ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI REHBERİ

T.C. SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Rehberlik Ve Teftiş Başkanlığı

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI REHBERİ

2020

NOT: Aşağıda isimleri bulunan Bakanlık Müfettişleri tarafından hazırlanan iş bu Rehbere, Kamu Gözetimi ve Muhasebe Standartları Kurumunun da görüşü alınıp ilgili bölümlere işlendikten sonra son şekli verilmiştir.

HAZIRLAYANLAR

Xxxxxxx XXXXX Bakanlık Müfettişi

Xxxxx XXXXXXXX Bakanlık Müfettişi

İÇİNDEKİLER

ÖN AÇIKLAMA 4

1. MEVZUAT 4

2. MUHASEBE UYGULAMA ÖRNEKLERİ 26

2.1. OSB Kuruluş İşlemleri 26

2.2. Kamulaştırma İşlemleri 28

2.3. Alt Yapı Harcamaları 30

2.4. Arsa Tahsisi İşlemleri 33

2.5. Tamamen veya Kısmen Bedelsiz Arsa Tahsisi 35

2.6. Arsa Tahsis İptali İşlemleri 39

2.7. Parsel Birim Maliyetinin Hesaplanması 45

2.8. Tapu Verme İşlemleri 50

2.9. Huzur Hakkı Ödemeleri 57

2.10. Genel Kurula Geçilmesi 59

2.11. Elektrik Faaliyetleri 63

2.11.1. TEİAŞ’a veya İlgili Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişilere Ödenen Güvence Bedeli 68

2.11.2. Katılımcılardan Tahsil Edilen ve/veya Teminat Mektubu Alınan Güvence Xxxxxx ile OSB Bağlantı Bedeline İlişkin Muhasebe Kaydı 70

2.11.3. Elektrik Alışları 75

2.11.4. Sistem Kullanım ve İşletim Bedelleri 76

2.11.5. Katılımcılar Adına Düzenlenen Elektrik Faturaları 77

2.11.6. Dağıtım Bedelinin Belirlenmesine Yönelik Oluşacak Olan Maliyetler 80

2.11.7. Elektrik Faaliyetleri Çerçevesinde Yıl Sonu İşlemleri 81

2.12. Su Faaliyetleri 83

2.12.1. Su Teminine Yönelik İlgili Belediyeye Ödenen Güvence Xxxxxxxxx Muhasebe Kaydı 87

2.12.3. Katılımcılardan Alınan Güvence Xxxxxx 90

2.12.4. Su Alışları 93

2.12.5. Su Faturaları 94

2.12.6. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler 95

2.12.7. Arıtma Tesisine İlişkin Faaliyetler 100

2.12.8. Teşvik Bedeli 103

2.13. Doğalgaz Faaliyetleri 104

2.14. Katı Atık Faaliyetleri 106

2.15. Diğer Mali İşlemlere Dair Kayıtlar 111

2.15.1. Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Kurulması 111

2.15.2. Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketine Ortak Olunması 112

2.15.3. Bedelsiz Sermaye Artırımı 113

2.15.4. Temettü Ödemeleri 114

2.15.5. İşyeri Hekimi ve İş Sağlığı Güvenliği Hizmeti Alınması 114

2.15.6. Personel Yemek Gideri 116

2.15.7. Personele Avans Verilmesi 119

2.15.8. OSB’nin Sair Gelirleri 121

2.15.9. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı 126

2.15.10. Finansal Kiralama 127

2.15.11. Kiralama ve Depozito Gelirleri 131

2.15.12. Kredi Kartı ile Yapılan Tahsilatlar 134

2.15.13. Sarf Malzemelerinin Kullanımı 137

2.15.14. Emlak Vergisi Kayıtları 139

2.15.15. Yönetim Aidatları 140

2.15.16. Harcırah Ödemeleri 144

2.15.17. OSBÜK Aidatları Ödemeleri 146

2.15.18. Şüpheli Alacaklar 150

2.15.19. Avanslar 152

2.15.20. Danışmanlık YMM Avukatlık Hizmet Bedeli 154

2.15.21. Araç Kiralama 158

2.15.22. Araç Alım Satım Sigorta 160

2.15.23. Amortismanlar 163

3. SONUÇ 179

ÖN AÇIKLAMA

Başkanlığımızın görev ve sorumlulukları çerçevesinde Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) Bakanlık Müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde zaman zaman OSB’lerin gerçekleştirmiş olduğu faaliyet konularına ilişkin iş ve işlemlerin muhasebeleştirilmesi süreçlerinde fark uygulamalara rastlanılması üzerine hem müfettişlerimiz açısından denetimde yararlanacakları bir doküman hazırlanarak uygulama birliğinin sağlanması hem de OSB’lere rehberlik etmek amacıyla yararlanabilecekleri bir rehber oluşturulması için mevcut muhasebe uygulamalarının neler olduğu ve neler olması gerektiğine yönelik olarak belirli bir örneklem yönetimiyle belirlenen 40 civarında farklı gelişmişlik düzeyindeki OSB’nin kayıtları üzerinde Bakanlık Müfettişleri Xxxxxxx XXXXX ve Xxxxx XXXXXXXX tarafından mahallinde yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda müfettişlerimiz için “OSB Denetim Rehberi Eki” ve OSB’ler yönünden ise “OSB’lerde Muhasebe Uygulamaları Rehberi” konulu bir çalışma yapılmıştır.

Bu kapsamda mezkûr görevlendirme tarihinde Bakanlığımız ilgili birimlerinden elde edilen verilerden; mevcut durumda üç yüzü aşkın olan OSB’nin büyük çoğunluğunun karma, yaklaşık 1/6 sının ihtisas ve geri kalanının ise ıslah OSB olduğu müşahede edilmiştir. Bu kapsamda mevcut üç yüzü aşkın karma, ihtisas ve ıslah OSB’lerden yeni kurulan, kurulmuş ve faaliyette olup hala kamulaştırma-alt yapı-üst yapı- vb. çalışmalarını tamamlamamış olanlar ile kamulaştırma-alt yapı-üst yapı- vb. hizmetlerini tamamlamış olan OSB’ler göz önünde bulundurularak Bakanlık Makamının Onayları, Başkanlığın görev yazıları ve bilgisi dahilinde örneklem yöntemiyle incelemeler yapılmış ve aşağıda yer alan hususlar belirlenmiştir.

1. MEVZUAT

Öncelikle OSB’lerin faaliyet konularına yönelik tutulması zorunlu defterler ile bu defterlere dayanak olan muhasebe kayıtlarına ilişkin yasal mevzuata bakıldığında;

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 25’inci maddesinin son fıkrasında yer alan; “OSB’lerde tutulacak defterler ve genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcisi konularında OSB mevzuatında hüküm bulunmayan hâllerde 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ilişkin hükümleri uygulanır.”

hükmü ile OSB’lerde tutulacak defterlere ilişkin mezkûr Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ilişkin hükümlerinin uygulanacağı,

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin “OSB’lerin hesap ve işlemlerinin denetimi” başlıklı 53’üncü maddesinde yer alan;

“(1) Gelir ve gider hareketi bulunan OSB’lerin her türlü hesap ve işlemlerini inceleyen yeminli mali müşavirler, düzenleyecekleri denetim raporlarını inceleme dönemini takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar tamamlar. Denetim raporunun tamamlandığı tarihi takip eden en geç 15 gün içinde yeminli mali müşavirler, denetim raporlarını müteşebbis heyet/genel kurul ile yönetim kurulu başkanlığına ve Bakanlığa eş zamanlı olarak verir ve Bakanlığa gönderir.

(2) OSB hesapları, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen tutulması zorunlu defterlerde tek düzen muhasebe sistemi esaslarına göre tutulur ve izlenir.”

hükmü ile aynı Yönetmeliğin 97’nci maddesinin ikinci ve devamı fıkralarında yer alan;

(2) OSB Üst Kuruluşunda, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yazılı defterler tutulur. Bakanlık, yayımlayacağı tebliğler ile tutulacak defterlerle kullanılacak belgelere ve bunların düzenlenme esas ve şekillerine ilişkin zorunluluklar getirebilir.

(3) Defter ve belge düzenine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi, Yönetim Kurulu ve Yönetim Kurulunun yetki vereceği görevlilerin müşterek sorumluluğundadır.

(4) OSB Üst Kuruluşunun her türlü hesap ve işlemleri yıllık olarak yeminli mali müşavire inceletilir. İnceleme raporları mart ayı sonuna kadar OSB Üst Kuruluşu ve Bakanlığa eş zamanlı olarak gönderilir.

hükmü ile OSB’lerin ve Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşunun (OSBÜK) her türlü gelir ve gider hareketlerinin her yıl yeminli mali müşavirlerce incelenerek müteşebbis heyet/genel kurul ile yönetim kurulu başkanlığına ve Bakanlığa verileceği, OSB’lerin hesaplarının ise Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen tutulması zorunlu defterlerin tek düzen muhasebe sistemi esaslarına göre tutulacağı,

ifade edilmiştir.

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nda defterlere ilişkin başkaca hüküm/hükümler bulunmadığından, mezkûr Kanun maddesi gereği, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki defterlere ilişkin hükümlerin OSB’lerin muhasebe kayıtlarına temel teşkil eden yasal defterlerine ilişkin de uygulanması yükümlülüğünü ortaya çıkarmıştır. Bu kapsamda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’de yer alan tutulması zorunlu defterler ile bu defterlerin kayıt nizamına ilişkin hükümler aşağıda yer aldığı gibidir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “I-Defter Tutma yükümlülüğü” başlıklı 64’üncü maddesinde;

“(1) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.

(2) Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.

(3) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (Değişik dördüncü cümle: 28/3/2013-6455/78 md.) Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır. (Mülga beşinci cümle: 15/2/2018-7099/22 md.) (…) Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. (Ek cümle: 15/2/2018-7099/22 md.) Ancak anonim ve limited şirketlerin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılış onayları ticaret sicili müdürlükleri tarafından yapılır. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter veya ticaret sicili müdürlüğü onayı aranmaz. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.

(4) Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.

(5) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorundadır. Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.”

hükümleri ile OSB’lerin yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmakla yükümlü olduğu, söz konusu defterlerin fiziki olarak tutulması durumunda bunların açılış ve kapanış onaylarının hangi tarihlerde ve nasıl yapılacağı ile fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esaslarının Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğ ile belirleneceği ifade edilmiştir.

19.12.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’in 4’üncü maddesinde yer alan;

“(1) Her tacir, bu Tebliğde belirlenen ticari defterleri tutmak ve defterlerinde ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri Kanuna göre açıkça görülebilir şekilde ortaya koymak zorundadır.

(2) Defterler üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içerisinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”

hükmü ile defter tutma yükümlülüğü,

Aynı Tebliğ’in 5’inci maddesinde yer alan;

“(1) Gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebiri tutmakla yükümlüdür.

(2) Şahıs şirketleri birinci fıkrada sayılan defterlere ek olarak genel kurul toplantı ve müzakere defterini de tutarlar.

(3) Birinci fıkrada sayılan defterlere ilave olarak anonim (Değişik ibare:RG-22/3/2018- 30368) , sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ve kooperatifler pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri, limited şirketler ise pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmak zorundadır. 11 inci maddenin dördüncü fıkrası hükmü saklıdır.

(4) Özel hukuk hükümlerine göre idare edilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmeler ile kamu yararına çalışan dernekler ve gelirinin yarıdan fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıflar tarafından kurulan ticari işletmeler ve bunlara benzeyen ve tüzel kişiliği bulunmayan diğer ticari teşekküller birinci fıkrada sayılan defterleri tutmakla yükümlüdürler.”

hükmü ile tutulması gereken defterlerin neler olduğu,

Aynı Tebliğ’in 6, 7, 8, 9, 10 ve 11’inci maddelerinde yer alan;

“MADDE 6 - (1) Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin ilgili belge veya ispata dayanan evraktan çıkarılarak tarih sırasıyla ve "madde" halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.

(2) Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:

a) Madde sıra numarası,

b) Tarih,

c) Borçlu hesap, ç) Alacaklı hesap,

d) Tutar,

e) Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları.

(3) Yevmiye defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur; vergi kanunlarına uygun olmak şartıyla müteharrik yapraklı defterler de kullanılabilir.”

MADDE 7 – (1) Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir şekilde ilgili olduğu hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.

(2) Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:

a) Tarih,

b) Yevmiye defteri madde sıra numarası,

c) Tutar,

ç) Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri.

(3) 6 ncı maddenin üçüncü fıkrası hükmü defteri kebir hakkında da uygulanır.

MADDE 8 – (1) Envanter defteri, ticari işletmenin açılışında ve açılıştan sonra her hesap döneminin sonunda taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerlerinin teker teker kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir.

(2) Hesap dönemi on iki ayı geçemez. Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla envanter, düzenli bir işletme faaliyetinin akışına uygun düşen süre içinde ve her halükarda hesap döneminin sonundan itibaren üç ay içinde çıkarılır ve deftere kaydedilir.

(3) 6 ncı maddenin üçüncü fıkrası hükmü envanter defteri hakkında da uygulanır.

MADDE 9 – (1) Pay defteri; sermayesi paylara bölünmüş komandit (Değişik ibare:RG- 22/3/2018-30368) , limited şirketler ile kooperatiflerde şirket ortaklarının, anonim şirketlerde pay sahiplerinin kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir.

(2) Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde pay defterine, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa hakkı sahipleri kaydedilir. Pay defterine yapılacak kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:

a) Pay sahibinin adı soyadı veya unvanı,

b) Pay sahibinin iletişim bilgileri,

c) Varsa pay üzerindeki intifa hakkı sahiplerinin adı soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahibi oldukları paylar,

ç) Varsa intifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri,

d) Payın nominal değeri,

e) Sahip olunan pay sayısı ve toplam tutar,

f) Payın tertibi,

g) Payın edinme tarihi,

ğ) Deftere kayıt tarihi,

h) Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve türü,

ı) Payın edinimi ve devrine ilişkin gerekli açıklamalar.

(3) Payın usulüne uygun olarak devredildiği veya üzerinde intifa hakkı kurulduğu ispat edilmediği sürece, devralan ve intifa hakkı sahibi pay defterine yazılamaz.

(4) Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, hamiline yazılı pay senedi sahibi olduğunu ispat edenler ile sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimseler pay sahibi ve intifa hakkı sahibi olarak kabul edilir.

(5) Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde senede bağlanmamış hamiline yazılı paylar senede bağlanıp, senetlerin pay sahiplerine teslim edildikleri tarihten itibaren 10 gün içerisinde defterde açıklanmak suretiyle pay defterinden silinir.

(6) Limited şirketlerde pay defterine ortakların, adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri itibarî değerleri, grupları ve esas sermaye payları üzerindeki intifa ve rehin hakları sahiplerinin adları ve adresleri yazılır.

(7) (Ek:RG-22/3/2018-30368) Kooperatiflerde pay defterine; ortakların ad ve soyadları, iş ve konut adresleri, ortaklığa giriş-çıkış tarihleri ve çıkarılma sebepleri, taahhüt ettikleri sermaye payları ile bu paylara karşılık yapılan tahsilat ve iadeler, ortaklığa kabul ve çıkışları ile ilgili yönetim kurullarının kararı, tarih ve numaraları kaydedilir.

(8) Her pay sahibi defterde ayrı bir sayfada izlenir. Payı/pay senedini devralan yeni ortak veya pay sahibi de ayrı bir sayfada izlenir.

(9) Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden takibi yapılan paylara ilişkin Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri ile ilgili diğer düzenlemeler saklıdır.

MADDE 10 – (1) Yönetim kurulu karar defteri, (Değişik ibare:RG-22/3/2018- 30368) anonim şirketler ile kooperatiflerde yönetim kurulunun, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticinin veya yöneticilerin şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararların yazılacağı ciltli ve sayfa numaraları teselsül eden defterdir.

(2) Karar defterindeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:

a) Karar tarihi,

b) Karar sayısı,

c) Toplantıda hazır bulunanlar, ç) Kararın içeriği,

d) Üyelerin imzaları.

(3) Kararın, üyelerden birinin yaptığı öneri üzerine diğerlerinin yazılı onayı ile veya bazı üyelerin elektronik ortamda katılması suretiyle alındığı durumlarda bu husus ayrıca belirtilir.

(4) Kararın, üyelerden birinin yaptığı öneri üzerine diğerlerinin yazılı onayı ile alınması halinde imzaların bulunduğu kâğıt veya kâğıtlar karar defterine yapıştırılır

(5) Kararların bütün üyelerin toplantıya elektronik ortamda katılması ve güvenli elektronik imza ile alınması halinde kararın güvenli elektronik imza ile imzalandığını belirten ifadenin karar metninde yer alması ve alınacak fiziki kararın deftere yapıştırılması şarttır.

(6) Kararın bazı üyelerin fiziki ortamda bazı üyelerin ise elektronik ortamda toplantıya katılması suretiyle alınması halinde ise karar metninde fiziki ortamda katılanların imzaları ile elektronik ortamda katılanların güvenli elektronik imza ile kararı imzaladıkları belirtilir ve fiziki karar metni karar defterine yapıştırılır.

(7) Yönetim kurulu toplantılarına elektronik ortamda katılım sağlanması halinde elektronik kayıtlar Kanunun 65 inci maddesi uyarınca güvenli bir şekilde saklanır.

(8) Bir önerinin veya önerilerin ıslak imza ile imzalanması şeklinde alınan kararlar Kanunun 390 ıncı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca karar defterine yapıştırılır; aksi halde karar geçersizdir.

(9) Her yönetim kurulu üyesi alınan karara ilişkin muhalefetinin bir şerh ile karar metnine geçirilmesini isteyebilir. Üyelerin şerh yazma talebi hiçbir sebeple reddedilemez; şerh yazılmasına engel olunamaz. Şerh, sahibi dışında hiç kimse tarafından değiştirilemez.

MADDE 11 – (1) Genel kurul toplantı ve müzakere defteri, tüzel kişi tacirlerin genel kurul toplantılarında görüşülen hususların ve alınan kararların kaydedildiği ciltli ve sayfa numaraları teselsül eden defterdir.

(2) Genel kurul toplantı ve müzakere defteri, şirket genel kurul toplantısı yapılırken genel kurulda sorulan sorular, verilen cevaplar, sunulan önergeler, alınan kararlar işlenerek düzenlenebileceği gibi hazırlanan toplantı tutanağının deftere yapıştırılması şeklinde de tutulabilir.

(3) Kollektif ve komandit şirketlerde yönetimle görevlendirilen ortağın veya ortakların yahut bütün ortakların şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar da genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilir. Bu fıkra uyarınca yapılacak kayıtlarda 10 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hususların yazılması zorunludur.

(4) Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde 10 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.”

hükümleri ile yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin nasıl tutulması gerektiği,

Aynı Tebliğ’in 12’nci maddesinde yer alan;

“1) Her tacir; tutmakla yükümlü olduğu ticari defterleri ve bu defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeleri sınıflandırılmış bir şekilde on yıl saklamakla yükümlüdür.

(2) Vergi Usul Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla, tutulması zorunlu defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeler, okunur hale getirildiklerinde içerik olarak örtüşmeleri, saklama süresi boyunca her an ulaşılabilmeleri ve uygun bir süre içerisinde okunabilir hale getirilebilmeleri şartıyla görüntü veya veri taşıyıcılarda da saklanabilir.

(3) Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.

(4) Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine zayi belgesi verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.

(5) Gerçek kişi olan tacirin ölümü halinde mirasçıları ve ticareti terk etmesi halinde kendisi defter ve kâğıtları birinci fıkra gereğince saklamakla yükümlüdür. Mirasın resmi

tasfiyesi halinde veya tüzel kişi sona ermişse defter ve kâğıtlar birinci fıkra gereğince on yıl süreyle sulh mahkemesi tarafından saklanır.”

hükmü ile defterlere ilişkin saklama zorunlulukları, Aynı Tebliğ’in 13 ve 15’inci maddelerinde yer alan;

“MADDE 13 – (1) Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. (Ek cümle: RG- 1/12/2013-28838) Ticaret sicili tasdiknamesinin aslı ibraz edilmek kaydıyla bir örneği noterce saklanır.

(2) Ticaret şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında yaptıracakları ticari defterlere ilişkin açılış onaylarında ticaret sicili tasdiknamesi aranmaz.

(3) (Değişik:RG-22/3/2018-30368) Anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin kuruluşunda, ticari defterlerin açılış onayları şirket merkezinin bulunduğu ticaret sicili müdürlüğü tarafından yapılır.

(4) Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile yönetim kurulu karar defterinin açılış onaylarının her hesap dönemi için yapılması zorunludur. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen hesap dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.

(5) Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolması dolayısıyla veya başka sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce açılış onayı yaptırmak zorundadırlar.

(6) (Değişik: RG-1/12/2013-28838) Pay defteri ve yönetim kurulu karar defterinin yenilenmesinin gerektiği durumlarda açılış onayı yapılacak yeni defter, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni defterin açılış onayının yapıldığı sırada noter, eski deftere veya zayi belgesine, yeni defterin açılış onayının yapıldığını tarih ve sayıyı belirterek şerh düşer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu şerhi gören noter tekrar bir açılış onayı yapamaz.

(…),

MADDE 15 – (Değişik:RG-6/6/2013-28669)(1)

(1) Kapanış onayı yapılacak defterlerin onay zamanı ve şekline ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Xxxxxxx defterinin, izleyen hesap döneminin altıncı ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur.

b) Yönetim kurulu karar defterinin, izleyen hesap döneminin birinci ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur.

(2) (Ek: RG-1/12/2013-28838) Vergi Usul Kanununun 13 üncü ve 15 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep halinin ilan edildiği yerlerde, defterlerin kapanış onayları, mücbir sebebin sona erdiği tarihi takip eden (Ek ibare:RG-30/6/2017- 30110) ikinci ayın sonuna kadar yapılabilir.”

hükümleri ile açılış ve kapanışı yapılacak defterlerin açılış ve kapanış onay zamanları ile onay şeklinin nasıl olması gerektiği,

Aynı Tebliğ’in 19, 20, 21 ve 22’nci maddelerinde yer alan;

“MADDE 19 – (1) Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanun ve bu Tebliğ uyarınca tutulacak ticari defterler Türkçe tutulur ve kayıtlarda Türk para birimi kullanılır.

MADDE 20 – (1) Kayıtlarda kısaltmalar, rakamlar, harfler ve semboller kullanıldığı takdirde, bunların anlamları duraksamaya yer bırakmayacak kesinlikte ve tekdüze olur.

MADDE 21 – (1) Defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılır.

(2) Defterlerde kayıtlar arasında boşluk bırakılamaz ve satır atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli müteharrik yapraklarda bu yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.

(3) Kayıt edilecek işlemlerin, işin hacmine ve gereğine uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Kayıtlar on günden fazla geciktirilemez.

(4) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten işletmelerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar dahi defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilemez.

MADDE 22 – (1) Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir.

(2) Bir yazım veya kayıt, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilemez ve değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeler yasaktır.

(3) Kayıtlardaki hatalara ilişkin çizimler; saklayıcı, örtücü ve karartıcı değil düzeltici ve gerçeği yansıtıcı olur. Eski kayıtlar karalanamaz, kapatılamaz, herhangi bir madde veya araçla silinemez, görülecek, okunacak, ne olduğu bilinecek tarzda temiz bir biçimde çizilir.”

hükümleri ile tutulacak defterlerin kayıt düzeninin nasıl olması gerektiği, Aynı Tebliğ’in 23’üncü maddesinde yer alan;

“(1) Elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği hükümleri uygulanır.”

hükmü ile elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili tebliğ hükümlerinin uygulanacağı,

ifade edilmiştir.

Bunlarla birlikte Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 53’üncü maddesinin 2’inci fıkrası hükmü gereği OSB’ler hesaplarını, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda belirtilen tutulması zorunlu defterlerde tek düzen muhasebe sistemi esaslarına göre tutmak ve izlemekle yükümlüdürler.

Bilindiği üzere tek düzen muhasebe sisteminin içeriği Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca çıkarılan Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliğlerinde açıklanmıştır. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca 15 adet Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği yayımlanmış olup, bunların bazılarının diğer tebliğde yer alan hususları yeniden düzenlediği, bazılarının ise muhasebeye temel olan hesaplar ile ilgili uygulamalara açıklık getirdiği görülmektedir.

1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’nin “Tekdüzen hesap çerçevesi, hesap planı ve açıklamaları” başlıklı ‘V’ kısmında yer alan; “İşletmeler, muhasebe sistemlerini tekdüzen hesap çerçevesi ve hesap planı doğrultusunda kurmak zorundadır.” hükmü ile muhasebe sisteminin nasıl kurulacağını ifade etmiştir. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan (15 adet) Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliğlerinde yer alan ve OSB’lerin muhasebe sistemlerini oluştururken kullanılması gereken hesap çerçevesi ve hesap planı örneği aşağıdaki tabloda yer aldığı gibidir.

HESAP KODU	HESAP ADI	HESAP KODU	HESAP ADI
1	DÖNEN VARLIKLAR	3	KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
10	HAZIR DEĞERLER	30	MALİ BORÇLAR
100	KASA	300	BANKA KREDİLERİ
101	ALINAN ÇEKLER	301	FİNANSAL KİRALAMA İŞL.BORÇLAR
102	BANKALAR	302	ERTELEN.FİN.KİRA.BORÇ.MAL. (-)
103	VERİLEN ÇEK ve ÖDEME EMRİ (-)	303	UZUN XXX.XXX.XXXX.XXXX.XX FAİZ
108	DİĞER HAZIR DEĞERLER	304	TAHVİL ANAP.BORÇ XXX.XX FAİZ.
11	MENKUL KIYMETLER	305	ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER
110	HİSSE SENETLERİ	306	ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYM.
111	ÖZEL KESİM TAHVİL XXX.XX BONO.	308	MENKUL KIYMET. XXXXX XXXXX (-)
112	KAMU KESİMİ TAHVİL XXX.XX BONO	309	DİĞER MALİ BORÇLAR
118	DİĞER MENKUL KIYMETLER	32	TİCARİ BORÇLAR
119	MENKUL KIY.DEĞER DÜŞ.KAR.(-)	320	SATICILAR
12	TİCARİ ALACAKLAR	321	BORÇ SENETLERİ
120	ALICILAR	322	BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
121	ALACAK SENETLERİ	326	ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
122	ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)	329	DİĞER TİCARİ BORÇLAR
124	KAZANILMAMIŞ XXX.XXXX.XX.XX(-)	33	DİĞER BORÇLAR
126	VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR	331	ORTAKLARA BORÇLAR
127	DİĞER TİCARİ ALACAKLAR	332	İŞTİRAKLERE BORÇLAR
128	ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR	333	BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR
129	ŞÜPHELİ XXX.XX. KARŞIĞI (-)	335	PERSONELE BORÇLAR
13	DİĞER ALACAKLAR	336	DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
131	ORTAKLARDAN ALACAKLAR	337	DİĞER BORÇ.SENET. REESKONTU (-)
132	İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR	34	ALINAN AVANSLAR
133	BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR	340	ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
135	PERSONELDEN ALACAKLAR	349	ALINAN DİĞER AVANSLAR
136	DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR	35	YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
137	DİĞER ALACAK SNT.REESKONTU (-)	350	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
138	ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR	351	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
139	ŞÜPHELİ DİĞER ALACAK.KARŞ. (-)	352	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
15	STOKLAR	353	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
150	İLK MADDE VE MALZEME	354	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
151	YARI MAMULLER- ÜRETİM	000	XXXXXXX XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX

152	MAMULLER	356	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
153	TİCARİ MALLAR	357	YILLARA XXX.XXX.xx XXX.XXXXXXX
157	DİĞER STOKLAR	358	YILLARA YAY.İNŞ.ENF.DÜZELT.HES
158	STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ. (-)	36	ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
159	VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI	360	ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
17	YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ	361	ÖDENECEK SOS. GÜV. KESİNTİLERİ
170-177	YILLARA YAY. XXX.XX ON. MALIYET	368	VD.GEÇ.ER.VEYA XX.XX.XX DĞ. YÜK
178	YILLARA YAY.İNŞ.ENF.DÜZELT.HES	369	ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
179	TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR	37	BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
18	GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI	370	DÖN.KARI XXX.XX XXX.XXX. KARŞ.
180	GELECEK AYLARA AİT GİDERLER	371	XXX.XXX.XXX.XX.XXX.XX YÜK (-)
181	GELİR TAHAKKUKLARI	372	KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
19	DİĞER DÖNEN VARLIKLAR	373	MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI
190	DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ	379	DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIĞI
191	İNDİRİLECEK KDV	38	GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
192	DİĞER KDV	380	GELECEK AYLARA AİT GELİRLER
193	PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR	381	GİDER TAHAKKUKLARI
195	İŞ AVANSLARI	39	DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
196	PERSONEL AVANSLARI	391	HESAPLANAN KDV
197	SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI	392	DİĞER KDV
198	DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR	393	MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI
199	DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KRŞ. (-)	397	SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
2	DURAN VARLIKLAR	399	DİĞER ÇEŞİTLİ YAB. KAYNAKLAR
22	TİCARİ ALACAKLAR	4	UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
220	ALICILAR	40	MALİ BORÇLAR
221	ALACAK SENETLERİ	400	BANKA KREDİLERİ
222	ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)	401	FİNANSAL KİRALAMA İŞL.BORÇLAR
224	KAZANILMAMIŞ XXX.XXXX.XX.XX (-)	402	ERTELEN.FİN.KİRA.BORÇ.MAL. (-)
226	VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR	405	ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER
229	ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)	407	ÇIKARILMIŞ DĞR.MENKUL KIYMET.
23	DİĞER ALACAKLAR	408	MENKUL KIYMET.XXXXX XXXXX (-)
231	ORTAKLARDAN ALACAKLAR	409	DİĞER MALİ BORÇLAR
232	İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR	42	TİCARİ BORÇLAR
233	BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR	420	SATICILAR
235	PERSONELDEN ALACAKLAR	421	BORÇ SENETLERİ
236	DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR	422	BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
237	DİĞER ALACAK SNT.REESKONTU (-)	426	ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
239	ŞÜPHELİ DİĞER ALACAK.KARŞ. (-)	429	DİĞER TİCARİ BORÇLAR
24	MALİ DURAN VARLIKLAR	43	DİĞER BORÇLAR
240	BAĞLI MENKUL KIYMETLER	431	ORTAKLARA BORÇLAR
241	BAĞLI MEN.KIY.DEĞ. DÜŞ.KAR. (-)	432	İŞTİRAKLERE BORÇLAR
242	İŞTİRAKLER	433	BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR
243	İŞTİRAKLERE SERM.TAAHHÜT. (-)	436	DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

244	İŞT.SERM.PAY.DEĞ. DÜŞÜK.KRŞ.(-)	437	DİĞER BORÇ SENETLERİ XXXX. (-)
245	BAĞLI ORTAKLIKLAR	438	KAMUYA OL.ERT.VEYA TAKSIT.BORÇ
246	BAĞLI ORTAK.SER.TAAHHUTLERİ(-)	44	ALINAN AVANSLAR
247	BAĞ.ORT.SER.PAY.DEĞ. DÜŞ.KRŞ(-)	440	ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
248	DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR	449	ALINAN DİĞER AVANSLAR
249	DĞR.MALİ DURAN VARLIK.KRŞ. (-)	47	BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
25	MADDİ DURAN VARLIKLAR	472	KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
250	ARAZİ VE ARSALAR	479	DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIK.
251	YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ	48	GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
252	BİNALAR	480	GELECEK YILLARA AİT GELİRLER
253	TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR	481	GİDER TAHAKKUKLARI
254	TAŞITLAR	49	DİĞER UZUN VADELİ KAYNAKLAR
255	DEMİRBAŞLAR	492	GEL.YIL.ERT.VEYA TERKİN ED.KDV
256	DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR	493	TESİSE KATILMA PAYLARI
257	BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)	499	Dİ. ÇEŞ.UZUN VAD.YAB.KAYNAKLAR
258	YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR	5	ÖZ KAYNAKLAR
259	VERİLEN AVANSLAR	50	ÖDENMİŞ SERMAYE
26	MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR	500	SERMAYE
260	HAKLAR	501	ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)
261	ŞEREFİYE	502	SERMAYE DÜZELT.OLUMLU FARKLARI
262	KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GIDER.	503	SERMAYE DÜZELT.OLUMSUZ FARKLARI (-)
263	ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GIDER.	52	SERMAYE YEDEKLERİ
264	ÖZEL MALİYETLER	520	HİSSE SENETLERİ İHRAÇ PRİMLERİ
267	DİĞER.MADDİ OLM. XXXXX XXXXXX.	521	HİSSE SENEDİ İPTAL KARLARI
268	BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)	522	M.D.V.YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞ.
269	VERİLEN AVANSLAR	523	İŞTİRAKLER YENİDEN XXXXX.XXX.
27	ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR	529	DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ
271	ARAMA GİDERLERİ	54	KAR YEDEKLERİ
272	HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDER.	540	YASAL YEDEKLER
277	DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VAR.	541	STATÜ YEDEKLERİ
278	BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-)	542	OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER
279	VERİLEN AVANSLAR	548	DİĞER KAR YEDEKLERİ
28	GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI	549	ÖZEL FONLAR
280	GELECEK YILLARA AİT GİDERLER	57	GEÇMİŞ YILLAR KARLARI
281	GELİR TAAHHUKLARI	570	GEÇMİŞ YILLAR KARLARI
29	DİĞER DURAN VARLIKLAR	58	GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)
291	GELECEK YILLARDA İNDİRİLE. KDV	580	GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)
292	DİĞER KDV	59	DÖNEM NET KARI (ZARARI)
293	GELECEK YILLAR İHTİYACI STOK.	590	DÖNEM NET KARI
294	XXX.XXX.XXXX.XX XXX.XXXXX VAR.	591	DÖNEM NET ZARARI (-)
295	PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FON
297	DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR
298	STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ. (-)
299	BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

OSB’lerin muhasebe sistemlerini oluştururken kullanılması gereken gelir tablosu hesapları ile maliyet hesapları (7/A ve 7/B) aşağıdaki tabloda yer aldığı gibidir.

HESAP KODU	HESAP ADI	HESAP KODU	HESAP ADI
6	GELİR TABLOSU HESAPLARI	7	MALİYET HESAPLARI (7/A SEÇENEĞİ)
60	BRÜT SATIŞLAR	70	MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI
600	YURT İÇİ SATIŞLAR	700	MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HS
601	YURT DIŞI SATIŞLAR	701	MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HS
602	DİĞER GELİRLER	71	DİREKT İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ
61	SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)	710	DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GD
610	SATIŞTAN İADELER (-)	711	DİREKT İLK XXX.XX XXX.XXXX.
611	SATIŞ İSKONTOLARI (-)	712	DİREKT İLK XXX.XX XXX.XXXX FAR
612	DİĞER İNDİRİMLER (-)	713	DİREKT İLK XXX.XX XXX.XXX.XXX.
62	SATIŞLARIN MALİYETİ (-)	72	DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
620	XXXXXXX XXXXXXXX MALİYETİ (-)	720	DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
621	SATILAN TİC.MALLAR MALİYETİ(-)	721	DİREKT İŞÇİLİK GİD.YANSIT.HES.
622	SATILAN HİZMET MALİYETİ (-)	722	DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI
623	DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-)	723	DİREKT İŞÇİLİK SÜRE FARKLARI
63	FAALİYET GİDERLERİ (-)	73	GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
630	ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD(-)	730	GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
631	PAZARLAMA XXX.XX XXX.XXX. (-)	731	GENEL ÜRETİM GİD.YANSITMA HES.
632	GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-)	732	GENEL ÜRETİM GİD.BÜTÇE FARK.
64	DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR	733	GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VER.FRK
640	İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİR.	734	GENEL ÜRETİM GİD.KAPASİTE FRK.
641	BAĞLI ORT.TEMETTÜ GELİRLERİ	74	HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
642	FAİZ GELİRLERİ	740	HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
643	KOMİSYON GELİRLERİ	741	HİZMET ÜRETİM MAL.YAN.HES.
644	KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR	742	HİZMET ÜRET.MAL.FARK HESAPLARI
645	MENKUL KIYMETLER SATIŞ KARLARI	75	ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
646	KAMBİYO KARLARI	750	ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER.
647	REESKONT FAİZ GELİRLERİ	751	XXXX.XX XXXXX.XXX. XXXX.XXXXXX
648	ENFLASYON DÜZELTMESİ KARLARI	752	XXXX.XX XXXXX.XXXXX FARKLARI
649	DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR	76	PAZARLAMA SATIŞ YE DAĞITIM GİDERLERİ
65	DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)	760	PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
653	KOMİSYON GİDERLERİ (-)	761	PAZARLAMA XXX.XX XXX.XXX.XXXXXXXX HS
654	KARŞILIK GİDERLERİ (-)	762	PAZARLAMA XXX.XX XXX.XXX.XXXX HESABI
655	MENKUL KIYMET SATIŞ ZARAR (-)	77	GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

656	KAMBİYO ZARARLARI (-)	770	GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
657	REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)	771	GEN.YÖN.GİD.YANSITMA HESABI
658	ENFLASYON DÜZELT.ZARARLARI (-)	772	GENEL YÖNETİM GİD.FARKLARI HS.
659	DİĞER GİDER VE ZARARLAR (-)	78	FİNANSMAN GİDERLERİ
66	FİNANSMAN GİDERLERİ (-)	780	FİNANSMAN GİDERLERİ
660	KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. (-)	781	FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI
661	UZUN VADELİ BORÇLANMA GİD. (-)	782	FİNANSMAN GİDERLERİ FARK HESABI
67	OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR	79	GİDER ÇEŞİTLERİ (7/B SEÇENEĞİ)
671	ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE XXXXXXX	790	İLK MADDE VE XXXXXXX XXXXXXXXX
679	DİĞ.OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR	791	İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
68	OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)	792	MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
680	ÇALIŞMAYAN KISIM XXX.XX ZAR(-)	793	DIŞ. SAĞL. FAYDA VE HİZMETLER
681	ÖNCEKİ XXX.XXX.XX ZARARLARI(-)	794	ÇEŞİTLİ GİDERLER
689	DİĞER O.DIŞI XXX.XX ZARAR.(-)	795	VERGİ RESİM VE HARÇLAR
69	DÖNEM NET KÂRI (ZARARI)	796	AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYL.
690	DÖNEM KARI VEYA ZARARI	797	FİNANSMAN GİDERLERİ
691	X.X.XXX.XX XXX.XXX.XXX.XXX.(-)	798	GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HES.
692	DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI	799	ÜRETİM MALİYET HESABI
697	YILLARA YAY.İNŞ.ENF.DÜZELT.HES	9	NAZIM HESAPLAR
698	ENFLASYON DÜZELTME HESABI

Ayrıca 2 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’nin “Hesap Planında Boş Bırakılan Hesap Grupları ve Defterikebir Hesaplarının Kullanımı” başlıklı kısmında yer alan;

“1. Hesap Planında belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (büyük defter) hesaplarının isim, kod numaraları ve sıralamaları değiştirilemez. Hesap Planında boş olarak görülen 2'li kod hesap grupları, ekonomik gelişmeler ve ihtiyaçlar paralelinde Bakanlığımızca kullandırılacaktır.

2. Hesap Planında boş olarak görülen 3'lü kod defteri kebir (büyük defter) hesapları, ise, ana hesap grubu ile grup hesaplarının işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle Hesap Planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap grubu ve hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanılabilir.

hükümleri ile hesap planında yer alan hesap isimleri ile kod ve sıralamalarının değiştirilemeyeceği, boş olan 3’lü kod hesaplarının ise belirli şartları taşıması durumunda kullanılabileceği ifade edilmiştir.

İlgili Bakanlıkça yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliğlerinde, yukarıda yer verilen hesap planında yer alan tüm hesaplara ne tür işlemlerin kaydedileceğine ilişkin açıklamalar ve hesaba yapılacak kayıt işlemlerinin nasıl gerçekleştirilmesi gerektiği, Gelir

Tablosu ve Bilanço gibi mali tabloların nasıl düzenleneceğine ilişkin temel ilkeler ile muhasebe hesaplarının ve bu hesaplar baz alınarak düzenlenecek olan mali tabloların nasıl oluşturulması gerektiği hakkında ayrıntılı ve kapsamlı bilgiler verilmek suretiyle, söz konusu tek düzen muhasebe sisteminin çerçevesi ve içeriği belirlenmiştir. Bu nedenle OSB’lerin faaliyetleri kapsamında yapacakları tüm muhasebe kayıtlarında, tek düzen muhasebe sisteminde belirlenmiş olan hesap planı ve açıklamaları dikkate almak suretiyle kendilerine uygun hesap/hesaplara kaydetmekle mükellef oldukları anlaşılmaktadır.

Ayrıca 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen adli ve idari cezaların tespitine, raporlanmasına ve yetkili mercilere bildirilmesine dair Bakanlık Makamının 24.08.2020 tarih ve 2020/1831953 sayılı Onayı ile yürürlüğe giren “Organize Sanayi Bölgelerince Tutulması, Saklanması ve Yetkililerce Talebi Halinde İbrazı Zorunlu Defterlere İlişkin Denetimlerde Suç ve Kabahatlerin Tespiti, Raporlanması ve Yetkili Mercilere İletilmesi Hakkında Genelge” nin “OSB’ler Tarafından Tutulması Zorunlu Olan Defterler” başlıklı 5’inci maddesinde yer alan;

“(1) Müteşebbis heyet aşamasında olan OSB, yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri tutmakla yükümlüdür.

(2) Müteşebbis heyetin görevinin sona erdiği genel kurula geçen OSB, yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmakla yükümlüdür.

(3) Müteşebbis heyet aşamasında olan OSB’lerde, müteşebbis heyet toplantılarında görüşülen hususlar ve alınan kararlar müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defterine kaydedilir. Müteşebbis heyetin görevinin sona erdiği genel kurula geçen OSB’lerde ise, genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutulur ve bu deftere genel kurul toplantılarında görüşülen hususlar ve alınan kararlar kaydedilir.

(4) Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri TDİT’de belirtilen usul, esas ve içeriğe uygun olarak tutulur. Müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defterine ise, genel kurul toplantı ve müzakere defterine ilişkin hükümler kıyasen uygulanır.”

(5) Elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili olarak ise 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği hükümleri uygulanır.

(6) OSB’nin muhasebesi ile ilgili olarak defterlere yapılacak kayıtlarda, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yer alan usul ve esaslara uyulur.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin neler olduğu,

Aynı Genelge’nin “Defterlerin Mevcut Olmaması veya Hiçbir Kayıt İçermemesi” başlıklı 7’nci maddesinde yer alan;

“(1) TTK’nın 562 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri hariç olmak üzere, defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi hallerinde, yetkili makamlarca sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır.

(2) TTK’nın 562 nci maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen suçun unsurlarının oluşup oluşmadığı araştırılırken, Organize Sanayi Bölgelerinin ve Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşunun Defterlerine İlişkin Genelge’de ve bu Genelgede ismen sayılan bütün defterler ayrı ayrı dikkate alınır.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin olmaması veya hiç kayıt içermemesi durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Defterlerin Onaylarının Yaptırılmaması ve Kanuna Uygun Surette Tutulmaması” başlıklı 8’inci maddesinde yer alan;

“(1) Müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri hariç olmak üzere, defterlerin gerekli onaylarını yaptırmayanlar ve/veya bu defterleri kanuna uygun tutmayanlar hakkında TTK’nın 562 nci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen idari para cezaları uygulanır.

(2) Bu madde kapsamında ceza teklifi getirilirken TTK’nın 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında genel kurul toplantı ve müzakere defterinin yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılabileceği, defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılış ve kapanışında noter onayının aranmayacağı hususları ile TDİT’in 16 ve devamı maddelerine göre yönetim kurulu karar defteri, yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebirin yeterli yaprakları bulunması halinde yeni hesap döneminin ilk ayı içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanılmaya devam edilebileceği hususları göz önünde bulundurulur.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin onaylarının yaptırılmaması durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Defterlerin İncelemeye Uygun Şekilde Tutulmaması” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan;

“(1) 4562 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü ile yapılan yollama gereği, TTK’nın 64 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci ve üçüncü cümleleri uyarınca, müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri hariç olmak üzere, OSB defterlerinin, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede bölgenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulması ve bölgenin faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin defterlerden izlenebilmesi gerekir.

(2) Birinci fıkrada ve dolayısıyla TTK’nın 64 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci veya üçüncü cümlelerinde zikredilen yükümlülüğün ihlali durumunda, TTK’nın 562 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, OSB hakkında 4.000 TL idari para cezası, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer

298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu idari para cezasının 01/01/2020-31/12/2020 tarihleri arasında uygulanacak olan tutarı 9.387 TL’dir.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin incelemeye uygun tutulmaması durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Yasaya Aykırı Envanter Çıkarılması İle Görüntü ve Veri Taşıyıcılara Aktarılmış Belgelerin Sunulmaması” başlıklı 10’uncu maddesinde yer alan;

“(1) Her OSB, 4562 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü ile yapılan yollama gereği, TTK’nın 66 ncı maddesine uygun olarak envanter çıkarır.

(2) Saklanması zorunlu olan belgeleri, sadece görüntü veya başkaca bir veri taşıyıcısı aracılığıyla ibraz edebilen OSB, TTK’nın 86 ncı maddesi uyarınca, o belgelerin okunabilmesi için gerekli olan yardımcı araçları kullanıma hazır bulundurmakla yükümlüdür; icap ettiği takdirde belgeleri, giderleri kendisine ait olmak üzere bastırmalı ve yardımcı araçlara ihtiyaç duyulmadan okunabilen kopyalarını sunabilmelidir.

(3) Birinci ve ikinci fıkralarda sayılan yükümlülükleri ihlal edenler, dolayısıyla TTK’nın 66 ncı maddesindeki usule aykırı olarak envanter çıkaran OSB hakkında TTK’nın 562 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca; TTK’nın 86 ncı maddesine göre görüntü ve

veri taşıyıcılara aktarılmış belgeleri ibraz etmeyen OSB hakkında ise TTK’nın 562 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca 4.000 TL idari para cezası, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu idari para cezasının 01/01/2020-31/12/2020 tarihleri arasında uygulanacak olan tutarı 9.387 TL’dir.”

hükümleri ile OSB’lerce yasaya aykırı envanter çıkarılması ile görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgelerin sunulmaması durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Defterlerin ve Belgelerin Saklanmaması” başlıklı 11’inci maddesinde yer alan;

“(1) Müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri hariç olmak üzere, defterlerin Kanuna uygun saklanmaması halinde, TTK’nın 562 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, sorumlulara üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezası verilir.

(2) 4562 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü ile yapılan yollama gereği, TTK’nın 64 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, OSB, bölgeyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür. Bahsedilen yükümlülüğün ihlali durumunda, TTK’nın 562 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, OSB hakkında 4.000 TL idari para cezası, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu idari para cezasının 01/01/2020-31/12/2020 tarihleri arasında uygulanacak olan tutarı 9.387 TL’dir.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin ve belgelerin saklanmaması durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Defterlere Kasıtlı Olarak Gerçeğe Aykırı Kayıt Yapılması” başlıklı 12’nci maddesinde yer alan;

“(1) Müteşebbis heyet toplantı ve müzakere defteri hariç olmak üzere, defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapanlar, TTK’nın 562 nci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.”

hüküm ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt

yapılması durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

Aynı Genelge’nin “Defterlerin ve Belgelerin İbraz Edilmemesi” başlıklı 13’üncü maddesinde yer alan;

“(1) 4562 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca OSB’lerin organlarının üyeleri ile personeli, Bakanlığın talebi üzerine her türlü belge, defter, kayıt ve bilgileri ibraz etmek ve örneklerini noksansız, istenilen süre içerisinde ve gerçeğe uygun olarak vermek, para ve para hükmündeki evrakı göstermek, bunların sayılmasına ve incelenmesine yardımcı olmak, yazılı bilgi taleplerini karşılamak, denetimde her türlü yardım ve kolaylığı göstermekle yükümlü olup, anılan yükümlülüklerini yerine getirmeyen OSB organ üyelerinden kamu görevlisi olmayanlar, beş bin Türk lirası idari para cezasıyla, kamu görevlisi olanlar ilgili mevzuat hükümlerine göre cezalandırılır.

(2) Bu fıkra kapsamındaki idari para cezaları, Bakanlık İmza Yetkileri Yönergesi uyarınca, Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğünün teklifi ve ilgili Bakan Yardımcısının onayı ile verilir.

(3) Birinci fıkrada yazılı idari para cezasının 01/01/2020-31/12/2020 tarihleri arasında uygulanacak olan tutarı 8.679 TL’dir.”

hükümleri ile OSB’lerce tutulması zorunlu defterlerin ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda uygulanacak yaptırımın ne olacağı,

ifade edilmiştir.

Tüm bu yasal düzenlemeler muvacehesinde;

OSB’lerin 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun ilgili hükmü gereği 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda sayılan zorunlu defterleri tutmakla mükellef olduğu, söz konusu tutulması zorunlu defterlerin ise Türk Ticaret Kanunu ile Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin ilgili hükümleri gereği tek düzen muhasebe sistemi esasları çerçevesinde tutulması gerektiği, bu kapsamda tüm OSB’lerin tutacakları zorunlu defterlerini Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliğleri ile belirlenen muhasebe ilkeleri, hesap planı/çerçevesi ve işleyişine uygun tutmakla mükellef olduğu, söz konusu mevzuat hükümlerine aykırı iş ve işlemler tesis edilmesi durumunda ise ilgililerin adli ve idari sorumlulukları olacağı anlaşılmaktadır.

Örneklem yöntemiyle belirlenerek yerinde inceleme yapılan yaklaşık 40 OSB’nin muhasebe sistemleri yukarıda ayrıntılarına yer verilen mevzuat kapsamında değerlendirilmiştir.

Bununla birlikte burada verilen muhasebe kayıt örnekleri genel faaliyet konularına yönelik ana hususları içermekte olup örneklem yöntemiyle gidilen OSB’ler nezdinde yapılan incelemeler sonucunda elde edilen bilgilerin derlenmesi sonucu ulaşılan tespitler olduğu hususunun da göz ardı edilmemesi gerekmektedir.

Bu kapsamda üç yüzü aşkın OSB’nin olduğu ve her birinin kendine has ihtiyaç ve faaliyetleri kapsamında yapacağı muhasebe kayıt uygulamalarında karşılaşabilecekleri çok çeşitli ihtiyaçları/farklılıkları olabileceği, bu nedenle yapılan bu çalışmanın sadece Denetim Grubunun gözlem ve önerileri ile sınırlı bir çalışma olacağı düşünüldüğünde, söz konusu muhasebe kayıtlarına ilişkin işin uygulayıcıları olan OSB’ler ve OSBÜK ile muhasebe sisteminin kurgulayıcısı ve mevzuatını hazırlayan ilgili kurum/kurumların görüşlerine başvurmak suretiyle geniş kapsamlı bir çalışma yapılmasının, OSB’lerin azami faydalanacağı bir muhasebe altyapısının gerek var olan mevzuat çerçevesinde oluşturulabileceği/oluşturulmaya çalışılacağı gerek yapılan çalışma sonucunda ilgili kurum/kurumların onayı ile OSB’lerin ihtiyaçlarına yönelik tek düzen muhasebe sisteminin içerisinde yeniden (OSB’lere uygun hesap adları/çerçevesinin belirlenebileceği,) kurgulanabileceği/düzenlenebileceği hususunda gerekli çalışmaların Bakanlığımız bilgisi/çatısı dahilinde yapılmasında fayda mülahaza edilmiştir.

2. MUHASEBE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

2.1. OSB Kuruluş İşlemleri

4562 sayılı Kanun’un ‘Yer seçimi, kuruluş ve planlama’ kenar başlıklı 4’üncü maddesi ile Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin ‘Başvuru ve Kuruluş’ ana başlıklı 4, 5 ve 6’ncı maddelerinde bir OSB kurulması için gerekli hususlar hüküm altına alınmıştır. 4562 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin 6’ncı fıkrası gereğince, OSB’nin kuruluşunda; yer seçimi kesinleştirilen alandaki büyükşehir belediyesi, il belediyesi, ilçe belediyesi, belde belediyesi, 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa göre kurulan sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odası, il özel idaresi veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı temsilcileri ile alanın hiçbir belediye sınırı içinde olmaması hâlinde il belediyesi, ilçe belediyeleri ile bu ilçelerdeki odalar Valilik uygun görüşüne istinaden OSB kuruluşunda yer alabileceklerdir. OSB kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşların temsilcileri ve vali tarafından imzalanmış kuruluş protokolünün Bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile OSB tüzel kişilik kazanacaktır. Kanun maddesinin

7’nci fıkrası ile OSB kuruluşuna, sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odasının katılımının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 13’üncü maddesinin 2’nci fıkrası gereği, OSB kuruluş protokolü onaylanmadan önce, OSB’nin kuruluşuna katılacak kurum ve kuruluşların, müteşebbis heyette bulunduracakları her bir temsilci için 100.000,00-TL’den az olmamak üzere belirleyecekleri meblağı, il özel idaresi veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı adına açılan banka hesabına yatırmaları gerekecek, OSB’nin tüzel kişilik kazanmasına müteakip mevcut tutarlar OSB’ye devredilecek, mevcut alt sınır olan 100.000,00- TL her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Bilindiği üzere, halihazırda uygulanmakta olan Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun ilgili hükmü 18/06/2017 tarihli ve 7033 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yayımlandığı gün yürürlüğe girmiştir. Sonuç itibariyle mevcut alt sınır olan 100.000,00-TL’lik tutar 2017 yılı tutarıdır. Bahse konu bu tutar 2020 yılı için 173.614,63- TL’dir (2018 yılı yeniden değerleme oranı %14,47, 2019 yılı %23,73 ve 2020 yılı ise

%22,58’dir).

Bahse konu hükümler kapsamında 2020 yılında kurulan X OSB’sinin kuruluşuna X Yatırım ve İzleme Koordinasyon Başkanlığı, X Sanayi Odası, X Belediyesi katılmışlar ve her biri Müteşebbis Heyette 5 üye ile temsil edilmişlerdir. 2020 yılı için alt sınır tutarı olan 173.614,63-TL’lik (hesaplamalarda kolaylık olsun diye sonunda yuvarlama yapılmıştır.) tutar her bir üye için X Yatırım ve İzleme Koordinasyon Başkanlığı hesabına aktarılmış, mevcut tutarlar OSB’nin tüzel kişilik kazanması ile OSB’nin hesabına aktarılmıştır.

-/-

102. Bankalar	2.604.219,45 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	2.604.219,45 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	2.604.219,45 TL
500. Sermaye		2.604.219,45 TL
500.01. X Yatırım ve İzleme Koordinasyon Başkanlığı		868.073,15 TL
500.02. X Sanayi Odası		868.073,15 TL

500.03. X Belediyesi

868.073,15 TL

-/-

Not: Bilindiği üzere, OSB’ler için oluşturulmuş bir hesap planı bulunmamaktadır. Yine bilindiği üzere, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 47’nci maddesi gereği OSB’lerin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşlarca ödenen katılım payları bu kurum ve kuruluşlara iade edilmeyecektir. Diğer taraftan, OSB’nin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşlar OSB’nin ortağı da değildirler. Mevzuat hükümleri gereği belirli şartlar oluştuğunda Müteşebbis Heyet görevlerini Genel Kurula devredecek ve Genel Kurul üyeleri katılımcılar tarafından oluşacaktır. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, OSB’lerin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşlarca ödenecek olan katılma paylarının “500. Sermaye Hesabı” altında muhasebeleştirilmesinin yerinde olacağı kanaatine ulaşılmıştır.

2.2. Kamulaştırma İşlemleri

4562 sayılı Kanun’un 5’inci maddesi gereği OSB’ler, kamulaştırma işlemleri yaptırabilen özel hukuk tüzel kişileridirler. Bahse konu Kanun’un 4’üncü maddesinde yer alan hüküm gereği, seçilen alanda özel mülkiyette olan araziler bulunması hâlinde bu araziler rızaen satın alma veya kamulaştırma yoluyla iktisap edilecektir. Bu nitelikteki taşınmazlar hakkında 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Diğer taraftan, OSB’ler kamulaştırma için ödenecek tutarları kendi varlıkları ile karşılayabilecekleri gibi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan kamulaştırma için kredi de kullanabileceklerdir. Ayrıca, kamulaştırma için harcanacak tutarlar için finans kuruluşlarından kredi de kullanılabilecektir.

Bu minvalde, tüzel kişilik kazanmış X OSB’si yer seçimi sonucu OSB alanı olarak belirlenen alanda A isimli şahsa ait 5.000-m2 arazinin olduğu, mevcut arazinin temini için rızaen satın alınma yoluna gidildiği, ancak anlaşılmaması üzerine mevcut arazinin kamulaştırma işlemlerinin X Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nca yapılması için gerekli başvurularının yapıldığı ve neticesinde mahkeme masrafları gibi bütün masraflar dahil söz konusu 5.000-m2’lik alanın 10.000,00-TL’ye kamulaştırıldığı anlaşılmıştır.

Söz konusu tutar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kredisi ile karşılanmıştır. Bakanlık kredisinin OSB hesabına yatırılmasına ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar	10.000,00 TL
102.03. Bakanlık Kredisi Bağlantı Hesabı	10.000,00 TL

400. Krediler	10.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri	10.000,00 TL

-/-

Kamulaştırmaya ilişkin tahakkuk kaydı;

-/-

250. Araziler	10.000,00 TL
250.01. Kamulaştırılan Araziler	10.000,00 TL
250.01.01. Y Ada 1 No’lu Parsel	10.000,00 TL
320. Satıcılar		10.000,00 TL
320.01. Kamulaştırma Kaynaklı Borçlar		10.000,00 TL
320.01.01. A Şahsına Borçlar		10.000,00 TL

-/-

Arazisi Kamulaştırılan şahsa kamulaştırma bedelinin ödenmesi;

-/-

320. Satıcılar	10.000,00 TL
320.01. Kamulaştırma Kaynaklı Borçlar	10.000,00 TL
320.01.01. A Şahsına Borçlar	10.000,00 TL
102. Bankalar		10.000,00 TL
102.03. Bakanlık Kredisi Bağlantı Hesabı		10.000,00 TL

-/-

Not: Bahse konu kamulaştırma için kullanılan kredinin ana parası haricinde OSB’ce katlanılacak olan faiz, vergi, komisyon gibi giderler bahse konu kamulaştırılan arazini maliyeti olup, tahakkuk kaydı yapılacağı zaman 250 no’lu hesap borçlandırılmalıdır.

Söz konusu kamulaştırma tutarının öz kaynaklar ile karşılanması durumunda yapılması gereken muhasebe kaydı;

-/-

250. Araziler	10.000,00 TL
250.01. Kamulaştırılan Araziler	10.000,00 TL
250.01.01. Y Ada 1 No’lu Parsel	10.000,00 TL
102. Bankalar	10.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	10.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	10.000,00 TL

-/-

Bilindiği üzere, 4562 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan hüküm gereği, OSB alanı içinde Hazine veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerin bulunması hâlinde; bu araziler, talep edilmesi ve başkaca bir sakıncası bulunmaması durumunda, 29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki illerde bedelsiz devredilecek, diğer illerde ise 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 63’üncü maddesinde yer alan harca esas değerleri üzerinden peşin veya taksitle ödenmek üzere OSB’lere satılacaktır. Anılan hüküm kapsamında bedelsiz olarak iktisap edilecek araziler iz bedeli kullanılmak üzere 250 no’lu hesaba kaydedilmeli, harca esas değeri ile iktisap edilen araziler ise iktisap bedeli ile yukarıda yer verildiği şekilde muhasebe kaydı yapılmalıdır.

2.3. Alt Yapı Harcamaları

4562 sayılı Kanun’un 20’nci maddesi gereği; OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. Anılan hüküm gereği, OSB’ler Bölgede faaliyet gerçekleştirecek olan katılımcıların ihtiyaç duyacağı alt yapıların inşasını gerçekleştireceklerdir. Mevcut altyapı harcamaları OSB’lerin öz kaynağı ile finanse edilebileceği gibi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan kredi kullanmak suretiyle de

karşılanabilecektir. Ayrıca OSB’ler mevcut bu gibi harcamaları finans kuruluşundan temin edeceği kredi ile de karşılayabileceklerdir.

Mezkûr açıklamalar çerçevesinde; X OSB’si OSB alanı içerisinde yol yapımı amacıyla 1.000.000,00-TL’lik tutar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan kredi kullanmıştır. Söz konusu kullanılan kredi tutarı tek hakediş ödemesi ile yüklenici firmaya ödenmiştir. Ayrıca, X OSB’si mevcut kullanmış olduğu Bakanlık kredisi kapsamında 50.000,00-TL faiz, 10.000,00- TL ise masrafa katlanmıştır. Bununla beraber OSB; Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 52’nci maddesi kapsamında 5.000,00-TL kredi faiz desteği almıştır.

Kredi kullanımı muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar	1.000.000,00 TL
102.03. Bakanlık Kredisi Bağlantı Hesabı	1.000.000,00 TL
400. Krediler	1.000.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri	1.000.000,00 TL

-/-

Yol yapımına ilişkin yükleniciye ödenmesi gereken 1.000.000,00-TL’nin tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri	1.000.000,00 TL
251.01. Yollar	1.000.000,00 TL
320. Satıcılar	1.000.000,00 TL
320.02. Yüklenicilere Borçlar	1.000.000,00 TL
320.02.01. Yol A.Ş.	1.000.000,00 TL

-/-

Not: Şayet söz konusu ödemeler tek hakediş ile değil de birden fazla hakediş ile ödenmiş olsa idi, söz konusu yol yapımının tamamlanana kadar yapılmış tüm harcamalar 258. Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabında kayıt altına alınmalı, söz konusu yapım işi tamamlandığında ise 258 xx’xx xxxxxxx xxx xxxx xxxxx 000 xx’lu hesaba aktarılmalıdır.

Kullanılan kredi için katlanılmış olan 5.000,00-TL’lik masrafa ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri	5.000,00 TL
251.01. Yollar	5.000,00 TL
102. Bankalar	5.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	5.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	5.000,00 TL

-/-

Not: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının ‘j’ bendinde yer alan “Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme, yenilenebilir ve diğer enerji tesisleri ile yol yapımına ve küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları,” hükmü gereği KDV’ye ilişkin kayıt yapılmamıştır.

Yükleniciye ödeme yapılmasına ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

320. Satıcılar	1.000.000,00 TL
320.02. Yüklenicilere Borçlar	1.000.000,00 TL
320.02.01. Yol A.Ş.	1.000.000,00 TL
102. Bankalar		1.000.000,00 TL
102.03. Bakanlık Kredisi Bağlantı Hesabı		1.000.000,00 TL

-/-

Bakanlık tarafından kullanılmış kredinin faiz ödemesi yapıldığında, faiz için katlanılan tutar (kredi faiz desteği düşüldükten sonra kalan tutar örnekten yola çıkılacak olur ise 5.000,00- TL’lik tutar) finansman gideri olarak muhasebeleştirilmeyecek, söz konusu gider 251 no’lu hesaba maliyet olarak eklenecektir.

2.4. Arsa Tahsisi İşlemleri

4562 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 56’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan hükümler gereği tahsis edilecek parselin m2 birim maliyeti; altyapısı tamamlanmış ve işletmeye geçmiş OSB’nin muhasebe kayıtlarındaki kamulaştırma, altyapı inşaatı, arıtma tesisi maliyeti, genel idare giderleri ve yatırım ile ilgili cari giderlerden oluşan toplam yatırım tutarının 213 sayılı Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı ile güncellenerek toplam sanayi alanına bölünmesiyle hesaplanacaktır. Bulunan birim maliyetinin %25 fazlasını geçmemek üzere parsel birim satış fiyatı belirlenebilecek olup, altyapı yatırımları devam eden OSB’lerde yatırım tutarları ve diğer masraflar tahmini olarak hesaplanacak ve kalan harcamalar için taahhütname alınacak ve bu şekilde hesaplanan parsel birim maliyeti sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenecektir. Ayrıca, değerlemenin nasıl yapılacağına yönelik ayrıntılara ise Yönetmeliğin mezkûr maddesinde yer verilmiştir.

İlgili hüküm kapsamında, altyapı yatırımlarını halihazırda tamamlamamış olan X OSB’si; OSB’nin arsa tahsis bedelini tahmini olarak hesaplamış ve Müteşebbis Heyet tarafından alınan prensip kararı çerçevesinde m2 bedeli olarak 25,00-TL belirlenmiştir. X XXX’xx, 0.000-x0 xxxxxxxxxxxx xxxxxxx X xxx 0 xx’xx xxxxxx xxxxxxxxx söz konusu tahmini arsa tahsis bedeli üzerinden B tüzel kişiliğine tahsis etmiştir. Tahsis bedeli tutarı peşin olarak tahsil edilmiştir.

Arsa tahsisine ilişkin tahakkuk kaydı;

-/-

120. Alıcılar	125.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	125.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	125.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	125.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	125.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	125.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		125.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		125.000,00 TL

480.01.01. B Tüzel Kişisi	125.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	125.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	125.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	125.000,00 TL

-/-

Not : Adına tahsis yapılan katılımcıların OSB’nin hukuki anlamda ortağı olmaması, yapılan arsa tahsisi işleminin OSB’nin ana faaliyet konularından birini teşkil etmesi nedeniyle 131 veya 231 no’lu hesaplar kullanılmamış, 120 veya 220 no’lu hesapların kullanılmasının yerinde olacağı kanaatine ulaşılmıştır.

Tahmini arsa tahsis bedelinin B tüzel kişiliği tarafından ödenmesi durumunda (X tüzel kişiliği Bakanlık kredisi kullanmamıştır.)

-/-

102. Bankalar	125.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	125.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	125.000,00 TL
120. Alıcılar		125.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar		125.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar		125.000,00 TL

-/-

Şayet X OSB’si Bakanlık kredisi kullanmış bir OSB ise; Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 57’nci maddesinin 1’nci fıkrasının ‘a’ bendinde yer alan hüküm gereği, bankanın mahalli şubesinde açılacak ‘Arsa Satışları Hesabı’na aktarılacaktır. Bu minvalde yapılması gereken muhasebe kaydı ise aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

102. Bankalar	125.000,00 TL
102.04. Arsa Satışları Hesabı	125.000,00 TL

120. Alıcılar	125.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	125.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	125.000,00 TL

-/-

2.5. Tamamen veya Kısmen Bedelsiz Arsa Tahsisi

4562 sayılı Kanun’un Ek 3’üncü maddesinde, Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenen il ve ilçelerdeki OSB’lerde yer alan parsellerin tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebileceği, Bakanlık kredisi kullanan OSB’deki tahsis edilmemiş parsellerin, OSB’nin yetkili organlarının karar almaları hâlinde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere, belirli şartları taşımaları kaydıyla, tamamen veya kısmen bedelsiz olarak tahsis edilebileceği, bu durumda tahsis edilen parselin değerinin Bakanlık tarafından OSB’ye verilen kredinin geri ödemesinden mahsup edileceği, parsellerin mahsup işlemlerine esas değerinin Bakanlıkça her OSB için tespit edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden hesaplanacağı, Bakanlık kredisi kullanmamış ya da kredi borcunu ödemiş olan OSB’lerden de yetkili organlarının karar almaları hâlinde, en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere, belirlenen şartları taşımaları kaydıyla, tamamen veya kısmen bedelsiz olarak parsel tahsisi yapılabileceği, bu durumda tahsis edilen parsel bedelinin OSB tüzel kişiliğine Bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten ödeneceği, ödemeye esas parselin bedelinin Bakanlıkça her OSB için tespit edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden hesaplanacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanun hükmü gereği X OSB’si, 5.000-m2 büyüklüğünde bulunan sanayi parselini tamamen bedelsiz olarak B tüzel kişiliğine tahsis etmiştir. (X OSB’sinin tamamen bedelsiz arsa tahsisi yapılabilecek il veya ilçe sınırları içerisinde olduğu varsayılmıştır.) Diğer taraftan, X OSB’si için Bakanlıkça belirlenmiş olan m2 birim fiyatı 20,00-TL’dir.

X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanmaması durumunda yapılacak muhasebe kaydı;

-/-

120. Alıcılar	100.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	100.000,00 TL

120.00.02. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Alacaklar	100.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		100.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		100.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi		100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		100.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri		100.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği		100.000,00 TL

-/-

Söz konusu tamamen bedelsiz arsa tahsisine yönelik Bakanlık tarafından OSB’ye ödeme yapıldığında gerçekleştirilecek muhasebe kaydı aşağıda yer almaktadır.

-/-

102. Bankalar	100.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	100.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	100.000,00 TL
120. Alıcılar		100.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar		100.000,00 TL
120.00.02. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Alacaklar		100.000,00 TL

-/-

X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanan bir OSB olması durumunda tamamen bedelsiz arsa tahsisine yönelik yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekildedir.

-/-

400. Krediler	100.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri	100.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		100.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		100.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi		100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		100.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri		100.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği		100.000,00 TL

-/-

X OSB ‘since gerçekleştirilen mezkûr arsa tahsisinin %80 oranında bedelsiz yapılması durumunda gerçekleştirilecek tahakkuka yönelik muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır. (X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanmadığı varsayımı altında muhasebe kaydı yapılmıştır.)

-/-

120. Alıcılar	80.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	80.000,00 TL
120.00.02. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Alacaklar	80.000,00 TL
120. Alıcılar	25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	25.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	105.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	105.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	105.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL

-/-

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca X OSB’si için belirlenen parsel birim maliyeti 20,00- TL iken, OSB tarafından yapılan hesaplama sonucunda tahmini parsel birim maliyeti 25,00- TL’dir. Netice itibariyle, katılımcı tarafından ödenecek olan %20’lik kısım OSB tarafından belirlenen 25,00-TL üzerinden hesaplanmalıdır. Yukarıda yer verilen muhasebe kaydı bu kanaat çerçevesinde yapılmıştır.

X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanmış olması durumunda tahakkuka ilişkin yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

400. Krediler	80.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri	80.000,00 TL
120. Alıcılar	25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	25.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		105.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		105.000,00 TL

480.01.01. B Tüzel Kişisi	105.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL

-/-

2.6. Arsa Tahsis İptali İşlemleri

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60 ve 62’nci maddesinde yer alan hükümler gereği, katılımcıların tahsis edilen sanayi parseline ilişkin gerekli yükümlülüklerini zamanında yerine getirmemesi veya katılımcı tarafından tahsis iadesi talebi ile arsa tahsisi iptal edilebilmektedir. Tahsis iptali neticesinde tahsisi iptal edilen katılımcıya ödenecek meblağın nasıl hesaplanacağı ise Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 62’nci maddesinin 2 ve 3’üncü fıkrası ile hükme bağlanmıştır. Anılan hükümler gereği, OSB tarafından parsel tahsis veya satış işleminin gerçekleştiği tarihten itibaren, arsa tahsis iadesi veya iptali işleminden dolayı ödeme yapılacak tarihe kadar, 213 sayılı Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı ile mezkûr tutar güncellenecektir. Arsa tahsis iadesi veya iptali işlemini içine alan yılın ilk günü ile ödeme yapılacak tarih arasındaki kısıt dönem için yapılacak yeniden değerleme işleminde, 213 sayılı Kanun uyarınca belirlenen cari yıl yeniden değerleme oranı kullanılacaktır. Hesaplanan tutarı geçmemek üzere, arsa iade veya iptal bedeli, geri alındığı tarihten itibaren en geç bir yıl içinde OSB tarafından katılımcıya ödenecektir. Öte yandan, iptal veya iade edilen parsellerde, eğer inşaat temel seviyesinin üstüne çıkmışsa, iptal/iade tarihinden itibaren 3 ay içerisinde inşa edilmiş kısmın eski ve yeni katılımcılar tarafından OSB’den uygunluk görüşü alınmasından sonra rızaen belirlenecek bedelinin ödendiğinin belgelendirilmesi şartıyla yeni katılımcıya arsanın tahsisi yapılacak, süre bitiminde inşa edilmiş kısmın rızaen satışının yapılmaması halinde ilgili Mahkeme tarafından belirlenecek bilirkişi marifetiyle tespit edilen bedel üzerinden satışı, OSB tarafından gerçekleştirilecektir.

Mezkûr hükümler kapsamında X OSB ’since B tüzel kişisine gerçekleştirilmiş olan arsa tahsisi iptal veya B tüzel kişisinin talebi üzerine iade edilmiştir. OSB tarafından 213 sayılı Kanuna istinaden belirlenen yeniden değerleme oranları kapsamında yapılan hesaplamada B tüzel kişisi tarafından arsa tahsis bedeli olarak ödenmiş olan 125.000,00-TL 150.000,00-TL’ye çıkmıştır. İlgili hususa yönelik tahakkuk kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

250. Araziler	25.000,00
250.03. Tahsisi İptal Edilen Arsaların Yeniden Değerleme Tutarları	25.000,00
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	125.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	125.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	125.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	125.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	125.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	125.000,00 TL
329. Diğer Ticari Borçlar		150.000,00 TL
329.01. Tahsis İptali Borçları		150.000,00 TL
329.01.01. B Tüzel Kişisi		150.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		125.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri		125.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği		125.000,00 TL

-/-

Bilindiği üzere aktifte yer alan maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi neticesinde oluşan farklar 522 no’lu hesap ile muhasebeleştirilmektedir. Yine bilindiği üzere, arsa tahsis bedelinin içerisinde sadece arazilerin maliyeti yer almamakta, yapılmış veya yapılacak olan altyapı harcamaları gibi giderleri de içermektedir. Neticede katılımcılardan tahsil edilmiş arsa tahsis bedelleri tahmini bedeller olup, kesin bedeller tüm altyapılar tamamlandığında ortaya çıkacaktır. Tüm bu hususlar değerlendirilmiş, sonuç itibariyle tahsis iptali neticesinde ortaya çıkan değerleme tutarlarının bir maliyet olarak Araziler hesabında izlenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır. Kesin arsa bedellerinin ortaya konulması adına arazilerin temin edildiği, altyapı yatırımların yapıldığı, diğer harcamaların gerçekleştirildiği tarihler baz alınarak yapılacak yeniden değerlemelerde ortaya çıkacak rakamlardan 250- Araziler hesabının alt hesabında izlenecek olan 250.02. Tahsis Edilen Arsaların Yeniden Değerleme Tutarları hesabında yer

alan tutar düşülmek suretiyle toplam bedel bulunacak, bu bedelin toplam sanayi parseline bölünmesi sonrasında ise m2 başına kesin parsel birim maliyeti ortaya konulmuş olacaktır.

Arsa tahsisi iptal edilmiş veya iade alınmış katılımcıya hesaplanan tutarın ödenmesi durumunda gerçekleştirilecek muhasebe kaydına aşağıda yer verilmiştir.

-/-

329. Diğer Ticari Borçlar	150.000,00 TL
329.01. Tahsis İptali Borçları	150.000,00 TL
329.01.01. B Tüzel Kişisi	150.000,00 TL
102. Bankalar	150.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	150.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	150.000,00 TL

-/-

4562 sayılı Kanun’un Ek’3üncü maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan “Yatırımcının bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının tespiti hâlinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın parsel tahsisi iptal edilir. Bu durumda taşınmazın üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin OSB tüzel kişiliğine intikal eder, bundan dolayı adına tahsis yapılan kişiler veya üçüncü kişilerce herhangi bir hak ve talepte bulunulamaz. Ancak öngörülen sürede yatırımın en az %50’sinin gerçekleştirilmesi hâlinde yatırımın bedeli, yeni yatırımcı tarafından önceki yatırımcıya ödenir. Bu ödeme, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğince sağlanır. Yukarıda belirtilen en az on kişilik istihdam şartı Tarıma Dayalı İhtisas OSB’lerde aranmaz” hükmü ile Organize Sanayi Bölgelerinde Yer Alan Parsellerin Tamamen veya Kısmen Bedelsiz Tahsisine Dair Yönetmelik’in ‘Devredilen taşınmazın tahliyesi, geri alınması ve mahsupların iptali’ kenar başlıklı 16’ıncı maddesinde yer alan “(1) Katılımcının, 4562 sayılı Kanuna, bu Yönetmeliğe, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğine, Yatırım Taahhütnamesi ve Parsel Tahsis Sözleşmesindeki şartlara uymadığının veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yatırımı tamamlamadığının tespiti halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın parsel tahsisi iptal edilir. Bu durumda taşınmazın üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel

ödenmeksizin OSB’ye intikal eder, bundan dolayı adına tahsis yapılan kişiler veya üçüncü kişilerce herhangi bir hak ve talepte bulunulamaz. Ancak öngörülen sürede yatırımın en az yüzde ellisinin gerçekleştirilmesi halinde yatırımın bedeli, yeni katılımcı tarafından önceki katılımcıya ödenir. Bu ödeme, OSB’ce sağlanır.

(2) Parsel tahsisi iptal edildiğinde, otuz gün içinde aynı parsel bir başka katılımcıya tahsis edilebilir. Bu değişiklik Bakanlığa elektronik ortamda bildirilir. Ancak bu süre içinde bir başka katılımcıya tahsis edilemeyen parsel için yapılan mahsup veya ödeme, OSB’nin bildirimi üzerine veya re’sen, Bakanlık tarafından iptal edilir. Bakanlık kredisi kullanmamış veya kredi borcunu ödemiş olan OSB’lere parsel tahsisi kapsamında yapılan ödeme, parsel tahsisinin iptali halinde Bakanlığa elektronik ortamda bilgi verilerek, OSB tarafından genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Bakanlık Merkez Saymanlığının Merkez Bankasındaki cari hesabına iptali takip eden ilk iş gününde iade edilir. İptale ilişkin meblağın OSB tarafından yatırılmadığının tespiti halinde tahsisin iptali tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen oranlarda gecikme zammı da uygulanmak suretiyle Bakanlık Merkez Saymanlığının Merkez Bankasındaki cari hesabına iade edilir.” hükümleri çerçevesinde;

X OSB’since B Tüzel Kişiliğine tahsis edilen parselin tamamen bedelsiz olduğu ve X OSB’sinin söz konusu tahsis bedelini Bakanlıktan tahsil ettiği varsayımı altında tahakkuka ilişkin yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekildedir. (Yukarıda yer verilen örnekte de görüleceği üzere Bakanlık X OSB’si için arsa tahsis bedelini 20,00-TL olarak belirlemiştir.)

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	100.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	100.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL
329. Diğer Ticari Borçlar	100.000,00 TL
329.01. Tahsis İptali Borçları	100.000,00 TL

329.01.02. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına Borçlar	100.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL

-/-

X OSB’since gerçekleştirilen mezkûr arsa tahsisinin %80 oranında bedelsiz yapılması ve %80’e tekabül eden tutarın Bakanlıktan kalanının ise katılımcıdan tahsil edildiği durumunda tahsis iptaline ilişkin gerçekleştirilecek tahakkuka yönelik muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır. (X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanmadığı varsayımı altında muhasebe kaydı yapılmıştır. Ayrıca, Bakanlık X OSB’si için arsa tahsis bedelini 20,00 TL olarak belirlemiştir.)

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	105.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	105.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	105.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL
329. Diğer Ticari Borçlar		80.000,00 TL
329.01. Tahsis İptali Borçları		80.000,00 TL
329.01.02. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına Borçlar		80.000,00 TL
602. Diğer Gelirler		25.000,00 TL
602.01. Kısmen Bedelsiz Arsa Tahsisinin İptalinden Sağlanan Gelirler		25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		105.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri		105.000,00 TL

952.01.01. B Tüzel Kişiliği

105.000,00 TL

-/-

Gerek 4562 sayılı Kanun’un Ek 3’üncü maddesinde gerekse Organize Sanayi Bölgelerinde Yer Alan Parsellerin Tamamen veya Kısmen Bedelsiz Tahsisine Dair Yönetmelikte kısmen bedelsiz arsa tahsisi kapsamında katılımcı tarafından ödenecek olan kısmi arsa tahsis bedelinin tahsis iptali neticesinde katılımcıya ödeneceğine dair bir hükme rastlanılmamıştır. İlgili hükümler tahsis iptalinde katılımcının herhangi bir hak menfaat edemeyeceği yönündedir. Bu minvalde katılımcı tarafından ödenmiş olan bedel OSB adına gelir olarak kaydedilmiştir. Ancak bilindiği üzere OSB Uygulama Yönetmeliğinin 62’nci maddesi gereği arsa tahsisi iptal edilen katılımcıya ödemiş olduğu tahsis bedeli yeniden değerleme oranı çerçevesinde hesaplanıp iade edilmektedir. Hal böyle iken gerek 4562 sayılı Kanun’un Ek 3’üncü maddesinde gerekse Organize Sanayi Bölgelerinde Yer Alan Parsellerin Tamamen veya Kısmen Bedelsiz Tahsisine Dair Yönetmelik’te kısmen bedelsiz arsa tahsis iptalinde katılımcı tarafından kısmi olarak ödenen tahsis bedeli için iadeye yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. Bahse konu düzenleme olmadığı için söz konusu tutar OSB geliri sayılmış ve 602 xx’xx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.

X XXX’sinin Bakanlık kredisi kullanan bir OSB olması durumunda tamamen bedelsiz arsa tahsisinin iptal edilmesine ilişkin yapılması gereken tahakkuk kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	100.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	100.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL
400. Krediler	100.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri	100.000,00 TL

952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	100.000,00 TL

-/-

X OSB’sinin Bakanlık kredisi kullanmış ve B tüzel kişiliğine %80 bedelsiz arsa tahsisi yapmış olması durumunda tahsisin iptaline ve tahakkuka ilişkin yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	105.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	105.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	105.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	105.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	105.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	105.000,00 TL
400. Krediler		80.000,00 TL
400.01. Bakanlık Kredileri		80.000,00 TL
602. Diğer Gelirler		25.000,00 TL
602.01. Kısmen Bedelsiz Arsa Tahsisinin İptalinden Sağlanan Gelirler		25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		105.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri		105.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği		105.000,00 TL

-/-

2.7. Parsel Birim Maliyetinin Hesaplanması

4562 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 56’ıncı maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan hükümler gereği

tahsis edilecek parselin m2 birim maliyeti; altyapısı tamamlanmış ve işletmeye geçmiş OSB’nin muhasebe kayıtlarındaki kamulaştırma, altyapı inşaatı, arıtma tesisi maliyeti, genel idare giderleri ve yatırım ile ilgili cari giderlerden oluşan toplam yatırım tutarının 213 sayılı Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı ile güncellenerek toplam sanayi alanına bölünmesiyle hesaplanacaktır. Hesaplanacak mezkûr bu tutar kesin maliyeti içerecektir. Netice itibariyle kamulaştırma, altyapı inşaatı, arıtma tesisi maliyeti, genel idare giderleri ve yatırım ile ilgili cari giderler aktifte kayıt altına alınacak, harcamanın yapıldığı tarih baz alınmak suretiyle 213 sayılı Kanun çerçevesinde yeniden değerlemeye tabi tutulacak, ortaya çıkan tutar toplam sanayi parseli alanına bölünecek ve m2 başına kesin maliyet çıkarılacaktır.

Bulunan birim maliyetinin %25 fazlasını geçmemek üzere parsel birim satış fiyatı belirlenebilecek olup, altyapı yatırımları devam eden OSB’lerde yatırım tutarları ve diğer masraflar tahmini olarak hesaplanacak ve kalan harcamalar için taahhütname alınacak ve bu şekilde hesaplanan parsel birim maliyeti sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenecektir. Ayrıca, değerlemenin nasıl yapılacağına yönelik ayrıntılara ise Yönetmeliğin mezkûr hükmünde yer verilmiştir.

X OSB’si altyapı yatırımlarını tamamlamış ve işletmeye geçmiştir. X OSB’si bu aşamaya kadar gerçekleştirmiş olduğu kamulaştırma, altyapı inşaatı, arıtma tesisi maliyeti, genel idare giderleri ve yatırım ile ilgili cari giderleri 213 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutmuş, ortaya çıkan tutarı toplam sanayi parsel alanına bölmüş ve 1(bir) m2 sanayi parselinin kesin maliyetini 50,00-TL olarak hesaplamıştır. X OSB’sinin yetkili organı söz konusu tutar üzerinden herhangi bir artırıma gitmemiştir. Öte yandan, X OSB ‘since B tüzel kişiliğine 25,00-TL tahmini bedel üzerinden gerçekleştirilen arsa tahsisi tutarı için ödeme yapıldığı tarihten itibaren kesin maliyetin çıkarıldığı tarihe kadar 213 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş, neticesinde ortaya çıkan tutar m2 başına 45,00-TL olmuştur.

Kesin maliyetin ortaya konulması adına gerçekleştirilecek olan yeniden değerlemeye ilişkin muhasebe kaydı (her yılın Aralık ayının 31’inde gerçekleştirilecek muhasebe kaydında yer alan aşağıdaki tutarlar varsayımdan ibarettir);

-/-

250. Araziler

100.000,00 TL

250.02. Tahsis Edilen Arsaların Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri	100.000,00 TL
251.02. Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	200.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	200.000,00 TL
952.01.02. Değerleme Tutarları	200.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		200.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		200.000,00 TL
480.01.02. Yeniden Değerleme Tutarları		200.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		200.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri		200.000,00 TL
953.01.02. Değerleme Tutarları		200.000,00 TL

-/-

Her yılın sonunda gerçekleştirilecek olan yeniden değerlemeye ilişkin muhasebe kaydında 522 no’lu hesap kullanılmamıştır. Çünkü yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan tutarlar OSB’nin bir mal varlığı artışı değildir. Bahse konu tutarlar OSB’nin altyapı yatırımlarını tamamlayıp, işletme aşamasına gelinceye kadar yapmış olduğu harcamaların kesin maliyetin ortaya konulacağı tarihteki gerçek değerinin ortaya konulmasıdır. Bilindiği üzere, sanayi parseli tahsis edilen katılımcılar gerekli şartları tamamladıklarında mezkûr parsellerin tapuları katılımcılara devredilecektir. Sonuç itibariyle, söz konusu parseller her ne kadar OSB tüzel kişiliğinin mülkiyetinde ise de aslında bahse konu taşınmazlar adlarına arsa tahsisi yapılmış kimselere devredilecek ve devir edilir iken arsa tahsis bedeli haricinde (tahmini bedel ile kesin bedel arasında fark yok ise) herhangi bir bedel talep edilmeyecek/tahsil edilmeyecektir. Bu nedenlerden dolayı 522 no’lu hesap kullanılmamış, anılan hesabın yerine 440 no’lu hesabın kullanılmasının daha yerinde bir uygulama olacağı kanaatine ulaşılmıştır. Aşağıda yer alan muhasebe kaydında bahse konu bu durum kayıtlar ile ortaya konulacaktır.

B Tüzel kişisi nezdinde oluşan tahmini bedel ile kesin bedel arasında oluşan farka yönelik muhasebe kaydı;

-/-

120. Alıcılar	25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	25.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	25.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	25.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	25.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		25.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		25.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi		25.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		25.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri		25.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği		25.000,00 TL

-/-

Not: Kesin maliyet ile tahmini bedelin değerlemesi sonucu oluşan tutar arasında 5,00 TL’lik tutar vardır. B tüzel kişisine 5.000-m2 arsa tahsis edilmesi nedeniyle 25.000,00-TL B tüzel kişisi borçlandırılmış ve arsa tahsis bedellerine ilişkin kayıtlarda bu tutarda artırılmıştır.

Şayet X OSB ‘since gerçekleştirilen hesaplamalar neticesinde kesin bedele ilişkin m2 başına tutar 40,00-TL, B tüzel kişisince ödenmiş olan arsa tahsis bedeli tutarının değerlenmiş halinin ise 45,00-TL olması durumunda yapılması gereken muhasebe kaydına aşağıda yer verilmiştir.

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	25.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	25.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	25.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	25.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	25.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	25.000,00 TL

329. Diğer Ticari Borçlar	25.000,00 TL
329.02. Arsa Tahsisinden Borçlar	25.000,00 TL
329.02.01.B Tüzel Kişisi	25.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	25.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	25.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	25.000,00 TL

-/-

Şayet X OSB’si yetkili organı almış olduğu karar ile hesaplanan 50,00-TL’lik kesin maliyetin %25 fazlası tutarında parsel birim satış fiyatı belirlenmesine ilişkin karar almış olsa idi, yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

120. Alıcılar	87.500,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	87.500,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	87.500,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	87.500,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	87.500,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği	87.500,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler		25.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx		25.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi		25.000,00 TL
600. Yurt İçi Satışlar		62.500,00 TL
600.04. Arsa Satışından Elde Edilen Gelir		62.500,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		87.500,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri		87.500,00 TL

953.01.01. B Tüzel Kişiliği

87.500,00 TL

-/-

Not: Aşağıda yapılacak muhasebe kayıtlarında da görüleceği üzere, katılımcılara tapuları verilirken, 250 ve 251 no’lu hesaplar alacaklandırılacak ve tüm parsellerin tapuları verildiğinde 250 ve 251 numaralı hesaplarda ya herhangi bir bedel kalmayacak ya da OSB’nin mülkiyetinde kalan yeşil alan gibi alanların, trafoların vb. yapıların, gayrimenkullerin iz bedelinin yer aldığı tutarlar kalacaktır. Bu nedenle, %25 tutarında artırımlı parsel satış fiyatı belirlenmesi durumunda %25’lik orana denk gelen tutar OSB’nin geliridir. Bu faaliyet unsuru OSB’nin ana faaliyetidir ve bu nedenle 600 no’lu hesapta muhasebeleştirilmiştir.

2.8. Tapu Verme İşlemleri

4562 sayılı Kanun’un 18’inci maddesinin 6’ncı fıkrasında yer alan “Tahsis edilen arsaların tapuları, katılımcı tarafından tahsis bedelinin tümüyle ödenmesi veya tahsis bedelinden kalan borç için teminat mektubu verilmesi ve OSB’nin kesin olarak belirleyeceği arsa bedelleri ile yapılacak diğer yatırımlara itirazsız olarak katılacağına ilişkin noter tasdikli taahhütname vermesi koşullarının gerçekleşmesi hâlinde tesisi üretime geçenlere geri alım hakkı şerhi konulmadan, tesisi üretime geçmeyenlere ise geri alım hakkı şerhi konularak verilir.” hükmü ile Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 58’inci maddesine konu edilen hususlar çerçevesinde; adına tahsis yapılmış katılımcıya mezkur sanayi parselinin tapusu verilmektedir.

X OSB’si altyapı yatırımları tamamlanmamış bir OSB olması ve gerekli şerhler konulmak üzere B tüzel kişisine tapu devri yapması durumunda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır. (B tüzel kişisi 100.000,00-TL’lik teminat mektubu vermiştir.)

-/-

480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	125.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	125.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	125.000,00 TL
930. Alınan Teminat Mektupları	100.000,00 TL
930.01. Tapu Devirlerine İlişkin Teminat Mektupları	100.000,00 TL
930.01.01. B Tüzel Kişisi	100.000,00 TL
900. Borçlu Xxxxx Xxxxxxxx	10.000,00 TL
900.01. Tapusu Devredilen Taşınmazlar	10.000,00 TL

900.01.01. A tarihinde İktisap Edilen Parsel	10.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	125.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	125.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişiliği	125.000,00 TL
250. Araziler		10.000,00 TL
250.01. Kamulaştırılan Araziler		10.000,00 TL
250.01.01. Y Ada 1 No’lu Parsel		10.000,00 TL
481. Gider Tahakkukları		115.000,00 TL
481.01. B Tüzel Kişiliği		115.000,00 TL
931. Alınan Teminat Mektupları		100.000,00 TL
931.01. Tapu Devirlerine İlişkin Teminat Mektupları		100.000,00 TL
931.01.01. B Tüzel Kişisi		100.000,00 TL
901. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx		10.000,00 TL
901.01. Tapusu Devredilen Taşınmazlar		10.000,00 TL
901.01.01. A tarihinde İktisap Edilen Parsel		10.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		125.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri		125.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişiliği		125.000,00 TL

-/-

Yukarıda da ifade edildiği üzere, arsa tahsisinde beyan edilen bedel altyapı yatırımları tamamlanmamış OSB’lerde tahmini bedel olarak kabul edilmekte, altyapı yatırımları tamamlandığında yapılacak hesaplamalar ile kesin bedele ulaşılabilecektir. Yine yukarıda xxxxxxx xxxxxxx xxx xxxxxxxxx xxxxx, xxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx XXX’lerde tapu devri yapılabilmektedir. Örnek olayımızda, B tüzel kişisine xxxxx xxxxxxx X xxx 0 xx’xx xxxxxxxx XXX’ye kamulaştırma maliyeti 10.000,00-TL’dir. OSB yapmış olduğu hesaplamalarda tahmini parsel birim maliyetini 25,00-TL olarak belirlemiş ve bu kapsamda B tüzel kişisinden 125.000,00-TL tahsis bedeli tahsil etmiştir. B tüzel kişisinin talebi ile gerekli teminatlar

alınmak, şerhler düşülmek üzere Y ada 1 no’lu parselin mülkiyeti B tüzel kişisine devredilmiştir. Bilindiği üzere, OSB sanayi parsellerinin tahsisinden veya satışından sadece ve sadece yetkili organınca alınacak karara istinaden %25 oranında OSB’ye kalacak gelir elde edebilmektedir. Netice itibariyle, tapu devredildiğinde OSB’nin mülkiyetinde olan ve 250 no’lu hesapta 10.000,00-TL maliyet ile iktisap edilmiş parsel B tüzel kişiliğine devredilmiştir. Tapunun devredilmesi nedeniyle söz konusu 250 no’lu hesapta yer alan kayıt ters kayıt ile kapatılmıştır. B tüzel kişisi tarafından OSB’ye ödenen 125.000,00-TL’den arda kalan 115.000,00-TL’lik tutar ise yapılmakta olan veya ileri tarihlerde yapılacak olan altyapı gibi harcamaların karşılığı olması nedeniyle, söz konusu tutara yönelik 481 ve/veya 381 no’lu hesaba kayıt yapılmasının, kesin maliyet ortaya çıktığında ise söz konusu hesabı alacaklandırmak suretiyle kayıt yapılmasının yerinde olacağı kanaatine ulaşılmıştır. Diğer taraftan, 250 no’lu hesapta izlenen ve kesin bedele ulaşmak adına yeniden değerlemeye tabi tutulması gerekecek olan arazi maliyetinin, 250 no’lu hesaptan çıkılmış olması nedeniyle söz konusu tutarı Nazım Hesaplarda izlemek yerinde olacaktır. Bunun nedeni ise OSB’nin altyapı yatırımlarını tamamladığında netleşecek olan kesin bedele ulaşana kadar söz konusu bedellerin takibinin sağlanabilmesidir. Sonuç itibariyle, nazım hesaplarda izlenen bu tutarlarda edinim tarihi ve tutarı üzerinden değerlemeye tabi olacaklardır.

Böyle bir tapu devri gerçekleşmesi sonrasında parsel birim satış fiyatının kesin tutarı belirlendiğinde yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

901.01.01. A tarihinde İktisap Edilen Parsel isimli alt hesapta yer alan ve B tüzel kişiliğine tapu devri yapılan parselin maliyetine ilişkin 213 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye ilişkin gerekli hesaplamalar yapılmış olup, söz konusu tutarın 20.000,00-TL olduğu ortaya konulmuştur. Bununla beraber, 251 no’lu hesapta yer alan tutarların da değerlemesi yapılmış ve neticede kesin bedel m2 başına 50,00-TL olarak ortaya konulmuş, bunun haricinde B tüzel kişisinin arsa tahsis bedeli olarak ödemiş olduğu 125.000,00-TL nezdinde gerekli değerleme işlemi yapılmış ve mezkûr tutarın m2 başına 45,00-TL’ye denk geldiği ortaya konulmuştur. Bu varsayımlar altında yapılması gereken tahakkuka ilişkin muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

120. Alıcılar	25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	25.000,00 TL

120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	25.000,00 TL
481. Gider Tahakkukları	115.000,00 TL
481.01. B Tüzel Kişiliği	115.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	100.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	100.000,00 TL
480.01.02. Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	100.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	100.000,00 TL
953.01. 02. Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
250. Araziler		10.000,00 TL
250.02. Tahsis Edilen Arsaların Yeniden Değerleme Tutarları		10.000,00 TL
250.02.01. Y Ada 1 No’lu Parselin Değerleme Tutarı		10.000,00 TL
251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri		230.000,00 TL
251.02. Yeniden Değerleme Tutarları		115.000,00 TL
251.03. Elektrik Altyapısı		55.000,00 TL
251.04. Su ve Kanalizasyon Altyapısı		20.000,00 TL
251.05. Arıtma Tesisi Altyapısı		20.000,00 TL
251.06. Doğalgaz Altyapısı		20.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı		100.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri		100.000,00 TL
952.01. 02. Değerleme Tutarları		100.000,00 TL

-/-

Not: Yeniden değerlemenin yapılmasına yönelik olarak yapılan ve yukarıda yer verilen muhasebe kaydı incelendiğinde, yapılan değerleme tutarları 250 ve 251 no’lu hesapları borçlandırmak suretiyle muhasebeleştirilirken, alacaklı hesap 440 no’lu hesap olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonuç itibariyle, bahse konu muhasebe kaydında yer alan 100.000,00-TL’lik tutar arsa tahsisi için ödenen paranın değerlemesi sonucu ortaya çıkan tutardır. Parselin kamulaştırma bedeli olan 10.000,00-TL’lik tutar tapu devrine yönelik muhasebe kaydı ile 250 no’lu hesaptan düşmesi nedeniyle 250 no’lu hesaptan sadece değerleme farkı olan 10.000,00-TL’lik tutar alacaklandırılmıştır.

B tüzel kişisi tarafından bahse konu kesin bedel ile tahmini bedel arasında kalan 25.000,00-TL’lik tutar ödendiğinde yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

102. Bankalar	25.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	25.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	25.000,00 TL
931. Alınan Teminat Mektupları	100.000,00 TL
931.01. Tapu Devirlerine İlişkin Teminat Mektupları	100.000,00 TL
931.01.01. B Tüzel Kişisi	100.000,00 TL
901. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx	10.000,00 TL
901.01. Tapusu Devredilen Taşınmazlar	10.000,00 TL
901.01.01. A tarihinde İktisap Edilen Parsel	10.000,00 TL
120. Alıcılar		25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar		25.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar		25.000,00 TL
930. Alınan Teminat Mektupları		100.000,00 TL
930.01. Tapu Devirlerine İlişkin Teminat Mektupları		100.000,00 TL
930.01.01. B Tüzel Kişisi		100.000,00 TL
900. Borçlu Xxxxx Xxxxxxxx		10.000,00 TL
900.01. Tapusu Devredilen Taşınmazlar		10.000,00 TL
900.01.01. A tarihinde İktisap Edilen Parsel		10.000,00 TL

-/-

Not: Parsel birim satış maliyetinin kesin olarak hesaplanması ve katılımcı tarafından maddi olarak üzerine düşen yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle tapu devrinden kaynaklı alınmış olan teminat mektubu iade edilmiş ve gerekli muhasebe kaydı yapılmıştır. Diğer taraftan, Xxxxx Xxxxxxxxxx tapusu devredilmiş olan arazilere yönelik kayıt gerekli hesaplamaların yapılması nedeniyle ters kayıt ile kapatılmıştır.

X OSB’si altyapı yatırımlarını tamamlamış ve neticesinde B tüzel kişisine tahsis etmiş olduğu sanayi parselinin tapu devrini yapmış olsaydı gerçekleştirilecek muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

Söz konusu muhasebe kaydı tüm değerlemeler yapılmış, kesin bedel tutarı 50,00-TL olarak hesaplanmış, B tüzel kişisince ödenmiş olan arsa tahsis bedelinin değerlemesi yapılmış ve 45,00-TL olarak hesaplanmış, X OSB’si yetkili organınca parsel birim satış maliyeti üzerine herhangi bir ekleme yapılmasına ilişkin karar alınmamış olduğu varsayımı altında yapılmıştır.

-/-

120. Alıcılar	25.000,00 TL
120.00. Arsa Tahsislerinden Alacaklar	25.000,00 TL
120.00.01. B Tüzel Kişiliğinden Alacaklar	25.000,00 TL
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler	225.000,00 TL
480.01. Xxxx Xxxxxxxxxx	225.000,00 TL
480.01.01. B Tüzel Kişisi	125.000,00 TL
480.01.02. Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
953. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	250.000,00 TL
953.01. Arsa Tahsis Gelirleri	250.000,00 TL
953.01.01. B Tüzel Kişisi	150.000,00 TL
953.01.02. Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL
250. Araziler		20.000,00 TL
250.01. Kamulaştırılan Araziler		10.000,00 TL
250.01.01. Y Xxx 0 xx’xx xxxxxx		10.000,00 TL
250.02. Tahsis Edilen Arsaların Yeniden Değerleme Tutarları		10.000,00 TL
250.02.01. Y Ada 1 No’lu Parselin Değerleme Tutarı		10.000,00 TL
251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri		230.000,00 TL
251.02. Yeniden Değerleme Tutarları		115.000,00 TL

251.03. Elektrik Altyapısı	55.000,00 TL
251.04. Su ve Kanalizasyon Altyapısı	20.000,00 TL
251.05. Arıtma Tesisi Altyapısı	20.000,00 TL
251.06. Doğalgaz Altyapısı	20.000,00 TL
952. Vergiye Tabi Olmayan Gelirler Hesabı	250.000,00 TL
952.01. Arsa Tahsis Gelirleri	250.000,00 TL
952.01.01. B Tüzel Kişisi	150.000,00 TL
952.01.02. Yeniden Değerleme Tutarları	100.000,00 TL

-/-

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 58’inci maddesinin 7’nci fıkrasında yer alan “OSB uygunluk görüş taleplerini en geç otuz gün içinde sonuçlandırır. Olumsuz görüşler Bakanlığa ve talep sahibine gerekçeleri ile birlikte en geç onbeş gün içinde bildirilir. Uygunluk görüşü verilmesi ile ilgili OSB tarafından (Değişik ibare:RG-6/8/2019- 30854) tapu harcının %1’ini aşmamak üzere hizmet bedeli alınabilir.” hükmü gereği, X OSB’si yetkili organınca uygunluk görüşü verilmesi karşılığında tapu harcının %1’i tutarında hizmet bedeli alınması yönünde karar alınmıştır.

Bu minvalde, B xxxxx xxxxxx X xxx 0 xx’xx xxxxxx üzerine inşa etmiş olduğu tesisini başkasına devretmek üzere uygunluk görüşü almak adına X OSB’sine başvurmuş, X OSB’si uygunluk görüşü vermiştir. Söz konusu yapının tapu harç tutarı 40.000,00-TL olduğu, ilgili tutarın %1’i B tüzel kişiliğince peşin olarak ödendiği varsayımı altında muhasebe kaydı yapılmıştır.

-/-

102. Bankalar	472,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	472,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	472,00 TL
600. Yurt İçi Satışlar	400,00 TL

600.05. Uygunluk Görüşü Verilmesi Karşılığı Elde

Edilen Gelir

400,00 TL

391. Hesaplanan KDV

72,00 TL.

391.03. %18’lik KDV

72,00 TL

-/-

Not: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda OSB’lere hangi hususlarda KDV istisnası olduğu açıkça düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlenen hususlar arasında bahse konu hizmet bedeli yer almaması nedeniyle bahse konu gelir %18 oranında KDV’ye tabi kılınmış ve bu minvalde muhasebe kaydı yapılmıştır.

2.9. Huzur Hakkı Ödemeleri

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun “Parasal Haklar ve Özlük Hakları”

kenar başlıklı 17’nci maddesinde aynen;

“Müteşebbis heyet ile yönetim ve denetim kurullarının üyelerine, müteşebbis heyet tarafından tespit edilen tutarda huzur hakkı ödenebilir. Ödenecek bu huzur hakkının aylık toplam tutarı, her yıl Cumhurbaşkanınca belirlenen kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının yönetim kurulu başkan ve üyelerine ödenen net aylık ücreti aşamaz1. Müteşebbis heyet üyelerinden kamu personeli olanlara 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesi çerçevesinde ödeme yapılır.

Genel kurula geçen ve müteşebbis heyetin görevinin sona erdiği OSB’lerde yönetim ve denetim kurulu üyelerine, genel kurul tarafından tespit edilecek tutarda huzur hakkı ödenebilir.

Huzur hakkı ödemeleri OSB’nin Bakanlıktan aldığı kredi dışında, kendi kaynaklarından

yapılır.

Aynı OSB organlarında birden fazla görevi bulunanlara, bu görevlerinden sadece biri için huzur hakkı ödenir.”

1 11.04.2020 tarih ve 31096 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 10.04.2020 tarih ve 2393 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda; 2018 yılı 1’inci 6 aylık dönem için OSB’lerce ödenebilecek huzur hakkı tutarını 3.335,00-TL olarak belirlemiştir. Yine aynı kararda ücretlerin belirlenmesinden kamu görevlilerine yönelik mali haklarda öngörülen artış oranı kadar artış yapılarak ücretlerin belirleneceği belirtilmiştir (2020 yılı ilk 6 aylık dönem için 4.486,12-TL’dir). Mezkur

yasal mevzuat kapsamında belirlenecek olan tutarlar OSB’lerce ödenebilecek olan huzur hakkı ödemelerinin üst sınırını

belirtmekte olup, OSB’ler isterlerse kendi durumlarına göre bu tutarın daha altında huzur hakkı ödemesi yapabilecektir.

hükmü yer almaktadır. Anılan hükme istinaden müteşebbis heyet ile yönetim ve denetim kurulu üyelerine huzur hakkı ödenecek OSB’lerce huzur hakkına istinaden yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıda yer almaktadır.

-/-

770. Genel Yönetim Gideri	40.000,00 TL
770.01. Huzur Hakları	40.000,00 TL
770.01.01. A Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	5.000,00 TL
770.01.02. B Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.03. C Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.04. D Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.05. E Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.06. F Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.07. G Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.08. H Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.09. I Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.10. J Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.11. K Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.12. L Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.13. M Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.14. N Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
770.01.15. O Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.500,00 TL
335. Personele Borçlar Hesabı		33.696,00 TL
335.00. Huzur Hakları		33.696,00 TL
335.00.01. A Kişisine Ödenen Huzur Hakkı		4.212,00 TL
335.00.02. B Kişisine Ödenen Huzur Hakkı		2.106,00 TL
335.00.03. C Kişisine Ödenen Huzur Hakkı		2.106,00 TL

335.00.04. D Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.05. E Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.06. F Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.07. G Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.08. H Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.09. I Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.10. J Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.11. K Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.12. L Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.13. M Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.14. N Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
335.00.15. O Kişisine Ödenen Huzur Hakkı	2.106,00 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı	6.304,00 TL
360.01. Gelir Vergisi	6.000,00 TL
360.02. Damga Vergisi	304.00 TL

-/-

Not: A Kişisi Müteşebbis Heyet/Yönetim Kurulu Başkanıdır.

Not: Huzur hakkı elde eden tüm üyelerin başka bir işyeri veya kurumdan ücret geliri elde ettiği ve en yüksek ücret geliri elde ettikleri yerin diğer ücret geliri elde ettikleri işyeri veya kurumlar olduğu varsayımı altında kişiler nezdinde Asgari Geçim İndirimi hesaplanmamıştır. Aksi durumlarda hesaplanması gerekecektir.

Not : Gelir Vergisi Oranı Gelir Vergisi Tarifesinde yer alan birinci basamaktan hesaplanmıştır.

Not: Müteşebbis Heyet Üyelerine aylık net 2.106,00 TL tutarında, Yönetim Kurulu Başkanı’na ise mevcut tutarın 2 katı net huzur hakkı ödeneceğine dair Müteşebbis Heyetçe karar alındığı varsayımı ile mevcut kayıt yapılmıştır.

Not: Damga Vergisi nezdinde hesaplanan tutarların küsuratları yuvarlanmıştır.

2.10. Genel Kurula Geçilmesi

4562 sayılı Kanun’un 25’nci maddesinde aynen;

“(…),

OSB’nin onaylı parselasyon planında yer alan sanayi parselleri ile hizmet ve destek alanındaki toplam parsellerin 1/2’sinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı alması hâlinde, yapı kullanma izni almış olan katılımcılar veya temsilcilerinin müteşebbis heyet üyeleri ile birlikte en geç altı ay içinde yapacakları ilk genel kurul toplantısında müteşebbis heyet, yönetim kurulu ve denetim kurulunun görevi sona erer.

Yapı kullanma izni almış olan katılımcıların salt çoğunluğu müteşebbis heyetin devam etmesini istediği takdirde müteşebbis heyet devam eder. Müteşebbis heyetin devam etmesi durumunda müteşebbis heyete katılacak katılımcıların sayısı müteşebbis heyet üye sayısının yarısından bir fazla olur.

Yapı kullanma izni almış olan katılımcılar ile müteşebbis heyet üyelerinin birlikte katıldığı genel kurulun ilk toplantısında, mevcut kuruluş protokolü tüzel kişiliğin ana sözleşmesi olarak değiştirilir, kararlar salt çoğunlukla alınır.”

hükmü yer almaktadır. Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bakanlık Temsilcisi” kenar başlıklı 16’ncı maddesinde yer alan “(1) Olağan ve olağanüstü genel kurulda, Genel Müdürlük tarafından görevlendirilen en az bir Bakanlık temsilcisinin bulunması zorunludur.

(2) Bakanlık temsilcisi, toplantının kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve ana sözleşmeye uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetler; toplantıya çağrının, usulüne uygun yapıldığını gösteren belgeler ile hazırun cetveli ve genel kurul tutanağının birer örneğini Bakanlığa verir. Bölge Müdürü, genel kurul toplantısına katılabilecek yapı kullanma izin belgesi sahibi katılımcıların listesini, ekinde belgelerin birer suretleri olacak şekilde hazırlar ve Bakanlık temsilcisine sunar. Bakanlık temsilcisi, bu listeyi hazırun listesi ile mukayese ederek, genel kurulun toplantı şartının sağlanıp sağlanmadığına karar verir.

(3) Toplantı mahalline gidiş ve dönüş yol giderleri ile konaklama gideri ilgili OSB tarafından karşılanır.

(4) Genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcisine ödenecek ücret dâhil OSB mevzuatında hüküm bulunmayan hâllerde, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ilişkin hükümleri ve 28/11/2012 tarihli ve 28481 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.”

hükmü Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik’in “Bakanlık Temsilcisinin Ücretleri ve Giderleri” kenar başlıklı 38’inci maddesinde yer alan “(1) Şirketlerin yurt içinde yapılacak genel kurul toplantılarında görevlendirilen Bakanlık temsilcilerinin ücretleri, her yıl Bütçe Kanununun (H) cetvelinin (I-B) bendi ile tespit edilen Devlet memurlarına ödenen en yüksek yurtiçi gündelik tutarının üç katı; hafta tatili günleri için dört katı net olarak ödenir.

(2) Yurt dışında yapılacak genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcilerinin, kendi aylık/kadro dereceleri için 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 34 üncü maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunca tespit edilen gündelikleri ilgili şirket tarafından karşılanır. Bu amaçla yapılacak görevlendirmeler beş günü aşamaz.

(3) Birinci ve ikinci fıkra uyarınca ödenecek ücret ile ilgili tahakkuk edecek vergiler süresi içerisinde şirket tarafından ilgili vergi dairesine yatırılır.

(4) Bakanlık temsilcisi ücretleri, Genel Müdürlük/il müdürlükleri adına bankalarda açılacak hesaplara yatırılır.

(5) Yurt dışında yapılacak genel kurul toplantılarına görevlendirilen Bakanlık temsilcisinin yol giderleri ilgili şirket tarafından karşılanır. Yurt içinde yapılan toplantılarda ise toplantı mahalline gidiş ve dönüş şirket tarafından temin edilecek araçla sağlanır. Bunun mümkün olamaması halinde yol giderleri belgelendirilmek kaydıyla şirket tarafından karşılanır. Kendi aracıyla gidilmesi veya gider belgesinin ibraz edilmemesi halinde şirketçe hiçbir ödeme yapılmaz. Şirketler tarafından yatırılan paraların Bakanlık temsilcilerine ödenmesine ilişkin esaslar Genel Müdürlükçe belirlenerek il müdürlüklerine yazılı olarak duyurulur.” hükmüne istinaden X OSB’si ilk genel kurul toplantısını yapmak üzere görevlendirilen Bakanlık Temsilcisi nezdinde katlanılan maliyetlere yönelik yapılması gereken muhasebe kayıtlarına aşağıda yer verilmiştir.

Görevlendirilen Bakanlık Temsilcisine ilişkin ilgili hesaba yatırılacak olan ücretin (harcırah) tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı.

-/-

770. Genel Yönetim Gideri	194,81 TL
770.02. – Genel Kurul Faaliyetleri	194,81 TL
770.02.01. Bakanlık Temsilcisi Harcırah, Ulaşım, Konaklama Vb. Giderleri	194,81 TL

336. Diğer Çeşitli Borçlar	168,30 TL
336.01. Bakanlık Temsilcisi Ücreti	168,30 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı	26,51 TL
360.01. Gelir Vergisi	25,24 TL
360.02. Damga Vergisi	1,27 TL

-/-

Not: 1 (bir) adet Bakanlık Temsilcisi gönderildiği ve mezkûr Genel Kurul’un hafta içi gerçekleştirildiğinden bahisle mezkûr kayıt yapılmıştır.

Görevlendirilen Bakanlık Temsilcisinin KDV dahil 118,00-TL’lik ulaşım masrafına ilişkin sunmuş olduğu uçak bileti tutarının ödenmesine yönelik muhasebe kaydı.

-/-

770. Genel Yönetim Gideri	100,00 TL
770.02. – Genel Kurul Faaliyetleri	100,00 TL
770.02.01 – Bakanlık Temsilcisi Harcırah, Ulaşım, Konaklama Vb. Giderleri	100,00 TL
191. İndirilecek KDV	18,00 TL
191.03. – %18’lik KDV	18,00 TL
100. Kasa	118,00 TL

-/-

Görevlendirilen Bakanlık Temsilcisinin KDV dahil 108,00-TL’lik konaklama masrafına ilişkin sunmuş olduğu fatura tutarının ödenmesine ilişkin muhasebe kaydı.

-/-

770. Genel Yönetim Gideri	100,00 TL
770.02. – Genel Kurul Faaliyetleri	100,00 TL

770.02.01 – Bakanlık Temsilcisi Harcırah, Ulaşım, Konaklama Vb. Giderleri	100,00 TL
191. İndirilecek KDV	8,00 TL
191.02. – % 8’lik Oranlı KDV	8,00 TL
100. Kasa	108,00 TL

-/-

Bahse konu genel kurulda Müteşebbis Heyetin devam etmesi kararı alınmamıştır. Neticesinde yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olması gerektiği kanaati Denetim Grubumuzda oluşmuştur.

-/-

500. Sermaye	2.604.219,45 TL
500.01. X Yatırım ve İzleme Koordinasyon Başkanlığı	868.073,15 TL
500.02. X Sanayi Odası	868.073,15 TL
500.03. X Belediyesi	868.073,15 TL
500. Sermaye		2.604.219,45 TL
500.04. OSB Kuruluşunda Ödenmiş Olan Katılma Payları Tutarı		2.604.219,45 TL

-/-

Not: Genel Kurulca Müteşebbis Heyetle devam kararı alınmaması durumunda, OSB’nin kuruluşuna katılan tüzel kişiliklerin OSB’de herhangi bir yetkisi kalmamaktadır. Ayrıca, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 47’nci maddesi gereği OSB’lerin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşlarca ödenen katılım payları bu kurum ve kuruluşlara iade edilmeyecektir. Bahse konu tutarların iade edilmeyecek olması ve bu kurum ve kuruluşların OSB’de herhangi bir yetkilerinin kalmamış olması nedeniyle söz konusu 500 no’lu hesabın yukarıda yer verildiği gibi ters kayıt ile kapatılmasının yerinde olacağı değerlendirilmiştir.

2.11. Elektrik Faaliyetleri

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 20’nci maddesinde aynen;

“OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel

kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. OSB’ler, Bakanlıktan izin almak kaydıyla ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın OSB alanı içerisinde öncelikle kendi ihtiyacı olmak üzere elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahiptir. OSB’deki katılımcıların elektrik üretim tesisleri kurması ve işletmesi OSB iznine tabidir.

(…)

OSB’de yer alan kuruluşlar, altyapı ihtiyaçlarını OSB’nin tesislerinden karşılamak zorundadır. OSB’nin izni olmaksızın altyapı ihtiyaçları başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen altyapı kullanma hakkını başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının istifadesine tahsis edemez. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.”

hükmü,

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında ise aynen;

“OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, arıtma çamuru depolama, kurutma ve yakma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu çerçevesinde doğalgaz dağıtım şirketleri, organize sanayi bölgelerinin talebi ve muvafakati ile organize sanayi bölgeleri için şebeke ve bağlantı hattı yatırımları yaparak organize sanayi bölgelerinde dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilirler. Bu faaliyetlerin hangi koşullarda yapılabileceğine ilişkin usul ve esaslar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından Bakanlık ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının uygun görüşleri alınarak belirlenir. OSB’ler, Bakanlıktan izin almak kaydıyla ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın OSB alanı içerisinde öncelikle kendi ihtiyacı olmak üzere elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahiptir. OSB’deki katılımcıların elektrik üretim tesisleri kurması ve işletmesi OSB iznine tabidir. Atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir.”

hükmü yer almaktadır. Anılan hükümler gereği OSB’ler; katılımcıların ihtiyaç duyacağı elektriğin dağıtımına yönelik gerekli alt yapı tesislerini kurmak ve işletmek, bununla beraber

ihtiyaç duyulacak elektriği kamu veya özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapmakla yükümlü ve yetkilidirler. Söz konusu yükümlülükleri yerine getirmek amacıyla gerekli alt yapı tesislerini kuran OSB’ler; Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in ‘İkinci Bölüm’ ‘Önlisans ve Lisans İşlemleri’ başlığı altında yer alan madde hükümleri kapsamında OSB dağıtım ve/veya üretim lisansı alarak katılımcılarca ihtiyaç duyulan elektriğin dağıtımını yapabileceklerdir.

Hal böyle iken mezkûr lisansı alan OSB’lerce kamu ve özel kuruluşlardan satın alınarak katılımcılara dağıtımı yapılan elektriğe ilişkin katılımcılardan tahsil edilecek bedeller ise Anılan Yönetmeliğin 15’inci maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Bu bedeller;

a) Elektrik enerjisi bedeli,

b) Dağıtım bedeli,

c) Emreamade kapasite bedeli,

ç) TEİAŞ’a ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ödenen, sistem kullanım ve sistem işletimi ile ilgili bedeller,

d) OSB bağlantı bedeli,

e) OSB güvence xxxxxx,

f) OSB kesme-bağlama bedelidir.

Diğer taraftan aynı Yönetmeliğin 00’xxx xxxxxxxxxx 0’xxx xxxxxxxxxx, XXX’lerin ilgili mevzuat uyarınca, dağıtım şirketleri için geçerli kurallar çerçevesinde katılımcılarına reaktif enerji tarifesi uygulayabileceği, reaktif enerji tarifesi uygulamasından elde edilecek gelirin ise yine reaktif enerji giderleri ya da dağıtım faaliyeti ile ilgili giderlerin karşılanması amaçları için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen gerek Kanun gerekse Yönetmelik hükümleri gereği elektrik dağıtım faaliyetlerine yönelik gerçekleştirilen mali işlemlere dair muhasebe kayıtlarına aşağıda yer verilmiştir.

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in ‘İkinci Bölüm’ ‘Önlisans ve Lisans İşlemleri’ başlığı altında yer alan madde hükümleri kapsamında OSB dağıtım ve/veya üretim lisansı alınması adına mezkur Yönetmelikte geçen “OSB Dağıtım Faaliyeti için Lisans Başvurusunda Sunulması Gereken Bilgi ve Belgeler

Listesi”nde2 yer alan “OSB üretim önlisans başvurusunda bulunulan yıl itibariyle geçerli önlisans alma bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belge.” hususa istinaden yapılması gereken muhasebe kaydı ile “Lisans alma bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belge” hususuna istinaden yapılması gereken muhasebe kaydı ve son olarak aynı listede yer alan “Banka Teminat Mektubu” hususuna ilişkin yapılması gereken muhasebe kaydına aşağıda yer verilmiştir.

Şayet X OSB’si elektrik üretimine yönelik ön lisans alacak ise ön lisans bedeli olarak EPDK’ya ödenen tutara ilişkin yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

260. Haklar	94.400,00 TL
260.00. – Elektrik Faaliyetine Yönelik Maliyetler	94.400,00 TL
260.00.01 – Üretim Ön Lisansı Alma Bedeli	94.400,00 TL
102. Bankalar	94.400,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	94.400,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	94.400,00 TL

-/-

Not: Kurulu güç değeri 100 < P ≤ 250 MW varsayımı altında kayıt yapılmıştır.

Xxxxxx alma bedeli olarak EPDK’ya ödenen tutara ilişkin yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

260. Haklar	94.400,00 TL
260.00. – Elektrik Faaliyetine Yönelik Giderler	94.400,00 TL
260.00.02 – Üretim Lisansı Alma Bedeli	94.400,00 TL
102. Bankalar	94.400,00 TL

2 EPDK’nın 27/03/2014 tarihli ve 4935-17 sayılı Kararı ile belirlenmiştir.

102.01. Vadesiz Hesaplar	94.400,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	94.400,00 TL

-/-

Not: Kurulu güç değeri 100 < P ≤ 250 MW varsayımı altında kayıt yapılmıştır.

Şayet X OSB’si üretim lisansı değil de dağıtım lisansı almak adına EPDK’ya başvuru yapmış olsa idi, lisans bedeline ilişkin yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

260. Haklar	94.400,00 TL
260.00. – Elektrik Faaliyetine Yönelik Giderler	94.400,00 TL
260.00.03 – Dağıtım Lisansı Alma Bedeli	94.400,00 TL
102. Bankalar	94.400,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	94.400,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	94.400,00 TL

-/-

Not: Bir yılda dağıtımı yapılan/yapılması öngörülen enerji miktarı, (D (kWh) 100 milyon kWh < D ≤ 250 milyon kWh varsayımı altında kayıt yapılmıştır.

Dağıtım Lisansı alma adına X OSB’si tarafından 100.000,00-TL’lik teminat mektubu

EPDK’ya verilmiştir.

-/-

910. Borçlu Xxxxx Xxxxxxxx	100.000,00 TL
910.01. Verilen Teminat Mektupları	100.000,00 TL
910.01.01 – EPDK’ya Verilen Teminat Mektubu	100.000,00 TL
911. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx	100.000,00 TL

911.01. Verilen Teminat Mektupları	100.000,00 TL
911.01.01 ABC Bankası Teminat Mektubu	100.000,00 TL

-/-

2.11.1. TEİAŞ’a veya İlgili Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişilere Ödenen Güvence Xxxxxx

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 19’uncu maddesinde yer alan “(1) OSB, şebeke bağlantısı dikkate alınarak TEİAŞ veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile yaptıkları bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları doğrultusunda söz konusu işletmecilere ilgili mevzuat uyarınca bağlantı, sistem kullanım ve sistem işletimi ücretlerinden kaynaklanan bedel ve teminatları öder.” hükmüne istinaden OSB’lerce TEİAŞ’a veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilere ödenen teminat tutarı veya bu maksatla verilen teminat mektubuna yönelik yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer almaktadır.

X OSB’si tarafından TEİAŞ’a sistem kullanım bedeline ilişkin olarak 100.000,00-TL tutarında (nakit) teminat verilmiştir.

-/-

226. Verilen Depozito ve Teminatlar	100.000,00 TL
226.01. TEİAŞ’a Verilen Depozito ve Teminatlar	100.000,00 TL
102. Bankalar	100.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	100.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	100.000,00 TL

-/-

Nakdi olarak ödenmiş olan bedelin tahsil edilmesi durumunda yapılması gereken muhasebe kaydı.

-/-

102. Bankalar

110.000,00 TL

102.01. Vadesiz Hesaplar	110.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	110.000,00 TL
226. Verilen Depozito ve Teminatlar		110.000,00 TL
226.01. TEİAŞ’a Verilen Depozito ve Teminatlar		110.000,00 TL

-/-

Not: Ödenmiş olan güvence bedeli ile tahsil edilen güvence bedeli arasındaki fark aşağıda yer alan muhasebe kaydı ile de gösterildiği üzere güvence bedelinin değerlemesinden kaynaklanmaktadır.

TEİAŞ’a nakit olarak ödeme yapılması yerine Teminat Mektubu verilmesi halinde yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

910. Borçlu Xxxxx Xxxxxxxx	100.000,00 TL
910.01. Verilen Teminat Mektupları	100.000,00 TL
910.01.02. TEİAŞ’a Verilen Teminat Mektubu	100.000,00 TL
911. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx		100.000,00 TL
911.01. Verilen Teminat Mektupları		100.000,00 TL
911.01.01. ABC Bankası Teminat Mektubu		100.000,00 TL

-/-

Verilmiş olan Teminat Mektubu’nun geri alınması halinde yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

911. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx	100.000,00 TL
911.01. Verilen Teminat Mektupları	100.000,00 TL
911.01.01 ABC Bankası Teminat Mektubu	100.000,00 TL
910. Borçlu Xxxxx Xxxxxxxx		100.000,00 TL
910.01. Verilen Teminat Mektupları		100.000,00 TL

910.01.02. TEİAŞ’a Verilen Teminat Mektubu

100.000,00 TL

-/-

OSB’lerce elektriğin temin edildiği tedarikçi firmalara da bir güvence bedeli ödenmekte veya bu bedele istinaden teminat mektubu verilmektedir. Ödenen güvence bedeline veya verilen teminat mektubuna yönelik de yukarıda yer verilen muhasebe kayıtlarının yapılması gerekecektir.

Bununla beraber söz konusu güvence bedelinin nakdi olarak verilmesi durumunda; güvencenin verildiği kurum veya özel hukuk tüzel kişisince Vergi Usul Kanunu’nun 265’inci maddesinde düzenlemesi yapılan mukayyet değere ait hükümler ile 280 ve 285’inci maddelerindeki hükümler kapsamında değerlemesinin yapılması gerektiği dikkate alındığında OSB’ce ödenen güvence bedelinin iadesi gerçekleştiğinde ödenen tutar ile alınan bedel arasında pozitif fark olacağından bahisle OSB’lerin de mevcut güvence bedellerinin söz konusu Kanun’un mezkûr hükümleri bağlamında değerlemesi ve neticesinde aşağıda yer alan muhasebe kaydının her yılın sonunda yapılması gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

-/-

226. Verilen Depozito ve Teminatlar	10.000,00 TL
226.01. TEİAŞ’a Verilen Depozito ve Teminatlar	10.000,00 TL
642. Faiz Gelirleri		10.000,00 TL
642.01. Değerlemeden Kaynaklanan Gelirler		10.000,00 TL
642.01.01. Elektrik İçin Verilen Depozito Değerlemesi		10.000,00 TL

-/-

2.11.2. Katılımcılardan Tahsil Edilen ve/veya Teminat Mektubu Alınan Güvence Xxxxxx ile OSB Bağlantı Bedeline İlişkin Muhasebe Kaydı

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 18’inci maddesinde yer alan “(1) OSB bağlantı bedeli, OSB dağıtım sistemi yatırım maliyetlerini içermez.

(2) OSB bağlantı bedeli, OSB dağıtım sistemine bağlantısı yapılan katılımcılar namına tesis edilen bağlantı varlıklarını ve bu varlıkların tesisine ilişkin masrafları içerecek şekilde hesaplanır.

(3) Bağlantı varlıklarının katılımcı tarafından tesis edilmesi durumunda, bağlantısı yapılan katılımcı, bağlantının test edilmesi ve devreye alınma giderlerinin karşılanması dışında bir bedel ödemez.

(4) OSB katılımcılarına uygulanacak OSB bağlantı bedeli, OSB güvence bedeli ve OSB kesme-bağlama bedeli OSB’nin sınırları içerisinde bulunduğu dağıtım bölgesi için Kurul tarafından onaylanan bedelleri aşamaz.

(5) Kurul tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde OSB’nin içinde bulunduğu dağıtım bölgesi için onaylanan bağlantı, güvence ve kesme-bağlamaya ilişkin usul ve esaslar OSB tarafından da uygulanır.” hükmü gereği katılımcılar adına tahakkuk ettirilecek bağlantı bedeli ile yine katılımcılardan tahsil edilecek güvence bedeli veya bu ad altında alınacak teminat mektubuna ilişkin muhasebe kayıtlarının aşağıda yer aldığı şekilde yapılması gerekecektir.

X OSB’si B tüzel kişisinden 10.000,00-TL güvence bedelini nakden tahsil etmiştir.

-/-

102. Bankalar	10.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	10.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	10.000,00 TL
426. Alınan Depozito ve Teminatlar		10.000,00 TL
426.01. Elektriğe Yönelik Alınmış Güvence Xxxxxx		10.000,00 TL
426.01.01. B Katılımcısından Alınan Güvence Xxxxxx		10.000,00 TL

-/-

Not: Bazı durumlarda katılımcılar güvence bedelini yabancı para birimi ile ödemek istemektedirler. Bu durumlarda alt hesaplara verilen isimler değiştirilmeli veya Türk Lirası veya Dolar/Euro gibi isimler açılmalıdır.

Bununla beraber söz konusu güvence bedelinin TL bazında alınması durumunda; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 265’inci maddesinde düzenlemesi yapılan mukayyet değere ait hükümler ile 280 ve 285’inci maddelerindeki hükümler kapsamında değerlemesinin yapılması

gerektiği dikkate alındığında, OSB’ce tahsil edilen güvence bedelinin söz konusu Kanun’un mezkûr hükümleri bağlamında değerlemesinin yapılması gerekmektedir.

B tüzel kişisinden tahsil edilmiş olan güvence bedelinin değerlemesine yönelik muhasebe kaydı;

-/-

780. Finansman Gideri	1.000,00 TL
780.01. Elektrik Güvence Xxxxxxxxx Değerlemesinden Kaynaklanan Giderler	1.000,00 TL
426. Alınan Depozito ve Teminatlar		1.000,00 TL
426.01. Elektriğe Yönelik Alınmış Güvence Xxxxxx		1.000,00 TL
426.01.01. B Katılımcısından Alınan Güvence Xxxxxx		1.000,00 TL

-/-

X OSB’sinin B tüzel kişisinden tahsil etmiş olduğu güvence bedeline ilişkin meblağların

vadeli hesapta değerlendirmesine yönelik muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar	10.000,00 TL
102.02. Vadeli Hesaplar	10.000,00 TL
102.02.01. Vadeli TL Hesaplar	10.000,00 TL
102. Bankalar	10.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	10.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	10.000,00 TL

-/-

Dönem sonu elde edilen faize yönelik muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar

1.800,00 TL

102.02. Vadeli Hesaplar	1.800,00 TL
102.02.01. Vadeli TL Hesaplar	1.800,00 TL
193. Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı	200,00 TL
193.01. Faiz Gelirlerine İstinaden Ödenmiş Vergiler	200,00 TL
642. Faiz Gelirleri		2.000,00 TL
642.02. Elektriğe Yönelik Alınmış Güvence Bedellerinden Elde Edilen Faiz Gelirleri		2.000,00 TL

-/-

Not: Söz konusu vadeli hesap 1 yıldan uzun süreli olarak açılmıştır.

X OSB’si tarafından talep edilen güvence bedelini B tüzel kişisi teminat mektubu vermek suretiyle de yerine getirebilmektedir. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı ise aşağıda yer aldığı şekildedir.

-/-

930. Alınan Teminat Mektupları	10.000,00 TL
930.02. Elektrik Güvence Xxxxxxxx İlişkin Teminat Mektupları	10.000,00 TL
930.02.01 – B Alınan Teminat Mektubu	10.000,00 TL
931. Alınan Teminat Mektupları		10.000,00 TL
931.02. -Elektrik Güvence Xxxxxxxx Xxxxxxx Teminat Mektupları		10.000,00 TL
931.02.01.- B Tüzel Kişisinden Alınan Teminat Mektubu		10.000,00 TL

-/-

B tüzel kişisinin X OSB’sinde yer alan faaliyetine son vermesi, mevcut sanayi tesisini kiraya vermesi gibi nedenlerden kaynaklı olarak B tüzel kişisinden tahsil edilmiş veya teminat mektubu alınmak suretiyle yerine getirilmiş güvence bedelinin söz konusu katılımcıya iadesine ilişkin muhasebe kayıtları ise aşağıdadır.

Güvence bedeli nakdi olarak alınmış ise;

-/-

426. Alınan Depozito ve Teminatlar	11.000,00 TL
426.01. Elektriğe Yönelik Alınmış Güvence Xxxxxx	11.000,00 TL
426.01.01. B Katılımcısından Alınan Güvence Xxxxxx	11.000,00 TL
102. Bankalar	11.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	11.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	11.000,00 TL

-/-

Güvence bedeli teminat mektubu verilmek suretiyle yerine getirilmiş ise;

-/-

931. Alınan Teminat Mektupları	10.000,00 TL
931.02. Elektrik Güvence Xxxxxxxx İlişkin Teminat Mektupları	10.000,00 TL
931.02.01. B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu	10.000,00 TL
930. Alınan Teminat Mektupları		10.000,00 TL
930.02. Elektrik Güvence Xxxxxxxx İlişkin Teminat Mektupları		10.000,00 TL
930.02.01. B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu		10.000,00 TL

-/-

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 18’inci maddesinde yer alan bağlantı bedelinin tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı ise aşağıda yer almaktadır.

X OSB’si B tüzel kişisinin elektrik aboneliğine yönelik olarak bağlantı yapmış ve bunun karşılığında KDV hariç 1.000,00-TL fatura düzenlemiştir.

-/-

120. Alıcılar	1.180,00 TL
120.02. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Alacaklar	1.180,00 TL
120.02.01. B Katılımcısından Alacaklar	1.180,00 TL
600. Yurt İçi Satışlar		1.000,00 TL
600.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Satışlar		1.000,00 TL
600.01.09. Bağlantı Bedeli Geliri		1.000,00 TL
391. Hesaplanan KDV		180,00 TL
391.03. %18’lik KDV		180,00 TL

-/-

2.11.3. Elektrik Alışları

Elektrik temin edilen tedarikçi firmadan X OSB’sine ay bazında kesilmiş elektrik faturasının tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı:

-/-

153. Ticari Mallar	102.000,00 TL
153.01. Elektrik Alışları	102.000,00 TL
153.01.01. Aktif Enerji Bedeli	100.000,00 TL
153.01.02. Enerji Fonu Bedeli	1.000,00 TL
153.01.03. Elektrik Tüketim Vergisi	1.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	18.360,00 TL
191.03. %18’lik KDV	18.360,00 TL
320. Satıcılar		120.360,00 TL
320.05. Elektrik Tedarikçisi Firmaya Ait Borçlar		120.360,00 TL

-/-

Tedarikçiye ödeme gerçekleştirildiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

-/-

320. Satıcılar	120.360,00 TL
320.05. Elektrik Tedarikçisi Firmaya Ait Borçlar	120.360,00 TL
102. Bankalar	120.360,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	120.360,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	120.360,00 TL

-/-

2.11.4. Sistem Kullanım ve İşletim Bedelleri

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 17’nci maddesinin 8’inci fıkrasında yer alan “TEİAŞ’a veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ödenen sistem kullanım ve sistem işletim ile ilgili bedeller eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin katılımcılara sözleşme gücü ve/veya enerji miktarına göre doğrudan yansıtılır.” hükmüne istinaden; TEİAŞ tarafından X OSB’sine kesilen faturanın tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekildedir.

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	150.000,00 TL
740.00. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Maliyetler	150.000,00 TL
740.00.04. Sistem Kullanım ve İşletim Bedelleri	150.000,00 TL
000.00.00.00. Sistem Kullanım Bedeli (Sabit)	60.000,00 TL
000.00.00.00. Sistem Kullanım Bedeli (Değişken)	40.000,00 TL
000.00.00.00. Sistem İşletim Bedeli	40.000,00 TL
000.00.00.00. İletim Ek Ücreti	10.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	27.000,00 TL
191.03. %18’lik KDV	27.000,00 TL

320. Satıcılar	177.000,00 TL
320.06. TEİAŞ’a Ait Borçlar	177.000,00 TL

-/-

TEİAŞ’a ödeme gerçekleştirildiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

-/-

320. Satıcılar	177.000,00 TL
320.06. TEİAŞ’a Ait Borçlar	177.000,00 TL
102. Bankalar	177.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	177.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	177.000,00 TL

-/-

2.11.5. Katılımcılar Adına Düzenlenen Elektrik Faturaları

X OSB’si tarafından sanayi sicil belgesi sahibi olan B tüzel kişisine OSB tarafından kesilen faturanın tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

120. Alıcılar	14.443,20 TL
120.02. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Alacaklar	14.443,20 TL
120.02.01. B Katılımcısından Alacaklar	14.443,20 TL
600. Yurt İçi Satışlar
600.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Satışlar		12.240,00 TL
600.01.01. Aktif Enerji Bedeli		10.000,00 TL
600.01.02. Sistem Kullanım Bedeli (Sabit)		600,00 TL
600.01.03. Sistem Kullanım Bedeli (Değişken)		400,00 TL

600.01.04. Dağıtım Bedeli	500,00 TL
600.01.05. Reaktif Enerji Bedeli	500,00 TL
600.01.06. Enerji Fonu Bedeli3	120,00 TL
600.01.07. Elektrik Tüketim Bedeli4	120,00 TL
391. Hesaplanan KDV	2.203,20 TL
391.03. %18’lik KDV	2.203,20 TL

-/-

Not: “600.01.04. Dağıtım Bedeli” isimli alt hesapta izlenen Dağıtım Bedeli; Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 17’inci maddesi kapsamında EPDK tarafından uygun bulunan oranın kullanılan enerji miktarı ile çarpımı sonucunda bulunan tutarı ihtiva etmektedir.

Not: “600.01.05. Reaktif Enerji Bedeli” isimli alt hesapta izlenen Reaktif Enerji Bedeli; Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 17’inci maddesinin 7’inci fıkrasında yer alan “(7) OSB, ilgili mevzuat uyarınca, dağıtım şirketleri için geçerli kurallar çerçevesinde katılımcılarına reaktif enerji tarifesi uygular. Reaktif enerji tarifesi uygulamasından elde edilecek gelir yine reaktif enerji giderleri ya da dağıtım faaliyeti ile ilgili giderlerin karşılanması amaçları için kullanılır.” hükmüne istinaden tahsil edilmektedir.

Diğer taraftan, 01/07/2017 tarihinde 7033 sayılı Kanun ile 6537 sayılı Türkiye Radyo- Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4’üncü maddesinin ‘c’ fıkrasında değişikliğe gidilmiş ve neticesinde sanayi sicil belgesi sahip sanayi işletmelerine yapılan elektrik enerjisi satışından TRT Payı alınmaması hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer verilen muhasebe kaydı sanayi sicil belgesi sahibi bir katılımcıya kesilen elektrik faturasına ilişkindir. OSB’lerde yürütülen faaliyet nedeniyle bazı işletmeler sanayi sicil belgesi al(a)mamaktadırlar. Bu gibi durumda olan katılımcılara veya diğer gerçek veya tüzel kişilere kesilecek elektrik faturalarında iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller hariç olmak üzere, elektrik enerjisi satış bedelinin %2’si tutarında TRT Payının mezkûr faturalarda gösterilmesi gerekecektir. Şayet yukarıda muhasebe kaydına mesnet teşkil eden faturaya muhatap olan B tüzel kişisinin sanayi sicil belgesi olmasa idi, düzenlenecek olan faturaya %2 oranında TRT Payı eklenecek ve neticesinde düzenlenecek olan muhasebe kaydı ise aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

120. Alıcılar	14.679,20 TL
120.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Alacaklar	14.679,20 TL

3 Uygulanan Oran %1’dir.

4 Uygulanan Oran %1’dir.

120.01.01. B Katılımcısından Alacaklar	14.679,20 TL
600. Yurt İçi Satışlar
600.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Satışlar		12.440,00 TL
600.01.01. Aktif Enerji Bedeli		10.000,00 TL
600.01.02. Sistem Kullanım Bedeli (Sabit)		600,00 TL
600.01.03. Sistem Kullanım Bedeli (Değişken)		400,00 TL
600.01.04. Dağıtım Bedeli		500,00 TL
600.01.05. Reaktif Enerji Bedeli		500,00 TL
600.01.06. Enerji Fonu Bedeli		120,00 TL
600.01.07. Elektrik Tüketim Bedeli		120,00 TL
336. Diğer Çeşitli Borçlar		200,00 TL
336.02. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’na Ödenecek Pay5		200,00 TL
391. Hesaplanan KDV		2.239,20 TL
391.03. %18’lik KDV		2.239,20 TL

-/-

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’na ödeme yapılması halinde ise;

-/-

336. Diğer Çeşitli Borçlar	200,00 TL
336.02. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’na Ödenecek Pay	200,00 TL
102. Bankalar	200,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	200,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	200,00 TL

-/-

5 Uygulanan Oran %2’dir.

2.11.6. Dağıtım Bedelinin Belirlenmesine Yönelik Oluşacak Olan Maliyetler

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 17’nci maddesi gereği, Yönetmeliğin ekinde yer alan Tablo OSB’ce doldurulacak ve her yıl Ekim ayı sonuna kadar hazırlanarak onay alınmak üzere EPDK’ya sunulacak ve EPDK tarafından onaylanacak olan dağıtım bedeli oranı bir sonraki yıl uygulanacaktır. Söz konusu dağıtım bedelinin hesaplanmasına yönelik oluşturulan ve EPDK’ca onaylanan tahmini bedellerin yıl içerisinde gerçekleşen tutarlara ilişkin örnek muhasebe kayıtları aşağıda yer almaktadır.

X OSB’sinde elektrik faaliyetleri kapsamında A isimli elektrik mühendisinin maaş tahakkukuna yönelik muhasebe kaydı;

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	4.930,00 TL
740.00. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Maliyetler	4.930,00 TL
740.00.05. Personel Maliyeti	4.930,00 TL
000.00.00.00. A Personeli (Elektrik Müh.)	4.930,00 TL
136. Diğer Çeşitli Alacaklar	402,00 TL
136.01. AGİ Tutarı	192,00 TL
136.02. Sigorta Prim Desteği	210,00 TL
335. Personele Borçlar Hesabı		3.192,00 TL
335.02. Elektrik Personeli Borçları
335.02.01. A Personeli (Elektrik Müh.)		3.192,00 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı		567,00 TL
360.01. Gelir Vergisi		535,00 TL
360.02. Damga Vergisi		32,00 TL
361. Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı		1.573,00 TL
361.01. SGK Primi İşçi Payı		587,00 TL
361.02. SGK Primi İşveren Payı		860,00 TL

361.03. İşsizlik Sigortası İşçi Payı	42,00 TL
361.04. İşsizlik Sigortası İşveren Payı	84,00 TL

-/-

Elektrik faaliyetleri kapsamında KDV Hariç 10.000,00-TL tutarında bakım ve onarım giderine katlanılmasına yönelik muhasebe kaydı;

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	10.000,00 TL
740.00. Elektrik Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler	10.000,00 TL
740.00.06. Bakım Onarım Maliyeti	10.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	1.800,00 TL
191. %18’lik KDV	1.800,00 TL
320. Satıcılar		11.260,00 TL
320.06. Z Ltd. Şti.’ye Borçlar		11.260,00 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı		540,00 TL
360.03. Tevkifata Tabi Vergiler		540,00 TL

-/-

Not: KDV Genel Uygulama Tebliği gereği 3/10 oranında KDV tevkifatı uygulanmıştır.

Not: Bahse konu bakım işine yönelik X OSB’si Z firması ile anlaşmış, bahse konu bakıma yönelik iş ve işlemler Z Ltd. Şti.’nin personelince yerine getirilmiştir.

2.11.7. Elektrik Faaliyetleri Çerçevesinde Yıl Sonu İşlemleri

İş bu başlık altında yapılması öngörülen muhasebe kayıtları neticesinde hesap dönemi sonuna kadar ‘153.01. Elektrik Alışları’ alt hesabına borç kaydı ile ‘740.00. Elektrik Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler’ alt hesabına borç kaydı yapılacaktır. Mezkûr hesaplar hesap dönemi sonunda ise yansıtma hesapları ile kapatılacak olup, söz konusu hususa yönelik olarak yapılması gereken muhasebe kayıtları ise aşağıda yer almaktadır.

-/-

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti

1.500.000,00 TL

621.00. Elektrik Alış Maliyeti

1.500.000,00 TL

153. Ticari Mallar

1.500.000,00 TL

153.01. Elektrik Alışları

1.500.000,00 TL

-/-

741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı	300.000,00 TL
741.00. Elektrik Faaliyetlerine İlişkin Maliyetin Yansıtma Hesabı	300.000,00 TL
740. Hizmet Üretim Maliyeti		300.000,00 TL
740.00. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Maliyetler		300.000,00 TL

-/-

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti	300.000,00 TL
621.01. Elektrik Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet	300.000,00 TL
741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı		300.000,00 TL
741.00. Elektrik Faaliyetlerine İlişkin Maliyetin Yansıtma Hesabı		300.000,00 TL

-/-

Sonuç itibariyle, hesap dönemi sonunda 621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabının alt hesabında izlenen ‘621.00. Elektrik Alış Xxxxxxxx’ xxx ‘000.00. Xxxxxxxx Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet’ hesaplarının borç bakiyelerinin toplamı OSB’ce bir hesap dönemi içerisinde elektrik faaliyetleri kapsamında katlanılan tüm maliyeti içermektedir. Diğer taraftan, yukarıda yer verilen muhasebe kayıtlarından da anlaşılacağı üzere, elektrik satışı neticesinde ve bu kapsamda gerçekleştirilen diğer iş ve işlemler çerçevesinde elde edilen gelir ise 600. Yurt İçi Satışlar Hesabının alt hesabı olan ‘600.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Satışlar’

hesabında izlenmekte, söz konusu hesabın alacak bakiye tutarı ise o yıl için elektrik faaliyetlerinden elde edilen tüm geliri ihtiva etmektedir.

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabının alt hesabında izlenen ‘621.00. Elektrik Alış Xxxxxxxx’ xxx ‘000.00. Xxxxxxxx Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet’ hesaplarının borç bakiyeleri toplamı yukarıda yer verilen örnek muhasebe kayıtlarında görüleceği üzere 1.800.000,00-TL’dir. Söz konusu tutar OSB’ce ilgili hesap dönemi içerisinde elektrik faaliyetlerine yönelik katlanılmış maliyet bedelidir.

Hesap dönemi sonunda 600. Yurt İçi Satışlar Hesabının alt hesabı olan ‘600.01. Elektrik Faaliyetlerine Yönelik Satışlar’ hesabının alacak bakiyesi ise OSB’ce ilgili hesap dönemi içerisinde elektrik faaliyetlerine yönelik gerçekleştirilen işlemlerden tahakkuku yapılan geliri ihtiva etmektedir.

Öte yandan, ilgili hesap dönemi içerisinde elektrik faaliyetlerine yönelik tahakkuku gerçekleştirilen toplam gelir tutarı bazı durumlarda mezkûr örnek üzerinden gidilecek olur ise 1.800.000,00-TL’lik yıl sonu toplam tutarı aşmakta bazı durumlarda ise anılan tutarın altında kalabilmektedir. Bu durumun kaynaklanma nedeni ise dağıtım bedelinin onaylanması adına EPDK’ya gönderilen tablodaki bedellerin tahmini olmasıdır. Şayet böyle bir farklılığın ortaya çıkması halinde, ortaya çıkan pozitif veya negatif fark Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 17’nci maddesinin 6’ncı fıkrasında yer alan ‘OSB tarafından, Tablo-1’e uygun olarak Kuruma önerilmiş ve Kurul tarafından onaylanmış olan dağıtım bedelinden elde edilmesi öngörülen gelir ile gerçekleşen gelir arasında oluşabilecek fark, gelir farkı düzeltme bileşeni olarak dağıtım bedellerinin uygulandığı yılın gerçekleşmiş verileri oluştuktan sonra takip eden ikinci yılın dağıtım bedelinin hesaplanmasında dikkate alınır. Bu hesaplama için, Tablo-1’de yer alan öngörüler haricinde gelir farkı düzeltme bileşeninin hesaplanmasına esas olmak üzere önceki yıllara ait fiili gerçekleşmeleri gösteren bilgiler de birlikte sunulur.’ hükmü gereği, örneğin 2019 yılı için gerçekleşen pozitif veya negatif farkın 2021 yılına ilişkin dağıtım bedelinin belirlenmesi adına 2020 yılının Ekim ayı sonuna kadar EPDK’ya sunulacak olan tabloda yer alan “Gelir Düzeltme Bileşeninde” gösterilmesi gerekmektedir. Yapılacak mezkûr iş ve işlem neticesinde OSB; elektrik faaliyetleri kapsamında yıllara sari olarak kar veya zarar etmeyecektir.

2.12. Su Faaliyetleri

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 20’nci maddesinde aynen;

“OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır.

(…),

Atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.”

hükmü,

Aynı Kanunun “Muafiyet ve destekler” başlıklı 21’inci maddesinde aynen;

“(…), Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz.”

hükmü,

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Alt yapı tesisleri kurma ve işletme hakkı” başlıklı 65’inci maddesinde aynen;

“(1) OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, arıtma çamuru depolama, kurutma ve yakma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır.

(…),

(8) OSB, ihtiyacı olan içme ve kullanma suyunu temin edebilmek amacıyla gerekli tesisleri kurabilir ve işletebilir, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapabilir.

a) Su dağıtım hizmetinin verilebilmesi için, OSB ile katılımcı–abone arasında su hizmet sözleşmesi düzenlenir.

b) Su tüketimleri OSB tarafından mühürlenen su sayaçları vasıtasıyla belirlenir.

c) Su bedeli, bölge müdürlüğü tarafından okunacak su sayacındaki sarfiyat üzerinden tahakkuk ettirilir. 1 m3suyun bedeli, maliyeti ile su hizmet payından oluşur. Su hizmetleri payı ise OSB’lerin su temin etmek amacıyla yapacağı her türlü anlaşma sonucu proje, tesis yapımı, su deposu ve pompa istasyonlarının bakım ve onarımı, işletilmesi, iletim ve dağıtım hattında olabilecek arızaların bakım ve onarımı, müşterek tesis ve alanların su ihtiyaçlarının karşılanması, müşterek yeşil alanların sulanması, personel ücretleri, su kayıpları ve benzeri giderlerin m3’e yansıtılması esası ile tespit edilir.

(…),

f) Su sayacının mührünün kopması, su sayacına zarar verilmesi, sayacın sökülmesi, sayaçsız veya sayacı çalıştırmayacak bir düzenle su kullanıldığı ve numaratörle oynandığı takdirde, abonenin sayacının doğru çalıştığı dönemlere ait veya yoksa emsal tesis ortalama tüketiminin 6 katı tutarındaki su bedeli olarak tahakkuk ve tahsil edilir. Ayrıca, sorumlular hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Depozitosu hiçbir hüküm almaya gerek kalmaksızın OSB lehine irat kaydolunur ve ayrıca sözleşmesi feshedilerek yasal işlem başlatılır. Abone her ne ad altında olursa olsun, başka bir gerçek kişi ve tüzel kişiye su satamaz veya veremez, aksi takdirde sözleşmesi hiçbir hüküm almaya gerek kalmaksızın feshedilerek, depozitosu irat kaydolunur.

g) Katılımcı tarafından yeraltından su elde edilmesi halinde, OSB bu kaynaklara sayaç takar ve belirlenmiş su bedelinden daha düşük ücret alır.

(9) OSB yönetimleri, katılımcıların faaliyetleri sonucu açığa çıkacak tehlikeli/tehlikesiz atıklar, hava kalitesine olumsuz etki edecek emisyonlar, tıbbi atıklar ve zararlı kimyasallar, gürültü emisyonu, vb. gibi çevre kalitesine zarar verecek kirleticilere ilişkin yürürlükte olan mevzuat hükümlerine ilişkin önlemler aldırmaya yetkilidir. Alınacak önlemlerden kaynaklanan maliyet katılımcı tarafından karşılanır.”

hükmü, aynı Yönetmeliğin “Atık su yönetimi, atık su arıtma tesisi ilk yatırım ve işletme maliyeti” başlıklı 66’ncı maddesinde aynen;

“(1) OSB yönetimleri; mahallin en büyük mülki amirinin bilgi, denetim ve gözetimi altında 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği koşullarına uyulması kaydı ile atık su altyapı tesislerinin inşası, bakımı ve işletilmesinden sorumludur.

(2) Katılımcıların faaliyetleri sonucu açığa çıkan atıksuların OSB kanalizasyonuna deşarj edilebileceği sınır değerlerini belirleyen Kanala Deşarj Standartları OSB yönetimlerince tespit edilir.

(3) Arıtma tesisinin arıtma verimini düşüren, ünitelerini tehlikeye sokan, tahrip eden, fonksiyonlarını engelleyen, çamur tesislerinin işletilmesini veya çamur bertarafını olumsuz yönde etkileyen maddelerin kanalizasyon şebekesine verilmesi yasaktır.

(4) Atıksu arıtma tesisi bulunmayan ve belediyenin kanalizasyon sisteminden faydalanan OSB’ler, yararlanılacak hizmetin ve hangi tarife üzerinden yararlanıldığının belirtildiği sözleşmeyi karşılıklı olarak imzalamakla yükümlüdürler. Sözleşme şartları ve tarifeler; 27/10/2010 tarihli ve 27742 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik şartlarına uygun olmalıdır. OSB’ler, Xxxxxxxx tarafından belirlenen Kanala Deşarj Standartlarına uymak zorundadır. Belediyeler OSB’lere, sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini dikkate alarak tarife belirleyebilir. İlgili yönetmeliklere aykırı uygulama yapılamaz.

(5) Atıksu arıtma tesisi bulunan ancak arıtılmış atıksuyu deşarj edebileceği alıcı ortam bulunmayan ve arıtılmış suyu belediyeye ait kanalizasyon sistemine deşarj eden OSB’lerden Belediyeler tarafından, hiçbir ad altında atıksu bedeli alınmaz.

(6) Ortak atıksu arıtma tesisinin yatırımına katılımcılar; maliyetin %25’ini parsel büyüklüğüne, %75’ini ise atıksu arıtma tesisinin teknik özelliği dikkate alınarak yönetim kurulunca belirlenecek debi ve kirlilik yükünün oranlarına göre katılır. Bu yatırım bedeline katılım miktarının tahsilinde; katılımcının tesisini faaliyete geçirip geçirmediği dikkate alınmaz.

(7) Arıtma tesisinin işletme masraflarında katılım payları ise atıksu debisi ve kirlilik parametreleri esas alınarak yönetim kurulunca tespit edilir.”

hükmü yer almaktadır.

Anılan hükümler gereği OSB’ler; katılımcıların ihtiyaç duyacağı suyun dağıtımına ve kullanılmış suyun da arıtımına yönelik gerekli alt yapı ve arıtma tesislerini kurmak ve işletmek, bununla beraber ihtiyaç duyulacak suyu kamu veya özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapmakla yükümlü ve yetkilidirler.

Söz konusu yükümlülükleri yerine getirmek amacıyla gerekli alt yapı ve arıtma tesisini kuran OSB’ler; Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 65’inci maddesinin 8’inci fıkrasında yer alan hükümler doğrultusunda belirleyeceği su bedeli ile aynı Yönetmeliğin 66’ncı maddesinin 6 ve 7’inci fıkralarında yer alan hükümler doğrultusunda belirleyeceği arıtma tesisisin yatırımına katılma payı ve arıtma tesisinin işletme masraflarına katılma paylarını ilgili katılımcıların faturalarına yansıtmak suretiyle talep edeceklerdir. Bununla birlikte OSB’ler yer altından su temin eden katılımcılar var ise, katılımcının sondajına sayaç takmak suretiyle -belirlenen su bedelinden daha düşük bir bedel belirleyerek- tahsilini sağlar.

Gerekli arıtma tesisi bulunmayan ve belediyenin kanalizasyonunu kullanan OSB’ler ise; ilgili mevzuat şartlarına uygun hazırlanarak taraflarca imzalanan sözleşme şartlarına uygun bedelleri Belediyelerce OSB adına düzenlenen fatura mucibince her ay ödemek zorundadırlar.

Ayrıca atıksu arıtma tesisi bulunan ancak arıtılmış atık suyu belediyeye ait kanalizasyon sistemine deşarj eden OSB’lerden Belediyelerce hiçbir ad altında atık su bedeli alınamaz.

Yukarıda yer verilen gerek Kanun gerekse Yönetmelik hükümleri gereği su dağıtımı ile arıtımı faaliyetlerine yönelik gerçekleştirilen mali işlemlere dair muhasebe kayıtlarına aşağıda maddeler halinde yer verilmiştir.

2.12.1. Su Teminine Yönelik İlgili Belediyeye Ödenen Güvence Xxxxxxxxx Muhasebe Kaydı

OSB’lerce suyun temin edildiği Belediyelere (Belediyenin ilgili tüzel kişiliklerine, İSKİ-ASKİ vb.) bir güvence bedeli ödenmekte veya bu bedele istinaden teminat mektubu verilmektedir. Ödenen güvence bedeline veya verilen teminat mektubuna yönelik de aşağıdaki muhasebe kayıtlarının yapılması gerekecektir.

X OSB’si X Belediyesinin ilgili birimine su alımına ilişkin güvencenin nakdi olarak ödenmesi halinde yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

226. Verilen Depozito ve Teminatlar

10.000,00 TL

226.02. X Belediyesi İlgili Kurumuna Verilen Depozito ve Teminatlar

10.000,00 TL

102. Bankalar

10.000,00 TL

102.01. Vadesiz Hesaplar	10.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	10.000,00 TL

-/-

Nakdi olarak ödenmiş olan bedelin tahsil edilmesi durumunda yapılması gereken muhasebe kaydı.

-/-

102. Bankalar	11.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	11.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	11.000,00 TL
226. Verilen Depozito ve Teminatlar		11.000,00 TL
226.02. X Belediyesi İlgili Kurumuna Verilen Depozito ve Teminatlar		11.000,00 TL

-/-

Not: Ödenmiş olan güvence bedeli ile tahsil edilen güvence bedeli arasındaki aşağıda yer alan muhasebe kaydı ile de gösterildiği üzere güvence bedelinin değerlemesinden kaynaklanan farktır.

Teminat Mektubu verilmesi halinde yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

910. Verilen Teminat Mektupları	10.000,00 TL
910.01. Verilen Teminat Mektupları	10.000,00 TL
910.01.03. X Belediyesi İlgili Kurumuna Verilen Teminat Mektubu (Suya İlişkin Teminat)	10.000,00 TL
911. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx		10.000,00 TL
911.01. Verilen Teminat Mektupları		10.000,00 TL
911.01.01. ABC Bankası Teminat Mektubu		10.000,00 TL

-/-

Verilmiş olan Teminat Mektubu’nun geri alınması halinde yapılacak muhasebe kaydı.

-/-

911. Alacaklı Xxxxx Xxxxxxxx	10.000,00 TL
911.01. Verilen Teminat Mektupları	10.000,00 TL
911.01.01. ABC Bankası Teminat Mektubu	10.000,00 TL
910. Verilen Teminat Mektupları		10.000,00 TL
910.01. Verilen Teminat Mektupları		10.000,00 TL
910.01.03. X Belediyesi İlgili Kurumuna Verilen Teminat Mektubu (Suya İlişkin Teminat)		10.000,00 TL

-/-

Bununla beraber yukarıda kayıtları yer alan güvence bedelinin nakdi olarak verilmesi durumunda; güvencenin verildiği kurum veya özel hukuk tüzel kişisince Vergi Usul Kanunu’nun 265’inci maddesinde düzenlemesi yapılan mukayyet değere ait hükümler ile 280 ve 285’inci maddelerindeki hükümler kapsamında değerlemesinin yapılması gerektiği dikkate alındığında OSB’ce ödenen güvence bedelinin iadesi gerçekleştiğinde ödenen tutar ile alınan bedel arasında pozitif fark olacağından bahisle OSB’lerin de mevcut güvence bedellerinin söz konusu Kanun’un mezkûr hükümleri bağlamında değerlemesi ve neticesinde aşağıda yer alan muhasebe kaydının her yılın sonunda yapılması gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

-/-

226. Verilen Depozito ve Teminatlar	1.000,00 TL
226.02. – X Belediyesi İlgili Kurumuna Verilen Depozito ve Teminatlar	1.000,00 TL
642. Faiz Gelirleri		1.000,00 TL
642.01. Değerlemeden Kaynaklanan Gelirler		1.000,00 TL
642.01.02. Su İçin Verilen Depozito Değerlemesi		1.000,00 TL

-/-

2.12.3. Katılımcılardan Alınan Güvence Xxxxxx

X OSB’si ile B tüzel kişisi arasında imzalanan “su hizmet sözleşmesi” sonrasında B tüzel kişisinden tahsil edilen ve/veya teminat mektubu alınan güvence bedeline/depozitoya ilişkin muhasebe kaydı;

Katılımcılardan tahsil edilen nakdi güvence bedeline/depozitoya ilişkin muhasebe

kaydı;

-/-

102. Bankalar	1.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	1.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	1.000,00 TL
426. Alınan Depozito ve Teminatlar		1.000,00 TL
426.02. Suya Yönelik Alınmış Güvence/Depozito Bedeli		1.000,00 TL
426.02.01. B Katılımcısından Alınan Güvence /Depozito Bedeli		1.000,00 TL

-/-

Not: Bazı durumlarda katılımcılar güvence bedelini yabancı para birimi ile ödemek istemektedirler. Bu durumlarda alt hesaplara verilen isimler değiştirilmeli veya Türk Lirası veya Dolar/Euro gibi isimler açılmalıdır.

Bununla beraber söz konusu güvence/depozito bedelinin TL bazında alınması durumunda; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 265’inci maddesinde düzenlemesi yapılan mukayyet değere ait hükümler ile 280 ve 285’inci maddelerindeki hükümler kapsamında değerlemesinin yapılması gerektiği dikkate alındığında, OSB’ce tahsil edilen güvence bedelinin söz konusu Kanun’un mezkûr hükümleri bağlamında değerlemesinin yapılması gerekmektedir.

B Katılımcısından tahsil edilmiş olan güvence/depozito bedelinin değerlemesine

yönelik muhasebe kaydı;

-/-

780. Finansman Gideri

100,00 TL

780.02. Su Güvence Xxxxxxxxx Değerlemesinden Kaynaklanan Giderler	100,00 TL
426. Alınan Depozito ve Teminatlar		100,00 TL
426.02. Suya Yönelik Alınmış Güvence/Depozito Bedeli		100,00 TL
426.02.01. B Katılımcısından Alınan Güvence /Depozito Bedeli		100,00 TL

-/-

X OSB’sinin Katılımcılarından tahsil etmiş olduğu güvence bedeline ilişkin meblağların

vadeli hesapta değerlendirmesine yönelik muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar	100.000,00 TL
102.02. Vadeli Hesaplar	100.000,00 TL
102.02.01. Vadeli TL Hesabı	100.000,00 TL
102. Bankalar	100.000,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	100.000,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesabı	100.000,00 TL

-/-

Dönem sonu elde edilen faize yönelik muhasebe kaydı;

-/-

102. Bankalar	18.000,00 TL
102.02. Vadeli Hesaplar	18.000,00 TL
102.02.01. Vadeli TL Hesabı	18.000,00 TL
193. Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabı	2.000,00 TL
193.01. Faiz Gelirlerine İstinaden Ödenmiş Vergiler	2.000,00 TL

642. Faiz Gelirleri	20.000,00 TL
642.03. Suya Yönelik Alınmış Güvence Bedellerinden Elde Edilen Faiz Gelirleri	20.000,00 TL

-/-

Not: Söz konusu vadeli hesap 1 yıldan uzun süreli olarak açılmıştır.

Katılımcılar OSB tarafından talep edilen güvence bedelini teminat mektubu vermek suretiyle de yerine getirebilmektedirler. Şayet B tüzel kişisi güvence bedeli karşılığında teminat mektubu vermiş olsa idi; bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıda yer aldığı şekilde olacaktır.

-/-

930. Alınan Teminat Mektupları	1.000,00 TL
930.02 – Su Güvence Xxxxxxxx Xxxxxxx Teminat Mektupları	1.000,00 TL
930.02.01 – B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu	1.000,00 TL
931. Alınan Teminat Mektupları		1.000,00 TL
931.03. Su Güvence Xxxxxxxx İlişkin Teminat Mektupları		1.000,00 TL
931.03.01. B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu		1.000,00 TL

-/-

B katılımcısının OSB bünyesindeki faaliyetine son vermesi, mevcut sanayi tesisini kiraya vermesi gibi nedenlerden kaynaklı olarak tahsil edilmiş veya teminat mektubu alınmak suretiyle yerine getirilmiş güvence bedelinin söz konusu katılımcıya iadesine ilişkin muhasebe kayıtları ise aşağıdadır.

Nakdi güvence bedelinin katılımcıya iadesi;

-/-

426. Alınan Depozito ve Teminatlar	1.100,00 TL
426.02. Suya Yönelik Alınmış Güvence/Depozito Bedeli	1.100,00 TL
426.02.01. B Katılımcısından Alınan Güvence	1.100,00 TL

/Depozito Bedeli
102. Bankalar	1.100,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	1.100,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	1.100,00 TL

-/-

Not: B katılımcısına ödenecek olan güvence bedeli tutarı 426.01.01. B Katılımcısından Alınan Güvence Xxxxxx hesabında değerlemeler neticesinde birikmiş olan tutar olmalıdır.

Güvence bedeli teminat mektubu verilmek suretiyle yerine getirilmiş ise katılımcıya

iadesi;

-/-

931. Alınan Teminat Mektupları	1.000,00 TL
931.03. -Su Güvence Xxxxxxxx Xxxxxxx Teminat Mektupları	1.000,00 TL
931.03.01.- B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu	1.000,00 TL
930. Alınan Teminat Mektupları		1.000,00 TL
930.03. Su Güvence Xxxxxxxx İlişkin Teminat Mektupları		1.000,00 TL
930.03.01. B Katılımcısından Alınan Teminat Mektubu		1.000,00 TL

-/-

2.12.4. Su Alışları

Su temin edilen X Belediyesinin ilgili biriminden X OSB’sine ay bazında kesilmiş su faturasının tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

153. Ticari Mallar	102.000,00 TL
153.02. Su Alışları	102.000,00 TL

153.02.01. Su Bedeli6	102.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	18.360,00 TL
191.02. % 8’lik KDV	18.360,00 TL
320. Satıcılar		120.360,00 TL
320.07. X Belediyesi Su Birimine Ait Borçlar		120.360,00 TL

-/-

Belediyeye ödeme gerçekleştirildiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

-/-

320. Satıcılar	120.360,00 TL
320.07. X Belediyesi Su Birimine Ait Borçlar	120.360,00 TL
102. Bankalar	120.360,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	120.360,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	120.360,00 TL

-/-

2.12.5. Su Faturaları

X OSB’si tarafından B tüzel kişisine (katılımcı) kesilen su faturasının tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı;

-/-

120. Alıcılar	11.980,00 TL
120.03. Su Faaliyetlerine Yönelik Alacaklar	11.980,00 TL
120.03.01. B Katılımcısından Alacaklar	11.980,00 TL

6 Söz konusu örnekte OSB’nin kendi atık su tesisinin olduğu varsayılmıştır. Bu kapsamda Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 66’ıncı maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan atık su arıtma tesisi bulunan OSB’lerden Belediyelerce hiçbir ad altında atık su bedeli alınamayacağı hükmü gereği atık su bedeli hesaplanmamıştır. Eğer OSB’nin atık su artıma tesisi yoksa Belediyece düzenlenen faturada atık su bedeli de tahakkuk ettirilecek olup, OSB’lerde bu bedeli katılımcılara yansıtacaktır.

120.03.01.01. Su Bedeli Alacağı	10.800,00 TL
120.03.01.02. Atık Su Bedeli Alacağı	1.180,00 TL
600. Yurt İçi Satışlar		11.000,00 TL
600.02. Su Faaliyetlerine Yönelik Satışlar		10.000,00 TL
600.02.01. Su Bedeli		10.000,00 TL
600.03. Arıtma Tesisi Faaliyetlerine Yönelik Satışlar		1.000,00 TL
600.03.01. Atık Su Bedeli		1.000,00 TL
391. Hesaplanan KDV		980,00 TL
391.02. % 8’lik KDV		800,00 TL
391.03 % 18’lik KDV		180,00 TL

-/-

Not: 08/07/2011 tarih ve B.07.4.DEF.0.32.10.00-08-2 sayılı GİB Özelgesinde özetle; OSB’nin katılımcılarına yönelik kullanma suyu Satışı ile Atıksu Arıtım Hizmetinde Uygulanacak KDV Oranı sorulmuş, ilgili idare söz konusu %8 KDV uygulanacaklara ait listelerde Organize Sanayi Bölgeleri Başkanlıkları tarafından verilecek atık su arıtma hizmetlerine yer verilmediğinden söz konusu hizmetlerde genel oranda (%18) KDV hesaplanması gerektiği ifade edilmiştir. Dolayısıyla arıtma tesisi olup, bu hizmetler kapsamında atıksu bedeli alan OSB’lerin, bu alınan bedele uygulanacak KDV oranının % 18 olarak uygulanması gerekecektir.

2.12.6. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 00’xxxx xxxxxxx 0’xxxx xxxxxxx ‘x’ bendi gereği suyun bedeli içerisinde yer alan su hizmet payının hesaplanmasındaki unsurlardan biri olan personel ücretlerinin örnek muhasebe kayıtları aşağıda yer almaktadır.

X OSB’sinde su faaliyetleri kapsamında tekniker olarak çalışan E isimli personelin maaş tahakkukuna yönelik muhasebe kaydı;

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	4.930,00 TL
740.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler	4.930,00 TL
740.01.04. Personel Maliyeti	4.930,00 TL

000.00.00.00. E Personeli	4.930,00 TL
136. Diğer Çeşitli Alacaklar	402,00 TL
136.01. AGİ Tutarı	192,00 TL
136.02. Sigorta Prim Desteği	210,00 TL
335. Personele Borçlar Hesabı		3.192,00 TL
335.03. Su Personeli		3.192,00 TL
335.03.01. E Personeli		3.192,00 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı		567,00 TL
360.01. Gelir Vergisi		535,00 TL
360.02. Damga Vergisi		32,00 TL
361. Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı		1.573,00 TL
361.01. SGK Primi İşçi Payı		587,00 TL
361.02. SGK Primi İşveren Payı		860,00 TL
361.03. İşsizlik Sigortası İşçi Payı		42,00 TL
361.04. İşsizlik Sigortası İşveren Payı		84,00 TL

-/-

Su faaliyetleri kapsamında KDV Hariç 5.000,00-TL tutarındaki su faaliyetlerinde kullanılan demirbaş/makinaların bakım-onarım giderinin muhasebe kaydı;

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	5.000,00 TL
740.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler	5.000,00 TL
740.01.05. Bakım-Onarım Gideri	5.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	900,00 TL
191.03. %18’lik KDV	900,00 TL
320. Satıcılar	5.450,00 TL

320.08. Z Firmasına Borçlar	5.450,00 TL
360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı	450,00 TL
360.03. Tevkifata Tabi Vergiler	450,00 TL

-/-

Not: Bahse konu bakım işine yönelik X OSB’si Z firması ile anlaşmış, bahse konu bakıma yönelik iş ve işlemler Z A.Ş.’nin personelince yerine getirilmiştir.

Not: Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (2.1.3.2.3) numaralı bölümü gereği bahse konu işlem 5/10 oranında KDV tevkifatına tabidir.

OSB’ler gerekli görülen hallerde, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 67’nci maddesinin 2 ve 9’uncu fıkraları gereği suya ilişkin analizleri yapar ve yaptırabilir. Bu kapsamda yapmış olduğu analiz bedellerini ise katılımcılardan tahsil eder.

Su faaliyetleri kapsamında yaptırılan ve X Belediyesi su idaresince OSB’ye fatura edilen KDV Hariç 1.000,00-TL tutarındaki analize yönelik muhasebe kaydı;

-/-

740. Hizmet Üretim Maliyeti	1.000,00 TL
740.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler	1.000,00 TL
740.01.06. Analiz Gideri	1.000,00 TL
191. İndirilecek KDV	180,00 TL
191.03. %18’lik KDV	180,00 TL
320. Satıcılar		1.180,00 TL
320.07. X Belediyesi Su Birimine Ait Borçlar		1.180,00 TL

-/-

Not: Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin 2.1.3.1. maddesinde yer alan “Belirlenmiş alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (şirketleşenler dahil profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç), KDV tevkifatı uygulanmaz.” hükmü kapsamında herhangi bir KDV tevkifatı yapılmamıştır.

Yukarıda tahakkuku yapılan faturanın analizi yapan Belediyeye ödeme kaydı.

-/-

320. Satıcılar	1.180,00 TL
320.07. X Belediyesi Su Birimine Ait Borçlar	1.180,00 TL

102. Bankalar	1.180,00 TL
102.01. Vadesiz Hesaplar	1.180,00 TL
102.01.01. Vadesiz TL Hesaplar	1.180,00 TL

-/-

İş bu başlık altında yapılması öngörülen muhasebe kayıtları neticesinde hesap dönemi sonuna kadar ‘153.02. Su Alışları’ alt hesabına borç kaydı ile ‘740.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler’ alt hesabına borç kaydı yapılacaktır. Mezkûr hesaplar hesap dönemi sonunda ise yansıtma hesapları ile kapatılacak olup, söz konusu hususa yönelik olarak yapılması gereken muhasebe kayıtları ise aşağıda yer almaktadır.

-/-

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti	500.000,00 TL
621.02. Su Alış Maliyeti	500.000,00 TL
153. Ticari Mallar	500.000,00 TL
153.02. Su Alışları	500.000,00 TL

-/-

741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı	100.000,00 TL
741.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetin Yansıtma Hesabı	100.000,00 TL
740. Hizmet Üretim Maliyeti		100.000,00 TL
740.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetler		100.000,00 TL

-/-

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti

100.000,00 TL

621.03. Su Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet

100.000,00 TL

741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı

100.000,00 TL

741.01. Su Faaliyetlerine İlişkin Maliyetin Yansıtma Hesabı

100.000,00 TL

-/-

Sonuç itibariyle, hesap dönemi sonunda 621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabının alt hesabında izlenen ‘621.02. Su Alış Xxxxxxxx’ xxx ‘000.00. Su Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet’ hesaplarının borç bakiyelerinin toplamı OSB’ce bir hesap dönemi içerisinde su faaliyetleri kapsamında katlanılan tüm maliyeti içermektedir. Diğer taraftan, yukarıda yer verilen muhasebe kayıtlarından da anlaşılacağı üzere, su satışı neticesinde ve bu kapsamda gerçekleştirilen diğer iş ve işlemlerden elde edilen gelir ise 600. Yurt İçi Satışlar Hesabının alt hesabı olan ‘600.02. Su Faaliyetlerine Yönelik Satışlar’ hesabında izlenmekte, söz konusu hesabın alacak bakiye tutarı ise o yıl için su faaliyetlerinden elde edilen tüm geliri ihtiva etmektedir.

621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabının alt hesabında izlenen ‘621.02. Su Alış Xxxxxxxx’ xxx ‘000.00. Su Faaliyetlerine İlişkin Katlanılan Maliyet’ hesaplarının borç bakiyeleri toplamı yukarıda yer verilen örnek muhasebe kayıtlarında görüleceği üzere 600.000,00-TL’dir. Söz konusu tutar OSB’ce ilgili hesap dönemi içerisinde su faaliyetlerine yönelik katlanılmış maliyet bedelidir.

Hesap dönemi sonunda 600. Yurt İçi Satışlar Hesabının alt hesabı olan ‘600.02. Su Faaliyetlerine Yönelik Satışlar’ hesabının alacak bakiyesi ise OSB’ce ilgili hesap dönemi içerisinde su faaliyetlerine yönelik gerçekleştirilen işlemlerden tahakkuku yapılan geliri ihtiva etmektedir.

Bununla birlikte ilgili hesap dönemi içerisinde su faaliyetlerine yönelik tahakkuku gerçekleştirilen toplam gelir tutarı ile gider tutarının denk olması hedeflenmektedir. Ancak sene içerisinde yapılan ve/veya yapılacağı düşünülen yatırım, altyapı, bakım onarım maliyetleri değişkenlik gösterebilmektedir. Bu durumda hayatın doğal akışı içerisinde normaldir. Bilinmesi gerekmektedir ki, OSB Kanun ve Yönetmeliğinde suyun bedelinin hesaplanmasında hangi unsurların göz önünde bulundurulması gerektiği açık bir şekilde ifade edilmekte olup, katılımcıların su ihtiyaçlarının karşılanmasında OSB’lerin bir kâr amacı gütmemesi, sadece

Document Metadata

Table of Contents

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI REHBERİ

Document Metadata