PRAVILA I PROCEDURE POSLOVANJA
PRAVILA I PROCEDURE POSLOVANJA
BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA ILIRIKA INVESTMENTS A.D. BEOGRAD
Na osnovu člana 163. Zakona o tržištu kapitala („Službeni glasnik RS“, br. 31/2011; 112/2015, 108/2016 i 9/2020 dalje: „Zakon), člana 14. Pravilnika o davanju saglasnosti na opšta akta organizatora tržišta, investiocionog društva i Centralnog registra, depoa i kliringa hartija od vrednosti („Sl. glasnik RS“, br.89/2011, 15/2016, 13/2018 i 59/2019. dalje: „Pravilnik“), člana 50 Statuta Brokersko-dilerskog društva
„Ilirika Investments” a.d. Beograd, direktor Brokersko- dilerskog društva „Ilirika Investments” a.d. Beograd, xxxx 21.09.2022. godine, donosi:
PRAVILA I PROCEDURE POSLOVANJA
BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA ILIRIKA INVESTMENTS A.D. BEOGRAD
I OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Brokersko-dilersko društvo „Ilirika Investments“ a.d. Beograd (dalje: „Društvo“) osnovano je Ugovorom o osnivanju od 18.03.2002. godine, a Rešenjem o davanju dozvole za rad berzanskog posrednika Ilirika Investments a.d. Beograd broj 5/0-02-247/3-02 od 09.04.2002. godine, dobilo dozvolu za rad od Savezne Komisije za hartije od vrednosti.
Društvo obavlja brokersko dilersku delatnost, na osnovu dozvole za rad koji je izdala Komisija za hartije od vrednosti Rešenjem br.5/0-03-2025/6-12 od 02.07.2012. godine, xxxxx xx izvršen upis usklađivanja Društva sa odredbama Zakona o tržištu kapitala („Sl. glasnik br.3/11) i upisano je u Registar privrednih subjekata rešenjem Agencije za privredne registre br. BD 222058/2006 od 13.12.2006.
Član 2.
Ovim Pravilima i procedurama poslovanja brokersko-dilerskog društva „Ilirika Investments“ a.d. Beograd
(dalje: „Pravila poslovanja“) uređuju se opšti uslovi poslovanja Društva, a naročito:
1. Vrste poslova koje Društvo i uslovi i način njihovog obavljanja;
2. Procedura kategorizacije/razvrstavanja klijenata i promena kategorije klijenta;
3. Vrste naloga klijenata, način, uslovi prijema naloga;
4. Politika izvršenja naloga i poveravanje izvršenja naloga;
5. Informacije koje se posebno pružaju malim klijentima;
6. Sadržina ugovora sa klijentom;
7. Međusobna prava i obaveze Društva i njegovih klijenata;
8. Zaštita imovine klijenata Društva (finansijskih instrumenata i novčanih sredstava klijenta);
9. Uslovi pozajmljivanja finansijskih instrumenata;
10. Pravila poslovnog ponašanja prilikom pružanja investicionih usluga;
11. Postupanje po pritužbama klijenata i
12. druga pitanja od značaja za rad Društva.
II VRSTE POSLOVA I USLOVI I NAČIN OBAVLJANJA
Član 3.
U skladu sa odredbama Uredbe o klasifikaciji delatnosti („Sl. glasnik RS“, br.54/2012), Društvo, kao pretežnu delatnost obavlja:
- 66.12 – Brokerski poslovi sa hartijama od vrednosti i berzanskom robom.
Član 4.
U skladu sa odredbama člana 148. Xxxxxx, a u vezi sa članom 2. stav 1. xxxxx 8) i 9), Društvo može obavljati
sledeće delatnosti:
1. prijem i prenos naloga koji se odnose na prodaju i kupovinu finansijskih instrumenata;
2. izvršenje naloga za račun klijenta
3. usluge u vezi sa ponudom i prodajom finansijskih instrumenata bez obaveze otkupa;
4. Upravljanje portfoliom
5. Investiciono savetovanje
Pored delatnosti navedene u stavu 1 ovog člana, Društvo može obavljati i sledeće dodatne usluge:
1. čuvanje i administriranje finansijskih instrumenata za račun klijenata, uključujući čuvanje instrumenata i sa xxx povezane usluge, kao što je administriranje novčanim sredstvima i kolateralom;
2. saveti društvima u vezi sa strukturom kapitala, poslovnom strategijom, spajanjem i kupovinom društava i sličnim pitanjima;
3. istraživanje i finansijska analiza u oblasti investiranja ili drugi oblici opštih preporuka u vezi sa
transakcijama finansijskim instrumentima i
4. investicione usluge i aktivnosti, kao i dopunske usluge koje se odnose na osnov izvedenog finansijskog instrumenta u skladu sa Zakonom, a u vezi sa pružanjem investicionih usluga i aktivnosti, kao i dopunskih usluga.
Član 5.
Društvo može pružati usluge i obavljati aktivnosti iz odredaba člana 4. ovih Pravila poslovanja na osnovu dozvole Komisije za hartije od vrednosti (dalje: „Komisija“) za obavljanje konkretno navedenih delatnosti Društva.
III PROCEDURA KATEGORIZACIJE KLIJENATA I PROMENA KATEGORIJE KLIJENTA
Član 6.
Klijenti Društva razvrstavaju se u kategoriju profesionalnih ili malih klijenata.
Kategorizaciju iz stava 1 ovog člana, Društvo sprovodi na osnovu informacija koje su mu dostupne u vezi
sa klijentovim:
1. investicionim ciljevima;
2. znanjem i iskustvom i
3. finansijskom pozicijom.
Društvo je dužno da svakog klijenta, putem trajnog medija, obavesti o:
1. kategoriji klijenata u xxxx xx razvrstan;
2. nivou zaštite interesa xxxx xx mu biti pružena i
3. mogućnosti da zatraži razvrstavanje u drugu kategoriju klijenata, kao i o svim promenama nivoazaštite koje proizilaze iz takve odluke.
Kada utvrdi da neki klijent više ne pripada početno utvrđenoj kategoriji klijenata, Društvo je dužno da
preduzme odgovarajuće mere radi promene kategorije klijenta.
Profesionalni klijent
Član 7.
Profesionalnim klijentom u vezi sa svim investicionim uslugama i aktivnostima i finansijskim instrumentima, smatraju se:
1. xxxx xxxx za poslovanje na finansijskom tržištu podležu obavezi odobrenja, odnosno nadzora xx xxxxxx nadležnog organa, kao što su: kreditne institucije, investiciona društva, druge finansijske institucije čije poslovanje je odobrio ili nadzire odgovarajući nadzorni organ, društva za osiguranje, institucije kolektivnog investiranja i njihova društva za upravljanje, penzijski fondovi i njihova društva za upravljanje, dileri produktnih berzi, kao i ostala xxxx xxxx nadzire nadležni organ;
2. pravna xxxx xxxx ispunjavaju najmanje dva od sledećih uslova:
- ukupna imovina iznosi najmanje 20.000.000 evra;
- godišnji poslovni prihod iznosi najmanje 40.000.000 evra i
- sopstveni kapital u iznosu od najmanje 2.000.000 evra
3. Republika, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, xxx x xxxxx države ili nacionalna i regionalna tela, Narodna banka Srbije i centralne banke drugih država, meĐunarodne i nadnacionalne institucije, kao što su MeĐunarodni monetarni fond, Evropska centralna banka, Evropska investiciona banka i ostale slične meĐunarodne organizacije.
Društvo može licu iz stava 1 ovog člana, na njegov zahtev, omogućiti tretman sa višim nivoom zaštite,
odnosno tretman koji imaju ostali klijenti koji nisu profesionalni klijenti.
Xxxx xx klijent Društva lice iz stava 1 ovog člana, Društvo je dužno da ga, pre pružanja usluge, a na osnovu informacija o takvom licu koje su Društvu dostupne, obavesti da se smatra profesionalnim klijentom i da će biti tretiran kao takav.
Društvo je dužno da obavesti profesionalnog klijenta o mogućnosti izmene dogovorenih uslova kako bi
sebi obezbedio viši nivo zaštite svojih interesa, s xxx što je odgovornost na ovom klijentu da zatraži viši nivo zaštite svojih interesa, i to kada smatra da nije u stanju da pravilno proceni, odnosno upravlja rizicima svojstvenim nekoj investiciji.
Viši nivo zaštite interesa se obavezno pruža kada profesionalni klijent zaključi ugovor u pisanoj formi sa Društvom kojim precizira da ne želi da bude tretiran kao profesionalni klijent, a takav ugovor xxxx jasno da odredi da li se odnosi na jednu ili više usluga, odnosno transakcija ili na jednu ili više vrsta finansijskih instrumenata, odnosno transakcija.
Društvo može tretirati i druge klijente kao profesionalne klijente na njihov zahtev i kada proceni da takav klijent poseduje dovoljno iskustva, znanja i stručnosti za samostalno donošenje odluka o ulaganjima i pravilnoj proceni rizika u vezi sa ulaganjima, a u zavisnosti od vrste transakcija ili usluga.
Član 8.
Klijenti koji su tretirani kao profesionalni klijenti na lični zahtev mogu se odreći višeg nivoa zaštite koju
podrazumeva njihov status u skladu sa sledećom procedurom:
1. klijent u pisanom obliku obaveštava Društvo da želi da bude tretiran kao profesionalni klijent, u odnosu na sve ili na neku pojedinačnu investicionu uslugu, odnosno transakciju ili za odreĐenu vrstu transakcija, odnosno finansijskih instrumenata;
2. Društvo je dužno da nedvosmisleno i u pisanoj formi upozori profesionalnog klijenta o zaštiti interesa i pravu na obeštećenje iz Xxxxx za zaštitu investitora, a koje ovim putem može da izgubi i
3. profesionalni klijent xx xxxxx da u posebnom dokumentu, koji je odvojen od ugovora, izjavi da je
svestan posledica gubitka nivoa zaštite.
Pre nego što usvoji zahtev klijenta za odricanje od višeg nivoa zaštite, Društvo preduzima odgovarajuće aktivnosti kako bi utvrdilo da klijent koji zahteva da bude tretiran kao profesionalni klijent ispunjava za to propisane uslove.
Član 9.
Profesionalni klijenti su dužni da Društvo blagovremeno obaveštavaju o svim činjenicama koje bi xxxxx da utiču na promenu u kategorizaciji klijenta kod Društva.
Ukoliko Društvo ustanovi da neki klijent više ne pripada početno utvrĐenoj kategoriji profesionalnog
klijenta, dužno je da preduzme odgovarajuće mere.
Profesionalni klijent koji smatra da nije u stanju da pravilno proceni, odnosno upravlja rizicima koji karakterišu odreĐenu investiciju, može pisanim putem da zatraži od Društva viši nivo zaštite svojih interesa u odnosu na sve ili pojedinačnu uslugu, vrstu transakcije, odnosno finansijski instrument.
U slučaju zahteva iz prethodnog stava, Društvo i klijent su dužni da zaključe ugovor, odnosno aneks ugovora kojim će biti precizirane usluge, odnosno transakcije, odnosno finansijski instrumenti u vezi xx xxxxxx klijent ne želi da bude tretiran kao profesionalni klijent.
Mali klijent
Član 10.
Malim klijentima smatraju se svi ostali klijenti koji nisu svrstani u kategoriju profesionalnih klijenata.
Mali klijent xxxx xxxx da bude tretiran kao profesionalni klijent može pisanim putem da zatraži od Društva niži nivo zaštite svojih interesa u odnosu na sve ili pojedinačnu uslugu, vrstu transakcije, odnosno finansijski instrument.
U slučaju zahteva iz prethodnog stava ovog člana:
1. Društvo je dužno da:
- nedvosmisleno i pisanim putem upozori klijenta o smanjenju zaštite njegovih interesa i
gubitku prava na obeštećenje iz Xxxxx za zaštitu investitora,
- proceni da li klijent poseduje dovoljno znanja i iskustva za samostalno donošenje odluka o ulaganjima i pravilnoj proceni rizika u vezi sa ulaganjima,
- sa klijentom ili zaključi xxxxxx ugovor, odnosno aneks ugovora kojim će biti precizirane usluge, odnosno transakcije, odnosno finansijski instrumenti u vezi xx xxxxxx klijent želi da bude tretiran kao profesionalni klijent ili da odbije da klijentu prizna status profesionalnog klijenta;
2. klijent xx xxxxx da u posebnom dokumentu, koji je odvojen od ugovora, izjavi da je svestan
posledica gubitka nivoa zaštite.
Procena iz stava 3 xxxxx 1) alineje 2. ovog člana podrazumeva da klijent ispunjava najmanje dva od
sledećih uslova:
1. investitor je izvršio transakcije na finansijskim tržištima uz prosečnu učestalost od najmanje 10 transakcija po kvartalu u toku poslednje godine i u vrednosti od 50.000 evra kvartalno;
2. veličina portfolia finansijskih instrumenata, uključujući i novac, investitora prelazi 500.000 evra u dinarskoj protivvrednosti i
3. investitor radi ili je radio najmanje godinu xxxx u finansijskom sektoru na poslovima koji zahtevaju poznavanje ulaganja u hartije od vrednosti.
Finansijskim tržištima iz stava 4 xxxxx 1) se smatraju tržišta na kojima se trguje finansijskim instrumentima za koje klijent želi status profesionalnog investitora.
IV VRSTE NALOGA KLIJENATA, NAČIN, USLOVI PRIJEMA NALOGA
Vrste naloga
Član 11.
Klijenti mogu ispostavljati Društvu sledeće vrste naloga:
1. po vrsti transakcije:
- Kupovni i
- Prodajni
2. po vremenu trajanja:
- dnevni;
- do xxxx, u roku trajanja najduže 90 xxxx i
- do opoziva - rok trajanja 90 xxxx;
3. po ceni:
- limit nalog i
- tržišni nalog, koji po vremenu trajanja xxxx da bude samo - dnevni;
4. nalog za povlačenje;
Nalozi prema posebnim uslovima izvršenja su:
- sve ili ništa trenutno (fill or kill – FOK);
- sve ili delimično trenutno (immediate or cancel - IOC);
- nalog za promenu (modifikaciju) ispostavljenog naloga;
- nalog sa skrivenom ukupnom količinom (Iceberg);
- stop nalog;
- market mejker nalog;
- nalog za blok trgovanje, na otvaranju (at the open – ATO) i
- na zatvaranju (at the close – ATC).
Pored vrsta naloga iz stava 1 i 2 ovog člana, klijenti mogu Društvu ispostavljati i druge vrste naloga
utvrđene aktima organizatora tržišta.
Sadržina naloga
Član 12.
Elementi naloga su:
1. jedinstvena identifikacija organizatora tržišta (nalogodavca);
2. oznaka hartije od vrednosti (ime ili simbol);
3. oznaka broja naloga iz knjige naloga člana organizatora tržišta (nalogodavca);
4. oznaka vrste transakcije (kupi ili prodaj);
5. količina hartija od vrednosti;
6. oznaka vrste naloga po ceni, uz određenje cene;
7. oznaka vremenskog trajanja naloga, sa određenjem isteka kod naloga do xxxx;
8. identifikacija klijenta iz naloga za trgovanje, na način utvrđen usaglašenim procedurama između organizatora tržišta i Centralnog registra;
9. tip računa hartije od vrednosti, sa izborom depozitara računa;
10. tip račun novca, sa izborom depozitara računa;
11. oznaka visine provizije;
12. oznaka vrste posla (brokerski ili dilerski);
13. datum i vreme ispostavljanja naloga;
14. posebni uslovi izvršenja naloga i
15. drugi elementi.
Prijem naloga
Član 13.
Društvo može da prima naloge klijenata u:
1. sedištu;
2. organizacionom delu;
3. filijali i
4. poslovnim prostorijama ovlašćenog investicionog društva.
Nalog klijenta se smatra primljenim xxxx xx primljen u sedištu Društva ili njegovoj filijali, odnosno organizacionom xxxx xxxx imaju dozvolu za izvršenje naloga.
Društvo može da prima naloge klijenata date:
1. neposredno ili
2. telefonom, telefaksom ili elektronskim putem, ukoliko je to predviđeno ugovorom sa klijentom.
U slučaju prijema naloga na način iz prethodnog xxxxx xxxxx 2), Društvo je dužno da primenjuje odgovarajuće mehanizme zaštite, kao što su uređaji za snimanje, radi obezbeđivanja tačnosti i pouzdanosti naloga u evidenciji Društva.
Kada filijala koja nema status pravnog lica ili organizacioni deo Društva, koji nemaju dozvolu za izvršenje
naloga, prime nalog klijenta, dužni su da klijenta upozore:
1. da nemaju dozvolu za izvršenje naloga;
2. na rok u kojem će nalog stići u Društvo i
3. da se nalog smatra primljenim po prijemu u Društvo.
Knjiga naloga
Član 14.
Društvo je dužno da vodi knjigu naloga u koju se, odmah po prijemu, upisuju nalozi, uključujući i naloge koji se prenose na izvršenje drugom investicionom društvu, izmene i opozivi naloga.
Društvo je dužno da knjigu naloga vodi u elektronskom obliku, na način koji sprečava naknadnu izmenu unetih podataka.
Knjiga naloga Društva, naročito, sadrži sledeće podatke:
1. ime i prezime/poslovno ime ili druga oznaka klijenta;
2. ime i prezime/poslovno ime ili oznaka xxxx xxxx zastupaju klijenta;
3. redni broj naloga;
4. datum i tačno vreme prijema naloga, izmene i opoziva naloga;
5. identifikacionu oznaku finansijskog instrumenta;
6. cenu finansijskog instrumenta i oznaku valute u kojoj je izražena cena;
7. količinu finansijskog instrumenta;
8. kupovnu, odnosno prodajnu oznaku;
9. prirodu naloga ukoliko se ne radi o prodajnom ili kupovnom nalogu;
10. vrstu naloga;
11. status naloga i
12. sve ostale pojedinosti, uslovi i uputstva u vezi sa izvršenjem naloga.
Kada Društvo prenosi naloge na izvršenje drugom investicionom društvu, knjiga naloga sadrži i:
1. ime i prezime/poslovno ime ili drugu oznaku klijenta;
2. poslovno ime ili drugu oznaku investicionog društva kojem je nalog prenet;
3. datum i tačno vreme prenosa naloga, odnosno izmene naloga;
4. uslove prenosa naloga.
V POLITIKA IZVRŠENJA NALOGA I POVERAVANJE IZVRŠENJA NALOGA
Izvršenje naloga
Član 15.
Društvo je dužno da klijentu odmah, a najkasnije sledećeg radnog xxxx od xxxx prijema naloga, putem trajnog medija, dostavi obaveštenje o:
1. vremenu i mestu prijema naloga, izmene ili opoziva naloga i
2. prihvatanju ili odbijanju izvršenja naloga, uz navođenje razloga odbijanja izvršenja.
Član 16.
Društvo je dužno da odbije izvršenje naloga za kupovinu, odnosno prodaju i da o tome, bez odlaganja, obavesti Komisiju, ukoliko ima razloga za osnovanu sumnju da bi izvršenjem takvog naloga:
1. bile prekršene odredbe Zakona ili zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma ili
2. bilo učinjeno delo kažnjivo po zakonu kao krivično delo, privredni prestup ili prekršaj.
Prilikom utvrđivanja okolnosti iz prethodnog stava ovog člana, Društvo može koristiti sopstvene informacije, odnosno informacije koje dobije od svojih klijenata ili potencijalnih klijenata, osim ukoliko ima saznanja ili bi trebalo da ima saznanja da su takve informacije očigledno zastarele, netačne ili nepotpune.
Društvo može odbiti izvršenje:
1. naloga za kupovinu, ukoliko utvrdi da na novčanom računu klijenta nema dovoljno sredstava potrebnih za izmirenje obaveza nastalih po osnovu izvršenja tog naloga i
2. naloga za prodaju, ukoliko utvrdi da klijent na računu finansijskih instrumenata nema dovoljno
instrumenata potrebnih za izmirenje obaveza nastalih po osnovu izvršenja naloga.
Društvo nije dužno da odbije izvršenje naloga, ukoliko se nalog klijenta može izvršiti:
1. od realizovanih, a nesaldiranih transakcija i
2. pozajmljivanjem finansijskih instrumenata u skladu sa pravilima koja uređuju pozajmljivanje finansijskih instrumenata.
Član 17.
Društvo je dužno da ustanovi mere i sisteme za brzo, pošteno i efikasno izvršenje naloga klijenata u odnosu na naloge ostalih klijenata ili Društva.
Za izvršenje naloga u skladu sa prethodnim stavom ovog člana, Društvo je dužno da:
1. informacije iz naloga xxxx xxxxx da bude izvršen za račun klijenta odmah i tačno unese u knjigu
naloga;
2. odmah izvršava slične naloge klijenta u skladu sa vremenom xxxx xx primilo naloge, osim ukoliko uslovi koji preovlaĐuju na tržištu ili karakteristike naloga to onemogućavaju ili interesi klijenta nalažu drugačije postupanje;
3. odmah i tačno razvrstava naloge izvršene za račun klijenta;
4. preduzme sve neophodne aktivnosti potrebne radi obezbeĐenja da svi finansijski instrumenti ili novčana sredstva klijenta primljena prilikom saldiranja obaveza po osnovu izvršenog naloga, budu blagovremeno i uredno prebačeni na račun odgovarajućeg klijenta i
5. obavesti klijenta o svim značajnim poteškoćama u vezi sa izvršenjem naloga, odmah po saznanju istih.
Član 18.
Društvo je dužno da, prilikom izvršenja naloga klijenta, preduzme sve aktivnosti potrebne za postizanje
najpovoljnijeg ishoda za klijenta, a uzimajući u obzir:
1. cenu finansijskog instrumenta;
2. troškove, brzinu i mogućnost izvršenja;
3. troškove, brzinu i verovatnoću saldiranja;
4. veličinu, vrstu i prirodu naloga i
5. sve druge okolnosti relevantne za izvršenje naloga.
Kada Društvo primi nalog klijenta sa posebnim uputstvima za njegovo izvršenje, Društvo je dužno da stav 1 ovog člana poštuje u meri u kojoj će u potpunosti biti ispoštovana uputstva klijenta, a malog klijenta i da upozori da će nalog biti izvršen saglasno uputstvima klijenta, a ne u skladu sa politikama Društva u vezi sa izvršenjem naloga pod najpovoljnijim uslovima.
Društvo je dužno da, prilikom utvrđivanja značaja faktora relevantnih za izvršenje naloga klijenta, uzme u
obzir sledeće kriterijume:
1. karakteristike klijenta, uključujući i njegovo razvrstavanje na profesionalnog i malog klijenta;
2. karakteristike naloga klijenta;
3. karakteristike finansijskog instrumenta na koji se nalog odnosi i
4. karakteristike xxxxx trgovanja na kojima se nalog može izvršiti.
U postupku procene xxxxx trgovanja na kojima bi nalog klijenta mogao biti izvršen na način da se postigne najpovoljniji ishod, Društvo je dužno da uzme u obzir svoje provizije i naknade izvršenja naloga na svakom od tih mogućih xxxxx trgovanja.
Društvo ne sme utvrđivati i naplaćivati svoje provizije i naknade na način koji bi doveo do neopravdane
nejednakosti između xxxxx trgovanja na kojima se nalog može izvršiti.
Postizanje najpovoljnijeg ishoda za malog klijenta, Društvo utvrđuje u odnosu na ukupne troškove
transakcije, koji obuhvataju:
1. cenu finansijskog instrumenta;
2. sve troškove direktno povezane sa izvršenjem naloga koje snosi klijent, koji uključuju provizije,
odnosno naknade:
- xxxxx trgovanja;
- za kliring i saldiranje transakcije;
- Društva i
- koje se plaćaju trećim licima koja su uključena u izvršenje naloga.
Društvo je dužno da postupa u najboljem interesu klijenata i kada naloge daje na izvršenje drugom
investicionom društvu.
Društvo je, radi ispunjenja obaveze iz prethodnog stava ovog člana, dužno da preduzima mere kojima:
1. obezbeđuje postizanje najboljeg mogućeg efekta za klijenta vodeći računa o faktorima relevantnim za izvršenje naloga i kriterijumima na osnovu kojih se određuje značaj tih faktora i
2. obezbeđuje poštovanje prioriteta uputstva klijenta u odnosu na politiku Društva u vezi sa
izvršenjem naloga pod najpovoljnijim uslovima.
Član 19.
Društvo je dužno da ustanovi i sprovodi efikasne sisteme, a naročito politike kojima se, prilikom izvršenja
naloga klijenta, omogućuje postizanje najpovoljnijeg ishoda za klijenta. Politike izvršenje naloga moraju da sadrže:
1. informacije o značaju koji Društvo pridaje faktorima relevantnim za izvršenje naloga, a u skladu
sa kriterijima propisanim ovim Pravilima poslovanja, odnosno postupkom i načinom na koji
Društvo utvrđuje značaj tih faktora;
2. informacije o različitim mestima na kojima Društvo izvršava naloge klijenata i faktorima koji utiču
na izbor odgovarajućeg xxxxx za izvršenje naloga i to za svaku klasu finansijskog instrumenta i
3. upozorenje da svako posebno uputstvo klijenta, s obzirom na faktore koji su obuhvaćeni xxx uputstvom, može onemogućiti Društvo da, kada izvršava nalog tog klijenta, preduzme korake koje je propisalo u politici izvršavanja naloga u svrhu postizanja najpovoljnijeg ishoda za klijenta.
Politika izvršenja naloga iz stava 1 ovog člana, nalazi se u Prilogu 1. i predstavlja sastavni deo ovih Pravila poslovanja.
Društvo je dužno da, pre izvršenja naloga:
1. upozna klijenta sa politikama izvršenja naloga, pri čemu malom klijentu te politike xxxx da
pruži ina trajnom mediju;
2. upozori klijenta na mogućnosti, predviđene politikama za izvršenje naloga, da nalozi mogu bitiizvršeni van regulisanog tržišta, odnosno MTP;
3. od klijenta dobije pisane saglasnosti na politike izvršenja naloga, odnosno mogućnosti iz stava 2
xxxxx 2), pri čemu takve saglasnosti mogu biti i sastavni deo ugovora sa klijentom.
Klijent može saglasnost u vezi sa izvršenjem naloga van regulisanog tržišta, odnosno MTP dati za sve ili za svaku pojedinačnu transakciju.
Društvo je dužno da:
1. prati efikasnost politika izvršavanja naloga kako bi na vreme identifikovalo i otklonilo nedostatke;
2. redovno, a najmanje jedanput godišnje, procenjuje da li se na mestima izvršenja naloga, navedenim u politikama izvršenja naloga, postižu najbolji mogući efekti za klijente i da xx xx potrebno izvršiti izmene u postojećim politikama;
3. obaveštava klijente o svim značajnim promenama u vezi sa načinom ili politikama izvršenja naloga i
4. klijentima, na njihov zahtev, dokaže da je njihove naloge izvršilo u skladu sa politikama Društva o izvršenju naloga.
Član 20.
Kada se nalog klijenta sa limitom za kupovinu ili prodaju finansijskih instrumenata koji su uključeni u trgovanje na regulisanom tržištu, odnosno MTP ne može odmah izvršiti, imajući u vidu trenutno preovlađujuće uslove na tržištu, Društvo je dužno da preduzme mere za izvršenje naloga u najkraćem roku, osim ukoliko od klijenta nije dobilo drugačija uputstva u vezi sa izvršenjem naloga.
Pod merama iz prethodnog stava ovog člana se podrazumeva da je Društvo odmah po prihvatanju izvršenja naloga, isti objavilo na način da je nalog postao xxxx dostupan ostalim učesnicima na tržištu, a što podrazumeva:
1. prosleđivanje naloga sa limitom na regulisano tržište, odnosno MTP koji ima sistem trgovanja koji
se zasniva na knjizi naloga;
2. objavljivanje naloga odmah, a izvršenje čim to tržišni uslovi dozvole, što pretpostavlja preduzimanje mera:
- neophodnih za obezbeđivanje pouzdanosti informacija koje se objavljuju i njihov stalan nadzor kako bi se, odmah nakon što se uoče, korigovale eventualne greške;
- koje olakšaju konsolidaciju informacija sa istovetnim informacijama iz drugih izvora i
- koje omogućavaju dostupnost informacija javnosti pod jednakim uslovima na komercijalnoj osnovi uz prihvatljiv trošak.
Društvo nema obavezu objavljivanja naloga sa limitom, kada nalog prelazi uobičajenu veličinu tržišta
utvrđenu pravilima regulisanog tržišta, odnosno MTP.
Član 21.
Društvo može prihvaćeni nalog klijenta da izvrši pridruživanjem drugom prihvaćenom nalogu klijenta,
samo ukoliko:
1. Društvo ima efikasne politike za razvrstavanje naloga, kojima se dovoljno precizno uređuju
korektno pridruživanje i razvrstavanje naloga, što posebno uključuje:
- način na koji količina i cena navedene u nalogu utiču na razvrstavanje i
- način postupanja sa delimično izvršenim nalozima;
2. xx xxxx verovatno da će pridruživanje naloga štetiti interesima bilo kojeg klijenta xxxx se nalogpridružuje i
3. Društvo upozori svakog klijenta, xxxx se nalozi pridružuju, da bi pridruživanje naloga moglo
štetitiinteresima klijenta u odnosu na pojedinačni nalog.
Kada se zbirni nalog, nastao pridruživanjem jednog ili više prihvaćenih naloga klijenata, delimično izvrši, Društvo je dužno da odnosne transakcije razvrsta u skladu sa svojim politikama za razvrstavanje naloga.
Član 22.
Društvo je dužno da, u knjizi naloga, evidentira izvršenje naloga nakon što izvrši nalog, odnosno nakon dobijanja potvrde o obavljenoj transakciji, u slučaju kada Društvo prenosi naloge na izvršenje drugom investicionom društvu.
Evidencija iz prethodnog stava ovog člana xxxx da sadrži:
1. ime i prezime/poslovno ime ili drugu oznaku klijenta;
2. datum, vreme i mesto trgovanja;
3. identifikacionu oznaku finansijskog instrumenta;
4. količinu finansijskih instrumenata;
5. pojedinačnu i ukupnu cenu i oznaku valute u kojoj je izražena cena;
6. kupovnu, odnosno prodajnu oznaka;
7. prirodu transakcije, ukoliko se ne radi o prodajnoj ili kupovnoj transakciji i
8. ovlašćeno lice koje je obavilo transakciju ili koje je odgovorno za njeno izvršenje.
Član 23.
Društvo je dužno da u vezi sa svakim nalogom koji primi od klijenata, odmah načini evidenciju sa sledećim
podacima:
1. oznaka klijenta;
2. ime ili oznaka xxxx xxxx zastupaju klijenta;
3. kupovna, odnosno prodajna oznaka, identifikacioni broj finansijskog instrumenta, cena jedinice ikoličina;
4. priroda naloga ukoliko se ne radi o prodajnom ili kupovnom nalogu;
5. vrsta naloga;
6. sve ostale pojedinosti, uslovi i odreĐena uputstva primljena od klijenta u vezi sa načinom izvršenja naloga i
7. datum i tačno vreme prijema naloga ili odluke o trgovanju Društva.
Odmah nakon izvršenja naloga klijenta ili, u slučaju prenosa naloga drugom investicionom društvu na izvršenje, odmah nakon dobijanja potvrde o obavljenoj transakciji, Društvo je dužno da zabeleži sledeće podatke:
1. oznaka klijenta;
2. datum trgovanja, vreme trgovanja, kupovna, odnosno prodajna oznaka, identifikacioni broj finansijskog instrumenta, cena jedinice, oznaka cene, količina, oznaka količine i oznaka xxxxx;
3. ukupna vrednost xxxx xx proizvod cene po jedinici i količine;
4. priroda transakcije ukoliko se ne radi o prodajnoj ili kupovnoj transakciji i
5. ovlašćeno lice koje je obavilo transakciju ili koje je odgovorno za njeno izvršenje.
Ukoliko Društvo prenese nalog drugom investicionom društvu na izvršenje, dužno je da odmah zabeleži sledeće podatke nakon prenosa naloga:
1. oznaka klijenta xxxx je nalog prosleđen;
2. poslovno ime ili druga oznaka investicionog društva kojoj je nalog prosleđen;
3. uslovi prenosa naloga i
4. datum i tačno vreme prenosa naloga.
Poveravanje usluga i poslovnih procesa
Član 24.
Društvo može drugom licu poveriti poslove koji se odnose na:
1. promociju njegovih usluga;
2. davanje investicionih preporuka i
3. prijem i prenos naloga.
U slučaju poveravanja poslova, Društvo je dužno da:
1. vodi računa o tome da pružalac usluge ima znanje, sposobnost, sredstva i potrebna odobrenja
zaprofesionalno obavljanje poverenih poslova;
2. sa pružaocem usluga zaključi xxxxxx ugovor kojim se regulišu međusobna prava i obaveze, a
naročito obaveze pružaoca usluge da:
- xxxx poverljive informacije u vezi sa Društvom i njegovim klijentima;
- na odgovarajući način nadzire izvršavanje poverenih poslova;
- na adekvatan način upravlja rizicima povezanim sa poverenim poslovima;
- vodi evidenciju o ličnim transakcijama i da je dužno da, na zahtev Društva, istu dostavi;
- blagovremeno izveštava Društvo o svim okolnostima koje mogu uticati na efikasno obavljanje poverenih poslova u skladu sa relevantnim propisima i
- u potpunosti sarađuje sa revizorima i Komisijom ili drugim nadležnim telima u vezi sa poverenim poslovima;
3. utvrdi metode za procenu efikasnosti pružaoca usluga u vezi sa poverenim poslovima i preduzima primerene mere ako procenjuje da pružalac usluge nije u mogućnosti xx xxxxxxxx poslove pruža efikasno i u skladu s relevantnim propisima;
4. zajedno sa pružaocem usluga, xxxx xx to potrebno, a s obzirom na vrstu posla xxxx xx poverena pružaocu usluga, izradi, primenjuje i redovno ažurira rezervni plan za povraćaj informacija u slučaju pada glavnog sistema i periodično testiranje;
5. obezbedi da raskid ugovora o poveravanju poslova ne utiče negativno na kontinuitet i kvalitet
usluga koje Društvo pruža svojim klijentima i
6. preduzme i druge mere kako bi se izbegli drugi rizici i obezbedilo da se poveravanjem poslova ne ugrožava u značajnoj meri kvalitet unutrašnje kontrole i sprovođenje nadzora nad poslovanjem Društva u skladu sa relevantnim propisima.
Kada Društvo poverava poslove drugom licu, ono i dalje u potpunosti odgovara za poštovanje odredaba relevantnih propisa.
Društvo je dužno da vodi računa da poveravanje poslova drugom licu ne sme da ima za posledicu:
1. promenu uslova pod xxxxxx xx Društvu data dozvola za rad;
2. prenos odgovornosti rukovodioca Društva na xxxxx xxxx;
3. promenu odnosa i obaveza Društva prema klijentima;
4. stvaranje nepotrebnih dodatnih poslovnih rizika;
5. narušavanje kvaliteta unutrašnje kontrole i
6. narušavanje mogućnosti sprovođenja nadzora nad poslovanjem Društva u skladu sa relevantnim propisima.
Društvo je dužno da obavesti Komisiju o poveravanju poslova u roku od 7 (xxxxx) xxxx od zaključenja
ugovora.
Društvo je dužno da, na zahtev i u roku koji odredi Komisija, dostavi svu dokumentaciju i informacije vezane za poveravanje poslova.
VI INFORMACIJE KOJE SE POSEBNO PRUŽAJU MALIM KLIJENTIMA
Član 25.
Društvo je dužno, da pre zaključenja ugovora, odnosno pružanja usluga malom klijentu ili potencijalnom malom klijentu putem internet stranice, odnosno trajnog medija, pruži informacije o:
1. Društvu i uslugama koje pruža;
2. finansijskim instrumentima;
3. zaštiti finansijskih instrumenata i novčanih sredstava klijenta i
4. troškovima i naknadama.
Društvo je dužno da klijenta i potencijalnog klijenta blagovremeno obavesti o svakoj značajnoj promeni informacija navedenih u prethodnom stavu ovog člana.
Informacije o Društvu i njegovim uslugama
Član 26.
Informacije o Društvu i uslugama, po pravilu, uključuju sledeće:
1. poslovno ime i sedište Društva, kao i sve druge podatke koji obezbeđuju efikasnu komunikacijusa Društvom;
2. broj i datum rešenja o davanju dozvole za rad Društvu, kao i naziv i kontakt adresu
nadležnogorgana koji je izdao tu dozvolu;
3. moguće načine i jezike komunikacije između Društva i klijenta, uključujući i načine davanja i prijema naloga, kao i davanja dokumenata i drugih informacija xx xxxxxx Društva;
4. obim, učestalost i periode izveštavanja klijenta o uslugama koje je Društvo pružilo klijentu;
5. kratak opis načina zaštite instrumenata, odnosno sredstava, uključujući i opšte podatke o Fondu za zaštitu investitora xxxx je Društvo član u slučaju kada Društvo drži finansijske instrumente, odnosno novčana sredstva klijenta i
6. kratak opis politike upravljanja sukobom interesa.
Društvo je dužno da, na zahtev klijenta, pruži i detaljnije informacije o politici upravljanja sukobominteresa.
Informacije o finansijskim instrumentima
Član 27.
Informacije o finansijskim instrumentima sadrže opšti prikaz prirode i rizika karakterističnih za finansijske instrumente.
Opis rizika iz prethodnog stava ovog člana, uzimajući u obzir pojedinačnu vrstu finansijskog instrumenta, po pravilu, sadrži:
1. rizike povezane sa određenom vrstom finansijskog instrumenta, uključujući pojašnjenje
finansijskog leveridža i njegovih efekata, xxx x xxxxxx gubitka cele investicije;
2. volatilnost cene finansijskog instrumenta, kao i svako ograničenje na postojećim tržištima
zatakve instrumente;
3. objašnjenje da bi transakcija takvim instrumentom, pored troškova sticanja samog instrumenta,mogla da uključuje i dodatne finansijske i druge obaveze, uključujući i potencijalne obaveze i
4. svaki uslov koji proizlazi iz zajma na osnovu kojeg je instrument kupljen ili slične obaveze primenljive na pojedinu vrstu instrumenta.
Društvo je dužno da, prilikom pružanja informacija o finansijskom instrumentu:
1. koji je predmet javne ponude xxxx xx u toku i za koji je izdat prospekt - klijenta i potencijalnog klijenta upozna sa načinom na koji je prospekt dostupan;
2. koji uključuje jemstvo trećeg lica - klijentu i potencijalnom klijentu pruži dovoljno pojedinosti o
jemcu i jemstvu na osnovu kojih on može doneti korektnu procenu jemstva i
3. koji se sastoji od dva ili više različitih instrumenata ili usluga i za koji je očigledno da xx xxxxx vezan
za taj instrument biti veći xx xxxxxx vezanih za svaku pojedinačnu komponentu tog instrumenta - klijentu i potencijalnom klijentu pruži odgovarajući opis pojedinačnih komponenti takvog instrumenta i način na koji meĐusobni uticaj povećava rizik.
Informacije u vezi sa zaštitom finansijskih instrumenata i novčanih sredstava klijenta
Član 28.
Društvo je, kada drži finansijske instrumente ili novčana sredstva klijenta, dužno da pruži, po pravilu,
sledeće informacije:
1. da se novčana sredstva ili finansijski instrumenti mogu držati kod trećeg lica u ime Društva i o obavezama Društva u vezi sa postupanjem ili propustima trećeg lica, kao i o posledicama po klijenta u slučaju nesolventnosti trećeg lica;
2. kada treće lice vodi finansijske instrumente na zbirnom računu kao i upozorenje o rizicima koji iz
toga proizlaze;
3. obaveštenje u slučaju kada računi koji sadrže finansijske instrumente ili novčana sredstva klijenta
ili potencijalnog klijenta, jesu ili će biti u nadležnosti zakonodavstva druge države (ili država koje
nisu članice Evropske unije), te naznačiti da se prava klijenta ili potencijalnog klijenta u vezi sa
navedenim finansijskim instrumentima ili sredstvima mogu shodno tome razlikovati;
4. obaveštenje o postojanju i uslovima eventualnog založnog prava koje Društvo ima ili bi moglo da
ima na finansijskim instrumentima ili sredstvima klijenta i
5. pre zaključivanja transakcija kojima se finansiraju hartije od vrednosti, a koje se odnose na finansijske instrumente koje Društvo drži za račun malog klijenta ili pre nego što se na drugi način koriste takvi finansijski instrumenti, Društvo je dužno da blagovremeno, pre korišćenja navedenih instrumenata, malom klijentu pisanim putem dostavi jasne, potpune i tačne podatke o obavezama i odgovornostima Društva u pogledu korišćenja navedenih finansijskih instrumenata, uključujući uslove za njihovo vraćanje klijentu kao i o rizicima koje oni uključuju.
Društvo je dužno da, pre pružanja usluge, klijentu koji se smatra profesionalnim klijentom, pruži
informacije propisane prethodnim stavom, xxxxx 4) i 5).
Informacije o troškovima i naknadama
Član 29.
Informacije o troškovima i naknadama uključuju:
1. ukupnu cenu xxxx xx klijent xxxxx xx xxxxx u vezi sa finansijskim instrumentom ili uslugom,
uključujući sve povezane provizije, naknade i druge troškove, kao i sva plaćanja putem Društva;
2. osnov za izračunavanje cene, u slučajevima kada ukupnu cenu nije moguće navesti;
3. upozorenje o valuti i relevantnom deviznom kursu i troškovima, u slučajevima kada bilo xxxx xxx
ukupne cene iz xxxxx 1) ovog xxxxx xxxx biti plaćen ili predstavlja iznos u stranoj valuti;
4. obaveštenje da postoji mogućnost drugih troškova, što uključuje poreze ili druga plaćanja, povezane sa transakcijom u vezi sa finansijskim instrumentom ili uslugom, koji mogu nastati za klijenta, a koji nisu plativi putem Društva ili nisu nametnuti xx xxxxxx Društva i
5. načine plaćanja.
U slučajevima iz prethodnog stava, xxxxx 1) i 2), provizija, odnosno naknada koju Društvo naplaćuje xxxx
biti posebno navedena za svaki slučaj.
VII SADRŽINA UGOVORA SA KLIJENTOM I MEĐUSOBNA PRAVA I OBAVEZE
Član 30.
Društvo je dužno da sa klijentom zaključi xxxxxx ugovor koji sadrži:
1. prava i obaveze ugovornih strana, pri čemu ista mogu biti utvrĐena pozivanjem xx xxxxx dokumenta koja su dostupna klijentu;
2. ostale uslove pod kojima Društvo pruža usluge klijentu i
3. izjavu klijenta da je upoznat sa sadržajem pravila poslovanja i pravilnikom o tarifi Društva
prezaključenja ugovora.
Pored sadržine definisane stavom 1 ovog člana, ugovor sa klijentom može sadržati i druge elemente.
Kada Društvo prima naloge klijenata, ugovorne strane su klijent i Društvo.
Društvo je dužno da omogući svojim klijentima uvid u izmene Pravila poslovanja i Pravilnik o tarifi u roku od 7 (xxxxx) xxxx pre početka primene tih izmena.
Član 31.
Društvo nema obavezu zaključivanja ugovora sa sledećim profesionalnim klijentima, ukoliko za njih obavlja usluge prijema i prenosa naloga, odnosno izvršenja naloga, odnosno dodatnih usluga povezanih sa njima:
1. xxxx xxxx za poslovanje na finansijskom tržištu podležu obavezi odobrenja, odnosno nadzora xx xxxxxx nadležnog organa, kao što su: kreditne institucije, investiciona društva, druge finansijske institucije čije poslovanje je odobrio ili nadzire odgovarajući nadzorni organ, društva za osiguranje, institucije kolektivnog investiranja i njihova društva za upravljanje, penzijski fondovi i njihova društva za upravljanje, dileri produktnih berzi, kao i ostala xxxx xxxx nadzire nadležni organ i
2. Republika, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, xxx x xxxxx države ili nacionalna i regionalna tela, Narodna banka Srbije i centralne banke drugih država, međunarodne i nadnacionalne institucije, kao što su Međunarodni monetarni fond, Evropska centralna banka, Evropska investiciona banka i ostale slične međunarodne organizacije.
Za klijente iz prethodnog stava ovog člana, Društvo nije obavezno da primenjuje članove 17., 19., 39. i
40. ovih Pravila poslovanja.
Na osnovu ugovora sa klijentom, Društvo je dužno da kod Centralnog registra, depoa i kliringa hartija od vrednosti (dalje: „Centralni registar“) otvori račun finansijskih instrumenata za klijenta, direktno ili posredstvom drugog člana Centralnog registra.
Izuzetno od prethodnog stava ovog člana, račun finansijskih instrumenata za lica za koja ugovor sa
klijentom nije obavezan, Društvo otvara na osnovu naloga tih lica u skladu sa pravilima Centralnog registra.
Član 32.
Društvo može pozajmljivati, drugom klijentu, drugom investicionom društvu ili kreditnoj instituciji članu
Centralnog registra finansijske instrumente:
1. xxxx je zakoniti imalac Društvo;
2. xxxx je zakoniti imalac klijent sa kojim Društvo ima zaključen ugovor o vođenju računa finansijskih instrumenata, pod uslovom da sa xxx klijentom zaključi ugovor o pozajmljivanju ili da ga je klijent ovlastio na to pisanim ovlašćenjem.
Društvo može pozajmljivati finansijske instrumente od klijenta za svoj račun ukoliko su ispunjeni uslovi iz
prethodnog xxxxx xxxxx 2).
Društvo može za račun klijenta posredovati u zaključenju ugovora o pozajmljivanju finansijskih instrumenata.
Finansijski instrumenti na xxxxxx xx konstituisano pravo zaloge, odnosno xxxx je promet ograničen, ne
mogu biti predmet ugovora o zajmu.
Ugovor o pozajmljivanju, odnosno ovlašćenje za pozajmljivanje, naročito, sadrži:
1. međusobna prava i obaveze ugovornih strana;
2. CFI kod i ISIN broj ili drugu međunarodno priznatu oznaku i količinu finansijskih instrumenata
kojise mogu pozajmljivati, odnosno koji se pozajmljuju;
3. trajanje ugovora, a koje ne može biti duže od godinu xxxx;
4. vreme na koje se finansijski instrumenti klijenta mogu davati na zajam, odnosno vreme na koje seoni pozajmljuju;
5. ovlašćenje koje klijent daje Društvu da izvrši prenos finansijskih instrumenata na koje se ugovorodnosi i
6. odredbe o naknadama, provizijama i uslovima plaćanja.
Društvo je dužno da najkasnije narednog radnog xxxx od xxxx prenosa finansijskih instrumenata sa računa klijenta obavesti tog klijenta o datumu prenosa, količini prenetih instrumenata i vremenu na koje su instrumenti pozajmljeni.
Ispunjenje obaveza zajmoprimca xxxx biti obezbeđeno davanjem zaloge.
Ako zajmoprimac ne izmiri o dospelosti svoju obavezu nastalu iz ugovora o pozajmljivanju, zajmodavac može odrediti vrednost svog potraživanja u odnosu na vrednost finansijskih instrumenata koju su oni imali na xxx zaključenja tog ugovora ili na xxx ispunjenja obaveze zajmoprimca i prodati predmet zaloge u skladu sa propisima kojima se ureĐuju obligacioni odnosi.
IX ZAŠTITA IMOVINE KLIJENATA DRUŠTVA
Član 33.
Radi zaštite prava svojih klijenata, Društvo je, kada drži finansijske instrumente, odnosno novčana
sredstva klijenata, dužno da:
1. evidencije, račune i korespondencije u vezi sa njima:
- vodi precizno i tačno,
- redovno usklađuje sa evidencijama i računima trećih xxxx xxxx drže imovinu klijenata,
- vodi na način da u svakom momentu i odmah može razlikovati imovinu jednog klijenta odimovine ostalih klijenata i imovine samog Društva;
2. preduzima mere kojima se obezbeđuje da se:
- njegov račun finansijskih instrumenata kod Centralnog registra vodi odvojeno od finansijskih instrumenata njegovih klijenata i
- sva novčana sredstva klijenata deponovana u kreditnoj instituciji xxxx xx član Centralnog registra drže na računu ili računima koji se razlikuju od računa koji se koriste za držanje sredstava Društva;
3. xxxxxx mere kojima se operativni rizik od gubitka ili smanjenja imovine klijenata, odnosno pravau vezi sa xxx xxxxxxxx, svodi na najmanju moguću meru.
Prethodni stav ovog člana se primenjuje i u slučajevima kada Društvo sredstva klijenata vodi na zbirnom računu.
Društvo je dužno da finansijske instrumente sa računa klijenta koristi samo na osnovu naloga klijenta.
Društvo ne sme da:
1. zalaže ili otuđuje finansijske instrumente u vlasništvu klijenta bez njegovog prethodnog
pismenogovlašćenja i
2. koristi finansijske instrumente klijenta za plaćanje svojih obaveza, kao i obaveza drugih klijenata.
Član 34.
Pri izboru inostranog depozitara na čijim će računima držati finansijske instrumente svojih klijenata, Društvo je dužno da vodi računa:
1. stručnosti i tržišnom ugledu depozitara;
2. da depozitar podleže propisima koji u toj državi regulišu čuvanje finansijskih instrumenta za račundrugog lica;
3. da periodično preispituje izbor depozitara i dogovorene aranžmane za držanje i čuvanje
finansijskih instrumenata klijenta.
Izuzetno od prethodnog stava, xxxxx 2), Društvo može da deponuje finansijske instrumente klijenta kod depozitara u zemlji u kojoj držanje i čuvanje finansijskih instrumenata za račun drugog lica nisu posebno regulisani, samo ukoliko je ispunjen jedan od sledećih uslova:
1. priroda finansijskog instrumenta ili investicione usluge povezane sa navedenim instrumentomzahtevaju deponovanje kod depozitara u toj državi ili
2. profesionalni klijent pisanim putem zahteva od Društva deponovanje svojih finansijskih instrumenata kod depozitara u toj državi.
Član 35.
Društvo može da pristupi transakcijama finansiranja hartija od vrednosti u vezi sa finansijskim instrumentima koje drži za klijenta ili da na drugi način koristi te finansijske instrumente, samo ukoliko se instrumenti koriste pod tačno odreĐenim uslovima na koje je klijent dao saglasnost, pri čemu mali klijent xxxx dati pisanu saglasnost.
Društvo može da koristi finansijske instrumente drugih klijenata koje Društvo drži na zbirnom računu, u transakcijama kojima se finansiraju hartije od vrednosti ili u druge svrhe, samo ako su, pored uslova iz prethodnog stava ovog člana ispunjeni i sledeći uslovi:
1. svaki od klijenata xxxx se finansijski instrumenti drže na zbirnom računu xx xxx izričitu
prethodnusaglasnost za korišćenje njegovih instrumenata pod tačno odreĐenim uslovima i
2. Društvo xxxx da uspostavi sistem kontrole koji obezbeĐuje da se koriste isključivo finansijskiinstrumenti klijenata koji su dali izričitu prethodnu saglasnost, u skladu sa tačkom 1) ovog stava.
Član 36.
Društvo je dužno da vodi evidenciju o:
1. pojedinostima u vezi sa klijentom po čijim instrukcijama je korišćenje finansijskih instrumenatabilo sprovedeno;
2. količini korišćenih finansijskih instrumenata, razvrstanoj po klijentima koji su dali prethodnu suglasnost za korišćenje njihovih finansijskih instrumenata.
Podaci iz prethodnog stava ovog člana moraju biti voĐeni na način koji omogućavaju pravičnu raspodelu mogućih gubitaka.
Član 37.
Kada vodi novac klijenata, Društvo je dužno da kod kreditne institucije - člana Centralnog registra otvori novčani račun klijenata koji je odvojen od novčanog računa Društva.
Društvo je dužno da obezbedi da se sredstva sa novčanog računa klijenta:
1. koriste samo za plaćanje obaveza u vezi sa uslugama koje obavlja za klijenta;
2. ne koriste za plaćanje obaveza drugog klijenta i
3. ne koriste za plaćanje obaveza Društva.
Društvo koje novac klijenata deponuje kod banke u inostranstvu je dužno da shodno primenjuje odredbe
30. Ovih Pravila poslovanja.
X USLOVI POZAJMLJIVANJA FINANSIJSKIH INSTRUMENATA
Član 38.
Pozajmljivanje finansijskih instrumenata, zaključivanje repo ugovora i druge slične transakcije vrše se
preko člana Centralnog registra.
Društvo vodi evidenciju u vezi sa xxx transakcijama u svojim mesečnim izveštajima koje podnosi Komisiji. Profit ostvaren pozajmljivanjem finansijskih instrumenata klijenta pripisuje se klijentu, s xxx da
Društvo može da naplati usluge ugovaranja pozajmljivanja u skladu sa pravilnikom o tarifi.
Društvo može pozajmljivati finansijske instrumente klijenta drugom klijentu, drugom investicionom društvuili kreditnoj instituciji članu Centralnog registra ukoliko je ugovorom iz člana 30. ovih Pravila poslovanja ili pisanim ovlašćenjem klijent na to ovlastio Društvo.
Društvo može pozajmljivati finansijske instrumente sa svog računa licima iz prethodnog stava ovog člana,
a profit ostvaren pozajmljivanjem finansijskih instrumenata pripisuje se Društvu.
XI PRAVILA POSLOVNOG PONAŠANJA PRILIKOM PRUŽANJA INVESTICIONIH USLUGA
Član 39.
Prilikom pružanja investicionih usluga klijentima, Društvo je dužno da stavlja interese svojih klijenata ispred sopstvenih interesa i posluje pravično, pošteno i profesionalno, u skladu sa najboljim interesima klijenata poštujući načela utvrĐena odredbama Zakona.
Sve informacije, uključujući i marketinške, koje Društvo upućuje svojim klijentima ili potencijalnim klijentima, moraju biti istinite, jasne i da ne dovode u zabludu, a marketinški materijal xxxx biti jasno označen kao takav.
Kako bi klijenti mogli da shvate prirodu i rizike investicionih usluga i vrstu finansijskog instrumenta koji xx xxxx i da donesu utemeljenu odluku o ulaganju, Društvo klijentima ili potencijalnim klijentima daje odgovarajuće informacije u razumljivom obliku o:
1. Društvu i njegovim uslugama;
2. finansijskim instrumentima i predloženim investicionim strategijama, uključujući odgovarajuće
smernice i upozorenja u vezi sa rizikom ulaganja u pomenute instrumente, odnosno strategije;
3. mestima izvršenja naloga i
4. troškovima i naknadama.
Informacije iz prethodnog stava ovog člana mogu se pružati u standardizovanoj formi.
Član 40.
Kada Društvo pruža investicione usluge koje ne predstavljaju pružanje investicionog saveta, dužno je da zahteva od klijenta ili potencijalnog klijenta podatke o njegovom znanju i iskustvu u investicionoj oblasti xxxx xx od značaja za finansijski instrument ili uslugu koja xx xxxx ili traži, kako bi moglo da proceni u kojoj
meri su predviđena investiciona usluga ili finansijski instrument odgovarajući za klijenta.
U slučaju kada Društvo smatra da, na osnovu informacija iz stava 1 ovog člana, finansijski instrument ili usluga nisu pogodni za klijenta ili potencijalnog klijenta, o tome je dužno da ga upozori, a ovo upozorenje se može dostavljati u standardizovanoj formi.
U slučaju kada klijent ili potencijalni klijent odluči da ne pruži informacije iz stava 1 ovog člana ili kada ne pruži dovoljno informacija o svom znanju i iskustvu, Društvo je dužno da upozori klijenta ili potencijalnog klijenta da se zbog takve odluke ne može utvrditi da xx xx za njega određeni finansijski instrument ili usluga odgovarajući, a ovo upozorenje se može dostavljati u standardizovanoj formi.
Izuzetno od stavova 1 i 2 ovog člana, Društvo u pružanju investicionih usluga koje se jedino tiču izvršenja, odnosno prijema i prenosa naloga klijenata bez vršenja dodatnih usluga, može pružiti teinvesticione usluge svojim klijentima bez obaveze pribavljanja podataka iz tih stavova, ukoliko su ispunjeni sledeći uslovi:
1. navedene usluge se odnose na akcije koje su uključene u trgovanje na regulisano tržište, odnosno MTP ili na ekvivalentno tržište trećih zemalja koje ispunjava uslove iz Zakona, instrumente tržišta novca, obveznice i druge forme sekjuritizovanog duga, jedinice institucija kolektivnog investiranja i ostale slične finansijske instrumente, isključujući obveznice i instrumentesekjuritizovanog xxxx xxxx sadrže izvedeni finansijski instrument;
2. usluga je pružena na inicijativu klijenta ili potencijalnog klijenta;
3. klijent ili potencijalni klijent je bio jasno obavešten da, tokom pružanja određene usluge, Društvo nema obavezu da procenjuje podobnost pruženog ili ponuđenog finansijskog instrumenta ili usluge, xx xx xxxxx klijent ne uživa pravo zaštite iz Pravila poslovanja, a ovo upozorenje se može davati u standardizovanoj formi i
4. Društvo ispunjava svoje obaveze iz Zakona i člana 43. ovih Pravila poslovanja, koje regulišu sprečavanje sukoba interesa između Društva i njegovih klijenata.
Član 40a
Društvo pruža uslugu upravljanja portfoliom koja podrazumeva formiranje, vođenje i upravljanje pojedinačnim portfoliom klijenta na osnovu zaključenog ugovora sa klijentom, a koji se odnosi na jedan ili više finansijskih instrumenata.
Kada Društvo pruža usluge individualnog upravljanja portfoliom, zaposleni vrši „procenu podobnosti i primerenosti“ klijenta.
Društvo pre početka i tokom pružanja usluga upravljanja portfoliom prikuplja neophodne informacije o znanju i iskustvu klijenta ili potencijalnog klijenta o investicionoj oblasti, njegovoj finansijskoj situaciji i investicionim ciljevima a koji su značajni za određenu vrstu finansijskog instrumenta ili usluge, kako bi se na osnovu znanja, iskustva, finansijskih i ličnih prilika klijenta formirao i vodio portfolio hartija od vrednosti koji će na primeren način odražavati klijentove objektivne i subjektivne okolnosti i potrebe, odnosno njegove investicione ciljeve i profil rizika.
Informacije koje se prikupljaju radi procene podobnosti zaposleni koriste isključivo za svrhu procene investicionih ciljeva i sposobnosti za preuzimanje rizika klijenta a radi sačinjavanja primerenog portfolija hartija od vrednosti.
Društvo sačinjava posebnu proceduru o pružanju usluga individualnog upravljanja portfoliom i poseban standardizovani upitnik koji služi za procenu podobnosti iz stava 1 ovog člana.
Član 40b
Društvo pruža uslugu investicionog savetovanja u pogledu jedne ili više transakcija finansijskim instrumentima na zahtev (potencijalnog) klijenta ili na sopstvenu inicijativu kad proceni da bi ta usluga bila u najboljem interesu klijenta, a klijent na to pristane.
Usluga iz stava 1. ovog člana se pruža na osnovu ugovora zaključenog sa klijentom u skladu sa Pravilnikom o
tarifi i procedurama o upravljanju portfoliom i investicionom savetovanju.
Član 41.
Društvo je dužno da u prostorijama u kojima obavlja rad sa strankama omogući uvid u Pravila poslovanja i Pravilnik o tarifi, kao i da ih objavi na svojoj internet stranici.
Članovi uprave, rukovodioci i zaposleni Društva dužni su da, kao poslovnu tajnu, čuvaju podatke o stanju i prometu na računima klijenata Društva, ne smeju ih saopštavati trećim licima niti ih koristiti osim u interesu klijenta.
Izuzetno od prethodnog stava ovog člana, podaci o klijentima iz tog xxxxx xx mogu saopštavati i stavljati
na uvid:
1. uz pismenu saglasnost klijenta;
2. prilikom nadzora koji vrši Komisija, Centralni registar ili organizator tržišta;
3. na osnovu naloga suda i
4. na osnovu naloga organa koji se bavi sprečavanjem pranja novca ili finansiranja terorizma, odnosno drugog nadležnog državnog organa.
Član 42.
Društvo je dužno da, kada drži finansijske instrumente klijenata, ustanovi adekvatne sisteme za zaštitu vlasničkih prava klijenata kako bi se sprečilo korišćenje finansijskih instrumenata klijenta za račun Društva ili za račun drugih klijenata, osim uz izričitu saglasnost klijenta.
Društvo ne može da:
1. zalaže ili otuđuje finansijske instrumente u vlasništvu klijenta bez njegovog prethodnog
pismenogovlašćenja;
2. izvršava naloge klijenata na način koji nije u skladu s ovim zakonom i aktima Komisije, odnosno aktima regulisanog tržišta, ili MTP čije je Društvo član ili korisnik i
3. podstiče klijente na učestalo obavljanje transakcija isključivo radi naplate provizije.
Kada drži novčana sredstva, odnosno finansijske instrumente klijenata Društvo je dužno da ispuni sledeće
zahteve radi zaštite prava svojih klijenata:
1. vođenje evidencija i računa na način koji im omogućava da u svakom momentu i bez odlaganja
razdvoje sredstva jednog klijenta od sredstava drugog klijenta, kao i od sopstvenih sredstava;
2. precizno i tačno vođenje evidencija, računa i svoje korespondencije u vezi sa finansijskim instrumentima i novčanim sredstvima klijenata na računima koje vode;
3. redovno sravnjenje svojih internih računa sa evidencijama i računima trećih xxxx xxxx drže ta
sredstva;
4. preduzimanje neophodnih koraka kako bi se obezbedilo da svi finansijski instrumenti klijenata registrovani u evidenciji Centralnog registra mogu da se razlikuju od finansijskih instrumenata Društva;
5. preduzimanje neophodnih koraka kako bi obezbedilo da se sva novčana sredstva klijenata deponovana u kreditnoj instituciji xxxx xx član Centralnog registra drže na računu ili računima koji se razlikuju od računa koji se koriste za držanje sredstava Društva i
6. uspostavljanje odgovarajućih mera kako bi se umanjio rizik od gubitka ili smanjenja imovine klijenata, odnosno prava u vezi sa xxx imovinom, a koji mogu nastati kao posledica zloupotrebe te imovine, prevare, lošeg upravljanja, neadekvatnog vođenja evidencije ili nemara.
Sukob interesa
Član 43.
Društvo je dužno da svoje poslovanje organizuje tako da se na najmanju moguću meru svedu mogući sukobi interesa njegovih klijenata i interesa Društva, njegovih akcionara, organa upravljanja i zaposlenih Društva.
Društvo je dužno da, prilikom utvrđivanja sukoba interesa koja mogu štetiti interesima klijenata, oceni da liDruštvo, relevantna lica ili xxxx xxxx xx xxxxxx povezana sa njima, usled pružanja usluga ili iz drugih razloga:
1. mogu da ostvare finansijsku dobit ili izbegnu finansijski gubitak na štetu klijenta;
2. imaju interes ili korist od rezultata usluge pružene klijentu ili transakcije izvršene za račun klijenta,
a koji se razlikuju od interesa klijenta;
3. imaju finansijski ili neki drugi motiv koji odgovara interesima drugog klijenta ili xxxxx klijenata na
štetu interesa klijenta i
4. obavljaju istu delatnost kao i klijent.
Član 44.
Društvo je dužno da, srazmerno prirodi, obimu i složenosti poslova koje obavlja xxxxxx, primenjuje i
redovno ažurira efikasnu politiku upravljanja sukobom interesa, koja sadrži:
1. utvrđene okolnosti koje predstavljaju ili mogu dovesti do sukoba interesa na štetu jednog ili više
klijenata, a u vezi sa pojedinačnom uslugom pruženom xx xxxxxx ili za Društvo;
2. xxxx xx Društvo član xxxxx, sve okolnosti koje su poznate Društvu ili su mu morale biti poznate, a koje mogu dovesti do sukoba interesa koji proizlazi iz strukture i poslovnih aktivnosti drugih članova xxxxx i
3. procedure i mere koje je Društvo dužno da primenjuje radi upravljanja sukobima interesa koji
mogu biti na štetu jednog ili više klijenata.
Procedure i mere za upravljanje sukobima interesa moraju da:
1. sprečavaju ili onemogućavaju bilo kom licu da neprimereno utiče na način na koji relevantna lica pružaju investicione usluge;
2. eliminišu svaku neposrednu povezanost između primanja relevantnih xxxx xxxx su većim delom
uključena u jednu poslovnu aktivnost i primanja ili dobiti koje ostvaruju druga relevantna xxxx xxxx su većim delom uključena u drugu poslovnu aktivnost, ukoliko do sukoba interesa može doći u vezi sa xxx aktivnostima;
3. sprečavaju ili obezbeđuju kontrolisanu razmenu informacija između relevantnih lica ukoliko bi razmena informacija mogla naštetiti interesima jednog ili više klijenata;
4. sprečavaju ili obezbeđuju nadzor istovremenog ili uzastopnog učestvovanja relevantnih lica u različitim uslugama, ukoliko bi takvo učestvovanje moglo da ima negativan uticaj na upravljanje sukobom interesa i
5. obezbeđuju odvojeni nadzor nad relevantnim licima čija primarna funkcija uključuje poslovne aktivnosti za klijenta ili pružanje usluga klijentima xxxx interesi mogu doći u sukob ili koja na drugi način zastupaju različite interese koji mogu biti u sukobu, uključujući i interese samog Društva.
Politika upravljanja sukobom interesa iz stava 1 ovog člana, nalazi se u Prilogu 2. ovih Pravila poslovanjai predstavlja njihov sastavni deo.
Član 45.
Pre izvršenja transakcije za klijenta, Društvo je dužno da klijenta upozna s mogućim sukobima njegovih interesa sa interesima Društva, odnosno interesima drugih klijenata Društva, uključujući i opštu prirodu, odnosno izvore tih sukoba.
Obaveštenje iz prethodnog stava ovog člana xxxx da sadrži, uzimajući u obzir razvrstavanje klijenata, dovoljno informacija na osnovu kojih će klijent biti u mogućnosti da xxxxxx odluke u vezi sa uslugama u okviru kojih se pojavljuje sukob interesa.
Društvo je dužno xx xxxx i redovno ažurira informacije o uslugama koje je obavilo u ime ili za račun Društva, a u kojima se pojavio sukob interesa xxxx xxxx imati štetne posledice za interese jednog ili više klijenata ili se, u slučaju poslova koji su u toku, može pojaviti.
Poslovna tajna
Član 46.
Članovi uprave i zaposleni u Društvu su dužni da čuvaju kao poslovnu tajnu:
1. informacije o klijentima;
2. informacije o stanju i prometu na računima svojih klijenata;
3. informacije o uslugama koje pružaju klijentima i
4. druge informacije i činjenice koje saznaju prilikom pružanja usluga.
Društvo ne sme koristiti, odavati trećim licima niti omogućiti trećim licima korišćenje informacija iz prethodnog stava ovog člana.
Informacije iz stava 1 ovog člana se mogu stavljati na uvid i saopštavati trećim licima samo:
1. uz pismenu saglasnost klijenta;
2. prilikom nadzora koji vrši Komisija, Centralni registar ili organizator tržišta;
3. na osnovu naloga suda;
4. na osnovu naloga organa koji se bavi sprečavanjem pranja novca ili finansiranja terorizma ili
5. na osnovu naloga drugog nadležnog državnog organa.
XII POSTUPANJE PO PRITUŽBAMA KLIJENATA
Član 47.
Društvo je dužno da uspostavi, primenjuje i redovno ažurira efikasne i transparentne procedure za prihvatljivo i ažurno postupanje Društva po pritužbama malih klijenata.
Društvo je dužno xx xxxx dokumentaciju o svim pritužbama i merama koje su na osnovu njih preduzete,
na način i u rokovima propisanim Zakonom i podzakonskim propisima.
Član 48.
Pritužbe na rad Društva dostavljaju se isključivo u pisanoj formi, preporučenom poštom, na adresu registrovanog sedišta Društva ili ličnim dostavljanjem u prostorijama Društva.
Podnosilac pritužbe xxxx navesti svoje lične podatke, kao i razloge za pritužbu. Anonimne i nepotpune pritužbe, Društvo neće uzeti u razmatranje.
Direktor Društva je ovlašćen da postupa po pritužbama.
Društvo će podnosioca pritužbe blagovremeno obavestiti o preduzetim merama i načinu rešavanja pritužbe.
XIII OPŠTI ORGANIZACIONI ZAHTEVI ZA OBAVLJANJE POSLOVA DRUŠTVA
Član 49.
Društvo je dužno da propiše i primenjuje:
1. organizacionu šemu iz koje je vidljiv način donošenja odluka, odgovornosti za te odluke i
načinizveštavanja;
2. da obezbedi da su sva relevantna lica upoznata sa svim procedurama koja su dužna da primenjuju i
3. da uspostavi, primenjuje i redovno ažurira odgovarajući sistem interne kontrole koji obezbeđujepoštovanje internih odluka i procedura na svim nivoima upravljanja Društva.
Društvo je dužno da uredno xxxx odgovarajuće evidencije i dokumentaciju o internoj organizaciji i poslovanju Društva.
Član 50.
Društvo je dužno da obezbedi:
1. adekvatan poslovni prostor u xxxxxx xx obavljati delatnosti za koje mu je data dozvola i
2. tehničku, odnosno fizičku zaštitu prostorija, opreme i dokumentacije.
Član 51.
Društvo je dužno da usluge obavlja u okviru zasebnih organizacionih jedinica.
Član 52.
Zaposleni u Društvu xxxx imati odgovarajuće kvalifikacije, znanje i iskustvo potrebne za kvalitetno obavljanje usluga koje Društvo pruža.
Društvo je dužno da ima najmanje dva lica zaposlena sa punim radnim vremenom koja imaju dozvolu Komisije za obavljanje poslova brokera.
Član 53.
Informacioni sistem Društva xxxx biti adekvatan, s obzirom na obim i složenost usluga koje društvo
obavlja.
Društvo je dužno da obezbedi efikasnu kontrolu i zaštitu informacionih sistema, koji moraju da obezbeđuju sigurnost, potpunost i tajnost podataka, a naročito:
1. zaštitu hardvera i softvera od neovlašćenog pristupa podacima i to detaljnim nadzorom (procedure za registrovanje, analizu i kontrolu svake aktivnosti u sistemu), kontrolom pristupa preko dodele ovlašćenja i autorizacije korisnika;
2. adekvatnu obuku zaposlenih u vezi sa korišćenjem tog sistema i procedurama koje su utvrĐene za njegovu zaštitu;
3. da samo ovlašćena lica, o kojima Društvo vodi posebnu evidenciju, imaju pristup informacionom sistemu i mogućnost unosa, izmene i upotrebe podataka;
4. da svako lice koje ima pristup radnoj stanici xxxx da ima korisničko ime i šifru i dostupnost samo funkcijama koje su neophodne za vršenje posla tog lica, s xxx da jedno korisničko ime i šifru može da koristi samo jedno lice;
5. da se u informacione sisteme unose samo podaci koji su odobreni na način utvrĐen aktima
društva;
6. da su u informacione sisteme uneti svi podaci xxxx je unos odobren i
7. da se redovno vrši provera tačnosti unetih podataka.
Izvodi iz infomacionih sistema Društva moraju da nose datum i vreme sastavljanja i overu ovlašćenog lica.
Član 54.
Društvo je dužno da xxxxxx, primenjuje i redovno ažurira mere koje će osigurati kontinuitet poslovanja informacionog sistema, a naročito:
1. zaštitu sistema hardverskim i softverskim rešenjima, pouzdanim sistemima za neprekidno napajanje, rezervnim telekomunikacionim vezama i uređajima i
2. pouzdanost informacionog sistema:
- formiranjem istovremeno duplih podataka na serverima i obezbeđenjem rezervnog servera i
- sačinjavanjem najmanje dve kopije podataka na kraju svakog radnog xxxx, pri čemu se jedna kopija xxxx u službenim prostorijama, a druga kopija na drugoj lokaciji.
Društvo je dužno da xxxxxx, primenjuje i redovno ažurira mere koje će osigurati kontinuitet poslovanja u vanrednim okolnostima, a koje uključuju blagovremeno uspostavljanje funkcija i pristupa informacijama i blagovremeni nastavak pružanja usluga ako, u vanrednim okolnostima, nije moguće nesmetano poslovanje.
Član 55.
Društvo je dužno da propiše, primenjuje i redovno ažurira računovodstvene procedure koje omogućavaju blagovremeno dostavljanje finansijskih izveštaja, a koji odražavaju istinit i veran prikaz finansijske situacije društva i koji su u skladu sa važećim računovodstvenim standardima i pravilima.
Društvo je dužno da vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izveštaja, sprovodi u skladu sa
Zakonom i zakonom kojim se uređuje računovodstvo.
XIV FILIJALE DRUŠTVA
Član 56.
Društvo može osnivati filijale u zemlji i inostranstvu.
Društvo je dužno da Komisiji podnese zahtev za dobijanje prethodne saglasnosti radi osnivanja filijale u
drugoj državi.
Komisija bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 1 ovog člana, a uz njega se podnosi dokaz da nadležna xxxx xxxxx države dozvoljavaju Društvu pružanje investicionih usluga i obavljanje aktivnosti u toj državi.
Društvo može obavljati delatnosti i u okviru delova Društva koji nemaju status pravnih lica, ali imaju određena ovlašćenja u pravnom prometu, poseban obračun rezultata poslovanja i poseban podračun - ako ti delovi ispunjavaju uslove za obavljanje delatnosti Društva.
Odredbe Pravila poslovanja i Zakona o davanju dozvole za obavljanje delatnosti Društva shodno se
primenjuju na davanje dozvole za obavljanje tih delatnosti u delu Društva.
XV ADEKVATNOST KAPITALA I UPRAVLJANJE RIZICIMA
Adekvatnost kapitala
Član 57.
Društvo dužno je da u svom poslovanju obezbedi da njegov kapital uvek bude u visini koja nije manja od minimalnog iznosa kapitala propisanog odredbama Zakona.
U slučaju da kapital Društva padne ispod minimalnog iznosa kapitala propisanog odredbama Zakona, Komisija će Društvu naložiti da u određenom periodu otkloni odstupanja, odnosno izreći neku od nadzornih mera propisanih odredbama Zakona.
Kapital Društva čini zbir osnovnog kapitala, dopunskog kapitala I i dopunskog kapitala II, kao i drugih oblika
kapitala umanjen za odbitne stavke u skladu sa aktom Komisije.
Komisija propisuje način izračunavanja kapitala i adekvatnosti kapitala Društva, kao i iz kog dela se
pokrivaju pojedine vrste rizika.
Član 58.
Kapital Društva xxxx biti veći ili jednak zbiru kapitalnih zahteva za tržišne rizike, kreditni rizik i operativni
rizik.
Kapital Društva ne sme biti manji od jedne četvrtine opštih troškova iz prethodne poslovne godine. Komisija propisuje način izračunavanja kapitalnih zahteva za upravljanje pojedinim vrstama rizika,
naročito uzimajući u obzir vrste investicionih usluga i aktivnosti koje obavlja Društvo.
Član 59.
Društvo je dužno da, u skladu sa aktom Komisije, podnese izveštaj Komisiji o svakom padu kapitala Društva ispod nivoa propisanog Zakonom i članom 58. ovih Pravila poslovanja, kao i da u izveštaju navede konkretne činjenice i okolnosti koje su dovele do pada kapitala Društva ispod tog nivoa.
Nivoi kapitala iz stava 1. ovog člana ne mogu preći 120% propisanog kapitala Društva u skladu sa Zakonom,
članom 58. ovih Pravila poslovanja i akta Komisije.
Komisija može zahtevati od Društva, ukoliko ne dostiže kapital iz stava 1. ovog zakona, odnosno ukoliko kapital padne ispod propisanog nivoa, da odmah prestane sa pružanjem investicionih usluga i obavljanjem aktivnosti brokersko-dilerskog društva za koje Društvo ne ispunjava obavezu adekvatnosti kapitala i može mu naložiti da:
1. odmah preduzme mere za obezbeđenje kapitala iznad nivoa propisanih stavom 1 i 2 ovog člana;
2. ograniči svoje investicione usluge i aktivnosti na način koji odredi Komisija sve dok se ne dostignu ili pređu propisani nivoi i
3. dostavi Komisiji blagovremene izveštaje o iznosu kapitala Društva dok se ne dostignu ili preĐu propisani nivoi.
Upravljanje rizicima
Član 60.
Kapital Društva xxxx uvek da odgovara iznosu kapitala koji je potreban za pokriće njegovih obaveza i mogućih gubitaka zbog rizika xxxxxx xx Društvo izloženo u svom poslovanju i kako se ne bi nanela šteta klijentima ili učesnicima u transakcijama sa Društvom.
Društvo je dužno da izračunava iznos kapitala, rizike i izloženost na način koji je propisan aktom Komisije. Upravljanje rizicima xx xxxx radnji i metoda za utvrđivanje, merenje, praćenje rizika, uključujući i
izveštavanje o rizicima xxxxxx xx Društvo izloženo ili bi moglo biti izloženo u svom poslovanju.
Društvo identifikuje, meri i procenjuje rizike xxxxxx xx izloženo u svom poslovanju i upravlja xxx rizicima.
Društvo će propisati procedure za identifikovanje, merenje i procenu xxxxxx, xxx i upravljanje rizicima, a u skladu sa propisima, standardima i pravilima struke, koji sadrže:
1. odredbe kojima se obezbeđuje funkcionalna i organizaciona odvojenost aktivnosti upravljanjarizicima i redovnih poslovnih aktivnosti Društva;
2. procedure za identifikovanje, merenje i procenu rizika;
3. procedure za upravljanje rizicima;
4. procedure kojima se obezbeđuje kontrola i dosledna primena svih unutrašnjih procedura
Društvau vezi sa upravljanjem rizicima;
5. procedure za redovno izveštavanje uprave Društva i Komisije o upravljanju rizicima.
Društvo je dužno da uspostavi stabilan sistem upravljanja koji podrazumeva jasnu organizacionu strukturu sa definisanim, transparentnim i usklađenim opisima dužnosti, efikasnim merama za identifikovanje, upravljanje, praćenje i izveštavanje o rizicima i velikoj izloženosti ili potencijalnoj izloženosti, kao i adekvatne mehanizme unutrašnje kontrole, uključujući adekvatne administrativne i računovodstvene procedure.
Procedure upravljanja rizicima iz stava 5 ovog člana nalaze se u prilogu 3. ovih Pravila poslovanja i
predstavljaju njihov sastavni deo.
Član 61.
Procedure Društva iz prethodnog člana, obuhvataju sve vrste rizika xxxxxx xx Društvo izloženo u svom
poslovanju, a naročito:
1. tržišni rizici;
2. kreditni rizik;
3. rizik likvidnosti;
4. operativni rizici i
5. rizici izloženosti prema jednom licu ili grupi povezanih lica.
Tržišni rizici
Član 62.
Tržišni rizici su: xxxxx xxxxxxx cene, xxxxx izmirenja obaveza i xxxxx xxxxx ugovorne strane, rizik
prekoračenja dopuštenih izloženosti, valutni rizik i xxxxx xxxxx.
Xxxxx xxxxxxx cene xx xxxxx gubitka koji proizilazi iz promene cene finansijskog instrumenta ili, u slučaju
izvedenog finansijskog instrumenta, iz promene cene osnove iz koje proizilazi taj instrument. Xxxxx xxxxxxx cene deli se na:
1. opšti xxxxx xxxxxxx cene xx xxxxx gubitka koji proizilazi iz promene cene finansijskog instrumenta usled promene visine kamatnih xxxxx ili većih promena na tržištu kapitala nezavisno od bilo koje specifične karakteristike tog finansijskog instrumenta i
2. specifični xxxxx xxxxxxx cene xx xxxxx gubitka koji proizilazi iz promene cene finansijskog instrumenta usled činjenica u vezi sa izdavaocem odnosno, u slučaju izvedenog finansijskog
instrumenta, činjenica u vezi sa izdavaocem osnovnog finansijskog instrumenta.
Rizik izmirenja i xxxxx xxxxx ugovorne strane su rizici gubitka koji proizilaze iz neispunjavanja obaveza druge ugovorne strane na osnovu pozicija iz knjige trgovanja.
Valutni rizik xx xxxxx gubitka koji proizilazi iz promene kursa valuta. Xxxxx xxxxx xx xxxxx gubitka koji proizilazi iz promene cene robe.
Društvo je dužno da izradi i primenjuje odgovarajuće politike i postupke merenja i upravljanja svim značajnim elementima i efektima tržišnih rizika.
Kreditni rizik
Član 63.
Kreditni rizik xx xxxxx gubitka koji nastaje zbog neispunjavanja novčane obaveze nekog lica prema Društvu. Društvo je dužno da kreditni rizik identifikuje, meri i procenjuje prema bonitetu klijenta i njegovoj
urednosti u izvršavanju obaveza prema Društvu, kao i prema kvalitetu instrumenata obezbeđenja potraživanja Društva.
Društvo je dužno da izradi i primenjuje odgovarajuće politike i postupke za upravljanje kreditnim rizikom.
Rizik likvidnosti
Član 64.
Rizik likvidnosti xx xxxxx mogućnosti nastanka negativnih efekata na finansijski rezultat i kapital Društva
usled nesposobnosti tog društva da ispunjava dospele obaveze.
Društvo je dužno da izradi i primenjuje politike i postupke kontinuiranog merenja i upravljanja rizikom likvidnosti, da redovno proverava ispravnost postavki na xxxxxx xx zasnovan sistem za upravljanje rizikom likvidnosti, da upravlja tekućim i budućim novčanim prilivima i odlivima, kao i da usvoji planove postupanja u situacijama krize likvidnosti.
Operativni rizik
Član 65.
Operativni rizik xx xxxxx gubitka zbog grešaka, prekida ili šteta koje mogu da nastanu usled neadekvatnih internih procedura, postupanja lica, sistema ili spoljnih događaja, uključujući i rizik izmene pravnog okvira.
Društvo je dužno da izradi i primenjuje odgovarajuće politike i postupke za merenje i upravljanje operativnim rizikom, uključujući i događaje koji nisu česti, ali imaju značajan uticaj i da odredi šta čini operativni rizik u smislu tih politika i postupaka.
Društvo je dužno da usvoji plan za slučaj nepredviĐenih okolnosti i plan kontinuiteta poslovanja kojima se osigurava kontinuitet poslovanja i ograničavanje gubitaka u slučajevima značajnijeg narušavanja ili prekida poslovanja.
Rizik izloženosti Društva
Član 66.
Izloženost Društva prema jednom xxxx xx ukupan iznos potraživanja koja se odnose na to lice ili grupu povezanih lica (krediti, ulaganja u dužničke hartije od vrednosti, vlasnički ulozi i učešća, izdate garancije i avali i slično).
Grupa povezanih lica, u smislu stava 1 ovog člana, su dva ili više pravnih ili fizičkih xxxx xxxx, ako se suprotno ne dokaže, predstavljaju jedan rizik za Društvo i:
1. jedno od tih lica ima posrednu ili neposrednu kontrolu nad drugim licem;
2. međusobno su povezana na način da postoji velika verovatnoća da usled promene poslovnog i finansijskog stanja jednog xxxx xxxx doći do promene poslovnog i finansijskog stanja drugog lica, a između njih postoji mogućnost prenosa gubitka, dobiti ili kreditne sposobnosti i
3. međusobno su povezana kao članovi porodice.
Rizik prekoračenja dozvoljenih izloženosti xx xxxxx gubitka zbog prekoračenja izloženosti prema jednom
licu ili grupi povezanih lica na osnovu pozicija iz knjige trgovanja.
Velika izloženost riziku Društva prema jednom licu ili grupi povezanih lica jeste izloženost u iznosu od 10% ili više kapitala Društva.
Najveća dozvoljena izloženost riziku Društva prema licu ili grupi povezanih lica ne sme preći 25% kapitala Društva.
Ukoliko izloženost riziku Društva prelazi navedena ograničenja, Društvo je dužno da o iznosu ovakve izloženosti odmah obavesti Komisiju u skladu sa odredbama Zakona.
Posle izvršene procene, Komisija može dati Društvu ograničen rok za usklaĐivanje sa predviĐenim
ograničenjima.
Ukupna izloženost riziku Društva prema licima iz odredbe člana 44. ovih Pravila poslovanja ne sme da
pređe 50% kapitala Društva.
Zbir ukupnih izloženosti riziku Društva ne sme da pređe 800% kapitala Društva.
XVI LIČNE TRANSAKCIJE
Član 67.
Lična transakcija je transakcija sa finansijskim instrumentom koju izvrši relevantno lice delujući van delokruga aktivnosti koje obavlja kao relevantno lice ili xxxx xx izvršena za račun relevantnog lica, lica sa xxxxx xx relevantno lice u rodbinskoj vezi ili sa kojim xx xxxxxx povezano u smislu Zakona ili xxxx xxxx je
odnos sa relevantnim licem takve prirode da relevantno lice ima neposredan ili posredan materijalni interes od rezultata transakcije, a koji nije provizija ili naknada za izvršenje transakcije.
Društvo je dužno da zabrani relevantnom licu da obavlja sledeće aktivnosti:
1. da zaključuje lične transakcije ukoliko:
- to uključuje zloupotrebu ili otkrivanje insajderskih ili drugih poverljivih informacija koji seodnose na klijenta ili transakcije s klijentom ili za račun klijenta i
- je zaključivanje takve transakcije u sukobu ili je verovatno da xx xxxx u sukob sa obavezama Društva;
2. da savetuje ili nagovara drugo lice na zaključivanje transakcije sa finansijskim instrumentima, na način koji prelazi ovlašćenja relevantnog lica ili nije propisan ugovorom o pružanju usluga;
3. da otkriva drugom licu bilo koje informacije ili mišljenja, osim u okviru redovnog ovlašćenja ili u okviru ugovora o pružanju usluga, ako relevantno lice zna, ili bi trebalo znati, da će takvo postupanje uticati na to drugo lice da:
- zaključi transakciju s finansijskim instrumentima i
- savetuje ili nagovara treće lice na zaključivanje takve transakcije.
Član 68.
Društvo je dužno da xxxxxx, primenjuje i redovno ažurira odgovarajuće mere kojima se sprečava
preduzimanje zabranjenih aktivnosti xx xxxxxx relevantnog lica koje:
1. učestvuje u aktivnostima koje mogu dovesti do sukoba interesa ili
2. na osnovu aktivnosti koju obavlja u ime, odnosno za račun Društva, ima pristup insajderskim ili drugim poverljivim informacijama koje se odnose na klijenta ili na transakcije sa klijentom ili za račun klijenta.
Društvo je dužno da obezbedi da:
1. su sva relevantna lica Društva upoznata sa zabranjenim aktivnostima i merama Društva u vezi sa
ličnim transakcijama i odgovarajućim obaveštavanjima;
2. je odmah obavešteno o svim ličnim transakcijama;
3. kada poverava poslove drugom licu, pružalac usluga vodi evidenciju ličnih transakcija relevantnihlica pružaoca usluge i da, na zahtev, odmah dostavi Društvu informacije o ličnim transakcijama i
4. se vode evidencije o svim ličnim transakcijama, a koje moraju uključivati sva odobrenja ili zabrane u vezi sa ličnim transakcijama.
Član 69.
Odredbe ovih Pravila poslovanja o ličnim transakcijama se ne odnose na:
1. transakcije koje su izvršene u okviru usluge upravljanja portfoliom relevantnog lica, ukoliko između tog lica i onog koje je ovlašćeno da upravlja portfoliom ne postoji prethodna komunikacija u vezi sa xxx transakcijom;
2. lične transakcije sa investicionim jedinicama u otvorenim investicionim fondovima ukoliko relevantno lice i svako drugo lice, za xxxx račun je transakcija izvršena, nije uključeno u upravljanje navedenim subjektom.
Stav 1 ovog člana se odnosi i na lica sa xxxxxx xx relevantno lice u rodbinskoj vezi ili sa kojim xx xxxxxx povezano.
XVII VOĐENJE I ČUVANJE POSLOVNE DOKUMENTACIJE
Član 70.
Društvo je dužno da vodi elektronsku evidenciju i dokumentaciju o svim uslugama i transakcijama koje je izvršilo na način xxxxx xx moguće sprovoditi nadzor poslovanja Društva, a naročito nadzor poštovanja njegovih obaveza prema klijentima.
Društvo je dužno da:
1. obezbedi ažurnost evidencija;
2. mogućnost provere toka pojedinog posla u svakom trenutku;
3. odvojenost dokumentacije o poslovanju sa pojedinim klijentima od dokumentacije o poslovanju sadrugim klijentima i dokumentacije o sopstvenom poslovanju;
4. obezbedi zaštitu od neovlašćenog pristupa i mogućih gubitaka i
5. da, u slučaju kada se transakcije izvršavaju u ime klijenta, evidencije sadrže sve podatke i pojedinosti u vezi sa identitetom klijenta, kao i podatke propisane zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma.
Član 71.
Društvo je dužno da, svu dokumentaciju i evidencije o svim uslugama i transakcijama koje je izvršilo za sopstveni račun ili u ime klijenta, xxxx najmanje 5 (pet) xxxxxx nakon isteka poslovne godine na koju se ti podaci odnose.
Poslovnu dokumentaciju u kojoj su uređena međusobna prava i obaveze Društva i klijenta, Društvo je dužno xx xxxx najmanje 5 (pet) xxxxxx po isteku poslovne godine u kojoj je raskinut ugovorni odnos s klijentom, odnosno u kojoj Društvo na drugi način prestalo da pruža usluge klijentu.
Društvo je dužno xx xxxx evidencije i poslovnu dokumentaciju u roku dužem od onog propisanog stavovima 1 i 2 ovog člana, ukoliko je to potrebno radi okončanja nadzora, odnosno sudskog spora.
Član 72.
Društvo je dužno da, evidencije i dokumentaciju o svim uslugama i transakcijama koje je izvršilo, xxxx xx