ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
Xxxxx XXXX CANKAT
Avukat
ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ V
ÖNSÖZ VII
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR CETVELİ XV
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ACENTELİK SÖZLEŞMESİ VE SONA ERMESİNE BAĞLI SONUÇLAR
I. GENEL OLARAK ACENTELİK SÖZLEŞMESİ 3
A. Tanımı ve Unsurları 3
1. Tanım 3
2. Acentenin Unsurları 4
B. Acentelik Sözleşmesinin Tarafları 11
1. Acente 11
2. Müvekkil 12
C. Acentelik Sözleşmesinde Şekil 12
D. Hukuki Niteliği 14
1. Sürekli Borç İlişkisi 14
2. Sözleşmenin Tipi Bakımından Yapılan Tartışmalar 16
X
E. Hükümlerin Genel Çerçevesi ve Sırası 23
F. Acentelik Sözleşmelerinde Zamanaşımı 26
II. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNE
BAŠLANAN SONUÇLAR 26
A. Ücretlerin Ödenmesi 27
1. Ödenme Zamanı 27
2. Acentelik Sözleşmesi Sona Erdikten Sonra Hak
Kazanılan Ücretler 30
a. Sözleşmeye Aracılık veya İşlemin Hazırlanması ve İşlemin Uygun Bir Sürede Kurulması 31
b. Üçüncü Kişinin İcabının Acentelik İlişkisinin Sona Ermesinden Önce Acente veya Müvekkile Ulaşması 33
c. Ücretin Paylaşılması 34
B. Malların ve Belgelerin İadesi 35
C. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi 36
D. Tazminatlar 39
1. TTK’dan Kaynaklanan Tazminatlar 39
a. TTK m. 121/4 Uyarınca Tazminat 39
i. Kapsamı ve Özellikleri 39
ii. Sözleşme Sonrası Ücret Hakkı ile Arasındaki
Farklar 42
b. TTK m. 121/5 Uyarınca Tazminat 43
2. Genel Hükümler Uyarınca Tazminat 46
E. Denkleştirme İstemi 50
1. Kavram 51
2. Şartları 56
a. Sözleşmenin Sona Ermesi 56
i. Fesih Yolu ile Sona Erme 57
aa. Sözleşmenin Acente Tarafından Feshedilmesi 58
bb. Sözleşmenin Müvekkil Tarafından Feshedilmesi59 ii. Kendiliğinden Sona Erme 60
iii. Sözleşmenin Xxxxxxxx Etkisi 62
iv. Kısmi Fesih 63
XI
b. Yeni Müşteri, Önemli Menfaat 64
c. Acentenin Ücret Kaybına Uğraması 67
d. Hakkaniyet 69
3. Hesaplanması 71
4. İleri Sürülmesi 73
F. Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı Anlaşması 74
1. Şekil/ Belge 76
2. Süre 78
3. Kapsamı 78
4. Bekleme Süresi Ücreti/ Talep Edebilme Hakkının Kaybı 80
5. Anlaşmanın Sona Ermesi/ Sona Ermeye Bağlanan Sonuçlar81
İKİNCİ BÖLÜM
ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME HALLERİ
I. FESİH İLE SONA ERME 86
A. Olağan Fesih 87
1. Şartları 88
a. Fesih Beyanı 88
b. Şekli 91
i. eTTK’daki Düzenleme 92
ii. 6102 Sayılı Kanun Dönemindeki Düzenleme 94
c. İhbar Süresi 96
2. Olağan Fesih Hakkının Sınırları 99
3. Sonuçları 101
a. Feshin Geçerli Olması 101
b. Feshin Geçersiz Olması 102
B. Olağanüstü Fesih 105
1. Şartları 106
a. Fesih Beyanı 106
XII
b. Süresi 109
c. Şekli ve İçeriği 112
2. Haklı Sebeple Feshin Özellikleri 115
a. Emredici Niteliği 116
b. Son Çare 117
3. Haklı Sebep 118
a. Haklı Sebep Kavramı ve Tanımı 118
b. Haklı Sebep Üzerinde Hâkimin Takdir Yetkisi 122
c. Haklı Sebebin Taşıması Gereken Özellikler 124
i. Objektif Ağırlık 125
ii. Sübjektif Ağırlık 127
d. Haklı Sebebin Ortaya Çıktığı An 128
i. Sözleşme Kurulmadan Önce Var Olan Sebepler 128
ii. Sözleşme Feshedildikten Sonra Ortaya Çıkan
Sebepler 130
e. Haklı Sebep Örnekleri 130
i. Acente Bakımından Haklı Sebep Sayılabilecek
Haller 131
ii. Müvekkil Bakımından Haklı Sebep Sayılabilecek Haller 131
4. Haklı Sebep Olmaksızın Derhal Feshin Geçerliliği
Sorunu ve Yargıtay Uygulaması 134
C. Aşırı İfa Güçlüğü 139
1. Tanım ve Kavram 139
2. Şartları ve Sonuçları 141
II. KENDİLİŠİNDEN SONA ERME 144
A. Sürenin Dolması 145
1. Kural 145
2. Sürenin Dolmasına Rağmen Tarafların Sözleşmeye
Devam İradeleri 147
a. Eski Kanun Döneminde 147
b. 6102 Sayılı Kanun Döneminde 148
XIII
B. Ölüm 149
C. Kısıtlılık 152
D. İflas 158
III. DİŠER NEDENLERLE SONA ERME 165
A. Xxxxx Xxxx ile Sona Erme 165
B. Sonraki İmkânsızlık 166
IV. SONA ERME BAKIMINDAN ÜZERİNDE DURULMASI
GEREKEN ÖZEL DURUMLAR 167
A. Sözleşmenin Geçersizliği veya İptali 167
B. Kısmi Fesih 170
C. Sözleşmenin Devri 171
D. Ticari İşletmenin Devri 173
SONUÇ 177
KAYNAKÇA 189