ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ

ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ

‘ÇHS’, “Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi’nin kısa anılış adıdır. ÇHS, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edilmiştir ve çocukların hakları ve bu hakların hayata geçirilmesi için devletlerin yükümlülüklerini düzenlemektedir.

ÇHS, dünyada en çok ülke tarafından kabul edilen sözleşme olma özelliğine sahiptir.

ÇHS, BM Anlaşması’nda kabul edilen insanlık ailesinin tüm üyelerinin, doğuştan varlıklarına özgü bulunan haysiyetle birlikte eşit ve devredilemez haklara sahip olmaları esası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Sözleşme 3 Kısımdan oluşmaktadır:

1.Çocuk Hakları

2.Sözleşmenin uygulanması, uygulamanın izlenmesi ve BM Çocuk Hakları Komitesi’nin kuruluş ve çalışma esasları

3.Sözleşmenin yürürlük ve yürütülmesi ile ilgili nihai hükümleri 1.KISIM

Bu kısımda ilk 3 madde ile 5., 12. Ve 41. Maddeler temel ilkeleri düzenlemektedir.

1. İlke, 18 yaşına kadar her insanın çocuk kabul edilmesine ilişkindir. Bu kuralın tek istisnası, taraf Devlet’te daha erken bir yaşın, reşit olma yaşı olarak kabul edilmiş olmasıdır.

2. İlke, bu sözleşmede yazılı haklara sahip olma bakımından çocuklar arasında hiçbir biçimde ayrım gözetilmemesidir.

3. Madde ile düzenlenen ilke çocuğun yüksek yararının gözetilmesi olarak anılmaktadır. Kamusal yada özel yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir.

4. İlke, 5. madde ile düzenlenmektedir. Buna göre, çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda xxxx-xxxxxxx, yerel gelenekler öngörüyorsa uzak aile veya topluluk üyelerinin, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kişilerin sorumluluklarına, haklarına ve ödevlerine saygı göstermelidir.

5. İlke ise 12. Madde ile düzenlenen çocuğun görüşlerine saygı ilkesidir.

Birinci kısmın son maddesi olan 41. Madde ile üstün standartlara uyma ilkesi düzenlenmektedir.

Sözleşmenin 4. Maddesiyle devletlerin, bu sözleşmede tanınan hakların uygulanması amacıyla gereken her türlü yasal, idari ve diğer önlemleri alma yükümlülüğü düzenlenmektedir. Ekonomik, sosyal ve kültürel haklara erişkin olarak, taraf devletler eldeki kaynaklarını olabildiğince geniş tutarak, gerekirse uluslararası işbirliği çerçevesinde bu tür önlemler almalıdırlar.

Bu altı madde dışında 34 maddede ise ayrıntılı olarak çocukların hakları ve bu hakların hayata geçirilmesi konusunda devletlerin yükümlülükleri düzenlenmektedir. Sözleşmeyle düzenlenen haklar şunlardır:

Sözleşmenin Maddeleri

• 18 Yaşına kadar her insanın çocuk olarak kabul edilmesi,

• Yazılı haklara sahip olma bakımından çocuklar arasında hiçbir ayrım gözetilmemesi,

• Çocuğun yüksek yararının gözetilmesi,

• Çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme,

• Çocuğun görüşlerine saygı,

• Üstün standartlara uyma,

• Yaşam ve gelişme hakkı,

• İsim ve vatandaşlık hakkı,

• Kimliğin korunması hakkı,

• Xxxx xxxx ile yaşama hakkı,

• Ailenin yeniden birleşmesi,

• Yasa dışı yollarla ülke dışına çıkarmadan ve geri döndürmeden korunma hakkı,

• İfade özgürlüğü,

• Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü,

• Dernek kurma özgürlüğü,

• Özel yaşantının korunması hakkı,

• Gerekli bilgilere ulaşma hakkı,

• Çocuğun yetiştirilmesinde xxxx-xxxx ve Devlet’in sorumlulukları,

• Suistimal ve ihmalden korunma hakkı,

• Aile ortamından yoksun çocuğun korunma hakkı,

• Evlat edinmeye ilişkin prensipler,

• Mülteci çocukların durumlarına özgü hakları,

• Engelli çocukların durumlarına özgü hakları,

• Sağlık ve sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı

• Yerleştirme uygulamasını denetim hakkı,

• Sosyal güvenlik hakkı,

• Yeterli yaşam standardına ulaşma hakkı,

• Eğitim hakkı,

• Eğitim hedeflerine ilişkin ilkeler,

• Azınlıklara ve yerli halklara mensup çocukların hakları,

• Dinlenme, boş zaman değerlendirme ve kültürel etkinliklere katılma hakları,

• Çocukların çalışmalarına yönelik ilkeler,

• Madde kullanımından korunma hakkı,

• Cinsel sömürüden korunma hakkı,

• Satılma, kaçırılma ve fuhuştan korunma hakkı,

• Sömürünün diğer biçimlerinden korunma hakkı,

• İşkence ve özgürlükten yoksun bırakmaya karşı korunma hakkı,

• Silahlı çatışmadan korunma hakkı,

• Yeniden sağlığa kavuşturucu bakımdan yararlanma hakkı,

• Adil yargılanma hakkı ve çocuğa özgü adalet sisteminin ilkeleri,