İŞ ETİĞİ KURALLARI
TOROS TARIM SANAYİ ve TİCARET A.Ş
İŞ ETİĞİ KURALLARI
ile
RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE ESASLARI
İÇİNDEKİLER
1. İŞ ETİĞİ KURALLARI VE RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE ESASLARI AMACI 3
3. RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE ESASLARI 7
4. ÇALIŞANLARIN GÖREVLERİ VE SORUMLULUKLARI 12
5. ŞİRKET VARLIKLARINA KARŞI SORUMLULUK 18
6. ORGANİZASYON, SORUMLULUKLAR, YÜRÜTME, UYGULAMA 22
Giriş
Her çeşit gübre üretimi, ithalatı ve pazarlaması ile tohum, fide ve tarım ile ilgili ham, işlenmiş ve yarı işlenmiş maddelerin üretim ve ithalatı ve bunlarla ilgili alım satım faaliyetleri, liman ve terminalcilik, serbest bölge ve akaryakıt hizmetleri dahil ve bunlarla sınırlı olmaksızın iş hacmi, ürün/hizmet yelpazesi ve pazar payı itibariyle sektörünün en büyük özel kuruluşu olan TOROS TARIM SANAYİ ve TİCARET A.Ş. (“Toros” ya da “Şirket”), bir Tekfen Holding A.Ş. (“Tekfen Holding”) kuruluşu olup, bugüne dek yerleşmiş olan yüksek itibarını sürdürmek ve hem yerel hem de uluslararası arenada güvenilir bir iş ortağı olarak bilinmeye devam etmek, temel öncelikleri arasındadır.
İşbu İş Etiği Kuralları ile Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Esasları (“İş Etiği Kuralları” veya “Kurallar”), şirketin mevcut güvenilirliği, operasyonları ve itibarını korumak ve daha ileriye taşıyarak geliştirmek adına Tekfen Holding “İş Etiği Kuralları” (TEKFEN-GRP-TDY-019) kapsamında tasarlanmış olup, çalışanlar ve tüm iş ortakları ve paydaşlar adına risklerden kaçınmak, minimuma indirgemek ve belirtilen önemli değerleri korumak için asgari gereklilikleri göstermektedir.
Şüpheye mahal vermemek adına işbu İş Etiği Kuralları ve buna bağlı tüm dokümanlar Toros ve İştirakleri için geçerli olup, İş Etiği Kuralları’nda ve buna bağlı tüm dokümanlarda “Çalışan” ve “Toros çalışanı” ifadesi Toros’un ve iştiraklerinin herhangi bir yönetim kurulu üyesini, üst düzey yöneticileri, çalışanları, sözleşmeli çalışanları dahil doğrudan istihdam edilen diğer tüm çalışanları kapsayacak, işbu İş Etiği Kuralları Toros Çalışanları ile birlikte, Toros’un taşeron, yüklenici, müşteri, tedarikçi, danışman ve iş ortağı konumunda olan firma çalışanlarını ve Toros’un taşeron, yüklenici, tedarikçi, müşteri ve iş ortağı, danışman, aracı, bayi ve ve Toros için/ile/adına hareket eden gerçek ve tüzel kişilikleri (“Toros için/ile/adına hareket edenler”) de bağlayacaktır.
Toros’un ve iştiraklerinin faaliyet gösterdiği her yerde, yönetim kurulu ve üst yönetim de dâhil olmak üzere her bir Toros çalışanı için, bu İş Etiği Kuralları’nın tamamını anlayarak uygulamak büyük önem taşır. İş Etiği Kuralları’nda herhangi bir durum ya da örneğin var olmaması, bu konudaki riskin var olmadığı manasına gelmemelidir. Bu İş Etiği Kuralları, değişen dünyadaki tüm operasyonlarımızda karşılaşılacak tüm risklere her an cevap veremeyecek olsa da, bu kuralların etik, sorumluluk bilincinde ve Toros’un iş yaptığı ve yapacağı ilgili bölgelerin hukuki sınırları içinde hareket edebilmek adına güvenilir bir kaynak olması planlanmıştır.
1. İş Etiği Kuralları ve Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Esasları Amacı
İşbu İş Etiği Kuralları, Tekfen Holding “İş Etiği Kuralları” (TEKFEN-GRP-TDY-019) prensiplerine tabi ve uygun olarak hazırlanmış olup Toros’un etik iş uygulamalarına bağlılığını, çalışanları ve iş ortaklarından bu etik kurallar konusundaki beklentilerini yansıtmaktadır. Bu kurallar Toros, tesisleri, şubeleri ve iştirakleri, Toros Çalışanları ve Toros için/ile/adına hareket edenleri bağlamaktadır. Yapılan işin büyüklüğü ve gerçekleştirildiği yerden bağımsız olarak Toros’un bu kurallara olan bağlılığı, evrensel insan hakları ve etik değerleri ihlal etmeden, tüm yasal ve düzenlemeler ile paraleldir.
İş Etiği Kuralları’nın kapsadığı ana esaslar aşağıda belirtilmiş olup, iş etiği kapsamında aşağıda anlatılan bu esaslar sınırlayıcı/ kısıtlayıcı değildir. Burada bahsedilenler haricinde doğabilecek olan risk arz eden durumlar olabilir İş Etiği Kuralları temel prensipleri çerçevesinde yönetilmelidir.
2. Kuralların Kapsamı
2.1. Yasa ve Düzenlemelere Karşı Saygı
Toros’un itibarı, faaliyet gösterdiği her ülkedeki operasyonel tüm yasa ve uygulamalara karşı duyduğu saygıdan gelmektedir. Faaliyet gösterdiği ülkelerdeki yasaların ve uygulamaların farkında olmak, Şirketin ve çalışanlarının sorumluluğundadır. Her çalışan, yasa ve uygulama ihlali karşısında disiplin cezası alacağını ve bunun yanı sıra kamu ve cezai davalara muhatap olabileceğini bilmelidir. Şirketin ya da çalışanlarının yasadışı faaliyetlerde bulunmaları kesinlikle yasaktır.
Toros, yüksek etik hedeflere ulaşmak için yerel yasaların ve uygulamaların ötesinde yer alan etik standartlara uyulmasını beklemektedir. Bunların yanı sıra Toros, insan haklarına ve işçi kanunlarına, sağlık ve güvenlik standartlarına, çevrenin korunmasına, yolsuzluğun önlenmesine, çocuk işçi çalıştırılmasına, adil rekabete, vergilendirme uygulamalarına ve muhasebe standartlarına gönülden bağlıdır. İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD), Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Bildirgesi ve Uluslararası Ticaret Odası (ICC) prensiplerin ve Türk Ceza Kanunu, Almanya Federal Cumhuriyeti Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesi Kanunu (GwG), Amerika Birleşik Devletleri Rüşvetin Önlenmesi ve Yabancı Ülkelerde Yolsuzluk Uygulamaları Kanunu (FCPA), Birleşik Krallık Rüşvet Suçu Kanunu (UKBA), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) Yabancı Kamu Görevlilerinin Uluslararası Ticari İşlemlerde Rüşvet Almasının Engellenmesi Konvansiyonu, Avrupa Birliği Yolsuzluğun Önlenmesi Politikasına da uyum gösterilmektedir.
2.2. Tekel Karşıtlığı
Rekabet, uluslararası ekonominin temel ihtiyaçlarından biri olup Toros, şirketlerin uluslararası piyasada adil bir şekilde rekabet edebilmeleri gerektiğine inanmaktadır.
Toros, rekabet yasalarının çiğnenmesi sonucunda ağır cezalar alınabileceğinin ve çalışanlarının ise ticaret, sivil, kamusal cezai yaptırımlara, hatta olası durumlarda hapis cezasına maruz kalabileceğinin farkındadır. Ayrıca, üçüncü tarafların, bu kuralların ihlali sonucunda Şirket’ten tazminat talep etme riski yüksektir. Bu sebeple, Toros çalışanları yasa ve yaptırımların bilinci ile çok dikkatli olmalı, rakiplerle ihale sürecini etkileme, piyasa veya müşteri paylaşımı veya bir müşteriyi ya da tedarikçiyi boykot etme gibi amaçları bulunan anlaşmalarda yer almamalıdır.
Toros çalışanları hangi bilgilerin ticari açıdan hassas olduğunun farkında olmalı, bu bilgileri rekabet yasaları dâhilinde hiçbir rakip ile paylaşmamalı, iş ile alakalı ortamlarda bu konulara azami ilgi ve dikkat göstermelidir.
Bu yasalar karmaşık olduğu ve ülkeden ülkeye değişkenlik gösterdiği için, Toros çalışanları ikilemde kaldıkları durumlarda mutlaka Uyum Görevlisi’ne ve Hukuk Departmanı’na danışmalıdır. Ancak yine de görevleri ve pozisyonları gereği sıkça rakiplerle ya da tedarikçilerle iletişim halinde olan Toros çalışanları, farklı rekabet yasalarına aşina olmalıdır.
Toros faaliyetlerinde adil rekabet ilkelerine her zaman bağlı olup bu prensip Toros çalışanları ve Toros için/ile/adına hareket edenler için geçerlidir. Uluslararası rekabet yasalarına aykırı faaliyetlerin yasal olduğu veya rekabet yasaları gelişmemiş olan ülkelerde dâhil, Toros çalışanları rekabete aykırı faaliyetlerde bulunmamalıdır.
2.3. Ticari Kısıtlamalar ve İhracat Boykotları
Toros’un faaliyet gösterdiği/gösterebileceği bölge ve ülkelerde zaman zaman belirli yerel ya da uluslararası kanunlardan dolayı hizmet, mal, yazılım ya da teknoloji ambargosu veya herhangi başka bir ticaret yasağı getirilebilir. Toros, Türkiye Cumhuriyeti yasalarıyla çatışmadığı sürece ilgili merciler ve de organizasyonlar tarafından konulan bu boykot ve ambargolara uyum göstermektedir. Herhangi bir yasal sorunla veya ikilemle karşılaşan Toros çalışanının Şirketin Uyum Görevlisi ve Hukuk Departmanı’na konuyu danışması gerekmektedir.
2.4. Rüşvet ve Yolsuzluk ile Mücadele
Xxxxx her türlü hukuksuz ödemeyi ve işlemi yasaklayarak tüm iş organlarında yolsuzluk ve rüşveti reddeder. Türkiye Cumhuriyeti ve faaliyet gösterdiği veya gösterebileceği ülkelerdeki yolsuzluk ve rüşvet karşıtı yasalara uymayı ilke edinmiştir. Xxxxx’xx rüşvet ve yolsuzlukla mücadele esasları işbu dokümanın 3. bölümünde açıklanmıştır.
2.5. İş Ortakları, Tedarikçiler ve Taşeronlar/Yükleniciler
İş ortakları, tedarikçiler, bayiler, müşteri ve taşeronların/yüklenicilerin Toros’un ilkelerine uymaları beklenmektedir. Bu beklenti, yapılan anlaşmaların içerisine konu ile ilgili maddeler eklenerek gerçekleştirilebilir ve bu sayede ilişkili taraflar arasında karşılıklı taahhüt verilmesi üzerine anlaşma sağlanır.
Toros iş ortağı, tedarikçi, bayi ve taşeron/yüklenici seçimi yaparken, burada yazan etik ilkelere uyumuna yüksek seviyede önem gösterir. Aşağıda yazan kurallara Toros çalışanları ve Toros adına/ile/yerine çalışan ya da iş ortaklığı bulunan herkesin uyması beklenmektedir;
• Bu dokümanda yer alan ilkelerin Toros ile iş yapan iş ortaklarına, taşeronlara/yüklenicilere ve tedarikçilere tanıtılması,
• Tedarikçi seçiminde adaleti bozacak her türlü hediye, ağırlama ya da diğer herhangi bir kayırmadan kaçınılması,
• Sadece, burada yazan ilkelere uyacağını taahhüt eden tedarikçi, iş ortağı ve taşeronlarla/yüklenicilerle çalışılması ve bu taahhüdün yazılı olarak dokumante edildiğinden emin olunması,
• Hali hazırda anlaşması bulunan veya anlaşma sürecinde olunan tedarikçilere, taşeronlara, yüklenicilere, iş ortaklarına ve Toros adına hareket eden aracılara, periyodik olarak liyakat değerlendirmesi yapılması.
Toros çalışanı olan ya da Toros adına hareket eden ya da iş anlaşması olan tarafların aşağıdaki ilişkilerde bulunması yasaktır;
• Uyum Görevlisi’nden önceden onay alınan ya da işbu dokümanda belirtilen esaslar çerçevesinde izin verilen durumlar haricinde, Toros’un katıldığı ihale süreçlerine dâhil olan taraflardan hediye ya da ağırlama kabul edilmesi veya hediye verilmesi, ağırlama gerçekleştirilmesi,
• Herhangi bir taşeronun, yüklenicinin, tedarikçinin ya da iş ortağının iş ile ilgili gizli bilgilerinin (teklif fiyatları ya da diğer ticari bilgiler) aynı sürece dâhil olmuş taşeronla, yükleniciyle, tedarikçiyle ya da ortakla paylaşılması.
2.6. Aracıların Kullanımı
Toros’un aracı kullanması durumunda, ilgili ilişkide yer alan Şirket yöneticisi, tutulan aracının, itibarı, geçmişi ve kapasitesinin yeterli olduğundan, Şirket Liyakat Değerlendirmesi gerçekleştirerek emin olmalıdır. Toros, anlaşılan aracıların Toros etik kurallarına uygun davranmasını beklemektedir ve bu beklenti anlaşma kuralları içerisinde belirtilmelidir.
Şirket ile aracılar arasında yapılan anlaşma, taraflar arasındaki ilişkiyi gerçek, tam ve bütün olarak yazılı bir şekilde yansıtmalıdır.
Şirket ile ilişkili aracının etik performansı düzenli olarak gözlenmeli ve gerekli iyileştirmeler zaman içerisinde yapılmalıdır.
2.7. Siyasi Aktiviteler
Yasalar çerçevesinde olmak ve Tekfen Grubu ve Toros kurum anlayış ve kültürünü ile imaj ve itibarını zedelememek kaydıyla, çalışanlar tarafından mesai saatleri dışında politik ya da siyasi faaliyetler gerçekleştirilebilir. Bu faaliyetlerde, Toros’un ve Tekfen grubunun tarafsızlık ilkesini ve şirket imajını zedeleyecek şekilde isminin, logosunun, markasının veya Toros veya Tekfen grubunu çağrıştırabilecek veya bunlara ait olan herhangi kaynağın kullanılması veya bu faaliyetlerin mesai saatleri içerisinde ve çalışma alanında gerçekleştirilmesi yasaktır. Xxxxxx Xxxxx çalışanı, diğer bir çalışanın herhangi bir siyasi grubu desteklemesi için baskı, yönlendirme, teşvik, zorlama yapamaz.
Toros çalışanlarının doğrudan veya dolaylı olarak Toros veya Tekfen Grubu adına veya namına hareket ettiği izlenimini doğuracak nitelikte hareket ederek siyasi yardım veya bağışta bulunması yasaktır.
Çalışanlar, her halükârda katılmakta oldukları demokratik siyasi aktivitelere ilişkin detayları önceden Uyum Görevlisi’ne bildirmelidir.
2.8. Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesi
Toros, kaynaklarının kişiler ve kurumlar tarafından para aklamada kullanılmasına ve bu yasadışı kaynakların yasal gösterilmesine hiçbir şekilde izin vermez. Yasal faaliyetler içerisinde bulunsa da, paranın ya da mülkün adli kaynağını gösterememek de bazen suç olarak atfedilebilir. Kara para aklama, terör ya da suç için yasal kaynakların kullanımını da içerir.
Xxxxx para aklamaya asla yardım veya yataklık yapmaz ya da göz yummaz;
• Para aklama karşıtı yasalara her zaman uyar,
• Alınabilecek bütün önlemleri alarak tarafların liyakatini sorgular ve bu doğrultuda her zaman güvenilir ve iyi itibarlı taşeron, yüklenici, tedarikçi ve iş ortaklarıyla çalışıp, paranın kaynağını makul ölçüde takip etmeye dikkat eder.
Toros veya iştirakleri, Toros çalışanları ve Toros için/ile/adına hareket eden herkes şirketin yaptığı ödemelerden, özellikle şüpheli faaliyetlerde bulunan taşeronlara, yüklenicilere, tedarikçilere veya iş ortaklarına yapılan ödemelerden sorumludur ve bu ödemelerin usulsüz bir işlem içermediğinden emin olmalıdır. Eğer yapılan herhangi bir ödeme bu kurallar çerçevesinde uyumsuzluk yaratıyorsa ya da yarattığı şüphesi uyandırıyorsa, çalışanlar bu durumu üstlerine ve/veya Uyum Görevlisi’ne direkt olarak bildirmelidir.
Üst yöneticilerinin ve Uyum Görevlisi’nin onayı olmadan, Xxxxx çalışanları asla:
• Parayı yasal olarak almaya hakkı olmayan veya işlemde bir taraf olarak yer almayan kişilere ödeme yapmamalı,
• Parayı yasal olarak almaya hakkı olmayan veya işlemde bir taraf olarak yer almayan kişilerden ödeme almamalı,
• Güvenli bir bankacılık sistemi olmasına rağmen elden nakit para kabul etmemeli,
• Müşteriye, standart Toros prosedürleri ile uyumsuz veya çelişen sevkiyat yapmamalı,
• İzin verilmeyen kurumlarla döviz işlemleri gerçekleştirmemelidir.
3. Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Esasları
3.1. Kapsam
Toros, faaliyetlerini uygulanabilir sektörel yöntemler ve kurallar içerisinde gerçekleştirmekte, iş etiği ve adil rekabete son derece önem vermektedir. Bu sebeple bu belgede yer alan rüşvet ve yolsuzlukla mücadeleye ilişkin hiçbir esasın çiğnenmesine göz yummaz.
Bu kurallara, Toros şubeleri ve iştirakleri, Toros çalışanları ve Toros için/ile/adına hareket eden herkesin uyması her zaman için şarttır.
Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Esasları’na, taşeron, yüklenici, personel, aracılar, ajanslar, danışmanlar ve Toros adına/için/ile hareket edenlerin, her ilişikli tarafın da uyması için Xxxxx elinden geleni yapar.
Yolsuzlukla mücadele yasaları hemen hemen her ülkede vardır ve amacı rüşvet ve benzeri uygulamaların önlenmesidir. Bu yasaların çiğnenmesi şirketler için ağır para cezalarına, bireyler için ise hapis cezalarına neden olabilir. Bu yasaların yerel ya da uluslararası alanda çiğnenmesinin şüphe veya iması bile Toros’un itibarını sarsmaya yetip çalışanlarını riske sokacağı için bu tarz durumlar Uyum Görevlisi’ne ve Hukuk Departmanı’na fark edilir edilmez bildirilmelidir.
Rüşvet, haksız avantaj elde etmek adına bir kişinin görevi gereği yapacağı işi etkilemek amacıyla girişimde bulunulduğunda gerçekleşmiş olur. Etki altında yapılan iş, üçüncü bir tarafın yaptığı işi etkilemek amacıyla bir kişiye uygunsuz bir avantaj sağlandığında oluşur. Bunlara nakit ödeme, emtia, kredi, indirim, seyahat, ağırlama ve hizmet verme dâhil edilebilir.
Yolsuzluk, bir ödül ya da ödül beklentisi karşılığında karar vericinin rızasındaki değişim sebebiyle karar alma sürecindeki usulsüz ve ahlak dışı davranışa denir. Karar vericinin rızasını etkilemek hiçbir zaman bahane olarak kabul edilmez ve işbu İş Etiği Kuralları tarafından kesinlikle reddedilir.
Bir Toros çalışanının, görevlisinin ya da yöneticisinin başka bir kişiye parasal ya da herhangi bir avantaj sağlayacak ya da uygunsuz bir şekilde bir işi elde etmesine yarayacak, bir kararı ödüllendirecek ya da bir kaynağı elde etmesine yarayacak söz ya da koşul sağlaması kesinlikle yasaktır. Bir Toros çalışanı aynı amaçla yapılan bir ricaya cevap veremez. Bu usulsüz avantaj direkt ya da dolaylı bir şekilde, üçüncü taraflardan yardım ricası şeklinde, ya da aracı, tedarikçi, alt yüklenici, ortak girişim ya da iştirakinden yardım, rica gelmesi durumunda da geçerlidir.
Yukarıdaki yasaklamaların konusu olan kişi; herhangi bir kamu görevlisi, siyasi parti, kamu ya da özel sektörde iş yapan bir müşterinin aracısı ya da çalışanı veya bir borç verme kuruluşu ya da banka olabilir. Kamu görevlileri içerisinde, burada yazılanlarla sınırlı olmamakla birlikte, kamu ya da hükümet görevlileri, aracıları, çalışanları ya da temsilcileri; herhangi bir siyasi parti ya da siyasi parti görevlileri, aracıları, çalışanları ya da temsilcileri; herhangi bir kamu ofisi ya da siyasi parti adaylığı bulunanları; kamu örgütlenmesi üyelerini; uluslararası organizasyon görevlilerini ya da çalışanlarını; uluslararası hâkimleri ya da çalışanlarını ve son olarak hükümet kontrolü veya mülkiyeti altındaki kurumları altındaki şirketlerin çalışanlarını kapsamaktadır.
Buna ek olarak, bir Toros çalışanının, üçüncü bir tarafa parasal ya da herhangi bir avantaj sağlayacak bir karar almasından dolayı rüşvet alması veya herhangi bir menfaat sağlaması kesinlikle yasaktır.
Rüşvet ve etki altında yapılan işlem için geçerli olan yasaklar hem bunu teklif eden hem de kabul edip uygulayan için geçerlidir. Uygunsuzluk göstergesi olarak bu tarz bir istek ya da teklif yeterlidir. Uygunsuz avantaj sağlanan durumun vuku bulmasının ön koşulu, buna niyetli insanın bunu hayata geçirmesi değildir.
Tedarikçi, danışman ya da alt yükleniciler gibi Toros tarafından iş verilmiş üçüncü taraflar tarafından gerçekleşen rüşvet veya herhangi bir usulsüz hareketten dolayı Toros suçlu bulunabilir. Bu sebeple Toros tıpkı kendi yaptığı ve yapacağı gibi, iş yaptığı üçüncü taraflardan rüşvet ve yolsuzluk konusunda risk azaltıcı önlemler alınmasını beklemektedir.
Kolaylaştırıcı ödemeler, hukuki kanallar tarafından zorunlu idari prosedürleri ve formaliteleri hızlandırmak için yapılan ödemelerdir. Bu tarz ödemeler yozlaşmalara sebep olabilir ve her ne kadar bazı ülkelerde mevzuat ihlali olarak görülmese de çoğu ülkede yasadışıdır. Herhangi bir
ikilemi önlemek adına Toros prensipte bu tarz ödemeleri yasaklamıştır. Ancak, eğer bir kişi kendisinin ya da başkasının hayatının ya da sağlığının tehlikede olduğunu düşünüyorsa bu tarz ödemeler kural ihlali olarak sayılmayacaktır. Bu tarz ödemeler muhasebede doğru bir şekilde kaydedilip mümkünse öncesinde, her halükârda derhal Uyum Görevlisi’ne bildirilecektir.
Xxxxx rüşvet ve yolsuzlukla mücadele esaslarına uyulduğu için iş kaybı ya da ticari unvan zedelenmesi yaşasa bile hiçbir çalışanına ceza veya yaptırım uygulamayacaktır.
3.2. Xxxxxxxxx, Yemekler ve Ağırlama
Xxxxx, Toros çalışanları ve Toros adına/ile/için hareket edenler tarafından alınan iş kararlarının - temel olarak rekabet, performans, kalite ve uzmanlık içerikli - herhangi bir kişisel kazanç ya da çıkar çatışmasına sebebiyet vermeyeceğinden emin olmayı hedefler.
Bir iş kararını etkilemek veya bir avantaj elde etmek için hiçbir şekilde hediye verilmesi ya da herhangi bir ağırlama yapılması durumu söz konusu olamaz. Aynı durum hediye alınması ya da ağırlanma için de geçerlidir.
Toros çalışanları, Şirket ile iş ilişkisi içerisine giren kişilerin işle ilgili alınacak kararları etkilemek amacıyla yapabileceği hediye, para, borç, davet ya da buna benzer bir özel muamele teklifinin, aile üyelerinin ya da yakınlarının da kabul etmesine ve aile üyeleri ve yakınlarının da bu kişilere benzer tekliflerde bulunmasına izin vermemelidir.
Bu sebeple Toros çalışanları ve Toros adına hareket edenler tarafından, Tekfen Grubu ilgili yönetmelik ve prosedürlerinde belirlenen onay sınırlarını aşan, kişinin iş yapma şeklini etkileme ihtimali olacak veya çıkar çatışması yaratacak nitelikteki bir avantajın herhangi bir şekilde, doğrudan veya dolaylı olarak üçüncü kişilere sağlanması, menfaat içeren bir amaç için herhangi bir hizmet, hediye, davet, nakit veya borç dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak üzere ödeme veya değerli varlık kabul edilmesi, önerilmesi veya bu tarz herhangi bir girişimde bulunulması yasaktır.Sosyal etkinlik ya da yemek gibi ağırlama teklifleri açık ve adil bir iş ilişkisi olduğu durumlarda kabul edilebilir. Yapılan ağırlamanın masrafı olabildiğince az tutulmalı ve ağırlanan kişilere ilişkin bilgiler dokümante edilmelidir. Toros çalışanları için bu tarz ağırlamalar esnasında ortaya çıkabilecek seyahat, konaklama ve benzeri giderler, Toros tarafından ödenmelidir. Hediye, ağırlama ve benzeri avantajları sağlanmak veya bu avantajlardan faydalanmak için öncesinde Tekfen Holding tekdüze yöntemleri kapsamında gerekli onayların alınması gerekmektedir.
3.3. Kamu Görevlilerine Yaklaşım
Toros hiçbir şekilde direkt ya da dolaylı ödemelere, nakit ya da başka türlü, hediye, söz ya da başka bir avantaj sağlanmasına ve bunların doğrudan ya da bir aracı, bir aracının yakın bir aile üyesi ya da bir acenta üzerinden, herhangi bir kamu görevlisi, siyasi parti ya da üçüncü tarafa, yasanın çiğnenmesine sebep olacak, hediye, menfaat veya bunlara ilişkin söz verilmesine izin vermez.
Bu kurallara, sadece bunlar ile sınırlı kalmamakla birlikte, UK Bribery Act 2010, US Foreign Corrupt Practices Act (FCPA), OECD yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesiyle mücadele, BM yolsuzluk karşıtı toplantılar veya Toros’un faaliyet gösterdiği veya iş ilişkisi bulunan ülkelerdeki kara paranın aklanması karşıtı, yolsuzluk karşıtı veya çıkar çatışması karşıtı tüm yasalar dâhildir.
“Yakın aile üyeleri” içine eşler, partnerler, çocuklar (biyolojik ya da evlat edinilmiş), torunlar, ebeveynler, dede-nine, kardeşler, kardeşlerin eşleri ve çocukları ya da herhangi bir ev sakini -bu terim kısıtlayıcı bir şekilde yorumlanmamalıdır- dâhil edilir. Bu sebeple uzak bir akrabanın herhangi bir devlet görevlisine yaptığı ödemeler de suç sayılabilir. Herhangi bir şüphe durumunda Uyum Görevlisinin görüşü alınmalıdır.
Yukarıda yer alan bilgiler ışığında Toros çalışanları ve Toros için/ile/adına hareket edenler dâhil olmak üzere iş anlaşmalarına yön vermesi için ya da herhangi bir sebeple kaydedilmemiş varlık yaratan hediye, para, rüşvet ya da komisyon ve “değeri olan” herhangi bir şey almamalı ve vermemelidir.
Toros yolsuzluk karşıtı kanunları çiğnemiş herhangi bir kişi ile kesinlikle iş yapmamalıdır.
“Değeri olan” teriminin içine, mal, hizmet ve nakit olmayan menfaat ya da avantajlar dâhildir. Ayrıca, yazanlar ile kısıtlı olmamakla birlikte, nakit ya da nakit değeri olan, gayrimenkul alışı/satışı, şişirilmiş veya düşürülmüş fiyatlardaki hizmetler, ağırlama, araba, mücevher, ev eşyaları, seyahat, borç, borç senetleri ya da hisseleri dâhildir. Değeri olan bir şey aynı zamanda maddi değeri olmayan menfaatler için de geçerli olabilir. Buna örnek olarak içeriden alınan bilgi, hisse tüyoları ya da yasal olmayan bir şekilde bir işin ayarlanmasına ya da sonuca varmasına aracılık yapmak da dâhildir.
Kamu görevlileriyle ilişki tesis edilirken, gerekli özen mutlaka gösterilmelidir.
Toros, bu Kurallar dâhilinde olmayan hiçbir hediye, ödeme ya da değerli şeyin Kamu Görevlileri’ne
teklif edilmesine izin vermez.
Toros aşağıdaki koşulların oluşması durumunda Kamu Görevlileri’nin yasal olan masraflarını karşılayabilir:
• Yapılacak iş’in teşvik, tanıtım, ürünlerin veya servislerin sunumu veya,
• Hükümet ya da hükümet organı ile yapılan anlaşmanın doğru bir şekilde uygulanması ya da işletimi.
Bu tarz masraflara, Toros ve ilgili kamu kuruluşu arasında yasal bir bağlantı ve yasal bir neden var ise, makul koşullar dâhilinde Toros’un ofis ve tesislerine yapılan seyahatler, ağırlama ya da eğitim masrafları dâhildir.
Kamu Görevlileri’ne yapılan ikram harcamaları burada yazan kurallar ile ilgili şüpheli bir durum yaratıyorsa Uyum Görevlisi’ne ya da Şirket yönetimine danışılmalıdır.
Kamu Görevlisi ile ilgili yapılacak masraf, Kamu Görevlisi’nin işverenini bağlayan yolsuzluk karşıtı yasaları çiğniyorsa, ya da yapılacak masraf kamu tarafından rüşvet ya da usulsüz ödeme gibi algılanacaksa, onaylanmaz.
3.4. Sosyal Yatırımlar, Hayır İşleri ve Siyasi Yardımlar
Sosyal yatırım, kamu ya da üçüncü bir taraf için sosyal ve/veya parasal getiri doğuracak bir yatırımdır.
Yardım amaçlı katkılar hayır işi, eğitim, bilim ya da sanat amaçlı kurumlara yardım kaydı altında yapılan katkılardır.
Her ne kadar sosyal ve yardım amaçlı katkılar yasal ve uluslararası iş çevreleri tarafından kabul edilen katkılar olsa da, yolsuzluk riskine karşın dikkatlice incelenmelidir. Hiçbir koşul altında sosyal ya da yardım amaçlı katkı, Xxxxxx adına, bir kurumu ve özellikle bir kamu görevlisini etkilemek, karar vermesi ya da kararını geri çekmesi için yapılamaz.
Xxxxxx tarafından, her koşulda yapılan bir sosyal ya da yardım amaçlı katkının bir kamu görevlisine kişisel olarak doğrudan ya da dolaylı menfaat sağlamadığından emin olmak için bir “Liyakat Değerlendirmesi“yapılmadır ve eğer böyle bir durum varsa bağış yapılmamalıdır.
Toros ve iştirakleri için hazırlanan yıllık sosyal veya yardım amaçlı yatırım ve katkı planı Uyum Görevlisi’ne ve Yönetim Kurulu’na onaylatmalıdır. Bu plan dışında kalan hiçbir sosyal veya yardım amaçlı yatırım ve katkı yapılmamalıdır.
Yapılan bütün sosyal ve yardım amaçlı katkılar, Xxxxx’xx katkılarını, diğer katılımcıların katkılarını, projenin amacıyla birlikte menfaatlerini, zaman çizelgesini ve maliyetlerini içeren yazılı bir kontrata dayanmalıdır. Söz konusu kontrat içerisinde yolsuzluk karşıtı maddeler olmalı ve Uyum Görevlisi ile Hukuk Departmanı tarafından içerisine gerekli denetim maddeleri eklenerek onaylanmalıdır.
Toros çalışanları, görevlileri, şubeleri ve iştirakleri ile Toros adına/için/ile hareket edenler dâhil olmak üzere hiçbir siyasi yardım yapmamalı ya da siyasi bir kişiyi ya da partiyi desteklememelidir.
3.5. Nakit Kasa Hareketi
Xxxxx nakit kasa hareketlerini kontrol etmek, kaydetmek ve raporlamak için bir mekanizma üretmeli ve çalıştırmalıdır. Prensipte her işlem kontrol edilmeli ve kayıt altına alınıp, raporlanmalıdır.
Nakit kasa hareketlerinin kontrol edilmeden kullanılması yüksek yolsuzluk riski taşımaktadır.
Bu riski azaltmak için Toros, nakit kasanın kullanımı ve ilgili muhasebe kayıtları üzerinde güvenilir bir kontrol mekanizması yaratmalıdır.
Nakit kasa hareketleri, sadece, elektronik ödeme ya da banka transferleri mümkün olmadığında kullanılmadır. Tüm nakit kasa hareketleri tutarsal değerlerine bakılmaksızın muhasebe hesabına kaydedilmeli ve harcamanın amacını açıkça gösteren orijinal faturalarıyla karşılaştırılmalıdır.
Avansa ilişkin nakit kasa hareketlerinin hepsi, talep edenin talep sebebi ve tahmini ödemenin miktarını yazılı bir şekilde açıklayan talep formuna dayanmalıdır. Yazılı talep formu aynı zamanda talep edenin yöneticisi tarafından da onaylanmalıdır.
Bütün nakit kasa harcama masrafları, harcamaların orijinal makbuz ya da faturaları ile birlikte kayıt altında tutulmalıdır.
4. Çalışanların Görevleri ve Sorumlulukları
Toros çalışanları, işbu Toros İş Etiği Kuralları ile Tekfen Grubu İş Etiği Kuralları’nı okuyup anladıklarını ve bu kurallara uyum sağlayacaklarını kabul eden anket formunu yıllık olarak doldurup, imzalar. Toros çalışanlarının bu formu doldurarak bir önceki mali yıl içerisinde, Toros İş Etiği Kuralları ile Tekfen Grubu İş Etiği Kurallarına uygun davranıp davranmadığını beyan etme zorunluluğu mevcuttur. Kuralları anlamamak ya da taahhütname imzalamamak, uyumsuz davranışa bir mazeret sayılmayacaktır.
4.1. Bireysel Etik Kuralları
Xxxxx, Xxxxxx adına çalışan herkes için yüksek etik standartlar belirlemiştir. Bireyler yasalara ve düzenlemelere sadık kalmalı ve görevlerini ifa ederxxx Xxxxx tarafından belirlenen gereklilik ve standartlara uyum göstermelidir.
Xxxxx, çalışanlarından çalışmaları esnasında yüksek derecede nezaket ve saygı göstermelerini beklemektedir. Her çalışan çalışma ortamını, çalışanları ya da Şirketi kötü etkileyebilecek olumsuz davranışlardan kaçınmalıdır. Bu davranışlara her türlü ayrımcılık, taciz ya da çalışanların kendilerini değersiz, tehdit altında ve kötü hissetmelerine sebep olabilecek davranışlar dâhildir. Bütün Toros çalışanları, aracı ve temsilcileri, bulundukları ortamın kültürel ve geleneksel gerekliliklerine saygı göstermelidir.
4.2. Sağlık, Güvenlik ve Çalışma Ortamı
Toros, bütün operasyonlarında güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamakta ve faaliyet gösterdiği her yer ve tesiste bunu uygulamaya çalışmaktadır. Bu standartlar, Toros Sağlık Emniyet Çevre (SEÇ) Prosedürü’nde belirtilmiş ve bu standartlara, çalışan tüm personelin, alt yüklenicinin ve tedarikçinin Toros tesislerinde uyması beklenmektedir. Kaza sayısını sıfıra indirmek için yüksek riskli aktivitelere özel dikkat göstermek gerekmektedir. Bu yaklaşım yönetici ve çalışana verilen yoğun eğitimler ve bu standartlardan sapmalara sıfır tolerans gösterilerek desteklenmeye çalışılmaktadır.
Sağlık ve güvenlik risklerini azaltmak için alınan önlemler bütün tesislerde uygulanmaktadır. Bu önlemler, farklı iş ortaklarıyla kurulan operasyonlarda da alınmaktadır.
Toros, faaliyet gösterdiği her yerde mevcut çevre kanunları ve yönetmeliklerine bağlılığını göstererek, faaliyetlerinin çevreye olan etkisini azaltmayı, minimize etmeyi veya engellemeyi amaçlar. Bu bakımdan, ilgili yerel ve uluslararası kanun, yönetmelik ve sözleşmeler, Toros tarafından takip edilmektedir. Bu taahhüt Toros’un çalışanları ve Toros adına/için/ile hareket edenler için de geçerlidir.
Toros olarak, SEÇ konularındaki öncelikli hedefimiz; bir şahıs ya da mülkiyetin kazaya ve zarara uğramaması ve çevrenin hasar görmemesidir. Toros, yüksek güvenlik standartlarına bağlı kalarak saygınlık kazanmış bir kurumdur. Bu itibarı sürdürmek ve yüksek güvenlik standartlarını korumak için Toros, tüm çalışanlarından işyeri ve çevresinde kendi güvenlikleri adına sorumluluk almalarını beklemektedir. Bu sorumluluğu gösterecek çalışanlar, iş ortakları, tedarikçiler ve taşeronlar/yükleniciler dahil Toros adına/için/ile hareket edenler;
• Tüm şirket ve proje güvenlik politikaları, prosedürleri, kuralları ve talimatlarına uymalı,
• Gerektiği durumda ya da istenildiğinde kişisel koruyucu ekipman kullanmalı,
• İş yerindeki acil durum prosedürleri konusundaki yazılı talimatlara hâkim olmalı,
• Alkol, uyuşturucu ve madde etkisinde (reçetesiz verilmiş ya da hukuka aykırı ilaç) olmadığından emin olmalı,
• Çalışırken, işle alakalı ve izin verilen haller dışında alkol veya herhangi bir çeşit uyuşturucu madde tüketmemeli,
• Güvensiz koşullarda çalışılıyor ise anında çalışmayı durdurmalı,
• Tüm güvensiz çalışma koşullarını, güçlükle veya son anda önlenen veya oluşan kazaları, yaralanmaları veya hastalıklar ile ilgili durumları zamanında ilgili müdür veya yöneticiye raporlamalıdır.
Toros, çevreyi korumak için önleyici ve sürdürülebilir tedbirler alarak faaliyetlerinin çevresel etkilerini en aza indirmeyi hedeflemektedir. Çalışanlar ve Xxxxx adına/için/ile hareket edenler mutlaka;
• Tüm çevresel prosedür ve yönetmelikleri bilmeli ve çalışmalarının mevcut standartlara uyumlu olduğundan emin olmalı,
• Çevreye zarar verebilecek tüm durumları ilgili danışman veya yöneticilere zamanında rapor
etmeli,
• Kendi alanları içerisinde bulunan faaliyetlerin çevresel etkilerini en aza indirmeyi
xxxxxxxxxxx,
• Şirket kaynaklarını verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanmalıdır.
Toros, bir SEÇ Yönetim Sistemi oluşturmuş olup, ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi, OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 27001:2013 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, ADR (Uluslararası Karayollarında Tehlikeli Maddelerin Taşıması Avrupa Sözleşmesi) ve IMDG (International Maritime Dangerous Goods) Certified ve SEVESO – Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğe Uyum belge ve sertifikalarına sahiptir.
4.3. Çıkar Çatışmaları
Toros çalışanları, iş anlaşmalarında daima Şirket’e sadık olmalı ve bütünlük içinde hareket etmelidir. Çalışanlar diğer şirketlere, organizasyonlara ya da kişilere, Şirketin aleyhinde kullanılabilecek hiçbir avantaj sağlayamaz. Toros çalışanları, görevlerini yerine getirirken, çıkar çatışması yaratacak veya çıkar çatışması olarak algılanabilecek ve kendi yargı veya hareket özgürlüklerini olumsuz etkileyecek tüm ilişkilerden kaçınır.
Hiçbir Toros çalışanı, Uyum Görevlisi ya da yöneticileri aracılığı ile Şirkete önceden bilgi vermeden, doğrudan ya da dolaylı bir şekilde maddi çıkarı bulunan eş, partner, biyolojik ya da evlatlık çocuklar gibi birinci derece akrabalar, torun, ebeveyn, büyükanne ve büyükbabalar, kardeşler ya da kardeşlerin çocukları, hane halkı veya herhangi yakın olduğu biriyle çalışmamalı ya da müşterisi olmamalıdır.
Toros çalışanları, iş bütünlüğünü ve güvenini sarsacak hiçbir faaliyet veya anlaşma içinde bulunmamalıdır. Kendini bir çıkar çatışması durumunda bulan çalışan, üst yöneticisiyle irtibata geçmeli ve Uyum Görevlisi’ni konu hakkında bilgilendirmelidir. Çalışan, üst yönetici ve Uyum Görevlisi ile ortaya çıkan çıkar çatışmasının nasıl ele alınacağını değerlendirmelidir.
Çalışanlar, sahip oldukları Toros varlıklarını veya pozisyonları sayesinde edindikleri bilgileri, kişisel çıkar sağlamak ya da Toros ile rekabet yaratmak amacıyla kullanamaz. Çıkar çatışmasına sebep olabilecek her durum üst yönetime raporlanmalıdır.
Aşağıda yer alan konular ile sınırlı olmamak kaydı ile, çıkar çatışması doğurabilecek konular aşağıdaki gibidir;
• Çalışanın, Şirket için çalışmaya devam ettiği sırada bir rakip ya da potansiyel rakip firma, müşteri, tedarikçi ya da taşeron/yüklenici firma veya iş ortağı tarafından, çalışan ya da yakın aile üyesi sınıfına giren eş, partner, biyolojik ya da üvey çocuk, torun, ebeveyn, büyükanne ya da büyükbaba, kardeş ya da kardeşinin çocuğu veya herhangi başka bir hane halkı üyesi tarafından rolün şekline bakılmaksızın işe alınması ya da danışmanlık yapması,
• Toros’a rakip şirketlerin yönetim kurulunda bulunması veya bu şirketlerde yönetici olarak çalışması,
• Rakip şirket, tedarikçi veya taşeron/yüklenici firmalarda kendisinin veya akrabalarının herhangi bir menfaati bulunması veya bu şirketlerin sahibi olması,
• Şirket ile alakalı faaliyetlerden kişisel çıkar, finansal fayda ya da potansiyel kazanç sağlaması,
• Eş, ortak, biyolojik ya da üvey çocuk, torun, ebeveyn, büyükanne ya da büyükbaba, kardeş ya da kardeşinin çocuğu veya herhangi başka bir hane halkı üyesi tarafından sahip olunan veya kontrol edilen firmalar ile iş ilişkisinde bulunması,
• İş Etiği Kurallarının izin verdiği kapsam dahilinde olmadıkça, müşteri/potansiyel müşteri, rakip ya da tedarikçiye hediye, indirim, iyilik veya hizmet teklif edilmesi veya bu yönde gelen tekliflerin kabul edilmesi.
“Akrabalar” ve “aile üyeleri”, aşağıdakilerle sınırlandırılmadan, örneklendirilmiştir:
Eş, ebeveyn, kardeş, büyükanne, büyükbaba, çocuk, torun, üvey anne veya baba, aynı cinsiyetten olan veya olmayan hayat arkadaşı, akraba olarak kabul edilir. Ayrıca, çalışan ile yaşayan veya ekonomik bağlılığı bulunan her kimse aile üyesi sayılır.
Yukarıda açıklanan aile üyeleri tanımının ötesinde, çalışanlar Şirket’in çıkarlarına ters düşecek hiçbir ilişkiye girmemeye ve müdahale etmemeye özen göstermelidir.
4.4. Diğer Görevler
Xxxxx adına çalışan kişilerin Toros ile rekabet eden diğer firmalarda görevli/çalışıyor olması, danışmanlık veya sair ilişki içerisinde yer alması durumunda, bu durum gecikmeden Toros
yönetimine yazılı olarak bildirilmeli ve Toros yönetiminden yazılı onay alınmalıdır. Şirketin, bir çıkar çatışması doğduğunu veya çalışanın Şirket’e karşı yükümlülüklerini yerine getiremez hale geldiğini tespit etmesi durumunda, onay verilmeyecektir veya geçmişte verilen onay iptal edilecektir.
4.5. Eşitlik ve Çeşitlilik
Toros hiçbir çalışanının cinsel, fiziksel, psikolojik tacize, baskıya ya da zorbalığa maruz kalmasına müsaade etmez. Performans değerlendirme görüşmeleri esnasında çalışana karşı küfürlü veya uygunsuz dil kullanılması da ayrıca yasaktır.
Taciz, işyerinde çalışanı rahatsız eden, küçük düşüren ve inciten, istenmeyen ve karşılıksız kalan davranış biçimidir. Taciz aşağıdaki kişiler arasında yaşanabilir:
• Bir çalışan ve yöneticisi,
• İş arkadaşları,
• Çalışan ve işyerindeki herhangi bir kişi.
Eğer karşılık bulmuyor ve hoş karşılanmıyorsa, aşağıda verilen örnekler taciz örneği olabilir:
• Fiziksel temas veya cinsel talepler,
• Israrla takip etme (stalking),
• Cinsel imalı ısrarlı bakışlar,
• Israrlı sözlü taciz veya tehdit,
• Israrla bir bireyin işine, çalışma alanına, eşyalarına veya kişisel malzemelerine müdahale,
• Mevzuat ve içtihatların belirleyeceği diğer hususlar.
Bir kişiye veya gruba yönelik oluşabilecek diğer taciz şekilleri:
• Şakalar, onur kırıcı veya küçük düşürücü yorumlar,
• Aşağılayıcı ya da küçük düşürücü mimik ve el hareketleri,
• Küçük düşürücü görsel veya yazılı materyallerin işyerinde dolaşması ve teşhir edilmesi,
• Mevzuat ve içtihatların belirleyeceği diğer hususlar.
Farklı özgeçmiş, eğitim ve kişisel gelişime sahip çalışanları olması Toros’un önemli bir varlığıdır. Faaliyet gösterdiği pazar ve toplulukları yansıtan ekipler kurarak bu farklılıkları tanır. Xxxxx, tüm nitelikli çalışan ve adaylarına eşit istihdam fırsatı sunmayı taahhüt eder.
Toros çalışanları yaş, ırk, cinsiyet, etnik köken, milliyet, din, sağlık, sakatlık, medeni hal, cinsel yönelim, siyasi veya felsefi görüş, sendika üyeliği konularında ayrımcılığı yasaklayan tüm yasa ve yönetmeliklere uymak zorundadır.
Eğer bir çalışan herhangi bir istismara maruz kalır ya da gözlemlerse, bunu İnsan Kaynakları yönetimine bildirebilir. İyi niyetle böyle bir bildirim yapan hiçbir çalışan hakkında olumsuz bir aksiyon alınamaz.
İşe alma süreci tamamen adayın nitelik ve özellikleri çerçevesinde değerlendirilmektedir.
Ücretler, Şirket’in ilgili politika ve standartlarının yanı sıra çalışanın Şirket’e katkısına göre
belirlenir.
Toros, herhangi bir ayrım yapmadan tüm bireylere saygı gösterir; eşitlik ve çeşitliliğe dayanan pozitif bir çalışma ortamı sağlamak için aktif çaba harcar. Ancak, bazen eşitlik ve çeşitliliği yakalamak için pozitif ayrımcılık yapabilir.
4.6. Yasaklı Maddeler
Çalışanın Şirket adına çalıştığı sürede alkol dâhil olmak üzere herhangi bir uyarıcı madde etkisi altında olması yasaktır.
Hiç kimse kuralları ihlal ederek uyarıcı madde veya alkol kullanmamalı veya başkasını kullanmaya teşvik etmemelidir.
4.7. Kişisel Bilgilerin Gizliliği ve Mahremiyeti
Gizli veya çok gizli bilgilerin tarifi ve örnekleri, “Doküman Yönetimi ve Arşiv TDY”de (TEKFEN- GRP-TDY-025) verilmiştir. Bu sınıfta yer alan bilgilerin, “Bilgi Güvenliği ve Bilgi Sistemleri” TDY (TEKFEN-GRP-TDY-016) uyarınca korunması esastır.
Toros, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca tüm yükümlüüklerini yerine getirmekte olup, kişisel verilerin korunması ve gizlilik politikasıdiğer aydınlatma form ve beyanları xxxxx://xxx.xxxxx.xxx.xx/xx/xxxxx-xxxxxxxx/xxxxxxx-xxxxxxxxx-xxxxxxxxx linkinde yer almaktadır.
Toros kişisel bilgilerinin gizliliğine ve mahremiyetine saygı duyacağını taahhüt eder. Kişisel bilgiler sadece Şirket’in etkili bir şekilde işlemesi veya yasaların gerekliliği doğrultusunda talep edilir ve saklanır. Bu ilkeye bağlı olarak Toros, bireyin gizlilik hakkına saygı duyar ve bireyin iş dışındaki yaşantısı ile iş performansını olumsuz etkilemediği veya Şirket’in itibarını ve ticari çıkarlarını etkilemediği sürece ilgilenmez.
Aşağıdaki temel kurallar çalışan veya Toros adına hareket eden herkes tarafından uygulanmalıdır:
• Toros, çalışanlarının ve Toros için /ile /adına hareket edenlerin Toros’un Bilgi Güvenliği Politikasına uyum sağlamalarını talep edeceğini taahhüt eder.
• Kişisel bilgilerin gizliliği sağlanır ve bu bilgilere ihtiyacı olan yetkili kişilerin erişimi sınırlandırılır,
• Kişisel bilgiler sadece adil ve dürüst bir şekilde belirli amaçlar doğrultusunda kullanılır,
• Yasal, mevzuata dayalı veya ticari ihtiyaçları gerçekleştirmek için toplanan kişisel bilgiler
gerektiğinden fazla tutulamaz,
• Yurtdışına kişisel bilgi aktarımı yaparken gizlilik yasaları hakkında bilgi sahibi olunur ve gerekirse bu konuda danışmanlık alınır,
• Bireyler hakkında yazılı yorum yaparken objektif olunur (işe alım görüşmesinin sonucu dâhil) ve yorum içeren belgelerin ortaya çıkma ihtimali göz ardı edilmez. Tüm kişisel bilgiler insan kaynakları görüşleri dâhil olmak üzere amacına uygun, doğru ve meşru olmalıdır,
• Elektronik medya kullanılırken dikkatli olunmalıdır. Bilgisayar veya diğer elektronik cihazlarda oluşturulan ve depolanan bilgiler her zaman güvenli veya gizli olmayabilir. Ayrıca, kanun ve yönetmelikler sebebiyle, önceden haber verilmeksizin bu bilgilere erişilebilir, izlenebilir ve incelenebilir.
Çalışanlar veya Toros adına hareket edenlerin asla yapmaması gerekenler:
• Geçerli bir neden ve erişim izni olmaksızın kişisel bilgileri edinmeye çalışmak,
• Uygunluğundan emin olmadan Şirket içi veya Şirket dışından birine kişisel verilerin iletilmesi.
5. Şirket Varlıklarına Karşı Sorumluluk
5.1. Varlıkların Korunması
Şirket bilgisayarı, şirket cep telefonu, internet ve e-posta hesapları kullanımında Tekfen Holding “Bilgi Güvenliği ve Bilgi Sistemleri TDY”ye (TEKFEN-GRP-TDY-016) ve “Sosyal Medya Kullanımı TDY”ye (TEKFEN-GRP-TDY-022) uygun davranmak esastır.
Her bir Toros çalışanı Şirket varlıklarının kötüye kullanılmadığı ve israf edilmediğinden emin olmakla yükümlüdür. Şirket varlıkları fiziksel mülklerin yanı sıra, zaman, tescilli bilgiler, şirketin imkanları, şirket fonları ve şirket malzemelerinden oluşmaktadır. Toros çalışanları, Tekfen Holding Tekdüze Yöntemlerine uygun olarak her zaman;
• Kullanılan veya erişimi olunan mal ve eşyaların zarar görmediği, kötüye kullanılmadığı ve israf edilmediğinden emin olmalıdır,
• Sorumluluklarını yerine getirmek için gerekli zamanı harcamalıdır,
• Şirket’in gizli ve özel bilgilerini, mülk bilgilerini ve fikri mülkiyet haklarını korumalıdır,
• Fırsatlar ortaya çıktığında Şirket’in yasal faaliyet çıkarlarını korumak için çaba sarfetmelidir,
• Şirket’in varlıklarını koruyup, bu varlıkları amacına uygun şekilde kullanmalıdır,
• Şirket varlıklarını kendi kişisel çıkarları veya şirket çalışanları hariç birinin çıkarları için kullanmamalıdır,
• Şirket varlıklarını kullanırken sağduyulu olmalıdır. İş yerinde nadiren kişisel telefon görüşmeleri veya e-posta yazışmaları kabul edilebilir, ancak aşırı miktarda kişisel kullanım, varlıkların suiistimali kapsamına girer,
• Şirket politikası, şirket arabası, cep telefonuya da kablosuz iletişim cihazı gibi belirli varlıkların ek olarak kişisel kullanımına da izin verebilir. Çalışanlar her zaman ilgili Tekfen Holding Tekdüze Yöntemlerini ve şirket politika ve prosedürlerini takip etmeli ve şirket varlıklarını amacına uygun kullandığından emin olmalıdır.
Şirket varlıklarının çalınması, hırsızlık gibi Şirketten ürün, ekipman ya da bilgi çalmak ya da çıkarmak veya zaman ve masraf raporlarının manipülasyonuyla zimmete para geçirmek, iş sözleşmesinin iptal edilmesine ve cezai soruşturma açılmasına neden olabilir. Şirket, çalışanları arasındaki hırsızlık olaylarına da Şirket varlıklarının çalınmasına uyguladığı yaptırımları uygular.
Çalışanın iş dışında Şirket varlıklarını kullanması -Şirkete ait bir malın iş dışında kullanılması veya kişisel çıkar sağlamak için şirket materyalinin kullanılması gibi- için Uyum Görevlisi’nden yazılı onay alınması gerekmektedir. Bu varlıkların iş dışı kullanımının devam ettiği durumda ilgili onay her yıl alınmalıdır.
Zaman, Ekipman ve Diğer Varlıkların Kullanımı:
• Çalışan, çalışma saatleri içinde sorumluluklarını yerine getirmesine engel olabilecek kişisel faaliyetlerde bulunmamalıdır,
• Çalışan, Şirket bilgisayarları ve ekipmanlarını kullanarak iş ile ilgisi olmayan ticari veya yasal ya da etik olmayan aktivitelerde (kumar oynamak, cinsel, şiddet veya diğer uygunsuz içerikli sitelere girmek veya diğer aykırı konular) bulunmamalıdır,
• Çalışan, Şirket’te bulunduğu pozisyon ile ulaştığı ya da Şirket varlıkları ve bilgileri ile elde ettiği edinimleri, finansal kazanç elde etmek için kullanmamalıdır.
Şirket Varlıklarına Örnekler:
• Para
• Sabit kıymetler
• Çalışanın şirkette geçirdiği zaman ya da ürettiği ürün
• Bilgisayarlar, bilgisayar sistemleri ve yazılımları
• Telefonlar
• Kablosuz ve mobil iletişim cihazları
• Fotokopi makinaları
• Yazıcılar
• Şirket araçları
• Mülk bilgileri
• Şirketin tescilli markaları
5.2. Doğru Bilgi, Muhasebe ve Raporlama
Yatırımcıların, kredi verenlerin ve diğer hissedarların Toros’un finansal muhasebe ve raporlamasından yasal olarak menfaatleri vardır. Finansal muhasebe ve raporlamaya olan güvenilirlik, muhasebe kayıtlarının doğruluğu, bütünlüğü ve güncelliğine bağlıdır.
Bu nedenle, Toros şirket bilgilerini doğru, objektif ve dürüst şekilde raporlamaktadır. Bu bilgiler finansal ve finansal olmayan kayıtları içerir, doğru oluşturulan her türlü bilgi, işlem ve olayları yansıtır. Toros, yürürlükteki kanun ve ilgili Şirket prosedürlerine uygun olarak yazılı ve elektronik bilgileri oluşturur, korur ve yok eder. Yanlış veya yanıltıcı kayıtlar ya da çarpıtılan gerçekler mazur görülmez. Toros, hiçbir şekilde bu tarz hilelere hoşgörü göstermez.
Toros kayıt tutma, tespit ve gerekli durumlarda raporlama açısından yürürlükteki tüm yasa ve düzenlemelere uyum gösterir. Bu düzenlemelere Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ve Toros’un faaliyet gösterdiği ülkelerdeki Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri (GAAP) dahildir. Toros’un ilkesi, faaliyetleri ve faaliyetlerindeki performans ve sonuçlar hakkında her zaman dürüst, açık ve şeffaf olmaktır.
5.3. Belgeleme ve Arşivleme
Toros, gizlilik yükümlülüklerine saygı duymakla beraber tüm iş ilişkilerinde şeffaflık ve doğruluğu esas alır. Bu nedenle çalışanlar, kendi görev ve sorumlulukları çerçevesinde, Toros’un iş ve iş ilişkilerinin kayıtlarını tutmakla sorumludur. Hiçbir yanlış, yanıltıcı ya da asılsız muhasebe kaydı Xxxxxx’xx defter ve kayıtlarına giremez. Tüm mali işlemler tam ve eksiksiz şekilde Toros’un muhasebe kayıtlarına girilmiş olmalıdır.
Çalışanlar hiçbir zaman Toros’un bir dava, devlet veya düzenleyici tarafından yürütülen bir soruşturma ile ilgili mülk ve bilgilerini gizlemek, değiştirmek ya da yok etmek gibi hareketlerde bulunmamalıdır. Bu gereklilik aynı zamanda ileride ortaya çıkması muhtemel olan dava veya soruşturmalarda da geçerlidir. Aynı şekilde çalışanların, onay almadan, belirtilen tarihlerden önce kayıtları silmesi veya yok etmesi de yasaktır.
5.4. Kamuya Açıklanmamış Bilgiye Dayalı Ticaret
İşin normal seyrinde, bir Toros çalışanının, halka açıklandığı takdirde hisse fiyatları, opsiyonlar ya da diğer menkullerin değerlerini etkileyebilecek bir bilgiye erişimi olabilir. Tekfen Holding halka açık bir şirket olduğu için, bilgi paylaşımı ve kullanımını düzenleyen menkul kıymetler ile ilgili kanun ve yönetmeliklere bağlıdır. Tekfen Holding’in hisse, opsiyon ya da başka bir menkul değerinin fiyatını etkileyebilecek bir bilgi, Şirket’in iç bilgisi olarak kabul edilir ve Toros ya da Tekfen Holding bunu paylaşana kadar gizli kalmalıdır. Bu bilgi kişisel kazanç için kullanılır ya da başkası ile paylaşılırsa, kanuna aykırı hareket edilmiş olunur.
Kanunun ihlaline verilen cezalar ağırdır ve hapis cezası da söz konusu olabilir.
Bu kanun aynı zamanda halka açık olan alt yükleniciler, tedarikçiler ya da herhangi bir iş ortağının halka açık olmayan bilgisinin kullanılması ya da paylaşılmasını da kapsamaktadır.
Başka şirketlerin hisse fiyatlarını etkileyebilecek bilgilere sahip kişiler, bu bilgileri sadece Toros ile
ilgili işi için ihtiyacı olan bireyler ve alakalı yönetim biriminden izni olan kişiler ile paylaşabilir.
Bu tarz bilgilerin avukat, bağımsız denetçi, vergi danışmanı, kredi kurumları ve finansal hizmet sağlayıcıları gibi kanun ile gizlilik kurallarına bağlı taraflar ile paylaşılması, tarafların bu bilgileri iş amaçlı kullanacağından dolayı izinsiz paylaşım sayılmaz. Bu bağlamda, bu bilginin paylaşıldığı taraf kanun tarafından ya da özel bir sözleşme ile gizlilik kanunlarına uymak yükümlülüğünde olmalıdır.
5.5. Bilgi ve Bilgi Teknolojileri Sistemleri
Bilgi, Bilgi Teknolojileri (“BT”) sistemleri ve özellikle internet hizmetlerinin kullanımı kişisel kullanım değil, iş ile ilgili olmak zorundadır. Toros’un BT sistemlerinde tutulan kayıtlar Toros’un kendi malı olarak kabul edilir. Bu sebeple bir kanunla veya anlaşmayla yasaklanmadığı sürece Toros’un bu tarz bilgilerin tamamına erişim hakkı vardır.
Tekfen Holding “Bilgi Güvenliği ve Bilgi Sistemleri TDY”ye (TEKFEN-GRP-TDY-016) uygun olarak çalışan, elektronik dosyalarının ve arşivinin bir düzen içerisinde tutulmasından sorumludur. Özel amaçlı kullanıma, kısıtlı olarak izin verilir. İllegal, rahatsız edici ve uygunsuz sayılan usulsüz içerikli, yasadışı, rahatsız edici ve/veya müstehcen fotoğraflar, mesajlar ya da dosyalar -ırkçı ya da cinsiyet ayrımcılığı veya cinsel içerikli olanlar dâhil- indirilmemeli, saklanmamalı veya yayınlanmamalıdır. Xxxxx fikri ve sınai haklar çerçevesinde yazılı materyal, fotoğraf ve yazılımlarda vuku bulabilecek telif hakkı problemlerine karşı gerekli kurallara tam bir uyum göstermektedir. Bu sebeple fikri ve sınai hakları ihlal edecek içerikli herhangi bir şeyi indirmek, saklamak ya da yayınlamak yasaktır. Bu hakları ihlal edecek herhangi bir yazılım kullanmak da ayrıca yasaktır.
6. Organizasyon, Sorumluluklar, Yürütme, Uygulama
6.1. Organizasyon
Bu kurallar Toros ile iş yapan çalışanlar, alt yükleniciler, tedarikçiler ve iş ortaklarından beklenen davranış biçiminin temel prensiplerini açıklar.
Şirket çalışanlarının bu kurallara yönelik farkındalığı ve prensiplerin sürdürülebilirliğinden emin olmak, Yönetim Kurulu’nun sorumluluğundadır. Bu dokümanın 6.4 numaralı bölümünde belirtilen maddelerin uygulanması için, Yönetim Kurulu bir Şirket Uyum Görevlisi ve Uyum Komitesi atar.
Uyum Komitesi, Uyum Görevlisi ile, kurula yılda iki kere olmak üzere uygulama ile ilgili rapor sunar ve gerekli değişiklikler ve geliştirmeler burada tartışılır.
6.2. Kişisel Sorumluluk
Her çalışan, bu belgede belirtilen kurallara ve tabi olunan kanun ve yönetmeliklere aşina olmalı ve görevlerini bunlara uyumlu şekilde yerine getirmelidir.
6.3. Yönetici Sorumluluğu
Yöneticiler sorumlu oldukları alanlardaki aktivitelerin bu dokümanda yazan kurallar çerçevesinde olduğundan emin olmakla yükümlüdür. Yöneticiler burada yazan kuralları çalışanlara iletmek, bu kuralların uygulanması ve yorumlanması konusunda çalışanları yönlendirmekle sorumludur.
6.4. Uyum Komitesi ve Uyum Görevlisi
Şirket, Yönetim Kurulu aracılığıyla “İş Etiği Kuralları ile Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Esasları” Politikası’nın uygulanmasını sağlayacak ve gözlemleyecek bir Uyum Görevlisi (“Uyum Görevlisi “) ve Uyum Komitesi (“Uyum Komitesi “) atar.
Uyum Komitesi, doğrudan Yönetim Kurulu’na rapor vermelidir. Uyum Komitesi, Uyum Görevlisi ile altı ayda bir Yönetim Kurulu’na bu kuralların uygulanması ve olası iyileştirmeler, güncellemeler ile ilgili bir rapor vermelidir.
Uyum Komitesi tarafından geliştirilen ve yayınlanan, Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış herhangi bir yönlendirme ya da prosedür, bu kuralların etkilediği herkes tarafından uygulanmalıdır.
6.4.1-Uyum Komitesi
a) Uyum Komitesi Oluşumu ve Çalışması
Komite, bir Yönetim Kurulu Üyesi, Hukuk Müşaviri, Uyum Görevlisi ve İç Denetim Yöneticisinden oluşacak ve Yönetim Kurulu Üyesi Komite Başkanı olacaktır.
Komite, Şirket’in faaliyet alanlarında kurumsal sorumlulukları ve uyum ile ilgili çalışmalarını denetlemek konusunda Yönetim Kurulu’na (“Yönetim Kurulu“) yardımcı olur.
Komite yılda en az iki (2) kez düzenli olarak planlı toplantı yapar.
Buna ilave olarak, Komite, üyelerin, ayrı ve özel olarak ele alınıp görüşülmesini istedikleri konular için gerekli gördüğünde toplanacaktır.
Görev ve sorumluluklarını yerine getirirken Komite, kendisine bağımsız danışma hizmeti temin etmek üzere danışman seçme, mevcut ile devam etme veya değiştirme yetkisine sahiptir.
Komite, Uyum Görevlisi ile toplantı notları ve kayıtları ile diğer faaliyetlerinin kayıtlarını tutacaktır, Komite’nin toplantı notları tüm üyelere dağıtılacaktır.
Komite toplantıları sonrası Komite Başkanı, Yönetim Kurulu’na Yönetim Kurulu Başkanı’nın istediği zamanlarda toplantı ile ilgili bilgi verecektir.
b) Uyum Komitesi’nin Sorumlulukları
Komite, Şirket’in yürütmekte olduğu faaliyetleri uygulamada olan standartlar, yasal iş hayatı eğilimleri ve kamu politikaları çerçevesinde kendi iş süreçlerine olası etkileri bakımından İş Etiği Kurallarına uygun ve uyum içerisinde yürütüldüğünü izlemekle yükümlüdür.
Komite bu kuralların uygulamaları ile ilgili olarak aşağıdakiler ile sınırlı kalmamak üzere uygun
tavsiyeler belirleyebilir;
• Uyum Görevlisi’nin sorumluluklarını tam yerine getirebilmesi için gerekli ve yeterli parasal ve diğer kaynaklar ile personel temini,
• Şirketi yönlendiren yazılı kurallar ve prosedürlerin uygulaması ile ofis ve diğer çalışanların günlük iş süreçlerinde bu personelin bunlara uygun yönlendirmesini sağlamak,
• Şirket’in hayır işleriyle ilgi desteklerini sağlayan sorumlu iş ortaklarının, Yönetim Kurulu üyeleri ile yöneticilerin, ofis personeli ve çalışanların ve şirketin diğer iş ortakları’nın eğitimini yaptırmak (Şu kadar ki Toros çalışanına, işe ilk girişte İnsan Kaynakları Bölümü tarafından, uyum ve etik kurallarına ilişkin eğitim verilir. İş Etiği Kuralları, Toros’un internet sitesi ile şirket içi intranetlerinde, çalışanlara ve üçüncü kişilerin erişimine açılır.)
• Yönlendirme ihtiyacı veya talebi olan ve uyum konuları raporlaması yapan ofis ve diğer çalışanların iş süreçlerinin yönetilmesi,
• Düzenli olarak Şirket’in uyum çalışmaları verimini ve ilgili risklerini belirlemek,
• Şirket’in bütün faaliyet sistemlerinde, süreçlerinde ve işlemlerinde izleme ve denetim işlerini
yapmak,
• Bildirim yapılan uyumsuz ve hatalı davranışları, olayları araştırmak,
• Disiplin tedbirleri ve teşvikler ile standartları geliştirmek,
• Yazılı kurallara gerekli revizyonlar yapmak ve
• Etik kültürü geliştirmek ve daha mükemmele getirmek için çaba sarfetmek.
Uyum Görevlisi, kuralları ve Şirket’i etkileyebilecek önemli uyumsuz uygulamaların bilgisini Komite’ye raporlayacaktır. Ayrıca Şirket’in çalışanları ile ilgili önemli uyumsuzluk bilgileri de Uyum Görevlisi tarafından Komite Başkanı’na hemen raporlanacaktır.
Şüpheye mahal vermemek amacıyla, Toros Uyum Sorumlusu ve Komite, Holding Uyum Koordinatörlüğü ve Uyum Komitesi ile bağlantılı ve eşgüdüm içerisinde çalışır, etikhat dışında gelen bildirimleri aylık düzenli olarak Holding Uyum Koordinatörlüğü’ne raporlar. Etikhat bildirim süreçleri ise Tekfen Holding Uyum Koordinatörlüğü ve Komitesi tarafından yürütülür.
Komite, kuralları düzenli olarak gözden geçirip tespitler yapacak ve Yönetim Kurulu’na değişiklik önerilerini sunacaktır.
Komite, Uyum Görevlisi’nin aşağıda belirtilen görevlerinde desteklenmesi için gerekeni yapacaktır.
6.4.2 Uyum Görevlisi
Uyum Görevlisi’nin görevleri ve sorumlulukları, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, aşağıdaki hususları içerir:
• Liyakat Değerlendirmesi prosedürlerinin oluşturulması ve geliştirilmesi,
• Belirli yasal ve mevzuat yükümlülükleri, uyum maddeleri ve etik iş yapılışını etkileyen durumlar karşısında çalışanları yönlendirecek prosedürler hazırlanmasının ve yayınlanmasının takip edilmesi,
• Şirketin etik iş kuralları ile alakalı materyaller, belgeler ve bu kurallar için güncelleme tekliflerinin hazırlanması ve Uyum Komitesine sunulması, bu kuralların anlaşılması ve akılda kalıcılığının sağlanması adına İK departmanı ile birlikte çalışanlar için uygun dönemlerde eğitimler düzenlenmesi,
• Bu kurallar ya da uyum ile ilgili çalışanlardan gelen sorulara cevap verilmesi ve ilgili kıdemli yöneticiye konunun taşınması,
• Şirketin karşılaşabileceği iç ve dış yolsuzluk risklerinin belirlenmesi ve önem sırasına koymak için ilgili departman ile birlikte yıllık Liyakat Değerlendirmesi yapılması,
• Şirketin yolsuzluk karşıtı programı ile ilgili yıllık verimlilik değerlendirmesi yapılması; değerlendirmeler aracılığıyla, operasyonların yapıldığı esnada Şirketin alakalı politika ve prosedürleri ne kadar iyi uyguladığının ortaya konulması,
• Bu kuralların ihlalinin ya da başka bir şekilde uygun olmayan faaliyetlerin incelenmesi veya
mevcut incelemenin takip edilmesi,
• Liyakat Değerlendirilmesi’nin aracılar, alt yükleniciler, tedarikçiler üzerinde de yürütülmesi sürecinde ilgili departmana yardımcı olunması ve Toros’un uyum sürecinin temininde gözlem yapılması, gerekirse dışarıdan yardım alınması. Dışarıdan alınan yardım; gerekli bilgiyi belirleme, bilginin analizi, yolsuzluk ve para aklama riskinin belirlenmesi ve risklerin bertaraf edilmesi için tavsiyelerin alınması ve eğitim alınması konularını kapsayabilir,
• Yukarıda açıklanan konuların Uyum Komitesine raporlanması ve tavsiye edilmesi.
Uyum Görevlisi ihtiyaç halinde gerekli eğitime sahip olan çalışanlardan yukarıda belirtilen görevlerin uygulanmasında destek alabilir.
Holding Koordinatörlükleri ile şirketlerdeki ilgili fonksiyonlar aylık olarak Holding koordinatörü başkanlığında rutin koordinasyon, çalışma, iletişim, bilgilendirme toplantıları gerçekleştirir. Tekfen Grubu Uyum yöneticileri her ay planlı bir günde değişik şirket mekanlarında toplanarak koordinasyon toplantısı yapar ve gelen bildirimler, yapılan uygulamalar ve yenilikler konusunda bilgi transferi ile uyum konusunda gelişmeler, uygulamalar ve tedbirler için ortak karar alır.
6.5. Liyakat Değerlendirmesi
Üçüncü taraflar ile tesis edilen her ilişki veya anlaşma, Toros adına hareket eden üçüncü tarafların doğrudan ya da dolaylı şekilde yasal yükümlülüğe ve/veya itibar kaybına neden olabilme ihtimalinden dolayı, bir risk kaynağıdır. Bireylerin ya da firmaların Toros için ya da Toros adına hareket etmesinde bir zarar oluşumuna yönelik riskler bulunması nedeniyle, Şirket’in bu birey ve firmaları etik standartlara bağlı kalmaya mecbur bırakmak için tüm gayreti göstermesi gerekmektedir. Herhangi bir şüphe barındırmaması açısından, “üçüncü taraf” tanımına, herhangi bir kısıtlama olmaksızın tüm iş ortakları, operatörler, alt yükleniciler, tedarikçiler, aracılar, ajanslar, müşteriler, bayiler ve Toros için/ile/adına hareket edenler dâhildir.
Üçüncü bir tarafla iş ilişkisi kurulması ya da aradaki ilişkinin değiştirilmesi için, söz konusu tarafın Toros’un Liyakat Değerlendirmesi’nin gerekliliklerine uyması şarttır.
Liyakat Değerlendirmesi, Toros’un herhangi bir şeffaflık problemi, çıkar çatışması ya da “Kırmızı Bayrak”* içeren bir ilişkiye girmesini önlemek için yapılır ve Toros’un yolsuzluğa bulaşmış
taraflarla iş yapmasını engeller. Aksi takdirde, Toros yasadışı ya da etik olmayan taraflarla ilişkilendirilebilir. Uyum Görevlisi, Liyakat Değerlendirmesi ile bağlantılı şekilde ilgili prosedürleri (“Liyakat Değerlendirmesi Prosedürleri”) geliştirmeli ve uygulamalıdır. *“Kırmızı Bayrak” örnekleri için Ek 2’ye bakınız.
Yapılması gereken Liyakat Değerlendirmesi incelemesinin kapsamı bahsi geçen işlemin ya da tarafın risk durumuna göre değişir. Her Toros çalışanı, yolsuzluk ya da uyum riski taşıyan olası bir “Kırmızı Bayrak” ihtimaline karşı tetikte olmalıdır. Uyum Görevlisi, çalışmanın sonuçları ve gerektiği takdirde iyileştirme önerilerini içerecek her bir Liyakat Değerlendirmesi raporunun hazırlanması ve imzalanması sürecinde ilgili departman çalışanına destek olur. Üçüncü bir tarafla yeni tesis edilecek ya da sürdürülecek olan bir anlaşma üzerindeki mevcut riskleri değerlendirmeli ve önerileri ile birlikte Uyum Komitesi üzerinden Yönetim Kuruluna raporlanmalıdır.
Her iş ilişkisi iki yılda bir değerlendirilmelidir.
Taraflarla yapılacak anlaşmalar, tabi olunan kanunlara ve Toros’un etik gerekliliklerine uyumlu olması için gerekli bütün hükümleri içermelidir. Uyum Görevlisi yolsuzluk karşıtı hükümleri yazmalı/incelemeli ve güncel tutmalıdır. Matbu hükümlerde yapılacak ciddi değişiklikler için Uyum Komitesi’nden onay alınmalıdır.
Aracılar, ajanslar ve alt yükleniciler de Xxxxx adına çalışırken işbu Kurallara uymalıdır ve taraflarla imzalanan sözleşmelerde bu şart açıkça belirtilmelidir.
6.6. Yolsuzlukla Mücadele Risk Değerlendirmesi ve Raporlaması
Uyum Görevlisi yılda en az bir kere, Toros’un maruz kalabileceği dış yolsuzluk risklerini (örneğin; ticari işlemler veya iş ortaklıklarından kaynaklı ve iç yolsuzluk risklerini, yolsuzluk karşıtı politika ve prosedürlerle uymama) değerlendirmelidir.
Bu değerlendirmeye göre Uyum Görevlisi, Uyum Komitesi üzerinden Yönetim Kurulu’na sunmak üzere bir rapor hazırlamalıdır. Bu raporun içerisinde Toros’un karşılaşabileceği iç ve dış yolsuzluk riskleri ve bunları bertaraf etmek için alınabilecek önlemler yer almalıdır.
Toros, Uyum Görevlisi tarafından düzenli olarak uygulanmak üzere yolsuzluk karşıtı bir uyum değerlendirmesi programı hazırlamalıdır. Bu değerlendirmenin amacı düzenli olarak yolsuzluk karşıtı politika ve prosedürlerin gözden geçirilmesi ve Toros faaliyetleri içerisinde bu politika ve prosedürlerin nasıl uygulandığının incelenmesidir.
Olası ihlallerin iç raporlaması: Bu kuralların olası ihlalini bütün çalışanlar hemen ihbar etmek durumundadır. Şüpheli ihlaller çalışanın yöneticisi, yöneticisinin yöneticisi, Uyum Görevlisi, Uyum Komitesi veya Yönetim Kurulu’nun herhangi bir üyesine bildirilebileceği gibi, Şirket tarafından
oluşturulmuş diğer raporlama mekanizmaları da kullanılabilir. Toros, iyi niyetle bildirim yapan kişiye karşı yaptırımda bulunulmasını yasaklar. Bütün ihbar ve bildirimler, Uyum Görevlisi tarafından takip edilmeli ve ciddiye alınmalıdır. Bildirimler isimsiz yapılmalı, eğer isimsiz yapılmaz ise, Uyum Görevlisi ve Uyum Komitesi ihbar kaynağını gizli tutmalıdır.
Yolsuzluk karşıtı kanunlar ve düzenlemelerin ihlalini içeren bir rapor alan yönetici, bu raporu vakit kaybetmeden yazılı şekilde Uyum Görevlisi’ne iletmelidir.
Uyum Görevlisi gerekli aksiyonunun alınmasını sağlamalı ve raporlar sonucunda ortaya çıkan herhangi bir konuyu ya da soruyu, eğitimlerin ve toplantıların kapsamına almayı değerlendirmelidir.
6.7. İletişim
Dış taraflar ile etkin bir iletişim sağlanması için, Toros ya da çalışanları hakkında gelen talepler veya medya, yatırımcılar, brokerlar ve analistler tarafından gelen talepler, ilgili iletişim birimi ya da Uyum Görevlisi’ne iletilmelidir. Avukatlardan gelen talepler ise Uyum Görevlisi’ne veya Uyum Komitesi herhangi bir üyesine yönlendirilmelidir.
Basın açıklaması yapacak olan çalışanlar ya da Yönetim Kurulu üyeleri yukarıda belirtilen şartlara uyarak hareket etmelidir. Çalışanlar, özellikle yapmaları söylenmediği sürece, Şirket, finansal sonuçlar, ileriye yönelik finansal performans ya da iş aktiviteleri hakkında açıklama yapmamalıdır. Çalışanlar, Toros ya da hissedarlarının, herhangi bir dış iletişim kaynağı tarafından zarar görmemesi için her zaman dikkatli olmalıdır.
Kamuya açık olmayan bilgilerin ifşa edilmesine yönelik kuralları ihlal eden kişilerin hem kendilerini hem de Şirket’i yasal yaptırımlara maruz bırakacağı iyi bilinmelidir.
6.8. Kuralların İhlali ve Şüphe Durumlarının Yönetimi
Bireyler kaygılarını bir ya da daha üst yöneticilerine ve Uyum Görevlisi’ne veya Uyum Komitesi herhangi bir üyesine rapor edebilir. Raporu alan yöneticiler de konuyu bir üst yöneticilerine danışmalıdır. Eğer bir çalışan Şirketin etik kurallarını ihlal eden bir durum ile karşılaşırsa, bu durumu “sessiz” bir mekanizma yoluyla en kısa sürede raporlamalıdır.
Sessiz mekanizma şunun içindir:
• Şüpheli muhasebe işlemleri ve denetimsel sorunlar, etik olmayan ya da sahtecilik konuları da dâhil olmak üzere bu İş Etiği Kuralları’ın herhangi bir ihlali karşısında; çalışan, alt yüklenici ve tedarikçilerin gizli bir şekilde şikâyette bulunmasını sağlamak,
• Buna benzer gizlilik arz eden şikâyetlerin alınması, tutulması ve ilgilenilmesi.
Sessiz mekanizma sadece diğer bütün yollar tükendiyse ya da kendi yöneticisini şikâyet etmek gibi uygun koşulların olmadığı durumlarda kullanılmalıdır. Normal şartlarda bir şikâyetin ilk gideceği yer yetki zincirinin takip edilmesini teminen ilgili bölümün yöneticisi olmalıdır. Bu sayede konu, ilgili birimin üst düzeyine ulaşacaktır.
Çalışanlar ya da başkaları isimsiz bir şikâyette bulunabilir. Ancak isimsiz şikâyetlerin etkin şekilde incelenebilmesi için konunun detaylı olarak açıklanması ve yeterli delillerin sunulması gerekmektedir. Konunun soruşturmaya değer olup olmadığı kararının esas kriterlerden biri, soruşturma için yeterli bilginin mevcut olup olmadığıdır.
Eğer şikâyeti yapan kişi ismini vermişse, işbu Kurallar dâhilinde kişinin kimlik bilgileri dürüstlük, adalet ve açıklık çerçevesi içerisinde gizli tutulur.
Ancak eğer şikâyetçi olağan şikâyet bildirim kanallarını kullanmaktan herhangi bir nedenle rahatsızlık duyuyorsa, şikâyetini direkt olarak Uyum Görevlisi’ne veya Uyum Komitesi’nin herhangi bir üyesine de iletebilir. Çalışanın ismi, isteği doğrultusunda gizli kalabilir. Uyum Görevlisi ve Uyum Komitesi bu kurallar çerçevesinde kişinin isminin gizli kalma isteğini yerine getirmek durumundadır.
Toros, Şirketin etik kurallarının, yasaların ya da diğer kuralların başkaları tarafından muhtemel ihlalleriyle ilgili olarak yetkili kişilere, Şirket departmanlarına ya da Şirketteki diğer otoritelere bilgilendirme yapan kişilere hiçbir yaptırım uygulamayacaktır.
Kuralların ihlali ve şüpheli durumlarının yönetimi hususlarının detayları, “Esasların İhlali ve Şüpheli Durumların Ele Alınması Bildirim Prosedürü”nde yer alır.
6.9. İhlallerin Sonuçları
Toros’un etik değerlerinin ihlali; disiplin cezası, uyarılı ya da uyarısız işten çıkarma ve gerekli olması halinde durumu ilgili kurumlara rapor etme ile sonuçlanabilir.
6.10. Dağıtım ve Eğitimler
Xxxx Xxxxxxxx, bütün çalışanlara sunulmuş ve sunulmaya devam edecektir. Bu Kurallar ayrıca Toros’un internet sitesinde ve şirket içi ağda da bulunmaktadır.
Kurallar, işe giriş oryantasyonu, iç iletişimler ve e-eğitim ya da sınıf içi eğitimlerde de duyurulacaktır.
6.11. Uyum Beyanı
Bütün çalışanlar kuralları okuyup anladıklarını ve bu kurallara uyum sağlayacaklarını kabul eden bir beyanname imzalayacak ve buna benzer beyanları düzenli olarak yapacaktır.
Kuralları anlamamak ya da beyanı imzalamamak, uyumsuz davranışa bir mazeret sayılmayacaktır.
Yeni müşteriler, ortak girişimler ya da iştirakçiler, tedarikçiler, alt yükleniciler ve diğer Toros adına çalışanlara ve hareket edenlere, bu kuralların bir kopyası temin edilecek, bu kurallara uyum sağlayacaklarını kabul eden bir beyanname imzalayacak ve kendilerinden bu kuralların belirttiği standartlara uymaları beklenecektir.
6.12. Uyumluluğun Kontrol Edilmesi
Kurallara uyum, Uyum Görevlisi tarafından gözlemlenecek ve altı ayda bir Uyum Komitesi üzerinden Yönetim Kurulu’na bildirilecektir.
6.13. Kuralların Gözden Geçirilmesi
Xxxxx iki yılda bir kere bu kuralları gözden geçirir ve eklemeler ya da değişiklikler yapabilir. Kurallar ile ilgili tüm çalışanlardan gelecek yorumlar ya da öneriler memnuniyetle karşılanacaktır. Çalışanlar, Kurallar’da yapılan önemli değişiklikler hakkında bilgilendirilecektir.
7. EKLER
EK 1
Liyakat Değerlendirmesi Soruları (Örnek Liste)
1. Şirketin Tam İsmi ve Unvanı | |
2. Resmi posta adresi | |
3. Telefon numarası /Faks numarası:/E- mail/Web sitesi | |
4. İrtibat kurulacak kişinin ismi/ünvanı | |
5. Kuruluş yeri ve tarihi | |
6. Kayıt/Vergi Numarası | |
7. Kayıtlı Sermaye | |
8. Şirket türü | □ Anonim Şirket □ Şahıs □ Geçici Kuruluş □ Limited Şirket □ Diğer (Tanımlayınız) |
9. Lütfen, şirketinizin ana iş konularını ve operasyonlarını Ticaret Sicilde yazdığı şekilde belirtin. | |
10. Şirketinizin üst düzey yöneticilerinin ve yetkililerinin isimlerini paylaşın. (Detaylı bir liste paylaşılmalı) | |
11. Hissedarlar, ortaklar veya iş sahiplerinin isimleri/uyrukları/hisse payları (Detaylı bir liste paylaşılmalı) | |
12. Şirketiniz halka açık bir şirket midir? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
13. Son 5 sene içerisinde şirketinizde yapısal bir değişiklik (Şirketin türü, adresi, ortakları, yöneticileri, sermayesi ve faaliyet alanları) oldu mu? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
14. Şirketinizin, hizmetlerin verileceği yer dâhil olmak üzere yargıya intikal etmiş rehin, ipotek veya herhangi bir kısıtlamaya maruz kalma durumu oldu mu veya ileride böyle bir durum olabilir mi? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
15. Şirketiniz daha önce iflas ertelemesi için yetkili bir makama başvuruda bulundu mu ya da yeniden yapılanmaya gitti mi? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
16. Şirketinizin son iki yıla ait denetlenmiş finansal tablolarını paylaşınız | |
17. Şirketinizin ve bağlı olduğu ana şirketin diğer iştirakleri ve bu iştiraklerde sahip olduğu hisse oranları hakkında bilgi veriniz. | |
18. Projenin yer alacağı yerde kullanılacak aracılar veya temsilciler hakkında bilgi verin. |
19. Şirketinizin daha önce geçici ya da sürekli olarak yerel, ulusal veya uluslararası ihalelere teklif vermesi yasaklandı mı? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz | |
20. 10 ve 11. Soruların cevaplarında belirttiğiniz kişilerden herhangi birinin Toros’un ve/veya Müşterinin(….) rakibi olan herhangi bir şirketin çalışan ve yöneticilerinden biri ile bir ilgisi veya akrabalığı var mı? | |
21. 10 ve 11. Sorular için cevapladığınız kişilerden herhangi birinin, ya da üçüncü kişilerle veya iş ortaklarıyla ilişkili herhangi birinin Toros’a ve/veya Müşteriye(….) çalışan biri ile kan bağı ya da evlilik gibi bir ilişkisi var mıdır? | |
22. TOROS ile iş yaparken, herhangi bir yaptırıma, ticari kısıtlamaya veya ambargoya maruz kalan bir ülkeden malzeme, ürün veya hizmet ithal ederek çalışmayı düşünüyor musunuz? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
23. Şirketiniz ya da şirketinizin ortakları, yöneticileri veya kritik pozisyonlarda görev alan çalışanlarından herhangi birinin adı herhangi bir yasaklı listesinde yer aldı mı? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
24. Projeye uygulanacak olan, TOROS ve/veya Müşterinin(…) İş Etiği Kuralları ile Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele İlkeleri ve yolsuzluk önleyici yasalara aşina mısınız ve şirketiniz bu kural ve yasalara uymayı kabul ediyor mu? |
25. Şirketinizin Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele ile ilgili prosedürleri var mı? Cevabınız evet ise, dokümanın bir kopyasını paylaşınız. | |
26. Şirketinizde iş etiği kuralları var mı? Cevabınız evet ise, dokümanın bir kopyasını paylaşınız. | |
27. Şirketinizin iş ortaklarının, şirketinizin iş etiği kurallarına ve rüşvet ve yolsuzlukla mücadele prosedürlerine uyması gerekiyor mu? Böyle bir üçüncü tarafla ilişki kurmadan önce bir liyakat değerlendirmesi ve risk değerlendirmesi gerçekleştireceğinizi onaylayın. | |
28. Projenin yer alacağı ülke ile bağlantılı herhangi bir kamu görevlisinin şirketinizle veya iştirakleriyle direk veya dolaylı şekilde bir ortaklığı ya da finansal menfaati var mıdır? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
29. Projenin yer alacağı ülke ile bağlantılı, Şirketinizin, şirketinizin iştiraklerinin herhangi bir ortağı, direktörü ya da görevlisi aktif çalışan bir kamu görevlisi midir? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
30. Projenin yer alacağı ülke ile bağlantılı, şirketinizin veya iştirakinin herhangi bir ortağı, direktörü ya da görevlisinin bir kamu görevlisi ile aile veya iş ilişkisi var mı? (aracı veya danışman ilişkisi, şirket veya ortaklık ilişkisi dâhil) Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
31. Şirketinizin, şirketinizin iştiraklerinin, ya da aktif şekilde çalışan direktör veya görevlisinin proje ile alakalı herhangi bir kamu görevlisine veya Toros’a hediye, harcırah, seyahat, para veya |
değeri olan herhangi bir şey sağladı mı? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
32. Sirketiniz daha once, herhangi bir resmi kuruma, kamuya açık olacak şekilde, bir suistimali veya içerisinde rüşvet ihtiva eden usulsüz bir muhasebe hareketini halka açık olarak ifşa etti mi? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
33. Şirketinizin, şirketinizin iştiraklerinin veya bu şirketlerde şu an görevde bulunan herhangi bir yöneticinizin görevden uzaklaştırılması ya da suiistimali, rüşvet, yolsuzluk, yalan beyan, kara para aklama veya benzer faaliyetleri nedeniyle soruşturma geçirmesi gibi bir durum yaşandı mı? Cevabınız evet ise, detaylarını belirtiniz. | |
34. Toros’un Liyakat Değerlendirmesi ve Rüşvet ve Yolsuzluk Karşıtı Risk Değerlendirmesi ile ilgili olabileceğini düşündüğünüz başka bir husus varsa paylaşınız. |
Ek 2
“Kırmızı Bayraklar” (Örnek Liste)
Aşağıdaki liste TOROS çalışanlarının hassas olması gereken kırmızı bayrakları oluşturabilecek durumları örneklendirmeyi amaçlamaktadır. Bu listenin oluşabilecek bütün durumları ortaya koyduğu düşünülmemeli ve yeni durumlar ve tecrübeler ışığında geliştirilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
1. Gerekli Bilgiye Erişim
• Ortaklık yapısı ile ilgili bilgiye erişilememesi veya erişilen bilginin güvenilir olmaması,
• Karşı tarafın paravan şirket görünümünde olması veya kurumsal yapısının alışılmışın dışında olması,
• Karşı taraf tarafından sağlanan bilgiler ile yasal kayıtların uyumlu olmaması,
• Karşı tarafın, bağlı olduğu ana şirketin veya iştiraklerinin, geçerli ve meşru bir sebebi olmaksızın, vergi cenneti bir ülkede kayıtlı veya yerleşik olması,
• Karşı tarafın ortaklarının veya yöneticilerinin kimliklerinin beyan edilmemesi,
• Karşı tarafın ortaklarının veya yöneticilerinin siyasi kimliklerinin olması,
• Karşı tarafın borçlarını ödeyemeyecek durumda olması veya tasfiye halinde olması,
• Karşı tarafın ortaklarının veya yöneticilerinin yasaklı ya da kara listelerde yer alması,
• Karşı tarafın birden fazla adresinin olması veya dönüşümlü şekilde iştiraklerini kullanması.
2. Çıkar Çatışması
• Bir kamu görevlisinin ya da başka bir karar vericinin karşı tarafta doğrudan kendinin veya ailesi üzerinden menfaat ilişkisinin bulunması,
• İş süreci üzerinde etkili bir kamu görevlisi veya karar verici bir otorite tarafından karşı tarafın önerilmiş olması,
• Karşı tarafta görevli direktörlerin, yöneticilerin veya önemli çalışanların aktif bir kamu görevlerinin olması,
• Karşı tarafta görevli yöneticilerin veya önemli çalışanların herhangi bir rakip firmada çıkarlarının olması,
• Karşı tarafta görevli yöneticilerin veya önemli diğer çalışanların, herhangi bir rakip firmanda yönetici pozisyonda çalışanlar veya diğer önemli çalışanlar ile akrabalık ilişkilerinin olması,
• Karşı tarafta görevli direktörlerin, yöneticilerin veya önemli çalışanların, kamu görevlileriyle veya eski kamu görevlileriyle akrabalık ilişkilerinin olması,
• Karşı taraf ile politikacılar, potansiyel rakipler veya suçlular arasında yakın ilişkilerin bulunması.
3. Hukuki Konular
• Karşı tarafın sahibinin, yöneticilerinin veya çalışanlarının, rüşvet, yolsuzluk veya benzeri bir suçu işlemiş olması,
• Karşı taraf ile ilgili yolsuzluk, rüşvet ve benzeri suçlara ilişkin haberler bulunması,
• Karşı tarafın sahibinin, yöneticilerinin veya çalışanlarının, rüşvet, yolsuzluk veya benzeri bir suça ilişkin olarak yargılanıyor olması,
• Karşı tarafın rüşvet ve yolsuzluk hakkında tüm yerel ve uluslararası kurallara uyacağını veya Toros’un İş Etiği Kurallarını yerine getireceğini taahhüt etmemesi,
• Karşı tarafın Toros’un İş Etiği Kurallarını ilgilendiren yerel kurallar ve gelenekler hakkında bilgisiz olması,
• Karşı taraftan Xxxxx’x kendisini denetleme hakkı vermemesi.
4. Referanslar ve Finansal Bilgiler
• Karşı tarafın geçerli bir sebebi olmaksızın bilgi sağlamaya isteksiz olması,
• Karşı taraftan sağlanan bilgiler ile referans gösterdiği firmalardan sağlanan bilgiler arasında önemli farklar bulunması,
• Karşı tarafın gösterdiği finansal bilgilerin doğruyu yansıtmaması,
• Karşı tarafın ortaklarının veya yöneticilerinin ulusal ya da uluslararası ihalelerden yasaklı olması,
• Denetim raporlarında, karşı tarafın Liyakat Değerlendirmesi’ni etkileyecek konularla ilgili olarak şartlı görüş sunulmuş olması,
• Saygın bir kredi derecelendirme kurumunun karşı taraf için düşük bir kredi notu vermesi veya karşı tarafın beyan etmediği bir likidite problemine atıfta bulunması,
• Karşı tarafın alt yüklenicileri tarafından karşı taraf hakkında ödeme yapılmadığı veya etik standartlara uyulmadığı ile ilgili ciddi şikâyetler bulunması,
• Karşı tarafın finansal durumuna ilişkin olarak yeterli şeffaflığı sergilememesi.
5. Ödemeler
• Karşı tarafın kim olduğu tespit edilemeyen kişilerin sahip olduğu hesaplara ödeme yapılmasını istemesi,
• Karşı tarafın işleyişi ile yerel şart ve koşullara uygun şekilde uygulanması beklenen işleyiş arasında somut farklılıklar bulunması,
• Benzer ürün ve hizmetler için karşı tarafın belirttiği ücretler ile piyasa fiyatı arasında kayda değer farklar bulunması,
• Karşı tarafın kendisine yapılacak ödemeleri parçalara ayrılmış şekilde veya üçüncü kişiler üzerinden talep etmesi,
• Karşı tarafın kendisine yapılacak ödemeler için bir off-shore banka hesabı vermesi,
• Karşı tarafın olağan dışı, yetersiz açıklamaya sahip veya son dakika masraflarını talep
etmesi,
• Karşı tarafın meblağları şişirilmiş faturalar üzerinde veya fatura ibraz etmeden ödeme
talep etmesi,
• Diğer olağan dışı faturalaşma ve ödeme işlemleri.
6. Mal ve Hizmet Alımları
• Karşı tarafın ilgili sektörde yeterli tecrübeye, gereken uzmanlığa ve diğer gereksinimlere sahip olmaması,
• Karşı tarafın işi gereken kalitede yapacak kaynağa ve yetkinliğe sahip olmaması,
• Kazanımların, karşı tarafın imtiyazlı bilgisini tevdi edilmiş kişilerden sızdırarak almasını içerecek şekilde, etik olmayan yollarla elde edilmesi,
• Karşı tarafın gerekçesi anlaşılamayan aracılar kullanmayı teklif etmesi,
• Karşı tarafın kayıt dışı ödemeler için dayanağı olmayan anlaşmalar düzenlemek gibi alternatif yollar önermesi,
• Bağış, hediye veya yardım ödemeleri talepleri,
• Diğer etik olmayan davranışlara ilişkin belirtiler (dokümanları manüpüle etmek, sorulan sorulara gerçeği çarpıtan cevaplar verme, yolsuzlukla ilişkin haberlerde yer alma),
• Karşı tarafın diğer müşterileri ile iş ilişkisinin sonlandırılmış olması.
7. İnsan Hakları Ve İtibar Riskleri
• Haber kaynaklarında veya başka kaynaklarda karşı taraf ile ilgili insan hakkı ihlallerine ilişkin suçlamalar bulunması;
• Uygunsuz arsa edinimi
• Zorunlu göç
• Yerel halkı olumsuz etkileyen eylemler
• Yetersiz ön araştırma
• Doğal ve sosyal hayat üzerinde olumsuz etkiler
• Emisyonlar, atıklar ve salınım
• Su dâhil doğal kaynakların uygunsuz kullanımı
• Yolsuzluk şüphesine yol açabilecek düzeyde şeffaf olmama durumu
• Haber kaynaklarında veya başka kaynaklarda karşı taraf ile ilgili işçi hakkı ve standartları ihlallerine ilişkin suçlamalar bulunması;
• Çocuk işçi çalıştırılması
• Zorla işçi çalıştırılması
• Sendikal hakların reddi
• Ayrımcılık yapılması
• Kötü iş koşulları ve ücretler
• Göçmen işçilerin suiistimali
• İşçi sağlığı ve güvenliği problemleri
• Haber kaynaklarında veya başka kaynaklarda karşı taraf ile ilgili güvenliğe ilişkin suçlamalar bulunması;
• Silahlı güvenlik hizmeti kullanımı
• Şirket varlıklarının polis, asker veya diğer silahlı birlikler tarafından kullanımı
• Silahlı gruplar ile diğer iş birlikleri
• Bölgede, sahada veya çalışanlar arasında şiddet olayları