Во изработка на Студијата беа користени и искуствата на Консултанската компанија Necker од Германија, специјализирана за студии во делот на избраната технологија.

ОЦЕНА НА ВЛИЈАНИЕ НА ОБЈЕКТОТ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ОПШТИНА РАДОВИШ

Прочистителна станица за отпадни води Град Радовиш

Договорен орган : Општина Радовиш Корисник : Општина Радовиш

Скопје , 08.02.2013 година

„Прочистителна станица за третирање на отпадни води за град Радовиш, општинско ниво, Република Македонија.

Договор бр.: 03 – 32 /8 од 23.01.2013 година.

Студијата за оценка на влијанието врз животната средина (ОВЖС) за Прочистителната станица за отпадни води во град Радовиш (ПСОВ) ја изработи Консултанската компанија Енвиро- Ресурси ДОО - Скопје.

Експертски тим :

Дипл. економист. Xxxxx Xxxxxxxxxx

Проф.Д-р. Xxxxxx Xxxxxxxxxx

Проф. Д-р. Xxxxxxx Xxxxxxxx

М-р. дипл. инж.геолог Xxxxx Xxxxxxxxx

Проф.Д-р. Страхиња Трпески

Дипл.технолог Xxxxxxx Xxxxxxxx

Дипл.архитект Xxxxx Xxxxxxx

Дипл.хидро инж. Xxxxxxx Xxxxxxxxx Дипл. инж. за животна средина Xxxx Xxxxxxxxxxx Дипл. инж. за животна средина Xxxx Xxxxxxxxxx

Во изработка на Студијата беа користени и искуствата на Консултанската компанија Necker од Германија, специјализирана за студии во делот на избраната технологија.

Локални акроними

ОВЖС Оценка на влијание врз животната средина

СОВЖС Студија за оцена на влијание врз животната средина ПСОВ Прочистителна станица за отпадни води

МЖСП Министерство за животна средина и просторно планирање УЖС Управа за животна средина

ГУП Генерален урбанистички план ЕAOD Extended Aeration Oxidation Ditches PF Plug Flow

МLSS Суспендирани материи

IFAS INTEGRRIRANI FIXED-FILM ACTIVATED SLUDGE

МBR ПОТОПЕНИ МЕМБРАНСКИ РЕАКТОРИ MBRR MOVING BED BIOLOGICAL REACTORS FBBR БИО – ФИЛМ РЕАКТОР

ALBR AIRLIFT BIOFILMРЕАКТОР

SBR SЕQUENCING BATCH REACTORS

НП НУТРИТИЕНТИ

ПП Противпожарна

ФИРЕ	Фактор Информативен Ретривал (US EPA)
ИОС	Испарливи органски соединенија
НДТ	Најдобри достапни техники
PM10	Честички со дијаметар помал од 10 μм (микрометри)
PM 2,5	Честички со дијаметар помал од 2,5 μм (микрометри)
ЛЕАП	Локален Еколошки Акционен План
БПК	Биолошка потрошувачка на кислород
НИП	Национален Инвентар на Полутанти (Загадувачи)
МДК	Максимално Дозволени Концентрации
ДТК	Дистрибутивно Телекомуникациска Канализација

Глава 1

СОДРЖИНА

НЕТЕХНИЧКИ КРАТОК ПРЕГЛЕД

ГЛАВА 1

1.ВОВЕД 8

1.1.Општо 8

1.2 Надлежен орган 9

1.3 Опфатени активности и испитувања 9

1.4 Правна регулатива 11

1.5 Краток преглед на ОВЖС 17

1.6 Предлог 18

1.7 Набавка 18

1.8 Алтернативи: Без преземање на мерки 19

1.9 Квалитет на вода 19

1.10 Население 20

1.11 Xxxxx и фауна 20

1.12 Почви и геологија 21

1.13 Миризба 22

1.14 Xxxxxx и вибрации 22

1.14.1 Бучава 22

1.14.2 Вибрации 23

1.15 Предел 23

1.16 Сообраќај 24

1.17 Население и комерцијална/индустриска активност 24

1.18 Клима 25

1.19 Културно наследство/археологија 25

1.20 Проценка на опасности 26

1.21 Содејство на горните аспекти 26

1.21.1.Општо 26

1.22 Мониторинг 26

1.23 Заклучок 27

НЕТЕХНИЧКИ КРАТОК ПРЕГЛЕД

1 ВOВЕД

1.1. Општо

Според законодавството на ЕУ не – техничкиот дел е даден, како дел од процесот на Оцената на влијанието на животната средина (ОВЖС) со цел да обезбеди јавноста да биде запознаена и свесна за последиците по животната средина од одлуката дали да се дозволи реализација на еколошкиoт проект.

Не – техничкото резиме е кратко и едноставно, но не изоставува и потценува ниедно споредно влијание. Според тоа вклучени се сите значителни влијанија.

Техничките термини, кратенките и жаргоните се изоставени од главните цели на процесот на ОВЖС со цел да се обрне внимание на јавноста на важните еколошки влијанија од проектот.

Како надополнување на информациите од резимето за проектот и неговото влијание на животната средина, не – техничкото резиме содржи детали за контакт со надлежниот орган - Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП), до кого може да се достават коментари во временскиот период пропишан во ОВЖС.

1.2. Надлежен орган

Се замолуваат сите заинтересирани страни кои сакаат да искажат некои коментари во врска со ОВЖС на Прочистителната станица за отпадни води (ПСОВ) во Радовиш, да се обратат до надлежниот орган:

МИНИСТЕРСТВО ЗА ЖИВОТНА СРЕДИНА И ПРОСТОРНО ПЛАНИРАЊЕ

(МЖСПП)

Управа за животна средина ( УЖС )

Адреса: Булевар Гоце Делчев бр.18, (Зграда на МРТ),1000 Скопје Лице за контакт: Xxxxxx Xxxxxxxxxxx

Тел: x000 0 0000000

Email:xxxxxxx@xxxxx.xxx.xx

1.3. Опфатени активноси и испитувања

Текстот што следува претставува краток нетехнички преглед на Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина (СОВЖС), во врска со предлогот за изградба на ПСОВ, што ќе се лоцира на југоисточната страна од град Радовиш на околу 1,5 километри од централното градско подрачје, на десната страна по течението на Радовишка река.

Во рамките на активноста за анализа на состојбите од аспект на животната средина, во периодот Септември 2012– Јануари 2013 година во неколку наврати се реализира увид на лице место на локацијата и околината од страна на стручни лицаи се направи увид на постојната планска, проектна и техничка документација за капацитетот.

Исто така, се направи увид на студиите и документацијата со која располага општина Радовиш во делот на економскиот развој и состојби, демографските движења, социјалните карактеристики и постојните состојби со медиуми во животната средина, како основа која се има во предвид при изработката на СОВЖС.

Се направи и анализа на квантитетот и квалитетот на постојните отпадни води, анализа на најдобрите пракси во изборот на технологии за третман на отпадни води, со цел да се избере најкомпатибилна технологија согласно видот и квалитетот на отпадните води .

СО ИЗВРШЕНАТА ОВЖС, ВО ВРСКА СО ПРЕДЛОЖЕНИОТ ПРОЕКТ, А НА ОСНОВА НАВЕДЕНИТЕ АКТИВНОСТИ ОД СТРУЧНИТЕ ЛИЦА СЕ ИСПИТАА СЛЕДНИВЕ АСПЕКТИ :

o КВАЛИТЕТ НА ВОДАТА

o ПРЕДЕЛИ

o НАСЕЛЕНИЕ

o МАТЕРИЈАЛНИ ДОБРА

o ФЛОРА И ФАУНА

o КЛИМА

o ПОЧВА И ГЕОЛОГИЈА

o КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО/АРХЕОЛОГИЈА

o МИРИЗБА

o БУЧАВА И ВИБРАЦИИ

o МОНИТОРИНГ

Поцелосни детали на секој анализиран елемент од ОВЖС се вклучени во текстот на СОВЖС.

СОВЖС е подготвена во согласност со Регулативите на Европските заедници за ОВЖС и Законот за животната средина (Службен весник на РМ број 53/05, 81/05, 24/07, 159/2008, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 и 123/12), каде во поглавјето XI Оцена на влијанијата на определени проекти врз животната средина е дадена основата за спроведување на постапка за ОВЖС, а согласно Уредбата за определување на проекти и критериуми за потребата за изработка на оценка на влијанието на животната средина (“Службен Весник на РМ” бр 74/05 и 109/09).

1.4. Правна регулатива

Ова поглавје содржи преглед на законската регулатива која ја регулира правната рамка, што се имаше во предвид при изработката на ОВЖС, а со особен акцент на следните закони :

• Закон за водите (Сл. Весник на РМ бр. 87/2008, 6/2009, 161/2009, 83/2010, 51/2011 и 44/2012);

• Закон за локална самоуправа (Сл. Весник на РМ Бр.5/2002);

• Закон за животната средина (Сл.Весник на РМ бр. 53/2005, 81/2005, 24/2007, 159/2008, 83/2009, 48/2010, 124/2010, 51/2011 и 123/2012);

• Закон за квалитет на амбиентниот воздух (Сл. Весник на РМ бр. 67/2004, 92/2007, 35/2010 и 47/2011);

• Закон за заштита од штетна бучава во животната средина (Сл. Весник на РМ бр. 79/2007, 124/10 и 47/2011);

• Закон за заштита на природата (Сл. Весник на РМ бр. 67/2004, 14/2006, 84/2007, 35/2010, 47/2011, 148/2011 и 13/2013);

• Закон за управување со отпадот (Сл. Весник на РМ бр. 68/2004, 107/2007, 102/2008, 143/2008, 124/2010, 9/2011, 51/2011 и 123/2012);

• Закон за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води (Сл. Весник на РМ бр. 68/2004, 28/2006, 103/2008, 17/2011 и 54/2011 );

• Закон за финансирање на едниниците на локалната самоуправа (Сл.

Весник на РМ бр. 61/2004; бр. 96/2004; бр. 67/2007);

• Закон за експропријација (Сл. Весник на РМ бр. 33/1995, 20/1998, 40/1999, 31/2003 и 46/2005);

• Закон за шуми (Сл. Весник на РМ бр. 64/2009, 24/2011 и 53/2011);

• Закон за заштита на културното богатство (Сл. Весник на РМ бр.20/2004);

• Закон за судовите (Сл. Весник на РМ бр. 58/2006);

• Закон за градење (Сл. Весник на РМ бр. 130/2009, 124/10, 18/11, 36/11, 54/11, 13/12 и 144/12);

• Закон за општи административни работи (Сл. Весник на РМ бр. 38/2005);

• Закон за земјоделско земјиште (Сл. весник на РМ бр. 25/1998; 18/1999; 02/2004)

• Правилник за формата, содржината, постапката и начинот за изработка на извештајот за соодветноста на студијата за оцена на проектот врз животната средина (Сл. Весник на РМ бр. 33/2006);

• Правилник за дополнителните критериуми, начинот, постапката и надоместокот за вклучување и исклучување од листата на експерти за оцена на влијанието на проектот врз животната средина (Сл. Весникна РМ бр. 33/2006 );

• Правилник за содржината на барањата кои треба да ги исполнува студијата за оцена на влијанието на проектот врз животната средина (Сл. Весник на РМ бр. 33/2006);

• Правилник за формата, содржината, начинот и постапката за изработка на извештајот за соодветноста на студијата за оцена на влијанието на проектот врз животната средина, како и постапката за овластување на лицата од листата на експерти за оцена на влијанието на проектот врз животната средина, кои ќе го изготват извештајот ( Службен Весник на РМ бр. 33/2006);

• Уредба за определување на проектите и за критериумите врз основа на кои се утврдува потребата за спроведување на постапката за оцена на влијанието врз животната средина (Сл. Весник на РМ бр.74/2005);

• Уредба за определување на активностите за инсталациите за кои сеиздава интегрирана еколошка дозвола односно дозвола заусогласување со оперативен план и временски распоред заподнесување на барање на дозвола за усогласување со оперативенплан (Сл. Весник на РМ бр. 89/2005);

• Правилник за постапката за издавање дозвола за усогласување со оперативен план ((Сл. Весник на РМ бр. 4/2006);

• Правилник за постапка за добивање А - интегрирана еколошкадозвола (Сл.

Весник на РМ бр. 4/2006);

• Правилник за постапка за добивање Б - интегрирана еколошка дозвола (Сл.

Весник на РМ бр. 4/2006);

• Уредба за класификација на води (Сл. Весник на РМ бр. 18/1999);

• Уредба за категоризација на водотеци и езера (Сл. Весник на РМ бр.18/1999);

• Уредба за гранични вредности за нивоа и видови на загадувачки супстанции во амбиентниот воздух и прагови на алармирање, рокови за постигнување на граничните вредности, маргини на толеранција на гранична вредност, целни вредности и долгорочни цели (Сл. Весник наРМ бр. 50/2005);

• Правилник за максимална дозволена концентрација и квантитет надруги штетни материи кои можат да бидат испуштени во воздухот одиндивидуални извори на загадување (Сл. Весник на РМ бр. 3/1990);

• Нацрт правилник за условите, начинот и барањата за изработка на проект, изградба и оперативност на колекторскиот систем, комунален отпад, прочистителни станици како и техничките стандарди, параметри, стандарди на емисии и норми за квалитет на третманот, одлагање и третман на отпадни води, земајќи го предвид полнењето и методологијата за третман

на комуналните отпадни води кои се испуштаат во водните тела во чуствителните области.

• Дополнително, следниве директиви на ЕУ се земени предвид:

• Рамковна директива за води (2000/60 /EC) како дополнение на одлуката

2455/2001/ EC;

• 2003/4/EC: Директива на советот од 28. јануари 2003 за пристап на јавноста до информациите за животната средина;

• 2001/42/EC: Директива на советот од 27. јуни 2001 за оцена на ефектите од одредени планови и програми за животната средина;

• 1997/11/EC: Директива на советот од 3 Март 1997 дополнување на Директивата од 27 јуни 1985 за оцена на ефектите од одредени јавни и приватни проекти за животната средина;

• 1996/82/EC: Директива на советот за спречување и контрола на хавариите со присуство на опасни супстанции-SЕVESO II

• 2008/1/EC: Директива на советот од јануари 2008 која се однесува на интегрирано спречување и контрола на загадувањето;

• Директива која се однесува на третманот на урбаните отпадни води (91/271/ЕEC) како дополнување на Директивата 98/15/EC и Регулацијата (EC 1882/2003);

• Директива за заштита на водата од загадување предизвикано од нитрати од земјоделски извори (Директива за нитрати) (91/676/ЕEC) како амандман на Регулативата (EC) 1882/2003;

• Директива за квалитетот на водата наменета за конзумирање одстрана на човекот (Директива за вода за пиење) (98/83/EC) , како амандман на Регулативата (EC) 1882/2003;

• Директива за генерализација на вода за пиење (75/440/EC) , како амандман на Директивата 79/869/ЕEC и 91/692/ЕEC (повторно се појавува кај рамковната директива за води (2000/60/EC) од 22/12 2007;

• Директва за квалитетот на водата за капење (2006/7/EC) повторно се јавува кај Директивата 76/160/ЕEC;

• Директива за загадување на водите предизвикано од испуштањето на опасни супстанции (76/464/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC и 2000/60/EC (да се појави повторно во Рамковната директива за води) (2000/60/EC) како од 22/12 2013, со исклучок на Член 6, кој повторно стапи во сила од 22/12 2000);

• Директива за заштита на животната средина, искористување на милот добиен со прочистување на отпадните води (Директива за мил од отпадните води), (86/278/ЕEC);

• Директива за земање на примероци од вода за пиење (79/869/ЕEC), како амандман на Директивата 81/855/ЕEC и 91/692/ЕEC, и Регулацијата (EC) 807/2003 (повторно се појавува под Рамковната директива за води (2000/60/EC) и 22/12 2007;

• Директива за заштита на подземните води од загадување (80/68/ЕEC),како амандман на Директивата 91/692/ЕEC;

• Директива за испуштање на жива од хлор-алкалната индустрија

(82/176/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC;

• Директива за испуштање на кадмиум (83/523/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC;

• Директива за останати испуштања на жива (84/15/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC;

• Директива за испуштање на Хексахлороциклохексан (ХЦХ) (84/491/ЕEC),

како амандман на Директивата 91/692/ЕEC;

• Директива за листата на супстанции (86/280/ЕEC), како амандман на Директивите 88/347/ЕEC, 90/415/ЕEC и 91/692/ЕEC;

• Директива за квалитет на водата за рибници (78/659/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC и Регулацијата (EC) 807/2003;

• Директива за мекотели (школки) во водата (79/923/ЕEC), како амандман на Директивата 91/692/ЕEC.

Инвеститорот - општина Радовиш е во постојана комуникација со МЖСПП во врска со елаборацијата на ОВЖС и со цел да се создадат услови за изработка на целосна и детална ОВЖС. Во таа насока се користени и EU директивите, кои не беа регулирани во македонската регулатива и тоа:

· 1991/676/EEC: Council Directive concerning urban wastewater treatment, 21 May 1991;

· 1991/271/EEC: Urban Wastewater Directive, 12 December 1991;

· 1997/11/EC: Council Directive of 3 March 1997 amending Directive of 27 June 1985 onthe assessment of the effects of certain public and private projects on the environment;

· 2001/42/EC: Council Directive on the assessment of the effects of certain plans andprogrammes on the environment, 27 June 2001 и

· 2003/4/EC: Council Directive on public access to environmental information, 28 January2003.

Беа земени во предвид и Секторските начела за ОВЖС - ПСОВ за Град Скопје и Град Прилеп.

Xxxxxxx опис на процедурите за ОВЖС со посебен акцент на ОВЖС за станица за третман на отпадни води и одговорните власти за процедурите на ОВЖС се прикажани во ПРИЛОГ 1.

1.5. Краток преглед на ОВЖС

На основа претходно наведената правната регулатива за ОВЖС се употребува, како инструмент за имплементирање на еколошките нормативи и стандарди на проектот, како и за изградбата и работењето на ПСОВ. Барањето за изработка на ОВЖС е поднесено од страна на општина Радовиш до МЖСПП, кое донесува одлука по однос на потребата од изработка на ОВЖС и истата ја прифаќа и одобрува во рамките на процесот на добивање дозвола за имплементација на ПСОВ.

ОВЖС се осврнува на следните теми, како што е дефинирано во регулативата за ОВЖС:

• Опис на постојната животна средина;

• Опис на проектот вклучително и на изградбата и работата на ПСОВ;

• Регулативи и правни одредби;

• Идентификација на потенцијалните влијанија и соодветни мерки за ублажување :

- Влијание врз воздухот;

- Влијание врз водата ;

- Влијание врз почвата;

- Влијание врз биодиверзитетот;

- Влијание врз пределот;

- Влијание врз луѓето;

- Влијание врз природните и културните богатства;

- Други можни влијанија.

• Процена на ризикот по животната средина и

• Изнаоѓање на соодветни мерки за ублажување.

На основа доставениот допис од општина Радовиш до МЖСПП, ресорниот орган на управата надлежен за животната средина со Решение број 11-4017/2 од 19.06.2012 година ја утврди потребата од оцена на влијанието на проектот – ПСОВ во Радовиш и го утврди определи обемот на СОВЖС. Наведената студија, освен претходно наведените потребно е да опфати и:

- Геолошки и хидрогеолошки аспекти ;

- Влијанијата врз атмосферата;

- Визуелни аспекти;

- Биолошка разновидност;

- Кумулативни влијанија и

- Социо-економски аспекти.

Бидејки ПСОВ ќе биде со капацитет за прочистување на отпадни води кои одговараат на 25.000 еквивалент жители (ЕЖ), таа влегува во групата на проекти наведени во Анекс 1 од Одлуката за ОВЖС за кои треба да се изготвува ОВЖС (за ПСОВ проектирани за повеќе од 10.000 ЕЖ потребно е изготвување на ОВЖС).

1.6. Предлог

Се предлага да се изгради ПСОВ во град Радовиш. ПСОВ се проектира за временски период од 50 години за прифаќање на отпадните води од населението од градот и приградските населби.

Исто така, се предлага да се изгради нов пристапен пат.

Номиналниот капацитет на предложената ПСОВ ќе биде за 25.000 еквивалент жители. Капацитетот располага со тахнологија за третман на милта - отпадната мил што ќе се произведува во ПСОВ.

Постојната локација зафаќа површина од цца 1,2ha (вклучувајќи го и уредувањето на пределот). Изградбата и работењето на ПСОВ ќе се одвиваат во наведениот простор и граници.

1.7. Набавка

Се предлага да се користи образец на Договор за проектирање и изградба („жолта книга“ на FIDIC или еквивалентен) за изградба на ПСОВ во град Радовиш.

Спецификацијата и документацијата на договорот ќе вклучува барања за ефикасност на работата на капацитетот. Овие барања за ефикасност на

работатавклучуваат одреден опсег на барања, вклучувајќи ги и следниве, но без ограничување само на нив:

- Барања за процесот на третман на отпадната вода;

- Емисии во воздухот, вклучувајќи миризба и бучава;

- Барања за максималната основа и висина, за резервоарите и за објектите и

- Материјал за надворешно обложување на објектите .

1.8. Алтернативи - Без преземање на мерки

Алтернативата на непреземање на какви било мерки, т.е. без изградба на ПСОВ не е одржива , поради огромниот притисок врз животната средина што се врши на водните ресурсиво општина Радовиш. Продолженото испуштање на непрочистени отпадни води од инфраструктурната комунална мрежа во Радовишка река, како и опасноста за здравјето на населението во Радовиш ја наметнува неминовноста од изградба на ПСОВ .

1.9. Квалитет на водата

Отпадните води од фекалната канализација од урбаното подрачје на град Радовиш и приградските населби, се испуштаат без третман во речниот ресурс – Радовишка река, на место југоисточно надолу по течението на реката одалечено

1.5 километриод центарот на градот.

Според Уредбата за категоризација на водотеците и езерата, Радовишка река во делот каде се планира изградбата на ПСОВ е во Класа V (многу загадена хипертрофна вода).

Денес, Xxxxxxxxx река е под голем еколошки притисок, во поглед на нејзината оптовареност со нутриенти и во поглед на растворениот кислород и нема можност за прифаќање на понатамошни оптоварувања на загадување во однос на непрочистените отпадни води.

Елиминацијата на испуштањето на атмосферска вода контаминирана со фекална вода во Радовишка река во централното подрачје и во приградските населби ќе ја

зголеми маргината за прифаќање на дополнително оптоварување во водниотреципиент.

За да се постигнат стандардите за прифатлив квалитет на водата, ќе се бара висок степен на третман во ПСОВ.

1.10. Население

Една од основните цели за спроведување на проектот е што квалтитетот на животот на населението нема дасе намали напривремена или на трајна основа.

Предложената проект ќе иницира позитивно влијание во квалитот на живеењето на населението и ќе го подобри економкиот квалитет.

Примарна добивка е елиминацијата на здравствените ризици на локалното населениешто се предизвикуваат со испуштањето на непрочистена отпадна вода во Радовишка река, којаштотече низ центарот на градот и приградските населби.

Изградбата на ПСОВ ќе поттикне понатамошен станбен, комерцијален и индустриски развој, како и можност за рекреација во подрачјето. Но, таквиот развој може да има различни ефекти за животната средина. Сите овие ефекти со изградбата на ПСОВ може да се ублажат, а со тоа да се добие позитивно влијание во квалитетот на условите за живот на луѓето.

1.11. Флора и фауна

Беше спроведена оцена на xxxxxxx и фауната, која вклучи:

- Ревизија на постојната документација;

- Истражување на живеалиштата со вегетација на локацијата и на предложениот нов пристапен пат и

- Истражување и оцена на ниската вегетација во наведените области и теренски набљудувања на знаци од птици и цицачи.

Локацијата за предложената ПСОВ зафаќа, главно земјоделско земјиште со исклучок на делот кој граничи со брегот на Радовишка река. Притоа може да се

констатира дека локацијата е обработлива парцела на која во еден дел биле засадена индустриски и други култури, додека во другиот дел се среќаваат само треви (Senecio vulgaris), чичка (Carduus nutans), Glebionis segetum, обична булка (Papaver rhoeas), троскот (Andoropogon ischaemum), бодлика (Cirsium arvense, C. vulgare), глуварче (Teraxacum officinale), магарешки трн (Ondopodum acantfium) и ливадска трева (Poa spp.) наменета за пасење и одгледување на култури, покриена со декоративни, неавтохтони грмушки во западниот дел на локацијата и периферна вегетација составена од автохтони и неавтохтони видови на грмушки и дрвја.

Се предлага нов пристапен пат до ПСОВ на истата траса на постојната земјоделска патека.

Генерално, локацијата е со ниска еколошка вредност и не е опфатена со било каква прогласена заштитна зона. Не се потребни мерки за ублажување на флората и фауната во рамките на локацијата или крај предложениот нов пристапен пат.

1.12. Почви и геологија

Од геолошки аспект, алувијално-терасните наслаги на локацијата на ПСОВ и пошироко во Радовишко поле, претставуваат неврзани, растресити, слабо збиени карпести маси, од кои чакалите под хумуснираниот слој се одликуваат со мошне поволни носиви карактеристики, кои во услови на фундирање на објектите на ПСОВ ќе овозможат целосна стабилност.

Сите резервоари и цевки на локацијата ќе се конструираат според упатствата за најдобра практика со цел да се сведе на минимум ризикот од истекување и од прелевање. Несаканите излевања не можат да се ублажат во фазата на проектирање, но може да се ублажат со природна заштита на подпочвените слоеви.

1.13. Миризба

Ако капацитетот се операционализира и одржува согласно упутствата нема да продуцира емисија на миризба од постројките што би предизвикала било какво пореметување на животната средина и околината.

Аеробната биолошка редукција на органските соединенија произведува само вода и јаглен диоксид што е сосема индентично со метаболизмот кај луѓето и животните. Од ПСОВ излегува само пареа и азот. Јагленородниот двооксид oд технолошкиот процес оди во канализационата мрежа и допринесува за неутрализација на ефлуентот.

Процесот на примарно таложење нема да се преоптоварува.

Правилното функционирање на процесот на секундарно таложење ќе резултира во ниска вредност на БПК и целосно стабилизирана мил и висок процент на кислорот со што формирањето на соединенија со непријатна миризба се сведува на минимум односно се елиминира;

1.14.Бучава и вибрации

1.14.1. Бучава

Беше утврдено дека нивото на бучава ќе биде во рамки на пропишаните гранични вредности со македонското законодавство, односно со овој тип на технологија е пропишана бучава од 35dB(A) во растојание од 30 метри. И покрај тоа се препорачуваат постојани – континуирани мерки за ублажување, поради тивка рурална околина.

Стандардни мерки за ублажување, како што се избор на тивка опрема или акустична заштита, какопроектирани критериуми за бучавата согласно законски утврдените граници ќе се вградат во документите на договорот за новата ПСОВ. Овие вредности предложената технологија во целост ги исполнува.

1.14.2. Вибрации

ФАЗА НА ИЗГРАДБА

Во текот на фазата на изградба, вибрации може да се создаваат од работењето на опремата, градежната механизација и од работата на другите специјализирани градежни уреди. Изградбата ќе опфати период од цца 14 месеци и по завршувањето на изградбата на ПСОВ, истата ќе започне со работа следниот ден. Пробниот период опфаќа период од 12 месеци.

ФАЗА НА РАБОТА

Нема да се создаваат значителни вибрации во текот на работата на ПСОВ. Каде што е потребно, ќе се вгради изолација за вибрациите, со цел да се обезбеди, опремата што ќе се инсталира во близина да не пренесува вибрации до блиските куќи.

1.15. Предел

Ублажувањето на визуелното влијание беше внимателно разгледано во рамките на ограничувањата на објектот и сите аспекти на истото се соодветно одразени - опфатени во предлог планот и проектот со:

Концентрацијата на предложените градбени елементи ќе се фокусира на локацијата, каде што нивното визуелно влијание на пределот е најмало.

Постојната гранична вегетација, која обезбедува ефективна заштита на локацијата, се задржува во целост. Покрај тоа, оваа вегетација ќе се негува со цел да се постигне долгорочна заштита. Замената ќе се врши во фази, со цел во ниту еден период да не се изложат на деградација поголеми површини на објектот.

Трасата на предложениот нов пристапен пат е избрана со цел да се задржи во голема мерка, соседната вегетациска ограда која што ќе обезбеди ефективна заштита на патот и ќе помогне патот да се интегрира во пределот.

Предложените објекти ќе бидат обложени со сива облога, со цел визуелното влијание да се сведе на минимум;

Континурано просторот ќе се оплеменува со хортикултурно уредување и подигање на соодветни дрвни и жбунести видови.

1.16. Сообраќај

Иако прецизните детали за предложената нова ПСОВ, сé уште не се утврдени, се очекува дека најголем волумен насообраќај, што ќе се генерира од предложениот развој во периодите сомаксимален интензитет на сообраќајот во фазата на изградба наобјектот.

Изградбата на ПСОВ ќе опфати период од околу 14 месеци со дневно ангажирање на цца10 - 15 лица вработени на локацијата, а по завршувањето на изградбата на ПСОВ ќе започне со работа следниот ден. Пробниот период ќе опфати 12 месециод денот на изградбата и пуштање во функција на ПСОВ.

Во периодот на изградбата ќе има континуиран протек на сообраќај кон ПСОВ и треба да се забележи дека новиот пристапен пат треба да се изгради, пред да почнат работите на локацијата на ПСОВ. Со ова ќе се обезбедат услови,новиот пристапен пат да се користи за тешките возила.

Во деновите со интезивна работа, ПСОВ би можела да генерира просечно до 30

патувања со автомобили и апсолутен максимум од 25 камиони на ден.

Во текот на редовното работење, движењата на камионите вообичаено ќе се распореди во период од 8 часа, а најголем дел од автомобилскиот сообраќај ќе биде концентриран во утринските и вечерните часови со максимален интензитет на сообраќајот. Камионите што ќе се користат во врска со локацијата ќе бидат слични по големина и компатибилни на условите на проектот.

Се очекува најголем дел од камионитеповрзани со локацијата да имаат места на поаѓање и дестинација.

1.17. Население и комерцијална/индустриска активност

Предложената изградба на ПСОВ во Радовиш ќе го поттикне општествено -

економски развој на градот Радовиш и неговата околина преку воспоставување на

поволен економски амбиент,зголемување на вработеноста, намалување на економската миграција, растот на населението, раст на индустриската активност и развој на комерцијално - деловните активности. Таа ќе биде суштински дел на инфраструктурата во целото подрачје.

По завршувањето на ПСОВ, може да се очекуваат добивки во поглед на:

- Зголемена градежна активност во секторите за домување и индустрија;

- Зголемување во сродните комерцијални и услужни активности и

- Поголема вработеност во поширокиот регион.

1.18. Клима

Климатските карактеристики на подрачјето беа анализирани од страна на тимот на проектот, со употреба на метеоролошки податоци за областа на општина Радовиш добиени од Управата за хидрометеролошки работи. Се предвидува дека предложената изградба на ПСОВ во Радовиш,нема да има негативно влијание и промени на климата.

1.19. Културно наследство/археологија

Беше утврдено дека во опсег од 500 метри од предложената ПСОВ нема археолошки локалитети и нема веројатност објектот да наруши било какви археолошки остатоци или да има негативно влијание на најблискитерегистрирани културни/археолошки локалитети. Предложениот пристапен пат исто така, не укажува на површински траги на археолошка активност.

Не се бараат мерки за ублажување како дел од изградбата. Но, како и при секоја градежна работа, постои можност да се откријат наоѓалишта или подповршински археолошки содржини. Се препорачува во текот на прелиминарните земјени работи поврзани со изградбата на пристапниотпат да присуствува овластен археолог.

1.20. Процена на опасностите

Адекватната размена на знаење и обука е важен дел од проектот. Во рамките на реализацијата на проектот, персоналот на ПСОВ ќе биде обучен од страна на експерти со цел да бидат во можност да управуваат и да ја одржуваат ПСОВ професионално после фазата на оптимизација на ПСОВ. За оваа потреба согласно предложената технологија и нејзините карактеристики ќе биде доволно да се обучи само едно лице од Јавното комунално претпријатие, кое ќе биде задолжено за одржување на ПСОВ.

Во текот на евентуални прекини на работата на ПСОВ, операционализацијата и функционирањето на ПСОВќе се одржува и така ќе се елиминираат негативните влијанија на животната средина.

ПСОВ е проектирана да работи 24 часа дневно и 365 дена во годината. Прекините на работата на ПСОВ би биле многу ретки и краткотрајни (пр. при прекин со снабдувањето на електрична енергија). Инцидентите кои се важни по животната средина во фаза на изградбата на ПСОВ се предвидени и се превземени адекватни заштитни мерки со цел да се намали ризикот од негативното влијание по животната средина.

1.21. Содејство на горните аспекти

1.21.1. Општо

Сите фактори на животната средина се меѓусебно поврзани до одреден степен. Комбинација на две влијанија може да има поголем негативен ефект отколку збирот на истите две влијанија. Важно е да се координираат поединечните теми и да се испита целокупното влијание од предложениот развој.

На пример, луѓето, кога се предмет на анализа на СОВЖС,подлежат на влијанијата, директно или индиректно на предложениот развој. Кога има влијанија, предвидени се доволно мерки за ублажување,кои се евидентирани низ целата СОВЖС.

1.22. Мониторинг

Договорот за проектирање и изградба ќе ги пропише стандардите што се бараат за квалитетот на водата, бучавата и за миризбата во текот на изградбата, техничкиот прием и редовното работење и одржување. Елементот за работа и одржување во договорот ќе вклучува барање за значителен и континуиранмониторинг, со цел да се обезбедат условиПСОВ да ги постигнува бараните - пропишани стандарди.

Изведувачот е должен да обезбеди гаранции во врска со таквите барања. Ќе се наметнат финансиски казни доколку стандардот не е постигнат.

1.23. Заклучок

Тим од консултанти за животна средина, специјализирани во своите области, ја испитаа постојната животна средина и предлогот за изградба на ПСОВ и притоа не беа откриени негативни ефекти за животната средина.

Сепак, локалното население може да чувствува одредено вознемирување во текот на изградбата и во договорните документи ќе се предвидат мерки за ублажување (опишани во СОВЖС).

Барањата за мониторинг се во согласност со законската регулатива и ќе се применуваат за да се обезбеди придржување кон спецификацијата за ефикасност во работата. Се заклучува дека ПСОВ ќе има позитивно влијание на животната средина.

Целта на СОВЖС е идентификување на значајните влијанија врз животната средина, предизвикани од конструктивната и оперативната фаза на ПСОВ и предлагање мерки да се ублажат или избегнат негативните влијанија врз медиумите на животната средина.

Можните негативни влијанија врз животната средина кои треба да бидат анализирани се:

- Влијание врз воздухот;

- Влијание врз водата ;

- Влијание врз почвата;

- Влијание врз биодиверзитетот;

- Влијание врз пределот;

- Влијание врз луѓето;

- Влијание врз природните и културните богатства и

- Други можни влијанија.

Со имплементирањето на овој проект ќе се оствари позитивно влијание во насока на адекватно менаџирање со водните ресурси – отпадните води , подобрување на квалитетот на медиумите во животната средина и квалитетот на живеењето во целост, како и постигнување на подобра социо-економска клима (како основа за подобрување на економскиот амбиент, отварање на нови работни места за локалното население и зголемување на животниот стандард).

Глава 2

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

СОДРЖИНА

ГЛАВА 2

1. ВОВЕД 32

2. Опис на проектот 32

3. Локација 33

3.1. Преглед на оцена на алтернативните локации 33

3.2. Опис на избрана локација 36

4. ОПИС НА ТЕХНОЛОГИЈА 38

4.1. Елементи кои се респекираа при изборот на технологијата 38

4.2. Критериуми кои се имаа во предвид при изборот на технологија 38

4.3. Фактори кои се имаа во предвид при избор на технологијата 39

4.4. Алтернативни технологии 40

4.4.1. EXTENDED AERATION OXIDATION DITCHES 40

4.4.2. PLUG-FLOW (КОНВЕНЦИОНАЛНА ПОСТАПКА СО АКТИВНА

МИЛ ЗА ЕЛИМИНИРАЊЕ НА НУТРИЕНТИТЕ -N+P) 41

4.4.3. INTEGRRIRANI FIXED-FILM ACTIVATED SLUDGE (IFAS) 43

4.4.4. ПОТОПЕНИ МЕМБРАНСКИ РЕАКТОРИ (MBR) 45

4.4.5. MOVING BED BIOLOGICAL REACTORS (MBRR) 47

4.4.6. SЕQUENCING BATCH REACTORS ( SBR ) 49

4.5. РЕЗИМЕ НА АЛТЕРНАТИВНИТЕ ТЕХНОЛОГИИ 52

4.6. ЗАДОЛЖИТЕЛЕН ПРИСТАП ЗА ДОНЕСУВАЊЕ НА СТРАТЕШКИ

ОДЛУКИ ПРИ ИЗБОР НА ТЕХНОЛОГИЈА 53

4.7. ПРИЧИНИ ЗА ИЗБОР НА SBR ТЕХНОЛОГИЈАТА 55

4.8. ОПИС НА ТЕХНОЛОГИЈАТА И ОПРЕМАТА 64

4.9. Опис на техничка спецификација 66

4.10. Опис на процесот 67

4.11. Режим на работа 70

4.12. Осигурување од пореметувања 72

4.13. Техничка пресметка 72

4.14. СПЕЦИФИКАЦИЈА НА ОПРЕМАТА 77

5. ТЕХНИЧКИ ОПИС НА ОБЈЕКТИТЕ 89

5.1. Проценка на загрозеност 95

6. ОПИС НА МОМЕНТАЛНАТА СОСТОЈБА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА 101

6.1. Општ опис 101

6.2. Географски карактеристики 101

6.3. Рељеф 103

6.4. Геолошки, хидрогелошки и геоморфолошки карактеристики 104

6.4.1. Хидрогеолошки аспект 105

6.4.2. Геолошки аспект 105

6.4.3. Педолошки карактеристики 106

6.4.4. Алувијални почви 106

6.4.5. Колувијални делувијални почви (колувиум) 107

6.4.6. Рендзина 108

6.4.7. Кисело кафеавите почви 109

6.4.8. Светло кафеави шумски почви 109

6.4.9.Темно кафеави шумски почви 110

6.5. Климатски карактеристики 112

6.6. Ветрови на локацијата 115

6.7. Состојба со флората и фауната 116

6.8. Животински свет 120

6.9. Можни значителни влијанија 121

6.9.1. Можни значителни влијанија 121

6.10. ХИДРОЛОШКИ КАРАКТЕРИСТИКИ 121

6.11. ДЕМОГРАФИЈА 123

6.12. СООБРАЌАЈНИ И КОМУНИКАЦИСКИ ВРСКИ ВО ОПШТИНАТА 125

6.12.1. Сообраќајна инфраструктура 126

6.12.2.Средства за локален транспорт 126

6.12.3. Опис на енергетска инфраструктура 127

6.12.4.Телефонски сообраќај 127

7. EМИСИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА 128

7.1. ЕМИСИИ ВО АМБИЕНТАЛНИОТ ВОЗДУХ 128

7.1.1. За време на изградба 128

7.1.2. Мерки за ублажување 131

7.1.3. За време на работа 131

7.2. ЕМИСИИ ВО ВОДА 132

7.2.1. За време на изградба 132

7.2.2. За време на работа 132

7.2.2.1. Мерки за ублажување 132

7.3. ЕМИСИИ ВО ПОЧВАИ ПОДЗЕМНИ ВОДИ 133

7.3.1. За време на изградба 133

7.3.2. Мерки за ублажување 138

7.5. БУЧАВА 138

7.5.1. Влијанија во текот на изградбата 139

7.5.2. Влијанија во текот на работа 140

7.5.3. Мерки за ублажување 140

7.6. СОЗДАВАЊЕ НА ОТПАД 140

7.6.1. За време на изградба 140

7.6.2. Создавање на мил 141

7.6.2.1. Мерки за ублажување 142

7.6.3. Појави на мириси 142

7.5. МОНИТОРИНГ ПЛАН 143

ГЛАВА 3

8. ПРИЛОЗИ 148

ГЛАВА 4

ПРИЛОЗИ 156

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА 157

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЕТО ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

1. ВОВЕД

Прописите што се донесоа во македонското законодавство 2005 година, како и измените во 2009 година се во согласност со Директивата на ЕУ за оценка на влијанијата врз животната средина (85/337/EEЗ). Овие прописи ги утврдуваат видот и големината на објектите што се предмет на ОВЖС. СОВЖС се бара за ПСОВ со капацитет поголем од 10.000 еквивалентни жители (е.ж.).

Подготовката на ОВЖС е во согласност и со„Секторските упатства за ОВЖС – ПСОВ и Насоките за спроведување на постапка за утврдување на потребата за ОВЖС донесени од страна на Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП), како и дадениот опсег и ревизија во оценките на влијанијата врз животната средина.

2. Опис на проектот

Се предлага да се изгради ПСОВ за град Радовиш и приградските населби за опслужување на проектираното население, односно за предвидени 25 000 еквивалент жители, за комерцијалните,административните и индустриските оптоварувања од градот и приградските населби.

Во проектот се опфатени постројки за третман на отпадната мил што ќе сесоздава со технолошкиот процес во ПСОВ.

ПСОВ ќе биде изградена во согласност со важечките прописи на ЕУ и на македонското законодавство, вклучувајќи ја и Директивата на ЕУ за третман на урбани отпадни води (91/271/EEЗ).

3. Локација

3.1. Преглед и оцена на алтернативните локации

За да се дефинира најдобрата локација за ПСОВ разгледани беа следнитетри локации, кои беа оценувани според детални критериуми вклучително и оние од еколошки аспект.

Сите три локации се наоѓаат југоисточно од градот, низводно од Радовишка река на различна оддалеченост од централното градско подрачје и се протегаат на земјоделско земјиште во близина на сегашниот испуст.

Сите предложени локации го испуштаат третираниот ефлуент во истиот реципиент, Радовишка река низводно од сегашниот испуст.

Алтернатива 1 : Локација БЕЛА ЦРКВА

- Се наоѓа на одалеченост од цца 700 до 800 метра од границата на опфатот на Генералниот урбанистички план ( ГУП ) низводно од местото на сегашниот испуст;

- Најблиску е до градот, заради што нема потреба од изведба на додатен колектор;

- Најниска цена за изградба на потребната инфраструктурна мрежа;

- Најголема загрозеност на градот од евентуално загадување или мириси при прелевање на отпадните води од градската канализациона мрежа;

- Земјиштето е приватно;

- Не ги опфаќа фармите кои се на земјоделско земјиште јужно од градот;

- Не е во опфатот на евентуалното проширување на индустриската зона долж стариот пат Радовиш-Струмица и не би ги опфатила отпадните води;

- Не ги опфаќаотпадните води од селата Ораовица и Подареш;

- Водата може да се употребува за наводнување после нејзиниот третман и -

Рационално – економично искористување на водниот потенцијал.

Алтернатива 2: Локација ЧАТУМО

- Се наоѓа на одалеченост од 1,5километринизводно од границата на опфатот на Генералниот урбанистички план ( ГУП );

- Локацијата е избрана како најповолна со ГУП-от од 2002 година;

- Има изготвено Основен проект за изградба на колектор од сегашниот испуст до локацијата на ПСОВ;

- Зголемено чинење на изведба на потребната инфраструктурна мрежа во должина од 700 метри;

- Локацијата е во опфатот на евентуалното проширување на индустриската зона, долж стариот пат Радовиш-Струмица и би ги опфатила отпадните води;

- На доволна одалеченост од зоната на индивидуално живеење за да се анулираат можни загадувања или мириси при евентуално прелевање;

- Не може да ги опфати селата Ораовица и Подареш;

- Земјиштето е државно;

- Ги опфаќа фармите;

- Водата може да се употребува за наводнување после нејзиниот третман и

- Рационално – економично искористување на водниот потенцијал.

Алтернатива 3: Локација ЧАИР

- Се наоѓа на 2500 метри низводно од границата на опфатот на ГУП-от;

- Локацијата е најдалеку од градот;

- Зголемени трошоци за продолжување на колекторот и изградба на потребната инфраструктурна мрежа во должина од 1,7 километри;

- Доволно е далеку за да се анулираат можните загадувања или мириси при евентуално прелевање;

- Може да ги опфати селата Ораовица и Подареш;

- Потребна е да се изработи посебна студија во однос на чинење на колекторските системи од селата до ПСОВ;

- Потенцијална можност за изградба на мали ПСОВ-и;

- Земјиштето е приватно;

- Ги опфаќа фармите и

- Водата не може да се употребува за наводнување.

ТАБЕЛА ЗА ОЦЕНА ЗА ИЗБОР НА ЛОКАЦИЈА

Алтернативни критериуми за избор на локација
	Алтернатива 1	Алтернатива 2	Алтернатива 3
оддалеченост од градот од зони на живеење
опфатеност со урбанистички документи
сопственост на земјиште
искористеност на водите за иригација
трошоци за инфраструктуран мрежа
опфатеност на селски населби
опфатеност на фармите
економски аспект
прифатено од граѓаните

Легенда:

- Многу поволно

- Поволно

- Малку поволно

- Не поволно

3.2. Опис на избраната локација

Со Основниот проект се предлага решение за изградба на ПСОВ за град Радовиш и приградските населени места според Програмата на инвеститорот на локација

на КП

бр. 4357/2, југоисточно

од општина Радовишна

1,5 километри од

централното градско подрачје по течението на Радовишка река на десниот брег од водниот ресурс .

Урбанистичката парцела на која е предвидена изградба на ПСОВе со

површина од 1,2 хектара и е предвидена со ГУП(Слика бр.1) .

Слика бр. 1

Од сообраќаен аспект локацијата е непосредно со што е достапназа возила и за пешаци .

поврзана со пристапен пат,

Приклучоците за вода и инфраструктурна мрежа.

струја ќе се обезбедат со

поврзување на

градската

Одводот на отпадните води од градот и приградските населби преку колекторскиот систем се испушта во реципиентот Радовишка река.

На просторот околу предвидената локација на ПСОВ не постојат надземни и подземни инфраструктурни комунални инсталации.

4. ОПИС НА ТЕХНОЛОГИЈА

4.1.	Елементи кои се респектираа при изборот на технологијата:
-	Квалитетот на сировата отпадна вода;
-	Квалитетот на прочистената отпадна вода, зависно од карактеристиките на
-	приемникот на земјиштето и Подобноста на примената на постапката на прочистување на отпадните
	води;
4.2 .	Критериуми кои се имаа во предвид при изборот на технологијата:
-	Применливоста на процесот;
-	Применливиот обем на протокот;
-	Применливите варијанти на протокот;
-	Карактеристиките на суровата отпадна вода;
-	Инхибирачките состојки и состојките на кои не се делува;
-	Климатските карактеристики;
-	Димензионирањето на процесот врз основа на кинетиката на реакцијата или
-	критериумот на оптоварување на процесот; Димензионирањето на процесот врз основа на брзината на преносот на
-	масата или критериумот на оптоварување на процесот; Учинокот (резултатот) на процесот;
-	Тековите на отпадот од процесот;
-	Обработката на милот;
-	Ограничувачките фактори на околината;
-	Потребата од хемикалии;
-	Потребата од енергија;
-	Потребата од останатите ресурси (средства);
-	Потребата од работна сила;
-	Потребите врзани за работата и одржувањето на постројката;
-	Помошните процеси;
-	Доверливоста;

- Сложеноста;

- Компатибилноста;

- Адаптацијата (прилагодливоста);

- Економската анализа на животниот век на постројката x

- Расположливоста на земјиштето;

4.3. Фактори кои се имаа во предвид при избор на технологијата

Технологиите на прочистување кои ги претставуваме во оваа Студија даваат широк спектар на поистоветување на квалитетот на ефлуентот (отпадна вода после третманот). Наведените резултати, кои ги прикажуваме, покажуваат дека постојат неколку фактори кои мораат да се земат во предвид при изборот на технологијата за обработка на отпадната вода и тоа:

- Карактеристики на инфлуентот (влезна отпадна вода пред третманот за прочистување);

- Излезните граници наведени во дозволата;

- Доверба во третманот и доверба која е потребна за да се обезбедат услови за доследно да се постигнуваат параметрите од прочистувањето наведени во дозволата;

- Флексибилност и прилагодливост на системот;

- Оперативност на системот;

- Енергетска ефикасност;

- Капитални трошоци;

- Трошоци на погонот и одржувањето;

- Потенцијал за идни регулаторни мерки и

- физички ограничувања (големина на објектот, достапност на земјиштето итн.).

4.4. Алтернативни технологии

Видови на технологии:

4.4.1. Extended Aeration Oxidation Ditches;

4.4.2. Plug-flow ( конвенционална постапкасо активна мил за елиминирање на нутриентите - N+P);

4.4.3. Fixed-Film Activated Sludge (IFAS); 4.4.4.Потопени Мембрански Реактори (MBR); 4.4.5.Moving Bed Biological Reactors (MBBR) и 4.4.6. Sequencing Batch Reactors (SBR)

4.4.1. EXTENDED AERATION OXIDATION DITCHES

Процесот со активен мил SCWWTP е процес со проширена вентилација. EAOD е опремен со механички аератори, со потопени турбини.

Процесот се состои од два 8 m3 канали со наменски возводно подлабока аноксична зона во секој од каналите. Се состои од доток (проток) на инфлуентот во комбинација со враќање на активниот мил од базенот на секундарната фаза и делач на инфлуентот возводно од аноксичните базени. Хидрауличниот проток е поделен помеѓу двата процесни канали. Оксидационите канали се потенцијално способни за напредно отстранување на нутритиентите.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА ОКСИДАЦИОНИТЕ КАНАЛИ

Предности Недостатоци

Добро стабилизирана мил, помало производство на биолошки цврст дел

Голема површина заради длабочината на резервоарот

Може да ги постигне BOD, SS, вкупен азот и вкупно смалување на фосфорот, во завосност од дизајнот

Ниски F:M односи се можни

Ниски оперативни трошоци, барања и орджување

Бара повеќе енергија отколку аерацијата со конвенционалните Plug-flow третмани

Економичен процес за мали постројки Проширувањето на капацитетот е потешко

без да се додадт нови оксидациони канали

Постојано ниво на водата и континуирано празнење

Заради големиот волумен на базените и полниот дизајн, може да делува како резервоар за изедначување на инфлуентот и понатака да ги задоволи границите на ефлуентот

Во ефлуентот може да има повеќе отпадни суспендирани материи отколку во другите системи со активен мил

Аеросоли од механичката аерација и мечање

Тешко е да се изведе калибрирање на моделот на процесот и да се истражат идните сценарија за отстранување на нутритиентите

Може сигурно да се оствари отстранување на вкупниот азот помежу 6 и 8 mg/l, со тоа што распонот битно ќе зависи од биолошкиот дизајн

4.4.2. PLUG-FLOW (КОНВЕНЦИОНАЛНА ПОСТАПКА СО АКТИВНА МИЛ ЗА ЕЛИМИНИРАЊЕ НА НУТРИЕНТИТЕ -N+P)

Конвенционалниот систем со активен мил, првенствено се состои од биореактор за аерационен раст на суспендираната био-маса, одвојувањето на течноста од цврстиот дел (на пр. секундарен кларифиер), а со повратен проток за враќање на активниот мил. Конвенционалниот процес со активен мил се состои од аерирана зона, следи секундарно таложење, од кое активниот мил се рециклира назад во биореакторот. Во биореакторот,

микроорганизмите ги отстрануваат растворливите честички, органски материи. Секундарниот таложник ги издвојува помешаниот иквор и суспендираните материи (МLSS) од обработените отпадни води. Реакторите во Plag flow kонвенционалниот процес со активен мил се обично долги и тесни. Азотот (N) и фосфорот (P) се битни состојки на ќелиите. Со обзир на тоа, отстранувањето на нутритиентите се јавува секако во било кој систем на биолошкото прочистување, износот е зависен од количината на милот и на неговиот состав на хранливи материи. Конвенционалниот биолошки третман обично ќе отстрани околу 20 до 30 % од азотот и фосфорот за метаболичкиот раст. Очекуваната содржина на вкупниот азот и фосфор во ефлуентот се различни.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА КОНВЕНЦИОНАЛНИТЕ ПРОЦЕСИ СО АКТИВЕН МИЛ

Предности Недостатоци

Карактеристичен дизајн, предвидливи перформанси

Поголема површина од другите третмани

Познат дизајн и параметри Интензивна опрема

Флексибилни за иден развој

(унапредување)

Софистицирана работа

Може да се користи за разни апликации, упатства за шеми и големина на постројката

Изедначување не е потребно, ама се препорачува заради стабилнноста на процесот

Можен повеќекратен третман во поврзани конфигурации, можно е да се постигне напредно / подобрено отстранување на нутритиентите

Моделот не е специфично дизајниран за изедначување на инфлуентот. Процесот ќе ги третира крајните сатни протоци, ама не за подолго време

Може да се постигне повисоко ниво на отстранување на амонијакот, во однос на комплетните mix-процеси

Мала тежина (фини пердуви) на флокулите на милта, кои можда ќе бараат малку поголеми резервоари

4.4.3. INTEGRRIRANI FIXED-FILM ACTIVATED SLUDGE (IFAS)

Се состои од процес на системот со активен мил кој содржи fixed-film медиум во биореакторот. Fixed-Film медиумот овозможува раст на биофилмот во биореакторот, што ја зголемува количината на био-маса на располагање. Со зголемувањето на био-масата се зголемува отстранувањето на нутритиентите со минимално зголемување на големината на базените или земјаните површини. IFAS системот може да се наоѓа во аноксичната зона, аеробната зона или во двете. Секундарниот таложник и терцијарните филтрациски процеси сеуште се потребни со IFAS системот и наменети се слично како и кај конвенционалните и напредните системи со активен мил.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА INTEGRRIRANI FIXED-FILM ACTIVATED SLUDGE SYSTEM (IFAS) СИСТЕМИТЕ

Предности Недостатоци

Мала површина – може да се користи за рециклажа

Подобрено таложење на милта (смалување на милта, Индекс на физичкиот опсег)

Многу мал број на објекти, кои работат со оваа технологија

Зголемена потреба од куслород

Акумулација на пената

Стабилна нитрификација на ниски температури

Потребно е задржување во IFAS

медиумите

Зголемување на FLUX низ реакторот (на пр. помалце осетливи на оддржливите врвни вредности на протокот)

Енергетски интензивни, високи трошоци на работењето

Не се осетливи на плакнење Сопствена опрема (медиуми)

4.4.4. ПОТОПЕНИ МЕМБРАНСКИ РЕАКТОРИ (MBR)

Мембранските реактори (MBR) користат комбинација на порастот на суспензијата на активниот мил и процесот на одвојување со мембранска филтрација. Употребата на мембранските реактори станува се повеќе популарна од моментот на намалување на трошоците и на построгите барања за отпадните води. Благодарение на малите димензии, оваа технологија е оддржлива можност во случаите на ограничено расположиво земјиште, каде се соочува со строгите граници на нутритиентите или со доградување на капацитетот. Примери на други вообичаени апликации на MBR се ефлуентот на вода за повторна употреба и развој на сателитските постројки за обработка. MBR системот се состои од следните компоненти: биореактор со активен мил, процес со дувалки за воздух, мембрански реактор, мембрански дувалки, пумпа за поврат (враќање) на активниот мил и на отпадот на активниот мил од (био) пумпата.

Намена на реакторот со активен мил е ист како конвенционалниот процес со активен мил: користење на микроорганизми за отстранување на растворливите органски материи. Непосредно после биореакторот се мембранските реактори. Мембраните се потопени во композитниот (измешаниот)ликвор. Гравитацијата или ниските пумпи се користат за одвојување на пермеатот од материите на активниот мил. Дувалките се потребни во биореакторите заради барањата на процесите. Посебната група на дувалки е потребна во мембранските реактори за одржување на соодветната дебелина на милот (“торта”) на мембарнската површина. WS пумпите го транспортираат отпадниот мил од мембранските реактори, на опремата за ракување со цврстите материи.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА ПОТОПЕНИТЕ МЕМБРАНСКИ БИО-РЕАКТОРИ (МБР), ВО ОДНОС НА

КОНВЕНЦИОНАЛНИТЕ СИСТЕМИ СО АКТИВЕН МИЛ

Предности Недостатоци

Мала површина Поголем потрошок на капитал

Доследно, висок квалитет на отпадната вода, посебно за TSS

Поголем потрошок на енергија

Не е потребен таложник или филтер Трошоци за замена на мембраната

Еластични на флуктуација на оптеретувањето од седиментот

Поголеми барања за одржување

Висок степен на автоматизација Висок степен на автоматизација

Не е потребно таложење на милта Изведбата е осетлива на процесите од

претретманот

Кратко реакторско и хидраулично задржување

Некоја форма на изедначување на инфлуентот е задолжителна

Мембраните делуваат како позитивни бариери (граници)

Високи случувања на инфлуентот може да доведе до зголемување на одржувањето на мембраните

Хидраулично ограничен капаците низ мембраните

4.4.5. MOVING BED BIOLOGICAL REACTORS(MBRR)

Moving Bed Biological Reactors (MBBR) е процес во прилог на порастот на активниот мил, кој користи вештачки медиуми во пластичен носач во биореакторот, како би ги осигурале површините за раст на биофилмот. MBBR се класифицираат во групата на процеси кои се викаат „mobile bed“ биофилм реактор. Три врсти на реактори во оваа група се „fluidized bed“ био-филм реактор (FBBR), „Airlift biofilm“ реактор (ALBR) и „Moving bed bioreactors“ (MBBR). MBBR се карактеризираат по тоа што користат медиуми со ниска густина, кои се чуваат во движење со аерација или со помош на механички мешалици. Медиумите во FBBR се чуваат во раствор со помош на вода со висока брзина, додека ALBR користат гас или воздух, како би ги задржале во движење. Медиумите во MBBR се изработени од полиетилен и во форма на мали цилиндри, вкрстени од внатре, слично на пластичниот медиум и се користат во IFA системите.

Основната разлика помеѓу MBBR и IFA системите е што MBBR не гo вклучуваат повратокот (враќањето) на активниот мил. И двата система можат да се дополнително вградат во постоечките базени со активна мил. Овие системи примарно се користат за отстранување на растворените органски материи, како и кај нитрификацијата. Отпадните води од MBBR мораат да го поминат председиментациониот третман и мора да бидат придружени со таложни базени каде биофилмот се одвојува од третираната вода. Во принцип, подвижните медиуми даваат неколку предности, вклучувајќи ја способноста за контрола на дебелината на биофилмот, зголемување на ефикасноста на преносот на масата, смалување на затнувањето, како и осигуруваат висока површина за развој на биофилмот.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА

MOVING BED BIOLOGICAL REACTORS (MBRR)

Предности Недостатоци

Мала површина Поголема потреба за снага за аерација, зголемени оперативни трошоци

Може да се надогради на системите со активен мил, заради зголемување на капацитетот или за пголем квалитет на отпадните води

Поголема цена на медиумите

Рециркулација на био-масата не е потребна

Мора да ја задржува високата концентрација на кислородот

Висок квалитет на отпадните води во смисол на BPK и суспендираните материи

Зголемено ниво на предтретманот со фини Заслони

Процесот е осетлив на одржливите врвни сатни дотоци

Задолжителна замена на медиумите

4.4.6. SЕQUENCING BATCH REACTORS ( SBR )

За разлика од класичниот систем, системите на активен мил Sequencing Batch Reactor (SBR) постигнале и отсртанување на органските материи и седиментацијата во истиот реактор. Освен тоа, отпадните води не се испуштаат континуирано. Наместо тоа, отпадните води се вливаат во биореакторот во текот на периодот на полнење. Потоа, се покренува периодот на биолошка реакција, а после тоа и седиментација. Ефлуентот, после тоа се испушта од реакторот, а био-масата останува во состојба на мирување до следниот циклус. Тие пет чекори можат да бидат опишани како полнење, био-реакција, седиментација, испуштање и стоење. SBR системот може да се прилагоди, како би се постигнало отстранување на хранливите материи, постигнувајќи аеробни, анаеробни и аноксиски услови во истиот резервоар. SBR системите немаат секундарни таложници. Значи, земјишната површина кај SBR системите, општо земено е помала од конвенционалните системи.

ПРЕГЛЕД НА ПРЕДНОСТИТЕ И НЕДОСТАТОЦИТЕ НА

SЕQUENCING BATCH REACTORS (SBR )

Предности Недостатоци

Способност да се прилагоди времето на процесот преку PLC во реакторот за специфични фази на процесот (како што се аеробната, анаеробната, аноксија)

Испрекинат процес, поради што се јавува негативен ефект на наредните процеси

Висок квалитет на отпадните води кога работи исправно

Релативно големи реактори

Помала површина во однос на конвеционалните системи кои работат со активен мил

Напредно отстранување на нутритиентите

Нема секундарни таложници и RAS пумпи не се потребни

Дисконтинуираното празнење може да бара пост – егализација.

Може да се примени во широк распон на големината на постројките

Високи врвни протоци може да ја пореметат работата , поради што изедначувањето на инфлуентот треба да се размотрува во дизајнот

Сл. 2 Постројка (SBR)

Сл.3. Технолошка шема на (SBR)

4.5. РЕЗИМЕ НА АЛТЕРНАТИВНИТЕ ТЕХНОЛОГИИ

Уважувајќи на сите горе наведени факти и околности во кои тие се остваруваат, одлучувачко влијание на процесот за избор на технологијата на прoчистување на отпадните води за потребите на изработка на СОВЖС имаа следните елементи:

А. SBR (Sequential Batch Reactor) - Шаржен биореактор системите за прочистување на отпадните води се најчесто во примена. Последните 20-тина години развиено се и патентирани 100-тина постапки под тој општ назив, ама само неколку се со голем ефект на прочистување и со прифатливо ниво на инвестирање и одржливи оперативни трошоци.

Б. Најефективни постапки се оние кои преку користењето на опремата го осигурале процесот на прочистување , како копија на случувањата во природата;

В. Модерните верзии на SBR технологијата, како што е избраната, обезбедуваат во ист биореактор, биолошка редукција и ефикасно одстранување на нутритиентите (N, P);

Г. Свртувањето на внимание само на најниската цена на инвестицијата кај овие системи, го одвраќа интересот на крајните корисници од процесот и неговите крајни дострели (цели). Овој феномен на исклучиво користење на најниската цена на инвестицијата кај изборот на технологија за прочистување, создаде парадокс на пазарот и предизвика појава на многу стари и неефикасни технологии по цена на чинење на пазарот – прометот, нешто пониска од најновите технологии, а некогаш и поголема од нив. Овој парадокс често е поддржан и од изворот на финансирање и тоа преку наметнатите процедури и постапки на оценување (евалуација);

Д. Постројките со конвенционална технологија се градат во период од 36 месеци, а во полн погон доаѓаат дури по неколку години. Со лоша и неодржлива работа на

така изградената постројка (големи оперативни трошоци по м3 на ефлуент), корисникот се соочува дури после 3 до 4 години и тогаш повеќе не е во состојба ништо да поправи и

Ѓ. Крајниот резултат од примената на вакви технологии на ниво на државата е дека таа станува задолжена со огромни износи од странски кредити, а проблемот не е решен нити може разумно да се унапреди;

4.6. ЗАДОЛЖИТЕЛЕН ПРИСТАП ЗА ДОНЕСУВАЊЕ НА СТРАТЕШКИ ОДЛУКИ ПРИ ИЗБОР НА ТЕХНОЛОГИЈА

- Денес никој не гради капацитет од 1.106.667 EP (166.000m3/d) на една локација;

- Никој не гради конвенционална или SBR технологија со отворени базени во градско подрачје;

- „END-OF-PIPE“ е најскап начин на прочистување на отпадните води;

- Централно прашање е ТЕХНОЛОГИЈАТА на прочистување, а не градежните или хидро-работи;

- Пред одлуката за потребниот капацитет на прочистувачот треба да се извршат сите анализи и да се донесе програма за смалување на количината на отпадната вода и нејзината загаденост;

- По секоја цена е потребно да се одвојат атмосферската од отпадната вода;

- Потребно е да се изврши детална анализа на индустриските отпадни води, кои се планирааат да се прочистуваат заедно со комуналните отпадни води;

- Исто така е потребно да се одреди предтретман на индустриските отпадни води од прехрамбената индустрија, хемиската индустрија и другите кај кои се очекуваат специфични загадаувања, пред внесување во прочистувачот на комуналните отпадни води;

- Избраната технологија мора да ги задоволи сите барања на локалната клима со температури од -20C до +40C;

- Избраната технологија мора да ги задоволи строгите барања на бучава и мирис за изградба во урбаните средини. Биореакторот мора да ја осигура функцијата на биофилтерот за воздух на потенцијалниот неугоден мирис, посебно кај примарниот дел;

- Избраната технологија мора да има потенцијал за прочистување кој ќе биде во согласност со новите прописи;

- Избраната технологија мора да се разгледува во вкупниот процес на третманот од приемот на инфлуентот, механичкиот предтретман, секундарниот и терцијарниот третман, испуштањето на ефлуентот, UV (ултравиолетова) дезинфекција, како и на дополнителната стабилизација на милот и целосното собирање на стабилизираниот мил и цврстиот отпад собран во механичкиот предтретман. На примарниот дел, технологијата мора да осигура издвојување на маснотиите и дополнителен третман во биореакторот;

- Секоја идеја за постапна (фазна) изградба со механички предтретман или реализација само на механичкиот предтретман и секундарниот третман, а без одстранување на нутритиентите мора да се отфрли, од причина заради големата опасност за околината и потполното уништување на природниот реципиент;

- Задолжително е да се примени дополнителниот третман на милта OZON- Disintegartion заради значајна дополнителна редукција на количината на милта;

- Завршното собирање на милта треба да се спроведе преку употреба во земјоделството, компостирањето и дел со одлагање на одлагалиштето на цврст отпад;

- Избраната технологија во изградбата мора да ги има сите карактеристики на модуларно градење;

- Не смее да се дозволи предимензионирање на проектот, разредување на инфлуентот и користење на елементи од други технологии во постигнувањето на законските параметри;

- За количина на инфлуентот да се користи ЕU нормата од 0,150м3/ЕП, d.;

- Во вкупниот инвестициски проект (зафат), градежните работи, во однос на вредноста на елементите на технологијата на прочистувачот, не смее да премине 30%;

- Дел на работите во актуелниот договор мора да се доделат на локалната индустрија;

Сите активности на оваа инвестиција мораат да бидат концентрирани на:

- Технологијата на прочистување

- Потенцијалот на прочистување

- COD 3.000 (mg/l) – 125 (mg/l)

- BOD51.500 (mg/l) – 25 (mg/l)

- NH4

- P-Total

- Oils and Fats

- SS

- pH

- t

- Оперативни трошоци

- €/m3 ефлуент

- Одржлив годишен Буџет;

- Материјалите за изработка мораат да осигураат најмалку 30 годишно работење без посебни барања за одржување и

- Работите на одржувањето мораат да бидат ретки и со ниски трошоци.

4.7. ПРИЧИНИ ЗА ИЗБОР НА SBR ТЕХНОЛОГИЈАТА

Во овој проект, а водејќи сметка за претходно споменатото, на инвеститорот му е предложенa следната технологија а заради следните фактори:

1. Патент EP-Patent Nr.: EP 0971 858 (98 910 948.3);

2.Капацитет 25.000 EP; 3000 m3/ден –Радовиш;

Оваа технологија нема ограничувања по однос на капацитетот на прочистување и загаденоста на инфлуентот.

3. Инфлуент во проектот на градот Радовиш е комуналната отпадна вода, со можност на селективен прием на дел од индустриската отпадна вод /COD 1000 mg/l; BOD5 500mg/l; NH4-N 40 mg/l; вкупен фосфор (P) 10 mg/l; pH 6-9; T°C max 35 ;

4. Вклучени Фази на процесот Примарни;

5. Секундарни и терцијарни;

5.1. Вклучени дополнителни Фази;

- Одведување на маснотиите и песокот во инфлуентот на примарниот третман и обработка на маснотиите во Биореакторот.

5.2. Вклучени дополнителни Фази;

- Собирање на воздухот од затворените простори на технологијата во сите фази и негово филтрирање во Биореакторот;

5.3. Вклучени дополнителни Фази;

- BIO-WASH, за спречување на пената и разградување на маснотиите- (Сопствен патент).

5.4. Вклучени дополнителни Фази;

- Дополнителна аерација на вишокот на милта.

5.5. Вклучени дополнителни Фази;

- ДЕКАНТЕР за згуснување на милта

5.6. Вклучени дополнителни Фази;

- Дезинфекција на ефлуентот со UV i Песочен филтер;

6. Применети постапки Аеробни, Анаеробни, Аеробни третман на вишокот на мил;

7. Основни карактеристики на процесот на прочистување;

a) Механички предтретман на инфлуентот со одвојување на маснотиите и песокот од инфлуентот во затворен простор;

б)Измени на Аеробниот и Анаеробниот процес; в) Биолошка регулација на pH;

г) Билолошко оддстранување на фосфорот (P) / luxury uptake;

д) Нитрификација-Денитрификација-оддстранување на азотот (N);

ѓ) Дополнителна аерација на милта;

e) Згуснување на милот-ДЕКАНТЕР (во затворен простор).

8. Придружни постапки;

a) Dosing Station Fe3Cl за потребите на Биореакторот и на Биореакторот за мил б) Flocculant dissolving and dosing station-за третман на милта пред испуштање

в) Polymer dissolving and dosing unitza stabilizaciju-згуснување на милот издвоен на декантерот

г) Прирачна лабораторија со Уред за автоматско земање на мостри од ефлуентот

BOD5‐ Уред

COD ‐ Уред со реактор Скала за TS Сушилница со скала Микроскоп

Xxxxxx конус

pH‐ Рачен Кислород слушалка Реагенси

Мали делови Опремување

Liquistation CSF48-Automatic stationary sampler

10. Процесно управување;

Потполно автоматизирана работа со можност на непосредна интервенција или по пат на интернет.

10.1. Процесно управување; Компоненти за процесно управување:

・ Можност за земање на мостри на влезот;

・ pH – мерење и контрола;

・Мерење и контрола на растворениот кислород;

・ Контрола на пената;

・Мерење и контрола на температурата;

・ Мерење на количината на отпадна вода и нивото;

・ Мерење на податоци на излезот(pH-вредност,температура, количина);

・ Автоматско земање на мостри на излезот;

・ Технологија на управување (База: Siemens Simatic S7).

10.2. Тип на управување;

- КОМПЈУТЕРСКИ со помош на сосптвен патентиран software /Feed Back/ со ЕДИНСТВЕНА СТРАТЕГИЈА НА УПРАВУВАЊЕ;

11. Биореактори 4 парчиња, 1.500 m3, вертикални резервоари;

12. Биореактор за мил 1 парче, 300 m3, вертикален резервоар;

13. Тип на Биореакторот;

- INOX резервоар, затворен Fi 13,60m X Cil.h 10,5 m

14. Тип на Биореактор за мил;

INOX резервоар, затворен Fi 6.20 m X Cil.h 10,50 m

15. Тип на Аератор;

- Frings аерациска турбина на дното на биореакторот. INOX

16. Прифаќање на инфлуентот;

- Пумпна јама, армиран бетон, со две потопни пумпи

17. Xxxxxx Xxxx, армиран бетон;

18. Испуст за ефлуентот;

- Во локалната река, обврска на инвеститорот:

/ COD 125 mg/l;

BOD5 25 mg/l;

NH4-N 10 mg/l;

вкупен фосфор (P) 2 mg/l; pH 6-9;

T°C max 35;

Бучава 35dB(A)-30m;

Без непријатен мирис.

19. Објекти;

- Сите потребни ОБЈЕКТИ-ЗГРАДИ се градат како монтажни СЕНДВИЧ АЛУМИНИУМСКИ (Al) ЛИМОВИ.

20. Модуларната изградба за ПРОШИРУВАЊЕ е згодна, затоа што технологијата е МОДУЛАРНА;

21. РЕМОНТ;

- При РЕМОНТОТ на едниот од БИОРЕАКТОРИТЕ Останатите работат

22. Прилагодување на различните дневни оптеретувања /на пр. Зимо-Лето;

- Лесно ПРИЛАГОДУВАЊЕ на различните дневни оптеретувања ЗИМА-ЛЕТО. -

Дел на БИОРЕКТОРИ ќе се исклучат.

23. Работа во зима при ниски надворешни температури /и до -20°C;

- Во зимскиот режим на работа нема УМРТВУВАЊЕ НА БАКТЕРИИТЕ. Технологијата ја оддржува температурата во БИОРЕАКТОРОТ на ниво не пониско од +8 °C.

24. KAPEX (КАПЕКС);

- За разлика од КОНВЕНЦИОНАЛНАТА ТЕХНОЛОГИЈА во нашиот случај, корисникот инвестира скоро 90% во самата технологија, а не во структурните земјишни бетонски работи:

Технологијата IMR Xxxxxxxxx би морала да биде:

A. Поскапа од:

1. Конвенционалната со активен мил

2. SBR реализиран во отворени бетонски базени

B. Поефтина од:

1. MBR

2. MBBR

3. IFAS

Некои од важните елементи:

1. Еднаква процесна опфатеност;

2. Ист Биолошки потенцијал на постројката;

3. Разводнување (разредување);

4. Материјал за изработка;

5. Одржување;

6. OPEX –не само потребна енергија;

7. Интеракција на градење на прочистителна станица и трошоци на Колекторската мрежа;

25. Влијание на околината

„Кај Технологијата со отворени базени во ЕУ, целокупниот персонал мора да се вакцинира“

a) Мирис:

Доколку постројката работи према упатствата нема емисија од мирис од постројката, што би предизвикало било какво пореметување на околината или на соседите.

Аеробната биолошка редукција на органиските материи, произведува само вода и јагленороден двооксид (CO2) – сосем исто како и метаболизмот кај животните или човекот

Нема агресивни или корозивни материи како производи од анаеробната редукција

Тоа е природен процес, кој се одвива нормално во природата. / Неугоден мирис може да се појави само во случај на недостиг на кислород (O2). 5 пати повеќе кислород (O2) се осигурува во Биолошката пресметка /

Одпрочистителнат станица излегува само пареа и азот (N2).

Јагленородниот двооксид (CO2) од процесот оди во канализацијата и допринесува на неутрализација на ефлуентот.

б) Бучава:

Турбините за аерација, потполно се прекриени со вода. Значи, никаква бучава не излегува од постројката

Стандардите се од TÜV

в) Инцидентна состојба

Предвидливи се две состојби и тоа:

1. Кога ќе дојде до непредвиден застој во работата на прочистителнта станица,водата во пумпната шахта ќе дојде до максимум и автоматски ќе се затвори доводод и ќе се префрливо инфлуентот;

2. Кога, заради големата количина на атмосферска вода и нејзино мешање со отпадната вода, дефакто престанува смисолот на програмираната работа на прочистителната станица, автоматиката ќе осигура брзо поминување низ постројката, без не толку значаен третман и испуштање на таквиот ефлуент во реципиентот;

Технологијата може да се гради во рамките на стамбените населби.

26. Гарантирани резултати од правилното користење на постројката За проектот Радовиш, тоа се:

Сигурно, Стабилно и Долготрајно постигнување на договорените параметри / COD 125 mg/l;

BOD5 25 mg/l;

NH4-N 10 mg/l;

вкупен фосфор (P) 2 mg/l;

pH 6-9;

T°C max 35;

Бучава 35dB(A)-30m;

Без непријатни миризби

Секоја наша постројка може да го намали BOD5 na 0 mg/l

Од причина што процесот се води исклучиво со биолошки средства, ефлуентот е погоден за добивање на вода за пиење.

Волумен на вишокот на мил /ден за Радовиш e QÜSS,4,8 % 17,8 m3/d.

Резервоарот за мил има капацитет од 300 m3,

Тоа значи, дека имаме капацатет, кој е доволен за 17 дена.

Милот е потполно стабилизиран

OPEX 0,23 €/m3 на ефлуент

За управување со прочистителната станица доволно е 1 лице. Другите манипулативни работи можат да ги извршуваат лица од постоечкиот персонал на комуналниот сектор

Постројката може да се гради во населени подрачја

Досега изградените постројки работат исправно ширум Европа, без никаков застој повеќе од 15 – 20 години.

27. Гаранции

Гаранција за исправноста на изнесените тврдења се 200-тините изградени прочистителни станици ширум Европа, кои се изградени во периодот од 30 години, кои работат на задоволство на своиет корисници.

28. Оддстранување на отпадните материјали а) Xxx

Обработката на отпадната вода произведува мил, кој ги исполнува сите податоци согласно законската регулатива. Во тој случај, милта мора да се зема од резервоарот за мил, во редовни интервали.

Густината и содржината на цврстите материи во милот ќе биде таква за да може да се одлага на депонија за цврст отпад или да се користи во земјоделски цели.

б) Цврст отпад

Издвоен во текот на механичкиот предтретман се одлага на одлагалиште за цврст отпад.

29. Одржување

Нашите постројки деситина години работат исправно без никакви застои или активности за одржување.

Нашите купувачи немаат потреба да држат лагер на резервни делови. Најмногу, во погон се два електромотори, од турбината и циркулационата пумпа. Планираниот Буџет за одржување е помал од 15.000 €/годишно.

30. Потребна земјана површина Минимално 2.500 m2

Инвеститорот располага со околу 6.000 m2

31. Животен век на предметната технологија

Бидејќи, предметната технологија во многу се приближила кон процесите кои се одвиваат во природата и тоа по исклучително ниски OPEX, како и поради користените материјали, ни дава за право да очекуваме нејзин животен век и за следните 50-тина години.

32. Соодветно за примена

Нашата технологија се применува за:

1. Индустриски отпадни води;

2. Комунални отпадни води и

3. Мешани отпадни води

33. Ефикасност на предметната технологија

Технологијата IMR Xxxxxxxxx се применува подеднакво успешно за индустриски отпадни води, како и во секторот на комунални отпадни води.

Исто така се изградени голем број на успешни прочистителни станици, кои истовремено ja прочистуваат мешавината на индустриски и комунални отпадни води.

Оваа технологија дефакто и нема ограничувања во капацитетот, ниту во степенот на биолошкото загадување, како и во оддстранување на нутритиентите.

Комуналнипрочистителни станици, со капацитет 3-5 m3/ден во Италија-Горица Комуналнапрочистителна станица, со капацитет 3.000 m3/ден во Македонија- Радовиш.

4.8. ОПИС НА ТЕХНОЛОГИЈАТА И ОПРЕМАТА

Технолошкото решение за ПСОВП се базира на технологијата и решението предложено од страна на Италијанскиот конзорциум IMR Xxxxxxxx T.B.A , врз база на претходни истражувања за потребите на градот Радовиш и приградските населби. Од истражувањата произлезе дека потребниот капацитет за третман на отпадни води е 3000 м3/ден, а во решението се вклучени песочен филтер и УВ третман на излезните води со што водата може да се користи за наводнување на земјоделски површини. Врз основа на споменатите истражувања, се претпоставуваат следните карактеристики за отпадните води кои треба да се третираат:

Предуслов за функционирање на постројката е состојките на отпадните води да се биолошки разградливи и да немаат токсични ефекти врз организмите од активниот талог.

Овој начин на третирање на отпадни води се разликува од конвенционалните постројки за континуиран третман на отпадните води.

Со ова технологија, се нуди систем за третманот на отпадни води кој:

- Е во согласност со секогаш строгите законски норми.

- Придонесува за значајно намалување на инвестициските и оперативните трошоци.

- Се одликува со мали просторни барања и кратко време на инсталација.

- Благодарение на усогласеноста со ТА ТA Xxxx und Lärm (Германско Техничко Упатство за Квалитет на воздух и контрола на бучава) ПСОВ може да се изгради , дури и во непосредна близина на областите за домување.

- Се одликува со висока флексибилност кон силни флуктуации во хидраулични дотоци.

- Благодарение на конструкцијата со кули, значително го продолжува времето на задржување на кислородот, а со тоа реализирање на добра потрошувачка накислород.

- Благодарение на биолошката ацидификација / процесот на киселување практикуван со оваа технологија, во случај на доволнен волумен на реакторот овозможува да не е неопходна претходна неутрализација.

- Не е подложна на краткорочни врвни оптоварувања. Содржината на кислород е континуирано набљудувана од мерења и доколку е потребно, наглите дотоци веднаш се компензират со зголемен трансфер на кислород.

- Дава повисока функционална безбедност во споредба со конвенционалните постројки за континуиран третман, бидејќи можните штети можат да бидат локализирани и да се третираат посебно.

- Се одликува со добри резултати од третманот, бидејки седиментацијата на биомасата се одвива според постоечки природни услови.

- Има висок степен на автоматизација, така што напорите и времето на рачното сервисирање се мали.

- Благодарение на модуларната изградба, овозможува лесно надградување или со зголемување на висината на реакторите или со додавање на дополнителни единици, без голем напор.

- Благодарение на употребата на висококвалитетни материјали (V2А или V4А соодветно), гарантира долго служење и ниски трошоци за одржување.

Овој концепт е процес чија разлика лежи во специфична технологија со постојано менување на условите на кислородот. Со овој процес, е можно да се врши неутрализација, CODи BODнамалување, фосфат деградација, нитрификација, денитрификација, и сепарација на талог во еден биореактор.

4.9. Опис на техничка спецификација

SBR постапката за третман на отпадни води се разликува од останатите конвенционални процеси. SBR концептот е “BATCH” процес, кој работи со

константно менување на вредностите на растворениот кислород. Може да се каже дека сите дефинирани параметри ќе се исполнат точно по барањата, бидејки секој дел од опремата ќе се изработи според барањата на инвеститорот. Постројката за SBR третманот се состои воглавно од следните главни машински компоненти:

1 Црпна станица за полнење пред ситото;

1 Пред – сито, кое вклучува и колектор за песок;

1 Црпна станица за полнење на био – реакторите; 4 SBR био – реактори со аерација,

1 резервоар за тиња со аерација;

1 Декантер за концетрирање на талогот (тињата);

Ги опфаќа следните компоненти за процесно управување:

- Можност за земање на примероци на влезот

- pH – мерење и контрола

- Мерење и контрола на растворениот Кислород

- Контрола на пената

- Мерење и контрола на температурата

- Мерење на количината на отпадната вода

- Мерење на податоците на излезот (pH – вредности, температура,количина )

- Автоматско земањепримероци на излезот

- Технологија на управување ( база: Simens Simatic S7 )

4.10. Опис на процесот

Основната единица на оваа технологија за третман на отпадни води се состои во биореактори од нерѓосувачки челик со конструкција на кула (силос). Биореакторите работат во задолжен режим во согласност со SBR процесот. Во зависност од обемот на отпадните води и целниот степен на прочистување (целосна обработка, пред-третман, неутрализација), работат реактори со

различна големина и број. Модуларната изградба овозможува лесно прилагодување кон зголемувањето на отпадните води и надградување на опремата со дополнителни биореактори. Во биореактор се содржи основно количество на биомаса (активна популација од бактерии), која се одржува за време на работењето. Од страна на автоматска контролна програма (процесорот), во одредени интервали, реакторите се интензивно аерирани со помош на потопените аератори и органските состојки во отпадните води ефективно се разградуват.

Благодарение на замените на аеробни и анаеробни фази и азотот и фосфатот (елиминација на биолошки фосфат од страна на "луксузни одземања") се елиминираат.

Главните фази на разградување се проследени од фазата на седиментација, во чиј тек биомаса се сталожува, чистата течност Супернатант е отстранета од биомасата, и натамошниот доток на отпадни води започнува со третман. Главната аерациски, денитрификациски фази, и седиментација на биомаса се автоматски програмски чекори, кои се контролирани од кабината за мерење и контрола. Со следење на температурата, pH вредноста, содржината на кислород, CSB/BSB5, и со комбинација со стратегија за интелегентна контрола, постројката може да биде автоматизирана во многу голема мера.

Овој SBR процес овозможува непречени промени во фазите од циклусот на третирање во било кој даден момент. Така, неизедначеноста во дотокот може да биде компензирана со едноставни промени во од. Обединувањето на временската програма со мерења овозможува стабилен резултат од третманот. Како што седиментацијата се одвива под слободни услови, се појавува оптимална агрегација на парчињата активна тиња, а со тоа и на чисто одделување на третираните отпадни води од седиментираната биомаса. Приближно 200 постројки (целосна обработка, пред-третман, неутрализација) успешно работат во Германија и во странство.

4.11. Режим на работа

Дотокот на отпадните води преку канализација е механички ослободен од лебдечки тела, наталожениот седиментот и суспендираните цврсти материи со помош на микро цедилка се собираат во пумпа - капак. Од тука, се носат во биореакторите со помош на две пумпи. Со решението се предлага да се подигнат

4 биореактори со 1.500.000 литри - волумен во секоја од нив. Предимензионирањето на волуменот на резервоарот е потребно со цел да може да се задржи доволно биомаса за биолошка деградација и да има доволно време за аерација за да се постигне предвидениот степен на прочистување.

Во дизајнот на биореакторите, мора да се напомене дека тесна и висока конструкција е попожелна од плитки базени. Иако е вистина дека таквите биореактори се малку поскапи, она што е решавачко за рентабилноста на овие постројки, не се неповторливите капитални трошоци, туку времето на работа на турбините за аерација. Колку е повисок водениот столб над турбината, подолго е времето на задржување на кислород во отпадите води, со што се зголемува степенот на искористување на О2 и на тој начин се намалува работното време на турбините.

Натамошна важна предност на овие турбини е фактот дека благодарение на посебната конструкција, не е можно пореметување на системот. Така, агрегатот практично се одржувања бесплатно, а покрај тоа е можна работа со многу мало количество на кислород. Благодарение на точно контролираните услови на кислород, можно е да се развие бактериологија, коа е дисперзирана во голема мера и во споредба со другите аеробни процеси, формира многу малку вишок на биомаса. Бидејки, мерењата на кислородот имаат одлучувачко значење за функционирањето на постројката, овој програмски чекор е дополнително поткрепен од временската програмата, која ги контролира турбините во случај на мерењето на кислородот да потфрли. Ова потфрлање, како и сите други можни дефекти, визуелно се индицира во контролната кабина се до рачна поправка.

На биореакторите, е инсталирана бајпас линија за мерење на кислород и pH мерење, за секој реактор посебно. Мерењата на кислородот ги одредуваат интервалите на аерација во зависност од количеството на О2 во отпадните води.

Појавата на пена се очекува особено во текот на стартувањето на постројката и за време на работата на турбините, како иза време на дотокот на отпадните води, при тоа површината се попрскува со вода, која го попречува прекумерното формирање на пена. Уредот за распрскување дополнително функционира како биопрочистувач. Издувниот воздух со оваа технологија се прочистува до степен за кој не се потребни дополнителни филтри.

По појавувањето на пораката "резервоарот е полн", започнува времето на комбинирање на двете фази, аерација и седиментација, се отвара излезниот отвор и отпадните води се водат преку линијата за мерење и контрола. Вредностите на одводот се мерат и регистрираат. Отстапувања од програмираните целни вредности предизвикува биореакторите да се затворат и да започне пост-третманот и пост-регулацијата. Од тука, чистата отпадната вода се води до реципиентот преку крајната контрола, каде што се мери температурата, количеството и pH вредноста и истите се регистраат. Посакуваниот истек на прочистените отпадни води на час може да се подеси на уредот за броење на магнетна индукција поставен на крајот од контролата.

Биореакторите се опремени со пловак кој е дизајниран така што отпадните води секогаш истекуваат само од површината. На овој начин, се овозможува секогаш да се задржи доволно биомаса за COD разградување во резервоарот. Во текот на овој процес на цедење на отпадните води се зема урнек од страна на автоматски уред. Примероците обично се чуваат длабоко замрзнати за неколку дена по ред, врз основа на што COD вредноста се определува во серија испитувања. Во резервоаротза талог (300 м3), вишокот талог од биореакторите (приближно 17,8 м3/д со 4,8% сува цврста материја) се стабилизира аеробно, а потоа се обезводнува со помош на исушувачи - декантер до повеќе од 20% тврда материја, по што може да се носи на депонија.

4.12. Осигурување од пореметувања

Сите пумпни станици се изработени дупло. Секој реактор е опремен за потполн биолошки третман. Системот нормално користи програма за биолошка неутрализација. Ако pH – вредноста не одговара на програмираната вредност, вградени се автоматски постројки за дозирање на бази и киселини за поправка, доколку е потребно.

Во случај на пореметување на биолошката редукција заради недостиг на хранливи материи, можно е автоматски додавање на хранливи материи . Редукцијата на фосфатите нормално се одвива биолошки, но исто така може да биде подржана со автоматско дозирање на Fe3Cl доколку е потребно.

Можноста за земање на примероци во испусната цевка овозможува да се земат примероци за лабараториска анализа. Со On line мерењата, сите вредности се контролираат автоматски.

Освен автоматското управување, можно е, доколку е потребно во програмата да се интервенира и мануелно преку операторот.

4.13. Техничка пресметка

Содржина:

1. Пресметка на SBR - обем

2. Оценка на реактори

3. BOD 5 - Пресметка на оптоварување

4. BOD 5 - Пресметка на талог

5. Пресметка на аерација

6. Пресметка на количества талог

Планирани на вредности:		влез	излез
Количеството на отпадна вода/ден Qd		3,000	3,000	м3 / д,
COD вредност		1,000	125	mg COD/l
BOD5 вредност		500	25	mg BOD/l
P – total		10	2	mg/l
NH4 – N		40	10	mg/l
Температура	Макс.	35	35	°C
pH вредност		6 до 9	6 до 9

1. Пресметување на SBR обем

Вкупниот обем на SBR - тенк (VR) е ставен заедно, на следниов начин:

1. Обем на потребната биологијата (Vmin) и

2. Обем на отпадните води кои се прочистуват (DV) и

3. Резерва

Количината на активниот талог резултира од одбраната возраст за талог XXX

(овде 15)

За случајот дискутиран тука и фактор на принос	0,6
треба да се пресмета	цца	855
Со просек од 1,2% овој резултира во количество од	цца	71,3
Затоа потребниот обем на талог е		1069
Значи потребниот биолошки обем е		1069
со дневен хидраулечни волумен од		3000

Збирот е 4069

Понуден е вкупен волумен од 6000 м3

2. Оценка на реактори

Биореактор 4 Талог резервоарот

Xxxxxxxxx [m]	13,60	6,20
височина на цилиндер [m]	10,50	10,50
Употреблив висина на отпадната вода [m]	6,00	0,00
Употреблив висина на биомаса [m]	3,00	10,00
Површина [м2]	145,00	13,20
Волуменот на отпадните води [м3]	870	0
Волумен на биомасата [м3]	429	286
Бруто волумен [м3]	1500	300
3. BOD 5 - Пресметка на оптоварување BR
Формула:		BR = Bd / VBB
Единици:		kg/m3 x d = (kg/d) / m3
	BR,BOD =	1.425 kgBOD5/d / 429 m3
BOD5 - оптоварување		BR,BOD = 3,32 kg/m3 x d
4. BOD 5 - Пресметка на талог BDS
Формула:		BTS = BR / TSBB
Единици:		kg/kgxd=(kg/m3xd)/(kg/m3)
Сува супстанца вредност		DSBB = 0,48 kg/m3
		BDDS = 3,32 kg/m3xd/0,48
kg/m3
BDS5- оптоварување од талог		BDS = 6,99 kg/kg x d

5. Пресметка на аерација

Аерација се пресметува поради ATV-А 131. Планирани се следнивте турбини за аерација:

Кол капацитет Кислород влез / парче

[кг O2/h]

Биореактори: 4 x 1500 м3 4 22 + 55 480

Карактеристики

OVc, специфични потреба од кислород 1,60 kg O2/kgBOD5 (ATV-A 131, Tab. 9)

BOD5 – количество	1.425	kg/d
Потребен кислород	2.280	kg/d
Инсталирана ефикасност на кислород	480	kg/h
Теоретски потребно време	4,8	h

Отпадните води кои доаѓаат / ден = 24 часа тоа значи дека потребното количество на кислород е обезбедено.

6. Пресметка на количества талог

6.1 Количина на вишок талог XXXX

Формула: XXXX = Ba,BSB5 x ÜSb

единици: kg/a = kg/a x kg/kg

BOD5- количество / година Ba,BOD5		520.125
365 ден / година
специфични фактор за вишок талог	ÜSb	0,600

XXXX = 520.125 х 0,600

Вкупно количество на вишок талог 312.075 kg/a

6.2 Волумен на вишок талог QÜSS,1,2 (%)

Формула: QÜSS,1,2 % = XXXX / TSÜSS,1,2 %

Единици: m3/a = kg/a / ( kg/m3)

Количина на вишок талог / година XXXX 312.075 kg/a

Содржина на сува супстанца DSÜSS,1,2% 12 kg/m3

Од тенок вишок талог талог 1,2%

Обем на вишок талог / година

QÜSS,1,2 % 26.006 m3/a

Обем на вишок талог / ден QÜSS,1,2 % 71,3 m3/d

тоа значи дека капацитет е доволен

6.3 Волумени од вишок тиња QÜSS,4,8%

Формула: QÜSS,4,8 % = XXXX / TSÜSS,4,8%

Единици: m3/a = kg/a / ( kg/m3)

Количина на вишок талог / година XXXX 312.075 kg/a

Содржина на сува супстанца DSÜSS,4,8% 48 kg/m3

на дебел вишок талог 4,8 %ig

Обем на над талог / година QÜSS,4,8% 6.502 m3/a

Обем на над талог / ден QÜSS,4,8 % 17,8 m3/d

Резервоарот за талог има работна зафатнина на 300 m3 тоа значи дека капацитетот е доволен за 17 дена

Пресметка на оперативните трошоци за општина Радовиш Излез: 3000 m3d

COD - Влез 1000 mg / l COD - Излез 125 mg / l капацитет на прочистување 875 mg / l = 2625 kg COD
Трошоците за енергија
2625 килограми треска x 06 kW = 1575 kW
1575 kW x 0,10 € = 157,50 €: 3000 m3		= 0,05 € / m3
Други енергетски барања
1500 KW x 0,10 € = 150,00 €: 3000 m3		= 0,05 € / m3
Лични трошоци
1 лице / г, 50,0 € /ден: 3000m3		= 0,02 € / m3
Коагулант за сушење на талогот
80g/m3 x 71m3 / d = 5,7 кg x 3,0 € / kg: 3000m3		= 0,01 € /
m3Железо-III-хлорид за таложење
0,5l/m³ x 0,20 €		= 0,10 € /
m3Вкупни оперативни трошоци 4.14. СПЕЦИФИКАЦИЈА НА ОПРЕМАТА		= 0,23 € / m3
Позиција 1. Механичко пред чистење и пумпна станица
1 FSM скрининг систем со команди
Производителот Xxxxxxxxxxxxx company
3 Потопни моторни пумпи за отпадни води	марка:	Herborner

Pumpenfabrik

Серија: TQRH

Преносен материјал: проверена сурова отпадна вода 0,5% сува цврста материја

Работни карактеристики: Протокот 73 m3/h

Височина: 19 m

Брзина: 1.450 min-1

Јачина на мотор: 9,0 kW

Напон: 400 V

Вшмукување / притисок: DN 100

Ротор:

Форма на ротор: Еднонасочен

Со уред за сечење

Заптивка на оска:

Оската се запечатени со помош на механички заптивки кои се истовремено во масло, покрај течноста која ја пренесува.

Материјал спецификација:

Пумпа за домување: GG 20

Оска: 1.4021

Заптивач на оска: Машинска заптивка

2 бази комплет со анкерни шрафови и водилки ,

водич парче и цеваст клуч

2 цевки водилки R 2" поцинковани, 3 метри долги

2 синџири за влечење поцинковани со кука, 3 метри долги

2 влезни конусни вентили со рамно тело DN 80

2 неповратен вентили за отпадна вода DN 80

Пополнување на ниво на мерење со помош на суспендирана сондата со дигитален дисплеј за контрола на пумпата со потребните прекидачи.

Позиција 2. Биолошки дел на прочистителна станица со аерација

4 биореактори 1500 м3 волумен

не изолирани, поставени на бетонска база

Материјал 1,4301, ладно валани шевовите внатре и надвор обработени и обоени

Димензии: Дијаметар: 13.600 mm

Висина на цилиндар: 10.500 mm

Вкупна висина: 12.000 mm

Висина на испуст: 250 mm

Јакост на материјал:

Ќе се изработи според пресметка

Дизајн и опрема:

Тенковите ќе бидат проектирани и опремени според задача. Вклучени се сите конекции, закопчување, и водилки за турбината. Цената вклучува изградба на резервоари на лице место со помош на специјална опрема, полнење на базата на резервоарот со матријал за анкерисување, со работна платформа. Поцинкувана решетка со ограда од нерѓосувачки челик според UVV (прописите за спречување на индустриски несреќи). Бетонот за базата резервоарите мора да се обезбедат на место.

4 Турбини за аерација, TRG

со 22 kW погонски мотор, материјал 1,4301,

со заменливи потрошни делови, со комора за воздушен притисок, моторно 3 x катран епоксидна смола,

вклучувајќи и 2 специјални кабли за поврзување со leckage контрола

4 Изменувачи на фреквенција

4 Компресори со ротирачки клип, 55,0 kW - за аерација

4 Уреди за мерењето на температурата,

се состои од PT 100 и дигитален индикатор

4 Мерени уреди со електонска содржина,

кои се состојат изменувач на притисокот и индикатор со 4 прекинувачи

4 Уреди за мерење и регулација на кислород (со секој)

1 уред за мерење и регулација на кислород

1 мерна ќелија за кислород

1 локален изменувач за кислород 0-20 mA 1 контролер на граничната вредност

4 рН мерни места, комплет со индикатор,

xxxxx и контролен засилувач,

вметнување сонда, додатоци за рН-мерење, еден синџир за мерење,

галваничен тампон засилувач, телетрансмисија до контролна кабина

8 пневматски активирачки диск вентил DN 200,

сандвич тип, не'рѓосувачки челик, со граничен прекинувач доток-истек

4 рачни диск вентили DN 100,

xxxxxxx, не'рѓосувачки челик, Одобрување истек

1 ERU лизгачки вентил К1, PN 10, DN 200

За контролата за време на одводот. Куќиште GG 25, EKB обложени, лизгачкат плоча Cr-Ni-Св. 1,4301, без зголемување на оската, со полн раб, капак тефлонски-Б2. Со Auma ротационен погон 0,37 kw, ИП 67, со контрола на вртежен момент, трепкач, време на затворање 33 секунди.

1 Рачно враќање за итни случаи

4 Herborner ротационати пумпи

Блок дизајн. Ефикасност: 60 м3 / ч против 12 метри WS

Брзина: 1,500 min-1, 5,5 kW, 400 V, IP 54, Вшмукување / притисок DN 80 со прирабница, куќиште и ротор GG, оска 1,4571

Со механичка заптивка GLRD.

За уништување на пена и вишокот на исцедок од талог.

8 пневматски контролирани диск вентили DN 80,

xxxxxxx, не'рѓосувачки челик, со граничен прекинувач, контрола на патека, распрскувач - талог - излез

4 рачно контролирани диск вентили DN 25, испуштање за одвод на цевка

1 станица за дозирање за P за потисок

4 контролни сонди за пена V2A, во дизајн со 3 шипки,

отстранлив со приспособување, плус (секој) со детергент спреј може и соленоид вентил.

1 компресор за воздух, мобилен, клипот тип - директно рабнона моторот 4,0 kW, 220 Volt, 50 Hz.

Ефикасност: 390 l / min. Индукција на притисок 10 бари.

Со експанзионен сад 60 l, комплет со сите додатоци и проверка на дизајнот.

1 pH вредност, температура, количина и крајна контрола

за следење и регистрирање на овие вредности. Со индуктивна проток метар DN 200 со слободно избор волумен амбиент, комплет со точкаст - линиски рекордер со 6 бои.

1 песочен филтер 200 cbm / ч

1 УВ озрачувач 200 cbm / ч

Позиција 3. Складирање на талог

Се очекува дневен обем на вишок биомаса од 17,8 м3 / ден со прибл. 4,8% ts

За преодно складирање и избегнување на формирање на мирис, потребна е аеробна минерализација.

Статични миксер

1 Флокулант растворувач и станица за дозирање

со мешалка и пумпа за дозирање

1 Резервоар за чување талог, волумен приближно 300 м3, неизолиран,

поставен на бетонска база, стоење на една бетонска база Материјал 1,4301, ладно валан

шевовите внатре и надвор обрботени и обоени

Димензии:	Дијаметар:	6.200 mm
	Висина на цилиндер:	10.500 mm
	Вкупна висина:	11.500 mm

Јакост на материјал:

Ќе се изработи според пресметка

Дизајн и опрема:

Тенкот ќе бидат проектирани и опремени според задача. Сите неопходни врски и фитинзи се вклучени. Резервоарот V2A, со рампа за испуст на остатоците, со бетонска облога.

1 Турбина за аерација, ТС 900

со 22 kW погонски мотор, материјал 1,4301,

со заменливи потрошни делови, со комора за воздушен притисок,

моторно 3 x катран епоксидна смола,

вклучувајќи и 2 специјални кабли за поврзување со leckage контрола и пригушувачна звукот од вшмукување

1 Мерени уреди со електонска содржина,

кои се состојат изменувач на притисокот и индикатор со 4 прекидачи

1 уред за мерење на температурата,

кој се состои од PT 100 и дигитален индикатор

1 пневматски активирачки диск вентил DN 80,

сандвич тип, не'рѓосувачки челик, со граничен прекинувач, вентил за доток

1 рачно контролиран диск вентил DN 80, нерѓосувачки xxxxx xxxxxx, со

сендвич - тип прирабници за остаток на одводот

1 сонда за преупредување за пена

1 Стакло за поглед DN 80

1 Продолжување на контролата

Позиција 4. MSR технологија

2 контролни кабинии

за следење и функционирање на целата фабрика, 24 Volt.

Инсталирани во неа се сите мерни и управувачки уреди, сите единици за активирање и регистрација за обемот на понудата. Програмата на протокот е контролирана од страна на слободно програмабилни SIEMENS-simatic s7-

300 со процесорот CPU315-DP, со работен уред за модификација на времето. Со заедничка сигнализација за дефекти, светилки за проверка, уреди за земање примероци, одржување на струјно коло, автоматско испуштање на талог, следење на позициите на вентилите. Кабината е дизајнирана од нерѓосувачки челик, ладно валан на база од нерѓосувачки

челик 100 милиметри, со блиндирано стакло за поглед, поврзана од долу. Подготвен жичен во согласност со VDE и на терминал блокови.

Димензии: Должина 1,200 мм, длабочина 500 мм, висина 1,800 мм

3 електрични ормари за сместување на сите потребни контактори и осигурувачи. Дистрибуција на електрична енергија се остварува во групи преку NH склопки Контрола на напонот, 220 V, 50 Hz. Контролите на делови од енергијата се насочени преку споените релеи на контролната кабина. Дизајн на ормарот: нерѓосувачки челик, вклучувајќи ги и услуги час метар за турбини и пумпи, плус амметар во енергетскиот извор.

Димензии:

Должина 1,200 мм, длабочина 500 mm, висина 1,800 мм

Дистрибуција на електрична енергија

Дистрибуција на електрична енергија е поделен на повеќе единици.

Корекција на факторот на моќност:

Автоматската единица за корекција на факторот на моќноста е во модуларен дизајн за централна компензација на реактивната енергија

во мрежите, се состои од енергетски дел и контролен дел.

Позиција 5. Декантер:

Задача:

Тип на талог: талог од комунална отпадна вода Продуктивност: 8-14 m³ / h TR во дотокот: 1 - 3% Степен на поделба: прибл. 98%, со полимери TR во отпадна вода: прибл. 22% TR

Ексцентрична спирална пумпа за пренесување на талог на центрифуга Марка: Seepex Продуктивност: 8-14 м3 / ч Ефикасност: 3,0 kW Уред за мерење на обемот на индуктивен талог како компактен уред, вклучувајќи го индикаторот за проток во контролната кабина Мерен опсег: 0 - 20 m3 / h

1 Декантер со високи перформанси

Продуктивност: 8-14 м3 / ч Марка: Westfalija Separator Тип: AD 0509

дијаметар на барабан: 300 мм должина на барабан: 1,187 мм Ниво на акустичен притисок : 81 dB (A)

Материјали:

- Роторачки производни-спојни делови 1,4462, 1,4404

- Статички производни-спојни делови: 1,4401

- Сите други делови: челик, обложен

- Заштита од абење на испусниот спирален транспортерот

- Заштита од абење на комора за фаќање на цврсти материи: на лице место

- Заменливи носиви плочки Спирален транспортер за исушениот одводен талог.

Преку должина: 6,000 мм Преку ширина: 335 mm

1 Единица за дозирање и растварање на полимери

За дозирање капацитет од 3 l / h (0,5% раствор)

1 Контрола на декантер во во компактнан контролна кабина

Позиција 6. Лабораториска опрема

Позиција 7. Монтажа

Монтажа на цевоводи и монтажа на цевоводи за електрика.

Монтажа на цевоводи

V2A - споен материјал потребен во внатрешноста на просторот Количини и димензии на цевки во зградата, материјал V2A 1,4301:

1. Влезни цевки DN 200

16 м цевки DN 200

10 DN 200 листови

4 прирабници DN 200

2. Испусни цевки DN 150 60 м цевки DN 150 10 DN 150 листови

4 прирабници DN 150

4 рачви DN 150

1 Т рачва DN 150

3. Повраток на линијата во матен дел DN 100

4 м цевки DN 100

4 колена DN 100

1 прирабница DN 100

1 споеви за заварување DN 100

4. Празнење на реакторите DN 100

8 м цевки DN 100

6 колена DN 100

4 прирабници DN 100

5. Повратен испуст DN 150

4 м цевки DN 150

4 колена DN 150

1 DN 150 со прирабница

6. Испуст на талог DN 80 36 м цевки DN 80 16 колена DN 80

10 прирабници DN 80

6 Т рачва DN 80

7. Цевки за компримиран воздух DN 125

32 м цевки DN 125

18 колена DN 125

6 DN 125 прирабници

8. Исушувач (декантер) на талог DN 65

6 м цевки DN 65

6 колена DN 65

2 DN 65 прирабници

9. Дозирање во пластични DN 25

30 м цевки DN 25

10 DN 25 листови

4 Т- приклучоци DN 25

4 набирачка опрема за пластични цевки DN 25 4 пластични вентили DN 25

10. Цевки за свежа вода DN 625

66 м цевки DN 25

50 листови DN 25

20 Т- приклучоци DN 25

11. Материјал за монтажа 50 м xxxx bar 50x50mm 50 м xxxx bar 30x5mm

30 DN 200 стегачи за цевки

50 DN 150 стегачи за цевки

30 DN 100 стегачи за цевки

10 DN 125 стегачи за цевки

30 DN 80 стегачи за цевки

10 DN 65 стегачи за цевки

20 DN 50 стегачи за цевки

30 DN 25 стегачи за цевки Ситен материјал

Монтажа на цевоводи за електрична инсталација во темели

1. Влезни цевки DN 200 66 м цевки DN 200 12 колена DN 200 4 рачви DN 200

4 прирабници DN 200

55 DN 200заварувања на креви

2. Испусни цевки DN 150 12 м цевки DN 150 2 колена DN 150

1 прирабници DN 150

4 заварувања на споеви DN 150

3. Повраток на линијата во матен дел DN 100

4 м цевки DN 100

4 колена DN 100

1 прирабница DN 100

6 споеви за заварување DN 100

4. Празнење на реакторите DN 100

54 м цевки DN 100

6 колена DN 100

10 прирабници DN 100

4 рачви DN 100

12 DN 100 заварувања на краеви

5. Повраток во декантер DN 150

12 м цевки DN 150

4 колена DN 150

2 DN 150 со прирабница

6 заварувања на споеви DN 150

6. Повраток на талог во цевки DN 100

4 м цевки DN 100

2 колена DN 100

1 прирабници DN 100

4 заварувања на споеви DN 100

5. ТЕХНИЧКИ ОПИС НА ОБЈЕКТИТЕ

Во функционален поглед објектот представува ПСОВ и представува слободностоечки габарит со следните содржини:

- главен влез,

- предпростор,

- просторија за вработени,

- простор за гардероба (заедничка соба),

- санитарии (бања),

- санитарии (тоалет),

- соба за електрика 1,

- соба за електрика 2,

- технолошка соба и

- економски влез.

Котата на подот на просториите за електрика е 0,60м повисоко од влезната пристапна патека и оваа висинска разлика се премостува со надворешни пристапни скали.

Главниот влез на ПСОВ е од северната страна. На јужната страна е економскиот влез во објектот. Економскиот влез е преку двокрилна врата.

КОНСТРУКЦИЈА

Зградата на постројката е изведена од челичен скелетен систем од армиран бетон. Танковите за биореакторите (четири) и резервоарот за талог се изведени од ладно валан нерѓосувачки челик врз база од армиран бетон. Исполната на фасада и внатре е со термоизолациони панели. Кровниот покривач ќе се изведе од термоизолациони кровни панели врз метални рожници.

Сите простории во објектот се димензионирани според важечките нормативи и стандарди во однос на корисната површина, кубатурата на просторот , осветленоста, звучната и топлотна изолација и хидроизолација.

Сите останати градежни и занаетчиски работи ќе бидат дополнително определени со Главниот проект за горе наведениот објект.

ХИДРОЗАШТИТА НА ОБЈКТОТ

Под подот на приземјето е изолирано со тефон, за да се изведе на бетонска подлога врз добро набиена земја и чакал. Сите критични прекршувања ке се изведат со двојно премачкување со хидромал.

ТЕРМИЧКА ЗАШТИТА НА ОБЈЕКТОТ

Самите ѕидови на објектот се од термоизолирачки екопанел и не се предвидува дополнителна термоизлолација. Подот на приземјето е излолирано со 5 см стиропор под керамичките подни плочки.

Прозорите и малите прозори на вратите се застаклени со термопан стакло со димензии 4+12+4мм.

СТОЛАРИЈА

Столаријата е како стандардна така и по нарачка, односно:

- внатрешни алуминиумски врати со панелна исполна;

- надворешни врати и прозорци од алуминиум;

ЛИМАРСКИ РАБОТИ

Сите олуци и опшивки на калкани, оџаци и слично се од пластифициран лим со дебелина 0,55мм.

ИНФРАСТРУКТУРА

Објектот на прочистителната станица ќе ја има комплетната инфраструктура односно:

- решен сообраќаен пристап

- решена водоводна инсталација (внатрешна и надворешна)

- решена канализационна инсталација (внатрешна и надворешна)

- решена електрична инсталација

- изведена громобранска инсталација со правилно заземјување и мерни места

- решена внатрешна против пожарна инсталација и

- решен надворешен паркинг простор.

ПАРТЕРНО УРЕДУВАЊЕ

Партерното решение на станицата ќе биде според проектната документација. Тоа значи пристапните патеки да бидат изведени од бетонски павер плочки.

Останатиот дел на дворното место ќе биде хортикултурно решен, со ниско и средно високо зеленило.

Целата локација ке биде оградена со бетонска ограда со висина до 60 см и ограда од жичано железна мрежа на подконструкција од метални хоризонтални и вертикални профили од 190 см ,заради заштита на објектот.

Паркирањето на возилата е предвидено на јавен паркинг , внатре во границите на локацијата и во непосредна близина на објектот.

Изведбата на објектот ќе биде во согласност со законските регулативи пропишани за изведба на ваков тип на објекти.

Тежина на резевоарите

Опис на четирите реактори од по 1,5 милиони литри Димензии во мм:

Дијаметар:	13,600
Височина:	10,500
Височина на празнење:	250
Оквир:	5,0/4,0
Под. облик:	3,0
Поклопец конус 18°:	4,0
Материјал: Универзален	W # 1.4301. II А

Површина: Xxxxx xxxx, нема друга површинска обработка

Дизајн: Цилиндрична, вертикална конструкција. Под со косина на излез, со крут прстен и на внатрешната страна исполнет со бетон како подлога.

Опрема: КАПАК

1 Ø Турбинендом 2500 со оддвоив капак и шахта DN 400 1 коноп со куки за турбините

4 цевки за чистење DN 40 споени на одбојната плоча

Ø 48, со прстен DN 80. Бочни елементи

nit Резервоар DN 65. DN спрема DIN 11851 2 цевки водилки DN 40 за една турбина

1 влез за цевка DN 150 за турбина

1 дел од низ DN 40, DIN 11851 за пена на сондата

1 електр. кабел во цевка DN 150

1 ограда на работ од кровот од галванизиран челик V2А

ОКВИР

1 шахта DN 600

1 влезна цевка DN 150 за издвојување во резервоарот

(заварување)

1 муф Р1 1/2 “на екран - содржина

1 провод. DN 150 во резервоарот извлекување (заварување) од преносниот лак

1 провод. DN 25 (инаку цевовод DN 150 ) 1 мобилен испуст DN 150 со пловки

4 КТ. водилки на плутачки цевки, споени заеднички во дизајнот заедно со инокс оплатата

1 воведница DN 25 за сондата за пена, се изведува во резервоарот (заварување)

1 алуминиумски скали со штитник за резервоарот

4 единици, премини меѓу резервоарите на кровот

КАТ

1 остаток – појавување, DN 150 (заварување) 1 носач за потпора на турбината

Опис на резервоарот за талог (тиња)

Димензии во мм:

Дијаметар: 6,500

Височина: 10,500

Височина на празнење: 250

Оквир: 3,0

Под. облик: 3,0

Поклопец конус 18°: 4,0

Материјал: Универзален W # 1.4301. ИИ А

Површина: Завар боен, нема друга површинска обработка Дизајн: Цилиндрична, вертикална конструкција. Под со косина на излез, со крут прстен и на внатрешната страна исполнет со бетон како подлога.

Опрема: КАПАК

1 Ø Кноцкед 1600 со оддвоив капак со шарки, отварање

DN 400

2 цевки водилки DN 40 за турбини

1 усисна цевка DN 100, за турбини, со прирабницаDN100 1 цевка за кабел DN 100

1 ограда на работ од кровот од галванизиран челик V2А 1 стругање на рѓата на поцинкуваниот челик

ОКВИР

1 шахта DN 600

1 влезна цевка DN150 за издвојување во резервоарот

(заварување)

1 муф R1 1/2 “на екран - содржина

1 цевка за кабел DN 100 се изведува во резервоарот

(заварување) од преносниот лак

1 мобилен испуст DN 125 со пловки

4 КТ. водилки на плутачки цевки,

1 преостанат излез DN 150 (заварување)

5.1. Проценка на загрозеност

1) Градежниот објект “Прочистителна станица за отпадни води-Радовиш” е предвиден да се изгради на КП бр. 4357/2 КО Радовиш. Главниот влез е од десната страна на патот, со регулирано и одобрено сообраќајно решение без да прочи на останатите учесници во сообраќајот. Локацијата како и околните локации се сеуште слободни земјоделски површини со недефинирани градежни објекти на истите. Низ самата предметна локација (подземно, површински и воздушно) не минуваат главни или споредни траси на инфраструктурни инсталации од кои би бил загрозен предметниот објект или пак истиот објект нема да претставува пожарно загрозување на новите индустриски објекти кои ќе бидат предвидени за изградба во соседните градежни парцели, доколку таквите нови објекти бидат правилно и на доволно растојание поставени во однос на предметниот објект. Климатско-хидролошките услови се умерени и стандардизирани за поднебјето и не претставуваат сериозна пожарна опасност за предметниот објект.

Можни се поголеми пожарни опасности по предметниот објект од евентуални пожари, кои би настанале на отворените земјоделски површини (запалување на стрништа, суви треви, цврст отпад) во опкружувањето на предметниот објект.

Предметниот објект е со позитивно сообраќајно решение во однос на главната сообраќајница и истиот е на оддалеченост од главната сообраќајница од неколку метри.

Согласно техничките податоци од урбанистичкиот план за оваа зона, новите објекти на соседните парцели ќе бидат правилно лоцирани и со прописно растојание со што ќе нема меѓусебно пожарно оптоварување и загрозување, а тоа

налага особено внимание на техничките карактеристики на новопроектираните објекти во соседните градежни парцели.

2) Предметниот објект е со габарит 44.2х32.2м слободностоечки, со диспозиција север-југ, двоводен, со носечка конструкција од челични профили (столбови и греди), со прегради меѓу носечката конструкција од панел сендвич ѕид(ecopanelFL80mm) со врати и прозори од алуминиум метали и стакло, со под од бетон со завршна обработка од керамични плочќи, со кровна конструкција од челични профили, со плочи од панел сендвич покривач (ecopanel FL80mm),

Основната намена на објектот е прочистување на отпадни води во течна и цврста агрегатна состојба претежно од органско потекло , но и хартија, пластика, стакло и други одпадни материјали.

Како пратечки содржини на главната хала се присутни просторија за вработени и соблекувална со санитарен јазол, и две соби за електрика за машините на станицата. Во другата хала се сместени сите останата опрема и машинерија потребни за функционирање на самата прочистителна станица. Исто така има и надворешна пумпна станица која е под земја. Во сколоп на габаритот на објектот се добавени и пет тенкови, од кој цетири биореактори и еден танкер за талог.

Во просториите се предвидени производствено - преработувачки и други технолошки процеси(лабараторија) т.е. има присуство на инсталации, постројки, енергетски и материјали кои ќе имаат дополнително пожарно оптоварување и загрозување. Оделно загрозување ќе биде и од инвентарот, електричните инсталации и самата смеса(одпадна вода) која ќе се обработува во станицата.

Од напред наведените карактеристики на внатрешните материјали, на работниот процес и на робата што ќе се складира во објектот, објектот спаѓа во “К-4” категорија према загрозеноста од пожари и во ИВ степен на отпорност на објектот према пожар утврден со стандардот MKC.Ј.I.240.

- Степен на отпорност према пожар:

челична носива конструкција - отпорност = 180мин панел сендвич исполна - отпорност = 30мин

- Големина на пожарното оптоварување: преградни ѕидови од xxxxx xxxxxxx: 391,03 х0,08 x 1,7 = 53,18 МЈ

- покривач од xxxxx xxxxxxx: 373,20х0,08 x 1,7 = 50,75 МЈ

- канцелариско - магацински инвентар: 40 бр. x 5,7 = 228,00 МЈ

- машинство:

20 000 кг. x 4,7 = 94,00 МЈ

Според тоа:

специфичното пожарно оптоварување изнесува

G x C 2

Po = A = MJ/м

Po - пожарно оптеретување (мJ/м2)

G - тежина на применети материјали (кг)

C - спрецифична калорична вредност на материјалот (мJ/м2) A - површина која се штити (м2)

425,930 2

Po = 1000 = 425,93 MJ/м

Пожарното оптоварување може да биде:

мало - до 1000МЈ/м² средно - до 2000МЈ/м² големо - преку 2000МЈ/м²

Според пресметката објектот има ниско пожарно оптоварување.

3) Според напред кажаната анализа и проценка на опасностите од пожар т.е. големината на пожаното оптоваруање се бираат мерките за заштита од пожар и експлозии во однос на намената на објектот и работните процеси што ќе се одвиваат во него.

Се предвидува заштита од пожар со противпожарни внатрешни и наворешни хидранти и со противпожарни превозни и рачни апарати тип С".

4) За заштита од пожар со вода се предвидува вода од постоечката водоводна мрежа што ќе го снабдува индустрискиот реон на градот. Со оглед на издашноста на изворите и каптажите кои го снабдуваат водоводот и според работниот притисок, се смета дека објектот ќе биде обезбеден со доволна количина на вода и со прописен работен притисок во хидрантската мрежа. Конкретно, ќе има едновремено непрекинато работење на најмалку 2 надворешни хидранти со работен притисок од 2,7 до 7 вара во времетраење од 1 час и со излез на млазот од млазница на хидрантски приклучок од Ø52мм. Се предвидува инсталирање и комплетно опремување (приклучок, црево, млазница) на 2 надворешни и 1 внатрешни противпожарни хидранти Ф52мм. Диспозицијата на надворешните и внатрешните хидранти е дадена во графичките прилози на овој проект.

5) За почетно гасење на пожари внатре во објектот се предвидуваат 4 рачни противпожарни апарати со сув прав тип “С-9”, а исто така се предвидува и еден преносен противпожарен апарат со сув прав тип “С-50”. Рачните противпожарни апарати “С-9” треба да се секогаш правилно поставени, видливи и достапни, поставени на ѕид или столб на висина од мин 1,80м од подот. Превозниот противпожарен апарат “С-50” треба да е во главната машинска просторија, видлив и пристапен, со обезбедени внатрешни одбележани противпожарни патеки преку ѕидовите. Персоналот е должен да се обучи за употреба на противпожарните апарати и хидранти. Општината има обврска апаратите и хидрантите еднаш годишно да ги сервисира - контролира од овластен сервис. Распоредот на ПП апаратите е даден во графичките прилози.

6) За вентилација на просториите ќе се користат постоечките отвори на ѕидовите (вратите и прозорците). Внатрешната температура ќе се обезбедува и регулира со посебна клима инсталација.

7) Предметниот објект има главен влез од северната страна и два економски влеза од јужната и северната страна.. Внатре во стопанскиот двор ќе има патеки и пристапи од сите страни за доаѓање и интервенција на противпожарните возила и опрема.

ТППЕ Радовиш е оддалечена 5км и во случај на пожар непречено ќе пристигне за

10мин.

Главниот влез и надворешните ПП патеки се дадени во графичките прилози.

8) Внатрешните простории ќе бидат обезбедени со одбележани слободни патеки, натписи и знаци за движење и за евакуација на персоналот и работа во случај на пожар, како и за пристап до ПП хидрантите и ПП апаратите за брзо пристапување кон гасење.

9) Бидејќи предметниот објект е со ниско пожарно оптоварување, не се предвидува проектирање и изведување на посебни инсталации и уреди за автоматско откривање, јавување и гасење на пожари.

10) Други мерки:

- Во фазата електрика правилно ќе се обработи заземјувањето, алармното -

панично осветлување и правците и смеровите на евакуирање.

- Противпожарните хидранти (надворешни и внатрешни) и противпожарните апарати (рачни и превозен) да бидат одбележани, видливи и во технички исправна состојба во секое време. Да имаат

доволен број и должина на противпожарните црева за дострел на млазот до најоддалечениот делови.

- Вработените треба да се запознаени со потенцијалните пожарно-експлозивни опасности, да ја знаат постапката во случај на таква појава и да знаат да ги употребуваат уредите и инсталациите за гасење на пожари.