Contract

ОПШТИ УСЛОВИ ЗА РАБОТЕЊЕ СО ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ НА ШПАРКАСЕБАНКАМАКЕДОНИЈААДСКОПЈЕ

I.                                        ВОВЕД                                       

Општи одредби

Член 1

Со Општите услови на работење со хартии од вредност на Шпаркасе Банка Македонија АД Скопје (во понатамоешен текст: Банка) се уредуваат меѓусебните права и обврски на Банката и клиентот, и други прашања поврзани со давање на услугисо хартииод вредност од страна на Банката и тоа:

купувањеипродавање на хартииодвредност по налоги за сметка на клиентот- берзанско посредување; управувањесо портфолио на хартииодвредност по налоги за сметка на индивидуаленклиент;

вршење на трансакциитеиактивностите за сметка на издавачот на хартиитеодвредност потребниза успешна јавнапонуда на хартииодвредност, без задолжителеноткупна непродаденихартииодвредност; вршење на трансакциитеиактивностите за сметка на издавачот на хартиитеодвредност потребниза успешна јавна понуда на хартиите од вредност, со задолжителен откуп на непродадените хартии од вредност; дејствување како покровителпри котација;

инвестиционо советување;

извршување на трансакциииактивностиза сметка на третилица потребниза преземање на едноакционерско друштво во согласност со Законот за преземање на акционерски друштва

чување на хартииодвредност штовклучува отварање иводење на сметки на хартииод вредност, во свое име, а за сметка на клиентиво депозитар, отворање иводење на сметки на хартииод вредност и за своите клиентикои не се сопственици на тиехартииод вредност, а за сметка на нивнитеклиентиидругиуслугисо хартииод вредност поналогнаклиентот(исплатанадостасанипобарувања одиздавачитеврз основа надостасанихартииод вредност, каматиидивидендиза сметка на сопствениците на тиехартииодвредност, известување за собранија на акционеритеизастапување на тиесобранија, плаќање на даночниобврски на клиентотврзоснова на хартииод вредност кои се во негова сопственост и слично)

приемипренос на налозиза купување ипродавање на хартииод вредност на странскипазари на хартииод вредност

вршење дополнителни услуги за издавачите на хартии од вредност

Дефиниции:

- БЕРЗАНСКО ПОСРЕДУВАЊЕ е купување, односно продажба на хартии од вредност по налоги за сметка на клиентот.

- НАЛОГ е налог на клиентот за купување, односно продажба на хартии од вредност даден на Банката на начин и под условиод овие Општиусловии Договорот за посредување прикупопродажба на хартииод вредност.

- ПРИЕМНАНАЛОГОТеприемнаналоготнаклиентотодстрананаБанката инегововнесувањево книгананалози.

- И ЗВРШУВАЊЕ НА НАЛОГОТ или ТРАНСАКЦИЈАе склучување на куповни односно продажни правни зделки/трансакциисо хартииод вредност врз основа на налозите на клиентот.

- ПОРАМНУВАЊЕ НА ОБВРСКИТЕ е исполнување на паричнитеобврскииобврските на пренос на хартии од вредност од извршениотналог на начини под услови, како што определуваат соодветните прописи.

- СМЕТКА НА ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСеТсметка за хартии од вредност која што е во сопственост на клиентот, а која што се води во електронска форма во базата на Централниот депозитар за хартииод вредност.

- И НВЕСТИ ЦИ ОНО СОВЕТУВАЊЕе советување на клиентите во врска со купувањето, односно продажбата на хартиите од вредност.

- ПОРТФОЛИ О МЕНАЏМЕНТе управување со портфолио од хартии од вредност во име и за сметка на клиентот, во согласност со политиката завложување.

- ЧУВАЊЕ НА ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСеТуслуга која вклучува отворање и водење на сметки на хартии од вредност за клиентиво депозитар и другиуслугисо хартииод вредност по налог на клиентот.

- ТРГУВАЊЕ СОХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТе склучување на правнизделкина купување, односно продажба на хартииод вредност.

- ДОГОВОР ЗА ПОС РЕДУВАЊЕ ПРИ КУПОПРОДАЖБА НА ХАРТИ И ОД ВРЕДНеОСдоТговор со кој Xxxxxxx за платен надомест се обврзува да ги извршува налозите за сметка на клиентот, во понатамошниот текст Договор.

- БЕРЗА е пазар на хартииод вредност кој што на јавноста ие достапенпосредно илинепосредно, каде штотргувањето се одвива редовно и којшто е уреден и е под надзор на надлежните органи.

- ДЕПОЗИ ТАР НА ХАРТИ И ОД ВРЕДНОСеТАкционерско друштво, коешто во Република Македонија, врз основа на дозвола од Комисијата за хартииод вредност, извршува услуги на регистрација на хартии од вредност, порамнување на трговски трансакции, нетрговски преносиидругиуслугиво согласност со соодветните прописи.

- СООДВЕТНИ ПРОПИСИсе законски и подзаконски акти, правила, односно постапки, коишто секогаш важат на територијата на Република Македонија.

- РАБОТЕНДЕНеден(освенсаботите,неделитеипразниците),во коиБанкатадава услугисо хартииодвредност.

- ТАРИФА НА БАНКАТА е секогаш важечка тарифа на Банката.

Пред склучување на посебниот Договор за вршење на одделни услуги со хартии од вредност, Банката му ги дава на Клиентот Општите услови за работење со хартии од вредност.

II.                  БЕРЗАНСКО                 ПОСРЕДУВАЊЕ                                 

Налози за купување и/или продажба на хартии од вредност

Член 2

Банката приманалозиодклиентитево рамките насвоето работновреме за работа соклиенти,во работниотден.

Член 3

За време на прифаќање на налогот се смета моментот на впишување на налогот во книгата на налози. Книгата на налозисе води во електронска форма во која се евидентираат сите трансакции.

Член 4

Банката може да прима налози за тргување од своите клиенти директно во своите деловни простории и по пошта или телефакс.

Банката може да прима налогод клиентдоколкуклиентотпретходно со Банката има склучено посебен Договор за посредувањеприкупопродажба на хартииодвредност. Договорот особено гисодржиследните елементи:

Општи услови за работењето со хартии од вредност на Банката;

Изјава на клиентотдека е запознатсо Општитеусловина работењето предсклучување на Договорот идека имал можност да се запознае со содржината на Договорот

Содржина на налогот

Член 5

Клиентот со налогот кој што го доставува до Банката, на начин и во форма определена во Договорот, ги определува пред се:

Писмениот налог се доставува во просториите на Шпаркасе Банка Македонија АД Скопје лично, по факс или по пошта.

датум, час иминута на давање на налогот продажен иликуповен налог,

видот на хартијата од вредност издавачот на хартијатаодвредност, количинатанахартијатаодвредност, видот на налогот,

рок на важност на налогот,

другисоставниделови,коиштоовозможуваатразликувањенахартиитеод вредност со истикарактеристикиод претходните алинеи на овој член.

Промена, повлекување и неприфаќање на налогот

Член 6

Доколку клиентот по приемот на налогот од страна на Xxxxxxx, ја промени цената, количината или кој и да е друг елемент од налогот, се смета дека го повлекол иницијалниот налог и дека дал нов налог. Клиентот има право да го повлече налогот. Трансакциите кои се склучени пред повлекувањето на налогот во БЕСТ системот се полноважни. Повлекувањето се врши на еден од начините на кои може да се даде налог. Банката е должна веднаш по барањето за повлекување на налоготод клиентот да го повлече налоготод БЕСТ системот, а потоа и да го евидентира во книгата на налози. Банката имаправо да наплатиманипулативнитрошоци за неизвршениотналог. Банката имаправо да не го прифати приемот и извршувањето на налогот во случај ако според нејзино мислење налогот, односно неговото извршување, е во спротивност со соодветните прописиилисо деловната политика на Xxxxxxx.

Видови налози

Член 7

Видови налози што клиентот може да и ги даде на Xxxxxxx:

1. Пазарен налог

Пазарен налог е дневен налог без утврдена цена. Клиентот не поставува ценовни ограничувања при купувањето илипродажбата на хартиите од вредност, односно ја прифаќа најдобрата цена на пазарот.

2. Лимитиран налог

Клиентотопределува ценовно ограничување (ја дефинира прифатливата цена за купување - највисоката цена или за продавање -најниската цена).

Банката гиприфаќаследнитевидовилимитираниналозиза тргување: Налозибез дополнителниилиспецијалниуслови

Налози со дополнителни услови за реализација:

Налогизвршиилиоткажи-секористисамозахартиитеодвредносткоисетргуваатво режимотна аукцискотргување, во фазата надополнителнотргување. Сереализираединствено по аукцискацена, а нереализираната количина автоматски се отстранува од БЕСТ системот.

Налог со скриенаколичина– на пазарот е прикажана само видливата количина/делна налогот, а остатокот на налогот е внесен во системот како скриена количина.

Налози со дополнителни услови за рокот на важност:

Дневен налог – важи само на денот на внес на налогот во БЕСТ системот.

Налог со важност до одредендатум– важи се додека не се реализира илинајмногу90 (деведесет) календарски денови.

Налози со специјалниуслови за реализација на количината – се илиништо – налогот се илиништо е дневен налогкојмора да биде ивршенцелосно прекуеднаилиповеќе истовременитрансакции. Налоготможе да се користисамо за хартии од вредност коисе тргуваат во режимот на континуирано тргување, во главната трговска фаза, а може да се тргува само по цениутврдениво рамки на динамичките лимити.

3. Налог по најповолна цена

Клиентотне ја определувацената по која би купил/продалопределенахартијаодвредност, односноидава на членкатадискреционоправо да одлучикога и по која ценаќе го реализираналоготво БЕСТсистемот.

Извршување на налозите на клиентите

Член 8

Банкатаситеналозинаклиентитегиевидентираигиизвршувасогласносоодветнитепозитивнизаконскипрописи. Согласно Правилата за тргување на Македонска берза, налозите за купување или продавање мора да бидат реализиранипреку БЕСТ системот, со исклучок на администраторските блок трансакции.

Банката го извршува налогот на клиентотведнашштомусловите на пазарот на хартии од вредност дозволуваатнегово извршување.

Банката ги извршува налозите во согласност со приоритетот во книгата на налози.

Банката е должна да го запази следниот редослед на извршување на добиените налози за тргување:

1. налози наклиенти,

2. налози навработени,

3. налози на Банката.

Провизии и трошоци

Член 9

За извршување на услугите на тргување со хартии од вредност, Клиентот на Банката и плаќа надомест определен со важечката тарифа на Банката, доколкусо Договорот, илисо некојдруг акт, не е определено поинаку.

Како трошоци кои произлегуваат и се поврзани со тргувањето со хартии од вредност се пресметуваат и провизиите на Берзата, Депозитаротисите останатинадоместоциитрошоцикоиможе да произлезатприизвршување на услугите.

Уплата и исплата на средства на клиент за купопродажба на хартии од вредност

Член 10

Клиентот пред давањето на налогот за купување, на клиентската сметка на Банката депонира потребни средства во износ кој треба да овозможи покривање на вкупната вредност на потенцијалните трансакции, согласно со налогот, и сите поврзани трошоци и надоместоци опишани во член 9.

Член 11

Паричнитесредства на клиентотдаденина Банката за купување на хартииод вредност илипаричнитесредства добиени со продажба на хартииодвредност на клиентот,Банката ги чува на посебнасметка отворена за таа намена.

Банката, во случај на отповикување на налогот за купување, во врска со кој клиентот депонирал средства, неискористените средства ќе му ги уплати на клиентот на негова сметка, согласно Договорот, следниот ден по отповикувањето на налогот, ако во Договорот не е определено поинаку, или ако клиентот не одлучи поинаку.

Во случај на нереализирање на налогот, од причинапоинаква од отповикувањето на налогот, иливо случај ако има вишок на средства од депонираните средства за порамнување на обврските кои произлегуваат од налогот за купување (во продолжение: неискористени средства), се постапува согласно барањето на клиентот. Депонираните средства, односно неискористените средства, не се сметаат за депозит и за нив не постои камата. Паричните средства на посебнатасметкаможат да сеупотребатсамово согласностсо инструкциитенаклиентот.Банката не смее да врши плаќања поврзани со склучените трансакции со хартии од вредност во свое име и за своја сметка од паричните

средства на клиентитеи не смее да ги користипаричнитесредства на еден клиентза сметка на кој билодругклиент. Паричните средства на клиентите не влегуваат во имотот на Банката во случај на стечај или ликвидација и не можат да се користат за намирување на обврските на Банката.

Член 12

Банката се обврзува по порамнувањето на обврските да го уплатиизносот на примените средства од извршениотналог за продажба, намален за одбитоците во согласност со овие Општи услови за работење и Договорот, на сметката на клиентот,наведенво Договорот, односноналогот, следниотработенденодприемотна средствата, освен, ако клиентот и Xxxxxxx не се договорат поинаку.

Известување

Член 13

Банката е должна да мудостави на клиентотизвештај за склучувањеипорамнување на трансакцијатасо хартииод вредност во рок од два дена по денот на порамнувањето. Банката му доставува извештај за склучување и порамнување на трансакцијатасо хартииодвредност на клиентот на начинкој е определенво Договорот.

Судир на интересите

Член 14

Банката е должна да го извести клиентот за евентуалните судиримеѓу интересите на клиентот и интересите на Xxxxxxx, односно интересите на другите клиенти на Банката. Банката е должна да работи на начинсо која ќе се минимизира можноста за судир на интересимеѓу клиентите, Xxxxxxx, и/илилицата вработени во Банката.

Ризици

Член 15

Банката е должна да се обиде да ги добиеситепотребниинформацииодклиентитево врска сонивнотоискуствово вложување во хартии од вредност и нивните финансиски можности и цели, значајни за заштита на нивните интереси, по пат на пополнување образец “Формулар за нов клиент”.

Вложувањата во хартии од вредност е врзан и со соодветен ризик поради што клиентот, со самото потпишување на Договорот за посредување при купопродажбана хартииод вредност, потврдува дека е свесен и дека го прифаќа ризикотзаради движењата на пазарот и другифактори штовлијаат на пазарот на хартииод вредност, врз коишто Банката нема никаквовлијание.

III.                  ИНВЕСТИЦИОНО                СОВЕТУВАЊЕ                                

Член 16

Клиентот, во насока наштоподобро реализирање на налозите за тргување сохартииодвредност, може да побара инвестиционо советување од страна на Xxxxxxx, која смее согласно со пропишаните правила и прописи да посредува со сите расположивиинформации, односно податоци за пооделните хартии од вредност или за општиситуациина пазарот на хартииод вредност. Клиентот го презема ризикотиодлучувањетово врска со работењето со хартии од вредност.

За вршење на овој вид на услуга Xxxxxxx и клиентот склучуваат посебен Договор, во кој се утврдува висината на надоместокот иначинот на плаќање за извршената услуга согласно важечката тарифа на Банката.

IV. УПРАВУВАЊА СО ПОРТФОЛИО НА ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ ПО НАЛОГ ЗА СМЕТКА НА ИНДИВИДУАЛЕНКЛИЕНТ       

Член 17

Управување со портфолио на хартии од вредност е управување со хартиите од вредност како и со паричните средства на клиентотинивното вложување во хартии од вредност врз основа на Договорот склученпомеѓу Xxxxxxx иклиентот.

Член 18

Договор за портфолиоменаџменте договор со кој Xxxxxxx, во согласностсо инвестицискатаполитика, во имеиза сметка на клиентот, гивложува неговите паричнисредства во хартииод вредност, а со целраспределување на ризикот, за што клиентот е согласен да платинадоместок.

Договорот за портфолио менаџмент се склучува во писмена форма и во истиот задолжително се утврдува износот на паричнитесредства штоклиентотигидоверува на Банката, политиката на вложување на клиентот, изјава за преземање на ризиците од инволвираноста во тргувањето со финсиските инструменти, видот, содржината и фреквенцијата на доставување на извештаи за извршените активности од страна на Банката до клиентот, висината на надоместокот и начинот на пресметување на истиот и раскинување на Договорот.

V.         ЧУВАЊЕ    НА      ХАРТИИ      ОД         ВРЕДНОСТ                               

Член 19

Чување на хартии од вредност е посебна услуга која Банката ја дава врз основа на посебен Договор склучен помеѓу Xxxxxxx иклиентот, а во кој детално се уредуваатправата и обврските помеѓу Банката иклиентот.

Чувањето на хартии од вредност вклучува отварање и водење на сметки на хартии од вредност во свое име, а за

сметканаклиентотво Депозитарот,отварање иводење насметканахартииод вредност и за своиклиентикои несе сопственици на тие хартии од вредност, а за сметка на нивните клиентии другиуслуги по налог на клиентот, како што се: исплата на достасани побарувања од издавачот врз основа на достасани хартии од вредност, камати и дивиденди за сметка на сопствениците на хартиите од вредност, известување за собранија на акционери и застапување на тие собранија, плаќање на даночните обврски на клиентотврз основа на хартии од вредност кои се во негова сопственост и сл.

Член 20

Пред извршување на оваа услуга Xxxxxxx и клиентотзадолжително склучуваат Договор во писмена форма во кој подеталносеуредуваатмеѓусебнитеправа иобврскипридавањето наовој виднауслугаодстрана наБанката.

За извршената услуга чување на хартии од вредност, Банката му наплаќа на клиентот надоместок кој се утврдува во Договорот склучен помеѓу Банката и клиентот.

VI.                  ЗАЕДНИЧКИ                  ОДРЕДБИ                                   

Водење и чувањена документацијата

Член 21

Банката смее во согласностсо секогаш важечкитепрописи да собира, да води, да обработува и да чува податоци поврзани со овие Општиуслови на работење.

Банката е должна да водиевиденција и да ги чува ситедокументикоиво секое време овозможуваат потврдување дека одредена трансакција е извршена во свое име и за своја сметка илиза сметка на клиентот.

Грижа

Член 22

При извршување на работи според овие Општиуслови на работењето Xxxxxxx ќе се однесува со грижа на добар стопанственик и стручњак, согласно со соодветните позитивнизаконскипрописи.

Член 23

Клиентотсе обврзува дека за непречено извршување на услугите со хартии од вредност на Банката, на нејзино барање, ќе и достави соодветна документација, односно направи достапни соодветно потребни информации и податоци. Клиентот е должен да ја известува Банката за сите околности, коишто се важни за извршување на услугите на Банката во согласност со овие Општиуслови на работење и Договорот.

Одговорност

Член 24

Без оглед на другите одредби на овие Општи услови на работење:

(I) Xxxxxxx пред клиентотилитретилица не одговара за евентуалната непосредна или посредна штета, обврските и/или загубата, настанати како последица на исполнувањето на обврските на Банката согласно овие Општи услови на работење и Договорот, освен во случај на нејзино делување со умисла илиголема негрижа, чијашто содржина се оценува во согласност со стандардите за грижливост на добра членка на Македонската берза.

(II) Клиентот гарантира дека сите документи, податоци и информации кои ги доставува до Банката при склучување на Договорот се веродостојни, целосни и точни.

Клиентот се обврзува дека на Банката ќе и ја платисекоја штета, трошоци и дека воопшто ќе ја ослободи од сите обврски настанатикон Банката од односот кон кое и да е лице, коишто се последица од извршувањето на услугите според овие Општи услови за работење и Договорот, освен во случај на однесување со умисла или голема негрижа на Xxxxxxx, чијаштосодржина се оценува согласно стандардите за грижливост на добра членка на Македонската берза.

Доцнење со плаќање

Член 25

Клиентот, во случај на доцнење со плаќање на која и да е доспеана и непорамнета обврска, според овие или во врска со овие Општиуслови на работење, Договорот илиналогот, е должна на Банката да иплатиизаконска затезнакамата.

Промени на Општите услови на работењето

Член 26

Во случај на промена на соодветните прописи или/и одлуки коишто влијаат на исполнувањето на обврските на Банката, според овие иливо врска со овие Општиуслови на работење, Договорот и налогот (во продолжение: промена на прописи), Xxxxxxx според сопственапроценкаиодлукаимаправо да ги измени,односно да ги дополни овие Општи услови на работење, во согласност со таквата промена на прописите.

Член 27

Без оглед на одредбата од претходниот член на овие Општиуслови за работење, Xxxxxxx има право еднострано да ги промени, односно да ги дополни овие Општи услови за работење, доколку со таквите промени, односно дополнувања,

xxxxxxxxx не навлегува во правата и обврските на клиентот (во продолжение: суштински промени), според овие и во врска со овие Општиуслови за работење.

Во случај на суштински промени Банката има право да отстапи од наведените Договори, ако клиентот не се согласува со нив. Се претпоставувадека клиентотсе согласувасо промените на Општитеусловиза работење, ако во рок од 7 работни дена од известувањето на Банката за суштинските промени писмено не ја извести Xxxxxxx за тоа дека не се согласува со таквитепромени.

Непочитување на обврските

Член 28

Во случај на непочитување на обврските согласно со овие и во врска со овие Општи услови за работење, Договорот и налогот (во продолжение: непочитување на договорните обврски), секоја страна може да отстапи од Договорот и да бара отштета од другата договорна страна.

Траење на договорниот однос

Член 29

Времетраењето на Договорот и условите за отстапување од него во случаите коишто не се наведени во овие Општи услови за работење, странките ги договараат во самиот договор.

Во случај на откажување на наведениотдоговор, од причининаброениво овие Општиуслови за работење инаведениот Договор, наведениот Договор се продолжува до конечното порамнување на ситеобврски на клиентоти Банката според тој Договор, односно трансакциите, склученипред откажувањето.

Деловна тајна

Член 30

Заради заштита на интересите на клиентот, Xxxxxxx се обврзува дека сите податоци и информации, кои ги дознала при извршување на Договорот, иливо врска со извршување на Договорот, ќе ги третира како деловна тајна.

Податоците и информациите од став 1 на овој член можат да се соопштат во следните случаи:

Заради заштита на интересите на клиентот, Xxxxxxx се обврзува дека сите податоци и информации, кои ги дознала при извршување на Договорот, иливо врска со извршување на Договорот, ќе ги третира како деловна тајна.

Податоците и информациите од став 1 на овој член можат да се соопштат во следните случаи:

акостранкатадалаписменасогласност за нивнооткривање; на писмено барање илиналог на надлеженсуд;

на барање на Комисијата за хартииод вредност за вршење на контролаврзработењето на Банката; на писмено барање на Народната банка за потребите на супервизијата;

на Управата за спречување на перење париифинансирање на тероризам; на писмено барање на друг орган овластен со закон.

Податоцитеиинформациитекои Банката е должнада ги доставува до органи иинституциисогласносо закон, акои претставуваат деловна тајна на Банката, се сметаат за службена тајна.

Судска надлежност и избор на правото

Член 31

Евентуалните спорови оддоговорните односи, коиштосе темелатврз овие Општиуслови за работење, клиентоти Xxxxxxx ќе ги решаваат договорно, а во случај на судски спор договараат надлежност на стварно надлежниот суд во Скопје.

За проценка на сите договорни односи, коишто се темелат на овие Општиуслови за работење се користимакедонското право.

Неважење на одредбите

Член 32

Неважењето или неизвршливоста на одделна одредба на овие Општи услови за работење и Договорот, не влијае на важноста и извршноста на другите одредби.

Во случај некоја одредба од овие Општи услови за работење да е неважечка илинеизвршлива, Xxxxxxx таквата одредба, ќе ја надомести со нова којаштое најблиска до неважечката, односно одредбата што не може да се исполни.

Отстапување на Договорот и правата

Член 33

Доколку меѓу клиентоти Xxxxxxx не е поинакудоговорено, клиентот не смее без претходнаписмена согласност на

Банката во целостилиделумно на трето лице да му го отстапи Договорот илисвоите права според овој иливо врска со овој Договор.

Членство во саморегулирачка организација

Член 34

Банката е членна Македонската берза на хартииодвредност АД Скопје и на Централниотдепозитар за хартии од вредност АД Скопје.

VII.          ПРЕОДНИ      И           ЗАВРШНИ      ОДРЕДБИ                               

Член 35

За се што не е утврдено во овие Општиуслови за работење се применува постоечката важечка регулатива од областа на хартиите од вредност.

ШпаркасеБанка МакедонијаАДСкопје