েদৱানী আপীা অিধকাৰেW�


ভাৰতবষরৰ সেবরাা নযাỢাাỢ

েদৱানী আপীা অিধকাৰেW�

েদৱানী আপীা নং ৮৪৪২ - ৮৪৪৩/২০১৬

েমচাচর শািद ক�া�ছর (�াঃ) িািমেটড আৰু অনযানয

-বনাম-

অসম ৰািজযক িবদযু ্ পিৰষদ আৰু অনযানয

াগেত

েদৱানী আপীা নং ৮৪৪৫ / ২০১৬

েমচাচর 2ােছছ এ� টাৱাছর

�কাশৰ েযাগয


---(আপীাকাৰী)

-বনাম-


অসম ৰািজযক িবদযু ্ পিৰষদ আৰু অনযানয

---(�িতবাদী)


াগেত

েদৱানী আপীা নং ৮৪৪৮/২০১৬ অসম ৰািজযক িবদযু ্ পিৰষদ আৰু অনযানয

---(আপীাকাৰী)


-বনাম-

েমচাচর 2ােছছ এ� টাৱাছর (�াঃ) িািমেটড

---(�িতবাদী)


াগেত

েদৱানী আপীা নং ৮৪৫০/২০১৬


েমচাচর �6প�

কংিiট পাইপ ই�া�ীজ

---(আপীাকাৰী)

-বনাম-

অসম ৰািজযক িবদযু ্ পিৰষদ


ৰাỢ নযাỢাধীশ অেশাক ভূ ষণ


---(�িতবাদী)

িন� আদালেত আপীলকাৰী সকলৰ পেW মূল েগাচৰৰ কাযর্াৱলীত �দান কৰা ৰাỢ আৰু

িডưীক খািৰজ কিৰ েগৗহাট উ� ন্াỢালেỢ অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষেদ দািখল কৰা িনỢিমত


�থম আপীল (RFA)ক ম�ৰ কিৰ �দান কৰা ৰাỢক �ত্াাান জনাই আপীলকাৰীসকেল এই


আপীলসমূহ দািখল কিৰেছ৷ এই আপীলসমূহত জিড়ত ৈহ থকা আইনৰ সাধাৰণ ��েবাৰ িনধরাৰণৰ বােব ২০১৬ চনৰ েদৱানী েগাচৰ (িচ.এ.) নং ৮৪৪২-৮৪৪৩ ৰ আিজর সমূহ িনৰীWণ কিৰেলই যেথ�৷ অন্ান্ আপীলসমূহত থকা তথ্ আৰু আিজর সমূহ সংিW�ভােৱ িনৰীWণ কৰা হ’ব৷

েদৱানী আপীল নং ৮৪৪২-৮৪৪৩/২০১৬

েমচাচর শািV কGা�ছর (�াঃ) িলিমেটড আৰু অন্ান্

-বনাম-

অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ আৰু অন্ান্

২. আপীলকাৰী ৈহেছ অসমৰ েকাকৰাঝাৰত অৱিlত এটা �াইেভট িলিমেটড েকা�ানী,

িযেটা ৈবদ্ু িতক পিৰবাহী আৰু তাঁৰ উ্পাদন কৰা Wু � ঔেদ্ািগক েগাট িহচােপ প�ীভু�৷ ৩১-

০৩-১৯৯২ তািৰেখ এই েগাচৰৰ �িতবাদী অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষেদ সবরমুু ১.২২ েকাি টকা মূল্ৰ এলুিমিনỢামৰ ৈবদ্ু িতক পিৰবাহী েযাগানৰ বােব আপীলকাৰী েমচাচর শািV কGা�ছর

�াইেভট িলিমেটডক ফৰমাইচ িদেỢ৷ সমূহ েযাগান ১৯৯২ চনৰ জুন মাহৰ পৰা িডেচ�ৰ মাহৰ

িভতৰত িদবৈল েকাৱা ৈহিছল৷ ১৩-০৫-১৯৯২ তািৰেখ অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষেদ েমচাচর


শািV কGা�ছরক ম ৩২.৪৯ লাখ টকাৰ িবিভ� পিৰবাহীৰ অন্ এক ফৰমাইচ িদেỢ৷ এই


ফৰমাইচৰ সমূহ েযাগান ১৯৯৩ চনৰ জানুৱাৰীৰ পৰা েফ�ৱািৰ মাহৰ িভতৰত িদবৈল েকাৱা

ৈহিছল৷ ২৩-০৯-১৯৯২ তাৰেখ ভাৰতবষরৰ মহামান্ ৰা�পিত মেহাদেỢ Interest on Delayed Payment to Small Scale and Ancillary Industrial Undertakings Ordinance, 1992 শীষরক অধ্ােদশ জািৰ কেৰ৷ পৰৱত� পযরাỢত অথরা্ ০২-০৪-১৯৯৩ তািৰেখ Interest on

Delayed Payment to Small Scale and Ancillary Industrial Undertakings Act, 1993 (চমুৈক ‘আইন’) আইনৰূেপ গৃহীত হỢ আৰু উ� আইন ২৩-০৯-১৯৯২ ৰ পৰা কাযর্কৰীভােৱ বলৱ্ েহাৱা বুিল গণ্ কৰা হỢ৷ ইিতমেধ্, েমচাচর শািV কGা�েছর ওপেৰা� ưỢ ফৰমাইচ (Purchase Order) অনসিৰ সৰ�াম সমূহৰ েযাগান ০৪-১০-১৯৯৩ তািৰেখ স�ণর কেৰ৷ ০৫-

০৩-১৯৯৪ তািৰেখ েমচাচর শািV কGা�েছর ওপেৰা� ưỢ ফৰমাইচৰ সাম�ী েযাগান ধৰাৰ বাবদ সমূদাỢ ধন অথরা্ ২.১৫ েকাি টকা আদাỢ লাভ কেৰ৷

৩. ধন �াি�ত িবল� েহাৱা বােব িবলি�তভােৱ পিৰেশািধত ধনৰ ওপৰত ৫৩.৬৮ লাখ টকাৰ সুদ দাবী কিৰ েমচাচর শািV কGা�েছর ১০-০১-১৯৯৭ তািৰেখ এক েগাচৰ তেৰ৷ অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষেদ (ইỢাৰ িপছত চমুৈক ‘পিৰষদ’ বুিল উে�খ কৰা হ’ব) িলিখত জবাব দািখল

কিৰ কỢ েয আপীলকাৰীৰ আিজর তামািদ েদােষেৰ েদাষয আৰু এইবুিল �ত্াাান জনাই েয


‘আইন’খন ১৯৯৩ চনত কাযর্কৰীভােৱ বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবরই িকা (Contract) ৰ কাম স�ণর

েহাৱাৰ েহতু েক আপীলকাৰীেỢ দািখল কৰা েগাচৰত এই ‘আইন’ �েযাজ্ নহỢ৷ ০২-০২-২০০০ তািৰেখ িন� আদালেত উ� েগাচৰ সWভর ত িডưী �দান কিৰ বছিৰ ২৩.৭৫ চưবিৃ � িনিৰখত মুু ৫১,৬০,৫০৭.৪২ টকা পুনঃ আদাỢৰ বােব িনেদরশ �দান কেৰ৷ পিৰষেদ েগৗহাট উ� ন্াỢালỢত িনỢিমত �থম আপীল নং ৬৬/২০০০ দািখল কেৰ৷ িনỢিমত �থম আপীলৰ শনািন

�হণ কিৰ েগৗহাট উ� ন্াỢালỢৰ খG িবচাৰপীেু মতামত িদেỢ েয েকইবাটাও গৰুুপূণর িবষỢ

িবেবচনাৰ বােব উ�ৱ ৈহেছ আৰু েসেỢেহ েগাচৰেটা পূণর িবচাৰপীুৰ িবেবচনাৰ বােব ে�ৰণ কেৰ৷ পূণর িবচাৰপীেু িনে�া� আইনী �সমূহৰ অৱতাৰণা কেৰঃ-

“(ক) েকৱল মাǎ সুদ পুনৰু�াৰৰ বােব Interest on Delayed Payment to Small Scale and Ancillary Industrial Undertakings Act, 1993 অধীনত তৰা েগাচৰেটা বাহালেযাগ্ হ’বেন?

(খ) Interest on Delayed Payment to Small Scale and Ancillary Industrial Undertakings Act, 1993 কাযর্কৰীভােৱ ২৩-০৯-১৯৯২ তািৰেখ বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবরই িযেহতু দেু Ợাটা পWৰ মাজত সাম�ী েযাগানৰ বােব চুি�

ৈহিছল, েসেỢেহ উ� ‘আইন’ৰ অধীনত সুদ পুনৰু�াৰৰ বােব তৰা বতর মানৰ

েগাচৰেটা বাহালেযাগ্ নহ’ব েনিক?

(গ) Interest on Delayed Payment to Small Scale and Ancillary Industrial Undertakings Act, 1993 ৰ অধীনত সুদ পুনৰু�াৰৰ বােব তৰা এই

েগাচৰেটা বাহালেযাগ্ নহ’ব েনিক, যিদেহ সাম�ী েযাগান ধৰা েযাগানদাতাই

িনধরািৰত সমỢ উকিল েযাৱাৰ িপছত �াপ্ মূলধন �হণ কৰাৰ সমỢত আপিত দশরাই ওপেৰা� ‘আইন’ৰ অধীনত সুদ পুনৰু�াৰৰ বােব িনজেক দাবীদাৰ কৰা নািছল?”

৪. ওপেৰা� �সংগত উ� ন্াỢালỢৰ পূণর িবচাৰপীেু ০৫-০৩-২০০২ তািৰেখ �দান কৰা ৰাỢৰ জিৰỢেত মত েপাষণ কেৰ েয সুদ আদাỢৰ বােব েগাচৰ তিৰব পািৰ৷ উ� ন্াỢালỢৰ পূণর

িবচাৰপীেু এই বুিলও মত েপাষণ কেৰ েয ১৯৯৩ চনৰ ওপেৰা� ‘আইন’খন ২৩-০৯-১৯৯২ চনৰ পূেবর স�ািদত চুি�ৰ (িকা) েWǎেতা �েযাজ্৷ িবচাৰপীেু এইবিু ল মত েপাষণ কেৰ- ‘আইন’ৰ অধীনত সদু ৰ গণনা ২৩-০৯-১৯৯২ ৰ পৰা েযাগানদাতাই ধন পিৰেশাধ কৰাৰ িদন পযর্V কৰা হ’ব৷ পূণর িবচাৰপীেু ০৫-০৩-২০০২ তািৰেখ �দান কৰা ৰাỢক �ত্াাান জনাই পিৰষেদ এই ন্াỢালỢত েদৱানী েগাচৰ নং ২৩৫১/২০০৩ দািখল কেৰ (অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ আৰু অন্ান্ বনাম শািV কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড আৰু অন্ান্)৷ পিৰষেদ কৰা আপীলৰ শনািন অইন এটা েগাচৰ অথরা্ েদৱানী েগাচৰ নং ২৩৪৮/২০০৩ (পবূ রাাল েকবলছ এG কGা�ছর

�াইেভট িলিমেটড বনাম অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ আৰু অন্ান্)ৰ শনািনৰ লগত এেকলেগ


�হণ কৰা হỢ৷ এই ন্াỢালỢৰ দজনীỢা খG িবচাৰপীেু দেু Ợাটা আপীলৰ ওপৰত িস�াV �হণ কিৰ


১০-০৭-২০১২ তািৰেখ এক উৈমহতীỢা ৰাỢ �দান কেৰ, িযেটা (২০১২) ৭ এছ.িচ.িচ. ৪৬২ (7 SCC 462) ত �কািশত (পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড বনাম অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্

পিৰষদ আৰু অন্ান্)৷ এই ন্াỢালỢৰ পূবরৰ ৰাỢৰ ওপৰত িভিত কিৰ দজনীỢা খG িবচাৰপীেু


মত েপাষণ কেৰ েয েকৱল মাǎ সুদ পুনৰু�াৰৰ বােব তৰা েগাচৰ ১৯৯৩ চনৰ আইন অনুসিৰ বাহালেযাগ্৷ এই খG িবচাৰপীেু এই বুিল মত েপাষণ কেৰ েয ১৯৯৩ৰ এই আইনখন পূবরকালীন (Retrospective) ভােৱ �েযাজ্ নহ’ব৷ খG িবচাৰপীেু এই বুিলও মত েপাষণ কেৰ েয এই আইন অনসিৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ তািৰখ অথরা্ ২৩-০৯-১৯৯২ৰ িপছত স�ািদত েহাৱা িবưỢ চুি�ৰ েWǎত েযাগানদাতাই উ�হাৰত সুদ দাবী কৰাৰ ন্ায্ অিধকাৰ আেছ৷ এই ন্াỢালেỢ ১০-

০৭-২০১২ তািৰেখ ৰাỢ �দান কৰাৰ িপছত খG িবচাৰপীেু ২০-১১-২০১২ তািৰেখ িনỢিমত �থম আপীল (RFA) নং ৬৬/২০০০ �সংগত ৰাỢ �দান কেৰ৷ গৱাহাট উ� ন্াỢালỢৰ খG িবচাৰপীেু

�ত্াাানৰ স�খীন েহাৱা সংপ (Impugned) ৰাỢৰ �াৰা পিৰষদৰ আপীলত অনুেমাদন জনাỢ৷


পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটডৰ েগাচৰ স�কর ত এই ন্াỢালেỢ �দান কৰা ৰাỢক অনুসৰণ কিৰ খG িবচাৰপীেু মত েপাষণ কেৰ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবর স�ািদত চুি� (িকাৰ) েWǎত আইন, ১৯৯৩ খন �েযাজ্ নহ’ব৷ িযেহতু পWসমূহৰ মাজত চুি� আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগেতই ৈহিছল, েসেỢেহ িন� আদালেত িদỢা ৰাỢ আৰু িডưী খািৰজ কিৰ পিৰষেদ দািখল কৰা আপীল �হণ কৰা হỢ৷ খG িবচাৰপীেু ২০-১২-২০১২ তািৰেখ

�দান কৰা এক আেদশৰ জিৰỢেত ৩৮,০৩,৩৮১ টকা ঘূৰাই িদবৈল কỢ৷ গৱাহাট উ� ন্াỢালỢৰ খG িবচাৰপীেু ২০-১১-২০১২ আৰু ২০-১২-২০১২ তািৰেখ �দান কৰা দেু Ợাটা ৰাỢেত অসN� ৈহ আপীলকাৰীসকেল েদৱানী েগাচৰ নং ৮৪৪২-৮৪৪৩/২০১৬ দািখল কেৰ৷

েদৱানী েগাচৰ নং ৮৪৪৫/২০১৬ (েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাছর �াইেভট িলিমেটড বনাম অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ আৰু অন্ান্)

৫. িচেমGৰ খুটা [Pre-stressed Cement Concrete (PCC) Poles] েযাগান ধৰাৰ বােব


xxxxxx xxxxxxxxx ১৭-০২-১৯৯২ আৰু ১৭-০৩-১৯৯২ তািৰেখ দটা ফৰমাইচ িদেỢ৷ ১০-০৬-


১৯৯২ তািৰেখ দেু Ợাটা পW িলিখতভােৱ চুি�ব� হỢ৷ ৩০-০৩-১৯৯২ চনৰ পৰা ৩০-০৯-১৯৯২ তািৰখৈলেক সমỢেছাৱাত আপীলকাৰীেỢ পিৰষদক খুটাসমূহ েযাগান ধেৰ৷ ২৩-০৪-১৯৯৩ৰ

০৮-১০-১৯৯৩ তািৰখৈলেক সমỢেছাৱাত ধন পিৰেশাধ কৰা হỢ৷ ধন পিৰেশাধত িবল� েহাৱা বােব ১৯৯৩ চনৰ আইন অনুসিৰ িবলি�তভােৱ পিৰেশাধ কৰা ধনৰ ওপৰত ১৬,৫৫,৬২৩ টকাৰ সুদ �াি�ৰ বােব িডưী িবচািৰ আপীলকাৰীেỢ পিৰষদৰ িবৰুে� ১৬-০৫-১৯৯৪ তািৰেখ েগাচৰ তেৰ৷ িন� আদালেত ১৫-০৬-১৯৯৫ তািৰেখ �দান কৰা ৰাỢৰ জিৰỢেত েগাচৰেটা সWভর ত হ‍ম জািৰ কেৰ৷ পিৰষেদ িন� আদালতৰ ৰাỢক �ত্াাান জনাই িনỢিমত �থম আপীল (RFA) দািখল কেৰ৷ ০৫-০৪-২০০১ তািৰেখ উ� ন্াỢালেỢ পিৰষেদ দািখল কৰা িনỢিমত �থম আপীল (RFA)ত অনুেমাদন জনাỢ৷ উ� ন্াỢালেỢ মত েপাষণ কেৰ েয আপীলকাৰীেỢ িদỢা সকেলা িবল (Bill) পিৰষেদ আইন, ১৯৯৩ বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবরই পিৰেশাধ কিৰেছ৷ ইỢােৰাপিৰ, আপীলকাৰীেỢ

মূলধন �াি�ৰ িপছত সুদ িবচািৰ েগাচৰ তিৰব েনাৱােৰ৷ এেন েকােনা কথা িলিপব� নাই েয আপীলকাৰীেỢ পিৰেশাধ কৰা ধন �াি�ৰ সমỢত আপিত দশরাইিছল৷ উ� ন্াỢালỢৰ ০৫-০৪-

২০০১ তািৰখৰ ৰাỢৰ িবপেW আপীলকাৰীেỢ SLP(C) No. 12217/2001 দািখল কেৰ৷ িনে�া� আেদশৰ জিৰỢেত িযখন SLP দািখল কৰা ৈহিছল, েসইখন উুাই ল’বৈল এই ন্াỢালেỢ অনুমিত

�দান কেৰঃ-


“আপীলকাৰীৰ অিধব�াই িবেশষ অনুমিতৰ বােব কৰা আেৱদন (SLP) খন উুাই ল’বৈল অনুমিত িবচােৰ৷ েতেখেত উপlাপন কেৰ েয েতেখেত উ� ন্াỢালỢত পুনৰীWণৰ বােব আেৱদন জনাব িযেহতু উ� ন্াỢালেỢ ভুলưেম িলিপব� কেৰ

েয আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবরই সকেলা িবলৰ ধন পিৰেশাধ কৰা ৈহিছল,

েসইমেত িবেশষ অনুমিতৰ বােব কৰা আেৱদনখন উুাই েলাৱা বুিল খািৰজ কৰা হỢ৷”


৬. আপীলকাৰীেỢ পুনৰীWণ আেৱদন নং ৭৫/২০০১ দািখল কেৰ৷ উ� ন্াỢালেỢ ১৯-০৩-

২০১৩ তািৰেখ পুনৰীWণৰ আেৱদনখনক আংিশকভােৱ অনুেমাদন জনাই এইবিু ল আেদশ িদেỢ েয আপীলকাৰী ধন পিৰেশাধত িবল� েহাৱা সমỢেছাৱাৰ বােব বছিৰ ৯ শতাংশ হাৰত সুদ �াি�ৰ বােব েযাগ্৷

উ� ৰাỢত অসN� ৈহ আপীলকাৰীেỢ েদৱানী েগাচৰ নং ৮৪৪৫/২০১৬ দািখল কেৰ৷

েদৱানী আপীল নং ৮৪৪৮/২০১৬ (অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ আৰু অন্ান্ বনাম 5ােছছ এG টাৱাছর �াইেভট িলিমেটড)

৭. ওপেৰা� আপীলখন েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাছর �াইেভট িলিমেটেড দািখল কৰা পুনৰীWণ আেৱদন নং ৭৫/২০০১ ৰ সWভর ত জািৰ েহাৱা হ‍মৰ িবৰুে� পিৰষেদ দািখল কেৰ িযেটা হ‍মত উ� ন্াỢালেỢ পুনৰীWণৰ আেৱদনখনক আংিশকভােৱ অনুেমাদন জনাই এইবুিল ৰাỢ িদেỢ েয আপীলকাৰী পূেবর উে�খ কৰাৰ দেৰ বছিৰ ৯ শতাংশ হা ৰত সুদ �াি�ৰ বােব েযাগ্৷ পিৰষেদ বছিৰ ৯ শতাংশ হাৰত সুদ �দানত অসN� ৈহ এই আপীল দািখল কেৰ৷

েদৱানী আপীল নং ৮৪৫০/২০১৬ (েমচাচর ��পুǎ কংিưট পাইপ ইGা�ীজ বনাম অসম ৰািজ্ক

িবদ্ু ্ পিৰষদ)

৮. পিৰষেদ িচেমGৰ খুটা (Pre-stressed Cement Concrete Poles) েযাগান ধৰাৰ বােব


আপীলকাৰীক ১৭-০২-১৯৯২ আৰু ১৭-০৩-১৯৯২ তািৰেখ দটা েযাগান ফৰমাইচ িদেỢ৷


২৩,০৪,৫৮৫.৯০ টকা পিৰেশাধ কৰাৰ পৰা পিৰষদ িবৰত থােক৷ অৱেশ্, ২৩-০৪-১৯৯৩ ৰ পৰা মূলধন পিৰেশাধ কিৰবৈল আৰ� কৰা হỢ আৰু ১৮-১২-১৯৯৩ পযর্V স�ণর মূলধন পিৰেশাধ কৰা হỢ৷ আপীলকাৰীেỢ ১০,০৩,৪৬৬.২৩ টকা সুদসহ পুনৰু�াৰৰ বােব অথরিবষỢক

েগাচৰ (Money Suit) নং ৩২/১৯৯৬ দািখল কেৰ৷ েদৱানী ন্াỢাধীেশ অথর িবষỢক েগাচৰ নং

৩২/১৯৯৬ সWভর ত ৩০-০৯-২০০২ তািৰেখ িডưী জািৰ কিৰ সুদ আৰু খৰচৰ বাবদ

৫,৪৬,২৩৩.১৪ টকা আদাỢ িদবৈল হ‍ম িদেỢ৷ পিৰষেদ িন� আদালতৰ ৰাỢৰ িবৰুে� িনỢিমত

�থম আপীল (RFA) নং ৭৮/২০০৩ দািখল কেৰ৷ উ� ন্াỢালেỢ ১২-০২-২০০৫ ত �দান কৰা ৰাỢৰ জিৰỢেত পিৰষেদ দািখল কৰা আপীলত অনুেমাদন জনাỢ আৰু আপীলকাৰীেỢ তৰা েগাচৰ খািৰজ কেৰ৷ উ� ন্াỢালেỢ পবরাাা েকবলছ এ� ক�া�ছর �াইেভট িািমেটডৰ েগাচৰৰ ওপৰত িভিত কিৰ মত েপাষণ কেৰ েয ২৩-০৯-১৯৯২ৰ পূেবর েহাৱা েলনেদনৰ েWǎত আইন,

১৯৯৩ �েযাজ্ নহỢ৷ ১২-০২-২০০৫ৰ ৰাỢৰ িবৰুে� েদৱানী আপীল নং ৮৪৪৪/২০১৬ দািখল কৰা হỢ৷

৯. েজ্� অিধব�া ưেম G অিজত ‍মাৰ িসনহা, G বাসৱ �ভু এছ. পািল আৰু G নৱনীিত

�সাদ িসেঙ আপীলকাৰীৰ ৈহ দািঙ ধৰা যুি� আিম শিনেলাঁ৷ অিধব�া G িবজỢ হানসািৰỢাই অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদৰ ৈহ যুি� �দশরন কেৰ৷

১০. ন্াỢাধীশ িভ. েগাপাল েগৗড়া আৰু ন্াỢাধীশ অৰণু িম�ৰ �াৰা গিত এই ন্াỢালỢৰ


দজনীỢা খG িবচাৰপীেু এই সকেলােবাৰ আপীলৰ শনািন �হণ কেৰ৷ ৩১-০৮-২০১৬ তািৰেখ


খG িবচাৰপীুখনৰ দেু Ợাজন স�ানীỢ ন্াỢাধীেশ িভ� মত েপাষণ কেৰ৷ ৰাỢৰ ২৮নং পিৰে�দত

িনে�া� আইনী ��সমূহ পিৰলিWত হỢঃ-

“(ক) আইনখনৰ িবধানসমূহ পূবরকালীনভােৱ (retroactive) �ভাৱী েহাৱাৰ

ৈবিশ�্যু� েন?

(খ) এই সWভর ত ওপেৰা� ৈবিশ�্েটা িবেবচনা নকিৰেল মডাণর ইGা�ীজ (পূেবর উি�িখত) আৰু পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড (পূেবর উি�িখত)

�সংগত এই ন্াỢালেỢ েলাৱা িস�াVসমহূ ক অ�কাশ্ভােৱ অVিনরিহত (sub- silentio) কিৰব েনিক?

(গ) পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড (পূেবর উি�িখত) সWভর ত

�দান কৰা ৰাỢেটা বতর মানৰ েগাচৰেটাৰ েWǎত পূেবর িন�িত েহাৱা (res judicata) িবষỢ িহচােপ গণ্ হব’েন?

(ঘ) আপীলকাৰীসকেল দািখল কৰা েগাচৰেটা তামািদ েদােষ েদািষত েনিক?

(ঙ) েদৱানী আপীল @ SLP(C) No. 15274/2013 (েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাছর

�াইেভট িলিমেটড)ৰ সংলU িবষỢ স�কর ত কৰা পুনৰীWণৰ আেৱদনৰ িবৰুে� আপীল �হণেযাগ্ হ’বেন?

(চ) িক আেদশ?”

১১. ন্াỢাধীশ েগৗড়াই আইন, ১৯৯৩ৰ ধাৰা ৩, ৪ আৰু ৫ সWভর ত িনে�া� মতামত ব্� কেৰঃ-

“৪৪. অিনỢিমত আৰু িবলি�ত ধন পিৰেশাধৰ বােব অসুিবধাৰ স�খীন েহাৱা Wু � তথা সহাỢক উেদ্াগ সমূহক সকাহ আৰু উ�িণ িদỢাৰ উেAেশ্েৰ এই আইন বলৱ্ কৰা ৈহিছল৷ আইনখনৰ ব্� উেAশ্ আৰু িবষỢব�, িযিখিনৰ �াসংিগক অংশ পূেবরই উে�খ কৰা ৈহেছ, সযত অধ্Ợেন এটা কথা �� কিৰ িদেỢ েয Wু � উেদ্াগসমূহ পযর্া� মূলধনৰ অভাৱত অসিু বধাৰ স�খীন ৈহিছল, িযেটােৱ এই উেদ্াগসমূহৰ অথরৈনিতক Wাl্ৰ ওপৰত �ভাৱ েপলাইিছল৷ এইেটা অনভু ৱ কৰা

ৈহিছল েয অনাদাỢ ধনৰ িW� পিৰেশাধ সমỢৰ দাবী আিছল৷ এই �সংগত আইনখৰ ধাৰা ৩, ৪ আৰু ৫ৰ িবধানসমূেহ তা্পযর্ বহন কেৰ৷ এই তা্পযর্ আৰু

অিধক গৰ পূণর এই কাৰেণই ৈহ পিৰেছ িকỢেনা িবধানমGেল আইনখনৰ ধাৰা


‘২’ৰ সংWাৰ দফাত ‘েলনেদন’ (Transaction) আৰু ‘েযাগান ফৰমাইচ’ (Supply Order) শÆ দটাৰ সংWা িদỢা নাই৷ ইỢাত মাǎ 'Inter Alia' (আন কথাৰ

িভতৰত), 'Appointed Day' (িনধরািৰত িদন), 'Buyer' (েưতা) আৰু 'Supplier' (েযাগানদাতা) শÆেকইটাৰেহ সংWা িদỢা ৈহেছ৷ িযেহতু আইনখনৰ মূল িবষỢ

ৈহেছ ধন পিৰেশাধত েহাৱা িবল� আৰু িবষỢেটাৰ িযেহতু ‘িনধরািৰত িদন’ (Appointed Day) ৰ সংWাৰ লগত সংগিত আেছ, েসেỢেহ ‘েলনেদন’ (Transaction) েকিতỢা কৰা ৈহিছল বা ‘েযাগান ফৰমাইচ’ (Supply Order) ৰ তািৰখ িকমান আিছল, েসইেটা িবচাৰ কৰাৰ �েỢাজন নাই৷ আইনখনৰ ধাৰা ৩

েỢ এই কথা �� কিৰ িদেছ েয েযাগানদাতাই েưতাক সাম�ী েযাগান ধৰাৰ

িপছত বা েকােনা েসৱা �দান কৰাৰ িপছত, েưতাৰ মূল্ পিৰেশাধ কৰাৰ দাỢব�তা বৃি� পাỢ৷ অথরা্ িবধানমGলীেỢ েতেন ধন পিৰেশাধক িবলি�ত পিৰেশাধ (Delayed Payment) ৰূেপ িবেবচনা কিৰিছল, য’ত েযাগানদাতাই

েưতাক সাম�ী েযাগান ধৰাৰ িপছত আৰু উভỢ পWৰ বুজাবুিজ মেমর মািন েলাৱা বা স�ত েহাৱা তািৰখৰ িপছত েযাগানদাতাই �াপ্ধন আদাỢ পাỢ৷ উ� ধাৰােটা সাধাৰণভােৱ পিỤেলই এটা কথা �� ৈহ পেৰ েয িবধানমGলীৰ

িবেবচনাত উভỢ পW চুি�ব� েহাৱাৰ তািৰখ অথবা সাম�ী েযাগান ধৰাৰ তািৰখ এেকবােৰই নািছল৷ েসেỢেহ, ধাৰা ৩ৰ সাধাৰণ অধ্Ợনৰ পৰা এই কথা ভালদেৰ �� ৈহ পেৰ েয আইনখনৰ দিৃ �ভংগীেৰ উভỢপW েকিতỢা চুি�ব�

ৈহিছল েসইেটা কথাই গৰুু বহন নকেৰ, যিদেহ সাম�ীসমূহৰ েযাগান আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত অথরা্ ২৩-০৯-১৯৯২ ৰ িপছত হỢ৷ আৰু িক এেকটা অথরেতই আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ েনােহাৱাৰ ওপৰত �� উতািপত নহỢ৷ আইনখনৰ ধাৰা ৪ত Non obstante clauseৰ ব্ৱহােৰ ওপেৰা� মতেটােক সমথরন কেৰ৷

৪৫. পুনৰাবৃিত সে�ও আইনখনৰ ৪নং ধাৰােটা তলত তু িল িদỢা হ’লঃ-

৪. েকান িদনাংকৰ পৰা আৰু িক হাৰত সদু �দানেযাগ্ঃ িযেWǎত েকােনা

েưতাই েযাগানদাতাক ধন পিৰেশাধ কৰাত অসমথর হỢ, িযেটা ধাৰা ‘৩’ মেত দৰকাৰী, েưতা আৰু েযাগানদাতাৰ মাজৰ েকােনা চুি�ত অথবা েসইসমỢত বলৱ্ ৈহ থকা িযেকােনা আইনত িযেỢই উে�খ কৰা নাথাকক িকỢ, পিৰেশাধ নকৰা ধনৰ ওপৰত িনধরািৰত িদন (Appointed Day) ৰ পৰা অথবা পিৰিlিত

সােপেW উভỢপW স�ত েহাৱা িদনাংকৰ িক পৰৱত� িদনাংকৰ পৰা ভাৰতীỢ

ে�ট েবংেক (State Bank of India) �দান কৰা �ধান ঋণৰ হাৰ (Prime Lending Rate) ৰ ১.৫ গণ হাৰত সুদ িদবৈল েưতা দাỢব�৷

(গৰুু �দান কৰা হ’ল) ‘চুি�’ শÆেটাৰ আগত non-obstante clause ৰ ব্ৱহােৰ এই কথা ��

কিৰ িদেỢ েয সাম�ী েযাগান আৰু েসৱা �দানৰ িপছত েযিতỢা ধন পিৰেশাধৰ সমỢ হỢ, েতিতỢা িবলি�তভােৱ পিৰেশাধ কৰা ধনৰ ওপৰত েযাগানদাতাক

িবিধস�ত সুদ িদবৈল েưতা দাỢব� ৈহ পেৰ, েưতা আৰু েযাগানদাতাৰ মাজত

েহাৱা ‘চুি�’ত িযেỢই নাথাকক িকỢ৷

৪৬. ইỢােৰাপিৰ, পূবরকালীনভােৱ আইনখন �েযাজ্ েহাৱাৰ িবষỢেটাৰ েWǎত এই ন্াỢালেỢ উি�িখত েগাচৰসমূহৰ সWভর ত িবচাৰ কিৰবলগীỢা কথােটা হ’ল আইনখনৰ ধাৰা ‘৩’, ‘৪’, ‘৫’ আৰু ‘৬’ ত সি�িব� �াসংিগক িবিধস�ত

িবধানসমূহৰ অধ্Ợেন িকবা িবিধস�ত অিধকাৰ �দানৰ কথা কỢ েনিক? মই আগেতই মত েপাষণ কিৰেছা েয আইনখনৰ ওপেৰা� িবধানসমূহ পূবরকালীনভােৱ

�েযাজ্ েহাৱাৰ ৈবিশ�্যু� আৰু েসেỢ, পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট

িলিমেটড (পূেবর উি�িখত) আৰু অন্ান্ সংলU েগাচৰত এই িবষỢেটা িবেবচনা নকৰা কথােটােৱ উ� ৰাỢেটাক এইেটা ��ত অ�কাশ্ভােৱ অVিনরিহত (sub silentio) ৰাỢত পিৰগিণত কেৰ৷ েসেỢেহ িবদ্ু ্ পিৰষদৰ অি��া Gযুত িবজỢ হানসািৰỢাই এই �সংগত আগবেỤাৱা যুি� �হণ কিৰব পৰা নাযাব৷”

১২. আেকৗ এইেটা লW্ কৰা হỢ েয পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটডৰ

েগাচৰৰ েWǎত এই ন্াỢালেỢ এই গৰুুপূণর িবষỢেটা িবেবচনা নকিৰেল েয আইনখনৰ িবধানসমূহ পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ আৰু �ভাৱ স�� হỢ েন নহỢ৷ িবষỢ নং ১ আৰু িবষỢ নং ২ৰ উতৰ আপীলকাৰীৰ পেWই যাỢ৷ পিৰে�দ ৫৬ আৰু ৫৭ত আপীলসমূহক ন্াỢাধীশ েগৗড়াই িনে�া� ধৰেণ অনুেমাদন জনাỢঃ-

“৫৬. পূেবর উি�িখত কাৰণসমূহৰ বােব, এই আপীলসম ত উপlাপন কৰা


িবষỢসমূহৰ উতৰ মই ওপৰত বণনা কৰাৰ িনিচনাৈক আপীলকাৰীৰ পWত িদওঁ৷

েসইমেত আপীলসমূহত অনুেমাদন জেনাৱা হỢ৷ সকেলা িবচৰাধীন আেৱদন

িন�িত কৰা হỢ৷

৫৭. SLP(C) Nos. 9924-9925/2013 ৰ পৰা উ�ৱ েহাৱা েদৱানী আপীলসমূহৰ সWভর ত, ১৭-০২-২০১৫ তািৰখৰ ৰাỢেযােগ, আপীলকাৰী েমচাচর শািV কGা�ছরক

৩৮,৭০,০০০ টকা �িতবাদীক ঘূৰাই িদবৈল েকাৱা হỢ৷ �িতবাদীেỢ এই আেদশৰ

�িতিলিপ �াি�ৰ তািৰখৰ পৰা ছỢ (৬) স�াহৰ িভতৰত আপীলকাৰীক উ� ধনৰ লগত বছিৰ ৯ হাৰত সুদ পিৰেশাধ কিৰব৷”

১৩. আনজন স�ানীỢ ন্াỢাধীশ Gযুত অৰণু িম�ই ন্াỢাধীশ েগৗড়াৰ মতৰ লগত অস�ত হỢ আৰু িভ� মত েপাষণ কেৰ৷ ন্াỢাধীশ েগৗড়াৰ লগত অস�ত ৈহ েতওঁ পিৰে�দ ৭৭, ৭৮, ৭৯ আৰু ৮০ত িনে�া� ধৰেণ মত েপাষণ কেৰঃ-

“৭৭. এই ন্াỢালỢৰ পূেবর উি�িখত িস�াVসমূহৰ পিৰে�িWতত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ বা সিưỢ বুিল ক’ব েনাৱািৰ৷ উতািপত

��েটাৰ সেWহাতীতভােৱ ইিতবাচক উতৰ আেছ আৰু িস�াVসমূহ সমকW

িবচাৰপীুত বাধ্তামূলকভােৱ �েযাজ্৷ িয কাৰণেতই নহওঁক িকỢ, এইেটা ক’ব

েনাৱািৰ েয িস�াVসমূহ অ�কাশ্ভােৱ অVিনরিহত (sub silentio) অথবা অযতপািলত (per incuriam) আৰু েমাৰ অিভমত অনুসিৰ, সমকW িবচাৰপীু এখেন ইỢাৰ পৰা ফালিৰ কাি িভ� মত েপাষণ কিৰবৈল মু� নহỢ৷ েলনেদন (transaction), েযাগান ফৰমাইচ (supply order) আৰু চুি� (agreement) ৰ অথর সWভর ত েকােনা িবěািV নাই৷ ওপেৰা� েগাচৰসমূহ িবেবচনা কেৰােত এই ন্াỢালেỢ সহাỢক আইনৰ উেAশ্ আৰু িবষỢব� পাহিৰ েযাৱা নাই আৰু সকেলািখিন িবেবচনা কিৰেছ আৰু সকেলািখিন িবষỢ পৃ�া ১০৪ত ইিতবাচকভােৱ উে�খ কিৰেছ৷ েসেỢেহ, মই িবিভ� ৰাỢসমূহ অ�কাশ্ভােৱ অVিনরিহত (sub

silentio) অযতপািলত (per incuriam) অথবা শ�ভােৱ �ণỢন কৰা েহাৱা নাই বুিল েঘাষণা কৰাৰ েকােনা অৱকাশ েদখা নাই৷

৭৮. অন্হােত, েযাগ্তাৰ িভিতেটা, েমাৰ অিভমত অনুসিৰ, আইনখনৰ কাযর্�ণালী আৰু িবিভ� িবধানসমূহ িবেবচনা কিৰ, এইেটা কথা ক’ব েনাৱািৰ েয আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্, সিưỢ অথবা পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী আৰু আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগেত অথরা্ ২৩-০৯-১৯৯২ ৰ আগেত িদỢা েযাগান ফৰমাইচৰ েWǎত উ� হাৰত সুদ �দানৰ বােব আইনখনত থকা িহত িবধানসমূহ

�েযাজ্ নহ’ব৷

৭৯. আপীলকাৰী েমচাচর শািV কGা�ছর �াইেভট িলিমেটডৰ েগাচৰেটা পূবরাাল

েকবলছ (পূেবর উি�িখত)ৰ েগাচৰৰ লগত এেকলেগ িবেবচনা কিৰ ওপেৰা� তথ্সমূহ এই ন্াỢালেỢ িলিপব� কিৰিছল আৰু েগাচৰেটা েযাগ্তাৰ িভিতত

িনৰূপণ কিৰবৰ বােব উ� ন্াỢালỢৈল পুনৰ ে�ৰণ কৰা ৈহিছল, িযেহতু উ�

েগাচৰৰ পৰা উ�ৱ েহাৱা এখন আেৱদন উ� ন্াỢালỢত িবচৰাধীন ৈহ আিছল


আৰু উ� ন্াỢালেỢ প রাাল েকবলছ এG কGা�ছর (পূেবর উি�িখত)ৰ েWǎত


েলাৱা িস�াV এেকলেগ িবচৰাধীন েমচাচর শািV কGা�ছরৰ েWǎত সিকভােৱ অনুসৰণ কিৰিছল৷ পুনৰ ে�ৰণ কৰা আেদশৰ সWভর ত এই ন্াỢালেỢ িলিপব� কৰা তথ্ চূ ড়াV আৰু আপীলকাৰী অথরা্ েমচাচর শািV কGা�ছর �াইেভট

িলিমেটডৰ ওপৰত বাধ্তামূলকভােৱ �েযাজ্৷ েতওঁেলােক বতর মানৰ আপীলসমূহত উ� িবষỢৰ ওপৰত �� উতাপন কিৰব েনাৱািৰব৷ (প�া ১০৫)

৮০. ওপেৰা� আেলাচনাৰ পিৰে�িWতত এইেটা েদখা যাỢ েয আপীলসমূহৰ

েকােনা েযাগ্তা (merit) নাই আৰু এই আপীলসমূহ খািৰজ েহাৱাৰ েযাগ্ আৰু

েসেỢ ইỢাৰ জিৰỢেত আপীলসমূহ খািৰজ কৰা হ’ল৷ েকােনা খৰচ নাই৷”

১৪. খG িবচাৰপীুৰ স�ানীỢ ন্াỢাধীশ�েỢ িভ� মত েপাষণ কৰাৰ পিৰে�িWতত িবষỢেটা

িতিনজনীỢা িবচাৰপীুৰ স�খত উপlাপন কৰা হỢ৷

১৫. আপীলকাৰীৰ অিধব�া G অিজত ‍মাৰ িসনহাই যুি� �দশরন কেৰােত আপীলখনত অনুেমাদন জেনাৱা স�ানীỢ ন্াỢাধীশগৰাকীৰ মতামতক উে�খ আৰু িভিত কিৰেছ৷ েতেখেত এইবুিল যুি� দশরাইেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন Wু � উেদ্াগ সমূহক ৰWণােবWণ িদỢাৰ উেAেশ্েৰ এক িহতসাধনকাৰী আইনWৰূেপ �ণỢন আৰু বলৱ্ কৰা ৈহিছল৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখেন সাম�ী েযাগানৰ িবষỢেটাত গৰুু েক�ীভূত কিৰিছল আৰু েযাগান ধৰাৰ বােব কৰা চুি�ৰ তািৰখৰ েকােনা �াসংিগকতা নািছল৷ আইন, ১৯৯৩ বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত স�াদন েহাৱা

েযাগান চুি�ৰ েযাগানদাতাৰ বােব এই আইন �েযাজ্ আৰু এই আইেন েতওেঁ লাকক ৰWণােবWণ

িদেỢ৷ অিধব�াজেন যুি� দশরাইেছ েয যিদওবা সাম�ী েযাগানৰ বােব েযাগান ফৰমাইচ ২৩-০৯-

১৯৯২ ৰ পূেবর িদỢা ৈহিছল, িকছুসংখ্ক েযাগান আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত িদỢা ৈহিছল৷ এইেWǎত আইনখনৰ িবধানসমূহ �েযাজ্ আৰু আপীলকাৰী িবলি�ত পিৰেশাধৰ ওপৰত সুদ

�াি�ৰ বােব ��ভােৱ দাবীদাৰ৷ েতেখেত যুি� দশরাইেছ েয পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর

�াইেভট িলিমেটডৰ স�কর ত �দান কৰা ৰাỢেটাত �হণ কৰা িবপৰীত অিভমেত ১৯৯৩ চনৰ আইনখনত থকা িবধানসমূহৰ সিক ব্াখ্া �িতফিলত কৰা নাই৷ েতেখেত যুি� দশরাইেছ েয

�াসংিগক িবষỢেটা ৈহেছ েযাগানদাতাৰ �াপ্ ধন আৰু িযেWǎত েযাগানদাতাৰ �াপ্ ধন ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত �াি�ৰ বােব েযাগ্ হỢ, েưতাৰ ওপৰত িবলি�ত পিৰেশাধৰ বােব অনিতপলেম সুদ �দানৰ দাỢব�তা বি� পাỢ৷

১৬. এখন অধ্ােদশৰ েযােগিদ আইনখন বলৱ্ কৰা হỢ৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্

েহাৱা িদনাংকৰ পূবরৰ েকােনা সমỢসীমাত �াপ্ েহাৱা ধনৰ ওপৰত আইনখন �েযাজ্ নহỢ, িকN আইনখন বলৱ্ েহাৱা িদনাংকৰ পৰৱত� সমỢেছাৱাত �াপ্ েহাৱা ধনৰ ওপৰত �েযাজ্৷ আইন,

১৯৯৩ পৰৱত�কালীন (prospective) ভােৱ �েযাজ্ আৰু আপীলকাৰীৰ এইেটা দাবী নহỢ েয আইনখন পূবরকালীন (retrospective) ভােৱ �েযাজ্ আৰু সিưỢ৷

১৭. Gনৱনীিত �সাদ িসেঙ যুি� �দশরন কিৰেছ েয ১৯৯৩ চনত আইন �ণỢন কৰা ৈহিছল যােত েưতাই শীে� ধন পিৰেশাধ কেৰ আৰু ঋণ পিৰেশাধৰ ব্থরতাৰ েWǎত, পিৰেশাধ কিৰবৈল বাকী থকা ধনৰািশৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ িবিধস�তভােৱ বাধ্তামূলক কৰােটা িনি6ত হỢ৷

েতেখেত যুি� �দশরন কিৰেছ েয বািণিজ্ক েলনেদনৰ েWǎেতা সুদৰ পিৰেশাধৰ ধাৰণা ইিতমেধ্ই

িবিভ� িবিধস�ত িবধানৰ অVিবর� ৈহেছ৷ ১৯৯৩ চনৰ এই আইনৰ জিৰỢেত েưতাই

েযাগানদাতাক ধন পিৰেশাধ কৰাত িবল� কিৰেল তাৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ কৰােটা িনি6ত কৰা

ৈহিছল যােত েưতাই েযাগানদাতাৰ �াপ্ ধন আব� কিৰ ৰািখব েনাৱােৰ আৰু ইỢাৰ বািহেৰ এই আইনত েকােনা নতু ন িবিধৰ সংেযাজন কৰা েহাৱা নািছল৷

১৮. েজ্� অিধব�া G িবজỢ হানছািৰỢাই পিৰষদৰ ৈহ যুি� �দশরন কিৰেছ েয এই আদালতৰ


দজনীỢা খG িবচাৰপীেু পবূ রাাল েকবলছ এG কGা�ছর (�াইেভট) িলিমেটডৰ েগাচৰৰ েWǎত


১৯৯৩ চনৰ আইনৰ িবধানসমূহ শ�ভােৱ ব্াখ্া কিৰেছ৷ যিদ েযাগানৰ চুি� ১৯৯৩ চনৰ আইন �ণỢনৰ পূেবর বেWাৱ� কৰা ৈহিছল, েতেন েWǎত এই আইন েকােনাভােৱ �েযাজ্ নহ’ব৷

েতেখেত যুি� �দশরন কিৰেছ েয শািV কGা�েছর দািখল কৰা েগাচৰ তামািদ েদােষ েদািষত৷

আপীলকাৰীেỢ দািখল কৰা েগাচৰ অনুসিৰ এই িনিদর � ধনৰািশ ০৪.১১.১৯৯৩ তািৰেখ �াপ্ আিছল; গিতেক েগাচৰ দািখলৰ সমỢসীমা ০৪.১১.১৯৯৩ তািৰখৰ পৰা আৰ� হ’ব আৰু এই তািৰখৰ পৰা িতিন বছৰৰ িভতৰত যিদ েগাচৰ দািখল কৰা নহỢ, েতেনহ’েল েগাচৰেটা তামািদ

েদােষ েদািষত হ’ব৷ েতেখেত আৰু যুি� �দশরন কিৰেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনৰ সুিবধা


আপীলকাৰীক �দান কিৰব েনাৱািৰ৷ েতেখেত পুনৰ যুি� �দশরন কিৰ ৈকেছ েয ‘প রাাল েকবলছ


এG কGা�ছর (�াইেভট) িলিমেটডৰ েWǎত এই আদালেত �দান কৰা ৰাỢৰ �াৰা আপীলকাৰী বাধ্, িযেহতু ১০.০৭.২০১২ তািৰেখ �দান কৰা এই ৰাỢৰ জিৰỢেত পিৰষেদ দািখল কৰা েগাচৰৰ আপীল, িযেটা েগাচৰত শািV কGা�ছর �িতবাদী পW আিছল, িন�িত কৰা ৈহেছ৷ আপীলকাৰীগণ

১০.০৭.২০১২ তািৰেখ �দান কৰা ৰাỢৰ �াৰা বাধ্ আৰু আপীলকাৰীেỢ এই ৰাỢৰ ওপৰত েকােনা

�� উতাপন কিৰব েনাৱােৰ, িযেহতু এই ৰাỢ পWগণৰ মাজত বাধ্তামূলকভােৱ �েযাজ্৷

১৯. েতেখেত পুনৰ যুি� �দশরন কিৰেছ েয িযেহতু ০৪.১০.১৯৯৩ তািৰখৰ সমỢসীমাৰ


িভতৰত আপীলকাৰীক মূল ধনৰািশ স�ণ ােৱ পিৰেশাধ কৰা ৈহিছল, গিতেক েকৱল সুদ �াি�ৰ


বােব দািখল কৰা এই েগাচৰ বাহালেযাগ্ নহỢ৷

২০. G হানছািৰỢাই যুি� উপlাপন কিৰেছ েয অসম Wু � উেদ্াগ উ�Ợন িনগম িলিমেটড আৰু অন্ান্ বনাম েজ.িড. ফামার িচউিেকলছ আৰু অন্ান্ (২০০৫) ১৩ এছ.িচ.িচ. (SCC) ১৯, শি� িউউছ িলিমেটড বনাম িবহাৰ আৰু অন্ান্, (২০০৯) ৭ এছ.িচ.িচ. (SCC) ৬৭৩, মডাণর

ইGা�ীজ বনাম �ীল অথ’িৰট অ� ইিGỢা িলিমেটড, (২০১০) ৫ এছ.িচ.িচ. (SCC) ৪৪ত এই ন্াỢালỢৰ ৰাỢ তথা পূবরাাল েকবলছ আৰু কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড (চু�া) ৰ েWǎত এই ন্াỢালỢৰ ৰাỢ ধিৰ েলাৱাৰ িপছত এই আইন কাযর্কৰী েহাৱাৰ পূেবর কৰা চুি�ৰ েWǎত এই আইনৰ �েযাজ্তা নাই; যেথ� দীঘর সমỢৰ বােব সংlািপত উ� আইনক এই ন্াỢালেỢ অসংlািপত কৰাৰ �েỢাজন নাই৷ পূবরাাল েকবলছৰ েWǎত এই ন্াỢালỢৰ ৰাỢ অনুসিৰ গৱাহাট উ� ন্াỢালỢৰ �াৰা আপীলকাৰীৰ আেৱদন ন্াỢসংগতভােৱ খািৰজ কৰা হỢ৷

২১. G পািলৰ যিু �ৰ �তু ্তৰত G হানছািৰỢাই যুি� উপlাপন কিৰেছ েয পিৰষদৰ আপীল


ম�ৰ কিৰ ০৫-০৪-২০০১ তািৰখৰ উ� ন্াỢালỢৰ ৰাỢৰ িবৰুে� ০৬-০৮-২০০১ তািৰখত এই


ন্াỢালỢৰ এছ.এল.িপ. (SLP) খািৰজ কৰা সমỢত, এই ন্াỢালেỢ অিতিৰ� Wত�তা ম�ৰু নকৰাৰ পিৰে�িWতত, পুনৰীWণ আেৱদনৰ ওপৰত িস�াV েলাৱা এই িবেৰািধত ৰাỢৰ িবপেW আপীলকাৰীসকেল আেৱদন দািখল কৰাৰ পথ �শl েহাৱা নাই৷

২২. পৰৱত� সমỢত G হানছািৰỢাই যুি� উপlাপন কিৰেছ েয পুনৰীWণ আেৱদনৰ ওপৰত

িস�াV েলাৱা উ� ন্াỢালỢৰ আেদশৰ িবপেW পিৰষেদও আপীল জনাইিছল য’ত উ� ন্াỢালেỢ ৯


স ৰ হাৰ ম�ৰ কেৰ৷ G হানছািৰỢাই সবের শষত এইবিু ল যুি� �দশরন কিৰেছ েয আপীলকাৰীৰ


যিদেহ িকবা সুদ �াপ্ হỢ, আপীলকাৰীেỢ েসই সুদ েকৱল অিVম ধন পিৰেশাধৰ তািৰখ পযর্Vেহ দাবী কিৰব পািৰব৷

২৩. �তু ্তৰত G এ. েক. িসনহাই G হানছািৰỢাৰ যুি� খGন কিৰিছল৷ েতওঁ যুি� উপlাপন কিৰেছ েয পূবরাাল েকবলছ েগাচৰত এই ন্াỢালỢৰ ৰাỢ ইিতমেধ্ িন�িত েহাৱা িবষỢত কাযর্কৰী নহỢ, কাৰণ ১০-০৭-২০১২ তািৰখত মীমাংিসত এই আপীল েকৱল স�ণর িবচাৰপীুৰ উ�ৃ িতৰ িবপেWেহ আিছল৷ স�ণর িবচাৰপীেু েকৱল আইনগত ��সমূহৰ উতৰ �দান কৰাত, উ� ন্াỢালỢত এিতỢাৈলেক িন�িত েনােহাৱা আপীল আৰু এই আপীলৰ েকােনা িস�াV েনােহাৱাত চািমলকৰণ নীিত �হণ কৰা নহ’ব৷ তথািপও G িসনহাই যুি� দশরাইেছ েয এই েগাচৰ তামাদী

েদােষ েদািষত নহỢ৷ ০৫-০৩-১৯৯৪ ত আপীলকাৰীক অিVম ধন পিৰেশাধ কৰাত, ১০-০১-

১৯৯৭ ত আপীলকাৰীেỢ তৰা েগাচৰ দািখল কিৰব লগা সমỢসীমাৰ িভতৰেত দািখল ৈহিছল৷

২৪. G পািেল �তু ্তৰত যুি� দশরাỢ েয পুনৰীWণ আেৱদনত গৃহীত েহাৱা আেদশেটাৰ পুনৰীWণ আেৱদনক আংিশকভােৱ অনুেমাদন জনাইেছ আৰু আপীলকাৰীেỢ আেৱদন জেনাৱা আপীলেটাক েগাচৰ তৰাৰ পৃথক কাৰণ িহচােপ আৰু ২০০১ চনৰ ৬ আগ�ত অǎ আদালতৰ �াৰা গহীত েহাৱাৰ পূবরৰ আেদশেটা আপীল েযাগ্তাৰ িভিতত িন�িত কৰাত অVৰাỢ নহỢ৷

২৫. পW�Ợৰ অি��াই অǎ আদালতৰ িবিভ� ৰাỢৰ ওপৰত িনভরৰ কিৰেছ আৰু েসইেবাৰ ৰাỢ েতওেঁ লাকৰ যুি�সমূহ িবেবচনা কৰাৰ সমỢত উে�খ কৰা হ’ব৷

২৬. পW�Ợৰ অি��াৰ যুি�সমূহ আিম িবেবচনা কিৰেলাঁ আৰু ২০১৬ চনৰ C.A. Nos.


8442-8443 েগাচৰত অǎ আদালতৰ দজন মহামান্ ন্াỢাধীশৰ �াৰা ২০১৬ চনৰ ৩১ আগ�ত


�দান কৰা িভ�মুখী িস�াVক পুংখানুপুংখভােৱ পৰীWা কিৰেলাঁ৷

২৭. পWগণৰ িবW অি��াসকেল দেশরাৱা যুি� আৰু নিথৰ িববৃিতৰ ওপৰত িভিত কিৰ আিম এই আপীলসমূহৰ িনে�ািলিখত �সমূহৰ উতৰ �দান কৰােটা আৱশ্কঃ-

“১. আইন ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ নহ’ব েনিক, িযেহতু ২৩-০৯-১৯৯২ ৰ আইন বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবরই পWসমূহৰ মাজত েযাগানৰ চুি� প�ীব� ৈহিছল?

২. যিদ ১৯৯৩ৰ পূেবরই প�ীব� েহাৱা চুি�ৰ সােপেW ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত েযাগানসমূহ ধৰা ৈহিছল, ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰীকৰণ হ’ব বুিল মত �কাশ কিৰব পৰা যাবেন?

৩. েমচাচর শািV কGা�ছরৰ �াৰা ৰুজু কৰা িবতীỢ েগাচৰ তামািদ েদােষেৰ েদািষত

েন?


৪. ৩১-০৮-২০১৬ ত প রাাল েকবলছৰ সWভর ত এই ন্াỢালেỢ কৰা ৰাỢদান


যাৰ �াৰা েমচাচর শািV কGা�ছরৰ আপীল খািৰজ কৰা ৈহিছল, দেু Ợাটা পWৰ অথরা্

েমচাচর শািV কGা�ছর আৰু অসম িবদ্ু ্ পিৰষদৰ মাজত বাধ্তামূলক হỢ েন নহỢ, দেু Ợা পWৰ আপীলকাৰীক এই আপীলসমূহৰ েWǎত �দান কৰা উি�িখত ৰাỢ সWভর ত �� উতাপন কৰাৰ বােব অনুমিত �দান কৰা নহ’ব েন?

৫. েকৱল মাǎ সুদ আদাỢকৰণৰ বােব আপীলকাৰীেỢ দািখল কৰা েগাচৰ বাহালেযাগ্ বুিল ক’ব পৰা যাবেন, িযেহতু Wীকােৰাি� মেত স�ণর মূলধনৰ পিৰমাণ েগাচৰ দািখলৰ পূেবরই পিৰেশাধ কৰা ৈহিছল?

৬. িযেহতু এই আদালেত পুনিবরচাৰ ৰাỢক �ত্াাান জনাই দািখল কৰা িবেশষ অনমিত �াি� আেৱদন (েদৱানী) [SLP(C)] ন�ৰ ১২২১৭২০০১ খন ০৫.০৪.২০০১ তািৰেখ উুাই েলাৱা সােপেW খািৰজ কিৰ েকােনাধৰণৰ সুিবধা �দান কৰা েহাৱা নািছল, েসেỢেহ েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাৰ �াইেভট িলিমেটেড ১৯-০৩-২০০৩ তািৰখৰ পুনৰীWণ আেৱদনৰ ওপৰত িদỢা ৰাỢ (Review Judgment) ক

�ত্াাান জনাই দািখল কৰা আপীল বাহালেযাগ্ নহ’ব েনিক?

৭. যিদও গৱাহাট উ� ন্াỢালেỢ েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাছর �াইেভট িলিমেটেড দািখল কৰা পুনৰীWণ আেৱদন (Review Petition) নং ৭৫২০০১ খন ১৯৯৩ চনৰ উ� আইনমেত �হণেযাগ্ নহỢ বুিল মত েপাষণ কিৰেছ, ত্সে�ও ৯ শতাংশ সুত বাদীক িদব পােৰ েনিক?”

২৮. এই আপীল িবলাকত উতািপত িবষỢসমূহ (issues) িবেবচনা কৰাৰ আগেত ১৯৯৩ চনৰ এই আইনৰ িবধানসমূহ লW্ কৰা �েỢাজন৷ সংসদত, ভাৰত চৰকােৰ Wু � উেদ্াগৰ েWǎত

িকছুমান নীিত িনধরাৰণ কিৰিছল৷ লগেত Wু � উেদ্াগ েগাটেবাৰক শীে� টকা আদাỢ িনি6ত কৰাৰ কাৰেণ উপযু� আইন �ণỢন কৰা হ’ব বুিলও েঘাষণা কৰা ৈহিছল৷ ২৩-০৯-১৯৯৩ তািৰেখ ভাৰতৰ মহামান্ ৰা�পিতেỢ ‘দ্ ইনটােৰ� অন িডেলইড েপỢেমGছ টু্ �ল ে�ল এনিচলািৰ ইGাি�েỢল আGাৰেটিকংছ অিডরেনন, ১৯৯২ (The Interest on Delayed Payments to Small Scale and Ancillary Industrial Undertaking Ordinance, 1992) নােমেৰ এি অধ্ােদশ জািৰ কেৰ৷ উ� অধ্ােদশেটাৰ িবক� িহচােপ সংসদত ‘দ্ ইনটােৰ� অন িডেলইড

েপỢেমGছ টু্ �ল ে�ল এনিচলািৰ ইGাি�েỢল আGাৰেটিকংছ এ�্ , ১৯৯৩ (The Interest on Delayed Payments to Small Scale and Ancillary Industrial Undertaking Act, 1993) উপlাপন কেৰ৷ এই আইনৰ অিভ�াỢ আৰু িবষỢব�সমূহ বতর মান িবচাৰাধীন িবষỢৰ লগেত

আইনখনৰ জিৰỢেত �দান কিৰব িবচৰা �িতকাৰমূলক িবধানসমূহৰ ওপৰত আেলাকপাত কেৰ৷ এই আইনৰ অিভ�াỢ আৰু িবষỢব� সমূহৰ ওপৰত তলত িদỢা ধৰেণ পযরেবWণ কৰা হỢ।

“২. Wু � বা আন েকােনা অধীনl আনুসংিগক উেদ্াগ এটা ইỢাৰ অপযর্া� চিলত মূলধনৰ বােব জিল আৰু সাবরজনীন সমস্াৰ স�খীন হỢ আৰু ইỢাৰ �ভাৱ উেদ্াগৰ সাংগুিনক েWǎেতা পেৰ৷ এইেWǎত পযর্া� ব্ৱlা �হণ কিৰবৈল এই খGৰ উেদ্াগসমূেহ দাবী জনাই আিহেছ৷ Wু � উেদ্াগসমূহৰ নীিত িনধরাৰণৰ বােব সকেলা ৰাজ্ আৰু িবিভ� চৰকাৰী সংlাৰ �িতিনিধেৰ গিত Wু � উেদ্াগ পিৰচালনা সিমিত হ’ল শীষর উপেদ�া পিৰষদ আৰু এই পিৰষেদও এেক অিভমতেক

�কাশ কিৰেছ৷ গিতেক েưতাই ধন পিৰেশাধ কৰােটা ব্াহত হ’েল, েতওঁ পিৰেশাধ কিৰবৈল বাকী থকা ধনৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ কৰােটা িW� কিৰবৈল

িবিধগতভােৱ বাধ্তামূলক কৰাৰ েWǎত িবধান সৃি�ৰ �েỢাজন৷ যিদ েưতাই আইনমেত Wু � উেদ্াগ বা অধীনl আনষংিগক উেদ্াগক সুদ �দান কৰােটা

�েỢাজনীỢ, েতেV উ� পিৰেশাধ �িতেৰাধ কিৰ ৰখাৰ পৰা েưতাক বাধা িদỢাৰ

�েỢাজন৷”

২৯. ১৯৯৩ চনৰ উ� আইনখন হ’ল এক িবেশষ িবধান৷ উ� আইনৰ ধাৰা ২(৬)ত ‘িনধরািৰত

িদন’ (Appointed Day) ৰ সংWা িদỢা ৈহেছ এেনধৰেণ-

“২(িব) ‘িনধরািৰত িদন’ (Appointed Day) মােন হ’ল েưতাই িযেটা িদনত

েযাগানদাতাৰ পৰা েকােনা ব� বা েসৱা �হণ কেৰ বা �হণ কৰা বুিল গণ্ কৰা হỢ, েসই িদনেটাৰ পৰা িǎশ িদন উকিল েযাৱাৰ িক িপছৰ িদনেটা৷”

৩০. ১৯৯৩ চনৰ আইনৰ ৬ৰ ধাৰা ৩েটা হ’ল এেনধৰণৰঃ-

“ধাৰা ৩ (িতিন)- পিৰেশাধ কৰাৰ েWǎত েưতাৰ দাỢব�তা- েযাগানদাতাই

েưতাক েকােনা ব� বা েসৱা আগবỤােল, দেু ỢাপWৰ মাজত েহাৱা িলিখত চুি� মেমর িনধরাৰণ কৰা িদনত বা তাৰ আেগেỢ েưতাই েযাগানদাতাক িদব লগা ধন পিৰেশাধ কিৰব, নাইবা, যিদ দেু ỢাপWৰ মাজত েকােনা চুি� নাথােক েতেV উ� পিৰেশাধ িনধরািৰত িদনৰ (Appointed Day) আগেত কিৰব লািগব৷

উে�খ্ েয িযেকােনা েWǎেত েưতা আৰু েযাগানদাতাৰ মাজত িয িলিখত চুি� স�াদনা হỢ, তাত উে�খ কৰা সমỢসীমা (ব� বা েসৱা) �হণ কৰা বা �হণ কৰা

েহাৱা বুিল গণ্ কৰা িদনৰ পৰা ১২০ িদন অিতưম কিৰব েনাৱািৰব৷

ধাৰা ৪ (চািৰ)- িযেটা তািৰখৰ পৰা আৰু িযেটা হাৰত সুত আদাỢ িদবলগীỢা আেছ- ধাৰা িতিন (৩)ৰ অধীনত িবচৰাধৰেণ, েযিতỢা েকােনা েưতাই

েযাগানকাৰীক �াপ্ ধনৰািশ আদাỢ িদবৈল অসমথর হỢ, েতিতỢা েưতা আৰু

েযাগানকাৰীৰ মাজত আপাততঃ চিল থকা েকােনা চুি� বা েকােনা আইনত েকােনা কথা িনিহত ৈহ থকা সে�ও েưতাগৰাকীেỢ চুি� স�াদন েহাৱা িদনৰ পৰা অথবা চুি�ব� েহাৱাৰ তািৰখেটাৰ িক িপছিদনাৰ তািৰখেটাৰ পৰা েসই ধনৰািশৰ ওপৰত, ভাৰতীỢ ে�ট েবংেক আদাỢ েলাৱা �ধান ঋন হাৰৰ েডৰগণ হাৰত

েযাগানকাৰীৰ সুত আদাỢ িদবৈল দাỢব� হ’ব৷

ব্াখ্াঃ এই ধাৰােটাৰ েWǎত, ‘�ধান ঋণ হাৰ’-এ ভাৰতীỢ ে�ট েবংকৰ ‘�ধান ঋণ হাৰ’ক বুজাỢ, িয হাৰ েবংকেটাৰ সেবরাতম ঋণ লওঁতাসকলৰ বােব সুলভ৷ ধাৰা ৫ (পাঁচ)- চưবৃি� সুত আদাỢ িদỢাৰ �িত েưতাৰ দাỢব�তাঃ- আপাততঃ বলৱ্ ৈহ থকা েকােনা আইনত অথবা েưতা আৰু েযাগানকাৰীৰ মাজত চিল থকা

েকােনা চুি�ত েকােনা কথা িনিহত ৈহ থকা সে�ও েưতাগৰাকীেỢ েযাগানকাৰীক

েদỢ ৰািশৰ ওপৰত, ধাৰা ৪ (চািৰ) ত উে�খ কৰা ধৰণৰ হাৰত চưবিৃ � সুত

(মািহলী সুতসমূহ সহ) আদাỢ িদবৈল দাỢব� হ’ব৷ ধাৰা ৬ (ছỢ)- �াপ্ ধনৰািশৰ উ�াৰকৰণঃ-

১. ধাৰা ৪ (চািৰ) আৰু ৫ (পাঁচ)ৰ িবধান অনুসিৰ গণনা কৰা সুতসহ েưতাৰ পৰা

�াপ্ ধনৰািশ, আপাততঃ বলৱ্ ৈহ থকা েকােনা আইনৰ অধীনৰ এটা েমাকদর মাৰ বা আন আইনী কাযর�ণালীৰ জিৰỢেত, েযাগানকাৰীৰ �াৰা উ�াৰেযাগ্ হ’ব৷

২. উপ ধাৰা ১ (এক) ত েকােনা কথা িনিহত থকা সে�ও, িববাদৈল অহা েকােনা পWই েসই উপধাৰাত উে�খ কৰা িবষỢসমূহৰ েWǎত মধ্lতাকাৰী অথবা আেপাচকাৰীৰূেপ দািỢু েলাৱাৰ উেAেশ্ উেদ্াগ সহাỢতা পিৰষদৈল (Industry

facilitation council) এক অিভমত ে�ৰণ কিৰব পােৰ আৰু মধ্lতা আৰু আেপাচ আইন ১৯৯৬ (১৯৯৬ ৰ ২৬) (Arbitration and Conciliation Act 1996) ৰ িবধানসমূহ েতেন‍ৱা িববাদৰ েWǎত এেনভােৱ �েỢাগ হ’ব েযন েসই মধ্lতা অথবা আেপাচৰ কাযর েসই আইনখনৰ ধাৰা ৭ (সাত) ৰ উপধাৰা ১ (এক)ত উে�খ কৰা এক মধ্lতা চুি�ৰ অনুসৰণকাৰীেহ৷”

৩১. ধাৰা ৩েỢ িকেনাতা (েưতা)জেন টকা পিৰেশাধ কৰাৰ বােব িবিধস�ত দািỢুৰ সি� কিৰেছ৷ এই িবিধস�ত দািỢু ৈহেছ এেনধৰণৰ েকােনা েযাগানকাৰীেỢ েযিতỢা িকেনাতাক

েকােনা ব�ৰ েযাগান ধেৰ, েতিতỢা িকেনাতাজেন েতওঁৰ আৰু েযাগানকাৰী এই দেু Ợাজনৰ স�িত সােপেW িলিখত ৰূপত িনিদর � কৰা তািৰখত টকা পিৰেশাধ কিৰব লািগব, আৰু যিদেহ েসইেWǎত

েকােনা িদন িক কৰা েহাৱা নািছল, েতেনহ’েল ‘িনেỢািজত িদন’ৰ আগত টকােটা পিৰেশাধ কিৰব লািগব৷ িকেনাতাজনৰ ওপৰত টকা পিৰেশাধ কৰাৰ িবিধস�ত দািỢুেটা এেনধৰেণ বাি� িদỢা

ৈহেছ-


(ক) িকেনাতা আৰু েযাগানকাৰী উভেỢ স�িতসােপেW িনধ9◌ািৰত কৰা িলিখত তািৰখত বা তাৰ আগত

(খ) যিদেহ িলিখত আকাৰত েকােনা চুি� কৰা েহাৱা নািছল, েতেনহ’েল িনেỢািজত

িদনৰ আগত৷

৩২. ধাৰা ২(খ) ত উে�খ কৰা মেত ‘িনেỢািজত িদন’ (Appointed Day) ৰ সংWা এেনধৰণৰ

িকেনাতাই েযাগানকাৰীৰ পৰা েকােনা ব� বা েকােনা েসৱা �হণ কৰা বা �হণ কৰা বুিল ধিৰ

েলাৱা িদনৰ পৰা িǎশ িদন পাৰ েহাৱা িপছৰ িদনেটাক িনেỢািজত িদন েবােল৷ গিতেক, ধাৰা ৩ মেত ধন পিৰেশাধ কৰা দািỢু িকেনাতাৰ ওপৰত িবিধগত মেত আিহ পেৰ, তা্পযর্পূণরভােৱ, ধাৰা ৩ অনুসিৰ, য’ত েকােনা েযাগানকাৰীেỢ িকেনাতাজনক েকােনা ব�ৰ েযাগান ধেৰ বা েসৱা আগবỤাỢ৷ েতওঁৰ দািỢু ব� বা েসৱা েযাগান ধৰাৈলেকেহ৷ এই আইনখন ��ৈক �ত্াশামূলক আৰু এইখেন এই আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছৰ অথরা্ ২৩.০৯.১৯৯২ৰ িপছৰ েযাগান বা েসৱাক

িনỢ�ণ কিৰব৷

৩৩. ধাৰা ৩ৰ ি�তীỢ অংশ ৈহেছ- ধন পিৰেশাধ িকেনাতাজেনই কিৰব৷ এইেটা কথা �� েয ধন পিৰেশাধ কৰাৰ কথােটা Wাভািৱকেতই ব� বা েসৱা েযাগান ধৰাৰ িপছতেহ �েযাজ্ হ’ব৷ গিতেক, ধাৰা ৩ মেত, এহােত ব� বা েসৱা েযাগান ধৰা আৰু আনহােত ধন পিৰেশাধ কৰা দেু Ợাটাই এই ১৯৯৩ ত বলৱ্ েহাৱা এই আইনখনৰ িপছত হ’ব লািগব৷ ধাৰা ৩ৰ িবিধস�ত চতর বা িবধান মেত, িযেটা িদনত ধন পিৰেশাধ কিৰম বুিল িকেনাতা আৰু েযাগানকাৰী উভেỢ

িলিখতভােৱ স�ত ৈহিছল েসই িদনেটােত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ বােব িবিধস�ত দািỢুৰ সি� কেৰ,


আৰ, যিদেহ েকােনা তািৰখ িনধ9◌াৰণ কৰা েহাৱা নাই, েতেনহ’েল িনেỢািজত িদনৰ পূেবরই ধন


পিৰেশাধ কিৰব লািগব৷ যিদেহ ব� েযাগান আৰু ধন পিৰেশাধ কৰা স�কর ত িকেনাতা আৰু

েযাগনকাৰীৰ মাজত েহাৱা িলিখত চু ি�খনএই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত স�� ৈহেছ,

েতেনহ’েল েসইেটা �াসি�ক নহ’ব৷ গৰুুপূণর কথােটা হ’ল েয ব� বা েসৱাৰ েযাগান এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত হ’েলেহ ধন পিৰেশাধৰ দািỢুৰ কথা �েযাজ্ হ’ব৷

৩৪. আিম ইিতমেধ্ �ত্W কিৰেছা েয আইন �ণỢনৰ লW্ আৰু অিভ�াỢ ৈহেছ ত্পৰভােৱ

িকেনাতাক ধন পিৰেশাধ কেৰাৱা আৰু েসই কথােটা িবিধস�তভােৱ িনি6ত কৰা আেছ ১৯৯৩


চনৰ আইনখনত আৰু এইেটা কৰা ৈহেছ বাধ্তামূলক স ৰ অVভরু ি� কিৰ৷


৩৫. ধাৰা ৪ত েকান তািৰখৰ পৰা সুদ েলাৱা হ’ব আৰু িকমান হাৰত েলাৱা হ’ব, েসই িবষেỢ উে�খ কৰা ৈহেছ৷ উ� হাৰত সুদ িদỢা কথােটা েতিতỢােহ আিহ পেৰ, েযিতỢা িকেনাতাজেন

েযাগানকাৰীক ধাৰা ৩ মেত পিৰেশাধ কিৰবৈল অসমথর হỢ৷

৩৬. ধাৰা ৪েỢ আৰু কỢ েয িকেনাতা আৰু েযাগানকাৰীৰ মাজত থকা চুি� বা েসই সমỢত বলৱ্ থকা আইনৰ সে�ও অথরা্ যিদও িকেনাতা আৰু েযাগানকাৰীৰ মাজত ধন পিৰেশাধ কৰাত

িবল� হ’েল সুদ িদỢাৰ কথা দফাত উে�খ নাই, েতিতỢাও ধাৰা ৪েỢ িকেনাতাজনৰ ওপৰত েসই সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু জািপ িদেỢ, এইেWǎত েহাৱা িযেকােনা চুি�ক অ�াহ্ কিৰ, িকেনাতা আৰু েযাগানকাৰীৰ মাজত চুি�খন ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত ৈহেছ েন িপছত

ৈহেছ েসইেটা �াসংিগক বা গৰুুপূণর নহỢ, গৰুুপূণর কথােটা ৈহেছ, যিদেহ ধাৰা ৩ৰ �েỢাজন সােপেW িকেনাতাজেন েযাগানকাৰীক ধন পিৰেশাধ কৰাত অসমথর ৈহেছ৷ গিতেক সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ পিৰিlিতেটা েতিতỢা উ্প� হỢ, েযিতỢা ধাৰা ৩ৰ মেত ধন পিৰেশাধ কৰা নহỢ৷

৩৭. ধাৰা ৩ৰ মেত, ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু আৰু ধাৰা ৪ৰ মেত, সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢুেটা উভỢ পWই চুি�মেত িনিদর � কৰা েযাগান ধৰাৰ তািৰখৰ ওপৰত িনভরৰ নকেৰ৷ উ� আইনখনত মনl কৰা মেত, িযেহতু েযাগান ধৰা আৰু ধন পিৰেশাধ কৰা দেু Ợাটা কাযর্ এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত ঘিব লািগব, গিতেক এই আইনখনৰ মেত িয িবিধস�ত দািỢু আেছ, েসইেটা উভỢ পWৰ মাজত চুি� েহাৱা তািৰখৰ েকােনা �াসংিগকতা নাই৷

৩৮. এই আদালতৰ বহেকইটা খG িবচাৰপীুৰ ৰাỢত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন, িবেশষৈক ধাৰা

৩ আৰু ধাৰা ৪ৰ দফাসমূহ ব্াখ্া কৰা ৈহেছ৷ আিম এিতỢা এই আদালতৰ উ� ৰাỢসমূহ উে�খ কিৰম, য’ত উপেৰা� দফাসমূহৰ িবেবচনা কিৰম৷ এইেWǎত �থেম লW্ কৰা ৰাỢেটা ৈহেছ- অসম Wু � উেদ্াগ উ�Ợন িনগম আৰু অন্ান্ - বনাম- েজ. িড. ফামরাচু ্িেকলছ আৰু অন্ান্ (২০০৫)১৩ এছ.িচ.িচ. ১৯৷ এই আদালেত উপেৰা� ৰাỢত এই মত েপাষণ কিৰেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন েতেন েকােনা েলন-েদনৰ ওপৰত �েযাজ্ নহ’ব িয েলন-েদন এই আইনখন বলৱ্

েহাৱাৰ আগত ৈহেছ৷ দফা ৩৭ আৰু ৩৮ ত তলত উে�খ কৰা ধৰেণ মত েপাষণ কৰা ৈহেছ- “৩৭. আিম ওপৰত ৈকেছা েয দফা ৮ত বাকী থকা দহ শতাংশ ধন পিৰেশাধ কৰাৰ চতর সমূহৰ উে�খ আেছ৷ ইỢাত েকােনা িববাদ নাই েয আপীলকাৰীেỢ

িনগমৰ পৰা মূলধন আৰু সুদ দেু Ợাটাই দাবী কিৰেছ ৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা ৩েỢ েưতাজনৰ ওপৰত এটা িবিধগত দািỢু জািপ িদেỢ েযাগান ধৰা ব�িখিনৰ বাবদ ধন পিৰেশাধ কৰাৰ আৰু েসই তািৰখত িযেটা চুি� কৰা ৈহেছ, যিদেহ েকােনা তািৰখ চুি� কৰা েহাৱা নাই, েতেনহ’েল ‘িনেỢািজত িদন’ৰ আগত ধন পিৰেশাধ কিৰব লািগব৷ যিদেহ ধাৰা ৩ মেত, ধন পিৰেশাধ কৰা নহỢ,

েতেনহ’েল ধাৰা ৪ �েযাজ্ হ’ব৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখন ২৩.০৯.১৯৯২ ৰ পৰা বলৱ্ ৈহিছল, গিতেক, উ� তািৰখৰ আগত েহাৱা িযেকােনা েলন-েদনৰ েWǎত এই আইনখন �েযাজ্ নহ’ব৷ আিম ধিৰব পািৰেছা েয িববাদীỢ ৭১টা েলনেদনৰ

িভতৰত (িবচাৰকৰণ আদালতৰ িবচাৰৰ উপাV দফাত উে�খ থকা) ưিমক নং

১ৰ পৰা ưিমক নং ২৬ৈল েযাগান আেদশ সমূহৰ তািৰখ ০৫.০১.১৯৯১ ৰ পৰা

২৮.০৭.১৯৯২ ৈল আেছ, অথরা্, েসỢা ১৯৯৩ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগৰ৷

েকৱল ưিমক নং ২৭ ৰ পৰা ưিমক নং ৭১ (য’ত েযাগান আেদশসমূহৰ তািৰখ

২২.১০.১৯৯২ ৰ পৰা ১৯.০৬.১৯৯৩ ৈল আেছ) েসইেWǎত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ হ’ব৷

৩৮. গিতেক, ১৯৯১ চনৰ জুন মাহৰ পৰা ২৩.০৯.১৯৯২ ৰ িভতৰত েহাৱা

েলন-েদনসমূহৰ, েWǎত ১৯৯৩ ৰ আইনখন �েযাজ্ নহ’ব৷ গিতেক, িবচাৰ আদালতৰ লগেত উ� ন্াỢালেỢ১৯৯১ চনৰ জুন মাহৈল ২৩ শতাংশ হাৰত আৰু তাৰ িপছৰ সমỢেছাৱাত ২৩.৫ শতাংশ হাৰত সুদ িদব লািগব বুিল ৰাỢদান কিৰ

�কােশ্ ভুল কিৰেছ৷”

৩৯. উপেৰা� ৰাỢদানেটাত ‘েলনেদন’ শÆেটােৱ েযাগান ধৰােটা সামিৰ ল’ব লািগব৷ যিদেহ

েলন-েদন শÆেটােৱ েযাগান বুজাইেছ, েতেনহ’েল তাত এই িবষỢেটা ৈল েকােনা িববাদ থািকব

েনাৱােৰ েয এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত েহাৱা েযাগানসমূহৰ ওপৰত উ� আইনখন

�েযাজ্ নহ’ব৷

৪০. উ� আদালতৰ পৰৱত� ৰাỢদানেটা ৈহেছ ‘শি� টু্উছ িলিমেটড -বনাম- িবহাৰ চৰকাৰ আৰু অন্ান্, (২০০৯)৭ এছ.িচ.িচ. ৬৭৩৷ এই েগাচৰেটা শি� টু ্েউছ সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ বােব তিৰিছল৷ উপেৰা� েগাচৰেটাত ‘িবহাৰ চৰকােৰ’ ১৬.০৭.১৯৯২ তািৰখত েযাগান ফৰমাইচ

িদিছল আৰু আপীলকাৰীেỢ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ওপৰত িনভর ৰশীল আিছল৷ উ� েগাচৰেটাত এইেটাও লW্ কৰা গ’ল েয ১৬.০৭.১৯৯২ চনত িদỢা েযাগান ফৰমাইচ (বা আেদশ) েটা আচলেত অলপ সাল-সলিন কিৰ ১৮.০৩.১৯৯৩ তািৰখত এটা নতু ন েযাগান ফৰমাইচ বা আেদশ িদỢা হỢ৷ এই আদালতৰ ‘অসম Wু � উেদ্াগ’ৰ েগাচৰেটাৰ ৰাỢদানৰ কথা উে�খ কিৰ খG িবচাৰপীেু মত েপাষণ কেৰ েয উপেৰা� িস�াVৰ যুি� এইেWǎত ��ৈক �েযাজ্৷

দফা ১৭, ১৮ আৰু ১৯ত েকাৱা ৈহেছঃ-

“১৭. অসম Wু � উেদ্াগ েগাচৰেটাৰ উ� কথািখিনৰ আলমৈল, এই ৰাỢদানৰ দফা

৩৭ত েকাৱা ৈহেছ েয যিদও আইনখন ২৩ েছে��ৰ, ১৯৯২ চনত বলৱ্ ৈহিছল, এইেWǎত ưিমক নং ১ৰ পৰা ২৬ তািৰখৈল েযাগান ফৰমাইচসমূহ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ লেগ লেগ বা তাৰ আগত কৰা ৈহিছল৷ বাকীিখিন েযাগান আেদশ

অথরা্ ưিমক নং ২৭ৰ পৰা ৭১ৈল ২২.১০.১৯৯২ ৰ পৰা ১৯.০৬.১৯৯৩ৈল িদỢা

ৈহিছল, অথরা্ এই আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছৰ তািৰখত৷ এইেWǎত, ৰাỢদানেটাত

��ৈক িলিপব� কৰা আেছ েয িযিখিন েলন-েদন এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত ৈহিছল, েসই েলন-েদনসমূহত এই আইনখন �েযাজ্ নহ’ব৷ তাৰ িপছৰ বাক্েটাত আদালেত ‘েলনেদন’ শÆেটােৱ িক বুজাỢ আৰু আৰু িক বুিল বুিজব লােগ এইেটা এইদেৰ �� কিৰ িদেল েয ৭১টা েলনেদনৰ িভতৰত, ưিমক নং ১ৰ পৰা ưিমক নং ২৬ৈল েযাগান আেদশ ফৰমাইচসমূহ ০৫.০৬.১৯৯১ৰ পৰা

২৮.০৭.১৯৯২ তািৰখৈল িদỢা ৈহিছল অথরা্ এই তািৰখসমূহ ২৩ তািৰখত বলৱ্

েহাৱা আইনখনৰ আগৰ, গিতেক এই েযাগান আেদশ বা েলন-েদনৰ েWǎত উ� আইনখনৰ ধাৰা ৪ আৰু ৫ত িদỢা ধৰেণ উ� হাৰত সুদ দাবী কিৰব বা িদব পৰা নাযাỢ৷ এই কথােটাও ��ৈক েকাৱা ৈহেছ েয েকৱল ưিমক নং ২৭ৰ পৰা ৭১ৈলেহ অথরা্ িযিসমূহ আেদশ বা ফৰমাইচ ২২.১০.১৯৯২ৰ পৰা ১৯.০৬.১৯৯৩ ৈল িদỢা

ৈহিছল, েসই সমূহেত আইনখনৰ চতর �েযাজ্ হỢ৷ গিতেক, িযেকইটা েযাগান আেদশ ২২.১০.১৯৯২ ৰ পৰা ১৯.০৬.১৯৯৩ তািৰখৰ িভতৰত িনগেম জািৰ কিৰিছল, েসই েলন-েদনসমূহেহ উ� আইনত থকা চতর িবলাকৰ �াৰা উপকৃ ত

েহাৱাৰ েযাগ্৷

১৮. সুিবেবিচত মতামতত, উপেৰা� অসম Wু � উেদ্াগ েগাচৰেটাৰ ৰাỢত িদỢা যুি�িবলাক অǎ েগাচৰত ��ৈক �েযাজ্ হỢ আৰু এই েগাচৰৰ ঘটনা বা

সংঘটনৰ ওপৰত স�ণৈর ক বাহাল থািকব৷ সকেলা তথ্ চাই লগেত এই িবষỢত


থকা সকেলা �াসংিগক আইনৰ ওপৰত গৰুু িদ আদালেত উ� ৰাỢেটা িদেছ, গিতেক আদালেত িয মত েপাষণ কিৰ উ� ৰাỢেটা িদিছল, আিম তাক েবেলগ দিৃ �েৰ েচাৱাৰ েকােনা কাৰণ েদখা নাই৷ গিতেক আদালেত সকেলা তথ্, ঘটনা আৰু পিৰিlিত বুিজ সিকৈক িদỢা উপেৰা� ৰাỢেটাত আিম স�ানসহকােৰ স�ত ৈহেছাঁ৷

১৯. এিতỢা যিদ আিম চিলত েগাচৰেটাৰ তথ্ চাওঁ, েতেনহেল ইỢাত েকােনা ি�মত নাই েয �িতপWক পাইপ েযাগান ধৰাৰ েযাগান আেদশৰ তািৰখ ১৬.০৭.১৯৯২,

িযেটা তািৰখ সেWহাতীতভােৱ এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগৰ৷”

৪১. এই িবচাৰপীুখেন আগেত িদỢা অসম Wু � উেদ্াগ েগাচৰেটাৰ ৰাỢেটা উনিু কỢাই মতামত

িদেỢ েয ‘েলন-েদন’ শÆেটা েকৱল েযাগান আেদশৰ েWǎতেহ ব্ৱহাৰ কৰা ৈহেছ৷ দফা নং ২১ত এেনৈক েকাৱা ৈহেছ-

“২১. আিম �িতপWৰ যিু �ও িবেবচনা কিৰ চাইেছা৷ এই আদালেত অসম Wু � উেদ্াগ েগাচৰেটাত উ� িবষỢেটা এই বুিল চূ ড়াVভােৱ িন�িত কিৰেল েয

�িতপWই িদỢা েযাগানৰ আেদশৰ তািৰখেটােহ দৰকাৰী বা �াসংিগক আৰু আদালেত য’ত েলন-েদন শÆেটা ব্ৱহাৰ কিৰেছ, েসইেটােৱ েযাগান আেদশ বা ফৰমাইচেটা বুজাইেছ৷ আদালেত দফা ৩৭ত এই কথােটা সু�� কিৰ িদেছ আৰু এই দফােটা আিম আগেতই ইỢাত তু িল ধিৰেছাঁ৷ আমাৰ িবেবিচত ধাৰণা মেত, এই আদালেত িদỢা উ� ৰাỢত েকােনা �্থরতা বা সেWহ নাই৷ দফা ৩৭ত েকাৱাৰ দেৰ এই আইনখনৰ অিভ�াỢ আৰু তা্পযর স�ু �৷ েযিতỢা আদালেত েলন-েদন শÆেটাৰ কথা ৈকেছ, েতিতỢা েলন-েদনৰ আৰ�িণৰ কথা ৈকেছ অথরা্ েযাগান আেদশ িদỢাৰ কথা ৈকেছ; েলন-েদন সমা� কৰা কথা েকাৱা নাই, িযেটা ধন পিৰেশাধ কৰাৰ িপছতেহ হ’ব৷ গিতেক আপীলকাৰীৰ পWত থকা েজ্� অি��াজনৰ যুি� �হণেযাগ্ নহỢ৷”

৪২. আদালেত দফা ৩১ত আৰু ৈকেছ েয চু ি�খনৰ েকােনা সালসলিন কৰা েহাৱা নািছল বা

েকােনা নতু ন সংেযাজন কৰা েহাৱা নািছল৷ দফা ৩১ত এইধৰেণ েকাৱা ৈহেছঃ-

“৩১. ত্সে�ও, আিম িবেবচনা কিৰ েদখা পাইেছাঁ েয এই েগাচৰেটাত চু ি�খনত

েকােনা সালসলিন েহাৱা নাই বা চু ি�খনত নতু ন এেকা সংেযাজন ঘেটাৱা েহাৱা


নাই৷ দই পWৰ মাজত েহাৱা েযাগােযাগৰ পৰা ��ৈক এই কথা ওলাই পেৰ েয


�িতপWই েযাগান ফৰমাইচ জািৰ কৰাৰ িপছেতা আপীলকাৰীেỢ েসই ফৰমাইচ মেত পাইপৰ েযাগান নধিৰ মূলেত ব�ৰ দাম বেỤাৱাৰ তািগদা িদ আিছল৷ েশষত,

েতওঁেলােক মূল্ বেỤাৱাৰ দফােটাত িনভরৰ কিৰ পাইপৰ মূল্ বỤাই িদবৈল অনুেৰাধ কিৰেছ৷”

৪৩. ইỢাৰ িপছত েলখত ল’বলগীỢা ৰাỢেটা ৈহেছ- মডাণর ইGা�ীজ -বনাম- �ীল অথ’িৰট অৱ

ইিGỢা িলিমেটড (২০১০)৫ এছ.িচ.িচ. ৪৪ েগাচৰেটাৰ৷ দফা ২৩ত, ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ উেAশ্ বা অিভ�াỢেটা লW্ ৰািখ এইধৰেণ েকাৱা ৈহেছ :-

“২৩. ১৯৯৮ চনৰ সংেশাধন অনুসিৰ, ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ স�ণর উেAশ্ আৰু অিভ�াỢেটা ৈহেছ েযাগানকাৰীেỢ েযাগান ধৰা ব� বা েসৱাৰ বাবদ যােত

েưতাজেন ত্পৰতােৰ েযাগানকাৰীজনক ধন পিৰেশাধ কেৰ ৷ লগেত, ধন পিৰেশাধ নকৰাৰ বাবদ িয ধন িদবৈল বাকী ৈৰ যাỢ, েসই ধনৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ কৰােটাও সুিনি6ত কিৰেছ৷ েসইমেত, ধাৰা ৩েỢ িকেনাতা আৰু

েযাগানকাৰীৰ মাজত িlৰ েহাৱা িলিখত তািৰখত ধন পিৰেশাধ কিৰম বুিল িদỢা স�িত অনুসিৰ েসই িদনেটােত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু েưতাজনৰ ওপৰত জািপ িদেছ অন্থা ‘িনেỢািজত িদন’ৰ আগত ধন পিৰেশাধ কিৰব লািগব৷ আৰ,ু

িলিখত েকােনা িlৰ তািৰখ নথকা অৱlাত, িনেỢািজত িদনেটা েযাগান আেদশ

�হণ কৰা তািৰখৰ পৰা ১২০ িদনৰ অিধক হ’ব নালািগব৷”

৪৪. আদালেত আৰু এটা যুি� িদেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনৰ অধীনত যিদ েকােনাবাই অকল সুদ আদাỢ পাবৈল েগাচৰ তেৰ, েসই েগাচৰেটা বাহালেযাগ্ নহ’ব৷ এই িবচাৰপীুখেন েসইেটা

িবষỢৰ �তু ্তৰত কỢ েয অকল সুদ আদাỢ পাবৰ বােব তৰা েগাচেৰা বাহালেযাগ্৷ দফা ৪৫ আৰু

৪৬ত এই ধৰেণ েকাৱা ৈহেছঃ-

“৪৫. এইেটা সত্ েয ‘এেকলেগ’ শÆেটােৱ সাধাৰণেত িমিলতভােৱ বা এেক সমỢেত ঘটা বুজাỢ, িকN ধাৰা ৬ৰ েWǎত এই সাধাৰণ অথরেটা উপযু� নহ’ব৷ এেনৈক ক’ব পািৰ েনিক েয ধাৰা ৬ অনুসিৰ দািখল কৰা েগাচৰ বা উপ-ধাৰা ১ অনুসিৰ

েলাৱা অন্ আইন ব্ৱlা বা উপ-ধাৰা ২ অনুসিৰ আই. এফ. িচ.ৰ �সংগৈল েলাৱা ব্ৱlা েতিতỢােহ বাহালেযাগ্ হ’ব, েযিতỢা ধাৰা ৪ আৰু ৫ৰ মেত মূলধন আৰু

সুদ দেু Ợাটা আদাỢৰ বােবই কৰা হỢ, েকৱল সুদ আদাỢৰ বােব নহỢ? উতৰেটা

েনিতবাচক হ’ব৷

৪৬. গৱাহাট উ� ন্াỢালেỢ ‘অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদ (২০০২)২

িজ.এল.আৰ.৫৫০’ ত িদỢা মতেটাত ধাৰা ৬(১)ৰ মেত ‘এেকলেগ’ শÆেটােৱ


‘লগেত’ বা ‘আৰ’ ও বুজাব বুিল েকাৱা কথােটাত আিম সমথনর জনাইেছা৷ গিতেক,


েদখা গ’ল েয মূলধন আৰু সুদৰ বােব কিৰেল, বা সুদৰ বােব কিৰেলও যিদেহ দািỢুেটা Wীকাৰ কৰা ৈহেছ বা যিদেহ ব� েযাগান ধৰাত বা েসৱা আগবেỤাৱাত ব্াহত ৈহেছ, ধাৰা ৬(২) মেত েগাচৰ বাহালেযাগ্ হ’ব৷ আমাৰ মতামতত যিদেহ দỤভােৱ, চূ ড়াVভােৱ বা Wীকাৰ কিৰ েলাৱা েকােনা দাỢব�তা নাই েতেV ধাৰা

৬(২) মেত আই.এফ.িচ. �সংগ ৈল দািখল কৰা েগাচৰ েকৱল ধাৰা ৪ আৰু ৫ৰ মেত পাবলগীỢা সুদ িবচৰােত সীিমত থািকব নালােগ৷ েưতাজেন আপিত বা িবেৰাধ কৰাৰ েWǎত, আই.এফ.িচ.ৰ ব� েযাগান ধৰা বা েসৱা আগবেỤাৱাৰ বাবদ িদব লগা মূল্ িনধরাৰণ কৰাৰ Wমতা থােক ৷ েজ্� অিধব�াজেন েưতাজনৰ পেW

িদỢা ধাৰা ৬(২)ৰ মেত যুি� �হণেযাগ্ নহỢ, কাৰণ েসই যিু �ৰ ১৯৯৩ৰ আইনখনৰ অিভ�াỢ, উেAশ্ আৰু সংক�ৰ লগত েকােনা সাম�স্ নাই৷ েজ্� অিধব�াজেন দỤভােৱ িভিত িহচােপ েলাৱা ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ �lাৱনােỢা আমাক অন্ধৰেণ ভািববৈল ৈসমান কৰাব পৰা নাই৷ কাৰণ, �lাৱনাখনৰ লগত আইনখন বলৱ্ কৰাৰ স�ণর িমল নাথািকব পােৰ, আইনখন �lাৱনাৰ বহ

দৰৈল যাব পােৰ৷”


৪৫. উপেৰা� েগাচৰেটােতা চুি�খন ১৫.০১.১৯৯৩ ত কৰা ৈহিছল যিদও িপছত চু ি�খনত সালসলিন কৰা ৈহিছল৷ েশষ সালসলিনেটা ২৯.০৪.১৯৯৫ তািৰেখ কৰা ৈহিছল, গিতেক

িবচাৰপীুখেন এই যুি�েটা অ�াহ্ কেৰ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন ইỢাত �েযাজ্ নহ’ব৷

৪৬. এিতỢা আিম অǎ আদালতৰ ‘পূবরাাল েকবলছ আৰু কGা�ছর �াইেভট িলিমেটডৰ’ (এেক উ্সৰ পৰা উ�ৃ ত) েগাচৰৰ ৰাỢদানৰ ওপৰত িনভরৰ কিৰ উ� ন্াỢালেỢ পিৰষদৰ আপীলখন

ম�ৰ কিৰিছল৷ পিৰষদৰ অিধব�াও এই ৰাỢেটাৰ ওপৰত বহপিৰমােণ িনভর ৰশীল৷

৪৭. উপেৰা� েগাচৰত, পিৰষেদ ৩১.০৩.১৯৯২ তািৰখৰ আেদশেযােগ, ১৬.০৯.১৯৯২ তািৰেখ ব� েযাগান ধিৰবৈল ফৰমাইচ িদিছল আৰু ব�িবলাক েযাগান ধৰা ৈহিছল

২৫.০৯.১৯৯২ৰ পৰা ৩০.০৩.১৯৯৩ তািৰখৰ িভতৰত৷ েযাগান িদỢা স�ণর ৈহিছল

১২.১০.১৯৯৩ তািৰখত আৰু স�ণর ধন পিৰেশাধ কৰা ৈহিছল ১৯৯৩ অে�াবৰ মাহত৷ উতৰ

িদবলগীỢা িবচাৰ-িবষỢসমূহ ৰাỢেটাৰ দফা ১০ত এইধৰেণ উে�খ কৰা ৈহেছঃ-


“১০. এই আপীলসম ত উতৰ িদবলগীỢা িবচাৰ-িবষỢসমূহ ৈহেছ এই আইনখনৰ


অধীনত সুদৰ বােব কৰা েগাচৰ এটা বাহালেযাগ্ হ’ব েন নহ’ব আৰু এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত স�ণর কৰা চু ি�িবলাকৰ েWǎত আইনখন �েযাজ্ হ’ব েন নহ’ব৷ অন্ অথরত ক’বৈল গ’েল, আিম এইেটা পৰীWা কিৰব লািগব েয এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত িযিবলাক চুি� স�ণর কৰা ৈহেছ িকN

েযাগানসমূহ আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত কৰা ৈহেছ, েতেনেWǎত আইনখন

�েযাজ্ হ’ব েন নহ’ব৷”

৪৮. েকৱল সুদৰ বােব কৰা েগাচৰৰ বাহালেযাগ্তাৰ ওপৰত উুা ��ৰ উতৰত এই

িবচাৰপীেু ৰাỢ িদেỢ েয এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছৰ পৰােহ েযাগানকাৰীেỢ েưতাজনৰ পৰা উ� হাৰত সুদ িবচািৰ েগাচৰ তিৰব পািৰব যিদেহ েưতাজেন পলমৈক কৰা ধন পিৰেশাধ কেৰ৷ এই িবচাৰপীুখেন কỢ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন িনধরাৰক বা অিধকাৰমূলক েহাৱাৰ বােব আইনখেন �ত্ািশতভােৱ কাযর্ কিৰব৷ দফা ৫১ত এইধৰেণ েকাৱা ৈহেছঃ-

“৫১. এইেWǎত েকােনা সেWহ নাই েয আইনখন িনধরাৰক বা অিধকাৰমূলক,

কাৰণ ধন পিৰেশাধত িবল� হ’েল েযাগানকাৰীজেন পাব লগা ধন পিৰেশাধৰ বাবদ জমা েহাৱা উ� হাৰৰ সুদ েপাৱাৰ অিধকাৰ থােক েযাগানকাৰীজনৰ আৰু ইỢাৰ আনুষি�ক দািỢুেটা জািপ িদỢা হỢ েưতাজনৰ ওপৰত৷ এই আদালেত বাৰ�াৰ মত েপাষণ কিৰেছ েয িন�র াৰক বা অিধকাৰমূলক আইনখেন স�াৱ্মূলকভােৱ কাম কিৰব যিদেহ তাত ��ৈক েকােনা িবধান বা সংিবিধ নাই

েয আইনখন পূবরকালীনভােৱও কাযরকৰী হ’ব৷ েকৱল কাযর�ণালী স��ীỢ বা

ব্াখ্ামূলক আইন পূবরকালীনভােৱ কাযরকৰী হỢ কাৰণ ইỢাৰ কাযরপ�িতত ন্l অিধকাৰ নাথােক৷”

৪৯. আদালেত আৰু ৈকেছ েয ১৯৯৩ আইনখন েকৱল েসইসমূহ িবưীচু ি�ৰ ওপৰত �েযাজ্

হ’ব িযিবলাক আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত কৰা ৈহেছ, তাৰ আগত নহỢ৷ দফা ৫২ত এেনদেৰ

েকাৱা ৈহেছ -


“৫২ আইনখন পূবরকালীনভােৱ বলব্ েহাৱাৰ েকােনা �কাশ্ িবিধগত উেAশ্ৰ অিবহেন আৰু েকৱল এই সত্েটাৰ ওপৰেত িভিত কিৰ েয আইনখেন েưতাজনৰ ওপৰত উ� হাৰত সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ নতু ন দািỢু এটা জািপ িদেỢ, এইেটা বুিজব

েনাৱািৰ েয আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্৷ িযেহতু আইনখেন ধাৰণা কিৰেছ

েয এই আইনখনৰ অধীনত েযাগানকাৰীজনৰ এই অিধকাৰ উ্প� হỢ উ� হাৰত সুদ দাবী কৰাৰ বাবদ, িকN এই দাবীেটা েসইিবলাক িবưী চুি�ৰ েWǎতেহ

�েযাজ্ হỢ িযিবলাক এই আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত অথরা্ ২৩-০৯-১৯৯২ৰ

িপছত কৰা ৈহেছ; তাৰ অলেপা আগত নহỢ৷”

৫০. েযাগানকাৰীৰ পেW থকা অিধব�াজনৰ যুি� েয অǎ আদালেত পূবরেত িদỢা অসম Wু � উেদ্াগ আৰু শি� িউউব ৰাỢ দটাৰ িবেবচনাৰ �েỢাজন আেছ, এই যুি�েটা িবচাৰপীুখেন

�কাশ্ভােৱ নাকচ কিৰেছ৷ েগাচৰৰ সীমাব�তাৰ �ত েকােনা চূ ড়াV িস�াV �কাশ কৰা েহাৱা নাই৷ অৱেশষত িবচাৰপীুখেন আপীলসমূহ খািৰজ কেৰ৷

িবচাৰ িবষỢ নং ১

৫১. অসম Wু � উেদ্াগ আৰু শি� িউউব েWǎত িদỢা ৰাỢদানৰ ওপৰত িভিত কিৰ অǎ আদালেত িদỢা পূবরাাল েকবল্ এG কGা�চর �াইেভট িলিমেটডৰ ৰাỢত এই বুিল মত েপাষণ কিৰেছ েয িযিবলাক চুি� এই আইনখন বলব্ েহাৱাৰ আগত কৰা ৈহিছল েসইেবাৰৰ েWǎত

১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ নহ’ব আৰু িয চুি� এই আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত কৰা ৈহেছ

েসই চু ি�সমূহৰ েWǎতেহ এই আইনখন �েযাজ্ েহাৱােটা িবচািৰব পৰা যাব৷ যিদও অসম Wু � উেদ্াগ আৰু শি� িউউব েWǎত িদỢা েগাচৰ দটাৰ ৰাỢদানৰ পুণৰিবেবচনা কেৰাৱাৰ বােব পূবরাাল েকবল� েগাচৰেটাত েচ�া কৰা ৈহিছল, পূবরাাল েকবলছৰ েগাচৰেটা েলাৱা সমকW

িবচাৰপীুখেন পুণৰ িবেবচনা কৰাৰ অনমিত িদবৈল অWীকাৰ কিৰেল৷ এই েগাচৰেটা বতর মান এই

িতিনজনীỢা িবচাৰপীুৈল ে�ৰণ কৰা ৈহেছ আৰু আিম এই কথােটা িবেবচনা কিৰব লািগব লগেত

১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ উপেৰা� অথর ভাঙিনেটা িবধানমেত কৰা েযাজনাৰ লগত িমল আেছেন নাই তাৰ উতৰ িদব লািগব৷

৫২. আিম লW্ কিৰেছাঁ েয এই আইনখনৰ অধীনত ব� েযাগান ধৰা বা েসৱা আগবেỤাৱাৰ

েWǎতেহ দািỢু �েỢাগৰ িবধান আেছ৷ যিদেহ ব� েযাগান ধৰা আৰু েসৱা আগবেỤাৱা কাযরেটা এই আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত স�� হỢ, আৰু উ� ব�ৰ েযাগান ধিৰবৈল স�� কৰা চুি� যিদ আগত ৈহিছল, েসইেটা কাৰণেত পলমৈক ধন পিৰেশাধ কৰাৰ বােব সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ িয দািỢু আেহ, েসইেটা নুই কিৰব পািৰ েনিক? িবিধগত েযাজনাত িযেহতু ��ভােৱ বা �কাৰাVেৰ

েকােনা উে�খ নাই েয এখন চুি�ত েসামাৱা কাযরেটােỢেহ দািỢু জািপ িদেỢ, েতিতỢা চুি�ত

েসােমাৱাৰ তািৰখেটা দাỢব�তা জািপ িদব পৰা তািৰখ বুিল ধিৰেল ই িবিধগত েযাজনা অনুযাỢী


নহ’ব৷ এটা উদাহৰণ িদ এই কথােটা বুজাই িদব পািৰ৷ দটা Wু � উেদ্ােগ ব� েযাগান ধৰাৰ বােব


েযাগান ফৰমাইচ পাইিছল৷ ‘ক’েỢ েতেন ফৰমাইচ বা আেদশ এই আইনখন বলব্ েহাৱা আগত পাইিছল আৰু ‘খ’েỢ েতেন ফৰমাইচ আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত পাইিছল৷ দেু Ợাজেনই আইনখন বলব্ েহাৱাৰ িপছত ব� েযাগান ধেৰ আৰু েসইমেত েযাগান িদỢা ব�ৰ বাবদ েসই তািৰখত বা তােৰ আগত েưতা আৰু েযাগানকাৰীেỢ িক কৰা তািৰখত বা িনেỢািজত িদনৰ আগত ধন আদাỢ েপাৱাৰ েযাগ্তা অজর ন কেৰ৷ ধাৰা ৩ ৰ �েỢাজন সােপেW ‘ক’ আৰু ‘খ’ক ধন পিৰেশাধ কৰা নহ’ল৷ িযজন িকেনাতা বা েưতাই েযাগানকাৰী ‘ক’ৰ পৰা ব� েযাগান পাইেছ,

েসই িকেনাতাজেন ধাৰা ৩ ত সংলU থকা ধাৰা ৪ ৰ মেত থকা সুদ পিৰেশাধ কিৰবলগীỢা


দািỢুেটাৰ পৰা সািৰ যাব েনিক? উতৰেটা হ’ব ‘নাযাỢ’৷ দজ

ন েযাগানকাৰী িয দজ

েন আইনখন


বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত ব� েযাগান ধিৰেছ আৰু আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত ধন আদাỢ েপাৱাৰ

েযাগ্তা অজর ন কিৰেছ, েসইেWǎত এজন েযাগানকাৰীক েতওঁৰ েWǎত চুি�খন এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত কৰা ৈহিছল বুিল অজুহাত েদখুৱাই িবিধগত ৰWণােবWণ লাভৰ পৰা বিাত কিৰব েনাৱািৰ ৷ দািỢু জািপ িদỢাৰ বােব চুি�ত েসােমাৱা তািৰখেটা �ধান কাৰণ বুিল উে�খ নাথািকেল িযেকােনা ন্ািỢক ব্াখ্াত উ� তািৰখেটা দািỢু জািপ িদỢাৰ বােব �েỢাজনীỢ তািৰখ

বুিল ব্ৱহাৰ কিৰব পৰা নাযাব৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখন এখন িহত সাধনকাৰী আইন আৰু এই আইনখন Wু � উেদ্াগসমূহক ৰWণােবWণ িদỢা, বাকী থকা ধনৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ বাধ্তামূলক ব্ৱlা কিৰ িবিধগতভােৱ িনি6িত �দান কৰাৰ উেAেশ্ িবি�� কৰা ৈহেছ৷

েসইেWǎত পিৰষদৰ অিধব�াজেন চুি�ত েসােমাৱা তািৰখেটা আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত হ’ব লািগব বুিল আগবেỤাৱা ব্াখ্ােটা যিদ আিম �হণ কেৰা, েতিতỢা এই আইনখনৰ িয

িহতসাধনকাৰী ৰWণােবWণৰ ব্ৱlা আেছ, েসỢা স�ণ ূেপ ব্থর হ’ব৷ িবিধগত দািỢুৰ অিlু


িনভরৰ কেৰ ১৯৯৩ চনৰ আইনখন ধাৰা ৩ আৰু ৪ত অVভুর � থকা িবিধগত উপাদানসমূহত৷ ধাৰা ৩ মেত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢুৰ বােব উপাদান ৈহেছ েযাগানকাৰীেỢ েưতাজনক

িযেকােনা ব�ৰ েযাগান ধৰা বা েসৱা আগবেỤাৱােটা, গিতেক দেু ỢাপWই েযাগানৰ চুি�খন ১৯৯৩ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত স�াদন কৰাৰ িভিতেত েưতাজনৰ দািỢুেটা নুই কিৰব

েনাৱািৰ৷ েযাগানৰ চুি�খন আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত কিৰেলেহ িকেনাতাজনৰ ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু উ�ৱ হỢ বুিল যিদ মত �কাশ কৰা হỢ, আৰু যিদ েযাগানৰ চুি�খন আইন বলৱ্

েহাৱাৰ িপছত কৰা ৈহেছ, েতিতỢা ই েকৱল ধাৰা ৩ ত িকছু কথা েযাগ কিৰব িযেটা িবিধগত

গুনৰীিত মেত �হণেযাগ্ নহ’ব৷ গিতেক, আমাৰ মতামতত পূবরাাল েকবলছ এG কGা�চর (এেক উ্স), অসম Wু � উেদ্াগ আৰু শি� টু্উছত িদỢা ৰাỢেটাত েকাৱা ৈহেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ হ’ব যিদেহ িবưী চুি� আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত বা িপছত কৰা ৈহিছল

েতেনহ’েল ই আইনখন শ�ভােৱ উপlাপন কিৰব পৰা নাই৷ আিম আপীলকাৰী অিধব�াজেন আগবেỤাৱা যুি� যিদও িবưীৰ চুি� আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত কৰা ৈহিছল, ধাৰা ৩ৰ মেত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু আৰু ধাৰা ৪ মেত সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু উ্প� হ’ব যিদ

েযাগানকাযর্ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত স�� কৰা ৈহেছ এই যুি�েটা আিম �হণ কিৰেছাঁ৷

িবচাৰ িবষỢ নং ২

৫৩. ওপৰত উে�খ কৰা, অǎ আদালতৰ েগােটই েকইটা ৰাỢদানত, এইেটা েকাৱা ৈহেছ েয

১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ৷ েকােনা এটা পWেỢা আমাৰ ওচৰত এইবুিল

িবেৰাধ কৰা নাই েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্৷ ওপৰত লW্ কৰা ধৰেণ,

এই আদালতৰ ৰাỢসমূহত শ�ভােৱ মত েপাষণ কৰা ৈহেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ৷

৫৪. ন্াỢাধীশ েগৗড়াৰ ৩১.০৮.২০১৬ত িদỢা মতামতত েতওঁ ৈকেছ েয আইনখন যিদও পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ, িকN আইনখন পূবরব্াপী (retroactive)৷ পূবরব্াপী শÆেটা ে�কৰ ল’ িডWেনৰীত তলত িদỢা ধৰেণ সংWাব� কৰা ৈহেছঃ-

“পূবরব্াপী, পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী (retroactive) (িবেশষণ) (১৭ িচ) (িবধান, আইন বা িনỢমাৱলী ইত্ািদৰ েWǎত) অতীতত ৈহ েযাৱা ঘটনা বা কাযর ৈল lল, সুেযাগ বা ফল, পিৰণাম �দান কৰা বা িবlািৰত কৰা বুজাỢ৷ পূবরকালীনভােৱ

�েযাজ্ বুিলও েকাৱা হỢ৷ চাওঁক- স�াব্, ভিৱষ্ত স��ীỢ (prospective)(১)-

পবর সিưỢ, (retroact) িưỢা৷”

৫৫. অǎ আদালতৰ খG িবচাৰপীেু ে�ট েবংকছ �াফ ইউিনỢন (মা�াছ চাকর ’ল) -বনাম- ইউিনỢন অ� ইিGỢা এG আদাছর (২০০৫) ৭ এছ.িচ.িচ. ৫৮৪ েগাচৰেটাত পূবরব্াপী বা পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী আৰু পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ শÆ দটাৰ ধাৰণােটা পৰীWা কৰাৰ সুেযাগ েপাৱা ৈগিছল৷ ৰাỢেটাৰ দফা ২০ আৰু দফা ২১ত এইধৰেণ েকাৱা ৈহেছঃ-

২০. জিডিছেỢল িডWেনৰী (১৩নং সং�ৰণ) েক.েজ.আỢাৰ, বাটাৰỢথ, প�া


৮৫৭ ত েকাৱা ৈহেছ েয েযিতỢা ‘পূবরকালীভােৱ �েযাজ্’ শÆেটা আইন, িবধান বা অিধিনỢমৰ েWǎত ব্ৱহাৰ কৰা হỢ, েতিতỢা তােৰ অথর এেনধৰণৰ হỢ (ক) এটা চিলত চুি� �ভািৱত কৰা; বা (খ) এটা অতীতৰ, ব� ৈহ েযাৱা আৰু স�ণর ৈহ

েযাৱা েলনেদন পুনৰ মুকিল কৰা; বা (গ) উ্প� েহাৱা অিধকাৰ আৰু

�িতকাৰসমূহক �ভািৱত কৰা; বা (ঘ) কাযর্�ণালীক �ভািৱত কৰা৷ শÆ আৰু খGবাক্, lাỢী সং�ৰণ, খG ৩৭-ক, প�া ২২৪-২৫, ত ‘পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ আৰু পূবরব্াপী আইন’ক এেনৈক সংWাব� কিৰেছ েয িযেỢ �চিলত আইনৰ অধীনত েপাৱা বা ন্l েহাৱা অিধকাৰসমূহ কািỤ িনেỢ বা �াস কেৰ৷ পূবরব্াপী আইেন �চিলত আইনৰ অধীনত েপাৱা অিধকাৰসমূহ কািỤ িনেỢ বা �াস কেৰ, বা

অতীতত েহাৱা েলনেদন বা িবেবচনাৰ িবষỢসমূহত এটা নতু ন দাỢব�তাৰ সি� কেৰ, এটা নতু ন দািỢু জািপ িদেỢ বা এটা নতু ন অপাৰগতা সংলU কিৰ িদেỢ ৷

২১. িপ. ৰামানাথ আỢাৰৰ এডভান ল’ েলিWকন (তৃ তীỢ সং�ৰণ, ২০০৫)ত ‘পবরকাল কাযর্কৰী বা িবগত ঘটনা বা কাযর্েকা সামিৰ েলাৱা’ (retroactive) আৰু ‘পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ বা অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ (retrospective)

শÆ দি

তলত িদỢা ধৰেণ সংWা িদỢা আেছ (প�া ৪১২৪ খG ৪)৷

‘পবরকাল কাযরকৰী বা িবগত ঘটনােকা সামিৰ েলাৱা’ (retroactive)


অতীতত কাযর্কৰী েহাৱা, পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী (িবধান, আইন বা

িনỢমাৱলী ইত্ািদৰ েWǎত) অতীতত ৈহ েযাৱা ঘটনা বা কাযর্ৈল lল, সুেযাগ বা ফল, পিৰণাম �দান কৰা বা িবlািৰত কৰা- পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ (retrospective) বুিলও েকাৱা যাỢ (েSক, স�ম সং�ৰণ, ১৯৯৯)৷

‘পূবরকালীনভােৱ কাযর্কিৰতা (retroactivity) অিধব�াসকেল সঘেন ব্ৱহাৰ কৰা এটা শÆ িকN এই শÆেটাৰ সংWা কািচ্েহ েপাৱা যাỢ৷ িবেশষণ কিৰ এইেটা �� ৈহেছ, তােৰাপিৰ এইেটা বুিজ েপাৱা ৈগেছ েয এই শÆেটােৱ খুব

কেমও দটা পৃথক িকN �� ধাৰণাক সামিৰ ৈলেছ৷ �থমেটা ৈহেছ ‘আচল অথরত


পূণর অথরত পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী বা িবগত ঘটনাক সামিৰ েলাৱা (true retroactivity) িযেটাৰ ধাৰণা অনসিৰ িনỢম �ৱতর ন েহাৱাৰ আগত স�াদনা কৰা েলনেদন বা কাযর্ৰ েWǎত নতু ন িনỢম �েỢাগ েহাৱা৷ ি�তীỢ ধাৰণােটা ‘অধরভােৱ িবগত ঘটনাক সামিৰ েলাৱা বা অধরভােৱ পূবরকাল কাযর্কৰী েহাৱা’ (quasi-retroactivity) – স�ণর েহাৱাৰ পথত থকা েলনেদন বা কাযরেটাৰ েWǎত

েযিতỢা এটা নতু ন িনỢম �েỢাগ কৰা হỢ েতিতỢা এই ধাৰণােটা �েỢাগ কৰা হỢ৷


এই ধাৰণাসমূহৰ গিৰত ৈহেছ স�ণর আৰু অস�ণ আৰু ৈবিশ�্৷....

র েলনেদনৰ মাজত থকা পাথরক্

(ি. িচ. হাটরেল, দ্ ফাউেGশ্ন অৱ ইউৰ’িপেỢন কিমউিনি ল’ ১২৯, ১৯৮১)

ধাৰা ৩ ত আৱশ্ক েহাৱা মেত ‘ক’ আৰু ‘খ’ক ধন পিৰেশাধ কৰা নহ’ল৷

িযজন িকেনাতা বা েưতাই েযাগানকাৰী ‘ক’ৰ পৰা ব� েযাগান পাইেছ, েসই

িকেনাতাজেন ধাৰা ৩ সংলU ধাৰা ৪ ৰ মেত থকা সুদ পিৰেশাধ কিৰবলগীỢা


দািỢুেটাৰ পৰা সািৰ যাব েনিক? উতৰেটা হ’ব ‘নাযাỢ’৷ দজন েযাগানকাৰী িয


দজেন আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত ব� েযাগান ধিৰেছ আৰু ধন আদাỢ


েপাৱাৰ েযাগ্তা অজর ন কিৰেছ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত, েসইেWǎত এজন

েযাগানকাৰীক িবিধগত ৰWণােবWণ লাভৰ পৰা এইেটা অজুহাতত বিাত কিৰব


েনাৱািৰ েয েতও েWǎত চুি�খন এই আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত কৰা


ৈহিছল৷ েযিতỢা এইেটা উে�খ নাই েয দািỢু জািপ িদỢাৰ বােব চুি�ত েসােমাৱা তািৰখেটা �ধান কাৰণ হỢ, েতিতỢা িযেকােনা ন্ািỢক ব্াখ্াত উ� তািৰখেটা দািỢু জািপ িদỢাৰ বােব �েỢাজনীỢ তািৰখ বুিল ব্ৱহাৰ কিৰব পৰা নাযাব৷

১৯৯৩ চনৰ আইনখন এখন উপকাৰী আইন হỢ আৰু এই আইনখন স�াদনা কৰা ৈহেছ Wু � উেদ্াগসমূহক ৰWণােবWণ িদỢা, বাকী থকা ধনৰ ওপৰত সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ বাধ্তামূলক ব্ৱlা কিৰ িবিধগতভােৱ িনি6ত কিৰেছ,

েসইেWǎত পিৰষদৰ অি��াজেন আগবেỤাৱা, ব্াখ্ােটা েয চুি�ত েসােমাৱা তািৰখেটা আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত হ’ব লািগব, যিদ আিম �হণ কেৰা,

েতিতỢা এই আইনখনৰ িয লাভদাỢক ৰWণােবWণৰ ব্ৱlা আেছ, েসỢা


স�ণ ূেপ ব্থর হ’ব৷ িবিধগত দািỢুৰ অিlু িনভরৰ কেৰ ১৯৯৩ চনৰ আইনখন


ধাৰা ৩ আৰু ৪ত অVভুর � থকা িবিধগত উপাদানসমূহত৷ িযেহতু ধাৰা ৩ মেত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢুৰ বােব উপাদান ৈহেছ েযাগানকাৰীেỢ েưতাজনক

িযেকােনা ব�ৰ েযাগান ধৰা বা েসৱা আগবেỤাৱােটা, ইỢাত েưতাজনক দািỢুেটা এইেটা কাৰণত নুই কিৰব েনাৱািৰ েয দেু ỢাপWই েযাগানৰ চু ি�েটাত

১৯৯৩ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত েসামাইিছল৷ যিদ এেনৈক মত িদỢা হỢ েয

িকেনাতাজনৰ ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু েতিতỢােহ উ�ৱ হỢ, েযিতỢা েযাগানৰ চুি�খন আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত কৰা ৈহেছ, েতিতỢা ই েকৱল ধাৰা ৩ ত িকছু

কথা েযাগ কিৰব িযেটা িবিধগত গুনৰীিত মেত �হণেযাগ্ নহ’ব৷ েসইগিতেক, আমাৰ মতামতত পূবরাাল েকবলছ এG কGা�ছর (এেক উ্স), অসম Wু � উেদ্াগ আৰু শি� টু্উছত িদỢা ৰাỢেটা েকাৱা ৈহেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন েতিতỢা

�েযাজ্ হ’ব যিদেহ িবưী চুি� কৰা ৈহিছল আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত৷

িপছত, েতেনহ’েল ই আইনখন শ�ৈক উপlাপন কিৰব পৰা নাই৷ আিম আপীলকাৰী অি��াজনৰ যুি� েয যিদও িবưীৰ চুি� আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত কৰা ৈহিছল, ধাৰা ৩ৰ মেত ধন পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু আৰু ধাৰা ৪ মেত সুদ পিৰেশাধ কৰাৰ দািỢু উ্প� হ’ব যিদ েযাগানকাযর্ আইনখন বলৱ্

েহাৱাৰ িপছত স�� কৰা ৈহেছ- এই যুি�েটা আিম �হণ কিৰেছা৷

িবচাৰ িবষỢ নং ২

৫৩. ওপৰত উে�খ কৰা, অǎ আদালতৰ েগােটই েকইটা ৰাỢদানত, এইেটা েকাৱা ৈহেছ েয

১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ৷ েকােনা পWেỢা আমাৰ ওচৰত এইবুিলও

িবেৰাধ কৰা নাই েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্৷ ওপৰত লW্ কৰা ধৰেণ, এই আদালতৰ ৰাỢসমূহত শ�ৈক মত েপাষণ কৰা ৈহেছ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ৷

৫৪. ন্াỢাধীশ েগৗড়াৰ ৩১.০৮.২০১৬ত িদỢা মতামতত েতওঁ ৈকেছ েয আইনখন যিদও পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ নহỢ, িকN আইনখন পূবরব্াপী হỢ৷ পূবরব্াপী শÆেটা েSকৰ ল’

িডWেনৰীত তলত িদỢা ধৰেণ সংWাব� কৰা ৈহেছঃ-

“পূবরব্াপী, পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী (retroactive) িবেশষণ (১৭ িচ) (িবধান, আইন বা িনỢমাৱলী ইত্ািদৰ েWǎত) অতীতত ৈহ েযাৱা ঘটনা বা কাযর ৈল lল, সুেযাগ বা ফল, পিৰণাম �দান কৰা বা িবlািৰত কৰা বুজাỢ৷ পূবরকালীনভােৱ

�েযাজ্ বুিলও েকাৱা হỢ৷ চাওঁক- স�াব্, ভিৱষ্ত স��ীỢ (�ে�ি�ভ)(১)-পবর সিưỢ, িưỢা৷”

৫৫. অǎ আদালতৰ খG িবচাৰপীেু ে�ট েবংকছ �াফ ইউিনỢন (মা�াছ চাকর ’ল) -বনাম-

ইউিনỢন অ� ইিGỢা এG আদাছর (২০০৫) ৭ এছ.িচ.িচ. ৫৮৪ েগাচৰেটাত পূবরব্াপী বা

পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী আৰু পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ শÆ দটাৰ ধাৰণােটা পৰীWা কৰাৰ সুেযাগ পাইিছল৷ ৰাỢেটাৰ দফা ২০ আৰু দফা ২১ত এইধৰেণ েকাৱা ৈহেছঃ-

“২০. জিডিছেỢল িডWেনৰী (১৩নং সং�ৰণ) েক.েজ.আỢাৰ, বাটাৰৱথর, প�া

৮৫৭ ত েকাৱা ৈহেছ েয েযিতỢা ‘পূবরকালীভােৱ �েযাজ্’ শÆেটা আইন, িবধান বা অিধিনỢমৰ েWǎত ব্ৱহাৰ কৰা হỢ, েতিতỢা তােৰ অথর এেনধৰণৰ হỢ (ক) এটা চিলত চুি� �ভািৱত কৰা; বা (খ) এটা অতীতৰ, ব� ৈহ েযাৱা আৰু স�ণর ৈহ

েযাৱা েলনেদনৰ পুনৰ মুকিলকৰণ; বা (গ) উ্প� েহাৱা অিধকাৰ আৰু

�িতকাৰসমূহক �ভািৱত কৰা; বা (ঘ) কাযর্�ণালীক �ভািৱত কৰা৷ শÆ আৰু খGবাক্, lাỢী সং�ৰণ, খG ৩৭-ক, প�া ২২৪-২৫, ত ‘পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ আৰু পূবরব্াপী আইন’ক এেনৈক সংWাব� কিৰেছ েয িযেỢ �চিলত আইনৰ অধীনত েপাৱা বা ন্l েহাৱা অিধকাৰসমূহ ৈল যাỢ বা হািন কেৰ৷ পূবরব্াপী আইেন �চিলত আইনৰ অধীনত েপাৱা অিধকাৰসমূহ ৈল যাỢ বা হািন (�াস) কেৰ, বা এটা নতু ন দাỢব�তাৰ সৃি� কেৰ, এটা নতু ন দািỢু জািপ িদেỢ, বা এটা নতু ন অপৰাগতা সংলU কিৰ িদেỢ অতীতত েহাৱা েলনেদন বা িবেবচনাৰ িবষỢসমূহত৷

২১. িপ. ৰামানাথ আỢাৰৰ এডভান ল’ েলিWকন (তৃ তীỢ সং�ৰণ, ২০০৫)ত ‘পবরকাল কাযর্কৰী বা িবগত ঘটনা বা কাযর্েকা সামিৰ েলাৱা’ (retroactive) আৰু ‘পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ বা অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ (retrospective) অতীতত কাযর্কৰী েহাৱা, পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী (িবধান, আইন বা

িনỢমাৱলী ইত্ািদৰ েWǎত) অতীতত ৈহ েযাৱা ঘটনা বা কাযর্ৈল lল, সুেযাগ বা ফল, পিৰণাম �দান কৰা বা িবlািৰত কৰা- পূবরকালীনভােৱ �েযাজ্ (retrospective) বুিলও েকাৱা যাỢ (েSক, স�ম সং�ৰণ, ১৯৯৯)৷

‘পূবরকালীনভােৱ কাযর্কিৰতা (retroactivity) এটা এেন‍ৱা শÆ িযেটা অিধব�াসকেল সাধাৰণেত ব্ৱহাৰ কেৰ িকN তাৰ সংWা কািচ্েহ িদবৈল েচ�া কেৰ৷ িবেশষণ কিৰ এইেটা �� ৈহেছ, তােৰাপিৰ এইেটা বুিজ েপাৱা ৈগেছ েয এই

শÆেটােৱ খুব কেমও দটা পৃথক ধাৰণাত সামিৰ ৈলেছ৷ �থমেটা ৈহেছ ‘আচল

অথরত পূণর অথরত পূবরকালীনভােৱ কাযর্কৰী বা িবগত ঘটনাক সামিৰ েলাৱা (true retroactivity) িযেটা সৃ� ৈহেছ িনỢম �ৱতর ন েহাৱাৰ আগত স�াদনা কৰা

েলনেদন বা কাযরৰ েWǎত নতু ন িনỢম �েỢাগ েহাৱা৷ ি�তীỢ ধাৰণােটা ‘অধরভােৱ

িবগত ঘটনাক সামিৰ েলাৱা বা অধরভােৱ পূবরকাল কাযর্কৰী েহাৱা’ (quasi- retroactivity) েতিতỢা উে�খ কিৰব পািৰ েযিতỢা এটা নতু ন িনỢম �েỢাগ কৰা হỢ েসই কাযর্েটাত বা েলনেদনেটা িযেটা স�ণর েহাৱাৰ পথত... এই ধাৰণাসমূহৰ

গিৰত ৈহেছ স�ণর আৰু অস�ণর েলনেদনৰ মাজত থকা পাথরক্ আৰু ৈবিশ�্৷....


(ি. িচ. হাটরেল, ডা ফাউেGশ্ন অৱ ইউৰ’িপেỢন..) সমূহীỢা আইন ১২৯ (১৯৮১)

Retrospective

অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক অতীতৈল ঘূিৰ েচাৱা, িযেটা অতীত, তাৰ

িবষেỢ িচVা কৰা৷

অতীতৰ সমỢৰ পৰা িưỢাকলাপ থকা৷ ‘Retrospective’ বা ‘অতীতৰ

�িত দিৃ �পাতমূলক’ কথােটা িকছু পিৰমােণ �্থর আৰু ইỢাত ভােলিখিন েখিল-েমিল

েহাৱাৰ কাৰণ হ’ল ইỢাক এটাতৈক অিধক অথরত ব্ৱহাৰ কৰা ৈহেছ৷ সাধাৰণেত, ন্াỢালỢসমূেহ ‘Retrospective’ বা ‘অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ বুিল েসইেবাৰ সংিবিধক অিভিহত কিৰেছ িযেবােৰ, আৰ� েহাৱাৰ পূেবরই অিlুৈল অহা েকােনা

েগাচৰ বা তথ্ পিৰচািলত কেৰ এইেটা অথরত েয এইেবােৰ যােত েকৱলমাǎ ভিৱষ্তৰ বােব হ’েলও আন অতীতৰ আচৰণ বা পূবরৱত�ভােৱ অVভূর � েলন-

েদনৰ ফলত উ�ৱ েহাৱা চিৰǎ আৰু পিৰণামেবাৰৰ ওপৰত �ভাৱ েপলাỢ৷

এইদেৰ এখন সংিবিধ মাǎ এইকাৰেণই ‘অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ নহỢ েয ই

�চিলত অিধকাৰক �ভািৱত কেৰ তথা এইকাৰেণও ‘অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ নহỢ েয ইỢাৰ কাযর্কলাপৰ বােব �েỢাজনীỢ উপাদানৰ অংশWৰূেপ ইỢাৰ চলনৰ পূবরৱত� ঘটনাৰ পৰা বা এক সমỢৰ পৰা সমল আহৰণ কৰা হỢ৷’ (Vol. 44, Halsbury’s Laws of England, Forth Edition, Page

570 Para 921) খG ৪৪, েহল�ু ্ৰীৰ ইংেলGৰ আইনসমূহ, চতু থর সং�ৰণ, প�া

৫৭০, দফা ৯২১)

৫৬. আগৈল, জỢ মহাকালী েৰািলং িমলছ বনাম ভাৰত চৰকাৰ আৰু অন্ান্, ২০০৭১২ SCC

১৯৮, েগাচৰেটাত িবগত ঘটনা বা কাযর্ক সাঙুিৰ বা অতীতৰ �িত �িতিưỢাশীল

(Retroactive) আৰু অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক (Retrospective) ধাৰণাক ব্াখ্া কিৰ, তলত

িদỢা ধৰেণ েকাৱা ৈহেছ-

“৮. ‘Retrospective’ বা ‘অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক’ মােন অতীতৈল েচাৱা অথরা্ আেলািচত সংিবিধখনৰ পূেবর বিতর থকা উপাদানসমূহৰ বা সংিবিধ এখনৰ লগত সংগিত ৰািখ, িযেটা অতীত ৈহ ৈগেছ, তাৰ িবষেỢ িচVা কৰা৷ ‘Retrospective law’ বা অতীতৰ �িত দিৃ �পাতমূলক আইন মােন এেন এখন আইন িয অতীতৈল চাỢ বা অতীত স�েকর িচVা-চচরা কেৰ, এেন এখন আইন িয আইন, বলৱ্ েহাৱাৰ পূেবর ঘটা ঘটনা আৰু কাম-কাজ আৰু পূেবর থকা অিধকাৰসমূহক �ভািৱত কৰাৰ উেAেশ্ ৈতỢাৰ কৰা হỢ৷ অতীতৰ �িত

�িতিưỢাশীল সংিবিধেỢ এেন এখন সংিবিধক বুজাỢ, িযেỢ িবেবচনাসমূহ আৰু

েলন-েদনসমূহৰ ওপৰত এক নতু ন দািỢুৰ সৃি� কেৰ আৰু ন্l অিধকাৰৰ Wিতসাধন কেৰ বা �ংস কেৰ৷”

৫৭. সংিবিধ এখনৰ �সংগত ‘অতীতৰ �িত �িতিưỢাশীলতা’ এই ধাৰণােটা িনỢম এটা জািৰ কৰাৰ পূেবরই স�� কৰা এক আইন বা আদান-�দানৰ ওপৰত আইনৰ নতু ন িনỢম �েỢাগ কৰাক

ৈল গিত৷

৫৮. বতর মান েগাচৰেটাত ধাৰা ৩ (িতিন) আৰু ৪ (চািৰ)ৰ অধীনত ưỢ কেৰাঁতাৰ আদাỢ

িদবলগীỢা ধন পিৰেশাধ কৰাৰ �িত দাỢব�তা আৰু লগেত ধন পিৰেশাধ কাযর্ আৰু সুত েদỢ

েহাৱা িদন ১৯৯৩, আইনৰ আগেত সংঘিত েহাৱা েকােনা ঘটনাৰ ওপৰত স�িকর ত নহỢ, এইেটা আনিক আিম েকাৱােটা জৰুৰী নহỢ েয ১৯৯৩, আইন সাালনৰ েWǎত অতীতৰ �িত

�িতিưỢাশীল (Retroactive)৷ ১৯৯৩ আইনখন ��ভােৱ সাালনৰ েWǎত �ত্ািশত আৰু ইỢাক সাালনৰ েWǎত অতীতৰ �িত �িতিưỢাশীল বুিল েকাৱােটা দৰকাৰী নহỢ৷ গিতেক আিম,

মহামান্ ন্াỢাধীশসকলৰ এজেন ১৯৯৩, আইনখন ‘অতীতৰ �িত �িতিưỢাশীল’ বুিল ধাযর্ কৰা

৩১.০৮.২০১৬ ইং তািৰখৰ মতামতেটাত স�ত নহওঁ৷ ইছু্ নং ৩

আেলাচনাৰ িবষỢ ৩-

আপীলকাৰীেỢ ৰুজু কৰা ১৯৯৭ চনৰ ধন সংưাVীỢ ২১ নং েমাকদর মােটা সমỢৰ �াৰা বাধা�l

ৈহিছল েনিক এই িবষỢেটা আমাৰ আগত উতাপন কৰা িবষỢসমূহৰ মাজৰ এটা িবষỢ৷

৫৯. আিজর সমূহৰ পৰা েদখা যাỢ েয পিৰবাহী েযাগান ধৰাৰ বােব ৩১.০৩.১৯৯২ আৰু


১৩.০৫.১৯৯২ ইংৰাজী তািৰেখ দটা েযাগানৰ আেদশ আপীলকাৰীক জািৰ কৰা ৈহিছল৷ েগাচৰৰ


আিজর ত আপীলকাৰীেỢ েযাগানৰ বােব আেদশ কৰাৰ তািৰখ আৰু েকান তািৰেখ িবিভ� িবপণীত

েযাগান ধৰা ৈহেছ তাৰ িবৱৰণ িদিছল৷ আপীলকাৰীেỢ ধৰা এই েযাগানসমূহ আইনখন বলৱ্

েহাৱাৰ আগৰ অথরা্ ২৩.০৯.১৯৯২ ৰ আৰু আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছৰ, দেু Ợাটাই অVভূর � আিছল৷

৬০. উি�িখত ধৰণৰ আেলাচনাসমূহৰ সWভর ত মােথাঁ ২৩.০৯.১৯৯২ ৰ িপছত �া�

েযাগানসমূহেহ ১৯৯৩ আইনৰ উেAশ্সমূহৰ বােব �াসংিগক৷ আিজর সমূহৰ মেত,আপীলকাৰীৰ

�াৰা েগােটইিখিন েযাগান ০৪.১০.১৯৯৩ ইং তািৰেখেহ স�ণর কৰা ৈহিছল৷ ধন আদাỢৰ

িবৱৰণসমূেহা আিজর খনত িদỢা ৈহেছ, িযেটােৱ সচাỢ েয ০৫.০৩.১৯৯৪ ইং তািৰখত অিVমবাৰ ধন আদাỢ েপাৱা ৈহিছল৷ আিজর খনৰ ২৪ (েচৗিববশ) নং দফােটােৱ েমাকদর মােটাৰ কাৰণৰ িবৱৰণ

িদেỢ, য’ত উে�খ আেছ েয েমাকদর মাৰ কাৰণ উ�ৱ ৈহিছল ৩১.০৩.১৯৯২ ইং তািৰেখ আৰু

িপছত েবেলগ েবেলগ তািৰখত, দফা ২৪ (েচৗিববশ)ত উে�খ কৰা মেত, েশষৰেটা তািৰখ আিছল

০৫.১০.১৯৯৩ আৰু তাৰ িপছত �েত্কেটা পৰৱত� তািৰখত৷ আিজর খনৰ ২১ নং দফাত তলত

িদỢািখিন বলৱ্েহাৱাৰ অেথর িবেশষ অনুেৰাধ আেছঃ

“২১. গচৰীỢা আৰু পদকীỢাৰ মাজৰ েলন-েদনসমূহ গচৰীỢাৰ �াৰা িহচাপ- বহীেবাৰত েযেনঃ- খিতỢান বহীত (Ledger), িবưী প�ীỢন বহী (Sale Register) আিদত যেথািচতভােৱ বজাỢ ৰখা ৈহেছ, িযেবাৰ বহী- গচৰীỢাৰ ব্ৱসাỢত Wাভািৱকভােৱ ৰখা ৈহেছ আৰু গচৰীỢা আৰু পদকীỢাৰ মাজৰ েসই িহচাপসমহূ

ưম অনুসিৰ ৰখা ৈহেছ আৰু গচৰীỢাসকলক পদকীỢাৰ �াৰা েদỢ সূত আিজৰ তািৰখৈল বহন কিৰ থকা ৈহেছ৷ েতেনlলত, গচৰীỢাৰ েমাকদর মােটা সমỢসীমাৰ

িভতৰেত আেছ৷ ইỢাৰ উপিৰও তামািদ আইনখনৰ ব্ৱlাসমূহ ১৯৯৩ আইনত থকা ব্ৱlাসমূহৰ েWǎত �েযাজ্ নহỢ, িযেহতু ১৯৯৩ ৰ আইনখেন তামািদ আইন আৰু আন সকেলা আইনৰ ওপৰত অ�াহ্কাৰী �ভাৱ ৰািখেছ৷”

৬১. পদকীỢাৰ �াৰা িলিখত জবাব দািখল কৰা ৈহিছল, িযেটা িলিখত জবাবত জবাবেটাৰ ৪

(চািৰ) নং দফাত ��ীকৰণ েলাৱা ৈহিছল েয েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l ৈহেছ৷

িবচাৰ আদালেত ০২.০২.২০০০ ইং তািৰেখ িদỢা ইỢাৰ ৰাỢত, গুন েহাৱা িবষỢেবাৰ মন কিৰিছল আৰু িবষỢসমূহৰ মাজত এটা অথরা্ ২ নং িবষỢেটা (issue) আিছল িবষỢেটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l ৈহিছল েনিক? িবচাৰ আদালতৰ �াৰা ২ নং িবষỢেটাৰ িবষেỢ কৰা সম� আেলাচনা িন�িলিখত ধৰণৰঃ-

২ নং িবষỢ (Issue No. 2)-

২ নং পদকীỢাজেন িদỢা েযাগানৰ আেদশেটা গচৰীỢাৰ �াৰা (Exts-6 & 7)

�দশরক-৬ আৰু ৭ ত �দশরন কৰা ৈহিছল৷ সাম�ীসমূহ চালানেযােগ েযাগান ধৰা

ৈহিছল, িযেবাৰ চালান �দশরক ৮ (আু) ৰ পৰা ৩৭ (সাতিǎশ) আৰু ৬৯ ৰ পৰা

৭১ আৰু ৭৩ ৰূেপ �দশরন কৰা ৈহিছল৷ এইসমূহ সাম�ীৰ েযাগান আৰ� ৈহিছল

২১.০৬.১৯৯২ ইং তািৰেখ আৰু েশষ ৈহিছল ২৩.০৩.১৯৯৩ ইং তািৰেখ৷ �দশরক-

৩৮ ৰ পৰা ৫৫ ৈল আৰু �দশরক ৬০ ৰ পৰা ৬৮ েযােগ িবলসমূহ উতাপন কৰা

ৈহিছল৷ িবলৰ ৰািশৰ �াি�ৰ িবষেỢ গচৰীỢাজেন নুই কৰা নািছল৷ �দশরক ৫৫

িবলখন ০২.০১.১৯৯৩ ত উতাপন কৰা ৈহিছল আৰু �দশরক ৬৮ িবলখন

১৮.১২.১৯৯৩ ত উতাপন কৰা ৈহিছল৷ পলমৈক আদাỢ িদỢাৰ ওপৰত সূতৰ ব্ৱlাৰ অধীনত Wু � আৰু আনুষংিগক ঔেদ্ািগক িকা আইনৈল এইেটা এটা

েগাচৰ আৰু উি�িখত আইনৰ ধাৰা ১০-এ তলত িদỢাধৰেণ অ�াহ্কাৰী �ভাৱ

েপলাỢঃ-

“১০. অ�াহ্কাৰী �ভাৱঃ- আপাতত বলৱ্ ৈহ থকা আন েকােনা আইনত তাৰ লগত সাম�স্হীন েকােনা কথা থািকেলও, এই আইনখনৰ িবধানসমূহ কাযর্কৰী হ’ব৷”

গিতেক ধাৰা ১০ (দহ)-এ এেনধৰণৰ েগাচৰত সীমাব�তাৰ অজহাতেটা নুই


কিৰেছ৷ েসেỢেহ ২ নং িবষỢেটাৰ (Issue No. 2) মীমাংসাও গচৰীỢাৰ সপেW

ৈহেছ৷

৬২. িবচাৰ আদালেত ধিৰ ৈলিছল েয ১৯৯৩ আইনৰ ধাৰা ১০ (দহ) ৰ গণত সীমাব�তাৰ


অজহাতেটা নুই কৰা ৈহেছ আৰু েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l েহাৱা নাই৷ পদকীỢাই


দািখল কৰা ২০০০ চনৰ আৰ.এফ.এ. নং ৬৬ (RFA No. 66)ত উ� ন্াỢালỢৰ খG িবচাৰপীেু পূণরা� িবচাৰপীুৈল �সংগ ে�ৰণ কিৰিছল৷ ০৫.০৩.২০০২ ইং তািৰখৰ ইỢাৰ আেদশেটাত পূণরা�

িবচাৰপীেু সীমাব�তাৰ ��েটা িবেবচনা কৰা নাই অথবা িনণরỢ কৰা নাই৷

৬৩. এই �সংগৰ উতৰ িদ পূণরা� িবচাৰপীেু ০৫.০৩.২০০২ ইং তািৰেখ িদỢা ৰাỢেটাৰ িবৰুে�, অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষেদ ২০০৩ চনৰ েদৱানী আপীল নং ২৩৫১ েযােগ এই ন্াỢালỢত আপীল দািখল কিৰিছল৷ এই ন্াỢালেỢ ১০.০৭.২০০২ ত ২০০৩ চনৰ ২৩৪৮ নং েদৱানী আপীলৰ লগেত ২০০৩ চনৰ েদৱানী আপীল নং ২৩৫১ ৰ মীমাংসা কিৰিছল আৰু এই ৰাỢেটা হ’ল পূবরাাল

েকবলছ এG কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড (অিধ)(SUPRA)৷ দেু Ợা েযাগানকাৰীেỢ দািখল কৰা

েমাকদর মােকইটা সমỢৰ �াৰা বাধা�l ৈহিছল বুিল অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদৰ সপেW অিধব�াই িদỢা যুি�, এই ন্াỢালেỢ দফা ৩১ ত মন কিৰিছল যিদও ন্াỢালেỢ এই সWভর ত

েকােনা মতামত �কাশ কৰা নািছল৷ ৰাỢেটাৰ দফা ৩১ত িদỢা কথািখিন িনে�াি�িখত ধৰণৰঃ- “৩১. যিদও িবW েজ্� অিধব�াই উে�খ কেৰ েয বতর মান চিল থকা আপীলসমহূ ত দেু Ợা েযাগানকাৰীেỢ দািখল কৰা েমাকদর মােকইটা সীমাব�তাৰ

�াৰা বাধা�l ৈহিছল, আিম িবষỢেটাৰ ওপৰত আমাৰ মতামত ব্� কৰাৰ পৰা


িবৰত থািকেলা, িযেহতু েযাগানকাৰীেỢ দািখল কৰা আপীলসমহৰূ েকইটামান


এিতỢাও উ� ন্াỢালỢত অমীমাংিসত ৈহ আেছ৷ আিম কিৰব পৰা িযেকােনা

পযর্েবWেণ দেু ỢাপWৰ Wাথরক �ভািৱত কিৰব, িযেহতু েসই িবষỢেটা এিতỢাও উ� ন্াỢালỢৰ �াৰা মীমাংসা হ’বৈল বাকী আেছ৷”

৬৪. এই ন্াỢালỢৰ ১০.০৭.২০১২ ইং তািৰখৰ ৰাỢেটাৰ িপছত েযিতỢা উ� ন্াỢালỢৈল

িবষỢসমূহ ঘূিৰ গ’ল, খG িবচাৰপীেু ২০.১১.২০১২ ইং তািৰখৰ িবেৰািধত ৰাỢেযােগ (impugned judgment) ২০০০ চনৰ RFA 66 ৰ মীমাংসা কিৰেল৷ িবেৰািধত ৰাỢেটাত (impugned judgment) খG িবচাৰপীেু ৰাỢেটাৰ দফা ৫ পাঁচ)ত থকা িবষỢসমূহ আৰু সীমাব�তাৰ ওপৰত কৰা উপlাপনসমূহ মন কিৰিছল৷ দফা ২২ত, অসম ৰািজ্ক িবদ্ু ্ পিৰষদৰ সপেW কৰা যুি�সমূহ মন কৰা ৈহেছ, আনহােত, আপীলকাৰীৰ সপেW িবW অিধব�াসকেল িদỢা উতৰ, ৰাỢেটাৰ দফা ২২, ২৪, ২৫ আৰু ২৬ ত লW্ কৰা ৈহেছ৷ েসỢা তলত

িদỢা ধৰণৰঃ-


“২২. িবW েজ্� অিধব�া িমঃ দাসৰ �াৰা এই আপীলৰ শনািনৰ সমỢত অ�সৰ েহাৱা আন এক �ত্াহবানৰ েভি হ’ল এেỢ েয মহামান্ িবচাৰ আদালেত ভুলৈক ধিৰ ৈলিছল েয েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l েহাৱা নািছল আৰু মহামান্ িবচাৰ আদালেত উতাপন কৰা ১৯৯৩ আইনৰ ১০নং ধাৰাৰ �সংগেটা এই ধাৰাই িবধান িদỢা পযর্াỢৈল স�ণর �িপণর হ’ব, য’ত বতর মান বলৱ্ ৈহ থকা আন েকােনা আইনত তাৰ লগত সাম�স্হীন িযেকােনা কথা থকা সে�ও

১৯৯৩ আইনৰ ব্ৱlাসমূহৰ কাযর্কািৰতা থািকব৷

২৪. ১৯৯৩ আইনখন আমাৰ হাতত উপল� চু ি�খনত �েỢাগ হ’বেন আৰু

েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l ৈহিছল েনিক?- এই �েটাৰ সংưাVত

িবW েজ্� অিধব�া িমঃ এ. েক.িসনহাই আঙু িলỢাই িদেছ েয অসম ৰািজ্ক

িবদ্ু ্ পিৰষেদ (ASEB) িযমান পািৰ পলমৈক অথরা্ ০৫.০৩.১৯৯৪ ইং তািৰেখেহ গচৰীỢা-পদকীỢাৰ �াপ্ ৰািশৰ পিৰেশাধকৰণ কৰা কাযর িববাদৰ েভি নহỢ আৰু এেন পিৰিlিতত বতর মানৰ েমাকদর মােটাৰ েWǎত সীমাব�তাৰ সমỢেছাৱা আৰ� হỢ ০৫.০৩.১৯৯৪ ইং তািৰখৰ পৰা কাযর্কৰী েহাৱাৈক; আৰু িমঃ এ.েক.িসনহাই যুি� দশরাইেছ েয েমাকদর মােটা ১০.০১.১৯৯৭ ইং তািৰেখ আৰ�

েহাৱাৈল চাই এইেটা �� েয েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ সমỢেছাৱাৰ িভতৰেত আৰ� েহাৱা েমাকদর মা িহচােপ গণ্ কৰাৰ েযাগ্৷ ইỢাৰ বািহেৰও, িবW েজ্� অিধব�া িমঃ িসনহাৰ যুি� এেỢ েয আছাম কGা�্র েমনুেফকচাৰাচর এচ’িচেỢশ্েন ০৬.০৯.১৯৯৪ ইং তািৰেখ িনে�াি�িখত পাঁচজন সদস্ৰ ৈহ এখন

েলখ আেৱদন দািখল কিৰিছল, েসইখনৰ িভিতত ১৯৯৩ ৰ ১৫৩১ নং েদৱানী

েগাচৰ প�ীভু� কৰা ৈহিছল৷ ইỢাত অVভুর � আিছল েমচাচর শািV কGা�্র

(বতর মানৰ েমাকদর মােটাৰ গচৰীỢা) আৰু গৱাহাট উ� ন্াỢালেỢ ইỢাৰ

০৬.০৯.১৯৯৪ ইং তািৰখৰ হ‍মেযােগ েলখ আেৱদনকাৰীক ইỢাৰ সদস্সকলকৰ �াপ্ ৰািশৰ উ�াৰকৰণৰ বােব েদৱানী আদালতৰ কাষ চপাৰ

িনেদরশ িদেỢ, ইỢাৰ িভিতত এচ’িচেỢশ্েন তা্Wিণকভােৱ ৪৭৪১৯৯৪ েযােগ এখন

েলখ আেৱদন দািখল কিৰিছল, িযখন অৱেশষত ২৮.০৮.১৯৯৭ ইং তািৰেখ খািৰজ কৰা ৈহিছল৷

২৫. িমঃ িসনহাৰ মেত, ওপৰত সূিচত কৰা ধৰণৰ এটা পিৰিlিতত তামািদ আইন ১৯৬৩ ৰ ধাৰা (১৪)২ িসমানিখিনৈলেক অিতশỢ �াসংিগক

িযমানিখিনৈলেক তামািদ আইন ১৯৬৩ ৰ ধাৰা ১৪২ েỢ িবধান িদেỢ েয-

িযেকােনা েমাকদর মাৰ কাৰেণ সীমাব�তাৰ সমỢেছাৱা গণনা কেৰােত,


আেৱদনকাৰীেỢ যথাযথ কম ্পৰতােৰ আন এটা েদৱানী েমাকদর মা েশষৈল


চলাই থকা িনিদর � সমỢেছাৱা বাদ িদব লােগ৷ িমঃ িসনহাই আঙু িলỢাই িদেỢ েয তামািদ আইন ১৯৬৩ ৰ ধাৰা ২এ ৰ অধীনত, আেৱদনকাৰী হ’ল- (১) দখরাlকাৰীজন আৰু (২) এজন ব্ি� যাৰ পৰা বা যাৰ জিৰỢেত আেৱদনকাৰীেỢ

েতওঁৰ আেৱদন কৰাৰ অিধকাৰ লাভ কেৰ৷ িমঃ িসনহাই মত অপিৰবিতর ত ৰািখ কỢ েয এেনদেৰ, আনিক ১৯৬৩ ৰ তামািদ আইন �েযাজ্ হỢ বুিল ধিৰ ল’েলও িয সমỢেছাৱাত বাকীেবাৰৰ িভতৰত েমচাচর শািV কGা�ছরৰ ৈহ ওপেৰা� সংগুনৰ

েলখ আেৱদন আৰু েলখ আপীল কিৰবৈল বাকী আিছল, েসই উি�িখত সমỢেছাৱা

তামািদ আইনৰ ধাৰা ১৪২ৰ ব্ৱlাৰ অধীনত বাদ িদব পৰা যাỢ আৰু এেনদেৰ

েমাকদর মােটা সমỢৰ িভতৰেতই আিছল বুিলও িমঃ িসনহাই দỤাই কỢ৷

২৬. িবW েজ্� অিধব�া িমঃ িসনহাই আঙু িলỢাই িদেỢ েয এই সকেলািখিন কথাৰ উপিৰও বতর মানৰ আপীলেটাত, আপীলকাৰীসকেল সীমাব�তাৰ

িবষỢেটাৰ ওপৰত মহামান্ িবচাৰ আদালতৰ িস�াVক �ত্াহবান জেনাৱা নাই৷ আপীলকাৰীসকেল �াধান্ িদỢা অনুসিৰ, আদালতক আপীলৰ �াৰকপǎখনৰ

িবষেỢ জনাই, িবW অিধব�া িমঃ িসনহাই আঙু িলỢাই িদেছ েয আপীলৰ

�াৰকপǎখন স�ণর নীৰৱ আৰু ই মহামান্ িবচাৰ আদালেত সীমাব�তাৰ


িবষỢেটাৰ ওপৰত িদỢা িস�াVক �ত্াহবান নজনাỢ৷ তদপিৰ, িমঃ িসনহাই


আঙু িলỢাই িদেỢ েয পূণরাংগ িবচাৰপীেু �সংগেটা িনণরỢ কেৰােত, ইỢাৰ িস�াVত

��ভােৱ পযরেবWণ কিৰেছ েয েমাকদর মােটা িনঃসেWেহ আপীলকাৰী েবাডরৰ �াৰা অিVমবাৰ ধন আদাỢ িদỢাৰ সমỢৰ পৰা িতিন বছৰৰ িভতৰত৷ পূণরাংগ

িবচাৰপীুৰ পযরেবWণসমূহ তলত িদỢা ধৰণৰঃ-েমাকদর মােটা িনঃসেWেহ আপীলকাৰী েবাডরৰ �াৰা অিVমবাৰ ধন আদাỢ িদỢাৰ সমỢৰ পৰা িতিন বছৰৰ

িভতৰত৷ “

৬৫. েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l ৈহিছল েন নাই- এই ��েটাৰ ওপৰত খG

িবচাৰপীেু যিদওবা দেু ỢাপWৰ যুি� শিনেছ, তথািপও িযেহতু আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগেতই

েযাগানৰ অডরাৰ িদỢা ৈহ ৈগিছল েসইবােব খG িবচাৰপীেু আপীলেটাত অনুেমাদন জনাইিছল,

িকN ১৯৯৩ আইন ইỢাত �েযাজ্ নহỢ৷ েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l আিছল েন নাই

েসই স�েকর খG িবচাৰপীু েকােনা মতামতত উপনীত নহ’ল৷ েমাকদর মােটা সীমাব�তাৰ �াৰা বাধা�l ৈহেছ বুিল কৰা যুি� আমাৰ স�খত বলপূবরকভােৱ দািঙ ধৰা ৈহেছ৷

৬৬. G হানছাৰীỢাই উপlাপন কেৰ েয আপীলকাৰীৰ িনজৰ েমাকদর মা মেত েযাগান

০৪.১০.১৯৯৩ তািৰেখ স�ণর কৰা ৈহেছ আৰু েসই কাৰেণ ১৯৯৩ আইনখনৰ ধাৰা ৪ মেত এমাহৰ িপছত অথরা্ ০৪.১১.১৯৯৩ তািৰখৰ িপছত ধনৰািশ আৰু সুদ েদỢ হ’ব৷ িযেহতু

০৪.১১.১৯৯৩ তািৰখৰ পৰা িতিন বছৰৰ িভতৰত েমাকদর মা �িত�া কৰা েহাৱা নাই, ই সমỢ- সীমাব�তাৰ �াৰা বািধত৷

৬৭. ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা ১০ৰ ওপৰত িনভরৰ কিৰ িবচাৰকৰণ আদালেত মত েপাষণ কিৰেছ েয েমাকদর মা সমỢ-সীমাব�তাৰ �াৰা বািধত েহাৱা নাই৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা

১০ তলত �িতফিলত কৰা হ’লঃ-

“১০. অ�ািধকাৰৰ �ভাৱঃ বতর মােন বলৱ্ থকা েকােনা আইনৰ েকােনা িবধানৰ লগত িবসংগিত থকা সে�ও এই আইনৰ িবধানসমূহ �ভাৱ িবlাৰ কিৰব বা অ�ািধকাৰ পাব৷”

৬৮. বাদীগণ িনেজই, আগত উে�খ কৰাৰ দেৰ, আতপW সমথরন কিৰ ৈকেছ েয ধাৰা ১০ৰ বলত সমỢৰ সীমাব�তা �েযাজ্ নহ’ব আৰু েসই যুি� আদালেত �হণ কিৰেছ৷ বতর মােন বলৱ্ থকা েকােনা আইনৰ লগত এই আইনৰ িবসংগিত থকা সে�ওৰ ওপৰত ১৯৯৩ চনৰ আইনৰ ধাৰা

১০ অ�ািধকাৰ িদেỢ৷ এই আইনত থকা িবধানসমূহক অ�ািধকাৰৰ �ভাৱ �দান কৰা ৈহেছ৷ ধাৰা ১০ �কট কিৰেছ েয বতর মােন বলৱ্ থকা েকােনা সংগিতহীন আইনৰ ওপৰতেহ এই আইনৰ

িবধান সমূহক অ�ািধকাৰ িদỢা ৈহেছ৷ ই সাধাৰণ অথরত বুজাইেছ েয যিদ এই আইনৰ িবধানৰ লগত অইন েকােনা আইনৰ িবসংগিত থােক, েতেনহ’েল এই আইনৰ িবধাসমূহ বলৱ্ থািকব আৰু

িবসংগিত থকা আইনৰ ওপৰত এই আইনৰ িবধানসমূহ অ�ািধকাৰ পাব৷ উদাহৰণWৰূেপ,

েযিতỢা িবলি�ত আদাỢৰ েWǎত ধাৰা ৪ মেত েকােনা িনিদর � হাৰত সুদ িদবলগীỢা হỢ, েতেV উ� সুদৰ হাৰ অইন আইনমেত িদবলগীỢা সুদৰ হাৰৰ ওপৰত অ�ািধকাৰ পাব৷

৬৯. তদপিৰ ধাৰা ৭ মেত, ৭৫ ধন জমা িনিদỢাৈক ধন �াি�ৰ েWǎত িদỢা েকােনা িডưী বা


আেদশৰ িবৰুে� আপীল উপlাপন কিৰব পৰা নাযাỢ৷ েতেনেWǎত যিদ সুদৰ ৈসেত মূল ধনৰািশৰ ওপৰত িডưী িদỢা হỢ, েতেV ৭৫ ধন জমা িদỢাৰ িপছত বা আদালেত জািৰ কৰা অইন আেদশমেতেহ আপীল �হণেযাগ্ হ’ব৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা ৭ৰ বলত Wাভািৱক আপীল কৰাৰ অিধকাৰৰ ওপৰত অ�ািধকাৰ পাব৷ িবচাৰকৰণ আদলেত ধাৰা ১০ত থকা ‘অ�ািধকাৰৰ

�ভাৱ’ পুনত সীমাব�তা আইনৰ ওপৰেতা জািপ িদỢাৰ �ি কিৰেছ৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনত সমỢসীমাৰ েকােনা িবধান নাই আৰু ১৯৯৩ চনৰ আইনখনত েকােনা ‘িবসংগিত বা অ�ািধকাৰ’

নথকা েহতু েক সীমাব�তা আইনত থকা েমাকদর মা উপlাপনত সমỢৰ সীমাব�তাৰ িবধান বলৱ্ থািকব৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনত িনিদর � িবধানৰ েWǎত �েযাজ্ হ’ব, িযেỢ অ�ািধকাৰৰ �ভাৱ

িবlাৰ কিৰব িকN ধাৰা ১০ িবধােন সীমাব�তা আইনৰ ওপৰত অ�ািধকাৰ পাব বুিল ধিৰ

েলাৱােটা ধাৰা ১০ৰ সিক ব্াখ্া নহỢ আৰু িবচাৰকৰণ আদালেত সীমাব�তা আইন �েযাজ্ নহ’ব বুিল ধিৰ ধাৰা ১০ৰ ওপৰত িনভরৰ কৰাৰ �ি কিৰেছ৷

৭০. েসইধৰেণ আিম ভােবা েয আপীলকাৰীেỢ উপlাপন কৰা অথরিবষỢক েমাকদর মাৰ েWǎত


১৯৬৩ চনৰ সীমাব�তা আইন স�ণরভােৱ �েযাজ্ আৰু েসই েহতু েক সমỢৰ সীমাব�তাৰ


িবষỢেটা ১৯৬৩ চনৰ সীমাব�তা আইনমেত সমাধান কৰা হ’ব৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ অধীনত সুদ আদাỢ �কৃ িতৰ েমাকদর মা উপlাপনৰ সীমাব�তা তপসীলত িদỢা ১১৩ অনুে�দ

১০ম খGত তলত িদỢা ধৰেণ সামিৰ েলাৱা ৈহেছঃ-

“১০ম খG- িযেবাৰ েমাকদর মাৰ েWǎত েকােনা িনধরািৰত সমỢসীমা নাই-

১১৩- িযেবাৰ েমাকদর মাৰ বােব এই তপসীলত েকােনা সমỢসীমা নাই িতিন বছৰ

েযিতỢাৰ পৰা েমাকদর মা তৰাৰ অিধকাৰ উ্পিত হỢ৷”

৭১. অনুে�দ ১১৩ মেত ‘েযিতỢা েমাকদর মা তৰাৰ অিধকাৰ উ্পিত হỢ’ৰ পৰা েমাকদর মা তৰাৰ সমỢসীমা আৰ� হỢ৷ এিতỢা অǎ আদালেত িনধরাৰণ কিৰব লােগ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনমেত বাদীৰ েমাকদর মা তৰাৰ অিধকাৰ েকিতỢা উ্পিত হ’ল৷ ১৯৯৩ চনৰ আইনৰ ধাৰা ৪ যুগতাỢ েয েকিতỢাৰ পৰা আৰু িক হাৰত সুদ িদবলগীỢা হỢ৷ ধাৰা ৪ত িবধান আেছ েয ‘যিদ

েকােনা েưতাই িবেưতাক ধাৰা ৩ মেত িদবলগীỢা ধন আদাỢ িদỢাত ব্থর হỢ েতেV েưতাই

িবেưতাক িনধরািৰত তািৰখ বা স�ত েহাৱা তািৰখৰ িপছিদনাখনৰ পৰা (িযেটা তািৰখ �েযাজ্) উ� ধনৰািশৰ ওপৰত সুদ িদবৈল বাধ্ থািকব৷ নিথত থকা ফৰমাইচ আেদশ আৰু েযাগানৰ তথ্ৰ পৰা এỢা �� েয পWগণৰ মাজত েকােনা স�ত তািৰখ নাই, গিতেক িনধরািৰত তািৰখৰ পৰা ধনৰািশ েদỢ থািকব৷ ধাৰা ২(িড) মেত িনধরািৰত তািৰখ ৈহেছ েকােনা েưতা বা েযাগান ধেৰাতাৰ পৰা েকােনা ব� বা েসৱা �হণ কৰা িদনাখনৰ পৰা বা �হণ কৰা বুিল ধিৰ েলাৱা

িদনাখনৰ পৰা ৩০ িদনৰ সমỢসীমা পাৰ েহাৱা িপছিদনাখন৷ আপীলকাৰীেỢ দশরাইেছ েয েশহতীỢা

েযাগান ০৪.১০.১৯৯৩ তািৰেখ স�ণর কৰা ৈহেছ৷ েসই অনুসিৰ িনধরািৰত তািৰখ হ’ল

০৪.১১.১৯৯৩৷ িযেহতু েদỢ ধনৰািশ ০৪.১১.১৯৯৩ তািৰেখ আদাỢ িদỢা েহাৱা নািছল, ধাৰা ৪ মেত েদỢ ধনৰািশৰ ওপৰত সুদ আৰু েমাকদর মা উপlাপন কৰাৰ তািৰখ আৰ� হ’ব৷

৭২. আিম ইিতমেধ্ িৰাং কিৰেছা েয উ� আইন বলৱ্ েহাৱাৰ তািৰখৰ িপছত তথা

১০.০৩.১৯৯২ তািৰখৰ িপছত ব� েযাগান িদỢাৰ েWǎত উ� আইন �েযাজ্ হ’ব৷ িযেহতু

েশহতীỢা েযাগান ০৪.১০১৯৯৩ তািৰখত �া� কৰা ৈহেছ, ধাৰা ৪ মেত কমপেW ০৪.১১.১৯৯৩ তািৰখৰ পৰা (যিদ ইỢাতৈক আগত নহỢ) সুদ েদỢ হ’ব৷

৭৩. G িসনহাই দশরাইেছ েয েশহতীỢা আদাỢ (ধনৰািশৰ) ০৫.০৩.১৯৯৪ তািৰেখ িদỢা ৈহিছল আৰু িযেহতু েমাকদর মা ১০.০১.১৯৯৭ তািৰেখ দািখল কৰা ৈহিছল আৰু আৰু উ� ০৫.০৩.১৯৯৪ তািৰখৰ পৰা িতিন বছৰৰ িভতৰত েহাৱা বােব েমাকদর মা সীমাব�তাৰ িভতৰত দািখল কৰা

ৈহেছ৷ েতেখেত আৰু দশরাỢ েয িযেহতু েশহতীỢা আদাỢ ০৫.০৩.১৯৯৪ তািৰেখ িদỢা ৈহিছল, ধন আদাỢৰ অWীকাৰ েসই িদনাখনৰ পৰা গণ্ হ’ব লােগ আৰু েতিতỢাৰ পৰা িতিন বছৰৰ িভতৰত

েমাকদর মা দািখল কিৰব পৰা গ’লেহঁেতন৷

৭৪. অনুে�দ ১১৩ত িবধান আেছ- ‘েযিতỢাৰ পৰা সমỢৰ সীমাব�তা আৰ� হỢ, েতিতỢাৰ পৰা েমাকদর মা তৰাৰ অিধকাৰ ওপেজ৷’ ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা ৪-এ ধাৰা ৪ত উে�খ কৰা তািৰখৰ পৰা সুদ িদবৈল েưতাৰ ওপৰত িবিধস�ত দাỢব�তা সৃি� কেৰ৷ ধন আদাỢৰ দাỢব�তাৰ উ্পিতৰ লেগ লেগ ধনৰািশ েদỢ হỢ৷ ধাৰা ৬েতা েকাৱা ৈহেছ ‘েưতাৰ পৰা েদỢ’৷ ধাৰা ৪ মেত েưতাৰ �াৰা বাধ্তামূলকভােৱ পিৰেশাধ কিৰবলগীỢা ধনৰািশেỢই ৈহেছ েদỢ ধনৰািশ৷ েসই অনুসিৰ েশহতীỢা আদাỢৰ তািৰখ ০৫.০৩.১৯৯৪ সমỢসীমাৰ আৰ�িণ বুিল ধিৰব পৰা নাযাỢ আৰু েসই িভিতত েমাকদর মা সমỢৰ সীমাব�তাৰ িভতৰত দািখল কৰা ৈহেছ বুিল গণ্ কিৰব পৰা নাযাỢ৷

৭৫. G িসনহাই এটা িবক� উপlাপন দািঙ ধিৰেছ েয বাদী সীমাব�তা আইনৰ ধাৰা ১৪ িহতৰ লাভালাভৰ অিধকাৰী আিছল৷ িযেহতু এখন েলখ আেৱদন (যাৰ পৰা িচিভল ৰুল নং

১৫১৩১৯৯৩ উ্পিত ৈহিছল) সXাৰ (আছাম কGা�ছর েমনুেফকছাৰ এছ’িচেỢশ্ন) পাঁচজন মুখ্ সদস্ৰ ৈহ উ� আদালতত দািখল কৰা ৈহিছল আৰু েসই আেৱদন ০৬.০৯.১৯৯৪ তািৰেখ উ� আদালেত আেৱদনকাৰীক সXাৰ সদস্ সকলৰ �াপ্ আদাỢ েলাৱাৰ বােব েদৱানী আদালতৰ

আ�Ợ ল’বৈল িনেদরশ িদিছল, েসেỢ উ� আেৱদন আদালতত িবচৰাধীন ৈহ থকা সমỢেছাৱা

িহতৰূেপ িদব লােগ৷ আিজৰ ২৪ দফা মেত, উ� আেৱদন ‘আছাম কGা�ছর েমনুেফকছাৰ এছ’িচেỢশ্ন’-এ দািখল কিৰিছল৷ েমচাচর শািV কGা�ছর �াইেভট িলিমেটড এG আদাছর উ� সXাৰ পৰা এি িভ� সতা৷

৭৬. েসই অনুসিৰ আিম এই মতত উপনীত ৈহেছা েয অǎ েগাচৰৰ িববিত মেত বাদী ধাৰা ১৪ৰ

িহতসমূহ দাবী কিৰব েনাৱােৰ৷ আিম আগেত কৰা আেলাচনাৰ ে�Wাপটত িস�াVত উপনীত

ৈহেছা েয বাদীেỢ দািখল কৰা অথরিবষỢক েমাকদর মা নং ২১১৯৯৭ তামািদ ৈহিছল (সমỢৰ সীমাব�তাৰ �াৰা িনিষ� ৈহিছল)৷

িবচাৰ িবষỢ নং ৪:

৭৭. িবচাৰ িবষỢ নং ৩ত িস�াV লওঁেত আিম িনধরাৰণ কিৰেছা েয আপীলকাৰী দািখল কৰা অথরিবষỢক েমাকদর মা তামািদ ৈহিছল৷ গিতেক অǎ িবচাৰ িবষỢত েকােনা মVব্ �কাশ কৰাৰ

�েỢাজন নাই৷

িবচাৰ িবষỢ নং ৫:

৭৮. অকল সুদৰ বােব দািখল কৰা েমাকদর মা �হণেযাগ্ হỢ েন নহỢ, িবষỢেটা অǎ আদালেত


িবতংভােৱ িবেবচনা কিৰেছ৷ ‘প উপlাপন কৰা ৈহেছঃ

রাাল েকবলছ ’ (উ�ৃ ত) েগাচৰৰ ৰাỢৰ দফা ১৭ত এেনধৰেণ

“১৭- মডাণর ইGা�ীছ আপীলসমূহৰ িভতৰত এটা আপীলৰ গৱাহাট উ� ন্াỢালỢৰ পূণর িবচাৰপীুৰ ৰাỢক (িয অǎ আদালতৰ �াৰা Wীকৃ ত) আমাৰ ওচৰত িবেৰািধতা কিৰেছ৷ িযেহতু অǎ আদালতৰ খG িবচাৰপীেু সুদৰ বােব তৰা েগাচৰৰ �হণেযাগ্তাৰ িবষỢেটাৰ ওপৰত উ� আদালতৰ পূণর িবচাৰপীুৰ

িস�াVক ম�ৰ কিৰেছ, েসই িবষỢেটা িবচাৰ েনােহাৱাৈক থকা নাই৷ আইন বলৱ্


েহাৱাৰ আৰ�িণৰ িপছৰ পৰা েưতাই িবলি�তভােৱ ধনৰািশ পিৰেশাধ কৰাৰ বােব েযাগান ধেৰাতাই উ� হাৰত সদু ৰ বােব েমাকদর মা দািখল কিৰব পােৰ৷”

৭৯. ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ ধাৰা ৬৩ত িবধান িদỢা ৈহেছ ‘‘ধাৰা ৪ আৰু ৫ মেত িহচাপ কিৰ

েưতাৰ পৰা পাবলগীỢা সুদৰ ৈসেত মুু ধনৰািশ লভ্ হ’ব.......৷ ধাৰা ৬ত িবধান িদỢা ৈহেছ

েưতাৰ পৰা সুদৰ ৈসেত পাবলগীỢা ধনৰািশ৷ ব’ডরৰ পেW িবW অিধব�াৰ ব্াখ্া ৈহেছ েয

েযিতỢা েকােনা ধনৰািশ েদỢ হỢ, েতিতỢােহ সুদ েপাৱাৰ বােব েমাকদর মা আইনী �িưỢা অৱল�ন কিৰব পািৰ৷ েতেখেত যুি� দশরাỢ েয ধাৰা ৬ ত িদỢা েদỢ ধনৰািশ হ’ল মূল ধনৰািশ৷ ব’ডরৰ পেW িবW অিধব�াৰ উ� ব্াখ্া আিম মািন ল’েল েưতাই মূল ধনৰািশ আদাỢ িদ সুদ িদỢাৰ পৰা অিত সহেজ হাত সািৰব৷ এই ব্াখ্াই ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ উেAশ্ক ব্াঘাত কিৰব৷ এইেটা িনিদর � কৰা ৈহেছ েয এই আইনৰ িবধানসমূহৰ ব্াখ্া এই আইনৰ উেAশ্ সমূহক ফল�সূ

কৰাৰ ধৰেণ কৰা হ’ব৷ েসইমেত ‘প রাাল েকবলছ ’ত অǎ আদালেত েযাগান ধেৰাতাই মােথাঁ সুদ


আদাỢ েপাৱাৰ বােব েমাকদর মা আইনমেত চেল বুিল েলাৱা িস�াVক আিম ম�ৰ

িবচাৰ িবষỢ নং ৬:

কেৰা৷


৮০. ব’ডরৰ পেW িবW অিধব�াই যুি� দশরাইেছ েয িযেহতু গৱাহাট উ� ন্াỢালỢৰ

১৫.০৪.২০০১ তািৰখৰ ৰাỢৰ িবৰুে� ‘েমচাচর 5ােছছ এG টাৱাছর ’ এ দািখল কৰা িবেশষ অনুমিত আেৱদন নং ১২২১৭/২০০১ অনুমিত েনােলাৱাৈক �ত্াহাৰ কৰা ৈহিছল, ১৯.০৩.২০০৩ তািৰখত পুনৰ িবচাৰ আেদশ আৰু ৰাỢক �ত্াাান জনাই দািখল কৰা েদৱানী আপীল নং ৮৪৪৫/২০১৬ আইনমেত অচল৷ আদালেত ‘সকেলা িবলৰ িদবলগীỢা ধন আইন বলৱ্ েহাৱাৰ আগেত পিৰেশাধ কৰা ৈহিছল’ বুিল িলিপব� নকৰাৰ ưি কিৰেছ বুিল মVব্ কিৰ আপীলকাৰী উ� আদালতত পুনিবরচাৰ আেৱদন দািখল কিৰব বুিল েকাৱা কথাষাৰ অǎ আদালেত ০৬.০৮.২০০১ তািৰেখ

জািৰ কৰা হ‍মত লW্ কিৰেছ৷ পুনিবরচাৰ দখরাlত ৯ শতাংশ হা ৰত সুদ ম�ৰ কিৰ


আংিশকভােৱ প

িবরচাৰ ম�ৰ

কৰা ৈহেছ আৰু তাৰ িবেৰািধতা কিৰ অǎ আপীল উপlাপন কৰা


ৈহেছ৷ উ� পুনিবরচাৰ ৰাỢ পুনৰ পৰা েদখা গ’ল েয িবলসমূহৰ পিৰেশাধ কিৰবলগীỢা ধন আইন বলৱ্ েহাৱাৰ আৰ�িণৰ আগত পিৰেশাধ কৰা েহাৱা নাই বুিল উ� ন্াỢালেỢ েকােনা তথ্ েপাৱা নাই৷

৮১. উ� ন্াỢালỢৰ খG িবচাৰপীুৰ ৰাỢৰ পুন কিৰ েদখা যাỢ েয যিদও ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ নহỢ, বাদীৰ �াপ্সমূহ ন্াỢৰ খািতৰত িবেবচনা কিৰব পািৰ, তাৰ অনুমানৰ ওপৰত আদালেত অ�সৰ ৈহিছল৷ িযেহতু আেদশত পিৰলিWত েহাৱা আধাৰত কাৰণৰ বােব

প িবরচাৰ আেৱদন দািখল কৰাৰ অনুমিত েলাৱা ৈহিছল, পুনিবরচাৰ �হণৰ অনুমিতৰ আধাৰত


কাৰণত প িবরচাৰ ৰাỢ �িব� কিৰব পৰা যাỢ৷


৮২. খG িবচাৰপীুৰ ৰােỢ নুসূচাỢ েয আপীলকাৰীেỢ দেশরাৱা আধাৰত খG িবচাৰপীু অ�সৰ

ৈহিছল আৰু অǎ আদালেত ০৬.০৮.২০০১ তািৰেখ পিৰলিWত কিৰিছল৷ অǎ আদালতৰ ‘আছাম

�ল ে�ল ইGা�ীছ েডেভল’পেমG ক’পরেৰশ্ন এG আদাছর -বনাম- িজ. িড. ফামার িচউিেকলছ এG আদাছর , ২০০৫(১৩) এছ.িচ.িচ. ১৯’ৰ পবরৰ এটা ৰাỢৰ ওপৰত িভিত কিৰ যিদও ১৯৯৩ চনৰ

আইন �েযাজ্ নহ’ব, ন্াỢ আৰু সমতাৰ খািতৰত সুদ ম�ৰ কৰা হ’ল’’ৰ আধাৰত উ� ৯ শতাংশ


ম�ৰ

কৰা ৈহিছল৷ এেতেক আিম এই মতত উপনীত ৈহেছা েয প

িবরচাৰ ৰাỢক �ত্াাান জনাই


কৰা অǎ আপীল িবেবচনােযাগ্ নহỢ৷ িয কাৰণৰ বােব প িবরচাৰ আেৱদন দািখল কৰাৰ বােব


অনমিত েলাৱা ৈহিছল, েসই কাৰণতেহ আপীলকাৰীেỢ পুনিবরচাৰ ৰাỢক �ত্াাান জনাব পােৰ৷ গিতেক আিম মতেপাষণ কেৰা েয েদৱানী আপীল নং ৮৪৪৫/২০১৬ চিলব েনাৱােৰ৷

িবচাৰ িবষỢ নং ৭:

উ� আদালতৰ পনু িবরচাৰ দখরাl নং ৭৫/২০০১ (েমচাচর 5ােছছ টাৱাছর �াইেভট িলিমেটড)

িবেবচনা কৰাৰ সমỢত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ নহỢ বুিল মVব্ কৰাৰ িপছেতা ৯


শতাংশ হাৰত সুদ ম�ৰ কিৰব পােৰেন?


৮৩. ১৯.০৩.২০১৩ তািৰখৰ ৰাỢত উ� আদালেত িবল� পিৰেশাধৰ বােব বছিৰ ৯ শতাংশ


হাৰত সুদ ম�ৰ কিৰিছল৷ যিদও ১৯৯৩ চনৰ আইন �েযাজ্ নহỢ, সুদ �দানৰ েWǎত িনজৰ


েWǎািধকাৰ �েỢাগ কিৰব পােৰ৷ অǎ আদালেত ‘‘আছাম �ল ে�ল ইGা�ীছ েডেভল’পেমG ক’পরেৰশ্ন এG আদাছর -বনাম- িজ. িড. ফামার িচউিেকলছ এG আদাছর ’ (এেক উ্সৰ পৰা উ�ৃ ত)ৰ ৰাỢত ৪০ দফাত ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ অধীনত সুদ আদাỢ েপাৱাৰ বােব কৰা এি েমাকদর মাত উতৰবাদীৰ দাবী িবেবচনা কেৰােত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ পূবরৰ েলন-েদনৰ

সংưাVত ৯ হাৰত সুদ ম�ৰ কিৰিছল৷ দফা ৪০ তলত দািঙ ধৰা হ’ল।


“৪০. আিম এই মতত উপনীত ৈহেছা েয আইনখন বলৱ্ েহাৱা �া�ালীন েলন-

েদনৰ েWǎত বছিৰ ৯ শতাংশ সা ধাৰণ সুদৰ হাৰত (িয উ� সমỢৰ েবংকৰ সুদৰ হাৰ হỢ) েমাকদর মা তৰাৰ আগৰ সমỢেছাৱাৰ আৰু েমাকদর মা িবচাৰাধীন ৈহ

থকা সমỢেছাৱাৰ বােব েদৱানী কাযর্িবিধ আইনৰ ধাৰা ৩৪ মেত পৰৱত� সুদ

িহচােব িদবলগীỢা হ’ব৷ অৱেশ্ আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছৰ েলন-েদনৰ েWǎত

েমাকদর মা তৰাৰ আগৈলেক আৰু েমাকদর মা িবচাৰাধীন ৈহ থকাৰ পৰা সুদ আদাỢ

েপাৱাৈলেক সমỢেছাৱাৰ সুদ ১৯৯৩ চনৰ আইনমেত িদবলগীỢা হ’ব (বছিৰ

২৩.৫ শতাংশ চ ưবিৃ � হাৰত)৷ ৰাỢ আৰু িডưী েসই পিৰসৰৈলেক পিৰৱতর ন কৰাৰ দৰকাৰ আৰু েসইমেত আেদশ িদỢা হ’ল৷”

৮৪. বাদী উতৰবাদীক ৯ শতাংশ হাৰত সুদ িদ উ� আদালেত েকােনা ưি কৰা নাই৷ বাদীেỢ


দািখল কৰা পুনিবরচাৰ দখরাl আংিশকভােৱ ম�ৰ

েকােনা ধৰণৰ ভুল েপাৱা নাই৷

েদৱানী আপীল নং ৮৪৫০/২০১৬:

কৰা ১৯.০৩.২০১৩ তািৰখৰ ৰাỢত আিম


৮৫. এিতỢা আিম েদৱানী আপীল নং ৮৪৫০/২০১৬ ধিৰেলাঁ৷ আপীলকাৰীেỢ েযাগান ধৰাৰ বােব অনাদাỢ ১০,৩৪,০৬৫.২৩ টকা, জমা িদỢা আমানত ধন ২৩,৭৩৮.৪৯ টকা আৰু আদাỢ

িদỢাত িবল�ৰ কাৰেণ সুদ ১০,১০,৩২৬.৭৪ টকা আদাỢ েপাৱাৰ বােব অথরিবষỢক েমাকদর মা নং

৩২১৯৯৬ দািখল কিৰিছল৷ িবW েদৱানী ন্াỢাধীশ (েজ্� বগর) ৩০.০৯.২০০২ তািৰখৰ হ‍ম আৰু ৰাỢৰ জিৰỢেত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ তািৰখৰ পৰা ১৮.১২.১৯৯৩ তািৰখৈলেক ৫,৪৬,২৩৩.১৪ টকা আৰু িডưী িদỢা ধনৰািশৰ ওপৰত বছিৰ ৬ শতাংশ সাধাৰণ সুদৰ হাৰত সুদৰ বােব িডưী িদিছল৷ উতৰবাদীেỢ উ� আদালতত আৰ.এফ.এ. ৭৮২০০৩ নং আপীল দািখল কিৰিছল আৰু ১২.০২.২০১৫ তািৰেখ উ� আদালেত উ� ধনৰািশ আৰু সুদৰ িডưী খািৰজ কিৰিছল, িকN আমানত ধন ২৩,৭৩৮,৪৯ টকা ঘূৰাই েপাৱা আৰু তাৰ ওপৰত ৯ শতাংশ হাৰত সুদ েপাৱাৰ দাবী বাহাল ৰািখিছল৷ অǎ আদালতৰ ‘পূবরাাল েকS এG কGা�ছর �াইেভট

িলিমেটড (এেক উ্সৰ পৰা উ�ৃ ত)ৰ ৰাỢক অনসৰণ কিৰ উ� আদালেত মত েপাষণ কিৰিছল েয

২৩.০৯.১৯৯২ তািৰখৰ পূেবর েহাৱা েলন-েদনৰ েWǎত ১৯৯৩ চনৰ আইনখন �েযাজ্ নহ’ব৷ আপীলকাৰীেỢ উ� আদালতৰ ১০.০২.২০১৫ তািৰখৰ ৰাỢৰ িবৰুে� আপীল কিৰেছ৷ নিথত থকা

িববিতত নুসূচাỢ েয ১৯৯৩ চনৰ আইনখন বলৱ্ েহাৱাৰ আগত আপীলকাৰীেỢ েকােনা ধৰণৰ

েযাগান ধিৰিছল৷ আিম ইিতপূেবর মত েপাষণ কিৰেছা েয আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত েযাগান

ধৰাৰ েWǎত ‘েযাগানৰ ফৰমাইচ আেদশ আইন বলৱ্ েহাৱাৰ আেগেỢ িদỢা ৈহিছল’ অকল এই তথ্ই ১৯৯৩ চনৰ আইনখনৰ �েযাজ্তাক অWীকাৰ নকেৰ ধাৰা ৩ আৰু ৪ মেত আপীলকাৰীেỢ সুদ দাবী কিৰব পৰাৈক আইন বলৱ্ েহাৱাৰ িপছত েযাগান ধৰা ৈহিছল বুিল িস�াV েলাৱাৰ বােব নিথত েকােনা তথ্ নাই আৰু েসইবােব অǎ আপীলত আিম এই মতত উপনীত ৈহেছা েয উ� আদালতৰ ৰাỢত হlেWপ কৰাৰ �েỢাজন নাই৷

৮৬. অVৱত�কালীন দখরাlেবাৰ িবেবচনা কৰা নহ’ল৷

৮৭. ফলWৰূেপ সকেলােবাৰ আপীল খািৰজ কৰা হ’ল৷


(এ. েক. িছিư) (অেশাক ভূষণ)


নতু ন িদ�ী জানুৱাৰী ২৩, ২০১৯

(এছ. আÆ

নািজৰ)


DISCLAIMER

"The translated judgment in vernacular language is meant for the restricted use of the litigant to understand it in his/her language and may not be used for any other purpose. For all practical and official purposes, the English version of the judgment shall be authentic and shall hold the field for the purpose of execution and implementation".

পৰৱত� পৃ�াত

(lানীỢ ভাষাৈল অনূিদত এই ৰাỢ েগাচৰত জিড়ত পWই বুিজ েপাৱাৰ উেAেশ্ সীিমত ব্ৱহাৰৰ বােবেহ৷ ইỢাৰ বােদ অন্েWǎত অনূিদত ৰূপ ব্ৱৱত নহ’ব৷ সকেলা ব্ৱহািৰক আৰু িবভাগীỢ কামৰ লগেত ৰাỢৰ স�াদনা আৰু কাযর্কৰীকৰণৰ েWǎেতা এই ৰাỢৰ ইংৰাজী সং�ৰণেটােৱই সিক বুিল িবেবিচত হ’ব৷)

Document Metadata

Filed: July 4th, 2019