VOP-VİOP GEÇİŞİ
VOP-VİOP GEÇİŞİ
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Borsa İstanbul, 3 Mayıs 2013 itibariyle VOB’un
%100 hissedarı olmuştur. Tüm Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmeleri 5 Ağustos 2013 Pazartesi günü itibari ile Borsa İstanbul VİOP’ta işlem görmeye başlayacaktır.
Kapatılacak VOB Sözleşmeleri
⮚ BIST100 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ BIST30-100 Fark Sözleşmesi
⮚ Faiz Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ Fiziki Teslimatlı TL Dolar Sözleşmesi
⮚ Fiziki Teslimatlı TL Euro Sözleşmesi
Devam Edecek Sözleşmeler (VİOP’a aktarılacak)
⮚ BIST30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ TL Dolar Döviz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ TL Euro Döviz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ EUR/USD Çapraz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ TL/Gram Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ Xxx Xxxxx Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ Anadolu Kırmızı Buğday Vadeli İşlem Sözleşmesi
⮚ Baz Yük Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmesi
Yeni Sözleşmeler
Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri
T. Garanti Bankası A.Ş. | GARAN |
T.İş Bankası A.Ş. | ISCTR |
Akbank T.A.Ş. | AKBNK |
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. | VAKBN |
Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. | YKBNK |
Türk HavaYolları X.X. | THYAO |
Xxxxxx Xxxxx ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | EREGL |
H.Ö. Xxxxxxx Holding A.Ş. | SAHOL |
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. | TCELL |
Tüpraş Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. | TUPRS |
İşlem Esasları
PAZARLAR
▪ Xxx Xxxxx
Normal seans ve fiyat sabitleme sırasında emirlerin eşleştirildiği esas pazardır.
▪ Xxxx Xxxx ve Özel Emir İlan Pazarı
Borsanın onayı ile, büyük miktarlı emirler özel emir ve özel emir ilan pazarında işlem görmektedir.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri
Sistem Açılır
İşlem yapılmayan dönem
09:00
Açılış Seansı (İşlemler) 09:30
NORMAL SEANS 9:30-17:40
Öğle Arası 12:30-14:00
Uzlaşma Fiyatının Hesaplandığı İşlemler 17:30-17:40
17:40
Uzlaşma Fiyatı Hesaplanır/ yayınlanır Kapanış fiyatından emirlerin eşleşmesi
KAPANIŞ SEANSI
18:00
Seans Sonrası İşlemler biter, sistem kapanır.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri
⚫ İşlem yapılmayan dönem
İşlem sistemi açık olmasına rağmen emir girişi ya da işlem gerçekleşmesi mümkün
değildir.
Bu aşamada:
⚫ İşlem sistemine bağlanılabilir,
⚫ Sorgulama yapılabilir,
⚫ Önceki günden kalan “iptale kadar geçerli” veya ” tarihli ” emirler iptal edilebilir,
⚫ Bu emirlerin miktarı azaltılabilir veya fiyatları daha kötü fiyatlarla değiştirilebilir,
⚫ Toplu emir dosyası oluşturulabilir.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri
⚫ Normal Seans
Fiyat ve zaman önceliğine dayanılarak çok fiyat sürekli müzayede esasıyla işlemlerin gerçekleştirildiği seanstır. Son 10 dakikası kapanış aralığıdır.
Döviz ve Altın vadeli işlem sözleşmeleri dışındaki sözleşmelerde 12:30-14:00
arası işlemlere ara verilmektedir.
Seans Saatleri
Sözleşmeler | Normal Seans Saatleri | Öğle Arası |
Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09:15-17:45 | 12:30-14:00 |
Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09:15-17:45 | 12:30-14:00 |
Döviz ve Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri | 09:15-17:45 | Yok |
Emtia ve Enerji Vadeli İşlem Sözleşmeleri | 09:15-17:45 | 12:30-14:00 |
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri
⚫ Fiyat Sabitleme Seansları
Xxxxx tarafından düzenlenip duyurulur. Seans süresinde fiyat ve derinlik bilgileri görünmez.
İşleyiş özellikleri:
• Açılış denge fiyatı, baz fiyat olarak kullanılır.
• Fiyat sabitleme seansının bitiminde, normal seansa devam edilir.
• Kapanış senasında belirlenen denge fiyatı, o günün uzlaşma fiyatı olarak kullanılır.
⚫ Uzlaşma Fiyatlarının İlanı
Xxxxx bitimini takiben işlem gününe ait uzlaşma fiyatları ilan edilir.
Teminatlar
⮚ Başlangıç Teminatı: Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerini almak veya satmak için yatırımcının hesabında bulunması zorunlu olan asgari tutardır.
⮚ Sürdürme Teminatı: Yatırımcının pozisyonunu sürdürebilmesi için hesabında bulunması gereken asgari tutardır.
⮚ Teminat Tamamlama Çağrısı: (MARGİN CALL) Xxxxx kapanışından sonra hesapların güncellenmesi sonucu , toplam teminatı sürdürme teminatı tutarının altına düşen veya eksi nakit teminat oluşan hesaplar için “teminat tamamlama çağrısı” yapılır. Yatırımcı T+1 günü saat 14:20’ye kadar pozisyon kapatarak ya da nakit yatırarak hesabındaki tutarı başlangıç teminatına tamamlamalıdır.
Borsa Payı
⮚ Pay Piyasası endekslerine dayalı sözleşmelerde vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin % 0,004’ü (yüz binde 4)
⮚ Diğer sözleşmelerde vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin
%0,003’ü (yüz binde üç)
İşlem Yöntemleri
⚫ Çok Fiyat Sürekli MüzayedeYöntemi:
Normal seansta kullanılır. Emirler fiyat ve zaman önceliği esaslarına uygun olarak eşleşmesi sonucu oluşan fiyatlar üzerinden gerçekleşir.
⚫ Tek FiyatYöntemi
Sadece limit emirler dikkate alınarak oluşan denge fiyatı üzerinden fiyat ve zaman önceliklerine uygun olarak işlemler gerçekleştirilir.
Emirlerin Eşleşmesinde Öncelik Kuralı
Fiyat Önceliği: Daha düşük satım emirleri, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirleri, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanır.
Zaman Önceliği: Fiyat eşitliği halinde, sisteme daha önce gelen emirler önce karşılanır.
Emir Yöntemleri
Limit (LMT):
Belirlenen limit fiyat seviyesine kadar işlem gerçekleştirmek için kullanılan emir yöntemidir. Fiyat ve miktar girilmesi zorunludur.
Piyasa (PYS):
Emrin girildiği anda ilgili sözleşmede piyasada bulunan en iyi fiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanmasıdır.
Kapanış Fiyatından (KAP):
Uzlaşma fiyatı üzerinden gerçekleştirilen emir türüdür. Sisteme, “ Kalanı pasife yaz” emir türü ve “Seans” emir süresi kullanılarak sisteme iletilebilir. Eşleşmeyen emirler seans sonunda iptal edilir.
Emir Türleri
⚫ Kalanı Pasife Yaz (KPY): Tamamının gerçekleşmemesi durumunda kalan miktarın maksimum pasif emir miktarına kadar olan kısmının, emrin yöntemine göre limit fiyatından ya da gerçekleştiği son fiyat üzerinden pasife limit emir olarak yazılması için kullanılan emir türüdür.
⚫ Gerçekleşmezse İptal Et (GIE): Girildiği anda emrin tamamının gerçekleşmesi, aksi halde tamamının iptal edilmesidir.
⚫ Kalanı İptal Et (KIE): Girilen emirlerinin bir kısmının gerçekleşmesi, gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesidir.
⚫ Şarta Bağlı (SAR): Gerçekleşen son işlem fiyatının , emrin aktivasyon fiyatına eşit ya da alış emirleri için daha yüksek ve satış emirleri için daha düşük olması durumunda, emrin işlem sisteminde aktif hale gelmesi amacıyla kullanılır.
Emir Türleri
⚫ Strateji Emirleri
İki veya daha fazla emirden oluşan ve belirli bir alım satım stratejisi içeren emir grubuna
denir.
⮚ Hepsi veya Hiçbiri (AON-all or none)
Birbirine bağlı olarak verilen emirlerin hepsinin aynı anda gerçekleşmesi şartı bulunan emirleridir. Sadece “seans” ve “günlük” olarak iletilebilir.
⮚ Biri Diğerini İptal Eder (OCO- One Cansels the Other)
Birbirine bağlı olarak girilen emirlerden sadece birisinin gerçekleşmesinin istenmesi durumunda kullanılan emir türüdür.
⮚ Biri Diğerini Aktive Eder (OAO- One Activates the Other)
Bir emrin ve bu emir gerçekleştiğinde piyasaya iletilmek istenen ikinci ir emrin aynı anda işlem sistemine girilebildiği emir türüdür.
Xxxx Xxxxxxxx
⚫ Xxxxx Xxxx (SNS): Emir, sadece girildiği seansta geçerlidir. Seans sonuna kadar eşleşmezse işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir.
⚫ Günlük Emir (GUN): Emir, girdiği günde geçerlidir. Gün sonuna kadar eşleşmezse işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir.
⚫ İptale Kadar Geçerli Emir (IKE): Emir, girildiği seanstan itibaren iptal edilene kadar geçerlidir.
⚫ Tarihli Emir (TAR): Emir, işlem sistemine girilirken belirtilen tarihe kadar geçerlidir.
Maksimum Emir Büyüklükleri Hisse Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Pazar | Dayanak Varlık (AOF) Kapanış Değeri < 25 TL | Dayanak Varlık (AOF) Kapanış değeri >=25 TL |
Xxx Xxxxx (Minimum Emir Miktarı) | 1 | 1 |
Xxx Xxxxx ( Maksimum Emir Miktarı) | 5.000 | 2.500 |
Xxxx Xxxx ve Özel Emir İlan Pazarı Minimum Emir Miktarı | 5.000 | 2.500 |
Xxxx Xxxx ve Özel Emir İlan Pazarı Maksimum Emir Miktarı | 10.000 | 5.000 |
Emir Düzeltme
Xxxx | Xxxxxtirilebilir | Zaman Önceliği Korunur |
Xxxxx | Xxxxx | - |
Sözleşme | Hayır | - |
Hesap | Hayır | - |
Pozisyon Kapatma | Xxxx | Xxxx |
EmirYöntemleri (LMT/PSY/KAP) | Sadece limit emirler piyasa emrine dönüştürülebilir | Hayır |
Fiyat | Evet | Hayır |
En iyi fiyat | Limit emir piyasa emrine değiştirilirken işaretlenebilir. Piyasa/şarta bağlı emirler, en iyi fiyatlı olarak değiştirilebilir. | Evet |
Miktar | Sadece azaltılabilir | Evet |
Emir Türleri (KPY/GIE/KIE/SAR) | Hayır | - |
Aktivasyon Fiyatı | Evet | Aynı aktivasyon fiyatında bekleyen diğer emirler arasında son sıraya yerleştirilir. |
Süre | Evet | Evet |
Tarih | Evet | Evet |
Temsilci referansı | Xxxx | Xxxx |
Açıklamalar | Xxxx | Xxxx |
Xxxx Xxxxxx
İşlem sisteminde açık olarak bekleyen emirler ya da kısmi olarak gerçekleşmiş olan emirlerin gerçekleşmemiş olarak bekleyen kısımları iptal edilebilir.
❑ Pay Senedi Vadeli İşlem Sözleşmeleri | ||
Sözleşme Unsuru | Açıklama | |
Başlangıç Teminatı | Değişik fiyat ve volatilite değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum olan tarama riski, vadeler arası yayılma riski ve ürünler arası yayılma risk ofset değerleri göz önünde bulundurularak, kısa opsiyon pozisyonu minimum riski ile karşılaştırıldıktan sonra portföy bazında hesaplanır. | |
Bulunması gereken teminat | Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının toplamıdır. | |
Sürdürme teminatı | Bulunması gereken teminatın % 75'idir | |
Sözleşme Büyüklüğü | Bir adet standart sözleşme, dayanak varlığa ait 100 adet pay senedini temsil eder. | |
Uzlaşma Şekli | Fiziki Teslimat | |
Vade Ayları | Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül ve Aralık'tır. Piyasada aynı anda içinde bulunulan ay ve takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin sözleşmeler olmak üzere üç sözleşme vadesi işleme açılır. (örneğin; "Aralık, Xxxx, Mart" veya "Xxxx, Şubat, Mart” | |
Takas Süresi | Fiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır. | |
Sözleşmenin Vadesi ve son işlem günü | Vade ve son işlem günü her vade ayının son işlem günüdür. | |
Fiyat Adımı | Minimum fiyat adımı 0,01'dir. | |
İşlem Saatleri | İşlemler 09:15 - 17:40 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir. 12:30 - 14:00 arası işlem yapılmayan bölümdür. | |
Vadeli İşlem Sözleşme Kodu
KOD: F_ABCDE1212S0
F | ABCDE | 1212 | S0 |
Vadeli (Futures) | Dayanak Varlık Kodu | Vade Tarihi (AAYY- Aralık 2012 | S: Standart N: Standart Olmayan |
N: Standart olmayan; Özsermaye hali sonucu oluşan BORSA PAYI: yüzbinde 4
Dayanak Varlıklar
T. Garanti Bankası A.Ş. | GARAN |
T.İş Bankası A.Ş. | ISCTR |
Akbank T.A.Ş. | AKBNK |
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. | VAKBN |
Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. | YKBNK |
Türk HavaYolları X.X. | THYAO |
Xxxxxx Xxxxx ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | EREGL |
H.Ö. Xxxxxxx Holding A.Ş. | SAHOL |
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. | TCELL |
Tüpraş Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. | TUPRS |
VİOP Özsermaye Halleri
Xxxxxxxxx Xxxxxxx Düzeltmeler
Bedelli sermaye artırımları Bedelsiz sermaye artırımları Birleşme ve devralmalar Temettü ödemeleri Sermaye azaltımları
Sözleşme Büyüklüğü Fiyat
Kullanım Fiyatı ( sadece opsiyonlar için)
Düzeltme Katsayısı (DK): Dayanak Varlık Yeni AOF / Dayanak Varlık Son Seans AOF
Xxxxxxxxx Xxxxxxx Uyarlamaları
Yeni Sözleşme Büyüklüğü = Eski Sözleşme Büyüklüğü / DK Yeni Fiyat = Eski Fiyat x DK
Yeni Kullanım Fiyatı = Eski Kullanım Fiyatı x DK
⚫ Dayanak varlığın fiyatı düzeltme katsayısı kullanılarak değişir
⚫ Açık pozisyon veya açık emir bulunan bütün sözleşmeler için N kodlu standart olmayan sözleşmeler oluşturulur
⚫ Dönüşen standart sözleşmelerdeki açık pozisyonlar yeni oluşturulan standart olmayan sözleşmelere aktarılır
⚫ Açık pozisyon taşımayan standart sözleşmeler iptal edilir
⚫ N kodlu sözleşmelerde yeni kullanım fiyatlı sözleşmeler oluşturulmaz, yeni vadeler açılmaz
⚫ N kodlu sözleşmelerde gün sonunda açık pozisyon bulunmuyorsa sözleşmeler isleme kapatılır
Risk Yönetimi
Piyasa risk yönetimi Takasbank tarafından yapılır.Sürdürme teminatının, ( toplam teminat +- geçici kar/zarar) tutarına oranı olarak tanımlanan risk oranı % 100’den büyük ise, ilgili hesap “riskli” duruma düşer.
Risk Seviyeleri | |
Risk Oranı (%) | Risk Seviyesi |
75 >= Risk Oranı | 0 |
90 >= Risk Oranı>75 | 1 |
100 >= Risk Oranı>90 | 2 |
Risk Oranı >100 | 3 |
Nakit Teminatların Nemalandırılması
Takasbank’ta teminat hesaplarında tutulan Türk Lirası cinsinden işlem teminatları ve Türk Lirası cinsinden yatırılan Garanti Fonu katkı payları, Takasbank Fon Yönetimi tarafından mümkün olan en iyi şartlarda nemalandırılır. Nemalandırma işlemleri saat 15:40’taki bakiyeler üzerinden yapılır.
Nakit işlem teminatlarının zorunlu karşılık oranı düşüldükten sonra kalan tutarının nemalandırılmasından elde edilen brüt nema tutarlarından, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) vb. yasal maliyetler ve brüt nema tutarının %1,7’si kadar “Takasbank Teminat Takip ve Nemalandırma ťcreti “ düşüldükten sonra elde edilen nema geliri, ilgili hesaplara eklenir.
İletişim Bilgilerimiz
VİOP işlemleriniz için; 444 1 858 /8251