xxxx konusu 06/01/2017 tarihli Polis Akademisi BaĢkanlığı Yönetim Kurulu kararının Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri uyarınca tesis edilmediği, 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'xx xxxx bilimsel özerkliğe sahip bir yüksek öğretim kurumu xxxx Xxxxx Akademisinin eğitim-öğretim ve yönetim iĢlerini

BaĢkanlar Kurulu Kararları

yürütmekle görevli organlarından xxxx Akademi Yönetim Kurulunca alınan kararın olağanüstü hal kapsamında alınan tedbir niteliğinde olmayıp yükseköğretim mevzuatı kapsamında olduğu anlaĢıldığından uyuĢmazlığın xxxxx ve çözümü görevi Sekizinci Daireye aittir." yolundaki ayrıĢık oylarına karĢılık;

Xxxx, ġükrü Balcı Polis Meslek Eğitim Merkezinde 18. Dönem POMEM öğrenci xxxxx xxxx davacının okuldan iliĢiğinin kesilmesine iliĢkin iĢlem ile bu iĢlemin dayanağı xxxx ve kanun hükmünde kararnamelerle kapatılan askeri okullardan iliĢiği kesilenlerin BaĢkanlıklarına bağlı eğitim kurumlarından iliĢiklerinin kesilmesine dair Polis Akademisi BaĢkanlığı Akademi Yönetim Kurulunun 06/01/2017 tarih ve 2017/01 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıĢtır.

DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararında, Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen olağanüstü xxxx iliĢkin olarak çıkarılan Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerden kaynaklanan davaların ve temyiz baĢvurularının BeĢinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıĢtır.

Olayda; 15 Temmuz darbe giriĢimi sonrası ilgili Kanun Hükmünde Kararnamelerle kapatılan askeri okullardan iliĢiği kesilen öğrencilerin Polis Akademisi BaĢkanlığa bağlı okullara baĢvurdukları, ancak kesin kayıt iĢlemleri sırasında SGK giriĢleri yapılırken bu durumlarının tespit edilmesi üzerine konunun Polis Akademisi BaĢkanlığı Yönetim Kurulunda görüĢüldüğü ve 06.01.2017 tarih ve 2017/01 sayılı kararla söz konusu kiĢilerin BaĢkanlığa bağlı eğitim kurumlarından iliĢiğinin kesilmesine karar verildiği, bu hususun tüm okul müdürlüklerine bildirildiği, POMEM'de öğrenci xxxxx xxxx davacının da anılan karar doğrultusunda okulla iliĢiğinin kesilmesi üzerine bakılmakta xxxx davanın açıldığı, xxxx konusu edilen kararın Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri ile getirilen düzenlemeler nedeniyle askeri okullardan iliĢiği kesilen öğrencilerin Polis Akademisine bağlı eğitim kurumlarındaki durumuna iliĢkin olduğu, bu haliyle uyuĢmazlığın olağanüstü hal kapsamında alınan tedbirlerin uygulanmasından doğduğu anlaĢılmaktadır.

Bu durumda, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnamelerden kaynaklanan uyuĢmazlığın incelenmesi görevinin, DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararı uyarınca BeĢinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 15/03/2019 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

T.C.

X X X X x X X X

BaĢkanlar Kurulu Esas No : 2018/66 Karar No : 2019/79

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : - 674 Xxxxxx Xxxxxxxxxx Hal Kapsamında Bazı

Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,

- 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu,

- AraĢtırma Görevlisi Kadrosu,

- Yüksek Öğretim Mevzuatı Kapsamında Statünün DeğiĢtirilmesi

Özeti : Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik DanıĢmanlık ve Rehberlik Anabilim Xxxxxxx araĢtırma görevlisi kadrosunda görev yapan davacının statüsünün, 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname‘nin 49‘uncu maddesi ile 2547 sayılı Kanun‘a eklenen Ek 30‘uncu madde uyarınca, anılan Kanun‘un 33‘üncü maddesinin (a) bendi kapsamından çıkarılarak 50‘nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamına aktarılmasına iliĢkin iĢlemin iptali istemiyle BaĢbakanlık ve Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığına karĢı açılan xxxxxx, Sekizinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… tarafından BaĢbakanlık ve Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığına karĢı açılan xxxxxx, DanıĢtay BeĢinci ve Sekizinci Daireleri arasında çıkan görev uyuĢmazlığına iliĢkin dosya incelendi.

Gereği görüĢülüp düĢünüldü :

DanıĢtay Sekizinci Daire BaĢkanı …'ün "674 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname‘nin 49'uncu maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu‘na eklenen Ek 30'uncu maddede yer xxxx düzenlemelerin olağanüstü hal nedeniyle ortaya çıkan sonuçları gidermeye yönelik geçici bir tedbir mahiyetinde olduğu anlaĢıldığından, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnameden kaynaklanan uyuĢmazlığı çözme görevi DanıĢtay BeĢinci Dairesine aittir." yolundaki ayrıĢık oyuna karĢılık,

BaĢkanlar Kurulu Kararları

Xxxx, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik DanıĢmanlık ve Rehberlik Anabilim Xxxxxxx araĢtırma görevlisi kadrosunda görev yapan davacının statüsünün, 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname‘nin 49'uncu maddesi ile 2547 sayılı Kanun‘a eklenen Ek 30'uncu madde uyarınca, anılan Kanun‘un 33'üncü maddesinin (a) bendi kapsamından çıkarılarak 50'nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamına aktarılmasına iliĢkin iĢlemin iptali istemiyle açılmıĢtır.

DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararında, yükseköğretim mevzuatından (öğretim elemanlarının göreve son verme, disiplin ve özlük iĢleri dâhil) kaynaklanan davaların ve temyiz baĢvurularının Sekizinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıĢtır.

01/09/2016 tarih ve 29818 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 49'uncu maddesi ile 2547 sayılı Kanun‘a eklenen Ek 30'uncu maddede; "Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı kapsamında 33‘üncü maddenin (a) fıkrası uyarınca araĢtırma görevlisi kadrosuna atanmıĢ olup, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte araĢtırma görevlisi kadrosunda bulunanların statüleri herhangi bir iĢleme gerek kalmaksızın 50‘nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüĢtürülmüĢ sayılır ve bunlar hakkında söz konusu (d) bendi hükümleri uygulanır. Bu Ģekilde statüleri değiĢtirilen araĢtırma görevlilerinden 33‘üncü maddenin (a) fıkrasına xxxx yeniden ataması yapılmayanların mecburi hizmet yükümlülükleri kaldırılır. 35 inci madde uyarınca baĢka bir üniversitede ve yurtdıĢında eğitimde bulunanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üniversitelerinin xxxxxx üzerine onbeĢ gün içinde kendi üniversitelerine dönmek zorundadırlar. Bu süre içerisinde dönmeyenlerin atamaları iptal edilir.‖ hükmü yer almaktadır.

Olayda Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik DanıĢmanlık ve Rehberlik Anabilim Xxxxxxx 2547 sayılı Kanun'un 33'üncü maddesinin (a) bendi uyarınca araĢtırma görevlisi kadrosunda bulunan davacının statüsünün, 2547 sayılı Kanun'un Ek 30'uncu maddesi uyarınca, anılan Kanun‘un 50'nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüĢtürülmesi üzerine bakılmakta xxxx davanın açıldığı, bu haliyle uyuĢmazlığın araĢtırma görevlisi kadrosunda bulunan davacının yüksek öğretim mevzuatı kapsamında statüsünün değiĢtirilmesinden doğduğu anlaĢılmaktadır.

Bu durumda, yükseköğretim mevzuatından kaynaklanan uyuĢmazlığın incelenmesi görevinin, DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararı uyarınca Sekizinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 15/03/2019 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

T.C.

X X X X x X X X

BaĢkanlar Kurulu Esas No : 2019/135 Karar No : 2019/83

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : - SözleĢmeli Subay,

- SözleĢme Yenilememe ĠĢlemi,

- Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnameler,

- 4678 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde Ġstihdam Edilecek SözleĢmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun

Özeti : Diyarbakır Xx Xxxxxxxx Komutanlığında sözleĢmeli subay olarak görev yapan davacının sözleĢmesinin yenilenmemesine iliĢkin 12/06/2017 tarihli iĢlemin iptali istemiyle Jandarma Genel Komutanlığına karĢı açılan xxxxxx, Onikinci Dairenin görevli olduğu hakkında.

… vekili Av. … tarafından Jandarma Genel Komutanlığına karĢı açılan xxxxxx, Ankara 4. Ġdare Mahkemesi, Ġzmir 5. Ġdare Mahkemesi ve Diyarbakır 3. Ġdare Mahkemesi arasındaki yetki uyuĢmazlığının incelenmesi aĢamasında, DanıĢtay Onikinci ve BeĢinci Daireleri arasında çıkan görev uyuĢmazlığına iliĢkin dosya incelendi.

Gereği görüĢülüp düĢünüldü :

Xxxx, Diyarbakır Xx Xxxxxxxx Komutanlığında sözleĢmeli subay olarak görev yapan davacının sözleĢmesinin yenilenmemesine iliĢkin 12/06/2017 tarihli iĢlemin iptali istemiyle açılmıĢtır.

DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 13/09/2018 tarih ve 2018/32 sayılı kararıyla değiĢik 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararında, kamu görevlileri hakkında tesis edilen sözleĢme yenilememe, sözleĢme feshi, görevden çekilmiĢ sayılma, memuriyet sırasında memurluğa alınma Ģartlarından herhangi birinin kaybedilmesi nedeniyle göreve son verme iĢlemlerinden DanıĢtay BeĢinci Dairesinin görevleri dıĢında kalan iĢlerden kaynaklanan davaların ve temyiz baĢvurularının Onikinci Dairece çözümleneceği kurala bağlanmıĢtır.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde Ġstihdam Edilecek SözleĢmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun'un 6'ncı maddesinde, sözleĢmeli subay adaylarının ön sözleĢme yapılarak askerî eğitime alınacağı, bu eğitimi xxXxxx ile tamamlayanlardan yönetmelikte belirtilen Ģartları taĢıyanlarla sözleĢme yapılacağı ve bu kiĢilerin teğmen rütbesine nasbedileceği, sözleĢme sürelerinin üç yıldan az ve dokuz yıldan fazla olmamak Ģartıyla, hizmet gerekleri ve yetiĢtirme maliyetlerine bağlı olarak kuvvet, sınıf ve branĢlara xxxx yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmıĢtır.

27/04/2002 tarih ve 24738 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan SözleĢmeli Subay ve Astsubay Yönetmeliği'nin 14'üncü maddesinde de, sözleĢmenin yenilenmesi ve uzatılmasına iliĢkin esas ve usuller belirlenmiĢtir.

Olayda, Diyarbakır Ġl Jandarma Komutanlığında sözleĢmeli subay olarak görev yapan davacının sözleĢme süresinin sonunda yapılan değerlendirmede; görev yaptığı üç yıllık süre içerisinde "aylıktan kesme" cezasıyla cezalandırıldığı, … terör örgütü ile bağlantılı bulunarak "Silahlı Terör Örgütüne Üye Olma" suçundan yargılandığı ve "aranıyor" kaydı bulunduğundan bahisle sözleĢmesinin yenilenmemesi üzerine bakılmakta xxxx davanın açıldığı, sözleĢme yenilememe iĢleminin 4678 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca tesis edildiği, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ĠliĢkin Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında herhangi bir tedbirin uygulanmadığı, bu haliyle uyuĢmazlığın, sözleĢmenin yenilenmemesinden doğduğu anlaĢılmaktadır.

Bu durumda, sözleĢme yenilememe iĢleminden kaynaklanan uyuĢmazlığın incelenmesi görevinin, DanıĢtay BaĢkanlık Kurulunun 13/09/2018 tarih ve 2018/32 sayılı kararıyla değiĢik 29/12/2016 tarih ve 2016/72 sayılı kararı uyarınca Onikinci Daireye ait bulunduğuna, dosyanın anılan Daireye gönderilmesine 15/03/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

T.C.

X X X X x X X X

BaĢkanlar Kurulu Esas No : 2019/2 Karar No : 2019/87

Xxxxxxx Xxxxxxxxx :-Ġthalatta Gözetim Uygulaması,

-TRT Bandrol Ücreti,

-Vergi, Resim ve Harçlar ile Benzeri Mali Yükümler,

-Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

Özeti : Davacı Ģirket tarafından Ġthalatta Gözetim Uygulaması nedeniyle fazladan ödenen 2013 yılı Ekim ayına iliĢkin TRT bandrol ücretlerinin iadesi istemiyle TRT Genel Müdürlüğüne yapılan baĢvurunun reddine dair iĢlemin 32.542,07 TL‘lik kısmının iptali ile bu tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle TRT Genel Müdürlüğüne karĢı açılan xxxxxx, Ankara 5. Vergi Mahkemesi, Ġstanbul 9. Vergi Mahkemesi, Ġstanbul 4. Ġdare Mahkemesi ve Ankara 10. Ġdare Mahkemesi arasında çıkan görev ve yetki uyuĢmazlığında, uyuĢmazlığın görevli ve yetkili Ankara 10. Ġdare Mahkemesince çözümlenmesi gerektiği hakkında.

GÖREVLĠ VE YETKĠLĠ YARGI YERĠNĠN BELĠRLENMESĠ KARARI

… Ticaret Anonim ġirketi vekili Av. … tarafından TRT Genel Müdürlüğüne karĢı açılan xxxxxx, Ankara 5. Vergi Mahkemesi, Ġstanbul 9. Vergi Mahkemesi, Ġstanbul 4. Ġdare Mahkemesi ve Ankara 10. Ġdare Mahkemesi arasında çıkan görev ve yetki uyuĢmazlığına iliĢkin dosya, 2575 sayılı DanıĢtay Kanunu'nun 52'nci maddesinin 1/f bendi ile 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 43'üncü maddesinin 1/b bendi uyarınca incelendi.

Gereği görüĢülüp düĢünüldü :

Xxxx, davacı Ģirket tarafından Ġthalatta Gözetim Uygulaması nedeniyle fazladan ödenen 2013 yılı Ekim ayına iliĢkin TRT bandrol ücretlerinin iadesi istemiyle TRT Genel Müdürlüğüne yapılan baĢvurunun reddine dair iĢlemin 32.542,07 TL'lik kısmının iptali ile bu tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılmıĢtır.

BaĢkanlar Kurulu Kararları

2576 sayılı Bölge Ġdare Mahkemeleri, Ġdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin KuruluĢu ve Görevleri Hakkında Kanun'un idare mahkemelerinin görevlerini belirleyen 5'inci maddesinde, idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede DanıĢtayda çözümlenecek olanlar dıĢındaki iptal davalarını, xxx xxxxx davalarını ve tahkim yolu öngörülen xxxxxxx ĢartlaĢma ve sözleĢmelerinden doğan uyuĢmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleĢmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuĢmazlıklara iliĢkin davaları çözümleyeceği; vergi mahkemelerinin görevlerini belirleyen 6'ncı maddesinde de, vergi mahkemelerinin, genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere iliĢkin davaları ve bu konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un uygulanmasına iliĢkin davaları çözümleyeceği hükme bağlanmıĢtır.

2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Kanunu'nun idari davalarda genel yetkiyi düzenleyen 32'nci maddesinde, göreve iliĢkin hükümler saklı kalmak Ģartıyla bu Kanun'da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiĢ olması halinde, yetkili idare mahkemesinin xxxx konusu xxxx idari iĢlemi veya idari sözleĢmeyi yapan idari merciin bulunduğu yer idare mahkemesi olduğu belirtilmiĢtir.

Anayasa'nın 133'üncü maddesinin son fıkrasında, Devletçe kamu tüzelkiĢiliği olarak kurulan tek radyo ve televizyon kurumu ile kamu tüzelkiĢilerinden yardım xxxxx xxxxx ajanslarının özerkliği ve yayınlarının tarafsızlığının esas olduğu belirtilmiĢ, 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu'nun 1'inci maddesinde, Türkiye Radyo- Televizyon Kurumuna devamlı ve yeterli gelir kaynağı sağlamak amacıyla hazırlanan bu Kanun'un, radyo, televizyon, video ve birleĢik cihazlar ile görsel ve/veya iĢitsel yayınları alabilen her türlü cihazlardan alınacak ücretler, elektrik enerjisi hasılatından ayrılacak paylar ile çeĢitli gelirlerin tahakkuk, tahsilat iĢlemlerini kapsadığı; 3'üncü maddesinde, bu Kanun'un 1'inci maddesinde belirtilen cihazları imal edenlerin satıĢtan önce; ithal edenlerin ise serbest dolaĢıma giriĢinde bandrol veya etiket almaya mecbur oldukları, bu bandrol veya etiketlerin Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu tarafından veya bu Kurumun yetkili kılacağı diğer kurum veya kuruluĢlar tarafından verileceği; 4'üncü maddesinde, maddede sayılan cihazları imal edenlerin cihazın satıĢ faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Xxxxx Vergisi matrahı, ithal edenlerin ise gümrük giriĢ beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Xxxxx Vergisi matrahı üzerinden bir

BaĢkanlar Kurulu Kararları

defaya mahsus olmak üzere ücret tahsil ederek 5'inci maddeye xxxx Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna ödeyecekleri; 5'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde de, bu maddenin (g) bendi kapsamı dıĢında kalan bandrol ücretlerinin, gümrük idarelerince ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil olunacağı ve yapılan aylık tahsilat toplamının en geç takip eden ayın on beĢinci gününe kadar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirileceği düzenlenmiĢtir.

Xxxx konusu uyuĢmazlığın, davacı Ģirket tarafından ithal edilen ve 3093 sayılı Kanun uyarınca bandrole tabi xxxx cihazların, Ġthalatta Gözetim Uygulaması kapsamında olması nedeniyle referans kıymet üzerinden beyan edilmesinden dolayı fazla ödendiği ileri sürülen TRT bandrol ücretinden kaynaklandığı, söz konusu gelirin Devletçe kamu tüzel kiĢiliği olarak kurulan, özerkliği ve tarafsızlığı Anayasa'da hükme bağlanan Türkiye Radyo

-Televizyon Kurumuna özgülendiği, adı geçen Kurumun ise, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden olmadığı ve bütçeye tabi kurumlar arasında yer almadığı anlaĢılmıĢtır.

Ġdari yargı düzeni içerisinde idare mahkemelerinin genel görevli yargı mercii olarak kabul edildiği, vergi mahkemelerinin ise sadece kanunda sayılan genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere iliĢkin davaları ve bu konulardaki 6183 sayılı Kanun'un uygulanmasına iliĢkin davaları çözümlemekle görevli kılındığı hususu göz önüne alındığında, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinden olmayan Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna yasa gereği özgülenen "bandrol ücreti"nden kaynaklanan uyuĢmazlığın vergi mahkemelerinin görevine giren davalardan olmadığı, söz konusu ücretin katma xxxxx vergisi matrahı üzerinden alınmasının görev yönüyle davanın niteliğini değiĢtirmeyeceği, bu bakımdan xxxx konusu iĢlemin genel görevli idare mahkemesinde görülmesi gerektiği sonucuna varılmıĢtır.

Öte yandan uyuĢmazlığı çözümlemekle yetkili mahkeme, 2577 sayılı Kanun'un 32'nci maddesi uyarınca xxxx konusu idari iĢlemi tesis eden idari merciin bulunduğu yerdeki Ankara Ġdare Mahkemesidir.

Bu durumda, uyuĢmazlığın görevli ve yetkili Ankara 10. Ġdare Mahkemesinde çözümlenmesi gerektiğine, dosyanın bu Mahkemeye gönderilmesine, kararın ilgili mahkemelere bildirilmesine ve taraflara tebliğine 15/03/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

ĠÇTĠHATLARI BĠRLEġTĠRME KURULU KARARLARI T.C.

X X X X x X X X

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu

Esas No : 2013/1 Karar No : 2018/1

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Limited ġirket,

-Xxxxx Xxxxx,

-Tahsil,

-ġirket Ortakları,

-Xxxxxx Xxxxxxxx,

-Öncelik Sırası,

-Ġçtihadın BirleĢtirilmesi

Özeti : Limited Ģirket tüzel kiĢiliğinden tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan vergi borcunun Ģirket ortaklarından tahsili için öncelikle kanuni temsilcilerin takibinin gerekmediği hakkında.

ĠÇTĠHATLARI BĠRLEġTĠRME KURULU KARARI

Limited Ģirketlere ait vergi borçlarının Ģirket tüzel kiĢiliğinden tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaĢılması durumunda, Ģirket kanuni temsilcisinden tahsili yoluna gidilmeden Ģirket ortaklarının takip edilip edilemeyeceği konusunda DanıĢtay Dokuzuncu Dairesi ile Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu, Üçüncü, Dördüncü ve Yedinci Daire kararları arasındaki aykırılığın içtihatların birleĢtirilmesi yolu ile giderilmesinin DanıĢtay BaĢkanı tarafından istenmesi ve dosyanın Ġçtihatları BirleĢtirme Kuruluna havale edilmesi üzerine, konuyla ilgili kararlar ile yasal düzenlemeler incelendikten ve Raportör Üyenin açıklamaları ile DanıĢtay BaĢsavcısının düĢüncesi dinlendikten sonra gereği görüĢüldü;

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

I) KONU ĠLE ĠLGĠLĠ KARARLAR:

1- DanıĢtay Dokuzuncu Dairesince verilen 23.05.2012 tarih ve E:2009/1023, K:2012/2892 sayılı karar:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesinde, tüzel kiĢilerle, küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düĢen ödevlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirileceği, yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve xxxx xxxxx alacakların, kanuni ödevlerini yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı belirtilmiĢ, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu‘nun limited Ģirketlerde idare ve temsil yetkisini düzenleyen 540. maddesinde ise, limited Ģirketlerle ilgili olarak aksi kararlaĢtırılmıĢ olmadıkça ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla Ģirket iĢlemlerini idareye ve Ģirketi temsile yetkili oldukları hükmüne yer verilmiĢtir.

Öte yandan 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un 4369 sayılı Kanun'la değiĢik 35. maddesinde ise, limited Ģirket ortaklarının Ģirketten tahsil imkanı bulunmayan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu oldukları ve bu Kanun hükümleri gereğince takibata tabi tutulacakları hükme bağlanmıĢtır.

Yukarıda yer xxxx xxxx hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, limited Ģirketten tahsil olanağı bulunmayan amme alacağının, öncelikle kanuni temsilciden (müdürden) aranılması gerektiği, kanuni temsilcilerden tahsil edilememesi halinde de konulan sermaye hissesi ile sınırlı olmak üzere ortakların mal varlığından tahsili cihetine gidilebileceği sonucuna ulaĢılmaktadır.

Bu durumda, Ģirketten tahsil olanağı kalmadığı saptanan kamu alacağının öncelikle kanuni temsilcinin mal varlığından aranılması, buna rağmen tahsil edilemediği taktirde hisseleri oranı ile sınırlı olmak üzere Ģirket borcunun ilgili olduğu dönemde, Ģirkete ortak xxxx ortakların takibe alınması gerekirken, ilgili dönemde kanuni temsilci sıfatı taĢımadığı ihtilafsız xxxx davacının takibe tabi tutulmasında yasal isabet görülmediği gerekçesiyle vergi mahkemesi kararı bozulmuĢtur.

2- Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulunca verilen 30.04.2014 tarih ve E:2014/144, K:2014/307 sayılı karar:

Limited Ģirket borcunun tahsili amacıyla davacı adına ortak sıfatıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararı DanıĢtay Dokuzuncu Dairesinin 11.04.2013 tarih ve E:2010/9949, K:2013/3284 sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Kanunu‘nun 10. ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un 35. maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden, limited Ģirketin vergi borcunun öncelikle Ģirketin mal varlığından tahsiline çalıĢılması, vergi borcunun Ģirketten tahsilinin olanaksız olduğunun tespit edilmesi halinde ise, vergilendirme ile ilgili ödevleri yerine getirmekle sorumlu bulunmasına karĢın bu ödevleri yerine getirmeyen kanuni temsilcilerin takip edilmesi gerektiği, Ģayet kanuni temsilcinin varlığından da vergi borcu tahsil edilemezse, ancak bu aĢamada ortağın ilgili olduğu xxxxxx xxxx sermaye miktarı veya sermaye hissesi göz önünde bulundurularak takip edilmesinin mümkün olduğu, vergi borcunun Ģirketten tahsilinin olanaksız xxxx geldiğinin anlaĢılması üzerine kanuni temsilci xxxxx xxxxx emri düzenlendiği, daha sonra ortak xxxx davacının takip edildiği belirtildiğinden, Ģirketten tahsil edilemeyen kamu alacağının Ģirket ortağına baĢvurulmadan önce Ģirketin kanuni temsilcisi nezdinde yapılan takibat neticesinde tahsilinin gerçekleĢtirilip gerçekleĢtirilmediği hususunun araĢtırılması ve bunun sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuĢtur.

Bozma kararına uymayan Vergi Mahkemesi, 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesi uyarınca, kanuni temsilciler, yerine getirmeleri gereken Ģirkete ait vergisel ödevlerin yerine getirilmemesi nedeniyle sorumlu tutuldukları halde limited Ģirket ortakları doğrudan doğruya sorumlu tutulduğundan ve kanuni temsilciler borcun tamamından müteselsilen sorumlu oldukları halde ortakların sorumluluğu sermaye payına isabet eden borçlarla sınırlanmıĢ olup, kanuni temsilcilere rûcu olanağı sağlanmıĢ iken ortaklara xxxxx imkan tanınmadığından, iki ayrı sorumluluk durumunun aralarında sıralama yapılmasını gerektirecek nitelikte olmadığı gibi Kanun'da xx xxxxx bir öncelik sıralaması yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki kararında xxxxx etmiĢtir.

Vergi Mahkemesinin xxxxx kararı, aynı hukuksal nedenler ve gerekçe ile Kurulca da uygun bulunmuĢtur.

3- DanıĢtay Üçüncü Dairesince verilen 10.04.2012 tarih ve E:2010/7241, K:2012/1183 sayılı karar:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesinde, tüzel kiĢilerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düĢen ödevlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirileceği, bu ödevlerin yerine getirilmemesi yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve xxxx xxxxx alacakların kanuni ödevlerini yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı, 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesinin uyuĢmazlık döneminde yürürlükte bulunan

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Ģeklinde ise limited Ģirket ortaklarının, Ģirketten tahsil olanağı bulunmayan amme alacağından sermaye payları oranında doğrudan doğruya sorumlu olacağı ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulacağı kurala bağlanarak, Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi, ilgilileri tüm borçtan rücu olanağı tanıyarak müteselsilen sorumlu tutmuĢken, 6183 sayılı Kanun ortakları sermaye payları düzeyindeki borçtan sorumlu tutmuĢ, Ģirket varlığından tahsil imkanı kalmayan kamu alacaklarının, kanuni temsilcilerin sorumluluğu veya ortakların sorumluluğuna iliĢkin kurallara xxxx tahsilinde bir öncelik sırası öngörülmemiĢtir.

Bu durumda ortak sıfatı ile takibi mümkün bulunan davacının, Ģirket tüzel kiĢiliğine ait kamu alacağından hissesi oranında sorumlu tutulabilmesi, kamu alacağının tüzel kiĢinin malvarlığından tahsil olanağının kalmadığının saptanmasını gerektirmekte olup, borçlu Ģirket hakkındaki takibatın sonuçlandırılıp sonuçlandırılmadığı da araĢtırıldıktan sonra oluĢacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, öncelikle kanuni temsilcinin takibi gerektiği yolundaki Vergi Mahkemesi kararında yasaya uygunluk görülmediği gerekçesiyle karar bozulmuĢtur.

4- DanıĢtay Dördüncü Dairesince verilen 24.05.2012 tarih ve E:2009/8328, K:2012/2051 sayılı karar:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde, tüzel kiĢilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düĢen ödevlerin kanuni temsilcileri, tüzel kiĢiliği olmayan teĢekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirileceği, yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve xxxx xxxxx alacakların, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı, temsilciler veya teĢekkülü idare edenlerin bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilecekleri hükmüne yer verilmiĢ, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un olay tarihinde yürürlükte bulunan 35. maddesinde ise; limited Ģirketin ödenmeyen ve tahsil imkanı bulunmayan amme borçlarından dolayı ortakların vazettikleri veya vaz'ını taahhüt eyledikleri sermaye miktarında doğrudan doğruya mesul ve bu Kanun hükümleri gereğince takibata tabi tutulacakları belirtilmiĢtir.

Bu yasal düzenlemelerin ve bu düzenlemelere iliĢkin yerleĢik yargı kararlarının birlikte değerlendirilmesinden; limited Ģirketten tahsili olanaksız xxxx xxxxx vergi alacağının kanuni temsilcilerin takibi suretiyle tahsiline 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesi uyarınca çalıĢılması gerektiği ve kanuni

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

temsilcilerin Ģirketin vergi borçlarının tamamından sorumlu olduğu, limited Ģirketten tahsili olanaksız xxxx xxxxx vergi borçlarından dolayı Ģirket ortaklarının ise, 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesi uyarınca takip edilebileceği, bu takibin de Ģirketin borçlarının tamamı için değil olay tarihinde yürürlükte xxxx haliyle ortakların Ģirketteki sermayeleri kadar olacağı anlaĢılmaktadır.

Yukarıda metni yazılı hükümlerde birbirinden bağımsız olarak, kanuni temsilciler ve ortaklar için farklı takip usulleri öngörülmüĢtür. Kanuni temsilci ve limited Ģirket ortaklarının takibinde, vergi borcunun öncelikle Ģirket tüzel kiĢiliğinden tahsili yoluna gidilmesi, her iki Kanun'un birbirine paralel hükümleri olup, borcun tahsilinin mümkün olmaması halinde ise kanuni temsilci veya ortak arasında bir öncelik sırası öngörülmemiĢtir.

Bu durumda, Vergi Mahkemesi kararının, kanuni temsilci hakkında da takip yollarının tüketilmesi gerektiği yolundaki gerekçesinde yasal isabet bulunmamakla birlikte, Ģirket hakkında yasal takip yolları tüketilmeden ortağın takibine geçilemeyeceğinden ve davacının ilgili dönemde sorumluluğu yalnızca Ģirkete koyduğu sermaye kadar olduğundan ödeme emirlerini iptal eden Vergi Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle temyiz istemi reddedilmiĢtir.

5- DanıĢtay Yedinci Dairesince verilen 19.02.2015 tarih ve E:2011/7163, K:2015/844 sayılı karar:

Temyiz baĢvurusu; Limited xxxxxx xxxxx tahakkuk ettirilen gümrük, katma xxxxx ve dampinge karĢı vergi ile hesaplanan gecikme faizinin, Ģirket ortağı sıfatıyla davacıdan tahsili amacıyla 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesi uyarınca düzenlenen ödeme emrini iptal eden mahkeme kararının bozulması istemine iliĢkindir.

Mahkeme kararı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, limited Ģirkete ait vergi borçlarının önce Ģirket tüzel kiĢiliğinden, sonra kanuni temsilciden aranması, tahsil edilemezse ortağa gidilmesi gerektiği gerekçesine dayanmakta ise de; anılan Kanun‘da, ortaklar ve kanuni temsilciler yönünden farklı takip usulleri düzenlenerek, aralarında takip yönünden bir sıralama yapılmadığından Mahkemenin bu gerekçesi yerinde görülmediği gerekçesiyle karar bozulmuĢtur.

II) DANIġTAY BAġSAVCISININ DÜġÜNCESĠ:

Limited Ģirketlerle ilgili olarak, Ģirket tüzel kiĢiliğinden tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen kamu alacaklarının, Ģirket ortaklarından tahsili için öncelikle kanuni temsilcilerin takip edilmesinin gerekip gerekmediği konusunda, DanıĢtay Dokuzuncu Dairesi ile DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Kurulu, DanıĢtay Üçüncü Dairesi, DanıĢtay Dördüncü Dairesi ve DanıĢtay Yedinci Dairesi kararları arasında var olduğu ileri sürülen aykırılığın; içtihatların birleĢtirilmesi suretiyle giderilmesi istemiyle DanıĢtay BaĢkanınca re‘sen açılan ve havalesi üzerine BaĢsavcılığımıza gönderilen dosya incelendi:

A) Olay ve Hukuki Durumla Ġlgili Saptamalar:

Hukuk sistemimize özgü ―içtihatları birleĢtirme kurumu"nun iĢletilebilmesi için, aykırı içtihatların aynı maddi olaydan kaynaklanması değil, aynı hukuki sorunların farklı çözüme kavuĢturulmuĢ olması yeter koĢul olarak aranmakla birlikte, aykırılık bulunduğu ileri sürülen içtihatlara konu uyuĢmazlıkların; asıl borçlu konumundaki limited Ģirketlerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen kamu alacağının, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un 35. maddesine dayanılarak, Ģirket ortaklarından tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenip tebliğ edilmesinden kaynaklandığı anlaĢıldığından, kararlarda hem maddi olay yönünden, hem de hukuki uyuĢmazlıklar yönünden birlik-aynılık bulunmaktadır.

Öte yandan, yukarıda anılan kararlar incelendiğinde; uyuĢmazlıkların çözümünde dayanılan yasa kurallarının farklı yorumunun söz konusu olmadığı, baĢka deyiĢle, içtihat ayrılığının; aynı yasa hükmünün farklı yorumuna değil, limited Ģirketlerle sınırlı olarak, Ģirketin mal varlığından karĢılanamayan kamu alacağının takip ve tahsilinde, Ģirket ortakları ile Ģirketin kanuni temsilcisi (veya temsilcileri) arasında öncelik-sonralık bakımından bir sıralama bulunup bulunmadığı konusundaki görüĢ ayrılığına dayandığı anlaĢılmaktadır. DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu ile DanıĢtay Üçüncü, Dördüncü ve Yedinci Dairesinin kararlarında limited Ģirketten tahsil imkanı kalmayan kamu alacaklarının, ortakların veya kanuni temsilcilerin sorumluluğuna iliĢkin kurallara xxxx tahsilinde kanun koyucunun herhangi bir öncelik-sonralık sırası öngörmediği kabul edilmiĢtir.

DanıĢtay Dokuzuncu Dairesi ise Kurulun ve diğer dairelerin aksine, limited Ģirket ortaklarının sorumluluğunun, öncelikle kanuni temsilcinin takibine bağlı olduğu görüĢünde olup, bu görüĢünü 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesi ile 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesinin birlikte değerlendirilmesine dayandırmıĢtır.

B) Değerlendirme:

1) Usul yönünden:

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un limited Ģirket ortaklarının sorumluluğunu düzenleyen 35. maddesi ile kanuni

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

temsilcilerin sorumluluğunu düzenleyen mükerrer 35. maddesinde ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesinde, kanuni temsilcilerin öncelikle sorumlu tutulmaları gerektiğine dair açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu noktada, kanunda düzenlenmeyen bir alanın içtihatları birleĢtirme yoluyla çözüme kavuĢturulup kavuĢturulamayacağı sorusu akla gelebilirse de, Anayasa Mahkemesinin 12.06.1969 tarih ve E:1968/38; K:1969/34 sayılı kararında belirtildiği üzere; içtihadı birleĢtirme kararı, o zamana değin hukuk alanında hukuk kuralı olarak bulunmayan yeni bir kural koymayı erek edinmiĢ xxxx xxx hukuk iĢlemi değil, ancak ve ancak belli bir xxxxx uygulanacak yasanın veya nesnel nitelikte xxxx tüzük ve yönetmelik kuralları gibi öbür hukuk kurallarından hangisinin, hangi anlamda uygulanacağını saptamak için verileceğinden, aynı hukuki durumda bulunan kiĢilerin (limited Ģirket ortaklarının) ödenmeyen kamu alacaklarına iliĢkin sorumluluklarını düzenleyen kanun hükmünün (6183 sayılı Kanun‘un

35. maddesinin) hangi aĢamada uygulanabileceği konusundaki görüĢ aykırılıklarının içtihatların birleĢtirilmesi yoluyla giderilmesi, içtihatları birleĢtirme kurumunun amacına uygundur.

2) Esas yönünden:

Limited Ģirket ortakları için özel bir düzenleme içeren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un 35. maddesinin ilk hali, "Limited ortaklıkların ödenmeyen ve tahsil imkânı bulunmayan âmme borçlarından dolayı ortaklar vaz‗ettikleri veya vaz'ını taahhüt eyledikleri sermaye miktarında doğrudan doğruya mesul ve bu kanun hükümleri gereğince takibata tâbi tutulurlar." Ģeklinde iken, 29.07.1998 tarihinde yürürlüğe giren 4369 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile yapılan değiĢiklikle

―Limited Ģirket ortakları, Ģirketten tahsil imkanı bulunmayan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar.‖ Ģeklinde düzenlenmiĢ; daha sonra, 06.06.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5766 sayılı Kanun‘un 3. maddesi ile, ―Ģirketten tahsil imkanı bulunmayan amme alacağı‖ ibaresi, ―Ģirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan amme alacağı‖ olarak değiĢtirilmiĢ ve anılan maddeye, ortaklar arasında müteselsil sorumluluk öngören iki fıkra eklenmiĢtir.

Tüzel kiĢilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatlar gibi tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküllerin kanuni temsilcileri ile, tüzel kiĢiliği olmayan teĢekkülleri idare edenlerin ve varsa bunların temsilcilerinin, kanundan kaynaklanan ödevlerin yerine getirilmemesinden doğan sorumlulukları ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesinde

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

düzenlenmiĢ; kanuni temsilcilerle tüzel kiĢiliği olmayan teĢekkülleri idare edenlerin ve varsa bunların temsilcilerinin, 213 sayılı Kanun kapsamında bulunmayan amme alacaklarından doğan sorumlulukları da, 6183 sayılı Kanun‘a 4108 sayılı Kanun‘un 11. maddesiyle 02.06.1995 tarihinde eklenen mükerrer 35. maddede yer almıĢtır.

Gerek kanuni temsilciler için getirilen sorumluluğun koĢul ve kapsamlarını düzenleyen, 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesi ile 6183 sayılı Kanun‘un mükerrer 35. maddesi; gerekse limited Ģirket ortaklarının sorumluluğunu düzenleyen 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesi, sorumlulukların nitelikleri, kapsam ve sınırları bakımından farklı hükümler içermektedir. 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesi; vergisel ödevleri yerine getirmekle yükümlü tutulan kanuni temsilcilerin sorumluluğunu, temsil edilenin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen, 213 sayılı Kanun kapsamındaki vergi ve vergiye bağlı alacaklarla sınırlı olarak kabul ederken, 6183 sayılı Kanun‘un mükerrer 35. maddesi; vergisel ödev konusunda yükümlü olup olmadığına bakılmaksızın, temsil edilenin mal varlığından tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaĢılan, (213 sayılı Kanun‘un kapsamına girmeyen gümrük vergi ve resimleri dahil) 6183 sayılı Kanun‘un 1. maddesinde belirtilen tüm kamu alacaklarından kanuni temsilciyi sorumlu tutmuĢtur. Ayrıca, 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesi, lafzı gereği kanuni temsilcileri belli bir süreyle, yani kanuni ödevleri yerine getirmekle yükümlü oldukları süre ile sınırlı olarak sorumlu tutarken, mükerrer 35. maddede (özellikle 5766 sayılı Kanun‘un 4. maddesiyle eklenen fıkra hükümleri dikkate alındığında) xxxxx bir belirleme yapılmamıĢtır.

Limited Ģirket ortakları ise, mevcut düzenlemeye göre, gerek 213 sayılı Kanun, gerekse 6183 sayılı Kanun kapsamındaki amme alacaklarının Ģirketin mal varlığından tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaĢılan kısmından hisseleri oranında sorumlu tutulmuĢlardır.

Diğer taraftan; 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesini değiĢtiren 4369 sayılı Kanun‘un 21. maddesine ait gerekçede; ...Limited Ģirketin mal varlığından tahsil edilemeyen amme alacağı için Ģirketin ortaklarından tahsile gidildiğinde, ortaklar koydukları sermaye miktarı kadarından sorumlu tutulabildiğinden, Ģirket sermayesinin üzerinde xxxx xxxx alacağının tahsili yapılamadığı, dolayısıyla mevcut hükmün koruma iĢlevini görmediği;

...yapılan bu düzenleme ile Ģirketten tahsil edilemeyen amme alacağı için ortaklara Ģirkete koydukları sermayeleri oranında sorumluluk getirildiği ve amme alacağının tamamının güvence altına alındığı belirtilmiĢ; maddeye ikinci ve üçüncü fıkra ekleyen 5766 sayılı Kanun‘un 3. maddesine ait

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

gerekçede ise; maddede yapılan ibare değiĢikliği ile limited Ģirketten tahsil edilemeyen, dolayısıyla 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesi kapsamında takip edilmesi gereken kamu alacaklarından ikincil sorumlu xxxx Xxxxxx ortaklarının sorumluluklarının baĢlayabilmesi için açıklayıcı hüküm getirildiği; limited Ģirketin amme borçlarından, eski ve yeni ortakların ne Ģekilde sorumlu olacakları hususunun da düzenlendiği, açıklamasına yer verilmiĢtir.

Yine 5766 sayılı Kanun‘un, 6183 sayılı Kanun‘un mükerrer 35. maddesine beĢinci ve altıncı fıkraların eklenmesine dair 4. maddesine ait gerekçede de; maddede yapılan ibare değiĢikliği ile borçludan tahsil edilemeyen, dolayısıyla 6183 sayılı Kanun‘un mükerrer 35. maddesi kapsamında takip edilmesi gereken kamu alacaklarına açıklık getirildiğinden, bahsedilmiĢtir.

Anılan Kanun hükümleri ve bu hükümlerde değiĢiklik yapan Kanun hükümlerine ait gerekçeler göz önünde alındığında; kanun koyucunun, limited Ģirketlerin ödenmemiĢ vergi borçlarından dolayı sorumluluğu bulunan kanuni temsilcileri ile Ģirket ortaklarını, sorumluluk sınırları ve kapsamları itibarıyla farklı düzenlemelere tabi tutması nedeniyle, bu kiĢilerin takibi için öncelik-sonralık Ģeklinde bir sıralamayı öngörmediği sonucuna varılmıĢtır.

Bununla birlikte; 6183 sayılı Kanun‘un ―Kanundaki terimler‖ baĢlıklı

3. maddesinde yer xxxx, bu Kanun'daki amme borçlusu veya borçlu teriminin, amme alacağını ödemek mecburiyetinde xxxx xxxxxx ve xxxxx Ģahısları ve bunların kanuni temsilci veya mirasçılarını ve vergi mükelleflerini, vergi sorumlusunu, kefili ve yabancı Ģahıs ve kurumlar temsilcilerini; tahsil edilemeyen ve tahsil edilemeyeceği anlaĢılan amme alacağı terimlerinin de, amme borçlusundan tahsil edilemeyen ve tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aĢamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacaklarını ifade ettiği yolundaki hükümden hareketle, kanuni temsilcilerin amme borçlusu sıfatını haiz olarak, Ģirket ortaklarından önce takip edilmeleri gerektiği ileri sürülebilir. Nitekim; Yedinci Dairenin 19.02.2015 tarih ve E:2011/7163, K:2015/844 sayılı kararına konu Ankara Üçüncü Vergi Mahkemesinin 07.06.2011 tarih ve E:2010/2538, K:2011/1446 sayılı kararında yer xxxx; amme borçlusu ifadesinden, öncelikle tüzel kiĢiliğin kendisinin, sonra da kanuni temsilcisinin anlaĢılması ve idarece, amme alacağının tahsili için 6183 sayılı Kanun‘a xxxx yapılacak takiplerde de bu sıraya uyulmasının icap ettiği, Ģeklindeki gerekçe bu belirlemeye dayanmaktadır. Ancak; Kanun‘un

35. maddesi ile mükerrer 35. maddesinde ―amme borçlusu‖ teriminin değil,

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

sırasıyla, ―Ģirket‖ ve ―tüzel kiĢilerle küçükler ve kısıtlılar, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküller‖ ibarelerinin kullanılmıĢ olması; tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan amme alacağı deyiminin tanımından hareketle yapılan bu tarz bir yorumu kanuna aykırı kılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle; DanıĢtay Dokuzuncu Dairesi ile DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu, DanıĢtay Üçüncü Dairesi, DanıĢtay Dördüncü Dairesi ve DanıĢtay Yedinci Dairesi kararları arasındaki içtihat aykırılığında, içtihadın, DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu ile DanıĢtay Üçüncü, Dördüncü ve Yedinci Dairesi kararları doğrultusunda birleĢtirilmesine karar verilmesi gerektiği düĢünülmektedir.

III) KONU ĠLE ĠLGĠLĠ YASAL DÜZENLEMELER:

1- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun ―Kanuni Temsilcilerin Ödevi‖ baĢlıklı 10. maddesinin 1., 0.xx 3. fıkrası:

―Tüzel kiĢilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düĢen ödevler kanuni temsilcileri, tüzel kiĢiliği olmayan teĢekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir.

Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınmayan vergi ve xxxx xxxxx alacaklar, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye‘de bulunmayan mükelleflerin Türkiye‘deki temsilcileri hakkında da uygulanır.

Temsilciler veya teĢekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler.‖

2- 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un

―Limited Ģirketlerin amme borçları‖ baĢlıklı 35. maddesinin 1. fıkrası:

―Limited Ģirket ortakları, Ģirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar.‖

3- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu‘nun ―Kavram‖ baĢlıklı 573.

maddesinin 1. ve 2. fıkrası:

―Limited Ģirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kiĢi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluĢur.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Ortaklar, Ģirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve Ģirket sözleĢmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler.‖

Aynı Kanun‘un 623. maddesinin 1. fıkrası:

―ġirketin yönetimi ve temsili Ģirket sözleĢmesi ile düzenlenir. ġirketin sözleĢmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taĢıyan bir veya xxxxxx fazla xxxxxx veya tüm ortaklara ya da üçüncü kiĢilere verilebilir. En azından bir ortağın, Ģirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.‖

IV) KONUNUN ĠÇTĠHADIN BĠRLEġTĠRĠLMESĠNE XXXXX XXXX OLMADIĞI YÖNÜNDEN ĠNCELENMESĠ:

Belirtilen kararlardan baĢka kararları da bulunan DanıĢtay Dokuzuncu Daire ile DanıĢtay Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu, Üçüncü, Dördüncü ve Yedinci Daire kararları arasında oluĢan yorum farkı devam etmiĢ ve Daire ile Kurul ve diğer xxxxx xxxx daireleri yönünden bu görüĢler devamlılık kazandığından aynı hukuk kurallarının değiĢik biçimde yorumlanarak uygulanmasından kaynaklandığı sonucuna varılan aykırılığın, 2575 sayılı DanıĢtay Kanunu‘nun 39. maddesi gereğince içtihadın birleĢtirilmesi yoluyla giderilmesine oybirliğiyle karar verilerek iĢin esasına geçildi.

V) KONUNUN ESAS YÖNÜNDEN ĠNCELENMESĠ:

Tüzel kiĢilerde, vergi borçları nedeniyle doğan sorumluluk tüzel kiĢiliğe ait olduğundan, limited Ģirketin vergi borçları için önce limited Ģirket tüzel kiĢiliği takip edilmekte, vergi alacağının Ģirket malvarlığından tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaĢılması halinde kanuni temsilci veya ortak takibata tabi tutulmaktadır. Xxxx xxxx kanuni temsilcinin ve ortağın sorumluluğu feri niteliktedir. Vergi alacağı için Ģirket tüzel kiĢiliği aleyhine hiçbir takibat yapılmaksızın doğrudan doğruya kanuni temsilcilere veya ortağa baĢvurmak mümkün değildir.

Dolayısıyla vergi alacağının limited Ģirket kanuni temsilcileri veya ortaklarından tahsil edilebilmesi için, limited Ģirket hakkında Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un öngördüğü tüm cebri takip yollarının uygulanması, tahsil edilememesi veya edilemeyeceğinin anlaĢılmasının saptanması gerekmektedir.

Limited Ģirket ortağının sorumluluğu, ortağın Ģirkete karĢı koymayı taahhüt ettiği esas sermaye paylarını ödemeye iliĢkindir. Bu durumu sınırlı Ģahsi sorumluluk olarak tanımlamak mümkün olup, aynı zamanda kusursuz sorumluluk olarak da kabul edilmektedir. Xxx xxxxx olunca bu sorumluluk aslında bir vergi sorumluluğu olmayıp, kimi DanıĢtay kararlarında da belirtildiği Ģekilde, tahsilat muhataplığı sorumluluğudur. Bir baĢka deyiĢle

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

limited Ģirket ortağının, vergi alacağından xxxx sorumluluğu, tahsil ile ilgilidir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nda kanuni temsilciler için öngörülen sorumluluk kısaca kusura dayalı sorumluluk olarak kabul edilmekte, kanuni temsilcilerin, vergiye iliĢkin ödevlerin yerine getirilmemesinde kusurlu olmadığını ispat ederek yani ―kurtuluĢ beyyinesi‖ göstererek sorumluluktan kurtulması olanağı tanınmaktadır.

Her biri birer usul yasası xxxx Xxxxx Usul Kanunu ile Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da, vergi borcunun tahsili için önce kanuni temsilciye mi yoksa ortağa mı gidileceği düzenlenmemiĢ ise de, 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile ortakların sorumluluğu hakkında hüküm getirilmesi, kanuni temsilciye gidilmeden xx xxxxxx gidilebilmesini sağlamak amacını taĢıdığı gibi kamu alacağını korumaya ve hızlı bir Ģekilde tahsilini sağlamaya yönelik olduğu sonucuna varılmıĢtır.

Nitekim söz konusu 35. maddede ortak için öngörülen doğrudan doğruya sorumluluğun vergi alacağı için olduğu kabul edilmiĢtir.

Bu açıklamalar karĢısında, limited Ģirketin vergi borçlarının tahsilinde ortağa gidilmeden önce kanuni temsilciye gidilmesi gerektiğinin hukuken kabulü mümkün bulunmamıĢtır.

VI) SONUÇ:

Limited Ģirket tüzel kiĢiliğinden tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaĢılan vergi borcunun takip ve tahsiline iliĢkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nda ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘da, kanuni temsilci ile ortak arasında bir öncelik sıralaması bulunmadığından, limited Ģirketin vergi borcunun tahsilinde ortağın takibine baĢlanabilmesi için kanuni temsilcinin takibinin gerekli olmadığı açıktır.

Bu nedenle, içtihadın Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu, Üçüncü Daire, Dördüncü Daire ve Yedinci Daire kararları doğrultusunda birleĢtirilmesine 11.12.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARġI OY

X- Limited ġirkete ait vergi borcunun Ģirket tüzel kiĢiliğinden tamamen veya kısmen tahsil edilememesi durumunda vergi borcunun Ģirket kanuni temsilcisinden tahsili yoluna gidilmeden, Ģirket ortaklarının takip edilip edilemeyeceği hususunda, DanıĢtay Dokuzuncu Dairesi ile Xxxxx Xxxx Daireleri Kurulu ve Üçüncü, Dördüncü, Yedinci Dairelerinin kararları arasındaki aykırılığın içtihatların birleĢtirilmesi yoluyla giderilmesi ihtiyacı doğmuĢ bulunmaktadır.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 10. maddesi kanuni temsilcilerin ödevlerini ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un mükerrer 35. maddesi kanuni temsilcilerin sorumluluğunu, 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesi ise limited Ģirket ortaklarının sorumluluğunu düzenlemiĢtir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi kanuni temsilcileri vergi ödevlerinin yerine getirilmesinden sorumlu tutmaktadır. Anılan maddede kanuni temsilciler için kabul edilen sorumluluk, kusura dayalı sorumluluktur. Buradaki kusur, vergilendirmeye dair ödevlerin ihmal edilmesidir. Xxxx xxxx, 213 sayılı Kanun'un 10. maddesi uyarınca kanuni temsilcilerin sorumlu tutulabilmesi için vergilendirme ödevlerini yerine getirmemiĢ olması gerekmektedir. Tüzel kiĢilerin mükellef olmaları halinde bunların varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve xxxx xxxxx alacakların, vergilendirmeye iliĢkin ödevlerini yerine getirmeyen kanuni temsilcilerin varlığından alınması Ģeklinde "özel nitelikli bir tahsil" usulü benimsenmiĢtir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un mükerrer 35. maddesinde ise, kanuni temsilcilerin sorumluluğu kusursuz sorumluluk esasına dayanmakta olup, kamu alacağının borçlu Ģirketten tahsil edilememesinde kanuni temsilcilerin kusuru bulunmasa dahi sorumlu tutulmalarına neden olmaktadır. 6183 sayılı Kanun'un mükerrer 35. maddesinde öngörülen sorumluluk hükmü, aynı Kanun'un 1. ve 2. maddelerinde belirtilen tüm alacakları kapsar niteliktedir.

Bu durumda kanuni temsilcilerin temsil ettiği kiĢinin vergi borçlarından sorumluluğunu düzenleyen iki farklı hüküm bulunmakta olup, hangi kanun hükmünün uygulanacağı sorunu, 6183 sayılı Kanun'a 4108 sayılı Kanun ile eklenmiĢ mükerrer 35. maddenin gerekçesinde yer xxxx "...Bu itibarla amme borçlusunun mal varlığından alınamayan bu tür alacakların kanuni temsilcilerinin, teĢekkülü idare edenlerin veya yabancı Ģahıs veya kurum mümessillerinin mal varlığından 6183 sayılı Kanun hükümlerine xxxx tahsilini temin etmek ve Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergi ve xxxx xxxxx alacaklarda sorumlu xxxx Ģahısların diğer amme alacaklarının ödenmesinden de sorumlu olmalarını sağlamak amacıyla 6183 sayılı Kanun'a mükerrer 35. madde eklenmiĢtir." ifadesi ile ayrıĢtırma yapılarak açıklığa kavuĢturulmuĢtur. Xxxx xxxx, kanuni temsilcilerin sorumluluğu konusunda, vergi aslı ve xxxx xxxxx alacaklar ve vergi cezaları için Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinin, diğer amme alacakları için ise 6183 sayılı Kanun'un mükerrer 35. maddesinin uygulanması gerekir.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Bu itibarla, Vergi Usul Kanunu'nda kanuni temsilciler için öngörülen sorumluluk, 6183 sayılı Kanun'da düzenlenen sorumluluğa xxxx "özel hüküm" niteliği taĢımaktadır.

Nitekim 6183 sayılı Kanun‘un mükerrer 35. maddesine 5766 sayılı Kanun‘un 4. maddesiyle eklenen ve ―Kanuni temsilcilerin sorumluluklarına dair 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer xxxx hükümler, bu maddede yer xxxx sorumluluğu ortadan kaldırmaz.‖ hükmünü taĢıyan fıkra, Anayasa Mahkemesinin 19/03/2015 tarih ve E:2014/144, K:2015/29 sayılı kararıyla,

―213 sayılı Kanun‘un 10. maddesinde, kanuni temsilcilerin sorumluluklarına iliĢkin hükümlerin düzenlenmiĢ olması, bu Kanun kapsamındaki amme alacaklarının takibinin itiraz konusu kurala xxxx yapılmasına xxxxx teĢkil etmemektedir. Dolayısıyla itiraz konusu kural nedeniyle, 213 sayılı Kanun kapsamına giren amme alacakları da dahil olmak üzere tüm amme alacakları için takip yapılması mümkündür. Bu durumda her iki kanunun aynı xxxxx xxxxx uygulanabilmesi nedeniyle, iki ayrı kanuni düzenlemeden hangisinin uygulanacağı konusunda belirsizlik oluĢmaktadır. Dolayısıyla itiraz konusu kural, hukuk devleti ilkesi ile bağdaĢmamaktadır.‖ gerekçesiyle iptal edilmiĢ ve 213 sayılı Kanun‘un 10. maddesinde kanuni temsilciler için öngörülen özel tahsil usulünün uygulanmasındaki önceliği ortadan kaldıran 6183 sayılı Kanun‘a eklenen düzenlemenin hukuki belirsizliğe neden olduğu ifade edilmiĢtir.

6183 sayılı Kanun'un 35. maddesinde, limited Ģirket ortaklarının amme alacakları ile ilgili sorumlulukları düzenlenmiĢ ve Ģirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında sorumlu oldukları ve bu Kanun hükümleri gereğince takibata tabi tutulacakları öngörülmüĢtür.

29/06/1956 tarih ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 540. maddesine xxxx, limited Ģirketlerde aksi kararlaĢtırılmadıkça, ortakların hepsi müdür sıfatıyla Ģirket iĢlerini idareye ve Ģirketi temsile yetkilidirler. Bununla birlikte, Ģirket sözleĢmesinde veya genel kurul kararıyla ortaklardan biri veya birkaçına ya da ortak olmayan kiĢilere kanuni temsilci yetkisi verilebilmektedir. 13/01/2011 tarih ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 623. maddesinde ise, limited Ģirketin yönetim ve temsilinin Ģirket sözleĢmesi ile düzenleneceği belirtilerek, Ģirketin sözleĢmesi ile yönetimi ve temsilinin müdür sıfatını taĢıyan bir veya xxxxxx fazla xxxxxx veya tüm ortaklara ya da üçüncü kiĢilere verilebileceği, en azından bir ortağın Ģirketin yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerektiği öngörülmüĢtür.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Anılan maddelerin değerlendirilmesinden limited Ģirketlerde, sözleĢmeyle veya genel kurul kararıyla yetkilendirilen kanuni temsilcilerin, Ģirket tüzel kiĢiliğinden tahsil edilemeyen vergi borcunun tümünden sorumlu iken ortakların sermaye hisseleri oranında sorumlu oldukları anlaĢılmaktadır.

Limited Ģirketlerde vergi ve xxxx xxxxx alacakların Ģirketin varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi durumunda, özel hüküm niteliğindeki 213 sayılı Kanun'un 10. maddesinin uygulanması ve kanuni temsilcinin varlığından takip ve tahsile öncelik verilmesi, daha sonra Ģirket borçlarından müteselsil sorumlu xxxx ortak veya ortakların 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesinde öngörüldüğü üzere sermaye hissesi oranında sorumluluğuna gidilmesi gerekir.

Vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirmekle sorumlu bulunmasına karĢın bu ödevlerini yerine getirmeyen ve vergi borcunun tamamından sorumlu xxxx kanuni temsilciden tahsilat gerçekleĢtiği takdirde sadece sermaye hissesi oranında sorumlu xxxx ortaklar hakkında takip yapılmasına gerek kalmayacaktır.

Vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirirken kusurlu davranan kanuni temsilcinin sorumluluğuna gidilmeden, doğrudan 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesi uyarınca limited Ģirket ortağının sorumluluğuna gidilmesi durumunda ise, 213 sayılı Kanun'un 10. maddesinin hiç uygulanmaması ihtimali söz konusu olacaktır. Xxxx xxxxx bir durumda, limited Ģirketin malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaĢılan vergi borcunun, kanuni temsilciden önce limited Ģirket ortaklarından sermaye hisseleri oranında takibi yapılarak amme alacağının tahsili gerçekleĢtirilecektir. Ancak belirtmek gerekir ki, vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirmeyen ve limited Ģirketin vergi borcunun tamamından sorumlu bulunan kanuni temsilci hakkında herhangi bir takip yapılmaksızın, vergilendirme ile ilgili bir ödevi olmayan ve vergi borcunun doğmasında herhangi bir kusuru bulunmayan limited Ģirket ortağı hakkında amme alacağının takip edilmesinin adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle bağdaĢtığını söylemek mümkün değildir.

Diğer yandan limited Ģirketin önce ortağına veya ortaklarına gidilmesi, amme alacağının eksik ya da fazla tahsil edilmesine de yol açacaktır.

Limited Ģirketlerde aynı anda hem ortağın, hem de kanuni temsilcinin takip edilmesi durumunda, aynı xxxxx xxxxx iki farklı kanunun uygulanması nedeniyle hukuki belirlilik ilkesi ihlal edilmiĢ olacaktır. Ayrıca kanuni temsilcinin varlığından kısmen tahsil edilebildiği takdirde ortak veya diğer ortaklar tahsil edilemeyen kısımdan sermaye hisseleri oranında sorumlu

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

olacak iken, vergi borcunun kanuni temsilciden tahsil edilip edilmeyeceğinin veya ne kadarının tahsil edileceğinin belirsizliği, aynı anda takip edilen ortakların ödeme yapma konusunda çekimser kalmasına yol açacaktır. 6183 sayılı Kanun‘un 35. maddesi gereği ödediği sermaye miktarından fazla olacak Ģekilde sermaye hissesi oranında vergi borcunun ödenmesinden kiĢisel malvarlığı ile sorumlu xxxx ortak veya ortakların, ödemek zorunda olduğu vergi borcunun ödediği sermayeyi kısmen veya tamamen kaybetmesine yol açıp açmadığı noktasında belirsizlik yaĢayacağı kuĢkusuzdur. Ortak veya ortakların ödeyeceği vergi borcunun tutarı konusundaki yaĢayacağı bir belirsizlik ise hukuki güvenlik ilkesinin ihlali anlamına gelecektir.

Oysa önce kanuni temsilciden takibin tamamlanmasından sonra tahsil edilemeyen vergi borcu tutarı için ortakların hisseleri oranında sorumluluğuna gidilmesi, bu konuda oluĢan tereddütleri ortadan kaldıracağı için hukuki belirsizliği önleyecektir.

Dolayısıyla limited Ģirketlerde vergi ve xxxx xxxxx alacakların Ģirketin varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi durumunda, kanuni temsilcinin sorumluluğuna gidilmeden doğrudan ortak veya ortakların sorumluluğuna ya da hem kanuni temsilcinin hem de ortak veya ortakların sorumluluğuna gidilmesine imkan tanıyan seçimlik bir hak olduğunu söylemek ya da öncelik sonralık iliĢkisi olmadığını iddia etmek anılan hukuk ilkelerinin ihlali anlamına gelecektir.

Tüm bu nedenlerle Ģirketten tahsil imkanı kalmadığı saptanan kamu alacağının öncelikle kanuni temsilcilerin mal varlığından aranılması, tahsil edilmemesi halinde sermaye hissesi ile sınırlı olmak üzere ortaklardan tahsili yoluna gidilmesinin hukuka uygun olacağı, içtihadın Dokuzuncu Daire kararı doğrultusunda birleĢtirilmesi gerektiği görüĢüyle karara katılmıyoruz.

KARġI OY

XX- Limited Ģirketlerin ödenmeyen vergi borçlarının amme alacağına dönüĢmesi sonrası tahsili konusunda 213 sayılı Yasa‘nın 10. maddesi ile 6183 sayılı Yasa‘nın 35. maddesi vergi idarelerinin dayanak kurallarıdır.

Uygulamada, vergi idareleri vergi alacağının tahsili için öncelik sıralaması yapmadan Ģirket ortaklarına da kanuni temsilcilere de yönelmektedirler.

Yukarıda aktarılan her iki yasanın kurallarında da öncelik sıralaması öngörülmemiĢtir.

Vergi idareleri bakımından öncelik sıralaması bulunmaması, alacağın tahsili için bir güvence oluĢturmaktadır.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

Ancak, gerek kanuni temsilci gerekse Ģirket ortağı bakımından kendilerine yönelik olarak alacakla hangi aĢamada muhatap olacaklarını bilmeleri önemli olmaktadır.

Alacağın güvenceye bağlanmıĢ olmasında öncelik sıralamasının bulunmaması vergi idareleri bakımından önemli olarak değerlendirilmezken

―Hukuki Belirlilik‖ ilkesi bağlamında öncelik sıralaması vergi borçlusu için önem arzedecektir.

Hukuka saygılı ve kuralları önemseyen idareler, idare edilenlere güvence oluĢturmalıdır.

Aynı Ģekilde, idarenin iĢlemleri ile muhatap xxxx veya olması muhtemel bulunan kiĢiler de kendilerini idare karĢısında güvende hissetmelidirler.

Bu bağlamda ―Hukuki belirlilik‖ ilkesi, idarelerin uygulamalarında dikkate almaları gereken bir ilkedir.

Ġdarelerce bu ilkenin gözetilmemesine gerekçe olarak yukarıda belirtilen dayanak yasa kuralları gösterilse de, yargı yerlerinin bu ilkeyi uygulama konusunda iĢlevsel olması gerektiği düĢüncesindeyim.

ĠĢte bu çerçeve yaklaĢımla hukuki belirlilik ilkesinin uygulanması bakımından idarelere yol gösterilmesi ve idare edilenler açısından da hukuki güvence oluĢturulması için öncelik sıralamasının önemsenmesi gerekmektedir.

Öncelik sıralamasında da, Ģirket ortaklarından baĢlanılması ve tahsil imkansızlığı halinde Ģirket kanuni temsilcisine sonraki aĢamada yönelinmesi hukuki belirlilik ilkesini hayata geçirecek ve hukuka uygunluk oluĢturacaktır.

Açıkladığım görüĢ ve gerekçe ile çoğunluk görüĢünden oluĢan karara katılmıyorum.

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu Kararları

T.C.

X X X X x X X X

Ġçtihatları BirleĢtirme Kurulu

Esas No : 2013/2 Karar No : 2018/2

Xxxxxxx Xxxxxxxxx : -Sağlık Bakanlığı Personeli,

-Xxxxx Sermaye Ek Ödemesi,

-Fiilen ÇalıĢma,

-Ġdari ĠĢlemin Yargı Kararıyla Ġptali,

Özeti : Sağlık Bakanlığı personeli olup, xxxxx sermaye ek ödemesinden yararlanan ilgililer hakkında tesis edilen naklen atama, ikinci görevin üzerinden alınması gibi iĢlemlerin iptali istemiyle açılan davalar sonucunda verilen iptal kararları üzerine söz konusu iĢlemler nedeniyle fiilen çalıĢılmayan dönemler için xxxxx sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılması gerektiği hakkında.

ĠÇTĠHATLARI BĠRLEġTĠRME KURULU KARARI

Sağlık Bakanlığı personeli olup, xxxxx sermaye ödemesinden yararlanmakta iken, ilgililer hakkında tesis edilen naklen atama ve ikinci görevin üzerinden alınması gibi iĢlemlerin iptali istemiyle açılan xxxx sonucunda verilen iptal kararları üzerine, söz konusu iĢlemler nedeniyle fiilen çalıĢmadıkları dönem için xxxxx sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılıp yapılamayacağı konusunda DanıĢtay BeĢinci Dairesinin 30.05.2007 tarih ve E:2004/4757, K:2007/2687 sayılı kararı ile DanıĢtay Onikinci Dairesinin 04.05.2010 tarih ve E:2010/898, K:2010/2438 sayılı kararı arasındaki aykırılığın içtihadın birleĢtirilmesi yoluyla giderilmesinin istenmesi üzerine, isteme xxxx xxxx kararlar ile mevzuat incelendikten ve Raportör Üyenin açıklamaları ile DanıĢtay BaĢsavcısının düĢüncesi dinlendikten sonra gereği görüĢüldü:

I) ĠÇTĠHADIN BĠRLEġTĠRĠLMESĠ ĠSTEMĠNE KONU KARARLAR:

1- DanıĢtay BeĢinci Dairesince verilen 30.05.2007 tarih ve E:2004/4757, K:2007/2687 sayılı karar :

Balıkesir Devlet Hastanesinde doktor olarak görev yapmakta iken Balıkesir Merkez Balıklı Sağlık Ocağı Tabipliğine atanan ve bu iĢlemin Bursa 1. Ġdare Mahkemesince iptal edilmesi üzerine eski görevine iade