VOVED

ДАНОЦИ

❑ Трошоци за користење на сопствен

автомобил за потреби на работодавачот 5

СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА

❑ Остварување на правото

на детски додаток 22

ПРАВО И ЛЕГИСЛАТИВА

❑ Договор за франшиза 47

ПЛАТИ И НАДОМЕСТОЦИ

❑ Плати за месец Април 2022 година 64

ТЕКОВНИ ИНФОРМАЦИИ

❑ Коефициент на МДБ за Март 2022 година 85

❑ Коефициент на пораст на цените за Март 2022 86

❑ Цени на гориво 88

❑ Референтна каматна стапка за период од

01.01 до 30.06.2022 година 90

❑ Курсни листи 92

❑ Рокови за поднесување во Април 2022 година 99

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ 101

ДАНОЦИ

дипл.економист Xxxxx Xxxxxxxxxx

ТРОШОЦИ ЗА КОРИСТЕЊЕ НА

СОПСТВЕН АВТОМОБИЛ ЗА ПОТРЕБИ НА РАБОТОДАВАЧОТ

Употребата на сопствен автомобил за потреби на работодавачот, се оданочува со данок на личен доход над 3.500,00 денари месечно по возило и со данок на добивка во висина од 70% од исплатениот износ, во тековната година.

VOVED

Оданочувањето на надоместокот за користење на лично возило за потрeби на работодавачот е опфатено согласно со следните Законски прописи:

⮚ Законот за данокот на добивка (“Службен весник на РМ” 112/14...151/21),

⮚ Законот за данок на личен доход (“Службен весник на РМ” 241/2018...85/21),

⮚ Законот за работни односи (“Службен весник на РМ” 62/05...27/16; 120/18),

⮚ Правилникот за начин на пресметување на данокот на добивка (“Службен весник на РМ” 174/14...6/20) и

⮚ Општиот колективен договор за приватен сектор од областа на стопанството (“Службен весник на РМ” 115/14 пт; 119/15; 150/16).

За потребите на работодавачот, вработениот може да користи сопствено возило, врз основа на Договор или Одлука за користење и патен налог издаден од страна на работодавачот, за извршување на деловно патување или друга задача, со назнака за користење сопствен автомобил за превоз.

1. НАДОМЕСТОЦИ НА TRO[OCI OD RABOTEN ODNOS

Со одредбите од член 113 од Законот за работни односи како и одредбите од член 35 од Општиот Колективен договор за приватниот сектор од областа на стопанството, се пропишани повеќето од надоместоците на трошоците, кои произлегуваат од работен однос.

Согласно одредбите од член 35 од Колективниот дого- вор за стопанството за приватниот сектор, rabotnikot ima pra- vo na nadomest na tro{ocite povrzani so rabota, utvrdeni so zakon i kolektiven dogovor i toa:

❖ Dnevnici za slu`beni patuvawa vo zemjata najmalku 8% od osnovicata;

❖ Dnevnici za slu`beni patuvawa vo stranstvo, soglasno kolektiven dogovor na nivo na raboto- xxxx~ ili akt na rabotodava~, no ne pomalku od Uredbata za izdatocite za slu`ben pat i selidbi vo stranstvo, {to na organite na upravata im se priznavaat vo tekovni tro{oci;

❖ Terenski dodatok vo zavisnost od obezbedenite uslovi za rabota na teren (smestuvawe, ishrana i sli~no), vo visina utvrdena so kolektiven dogovor na nivo na granka odnosno oddel, odnosno na nivo na rabo-todava~;

❖ Nadomest za odvoen `ivot od semejstvoto, vo vi- sina utvrdena so kolektiven dogovor na nivo na granka odnosno oddel, odnosno na nivo na raboto- xxxx~, no ne pomalku od 60% od osnovicata; nado- mestokot za odvoen `ivot se isplatuva koga rabot- nikot e rasporeden, odnosno upaten na rabota nad- vor od sedi{teto na firmata ili nadvor od mestoto na postojanoto `iveali{te;

❖ Nadomest na tro{ocite za koristewe na sopstven avtomobil za potrebi na rabotodava~ot vo visi- na od 30% od cenata na litar gorivo, {to go koristi avtomobilot za sekoj pominat kilometar;

❖ Nadomest na tro{ocite pri selidba za potrebite na rabotodava~ot, vo visina na stvarnite tro{oci;

❖ Regres za godi{en odmor vo visina od najmalku 40% od osnovicata, pod uslov rabotnikot da rabo- tel najmalku 6 meseci vo kalendarskata xxxxxx xxx ist rabotodava~.

So kolektiven dogovor na nivo na dejnost ili xxxxx- xxxxx dogovor na nivo na rabotodava~ mo`e da se utvrdi regres za godi{en odmor vo pogolem iznos od iznosot utvr- den so Op{tiot kolektiven dogovor.

Regresot za godi{en odmor se isplatuva ednaш vo tekot na godinata. Iznosot se utvrduva spored osnovicata koja va`i na denot na donesuvaweto na Odlukata za isplata.

✓ Vo slu~aj na smrt na soprug, sopruga, deca i roditeli koi `xxxxx xx ista semejna zaednica, na rabotnikot mu se isplatuva nadomestok vo visina od dve osnovici;

✓ Za neprekinato boleduvawe podolgo od 6 meseci, po- radi povreda na rabota ili profesionalno zabolu- vawe, vo visina na osnovicata;

✓ Za jubilejna nagrada vo visina na osnovicata – za najmalku 10 godini rabota kaj ist rabotodava~;

✓ Pri zaminuvawe vo penzija, najmalku dvokraten iznos od osnovicata.

NAPOMENA: Osnovicata za presmetuvawe na nado- mestocite na rabotnicite, prestavuva prose~nata mese~na neto plata po rabotnik xx XX, isplatena vo poslednite tri meseci.

Xxxxxxxxxx~ot na svoj tro{ok na rabotnicite mo`e da im organizira prevoz do i od rabotnoto mesto, kako i ishrana za vreme na rabota. Tro{ocite za ishrana mo`e da iznesuvaat najmnogu 20% od prose~xxxx xxxx plata po rabotnik, isplatena vo prethodnata xxxxxx, a tro{ocite za prevoz, vo visina na stvarnite tro{oci vo javniot soobraíaj.

Na rabotnikot mu se isplatuvaat i drugi nadomestoci soglasno kolektiven dogovor na nivo na granka, odnosno oddel, odnosno na nivo na rabotodava~.

Согласно наведеното, вработениот може за потребите на работодавачот да користи сопствено возило за извршување на деловно патување или работни задачи, при што му следува надоместок во висина од 30% по поминат километар од цената на литар гориво, за соодветно ангажирано возило.

Доколку работодавачот, на вработениот му признава и други трошоци по овој основ, даночниот третман се однесува за вкупно исплатениот износ, вклучувајки ги и дополнително приз- наените износи на товар на работодавачот.

2. ОДАНОЧУВАЊЕ СО DANOK XX XX^EN DOHOD

Надоместокот по основ на користење на сопствено вози- ло за потребите на работодавачот, подлежи на оданочување со данок на личен данок, но се оданочува и со данок на добивка, како делумнo даночно непризнат износ.

Критериумите од аспект на оданочување со персонален данок и со данок на добивка се диференцијални, во делот на определување на даночната основа и прагот на оданочување.

Согласно одредбите од член 12 став 1 точка 17 од Зако- нот за Danok xx xx~en dohod, Danokot xx xx~en dohod не се пла- ќа на примањата по основа на надоместоците на трошоците за користење на сопствен автомобил за потребите на работодава- чот во висина од 30% од цената на литар гориво, што го користи автомобилот за секој изминат километар, а најмногу до

3.500 денари месечно.

Максималниот износ, кој се третира како ослободен на- доместок од персонален данок по основ користење на сопствен автомобил за потребите на работодавачот, претставува 3.500,00 денари на месечно ниво, по автомобил, за соодве- тен вработен.

Вкупниот надоместок со кој вработениот по овој основ може да се стекне, изнесува 30% од цената на литар гориво, што го користи автомобилот, за секој изминат километар.

Без оглед на вкупната висина на надоместокот, кој прес- метан како 30% од цената на литар гориво, што го користи автомобилот за секој изминат километар, ќе му се исплати на вработениот, не се оданочуваат 3.500,00 денари месечно.

Над износот од 3.500,00 денари месечно се пресметува данок на доход по стапка од 11,1111% на нето исплатениот из- нос од надоместок, по основ на користење на сопствено возило за потреби на работодавачот.

3. DANO^NA OSNOVA ZA DANOK NA DOBIVKA

Основа за пресметување на данокот од добивка е до- бивката која се утврдува во даночниот биланс, согласно член 7 став 1.

Основа за пресметување на данокот од добивка се утвр- дува како разлика меѓу вкупните приходи и вкупните расходи на даночниот обврзник, во износи утврдени согласно со прописите за сметководството и сметководствените стандарди (член 7 став 2).

Основата од членот 7 став 2 од Zаконот се зголемува за непризнаените расходи за даночни цели.

3.1. Neāriznaeni rashodi

Согласно член 9 од законот за данок на Добивка, како непризнаени расходи за даночни цели, се сметаат:

1. Расходите кои не се поврзани со вршење на дејност на субјектот, односно не се непосреден услов за извршување на таа дејност и не се последица од вршењето на таа дејност;

2. Надоместоците на трошоци и други лични примања од работен однос, освен утврдените со член 9 став 1 точка 2 од Законот, во износи кои не го надминуваат:

• најнискиот износ на дневници за службени патувања, теренски додаток или одвоен живот, утврден со Општиот колективен договор за приватниот сектор од областа на стопанството на РМ (ОКДПСОС) и прописите за органите на државната управа, при што исплатите по овој основ меѓусебно се исклучуваат,

• износот на помош во случај на смрт на вработениот и на член на неговото семејство утврден со (ОКДПСОС) и прописите за органите на државната управа,

• најнискиот износ на помош за претрпени штети од елемен- тарни непогоди утврден со (ОКДПСОС),

• најнискиот износ на отпремнина која се дава при замину- вање во пензија утврден со (ОКДПСОС) и прописите за органите на државната управа, - износот на еднократен надоместок

• испратнина заради трајно работно ангажирање на работ- ниците при откажување на договорот за вработување од деловни причини (технолошки, економски, организациони и слични промени) утврден со закон,

• износот на регрес за годишен одмор во висина од 80% од просечната месечна бруто плата по работник во Република Македонија, објавена до денот на исплатата,

• износот на јубилејни награди за најмалку десет години работа кај ист работодавач во висина на просечна месечна плата по работник во Република Македонија, исплатена во последните три месеци, објавена од Државниот завод за статистика,

• износот на надоместоци на трошоци за користење на сопс- твено возило на вработениот за потребите на работодава- чот, во висина од 30% од исплатениот износ, но најмногу до

60.000 денари на годишно ниво,

• износот на надоместокот заради непрекинато боледување подолго од шест месеци, предизвикано со повреда на работа или професионално заболување во висина на просечната месечна плата по работник во Република Македонија ис- платена во последните три месеци и објавена од Државниот завод за статистика и

• износот на надоместокот при селидби на вработените за потребите на работодавачот, во висина на стварните тро- шоци направени за превоз на покуќнината и на семејс- твото;

3. Трошоците за организирана исхрана и превоз во јавниот сообраќај на вработените, над износите утврдени со закон;

3-а) Надоместоци на трошоци за хотелско сместува- ње (категорија повисока од четири ѕвездички) во износ над

6.000 денари дневно по лице и надоместоци на трошоци за превоз на лица, кои не се вработени кај исплатувачот, а се ангажирани во функција на дејноста на исплатувачот (во земјата и во странство), доколку истите не се документирани;

3-б) Надоместокот на трошоци за исхрана на вра- ботените кои работат ноќно време, над износите утврдени со Законот за работните односи;

4. Трошоците по основ на месечните надоместоци на членовите на органите на управување над 50% од просечната месечна бруто плата исплатена во претходната година во Р Македонија, при што како надоместоци на членови на органите на управување се сметаат месечниот надоместок, односно пау- шал, надоместоците за патни и дневни трошоци;

5. Трошоците по основ на уплатени доброволни придонеси во доброволен пензиски фонд над износот од две просечни месечни бруто плати, исплатени во претходната година во Р Македонија, на годишно ниво по вработен;

5-а) Xxxxxxx по основ на уплатени премии за оси- гурување на живот над износот од две просечни месечни бруто плати, исплатени во претходната година во РМакедонија, на годишно ниво по вработен;

5-б) Xxxxxxx по основ на уплатени премии за добро- волно здравствено осигурување над износот од една просеч- на месечна бруто плата, исплатена во претходната година во РС Македонија, на годишно ниво по вработен;

6. Надоместоците за лицата волонтери според членот 10 став (2) од Законот за волонтерство и за лицата ангажирани за вршење на јавни работи, согласно со членот 85 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност испла- тени над износите утврдени со закон;

7. Скриените исплати на добивки како што се: давање на одредени производи и услуги на содружниците или акцио- нерите или на нив поврзани лица по цена пониска од пазарната, вклучувајќи ја и пониската камата на одобрените заеми; плаќање за добиените производи и услуги од содружниците или акцио- нерите или на нив поврзани лица, по цени повисоки од пазарните и овозможување на стекнување на добивки на содружниците или акционерите или на нив поврзани лица;

(7-а) Кусоци кои не се предизвикани од вонредни настани кражба, пожар или други природни непогоди), кои не се на трошок на платата на одговорното лице;

8. Трошоците направени за репрезентација во висина од 90%;

9. Трошоците за донации направени во согласност со Законот за донации и спонзорства во јавните дејности, над 5% од вкупниот приход остварен во годината;

10. Трошоците за спонзорства направени во согласност со Законот за донации и спонзорства во јавните дејности, над 3% од вкупниот приход остварен во годината;

10-а) Трошоците за донации во спортот, согласно со членот 30-а од законот за данок на добивка;

11. Трошоци по основ на камата по кредити кои не се користат за вршење на дејноста на обврзникот како и износот на каматите по кредити за набавка на патнички автомобили, мебел, теписи, уметнички дела од ликовната и применетата уметност и украсни предмети;

12. Осигурителни премии кои ги плаќа работодавачот во корист на членовите на органите на управување, како и на вработените доколку истите не се одбиваат од плата, освен личното колективно осигурување на работниците за повреди на работа;

13. Даноците по задршка (одбивка) исплатени во име на трети лица кои се на товар на трошоците на даночниот обврзник;

14. Паричните и даночните казни, пеналите и казне- ните камати за ненавремена уплата на јавните давачки и на трошоците за присилна наплата;

15. Стипендии, освен стипендиите доделени на начин и под услови утврдени со Законот за донации и спонзорства во јав- ните дејности, кои се оданочуваат според одредбите од точката 10 на овој член, во кои не спаѓаат трошоците за обука и специ- јализација на вработените заради остварувањето на дејноста на даночниот обврзник, под услов истите да продолжат со работа кај истиот работодавач, во временски период утврден со дого- вор, кој не е пократок од три години сметано од годината на стек- нувањето со соодветните знаења;

16. Трошоците на кало, растур, крш и расипување над нормираните износи утврдени за соодветната гранка, под услов истите да не се настанати како резултат на вонреден настан или виша сила;

17. Трајниот отпис на ненаплатените побарувања, освен трајниот отпис на ненаплатените побарувања по основ на придонеси од задолжително социјално осигурување;

18. Трошоците за нето износот на примањата по основ на деловна успешност, над износот на кој се пресметани придо- неси согласно со закон;

19. Надоместок за практикантска работа, над износите пропишани согласно со Законот за практиканство;

20. Надоместок за практична обука на ученици и практична настава на студенти во висина над 8.000 денари месечно и

21. Платени лабораториски тестови за COVID-19 за вработени лица во износ поголем од 50% од просечната месеч- на бруто плата исплатена во претходната година во Република Северна Македонија, на годишно ниво по вработен.

Нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели ги пропишува министерот за Финансии, со одредбите од Правилникот за нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи, утврде- ни за секоја соодветна гранка за даночни цели (“Службен весник на РМ” 174/14).

3.2. Сопствени возила и непризнат расход

Врз основа на одредбите од член 9 став 1 точка 2 алинеја 8 од Законот, максималниот даночно признат расход на годиш- но ниво изнесува 60.000,00 денари.

Повисоко пресметаните износи на трошоци за користење сопствено возило за цели на работодавачот подлежат на корекција во Образец ДБ - Даночен биланс, доколку обврзникот го пресметува и плаќа данокот на добивка на ДБ.

Пропишаниот надоместок за исплата од 30% од цената на литар гориво по поминат километар е непризнат расход до- колку на годишно ниво го надмине износот од 60.000,00 денари по вработен.

Субјектите кои данокот на добивка го пресметуваат и плаќаат на Образец ДБ-ВП, не се подложни на корекција за изно- сот кој го надминува прагот од 60.000,00 денари по вработен на годишно ниво.

Износот од 60.000,00 денари на годишно ниво се однесу- ва на надоместокот за употреба на сопственото возило и не ги вклучува другите трошоци за извршување на службеното патува- ње, како патарини и слични трошоци.

4. PRESMETUVAWE NA NADOMESTOKOT ZA KORISTEWE NA SOPSTVEN AVTOMOBIL ZA POTREBI NA RABOTODAVECOT

“HH” DOO SKOPJE

ul.”Xxxxxxxxxx Xxxxxxxxxx” br.39/2

Skopje

PRILOG KON PATEN NALOG

broj 150 za mesec АПРИЛ 2022 xxxxxx

Rabotnik: Mesto:

Sopstveno vozilo

Xxxxxx Xxxxxxxxxx

Skopje

SK 5546 ТТ

Reden broj	Data	Opis	Pominati kilo- metri
1.	11.04.2022	Od sedi{teto na dru{tvoto do sklad Vizbegovo i nazad	40
2.	12.04.2022	Od sedi{teto na dru{tvoto do deloven partner Usje – Skopje i nazad	15
3.	14.04.2022	Od sedi{teto na dru{tvoto do NBRM, UJP, deloven par- tner \or~e Petrov.	30
...	...	...	...
Vkupno:			85

Presmetka:

Cena na litar benzin h 30% h pominati kilometri

(105,00 h 30%) h 85 = 2.678,00 denari.

Presmetal, (M.P.) Nalogodava~,

NAPOMENA: Vo prilogot kon patniot nalog dadeni se samo nekolku primeri na relacii za lokalno vozewe, so sopstven avtomobil za slu`xxxx xxxx, so cel da se prika`e na koj na~in treba da se podgotvi soodvetna dokumentacija.

Cenata na litar benzin MB-98 xx xxxxx АПРИЛ/2022 za periodot na koristewe na voziloto iznesuva 105,00 denari.

Kni`ewe:

4411 – Tro{oci za koristewe na sopstven avtomobil 2.678,00

102 – Blagajna 2.678,00

- āo āresmetka za koristewe soāstven avtomobil;

Primer 2: Nadomest za koristewe na soāstven avto- mobil za slu`ben āat;

Lice vo raboten odnos kaj isplatitelot, vrz osnova na paten nalog, zaminal na slu`ben xxx xx zemjava xx xxxxx Април/2022 xxxxxx, so sopstven avtomobil i pominal 700 kilometri.

Cenata za litar gorivo za toj avtomobil i vo toj period iznesuva 105,00 denari.

Za patarina, kon patniot nalog, prilo`uva smetka za patarina vo iznos od 300 denari. Slu`benoto patuvawe trae 80 ~asa, odnosno 3 (tri) xxxx, za {to se presmetani tri polni dnevnici.

Xx xxxxx Април/2022 xxxxxx, dnevnicata za slu`ben xxx xx zemjata iznesuvala 2.394,00 denari, a podignatiot xxxxx e xx xxxxxx od 10.000,00 denari.

NAPOMENA: Vo primerot e dadeno koristewe na sops- tven avtomobil za slu`ben xxx xx zemjata, me|utoa i pri pri- znavaweto na nadomestot za koristewe na sopstven avtomobil za slu`xxxx patuvawe vo stranstvo, se postapuva na identi~en na~in.

Presmetka: Ha pa6oňnuнoň my ce ucǔnaňyвa bneвnuya вo uзnoc ob 7.182,00 denari.

3 dnevnici h 2.394,00 = 7.182,00 denari

Nadomestot za koristewe na sopstven avtomobil se presmetuva na sledniov na~in:

Cena na gorivo 105,00 h 30% = 31,50

700 km h 31,50 = 22.050,00 denari

Трошоци над 3.500,00 денари (22.050,00 – 3.500,00 = 18,550,00 денари )

Данок на доход (18.550 х 11,1111% = 2.061,00 Тro{ocite za patarina, koi se podnesuvaat kako dokaz iznesuvaat 300,00 denari.

Kni`ewa:

1433 – Pobaruvawa od vrabotenite za akontacii za slu`ben pat	10.000,00
102 – Blagajna	10.000,00
- vcānateн aвaнc зa cnyω6eн āat;
4400 – Dnevnici za slu` beni patuvawa	7.182,00
440121 – Tro{oci za prevoz – do 3.500	3.500,00
440122 – Tro{oci za prevoz – nad 3.500	18.550,00
440129 – Tro{oci za prevoz –
danok на доход	2.061,00
44744 – Xxxxxxxx	300,00
1430 – Pobaruvawa od vrabotenite
za akontacii za slu`ben pat		10.000,00
2350 – Obvrski za danok на доход		2.061,00
2410 – Obvrski sprema vraboteni
za slu`ben pat [(22.050+ 7.182 + 300) – 10.000)]		19.532,00

- āрecuetwa āo āateн нanog;

2410 – Obvrski kon vrabotenite

za akontacii za slu`ben pat 19.532,00

102 – Blagajna 19.532,00

- дoānata нa нaдouect нa tрowo4v зa cnyω6eн āat;

2350 – Obvrski za personalen danok 2.061,00

1000 - Transakciska smetka 2.061,00

- ānateн āeрcoнaneн дaнow, āo vзвoд 6р. .

NAPOMENA: Soglasno ~len 9 stav 2 alineja 8 xx Xxxx- not za danokot na dobivka, vo dano~niot bilans tro{ocite za ko- ristewe na sopstven avtomobil za slu`xxxx xxxx za lica xx xx- boten odnos xx xxxxx~uvaat xx xxxxxx od 70% od utvrdeniot iznos (vo primerot 18.550,00 h 70% = 12.985,00 denari).

5. TRO[OCI ZA KORISTEWE SOPSTVEN AVTOMOBIL ZA SLU@XXXX XXXX XX XXXX VRABOTENI KAJ SAMOSTOEN VR[ITEL

NA DEJNOST – TRGOVEC POEDINEC

Isplatenite tro{oci za koristewe na sopstven avto- mobil za sluжbeni celi od lica vraboteni kaj samostojniot vrшitel na dejnost, se priznavaat xx xxxxx na rashodite vo Danoчen bilans vo visina od 50% od isplateniot iznos.

Согласно член 12, став 1, точка 17 од Законот за Данок на личен доход, Данок на доход не се плаќа на износот на надоместоците на трошоци за користење сопствен автомобил за потребите на работодавачот во висина од 30% од цената на литар гориво, што го користи автомобилот, за секој изминат километар, а најмногу до 3,500 денари месечно.

НАПОМЕНА:Право на користење на надоместок за сопствено возило за службени цели НЕМА вршителот на самостoјна дејност (СОПСТВЕНИКОТ).

ПРИМЕР: Вршителот на самостојна дејност вработениот исплатил:	“ММ” на
Надомест за користење на соствено возило	250.000
Неоданочив износ	3.500
Разлика за оданочување ( 250.000-3.500)	246.500
Данок на доход (246.500 x 11,1111%)	27.389
Бруто износ за оданочување (246.500 + 27.389)	273.889
Даночно признат расход (273.889 x 50%)	136.945

6. TRO[OCI ZA KORISTEWE SOPSTVEN AVTOMOBIL ZA SLU@BENI XXXX XX JAVNIOT SEKTOR

Согласно член 21 од Општиот колективен договор за Јавен сектор, (“Службен весник на РМ” 10/08. 85/09), работникот има право на надомест на трошоците поврзани со работа утвр- дени со Закон, меѓу кои се и надоместоците за покривање на тро- шоците за користење на сопствен автомобил за потребите на ра- ботодавачот во висина од 30% од цената на литар гориво што го користи автомобилот за секој поминат километар со патен налог. Иако за вработените во јавниот сектор е пропишан надо-

мест за користење на сопствен автомобил за потребите на рабо- тодавачот, надоместокот не подлежи на оданочување, бидејки во Законот за Извршување на Буџетот за 2022 (“Службен весник на РСМ” 287/21 година, истиот не е пропишан.

Согласно овие одредби, за вработените од Јавниот сектoр, доколку им се исплати надомест за користење сопствен автомобил за службени потреби, овој надоместок целосно се оданочува со данок на доход.

Истовремено, надоместокот и платениот данок на доход, претставуваат непризнат расход во Даночен билас и истите ке се оданочат со данок на добивка.

P R E G L E D

NA RELACII ZA KILOMETRI VO SKOPJE

O P I S		KILOMETRI
Centar	K.Voda	7
Centar	Gazi Baba	10
Centar	Pintija	9
Centar	Lisi~e	9
Centar	Saraj	18
Centar	Crni~e	8
Centar	Pr`ino	6
Centar	Vlae	8

Centar	Kozle	6
Centar	Maxari	12,5
Centar	Taftalixe	5
Centar	Mag.Interimpeks	10
Centar	Mag.Jug	8
Centar	Vizbegovo	20
Centar	Nas.^ento	15
Centar	Dra~evo	17,5
Centar	Radi{ani	12,5
Centar	Butel	10
Centar	Aerodrom	8
Centar	A.Petrovec	17,5
Centar	Avtokomanda	11
Centar	^air	5
Centar	Karpo{ 3	4,5
Centar	Vodno	4,5
Centar	Kapi{tec	3
Centar	\or~e Petrov	10

Користењето на дестинациите од локален карактер се добиваат со збир на релациите од место на тргнување до Центар и Центар до одредишно место.

За секоја дестинација треба да се води евиденција за употреба на возилото за цели на работодавачот, иако се од локален карактер.

Пред употребата на возилото за цели на работодавачот на локални дестинации треба да се води евиденција за износот на состојбата на броилото за бројот на поминати километри пред и по извршувањето на задачата.

D O G O V O R

ZA KORISTEWE NA PRIVATNO VOZILO ZA SLU@BENI CELI

Sklu~en na den godina pome|u;

1. od Skopje ul

” ” br.

so EMBG

od edna

strana kako sopstvenik na motorno vozilo koe íe se koristi za celi na rabotodava~ot;

2. od Skopje so

EMBS so sedi{te na ul.” ” br. , zastapuvano od

od Skopje so EMBG , od druga strana kako korisnik na motornoto vozilo.

^len 1

Predmet na ovoj dogovor e koristewe na patni~ko mo- torno vozilo marka: , tip , broj na {asi- ja , broj na motorot: , godina na proizvodstvo

, sila na motor KW, Rabotna zafatnina na motorot sm 3, namena na karoserija , boja na karoserija , so registarski tabli~ki

(site podatoci od soobraíajna dozvola), za izvr-

{uvawe na delovni obvrski za potrebite na rabotodava~ot.

^len 2

Voziloto e vo sopstvenost na otstapuva~ot, koj e vo redoven raboten odnos kaj i istiot so nego mo`e slobodno da raspolaga, da go ottu|uva ili otstapuva na treto lice so ili bez nadomest, vo zavisnost od negovata volja.

^len 3

Voziloto íe se koristi od strana na vraboteniot za celi na pravniot subjekt, i íe se koristi za izvr{uvawe na slu`beni celi na neopredeleno vreme po~nuvajíi od 2022 godina.

^len 4

Za koristeweto na voziloto e predviden nadomestok vo vrednost od 30% po cena od litar gorivo, po pominat kilome- tar, soglasno evidencija za koristewe na voziloto za celi na rabotodava~ot.

^len 5

Dogovorot e napraven vo ~etiri ednakvi primeroci, od koi za sekoja dogovorna stranka po dva primeroci i istiot va`i od denot na negovoto potpi{uvawe.

^len 6

Isplatata na nadomestokot íe se vr{i vo rok od prvite pet dena od mesecot za izminatiot mesec, so prebivawe na iz- nosite na akontaciite, dadeni na vraboteniot pri izvr{uva- weto na rabotnite zada~i povrzani so koristeweto na sops- tvenoto vozilo.

^len 7

Za se {to ne e predvideno so ovoj dogovor, va`at odredbite na Zakonot za obligacioni odnosi i drugite pozi- tivni zakonski propisi vo Republika Severna Makedonija.

^len 8

Vo slu~aj na spor dvete dogovorni strani íe se obidat spogodbeno da go re{at, vo sprotivno nadle`en e Osnovniot Gra|anski sud Skopje vo Skopje.

Skopje 2022 godina

Otstapuva~: Korisnik:

СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА

дипл.економист Јулија Минковска

Правата за остварување на детски додаток и дру- гите облици за заштита на децата во Република Македо- нија се.остваруваат согласно Законот за Заштита на де- цата, (“Службен весник на РСМ” 23/13...275/19, 311/20, 294/21).

ОСТВАРУВАЊЕ НА ПРАВОТО НА ДЕТСКИ ДОДАТОК

VOVED

Заштитата на децата е организирана дејност, заснована на правата на децата, како и на правата и обврските на родите- лите и на државата i edinicite na lokalnata samouprava za vodewe humana populaciona politika.

Za{titata na decata se ostvaruva so обезбедување ус- лови и животен стандард што одговара на физичкиот, ментал- ниот, емоционалниот, моралниот и социјалниот развој на децата.

Za{titata na decata, se ostvaruva preku obezbeduvawe na opredeleni prava, sredstva i oblici na za{tita na decata, odnosno pravoto na `ivot i razvoj na deteto, za{titata na naj- dobriot interes na deteto, obezbeduvawe na minimum stan- dard za sekoe dete pod ednakvi uslovi, isklu~uvawe na kakva bilo forma na diskriminacija, po~ituvawe na pravoto na de- teto na sloboda i bezbednost na li~nosta, na sopstveno mis- lewe i slobodno izrazuvaewe, zdru`uvawe i obrazovanie, uslovi za zdrav `ivot i ostvaruvawe na drugi socijalni prava i slobodi na deteto.

Државата го обезбедува правото на детето да го изрази сопственото мислење за сите прашања кои се однесуваат на него и на мислењето на детето да му биде посветено должно внимание во согласност со годините на живот и зрелоста на детето. Изразувањето на детето може да биде непосредно или преку застапник или соодветен орган на начин и во согласност со утврдена процедура и закон.

1. PRAVA ZA ZA[TITA NA DECATA

Soglasno ~len 6 od Zakonot za za{tita na decata (вo āрoдonωeнve ZZD), pravata za zаштита на децата се остварува преку обезбедување на определени права и облици i toa preku:

1) Detski dodatok;

2) Poseben dodatok;

3) Ednokratna pari~na pomo{ za novoroden~e;

4) Roditelski dodatok za dete; 5 Dodatok za obrazovanie;

6) Participacija.

Oвие права под услови утврдени со законoт ги обез- бедува државата.

Поголем обем на правата може да обезбеди општината, општината во градот Скопје и градот Скопје, доколку за тоа обезбеди средства од сопствени извори.

Начинот и поблиските критериуми за остварување на правата за заштита на децата, ги утврдува советот на општина- та, советот на општината во градот Скопје и Советот на градот Скопје.

1.1. Детски додаток

Согласно ~lен 22 од Зakonot za za{tita na decata (вo āрoдonωeнve ZЗД), право на детски додаток се обезбедува на дете државјанин на РS Македонија, кое живее во домаќинство со постојано место на живеење во РСМ и доколку домаќинс- твото не поседува имот и имотни права од кои може да се издржува.

Право на детски додаток се обезбедува и на дете од домаќинство кое остварило, односно користи право на гарантирана минимална помош, согласно со Законот за социјалната заштита.

Право на детски додаток може да оствари еден од родителите на детето, старателот или лицето на кое со решение на надлежниот центар за социјална работа детето му е доверено на чување и воспитание под услови утврдени со Zakonot.

Корисникот на правото на детски додаток треба да биде државјанин на РSМ, со постојано место на живеење во РSМ.

Stрански државјанин кој има живеалиште и регу- лиран постојан престој во РSМ согласно со закон, може да оствари право на детски додаток за дете, согласно со законoт и меѓународните договори ратификувани согласно со Уставот на РSМ.

1.1.1. Остварување на правото на детски додаток

Согласно ~лен 24 од ЗЗД, правото на детски додаток се остварува во зависност од материјалната состојба на домаќинството.

НАПОМЕНА: Правото на детски додаток се обез- бедува на дете до наполнување на 18 години живот.

Право на детски додаток има дете во семејство чии вкупни просечни месечни приходи остварени во последните три месеци пред поднесување на барањето и во текот на користењето на правото по сите основи на сите членови во домаќинството се во висина до прагот за пристап на правото на детски додаток согласно ЗЗД.

За вкупни просечни месечни приходи на сите членови на домаќинството се сметаат:

1. Доход од работа; Пензија остварена во РСМ; 3. Доход од самостојна дејност; 4. Доход од авторски и сродни права; 5. Доход од продажба на сопствени земјоделски производи; 6. Доход од права

од индустриска сопственост; 7. Доход од закуп и подзакуп; 8. Доход од капитал; 9. Капитални добивки; 10. Добивки од игри на среќа;

11. Доход од осигурување; 12. Друг доход; 13. Право на социјална сигурност на старите лица; 14. Паричен надоместок по основ на невработеност; 15. Воена инвалиднина; 16. Цивилна инвалиднина;

17. Законска издршка; 18. Родителски додаток за детe; 19. Финансиска поддршка од областа на земјоделството и руралниот развоj; 20. Траен надоместок; 21. Надоместок на плата за скратено работно време, и 22. Додаток за образование на лице кое до 18 годишна возраст имало статус на дете без родители и родителска грижа.

Право на детски додаток НЕ МОЖЕ ДА СЕ ОСТВАРИ за дете, ако домаќинството поседува:

1. Друга семејна куќа или стан во која не живее или не ја користи за живеење; 2. Стан или куќа во градба; 3. Деловен простор; 4. Заштеди/штеден влог во вредност над 70.000 денари 5. Хартии од вредност и 6. Градежно земјиште, освен земјиштето на кое се наоѓа објектот каде корисникот живее.

Како приход, при остварување и користење на правото на детски додаток, НЕ СЕ СМЕТА:

1. Надоместок за помош и нега од друго лице; 2. Надоместок заради попреченост; 3. Додаток за домување; 4. Еднократна парична помош; 5. Паричен надоместок за трошоците за сместено лице и надоместок за згрижување на лице во згрижувачко семејство; 6. Еднократна парична помош за новороденче; 7. Посебен додаток; 8. Гарантирана минимална помош; 9. Додаток за образование (за основно и/или средно образование); 10. Надоместок за попишувач за изршување на работи во врска со спроведувањето на Пописот на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија на членовите на домаќинството; 11. Паричен надоместок што се исплаќа во рамки на ИПА проект, финансиран од Европска унија и спроведен во Министерството за труд и социјална политика;

12. Приход по основ на работно ангажирање за општинско корисна работа, согласно програма од Оперативниот план за активни програми и мерки за вработување;

13. Надоместок за посета на обука, остварен согласно про- грами/мерки од Оперативниот план за активни програми и мерки за вработување; 14. Стипендија; 15. Приход по основ на работно ангажирање за извршување на јавни работи, сезонски работи и други повремени работи согласно Законот за работните односи;

16. Донации во согласност со Законот за донации; 17. Надоместок за практична обука на ученици и практична настава на студенти;

18. Надомест за практикантска работа согласно Законот за практиканство; 19. Надоместок за волонтери согласно Законот за волонтерство; 20. Финансиска помош која се користи за лекување во земјата или во странство; 21. Надо-месток кој произлегува од активности поврзани со безбедноста и одбраната на Република Северна Македонија. 22. Пријавени или остварените нето приходи од доход од продажба на сопствени земјоделски производи на сите членови на домаќинството во висина до 300.000 денари, а над овој износ, во висина од 80% од остварениот доход во последните 12 месеци; 23. Пријавени или остварените нето приходи од друг доход на сите членови на домаќинството, во висина до 30.000 денари во последните 12 месеци и 24. Законска издршка за дете во висина до

6.000 денари.

Soglasno ~len 26 od ZZD, dетски додаток следува за децата кои родителот ги издржува и тоа за деца родени во брак или вон брак, посвоени деца, како и за внуци, браќа, сестри и за други деца земени на издржување.

За децата земени на издржување, детски додаток сле- дува и кога тие имаат родители, ако:

✓ Rодителите им се наполно или трајно неспособни за работа,

✓ Sе на издржување казна затвор i

✓ Iм е одземено родителското право.

Детскиот додаток следува во случај кога и родителите и децата немаат имот или приходи од кои децата можат да се издржуваат.

Детски додаток следува и за дете кое е без родителска грижа, а е сместено во згрижувачко семејство.

1.1.2. Koristewe na pravoto na detski dodatok

Soglasno ~len 27 od ZZD pраво на детски додаток има дете во семејство чии вкупни просечни месечни приходи остварени во последните три месеци пред поднесување на барањето и во текот на користењето на правото по сите основи на сите членови во домаќинството се во висина до прагот за пристап на правото на детски додаток, кој е поставен на 6.800,00 денари, а кој се зголемува за секој член на дома- ќинството за коефициент од еквивалентната скала, а најмногу за вкупно осум члена во домаќинството и тоа за:

⮚ Вториот член за коефициент од 0,5;

⮚ Третиот член за коефициент од 0,4;

⮚ ^етвртиот член за коефициент од 0,4;

⮚ Петтиот член за коефициент од 0,2;

⮚ Шестиот член за коефициент од 0,1;

⮚ Седмиот член за коефициент од 0,1 и

⮚ Осмиот член за коефициент од 0,1.

Еквивалентната скала се зголемува дополнително за коефициент од 1,2 за самохран родител.

ПРИМЕР:

✓ за тричлено домаќинство вкупните просечни месечни приходи остварени во последните три месеци пред поднесување на барањето и во текот на користењето на правото по сите основи на сите членови во дома- ќинството не смеат да го надминат износот од 12.920 денари,

✓ за четиричлено домаќинство 15.640 денари,

✓ за петчлено домаќинство 17.000 денари,

✓ за шестчлено домаќинство 17.680 денари,

✓ за седумчлено 18.360 денари,

✓ а за осумчлено 19.040,00 денари.

Кај тричлено домаќинство со еден самохран родител прагот за пристап изнесува 21.080 денари,

Кај петочлено домаќинство со еден самохран родител прагот за пристап изнесува 25,160 денари.

При утврдување на висината на прагот за пристап на пра- вото на детски додаток, за член на домаќинство или семејство, не се смета лице кое е:

✓ На издржување казна затвор подолго од 30 дена,

✓ Со решение на центарот за социјална работа е смес- тено во установа за вонсемејна социјална заштита или е сместено во здравствена или друга установа за период додека трае сместувањето и

✓ Сторител на семејно насилство.

Приходите и имотот на лицето сторител на семејно на- силство, не се засметуваат при остварување на правото на детски додаток.

Кога на домаќинството ќе му престане правото на гаран- тирана минимална помош согласно со Законот за социјалната заштита, центарот за социјална работа по службена должност преиспитува дали се исполнети условите за продолжување на користење на правото на детски додаток.

Dомаќинство е едночлено домаќинство или заедница на членови на семејството, како и други роднини меѓу кои не постои законска обврска за меѓусебно издржување, кои заеднич- ки живеат, придонесуваат, стопанисуваат и трошат.

Семејство го сочинуваат брачните, односно вонбрачните другари, самохран родител, децата родени во брак, вон брак или посвоени, посиноци, внуци без родители земени на издржување и малолетни браќа и сестри (доколку немаат родители и се без средства за егзистенција), кои сочинуваат заедница на живее- ње, стопанисување и трошење.

За самохран родител на дете за кое се остварува право на детски додаток и/или право на додаток за образование, во смисла на законот, се смета родител на:

• Dете кое го издржува, ако другиот родител е починат,

• Дете кое по смртта на еден родител остварило право на семејна пензија, а другиот родител е во работен однос,

• Дете кое по смртта на еден родител остварило право на семејна пензија, а другиот родител не е во работен однос,

• Дете од разведен брак ако родителот кај кого детето живее не живее во брачна, односно вонбрачна заедница,

• Дете на кое едниот родител е непознат и

• Dете на кое едниот родител се води за исчезнат.

Soglasno ~len 30 detski dodatok NE SLEDUVA, za :

✓ Dете сместено во установа за социјална заштита или друга установа со решение на Cентарот за социјална работа

✓ Dете државјанин на РSМ за кое родителот остварил право на детски додаток согласно со прописите на друга држава.

✓

1.1.3. Visina na na detski dodatok

Soglasno ~лен 31 od ZZD, vисината на детскиот додаток зависи од бројот на децата во семејството и возраста на децата.

Доколку во семејството има дете на училишна возраст согласно со закон, висината на детскиот додаток за

Eдно дете изнесува 1.000,00 денари месечно, а за dве и повеќе деца во семејството изнесува 1.600,00 денари месечно за сите деца.

Дококу во семејството има дете кое не е на училишна возраст согласно со закон, висината на детскиот додаток за едно дете изнесува 1.200,00 денари месечно, а за две и повеќе деца изнесува 1.900,00 денари месечно за сите деца.

Доколку во семејството има две и повеќе деца, кои не се сите на училишна возраст, висината на детскиот додаток за сите деца изнесува 1.600,00 денари месечно.

Висината на детскиот додаток се усогласува со порастот на трошоците на живот за претходната година објавени од Државниот завод за статистика во јануари за тековната година.

Во случај кога нема пораст на трошоците на живот за претходната година, не се врши усогласување на висината на детскиот додаток.

1.2. Poce6eн дoдatow

Soglasno ~len 32 od ZZD, за дете со пореченост до 26 години живот се обезбедува посебен додаток како паричен надоместок.

Согласно член 33 од ЗЗД наод, и мислење за потребата од остварување на посебен додаток се дава од Службата за функционална проценка, согласно со Законот за социјална заштита.

Дете со попреченост, е дете со:

✓ Пречки во телесниот развој (тешки, потешки или најтешки пречки во телесниот развој),

✓ Интелектуална попреченост (умерена, тешка и дла- бока),

✓ Најтешки облици на хронични заболувања со присут- ни оштетувања и лимитирани активности,

Најтежок степен на оштетувањe

✓ Оштетен вид (слепо и практично слепи лица),

✓ Оштетен слух (практично глуво и тотално глуво),

✓ Потполно отсуство на говорот, тешко оштетен говор, лице со изгубен или оштетен порано стекнат говор,

✓ Аутизам и

✓ Повеќе видови на пречки (комбинирани) во развојот.

За дете со попреченост, се остварува право на здравс- твено осигурување, согласно со прописите од областа на здравс- твеното осигурување.

1.2.1. Право на посебен додаток на дете

Согласно член 34 од ЗЗД, право на посебен додаток има еден од родителите на детето, старател или лице на кое со ре- шение на надлежниот центар за социјална работа му е доверено детето и живее во семејството со него, со постојано место на живеење во РСМ, ако е детето државјанин на РСМ со постојано место на живеење во РСМ до навршени 26 години живот, до- колку не е сместено во установа за вонсемејна социјална зашти- та или друга установа со решение на центарот за социјална ра-

бота, освен во ученички дом или друга установа доколку детето треба да го продолжи задолжителното образо-вание.

Право на посебен додаток има и лице со статус на признаен бегалец и лице под супсидијарна заштита, кое има дете со попреченост, под услови утврдени со законот.

1.2.2. Visina на посебен додаток на дете

Soglasno ~len 35 od ZZD, vисината на посебниот додаток изнесува: 5.021,00 денари.

Износот на Pосебниот додаток се зголемува за 50% и изнесува 7.531,00 денари за самохран родител, кој има дете со попреченост до 26 години живот.

Износот на посебниот додаток се зголемува за 25% и изнесува 6.276,00 денари за материјално необезбедени ро- дители, кои се корисници на GARANTIRANA MINIMALNA POMO[, кои имаат дете со специфични потреби кое има пречки во телесниот или менталниот развој или комбинирани пречки во развојот до 26 години живот.

Iznosite za visinata na detskiot dodatok se usoglasu- vaat so porastot na tro{ocite na `ivot za prethodnata godina objavena od Dr`aven zavod za statisitkia, no vo slu~aj koga nema porast na tro{ocite na `ivot za prethodnata godina, ne se vr{i usoglasuvawe na visinata na posebniot dodatok.

Soglasno ~len 35-а od ZZD, за самохран родител на дете за кое се остварува право на посебен додаток, во смисла на законот, се смета родител на:

✓ Дете кое го издржува, ако другиот родител е починат,

✓ Дете кое по смртта на еден родител остварило право на семејна пензија, а другиот родител е во работен однос,

✓ Дете кое по смртта на еден родител остварило право на семејна пензија, а другиот родител не е во работен однос,

✓ Дете од разведен брак, ако родителот кај кого детето живее не живее во брачна, односно вонбрачна заедница,

✓ Дете на кое едниот родител е непознат и

✓ Дете на кое едниот родител се води за исчезнат.

1.3. Eднowрatнa āaрv~нa āouow зa нoвoрoдeн~e

Soglasno ~лен 36 od ZЗД, eднократна парична помош за новороденче се обезбедува на семејство за прво и второ новородено дете.

За прво и второ новородено дете се смета дете кое е прво и второ живородено дете по ред на раѓање на мајката, кој редослед се утврдува на ист начин кога мајката ќе роди повеќе деца одеднаш.

За прво и второ новородено дете, ќе се сметаат и посвоените деца, на возраст до една година, доколку мајката нема новородено дете.

Soglasno ~len 37 od ZZD, pраво на еднократна парична помош за новороденче родено на територијата на РSМ има еден од родителите, државјанин на РSМ, со постојано место на живеење од најмалку 12 месеци непрекинато на територија на РSМ до денот на раѓањето на детето.

Висината на еднократната парична помош за прво новороденче изнесува 5.000,00 денари.

Висината на еднократната парична помош за второ новороденче изнесува 20.000,00 денари.

Висината на еднократната парична помош, се усогласува со порастот на трошоците на живот за претходната година објавени од Државниот завод за статистика, во јануари за тековната година.

Во случај кога нема пораст на трошоците на живот за претходната година, не се врши усогласување на висината на еднократната парична помош.

1.4. Roдvtencwv дoдatow зa дete

Soglasno ~len 38 od ZZD, rодителски додаток за дете

остварува мајка за своето ТРЕТО живородено дете.

Правото za roditelski dodatok go остварува мајка која е државјанин на РSМ, со постојано место на живеење во РSМ, последните три години пред поднесување на барањето.

Правото се остварува доколку вкупниот просечен при- ход на семејството на мајката по сите основи, во последните три месеци пред поднесување на барањето за остварување на користењето на правото и во текот на користењето на правото е ПОНИЗОК од висината на минималната нето плата утвр- дена за претходната година.

Правото го остварува мајка која непосредно се gri`i за deteto za koe podnela BARAWE, ~ii deca od prethodniot red na raíawe ne se smesteni vo ustanova za socijalna za{tita, zgri`uva~ko semejstvo ili ne se dadeni na posvojuvawe i na koja ne i e odzemeno roditelskoto parvo nad decata od predt- hodniot red na ra|awe.

Правото не може да се оствари ако мајката за време на бременоста не вршела здравствени прегледи и контроли кај избран лекар-специјалист по гинекологија и акушерство.

Правото не може да се оствари, односно ќе го изгуби веќе оствареното право, доколку:

✓ Nе се вршат задолжителните вакцинации на детето согласно со закон;

✓ Dетето не биде запишано и редовно не ја следи наставата во основно училиште согласно со закон.

По исклучок od prethodniot stav, правото на родител- ски додаток, се остварува и за детето:

✓ Kое поради болест или повреда е спречено редовно да ја посетува наставата и заради таквата спреченост вонредно го продолжува образованието согласно со закон и

✓ Kое поради степенот на попреченоста не може да се образува согласно со закон.

Правото za roditelski dodatok, не може да се оствари ако мајката во моментот на поднесувањето на барањето живее и работи во странство.

Правото za roditelski dodatok, во случај мајката:

✓ Да не е жива,

✓ Да го напуштила детето, или од

✓ Оправдани причини да е спречена непосредно да се грижи за детето,

правото наместо мајката може да го оствари тат- кото или старателот, доколку ги исполнува site prethodni uslovi.

Оправдани причини се:

✓ Подолготрејно континуирано болничко лекување на мајката,

✓ Сериозно нарушена здравствена состојба на мајката,

✓ Студиски престој, усовршување и специјализација на мајката и

✓ Одземена деловна способност на мајката.

NAPOMENA: Родителскиот додаток за трето дете се исплатува месечно, за период од десет години, во висина од 8.048,00 денари.

Ovoj iзносот се усогласува со порастот на трошоците на живот за претходната година објавени од Државниот завод за статистика, во јануари за тековната година.

Vo slu~aj кoга нема пораст на трошоците на живот за претходната година, не се врши усогласување на висината на родителски додаток за трето дете.

1.5. Додаток за образование

Soglasno ~лен 39-б od ZZD, dодатокot за образование се обезбедува заради покривање на дел од трошоците на домаќин- ството поврзани со образованието на децата.

Право на додаток за образование има домаќинство со дете кое е на редовно школување во основно или средно образование во училишта во РSМ- верификувани од Министер- ството за образование и наука и запишани во Централниот ре- гистар на РSМ и во регистарот на Министерството за образова- ние и наука, чии вкупни просечни месечни приходи остварени во последните три месеци пред поднесување на барањето и во

текот на користењето на правото по сите основи на сите членови во домаќинството се во висина до прагот за пристап на правото на додаток за образование, кој е поставен на 6.000,00 денари, а кој се зголемува за секој член на домаќинството за коефициент од еквивалентната скала, а најмногу за вкупно осум члена во домаќинството и тоа за:

⮚ Вториот член за коефициент од 0,5,

⮚ Третиот член за коефициент од 0,4,

⮚ ^етвртиот член за коефicient од 0,4,

⮚ Петтиот член за коефициент од 0,2,

⮚ Шестиот член за коефициент од 0,1,

⮚ Седмиот член за коефициент од 0,1 и

⮚ Oсмиот член за коефициент од 0,1.

Еквивалентната скала, се зголемува дополнително за коефициент од 1,2 за самохран родител.

При утврдување на висината на прагот за пристап на правото на додаток за образование, за член на домаќинство или семејство, не се смета лице кое е:

⮚ Nа издржување казна затвор подолго од 30 дена,

⮚ Sо решение на центарот за социјална работа е смес- тено во установа за вонсемејна социјална заштита или е сместено во здравствена или друга установа за период додека трае сместувањето и

⮚ Sторител на семејно насилство.

Приходите и имотот на лицето storitel na semejno na- silstvo, не се засметуваат при остварување на правото на додаток за образование.

Право на додаток за образование има и домаќинство со дете кое е на редовно школување во основно или средно образование во училишта во РSМ, верификувани од Министер- ството за образование и наука и запишани во Централниот ре- гистар на РSМ и регистарот на Министерството за образование и наука, кое остварило право на гарантирана минимална помош, согласно со Законот за социјалната заштита.

1.5.1. Icānata нa дoдatow зa o6рaзoвaнve

Soglasno ~лен 39-в od ZZD, iсплатата на додатокот за образование се врши на мајката, за чие дете/деца се испла- тува додатокот за образование за тековната наставна година.

Доколку на мајката од оправдани причини не може да и се исплати додатокот за образование, исплатата се врши на таткото за чие дете/деца се исплатува додатокот за образо- вание.

Оправдани причини се кога мајката:

✓ nе е жива,

✓ го напуштила детето е на издржување казна затвор,

✓ е на континуирано болничко лекување, повеќе од три месеци,

✓ е со сериозно нарушена здравствена состојба,

✓ е со одземена деловна способност.

Исплата на додатокот за образование се врши и на старателот кој се грижи за издржувањето на детето, како и на лице на кое со решение на надлежен центар за социјална работа му е доверено детето и живее во семејство со него.

Право на додаток за образование има и старател на дете без родители и без родителска грижа, кое не е сместено во установа за вонсемејна социјална заштита.

Висината на додатокот за образование изнесува 700,00 денари месечно за ученик во Основно образование и 1.000,00 денари месечно за ученик во Средно образование во текот на учебната година.

Висината на додатокот за образование, се усо-гласува со порастот на трошоците на живот за претходната година, об- јавени од Државниот завод за статистика, во јан-уари за теков- ната година.

Во случај кога нема пораст на трошоците на живот за претходната година, не се врши усогласување на висината на додатокот за образование.

1.5.2. Octвaрyвawe нa āрaвoto нa дoдatow зa o6рaзoвaнve

Soglasno ~len 39-| od Zakonot, pravoto на додаток за образование, се остварува доколку детето е запишано како редовен ученик во основно или средно училиште.

Правото на додаток на образование, се користи за дете

кое:

✓ Присуствува на најмалку 85% од вкупниот број на реализирани наставни часови и

✓ Не користело додаток за образование за истата учебна година.

По исклучок, во услови на вонредни околности (утврдено постоење на кризна состојба, прогласена епидемија, односно пан- демија, пожари, поплави или други големи природни непогоди), нема да се врши проверка на исполнетоста на условот за присус- тво на најмалку 85% од вкупниот број на реализирани наставни часови за секој од мерните периоди од членот 39-е од ЗАКОНOT.

Правото на додаток за образование престанува да се користи кога:

✓ Детето повеќе не е на средношколска возраст, сог- ласно со закон,

✓ Детето го прекинало посетувањето на училиштето,

✓ Правото е остварено врз основа на невистинити или нецелосни податоци и

✓ Корисникот на додатокот за образование поднесе ба- рање за престанок на правото на додаток за образо- вание.

Правото на додаток за образование, престанува да се користи од наредниот мерен период.

Кога на домаќинството ќе му престане правото на гар- антирана минимална помош, центарот за социјална работа по службена должност преиспитува дали се исполнети услови за продолжување на правотото на додаток за образование.

1.5.3. Ucnoв зa vcānata нa дoдatow зa o6рaзoвaнve

Soglasno ~len 39-e od ZZD, iсплатата на додатокот за образование се врши се додека детето го исполнува условот за присуство на најмалку 85% од вкупниот број на реализирани наставни часови за секој од мерните периоди, предвидени со законот.

Проверката на исполнетост на условот за исплата на додатокот за образование, се врши за секој од следниве мерни периоди:

✓ Прв мерен период од 1 септември до 31 октомври во тековната календарска година,

✓ Втор мерен период од 1 ноември до 31 декември во тековната календарска година,

✓ Трет мерен период од 20 јануари до 31 март во наредната календарска година и

✓ ^етврт мерен период од 1 април до крајот на нас- тавната година.

Исплатата на додатокот за образование, се врши во следниве мерни периоди за исплата

✓ За првиот мерен период во текот на месец декември во тековната календарска година,

✓ За вториот мерен период во текот на месец февруари во наредната календарска година,

✓ За третиот мерен период во текот на месец мај во тековната календарска година и

✓ За четвртиот мерен период во текот на месец јули во тековната календарска година.

Годишниот износ на додатокот за образование за основно образование во учебна година по дете изнесува 8.400,00 денари, а за средно образование во учебна година по дете изнесува 12.000,00 дeнари.

Исплатата на додатокот за образование се врши во четири еднакви износи од по 2.100,00 денари на корисникот на правото на додаток за образование за дете во основно обра- зование, а од по 3.000,00 дeнари на корисникот на правото на

додатокот за образование за дете во средно образование, по завршување на секој од мерните периоди, утврдени со законот.

Висината на додатокот за образование се усогласува со порастот на трошоците за живот за претходната година објавени од ДЗС.

Во случај кога нема пораст на трошоците на живот за претходната година не се врши усогласување на висината на додатокот за образование.

Во случај ако има позитивно решени жалби и задоцнето известување од страна на училиштата, исплатата се врши до 31 октомври во тековната календарска година за претход- ната наставна година.

1.5.4. Doдatow зa o6рaзoвaнve нa nv4e woe дo 18 goдvwнa вoзрact vuano ctatyc нa дete 6eз рoдvtenv v рoдvtencwa gрvωa

1.5.4.1. Dodatok za obrazovanie na lice koe do 18 godi{na vozrast imalo status na dete bez roditeli i roditelska gri`a – REDOVEN U^ENIK

Soglasno ~len 39-z od ZZD, lице, кое до својата 18 го- дишна возраст имало статус на дете без родители и родителска грижа, а е редовен ученик во средно училиште има право на додаток за образование.

Висината на додатокот за образование за лицето изнесува 1.600,00 денари месечно, доколку лицето користи гаран- тирана минимална помош, односно 5.600,00 денари месечно до- колку лицето не користи гарантирана минимална помош и ако лицето нема приходи и имот од кој може да се издржува.

Висината на додатокот за образование со порастот на трошоците на живот за претходната година, објавени од Др- жавниот завод за статистика, во јануари за тековната година.

1.5.5. Dodatok za obrazovanie na lice koe do 18 godi{na vozrast imalo status na dete besz roditeli i roditelska gri`a – REDOVEN STUDENT

Soglasno ~len 39-ѕ od ZZD, pравоto на додаток за обра- зование има и лице кое до својата 18 годишна возраст имало статус на дете без родители и родителска грижа, а кое е запиша- но како редовен студент на некој од јавните високо образовни универзитети во РSМ, за секоја редовна студиска година, нај- доцна до 26 годишна возраст.

Лицето кое ќе се запише на втор циклус магистерски студии има право на додаток за образование за времетраењето на магистерските студии на јавните високообразовни установи во РSМ, но најмногу до три години од денот на запишувањето На лицето, додатокот за образование му престанува доколку ја презапише студиската година, односно се запише на

иста студиска година на друга јавна високообразовна установа.

Правото може повторно да се оствари со запишување на следната студиска година на ист циклус на студии.

Лице кое ќе се запише на трет циклус докторски студии има право на додаток за образование за времетраењето на док- торските студии на јавните високообразовни установи во РSМ, но најмногу до шест години од денот на запишувањето.

Лицето од ставовите koe ke se zapi{e na tret ciklus doktorski studii на овој член, еднаш годишно до центарот за социјална работа доставува потврда за редовно запишување на студиската година и извршување на обврските од магистерките и докторските студии, согласно со статутот на јавната високо- образовна установа, а најдоцна еден месец по почетокот на студиската година.

Висината на додаток за образование изнесува 12.000,00 денари месечно ако лицето користи социјален стан под закуп, односно 24.000,00 денари месечно, ако лицето не користи социјален стан под закуп.

Висината на додаток за образование се усогласува со порастот на трошоците на живот за претходната година, објаве- ни од Државниот завод за статистика, во јануари за тековната година.

1.6. Партиципација

Soglasno ~len 40 od Zakonot, vо зависност од матери- јалната состојба на семејството се обезбедува партиципација во трошоците за згрижување и воспитание и одмор и рекреација на деца во јавна установа за деца.

Правото на партиципација се остварува за дете на кое материјалната состојба на семејството е нарушена поради претрпена природна непогода (пожар, поплава, земјотрес и друго).

Партиципацијата се обезбедува во цената на услугата по дете што ја плаќа родителот, a se обезбедува од Буџетот на RSM.

Правото на партиципација во трошоците за згрижување и воспитание на деца од предучилишна возраст се обезбедува за самохрани родители кои се корисници на гарантирана мини- мална помош чии деца се згрижени во јавна установа за деца – детска градинка.

Родителот на детето за кое се остварува правото на партиципација треба да е државјанин на RSM со постојано место на живеење од најмалку 12 месеци непрекинато на територија на RSM, до денот на поднесување на барањето.

Висината на правото na participacija е еднаква на цената на услугата во јавната установа за деца што ја плаќа родителот.

Партиципацијата се обезбедува од Буџетот на општината и општината на градот Скопје, на чие подрачје е седиштето на установата.

2. ПOSTAPKA ZA OSTVARUVAWE NA PRAVATA ZA ZA[TITA NA DECATA

2.1. Poднecyвawe нa 6aрawe зa octвaрyвawe нa āрaвo зa дetcwv дoдatow

Soglasno ~len 41 od Zakonot pостапката за оствару- вање на правото за заштита на деца се поведува по podneseno БАРАЊЕ на родителот, односно старателот на детето. Baraweto za ostvaruvawe na pravoto za za{tita na decata, osven za pravoto na participacija, so kompletna potrebna dokumantacija vo prilog se podnesuva do Centarot

za socijalna rabota, nadle`en za podra~jeto na koe pod- nositelot na baraweto ima `iveali{te, a za ednokratna pa- ri~na pomo{ za novoroden~e i za roditelski dodatok za dete do Centarot nadle`en za podra~jeto na koe majkata ima pos- tojano mesto na `iveewe.

Centarot za socijalna rabota íe gi koristi li~nite po- datoci na podnositelot za potrebite na postapkata, vo sog- lasnost so propisite za za{tita na li~nite podatoci.

Dokumentacijata (yвeрeнvjata, āotврдvte v дрygo) za fakti za koi organot na dr`avnata uprava ili drug subjekt nadle`en za re{avawe vodi slu`bena evidencija, ke se sme- ta deka podnositelot na baraweto ja ima podneseno so bara- weto, dokolku nadle`niot centar za socijalna rabota mo`e da ja pribavi po slu`bena dol`ost.

Podatocite za faktite, kako i soodvetna dokumenta- cija za koi slu`bena evidencija vodi centarot za socijalna rabota, slu`benoto lice koe ja vodi postapkata gi obezbeduva po slu`bena dol`nost i se smeta deka podnositelot na ba- raweto gi ima podneseno so baraweto.

Овластеното службено лице од Cентарот за социјална работа, кое ја води постапката, е должно во рок од три дена од денот на приемот на БАРАЊЕТО за остварување на право за заштита на децата, по службена должност да побара докуме- нтација за која субјектот води службена евиденција.

Овластеното службено лице од кој е побарана докумен- тацијата е должно да ја достави бараната документација во рок од три дена од денот на приемот на барањето.

Na~inot na pribavuvaweto i razmenata na li~nite po- datoci na podnositelot na baraweto, a koi se potrebni vo postapkata za re{avawe na baraweto, se vr{i vo soglasnost so propisite za za{tita na li~nite podatoci.

Формата и содржината на образецот на барањето и по- требната документација за остварување на правото ги про- пишува министерот, кој раководи со органот на државната управа, надлежен за заштита на децата.

Исплатата на детскиот додаток, посебниот додаток и/или додатокот за образование за дете, кое е без родител- ска грижа, а е сместено во згрижувачко семејство врз основа на склучен договор меѓу Cентарот за социјална работа и згрижувачот, се врши на згрижувачот.

2.2. Oдnynyвaʉe āo āoднeсyвaʉe нa daрaʉeto

Soglasno ~len 42 od Zakonot, pо БАРАЊЕ за оствару- вање на правото za za{tita na decata, освен за правото na PARTICIPACIJA, решава центарот за социјална работа надлежен за подрачјето на кое подносителот на барањето има живеалиште, односно престојувалиште во рок од 60 дена од денот на приемот на барањето, за еднократна парична помош за новороденче решава центарот надлежен за подрачјето на кое мајката има живеалиште односно престојувалиште во рок од 30 дена од денот на приемот на барањето, за родителски додаток за дете решава центарот надлежен за подрачјето на кое мајката има постојано место на живеење во рок од 60 дена од денот на приемот на барањето, за додатокот за образование решава центарот за социјална работа надлежен за подрачјето на кое мајката има живеалиште односно престојувалиште во рок од 30 дена од денот на приемот на барањето, а за додаток на образо- вание на лице кое до својата 18 годишна возраст имало статус на дете без родители и родителска грижа, решава центарот надлежен за подрачјето на кое лицето има живеалиште односно престојувалиште, во рок од 30 дена од денот на приемот на барањето

По жалба против решението на Centarot za socijalna rabota, решава Ministerot za trud i socijalna politika.

Центарот за социјална работа издава потврда или уверение за статусот на корисникот на правата за заштита на децата согласно со службената евиденција, во рок од десет дена од денот на поднесувањето на барањето.

Министерството може да издаде потврда или уверение како електронски документ од системот за евиденција на по- датоци за социјална заштита со кој управува, потврден со еле- ктронскиот печат, согласно со Законот за електронски докумен- ти, електронска идентификација и доверливи услуги и Законот за електронско управување и електронски услуги.

Потврдата или уверението издадена согласно законот, имаат иста правна и доказна сила како нивната писмена форма.

По барање на центарот за социјална работа правните и физичките лица се должни да дадат податоци што претста- вуваат доказ за остварување на правата на децата, утврдени со законот.

Остварувањето на едно од правата за заштита на децата, не го исклучува користењето на друго право, согласно со законот.

Поднесувачот на барањето е одговорен за вистинитоста на податоците во барањето.

Во постапката за остварување на правата за заштита на деца од членот 41 од Законот се применуваат одредбите од За- конот за општата управна постапка, доколку со законot поинаку не е определено.

2.2. Oсtвaрyвaʉe нa āрaвoto нa зawtvta нa дe4ata

Soglasno ~len 48 od Zakonot prавото за заштита на деца се остварува од првиот ден на наредниот месец по подне- сувањето на барањето, osven za ednokratna pari~na pomo{ za novoroden~e i za roditelski dodatok za dete.

Pravoto za detski dodatok i pravoto na poseben doda- tok se priznava za edna godina, soglasno so odredbite utvdeni vo zakonot.

Baraweto za ostvaruvawe na pravoto na ednokratna pari~na pomo{ za novoroden~e, so potrebnata dokumentacija se podnesuva do nadle`niot Centar za socijalna rabota, naj- docna do napolneti tri meseca `ivot na deteto, a za pos- voeno dete najdocna do tri meseca od zaveduvaweto na pos- voenoto dete vo knigata na rodenite.

Baraweto za ostvaruvawe na pravoto na roditelski dodatok za dete so potrebnata dokumentacija se podnesuva do nadle`niot centar za socijalna rabota, najdocna do napolneti tri meseci `ivot na deteto i pravoto na roditelski dodatok za dete se ostvaruva od mesecot vo koj nastanalo ra|aweto na deteto.

Redosledot na ra|awata na decata kaj pravoto na roditelski dodatok za dete se utvduva sprema brojot na `ivi deca na majkata utvrdeni vo odnos na denot na podnesuvaweto na baraweto za ostvaruvawe na pravoto na roditelski doda- tok za dete sprema datata i ~asot na ra|awata zapi{ani vo mati~nata kniga na rodenite, koj redosled se utvrduva na ist na~in i vo slu~aite koga majka íe rodi poveíe deca odedna{.

Baraweto za prodol`uvawe na pravoto na detski dodatok, poseben dodatok i roditelski dodatok za dete za narednata godina, se podnesuva do 31 mart vo taa godina.

Dokolku Baraweto za prodol`uvawe na pravoto na detski dodatok, poseben dodatok i roditelski dodatok za dete e podneseno posle utvrdeniot rok, baratelot íe se stekne so prodol`uvawe, odnosno koristewe na pravoto prviot den na naredniot mesec, od mesecot vo koj e podneseno baraweto za prodol`uvawe na pravoto.

NAPOMENA: Корисникот на правото za detski do- datok poseben dodatok i roditelski dodatok е должен надлежниот центар за социјална работа да го извести за секоја промена на фактите и околностите кои биле основа за признавање на правото за заштита на децата, најдоцна во рок од 15 дена од денот кога настанале тие промени.

2.3. Vрańaʉe нa vсānateнv срeдсtвa

Soglasno ~len 50 od Zakonot, доколку правото е отваре- но и исплатено спротивно на одредбите на законот, примениот износ корисникот е должен да го врати согласно со Законот.

Korisnikot, koj so re{enie na centarot ili re{enie na javna ustanova za deca ostvaril pravo na:

Detсwv дoдatow, āoсe6eн дoдatow, eднowрatнa āaрvnнa āouow зa нoвoрoдeнne, āaрtv4vāa4vja v рoдvtenсwv дoдatow e дonωeн дa gv врatv āрvueнvte срeдсtвa v дa ja нaдoueсtv wtetata awo:

⮚ Vrz osnova na necelosen ili neto~ni podatoci, za:

koi znael ili moral da znae deka se necelosni ili ne to~ni, odnosno na drug protivpraven na~in ostvaril pravo od za{tita na decata na koe nemal pravo spored odredbite na zakonot ili pravoto go ostvaril vo povisok iznos {to mu sleduval za konkretnoto pravo soglasno so zakonot i

⮚ Pravoto od za{tita na deca go ostvaril poradi:

toa {to bez opravdani pri~ini ne prijavil promena koja vlijae na prestanokot ili visinata na pravoto, a znael ili moral da znae za taa promena.

NAPOMENA: Baraweto za vraíawe na iznosot na isplatenite sredstva i baraweto za nadomest na {teta, zastaruva so istekot na rokovite predvideni vo Zakonot za obligacioni odnosi.

Rokovite na zastarenost za barawe za vraíawe na iznosot na isplatenite sredstva i za baraweto za nadomset na

{tata, soglasno so zakonot po~nuvaat da te~at od:

✓ дeнot woj e ytврдeн сo woнenнoto рeweнve, дewa woрvс- нvwot go сtewнan āрaвoto нa зawtvta нa дe4a нa āрo- tvв āрaвeн нanvн.

Centarot, odnosno javnata ustanova za deca, koga íe utvrdi deka korisnikot ostvaril pravo za za{tita na deca iako ne gi ispolnuval uslovite íe donese re{enie so koe na korisnikot íe mu prestane pravoto od za{tita na deca.

Koga re{enieto na centarot, odnosno na javnata ustan- ova, so koe na korisnikot mu prestanuva pravoto od za{tita na deca, íe stane kone~no, centarot, odnosno ustanovata, íe go povika korisnikot na pravoto od za{tita na deca da se spogodat za iznosot, na~inot i rokot za vraíawe na primenite sredstva, kako i za visinata na pri~inetata {teta, koja toj treba da ja nadomesti.

Ako korisniot na pravoto i centarot ne se spogodat, centarot ke podnese tu`ba do nadle`niot sud za vraíawe na primenite sredstva i pravo na nadomest na {teta.

Za dete {to stapilo vo brak prestanuva pravoto na koristewe na detski dodatok, so prviot den na naredniot mesec od mesecot na stapuvawe vo brak.

Nadle`niot centar za socijalna rabota e dol`en naj- docna do 5-ti vo mesecot da dostavi do Ministerstvoto izve{taj za koristeweto na sredstvata za posledniot mesec i barawe za potrebnite sredstva za isplata na pravata na:

* Detski dodatok,*

* Poseben dodatok;

* Ednokratna pari~na pomo{ za novoroden~e;

* Roditelski dodatok za dete;

* Dodatok za obrazovanie i

* Participacija.

ПРАВО И ЛЕГИСЛАТИВА

М-р. Христина Игнатоска

ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗА

Франшизата претставува континуирана сора- ботка помеѓу продавачот на франшизата (франшизе- рот) и купувачот на франшизата (франшизистот), во коешто целокупното знаење, имиџот, производстве- ните и пазарните техники на продавачот на франшиза- та се достапни за користење на купувачот на фран- шизата, во замена за определен процент од остваре- ната продажба.

ВОВЕД

Франшизата се дефинира како авторизација доделена од страна на влада или компанија на индивидуалец или група, која им дава право до изведуваат специфични комерцијални актив- ности.

Давателот на франшиза се нарекува франшизер (franchi- sor), а примателот на франшиза, се нарекува франши-зант (fran- chisee).

Со договорот за франшизинг, давателот на франшизата му дава на примателот на франшизата право да продава одре- дена стока (облека, обувки, брза храна, играчки и друго) или да пружа одредени услуги (консалтинг услуги во врска со компјутер- ски софтвер, хотелски услуги, rent-a-car и други услуги). Давате- лот на франшизата му го франшизира на примателот на фран- шизата правото на користење на комерцијална формула (де- ловни и технички методи и моделот на управување со потфатот), како и стандардизираниот, униформен и целосен систем на пласман на стоки и/или услуги, вклучувајќи го неговиот know-

how, заштитниот знак и/или трговската марка и сите други сим- боли, заедно со придружните услуги и друга помош, кои се развиени од страна на давателот на франшизата и како такви се тестирани, испробани, употребени и во континуиран процес на подобрување. На примателите на франшизата им се пружа кон- тинуирана комерцијална и техничка помош во вршењето на работите, кои се предмет на франшизата и тие остваруваат од- редена сигурна и континуирана добивка, за сметка на сопстве- ните извршени финансиски или други вложувања, како и за ре- довната награда што му ја плаќаат на давателот на франшизата.

1. ВИДОВИ НА ФРАНШИЗИ

Постојат неколку видови на франшизи:

Франшиза на производот. Карактеристика на овој вид на франшиза е тоа што купувачите на франшизата имаат право да дистрибуираат стока, а за тоа плаќат надомест.

Производствената франшиза има широка употреба во индустријата. Франшизантот има ексклузивно право да произ- ведува и дистрибуира производ во одредена област.

Бизнис франшизата е најпопуларна форма на фран- шиза. Понудувачот на франшизи нуди широк спектар услуги, а за тоа прима одреден надомест.

Франшизата е продавање на know-how, (практично знаење за тоа како да се постигне нешто). Знаењето може да се пренесува и усно, преку обука и со консултанции. Со франши- зата се врши трансфер на технологија на работење.

Што добива продавачот на франшизата?

Стекнување и одржување на капитал, воспоставување на ефективна дистрибуцијска мрежа, намалување на пазарните трошоци, намалува трошоци, не ги поседува продавниците, нема свои вработени па не им обезбедува плата, осигурување адми- нистрација, обука на вработените. Продавачот на франшизата обично ќе побара почетна членарина, поради компензација на трошоците за избор на локацијата, извршениот тренинг и други услуги неопходни за успешен старт.

Ова е популарен начин да се отпочне бизнис, бидејќи нуди поголема сигурност во работењето. Кога ќе се купи фран- шиза, се станува дел од голема организација со сите предности што одат со тоа. Рекламирањето на поширок регион со реклами подготвени од централа е само дел од предностите.

Купувачот на франшизата се согласува да одржи одре- дени стандарди на операции специфицирани од продавачот. Тој плаќа одредена сума, а за возврат добива право да: продава извесен производ или услуга, користи некое заштитено име, користи заштитни знаци, техника на операција или технолошки процес, којшто го поседува на франшизата.

2. ПРЕДНОСТИ НА ФРАНШИЗИНГ СИСТЕМОТ

Давателот на франшизата (франшизер) му дава права на купувачот на франшизата да ги дистрибуира производите на франшизерот, да ги користи техниките на продажба и тргов- ската марка за одреден процент од продажбата на тој производ или услугата или за фиксна годишна цена. На тој начин претп- римачот, купувач на франшизата добива готови производи и или услуги, добива разработени теники на продажба, рекламирање и трговска марка, која веќе е позната на пазарот.

Пред потпишувањето на договорот продавачите на фран- шизи ги проверуваат способностите на купувачот на франшизата како и пазарниот потенцијал и локацијата каде ќе функционира франшизата и доколку тие показатели се добри постојат малку причини, кои можат да доведат до неуспехот на франшизата.

Предностите кои се добиват со франшизинг начин на работењето се:

❖ Со користење на франшизинг системот се намалува ризикот од евентуален неуспех на новите претпри- јатија, бидејќи веќе развиените и стабилни претприја- тија им продаваат франшиза на други, новоотворени претпријатија.

❖ Сите клучни операции во процесот на производство- то и продажбата (дизајнот и стандардизираноста на производите и нивниот квалитет, заштитниот знак, рекламата итн.)

❖ Претприемачот има пристап до сите техники, па не му треба големо искуство во работењето, односно тој може веднаш да отпочне со работа.

❖ Шпекулациите и манипулациите во работењето се минимални, бидејќи постои систем на финансиска и сметководствена контрола од страна на продавачи- те на франшизата, така што купувачот на франши- зата е сигурен во исправноста на своето работење.

❖ Предноста на франшизинг системот се состои и во можноста да се привлечат поголем број потрошувачи отколку што тоа би можел самиот претприемач како и да се борат во конкуренцијата со останатите голе- ми претпријатија.

❖ Продавачите на франшиза овозможуваат добивање различни консултантски услуги, реклама, обука на менаџери, маркетинг итн., што е многу корисно за самостојните претприемачи, особено на почеток на нивната работа. Тука се вклучени и процесите на развој и истражувачката работа, односно активно- стите кои самите претприемачи не би можеле да ги извршуваат поради низа лимитирачки фактори.

❖ Голема предност за купувачот на франшиза е можноста за добивање финансиска помош, преку финансирање на почетните активности во работе- њето, при купување на опрема и сл. Тука е и помо- шта во продажбата, маркетингот, во планирањето и во предвидувањето на продажбата.

❖ Продавачот на франшиза обично помага при избо- рот на адекватни локации, со што се зголемува мож- носта за поголем успех, што индивидуалните прет- приемачи честопати не можат да го обезбедат.

3. НЕДОСТАТОЦИ НА ФРАНШИЗИНГ СИСТЕМОТ

нис се:

Како поизразени недостатоци на франшизата, како биз-

❖ Продавачот на франшизата го диктира темпото и поставува правила на однесување, кои мораат стро- го да се почитуваат. Претприемачите стануваат за- висни. Тие се повеќе менаџери отколку претприема-

чи, односно го губат својот индентитет, бидејки со долгогодишни договори цврсто се врзани во сис- темот.

❖ Договорот честопати го ограничува преносот на сопственоста, што значи дека корисникот на фран- шизата не може секому да ја пренесе својата сопст- веност над одредена франшиза.

❖ Купувачот на франшизата може да биде оштетен бидејќи согласно договорот опремата и суровините мора да ги купува само од фирми одобрени од давателот на франшизата, иако на пазарот можеби има поевтина цена.

❖ Корисникот на франшизата му плаќа одреден про- цент на продавачот од годишниот профит, со што го намалува сопствениот профит.

4. ФРАНШИЗА – ИЗЈАВА ЗА ОТКРИВАЊЕ

Изјавата за откривање треба да биде темелна за да ги опфати сите прашањата кои се или кои ќе станат релевантни во понатамошен тек на работењето. Купувачот на Франшиза добива директни информации кои го засегаат и врз основа на понудените информации одлучува дали ќе отпочне бизнис врска со продавачот на Франшизата или ќе побара некоја друга опција за работење. Изјава за откривање треба да содржи следниве информации:

❖ Мора да се најде името на продавачот на фран- шизата под кое тој го води бизнисот, пазарниот знак и името и одредбата на основачот на компанијата.

❖ Директорите и шефовите за маркетинг, операции и обуката треба да бидат индентификувани по име и презиме, а треба да биде наведено и нивното ра- ботно искуство во претходните вработувања, во текот на последните 5 години.

❖ Операторите треба да го прикажуваат временскиот период за кој тие ја продаваат франшизата. Ако основачот на компанијата продавал други фран- шизи, треба да бидат прикажани и имињата на тие франшизи и временскиот период кога тие се про- давале.

❖ Продавачите на франшиза мора да покажат исто- ријат за осудување, проневера, притвори, доколку ги имало.

❖ Објавената изјава мора да содржи банкротство на сите директори на франшизата, доколко ги имало.

❖ Франшизинг бизнисот, линијата на производство и можниот пазар мора да бидат потполно опишани.

❖ Мора да има листа со која се предвидува почетно плаќање кое треба да го направи купувачот на франшиза како: кирии, трошоци за инвестирање и други наплати.

❖ Треба да се достави до купувачот на франшизата листа на периодичните плаќања.

❖ Купувачот на франшиза мора да биде снабден со листа од личности, со кои ќе биде потребно да соработува во текот на работењето.

❖ Изјавата мора да дава основа за пресметување какви приходи продавачот на франшизата има со луѓе кои треба да соработуваат со купувачот на франшизата.

❖ Продавачот на франшизата мора да даде листа на материјали што треба да ги изнајми или купи, како и имиња на личностите од кои ќе ги купи.

❖ Франшизинг договорите мора да бидат објавувани, вклучувајќи ги имињата на давателите на заемот, процентот на наплата, како и провизии.

❖ Продавачот на франшизата мора да го наведе секое ограничување. На пример, какви производи можат да бидат продавани, колку тие можат да бидат продаде- ни, каде и на која продажна територија.

❖ Доколку сака друг инвеститор да се вклучи во работењето, тогаш мора да биде обезбеден опис на должностите кои се очекува тој да ги изврши.

❖ Објавената изјава мора да ги содржи термините во кои може да се откаже или обнови договорот за купување на франшизата.

❖ Објавената изјава мора да вклучи статистика за бројот на операции на франшизингот. Бројот на сите обнови кои се одбиени и бројот на откажани купу- вачи на франшизата мора да обезбеди список на имиња на 10 франшизинг локации најблиску до онаа која е предмет на продажбата.

❖ Мора да биде наведен датум помеѓу потпишувањето на спогодбата за купување на франшизата и датумот за отворање на таа локација.

5 ЛИСТА НА ПРАШАЊА КОИ ТРЕБА ДА ГИ ОДГОВОРИТЕ ПРЕД ДА ГО ПОТПИШЕТЕ ДОГОВОРОТ

Пред да се одлучи дали ќе се потпише договорот за франшиза и дали да се отпочне со таков начин на работење треба да се изврши детална проценка на квалитетот на понудената франшиза. Бидејки не се сите франшизи исти, има солидни франшизи и помалку добри. Бидејки продавачите на франшизата се искусни имаат потпишано повеќе договори и често пати ставаат одредени членови, кои во понатамошен тек на работењето добиваат големо значење и може да претста- вува голема обврска за купувачот на франшизата. А може и финансиска штета да биде нанесена со невнимателно потпи- шување на вешто составени договори. Затоа е најдобро да се напише листа за проверка и да се проверува секоја реченица и секоја можна ситуација за да се обезбеди сигурност во поната- мошниот тек на работењето.

Листа за проценка на квалитетот на франшизата:

❖ Дали Ви се дава ексклузивно право на терито- ријата или продавачот на франшизата може да продаде втора или трета франшиза на Вашата територија?

❖ Дали продавачот на франшизата е поврзан на некој начин со друга компанија, која нуди слична стока или услуги?

❖ Ако одговорот на претходното прашање е “да“, која е заштитата од другата компанија?

❖ Под кои околности Вие можете да го раскинете договорот и колку ќе Ве чини ако решите од не- која причина да престанете со работата?

❖ Ако ја продадете франшизата, дали ќе Ви се ком- пензира за Вашата добра волја или пак со продажбата ќе имате загуба?

❖ Колку години продавачот нуди франшизи?

❖ Дали има репутација на чесно работење меѓу локалните фирми кои имаат нивна франшиза?

❖ Дали продавачот на франшизата Ви покажал сигурни бројки, кои покажуваат точен профит на една или повеќе фирми, кои Вие самите сте ги провериле?

❖ Дали продавачот на франшизата, ќе Ви помогне со:

✓ програма за обука на менаџерите?

✓ програма за обука на персоналот?

✓ програми за односи со јавноста?

✓ капитал?

✓ кредит?

✓ идеи за производи?

❖ Дали продавачот на франшизата ќе Ви помогне да најдете добра локација за новиот бизнис?

6. ПРАВНО НОРМИРАЊЕ НА ДОГОВОРОТ ЗА ФРАНШИЗА

Во повеќето европски земји договорот за франшизинг е неименуван договор на автономно трговско право и тој не се уредува со посебни правила, туку на него се применуваат општи- те начела на облигационото право. Како извори за уредување се користат општите услови на франшизинг компаниите, нивните типски и формуларни договори, диспозитивните норми на гра- ѓанското и трговското право, општите трговски обичаи, како и судската и арбитражната практика. Поради сето ова договорот за франшизинг е многу комплексен и сложен.

Во Република Македонија, франшизингот како дејност и договорот за франшиза не се уредени со посебен закон. Фран- шизингот се споменува во Уредбата за изземање на верти- калните договори за исклучително право на дистрибуција, се- лективно право на дистрибуција и за исклучително право на купување и франшизинг. Договорите за франшиза во Уредбата се опишани како вертикални договори со кои едно претријатие, давател на франшиза, му доделува на друго претпријатие, примател на франшизата, во замена на директен или инди- ректен паричен надомест, право на користење на франшиза, односно пакет на права од интелектуална сопственост, со цел маркетинг на специфични видови стоки и/или услуги и за препродажба на стоки или за обезбедување услуги за крајните потрошувачи (член 3 (2) д. од Уредбата).

7. ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ

За да може еден договорен однос да се дефинира како договор за франшизинг треба: прво, договорните страни кај договорот за франшизинг, да имаат целосна правна независ- ност; второ, со договорот да се пренесува, односно да се фран- шизира правото на користење на светски познат и униформен деловен метод и имиџ; трето, да постои соработка помеѓу дого- ворните страни на континуирана и долготрајна основа; четврто, да се добива континуирана помош од страна на давателот на франшизата; петто, да се работи за договор intuitu personae, односно исклучително блиски врски помеѓу давателот и примателот на франшизата.

Договорот за франшизинг содржи елементи на множес- тво други договори на трговското право: договорот за продажба, договорот за трговско застапување, договорот за дистрибуција, договорот за лиценца на права на индустриска сопственост, договорот за know-how кој се состои во размена на технички, оперативни и други практични и релативно тајни информации, договорот за снабдување, договорот joint venture и други.

7.1. Содржина на договорот за франшизинг

Содржината на договорот за франшизинг ја сочинуваат правата и обврските на договорните страни – давателот на франшизата, франшизерот и примателот на франшизата франшизатот.

Обврски на давателот на франшизата се:

❖ откривање на што повеќе информации;

❖ пренос на комерцијалната формула и обликот како целосен и униформен систем на прима- телот на франшизата (притоа, давателот на франшизата има обврска за лиценцирање на сопствениот трговски знак или жиг и неговиот know-how);

❖ пружање континуирана помош на примателот на франшизата која се состои од:

• помош во инсталирањето и одржувањето на формулата,

• помош во пренесувањето и имплемента- цијата на know-how-от,

• обврска за редовно испорачување на сто- ката доколку давателот на франшизата е истовремено произведувач на стоката или врши претходна селекција на стоката што се дистрибуира.

Права на давателот на франшизата, врз основа на договорот за франшизинг се:

❖ контрола и надзор на функционирањето на сис- темот;

❖ право на заштита на пакетот на правата на интелектуална и индустриска сопственост;

❖ право на договарање клаузула за неконкуренција за време и по престанувањето на договорот за франшизинг;

❖ право на надомест за отстапената деловна фор- мула и за станување интегрален дел од единст- ената дистрибутивна мрежа.

Обврски на примателот на франшизата се:

❖ промовирање на деловниот метод на давателот на франшизата;

❖ плаќање соодветен надомест на давателот на франшизата;

❖ обврска за неконкуренција со давателот на франшизата за време и по престанувањето на договорот;

❖ евентуалното подлиценцирање, супфраншиза на деловната формула или целосно да се забрани или да се дозволи по претходна согласност од давателот на франшизата;

❖ редовни известувања до давателот на фран- шизата;

❖ обврска за чување на деловните тајни;

❖ обврска за учество во трошоците за рекла- мирање;

❖ обврска за постојано откривање на фактот дека се работи за независен трговец; обврска за зачлену- вање во локална франшизинг-асоцијација, секако доколку постои, и друго.

Правата на примателот на франшизата, врз основа на договорот за франшиза, најчесто се:

❖ право на непречено користење на пренесениот пакет на права кои ги содржи деловната фран- шизинг-формула;

❖ право на немешање од страна на давателот на франшизата во начинот на користењето на пре- несениот пакет на права кои ги содржи фран- шизата, освен во делот на дозволеното право на контрола и надзор во функционирањето на сис- темот и франшизинг-мрежата;

❖ право на примателот на франшизата да бара соодветен надомест за времетраењето на клау- зулата за неконкуренција по редовното преста- нување на договорот.

7.2. Надомест на штета

Надоместот на штета што се плаќа при престанувањето на договорот за франшизинг, може да биде најразличен: надомест на штета и изгубена добивка поради неосновано предвремено раскинување на договорот; надомест на штета поради краткото траење на отказниот рок што давателот му го дава на примателот на франшизата; надомест на штета доколку примателот на франшизата ги користи правата кои се содржани во пакетот на франшизата и по престанувањето на договорот, создавајќки привид дека е сѐ уште член на франшизинг-дис- трибутивната мрежа и надомест на штета поради неовластено користење и/или пренесување на правата од интелектуална и индустриска сопственост од страна на примателот на франши- зата на конкуренти на давателот на франшизата.

7.3. Обврски на договорните страни по преста- нувањето на договорот за франшизинг

Кај договорот за франшизинг постојат определени права и обврски кои го надживуваат постоењето на самиот договор, иако станале полноважни уште во моментот на неговото склу- чување. Најчесто се среќаваат следниве обврски за примателот на франшизата:

❖ обврска на примателот да го врати сиот имот и средствата (документацијата во врска со правата содржани во пакетот на франшизата), кои му припаѓаат на давателот на франшизата;

❖ обврска на примателот да престане да го користи и да го отстрани од своите деловни простории трговското име, знакот, жигот или логото на дава- телот на франшизата и да престане со созда- вање впечаток дека е сѐ уште дел од франши- зинг-синџирот на давателот на франшизата;

❖ обрвска на примателот да ги чува како деловна тајна сите информации и know-how до кои дошол врз основа на договорот за франшизинг, во периодот додека правата содржани во пакетот на франшизата уживаат законска заштита, односно сѐ додека know-how-от има карактеристики на тајност и оригиналност.

Давателот на франшизата е должен да ја купи назад сета стока што останала кај примателот по престанувањето на договорот по цена која е однапред утврдена во договорот или од страна на независен стручњак, или пак да му дозволи на примателот и понатаму да ја продава таа стока, но овојпат без право да преферира на трговскиот знак или логото на давателот на франшизата во своите деловни простории.

7.4. Надлежност на судот кај договорот за франшизинг

Кај договорот за франшизинг важи слободата на дого- ворните страни во изборот на правото и судот во случај на спор во врска со договорот. Практиката покажува дека договорните страни го избираат локалното право како меродавно, односно правото на примателот на франшизата,

Пример за Договор за франшиза:

ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ

Склучен на година во меѓу:

1. Друштво

застапувано од од , со ЕМБГ

(во натамошниот текст: давател на франшизата) и

2. Друштво од , застапувано од , од , со ЕМБГ (во натамошниот текст: примател на франшизата).

I. ПРЕДМЕТ И ЦЕЛИ НА ДОГОВОРОТ

Член 1

1. Предмет на овој договор е услужна ексклузивна фран- шиза за користење на првото на стоковна и услужна, инди- видуална трговска марка - Решение број од

година Државен завод за индустриска од страна на давателот кон примателот на франшизата.

2. Целите на франшизингот по овој договор се преку користење на правото на трговска марка да се зголеми ефикас- носта и понудата и да се прошири пазарот за пласман на пред- метната трговска марка.

3. За остварување на целите на овој договор, догова- рачите се согласија и договорија:

- деловните односи меѓу договарачите да се одвиваат и засноваат на постојана заемна соработка и меѓусебна помош;

- производството, развојот и пласманот да се планираат и програмираат преку методологија што ќе ја усвојува и утврдува орган на управување на давателот на франшизата;

- учеството во поделбата на добивката и поднесувањето на ризикот да бидат на рамноправна основа, врз основа на посебната евиденција на производството и пласманот.

II. ОБВРСКИ НА ДАВАТЕЛОТ НА ФРАНШИЗАТА

Член 2

1. Давателот на франшизата се обврзува према при- мателот на франшизата:

а) да му ги пружа сите услуги потребни за реализација на овој договор, во поглед на изготвувањето на техничко- технолошката документација и програма за прозиводство;

б) да врши постојана стручна контрола и надзор за ква- литативно и квантитативно производство и пласман на пред- метниот производ;

в) да обезбедува постојани комисиони услуги околу на- бавка на потребна опрема, суровини и репроматеријали, што на корисникот на франшизата ќе му бидат птребни за реализација на договорот и тоа по набавни цени;

2. Давателот на франшизата се обврзува и гарантира дека техничкотехнолошката документација за производство на предметниот производ ги содржи сите потребни и современи мерки и нормативи за заштита на работниците при работа и за заштита на работната средина и човековата околина.

3. Да му открие што повеќе информации на примателот на франшизата, да му ја пренесе комерцијалната формула, инсталирање и одржување на формулате.

III. ОБВРСКИ НА ПРИМАТЕЛОТ НА ФРАНШИЗАТА

Член 3

1. Примателот на франшизата се обврзува:

а) да работи по производната програма на давателот на франшизата, користејќи ја притоа целокупната техничко-тех- нолошка документација, стручни совети, налози и напатствија од давателот на франшизата;

б) да делува под фирмата и

заштитниот знак

франшизингот;

во рамките на предметот на

в) да води посебна сметка за стручното, квалитативното и квантитативното производство на предметниот производ, како и за роковите за производство и испорака;

г) редовно месечно да го известува давателот на франшизата за текот на производството, количината на произве- деното и залихите;

д) да не произведува или пласира исти производи на друг производител без писмена согласност на давателот на фран- шизата;

ѓ) да ги чува како деловна тајна сите податоци околу предметниот производ, што давателот на франшизата ги означи како деловна тајна.

2. Примателот на франшизата се обврзува за користење на сите услуги на давателот на франшизата да му плаќа на име месечен надоместок % (проценти) од планираната вредност на производот, како и тековен надомест на стварни трошоци доколку давателот на франшизата ги направи за техничка помош, снабдување на репроматеријали и суровини пласман на готови производи и слично.

3. Примателот на франшизата е должен во текот на траењето на овој договор да ги презема сите мерки и нормативи при работата, према техничката документација и упатствата на давателот на франшизата, за заштита на здравјето и животот на работниците и заштита на работната средина и човековата околина.

IV. ЗАЕДНИЧКИ ОДРЕДБИ

Член 4

1. За целосна и успешна реализација на овој договор, договарачите се согласија да формираат заеднички деловен одбор, составен на паритетна основа од 5 члена, а претсе- дателот да го именува примателот на франшизата.

Начинот на работа, надлежноста и начинот на одлу- чување на деловниот одбор се уредува со деловник за работа што согласно го донесуваат договарачите.

Член 5

1. Овој договор е склучен за времетраење од години, и истиот молкум се продолжува уште за години, доколку еден од договарачите не го откаже договорот по писмен пат,

најмалку

важење.

месеци пред протекот на рокот на неговото

2. Секој од договарачите може да бара и предвремено еднострано раскинување на овој договор, во случаи кога ќе оцени дека другиот договарач ги почитува и исполнува договорените обврски или дошло до битни и неотклонливи тешкотии во исполнувањето на договорот и за тоа писмено го извести другиот договарач, со образложение на причините.

3. Секој од договарачите може да бара раскинување на договорот и во случај кога тој го известил другиот договарач да ги отстрани, во разумен рок, недостатоците или тешкотиите во врска со реализација на договорот, а тој тоа не го стори.

4. Во случај на раскинување на договорот во смисла на член 4 точка 2 и 3, договарачите се должни меѓусебно да ги намират своите обврски, до денот на раскинување на дого- ворот.

5. Доколку до раскинување на договорот дојде по вина на еден од договарачите другиот договарач има право да бара надоместок на штета и изгубена добивка, по правилата на облигационото право.

6. Во случај на неисполнување на договорот поради виша сила договарачите имаат право на реституција на даденото.

Под виша сила во смисла на овој договор ќе се сметаат сите настанати околности по склучувањето на договорот, кои го оневозможиле неговото целосно или делумно извршување, а кои ни со посебно внимание ни еден од договарачите не можел да ги предвиди, спречи или отстрани (војна, штрајкови, моби- лизација, пожар, експлозија и сл.).

7. Измени и дополнувања на овој договор можат да се вршат само во согласност на договарачите, во писмена форма (анекс на договорот) и со потписи на овластените лица на двата договарачи.

8. Евентуалните спорови во врска со реализација на овој договор договарачите ќе ги решаваат меѓусебно спогодбено и по мирен пат. Доколку договарачите не постигнат спогодбено решение за настанатиот спор, истиот ќе го изнесат пред Основен суд .

9. Овој договор е напишан на македонски јазик и цело- купната документација и кореспонденција за реализација на истиот ќе се води и обавува на македонски јазик, без посебни заверки во суд или во други органи.

10. Овој договор влегува во сила со денот на неговото потпишување од двата договарачи.

11. Овој договор е напишан во 4 (четри) истоветни примероци од кои по 2 (два) за секој договарач.

ПРИМАТЕЛ ДАВАТЕЛ

НА ФРАНШИЗАТА НА ФРАНШИЗАТА

ПЛАТИ И НАДОМЕСТОЦИ

P L A T I

ZA MESEC APRIL 2022 GODINA

Prose~na isplatena mese~na BRUTO plata po vra- boten za 2022 godina (za danoci i pridonesi)	43.509,00
NAJNISKA osnovica za DANOCI I PRIDONESI 50% od prose~na mese~na bruto plata, isplatena vo RM za 2022 godina, za obrazec (MPIN)	21.755,00
NAJVISOKA osnovica za presmetka na pridonesi (16 prose~ni bruto plati - (16 x 43.509 )	696.144,00
Dano~no MESE^NO namaluvawe za 2022 godina	8.788,00
Dnevnica za slu`beni patuvawa od 21.04.2022	2.394,00
Prose~na isplatena mese~na NETO plata po vrabo- ten za 2021 godina	28.718,00
Prose~na isplatena mese~na BRUTO plata po vra- boten za 2021 godina	42.887,00

1. PROSE^NO ISPLATENA MESE^NA dRUTO PLATA PO VRAdOTEN ZA 2022 GODINA

Просечo isplatena mese~na dRUTO плата по работ- ник во РС Македонија, за 2022 година, изнесува:

43.509,00 денари.

Просечната плата се користи за утврдување на најнис- ката и највисоката основица за пресметка на придонесите од задолжително социјално осигурување и тоа за пресметките за плата, кои се однесуваат за период ЈАНУАРИ - ДЕКЕМВРИ 2022 година.

2. NAJNISKA OSNOVICA ZA PRESMETKA NA DANOCI I PRIDONESI

2.1. Najнvсwa oснoвv4a зa врa6oteнv nv4a

Soglasno ~len 15 od Zakonot za pridonesi od zadol-

`itelno socijalno osiguruvawe (“Slu`ben vesnik na RM” 142/08 ... 171/17; 35/18; 247/18), Oснoвv4a za presmetuvawe i plaíawe na pridonesite od plata, odnosno osnovica za osigu- ruvawe za tekovnata godina, нe uoωe дa 6vдe āoнvсwa oд 50% od prose~na plata po rabotnik vo RS Makedonija, o6jaвeнa вo Jaнyaрv вo tewoвнata goдvнa, spored podatocite na DZS, koja za 2022 godina, iznesuva:

21.755,00 дeнaрv (43.509,00 h 50%).

2.2. Najнvсwa oснoвv4a зa сauoврa6oteнv nv4a

	SAMOVRAdOTENI LICA – врwvten нa сauoсtojнa ewo- нouсwa дejнoсt (tawсvсtv, зaнaetnvv) 21.755,00 дeнaрv;
	SAMOVRAdOTENI LICA – vr{itel na profesionalna i druga intelektualna dejnost (aдвowatv, нotaрv, vзврwv- tenv)
	43.509,00 дeнaрv;
	SAMOVRAdOTENI LICA – врwvten нa āрofeсvoнanнa v дрyga vнtenewtyanнa дejнoсt (aдвowatv, нotaрv, vзврwvte- nv) дo vсtewot нa āрвata goдvнa нa otāonнyвaʉe нa дejнoсt: 21.755,00 дeнaрv.

3. NAJVISOKA OSNOVICA ZA PRESMETKA NA DANOCI I PRIDONESI

3.1. Najвvсowa oснoвv4a зa врa6oteнv nv4a

Согласно член 16 од Законот за придонеси od zadol`i- telno socijalno osiguruvawe, НАЈВИСОКА месечна основи- ца за пресметување и уплата на придонесите за примањата од работен однос е износот од (16) weснaeсet просечни плати, кој износ за 2022 година, изнесува:

696.144,00 денари (16 х 43.509,00 денари).

3.2. Najвvсowa oснoвv4a зa сauoврa6oteнv nv4a

НАЈВИСОКА МЕСЕЧНА ОСНОВИЦА за пресметува- ње и уплата на придонесите за самовработено лице е изно- сот од (12) дванаесет просечни плати.

522.108,00 денари (12 х 43.509,00 денари)

3.3. Najвvсowa oснoвv4a зa врa6oteнv nv4a зa vзврweн nneн нa oд6oр нa дvрewtoрv, ^neн нa yāрaвeн oд6oр, oднoснo yā- рaвvten вo tрgoвсwo дрywtвo

НАЈВИСОКА МЕСЕЧНА ОСНОВИЦА за пресметување и уплата на придонесите за примањата на Iзвршен член на одбор на директори во трговско друштво, член на управен одбор во трговско друштво, односно управител во трговско друштво, е износот од (16) {esnaeset просечни плати, кој за 2022 година, изнесува.

696.144,00 денари (16 х 43.509,00 денари

3.4. Najвvсowa oснoвv4a зa nv4e woрvснvw нa āaрvneн нaдoueсtow, зa врeue нa āрvврeueнa нeврa6oteнoсt

Највисока месечна основица за пресметување и упла- та на придонеси за тековната година за лице корисник на па- ричен надоместок за време на привремена невработеност, из- несува 80% од просечната плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година, според податоците на Државниот завод за статистика.

34.807,00 денари (43.509,00 денари х 80%).

НАПОМЕНА: На износот, повисок од највисоката месечна основица, не се пресметуваат и уплатуваат придонеси, дoдewa нa рaзnvwata над нajвvсowata oснoвv4a сe āрeсuetyвa Daнow нa nvnн дohoд.

4. PREGLED NA NAJNIZOK I NAJVISOK IZNOS NA PRIDONESI

PRIDONESI

Stap- ka

Najnizok iznos

Najvisok iznos

Pridones za penzisko i inva- lidsko osiguruvawe za mesec

APRIL/2022 goдvнa, po vrabot.

18,8%

4.090,00

130.875,00

Pridones za zdravstveno osi- guruvawe za mesec APRIL/2022 goдvнa, po vraboten

7,5%

1.632,00

52.210,00

Pridones za vrabotuvawe za

mesec APRIL/2022 goдvнa, po vraboten

1,2%

261,00

8.354,00

Pridones za profesionalno za-

boluvawe za mesec APRIL/2022 goдvнa, po vraboten.

0,5%

109,00

3.48100

VKUPNO PRIDONESI:

28%

6.092,00

194.920,00

5. MINIMALNA PLATA

Soglasno Zakonot за минималната плата во РМ (“Slu`- ben vesnik na RM” 11/12; 30/14; 100/14 pt; 180/14; 81/15; 129/15; 132/17; 140/18; 124/19; 239/19; 41/22), visinata na minimalnata plata vo Republika Makedonija:

Р.бр	Период на важност	Нето	Бруто	Сл. Весник на РСМ
1.	01.01.2020 – 31.03.2020	14.500,00	21.107,00	239/2019 Закон
2.	01.04.2020 – 30.06.2020	14.500,00	21.107,00	88/2020 Уредба
2.	01.07.2020 – 31.03.2021	14.934,00	21.776,00	75/2020 Објава
3.	01.04.2021 – 31.03.2022	15.194,00	22.146,00	80/2021 Објава
4.	01.03.2022 – 28.02.2023	18.000,00	26.422,00	41/2022 Закон

6. PRESMETUVAWE NA DANOK NA LI^EN DOHOD

6.1. Staāwv зa āрeсuetyвaʉe нa дaнow нa nvneн дohoд

(oд 01.01.2022 дo 31.12.2022 goдvнa)

Soglasno ~len 11 od Zakonot za danok na li~en dohod (“Slu`ben vesnik na RM” 241/2018; 275/19; 290/20, 85/21), dano- kot na li~en dohod za доход od rabota, se plaía so primena na dve dano~ni stapki soglasno dano~nata osnova i toa:

❑ Pрoāvwaнa сtaāwa вo vзнoс oд 10% vnv

❑ Pрeсuetaнa сtaāwa oд 11,1111%.

6.2. Daнonнo нauanyвaʉe

Soglasno ~len 10 stav 1 to~ka 2 od Zakonot za Danok na li~en dohod, Daнonнoto нauanyвaʉe зa 2022 godina, na me- se~no i godi{no nivo, iznesuva:

Period	2022 godina
Meсenнo	8.788,00
Goдvwнo	105.456,00 (8.788 h 12)

7. PRAVO NA PORAST NA PLATITE

Vrz osnova na ~lenot 10 od Zakonot za isplata na pla- tite vo Republika Makedonija („Slu`ben vesnik na RM” 70/94; 62/95; 33/97; 50/01; 26/02; 46/02; 37/05; 121/007; 161/08; 92/09;

97/10; 11/12; 26/13; 170/13; 139/14; 147/15), Ministerstvoto za trud i socijalna politika, objavuva:

1.Tro{ocite za `ivot za mesec JANUARI/2022 година vo odnos na mesec DEKEMVRI/2021 godina сe POVISOKI зa

(1,5%).

2. Право na porast na platite za mesec JANUARI/2022

vo odnos na mesec DEKEMVRI/2021 godina, изнесува

(0,75%).

8. RAdOTNI ^ASOVI KOI SE KORISTAT ZA PRESMETUVAWE NA RAdOTNIOT STA@

Rabotnite ~asovi za mesec APRIL/2022 godina, iznesuvaat:

168 naсa.

9. PROSE^NA dRUTO PLATA ZA 2022 goдvнa

9.1. Pрoсenнa vсānateнa ueсenнa dRUTO ānata āo врa- 6oteн зa ueсe4 (II), а се однесува за месец APRIL/2022 goдvнa, vзнeсyвa:

44.531,00 дeнaрv,

Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.37 oд 21.04.2022).

9.2. Pрoсenнa vсānateнa ueсenнa dRUTO PLATA āo врa6oteн вo āрethoднvte tрv ueсe4v (XII-I-II/21/22 goдина), а се однесува месец APRIL/2022 goдvнa vзнeсyвa:

44.667,00 дeнaрv,

(Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.37 oд 21.04.2022).

10. PROSE^NA НЕТО PLATA ZA 2022 goдvнa

10.1. Pрoсenнa vсānateнa ueсenнa НЕТО ānata āo врa- 6oteн зa ueсe4 (II), а се однесува за месец APRIL/2022 goдvнa, vзнeсyвa:

29.839,00 дeнaрv,

Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.36 oд 21.04.2022).

10.2. Pрoсenнa vсānateнa ueсenнa НЕТО PLATA āo врa6oteн вo āрethoднvte tрv ueсe4v (XII-I-II/21/22 goдина), а се однесува месец APRIL/2022 goдvнa vзнeсyвa:

29.920,00 дeнaрv,

(Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.36 oд 21.04.2022).

11. NADOMESTOCI OD PLATA

11.1. Naдoueсto4v oд ānata зa OP[TESTVENI I ME- [OVITI āрaвнv nv4a сo āoвeńe oд 49% oāwteсtвeн waāvtan

Prose~na isplatena mese~na neto plata po vraboten za mesec (I), а се однесува за месец APRIL/2022 goдvнa iznesuva:

29.839,00 дeнaрv,

Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.36 oд 21.04.2022).

Soglasno ~len 9 od Zakonot za isplata na platite vo RM, rabotodavecot mo`e da vr{i isplata na slednite nado- mestoci, soglasno OSNOVICATA oд 29.839,00 дeнaрv:

Za OP[TESTVENI pravni lica

REGRES ZA GODI[EN ODMOR

17.903,00 дeнaрv (60% od osnovicata ) (29.839,00 x 60%)

Se āрeсuetyвa v ānańa Daнow нa nvneн дohoд 11,1111%

OTPREMNINATA PRI ZAMINUVAWE NA RABOTNIK VO PENZIJA

59.678,00 дeнaрv

(dvokraten iznos od osnovicata)

(2 x 29.839,00)

Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 59.678,00 дeнaрv

ODVOEN @IVOT OD SEMEJSTVOTO

17.903,00 дeнaрv

(60% oд oснoвv4ata)

(29.839 x 60%)

Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 17.903,00 дeнaрv.

11.2. Naдoueсto4v oд ānata зa PRIVATEN SEKTOR

Prose~na isplatena mese~na NETO PLATA po vrabo- ten vo prethodnite tri meseci (XII-I-II/21/22 goдvнa), а се од- несува за месец APRIL/2022 goдvнa, vзнeсyвa:

29.920,00 дeнaрv

(Cooǔuňenue na Држaвnuoň Зaвob зa cňaňucňuнa na Peǔy6nuнa Maнebonuja 6р. 4.1.22.36 oд 21.04.2022).

Iznosot 29.920,00 дeнaрv, pretstavuva OSNOVICA za presmetuvawe na slednite nadomestoci za PRIVATNI āрaвнv nv4a:

REGRES ZA GODI[EN ODMOR

Regres za godi{en odmor (Soglasno ~len 35 stav 7 od OKDPS, Regresot za godi{en odmor se isplatuva vo visina od нajuanwy 40% od osnovicata, pod uslov rabotnikot da rabotel najmalku 6 meseci vo kalendarskata godina, kaj ist raboto- dava~):

❖ NAJNIZOK vзнoс зa vсānata нa Regрeс зa goдvweн oдuoр зa ueсe4 APRIL/2022 goдvнa vзнeсyвa:

11.968,00 дeнaрv вo NETO vзнoс (29.920,00 h 40%)

Sognaснo wonewtvвeн дogoвoр нa нvвo нa дejнoсt vnv KD нa нvвo нa рa6otoдaвan uoωe дa сe ytврдv рegрeс вo āogoneu vзнoс oд vзнoсot сognaснo OKDPSOS.

DANO^NO PRIZNAT RASHOD VO DANO^EN dILANS

35.625,00 дeнaрv

(44.531,00 h 80%)

(80% oд āрoсenнa ueсenнa БРУТО ānata āo рa6otнvw вo RM o6jaвeнa дo дeнot нa vсānatata)

Se āрeсuetyвa v ānańa Daнow нa nvneн дohoд āo сtaāwa oд

11,1111%

	OTPREMNINA PRI ZAMINUVAWE NA RAdOTNIK VO PENZIJA 59.840,00 дeнaрv (двowрateн vзнoс oд oснoвv4ata (2 h 29.920) Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 59.840,00 дeнaрv
	JUdILEJNA NAGRADA 29.920,00 дeнaрv (вo вvсvнa нa oснoвv4ata), зa нajuanwy 10 goдvнv āouvнatv waj vсt рa6otoдaвe4 Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд āo сtaāwa 11,1111%
	ODVOEN @IVOT OD SEMEJSTVOTO 17.952,00 дeнaрv 60% od osnovicata – ( 60% od 29.920,00) Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 17.952,00 дeнaрv.
	DNEVNICI ZA SLU@dENI PATUVAWA VO ZEMJATA 2.394,00 дeнaрv - 8% od osnovicata (8% od 29.920,00) Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 2.394,00 дeнaрv.
	DNEVNICI ZA SLU@dENI PATUVAWA VO STRANSTVO
⮚ 50% oд ytврдeнata днeвнv4a, ako se podnese smetka za smestuvawe, kako i vo slu~ai koga smestuvaweto ne pa\|a na tovar na organot na Upravata; ⮚ 20% oд ytврдeнata днeвнv4a, ako izdatocite za smestu- vaweto i ishranata ne pa\|aat na tovar na organot na upravata; i ⮚ 5% oд ytврдeнata днeвнv4a, ako izdatocite za stru~no osposobuvawe i usovr{uvawe ne pa\|aat na tovar na or- ganot na dr`avnata uprava, a prestojot e nad 30 dena. Pod stru~no usovr{uvawe se podrazbira poseta na semi- nari, kursevi, simpoziumi i drugi vidovi sredbi orga- niziarani vo stranstvo na multilateralna i bilateral- na osnova.
	POMO[ VO SLU^AJ NA SMRT NA RAdOTNIK 89.760,00 дeнaрv вo вvсvнa oд TRI oснoвv4v (3 h 29.920,00) Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 89.760,00 дeнaрv.

POMO[ VO SLU^AJ NA SMRT NA ^LEN NA SEMEJSTVO

59.840,00 дeнaрv

вo вvсvнa oд DVE oснoвv4v (2 h 29.920,00 дeнaрv)

Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 59.840,00 дeнaрv.

POMO[ VO SLU^AJ NA ELEMENTARNI NEPOGODI

29.920,00 дeнaрv

(вo вvсvнa нa oснoвv4ata)

Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 29.920,00 дeнaрv.

KORISTEWE NA SOPSTVENO VOZILO ZA SLU@dENI CELI

(vo visina do 30% od cenata na litar gorivo za soodvetno vozilo po pominat kilometar).

Oсno6oдeнo oд Daнow нa nvneн дohoд вo вvсvнa, нajuнogy дo 3.500,00 дeнaрv āo вoзvno, ueсenнo.

NADOMEST PRI SELIDdA NA VRAdOTEN ZA POTREdITE ZA RAdOTODAVA^OT

(вo вvсvнa нa сtвaрнv tрowo4v)

Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд āo сtaāwa oд 11,1111%

TRO[OK ZA ORGANIZIRANA ISHRANA ZA 2022

5.744,00 дeнaрv

(vo visina od 20% od prose~na neto plata, isplatena vo pret- hodnata 2021 godina (28.718,00 h 20%)

Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд NAD

5.744,00 дeнaрv.

НЕПРЕКИНАТО dOLEDUVAWE PODOLGO OD 6 MESECI

(поради повреда на работа и професионално заболување)

29.920,00 денари;

Во висина од една пrose~na mese~na neto plata испла- тена по работник во РСМ за последните три месеци

Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд āo сtaāwa oд 11,1111%

12. NAJVISOK IZNOS NA NADOMEST ZA dOLEDUVAWE wto go исплатува Foндot зa здрaвсtвeнo oсvgyрyвaʉe

Согласно член 17 од Законот за здравствено осигурува- ње („Службен весник на РМ” 25/00...142/16; 171/17; 276/19), највисокиот износ на надоместокот за боледување што се ис- плаќа на товар на ФЗО во 2022 година, изнесува ^ETIRI про- сечни месечни нето плати исплатени во РМ во претходната 2021 година (4 х 28.718,00 денари).

114.872,00 денари.

13. NAJVISOK IZNOS NA PENZIJA зa 2022 GODINA

Najvisokiot iznos na penzija, spored statisti~kite po- datoci na Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe za 2022 godina, iznesuva:

57.992,00 денари.

14. REFUNDIRAWE NA SREDSTVATA

зa yānateнv āрvдoнeсv зa INVALIDNI LICA

Согласно Upatstvoto za na~inot na presmetka i is- plata na plati i povrat na pridonesi od zadol`itelno so- cijalno osiguruvawe za vraboteni vo za{titni dru{tva, in- validni lica koga samostojno vr{at dejnost kako trgovci- poedinci i drugi rabotodava~i koi imaat vraboteno inva- lidno lice, MTSP vr{i refundirawe na uplatenite sredst- va do visina ne pogolema od 2 (двe) āрoсenнv нeto ānatv vс- ānateнv вo RM вo āрethoднvot ueсe4, koj za ueсe4 APRIL 2022 goдvнa iznesuva (2 x 29.980,00 денари)

59.960,00 денари.

15. MESE^EN NADOMESTOK

нa nneнoвv нa Oрgaнv нa yāрaвyвaʉe

Согласно ~len 9 stav 1 to~ka 4 od Zakonot za danok na dobivka (“Службен весник на РМ” 25/00...251/21), MESE^- NIOT nadomestok na ~lenovite na organi na upravuvawe se isplatuva vo вvсvнa oд 50% od Pрoсenнata dрyto ānata, vс- ānateнa вo āрethoднata 2021 goдvнa вo RSM вo вvсvнa oд:

21.444,00 дeнaрv (50% oд 42.887,00 дeнaрv).

16. TRO[OCI PO OSNOV NA UPLATENI DOdROVOLNI PRIDONESI VO DOdROVOLEN PENZISKI FOND

Tro{ocite po osnov na uplateni dobrovolni prido- nesi vo dobrovolen penziski fond se utvrduvaat вo вvсvнa oд vзнoсot oд 2 āрoсenнv Meсenнv dрyto ānatv isplateni vo prethodnata 2021 godina, na godi{no nivo po vraboten, koi iznesuvaat:

85.774,00 денари: (2 x 42.887,00).

OSNOVICA prose~en mese~en iznos na isplatena plata нa woja e ānateн āрvдoнeс зa здрaвсtвeнo oсvgyрyвaʉe зa āoсneднvte 12 ueсe4v.

17. Naдoueсto4v нa ānata зa врeue нa dOLEDUVAWE PRIVATEN сewtoр

Soglasno ~len 31 od Op{tiot kolektiven dogovor za priva- ten sektor od oblasta na stopanstvoto („Slu`ben vesnik na RM” 150/12; 189/13; 115/14 pt; 119/15; 150/16), rabotnikot ima pravo na нaдoueсt нa ānata – 6oneдyвaʉe – koja se ispla- tuva od strana na rabotodava~ot i toa:

Vremetraewe na boleduvawe	Pravo na nadomest

Do 15 dena	70% od osnovicata
Nad 15 dena, po~nuvaj}i od prviot den na boleduvaweto, za site denovi	90% od osnovicata
Nad 30 dena, koga boleduvaweto go pla}a rabotodava~ot	90% od osnovicata

18. ISPRATNINA PRI TEHNOLO[KI VI[OK

1. Soglasno ~len 97 od Zakonot za rabotni odnosi (“Slu`ben

vesnik na RM” 62/05...27/16; 120/18; 110/19; 267/20; 151/21), vo

slu~aj na otka`uvawe na dogovorot za vrabotuvawe od de-

lovni pri~ini (tehnolo{ki vi{ok), rabotodava~ot e dol`en

na rabotnikot da mu isplati vсāрatнvнa vo slednite slu~ai:

Godini pominati vo raboten odnos	Visina na plata

Do 5 godini	Edna plata
Od 5 do 10 godini	Dve i pol plati
Od 10 do 15 godini	Tri i pol plati
Od 15 do 20 godini	^etiri i pol plati
Od 20 do 25 godini	[est plati
Nad 25 godini	Sedum plati

Ispratnina za 2022	Proseчna Nето плата по работник во претходниот месец	Најнизок износ на испратнина
1	2	3 (2x50%)
ЈАНУАРИ/2022	29.145,00	14.573,00
ФЕВРУАРИ/2022	29.130,00	14.565,00
MAРТ/2022	29.943,00	14.972,00
APRIL/2022	29.980,00	14.990,00
NAPOMENA 1: Prose~nata neto plata na rabotnikot vo poslednite {est meseci pred otkazot i istata дa нe 6vдe āouana oд 50% od prose~nata neto plata isplatena po ra- botnik vo RM, vo posledniot mesec pred otkazot.
NAPOMENA 2: Ra6oteн oднoс, сe сueta vremeto po- minato vo raboten odnos waj vсt рa6otoдaвan v рa6otнvot oднoс waj āрethoднvot рa6otoдaвan, na koj poradi nastanata- ta statusna promena, praven sledbenik e posledniot raboto- dava~.
NAPOMENA 3: Ispratninata se isplatuva so denot na prestanokot na rabotniot odnos.
NAPOMENA 4: Ne se presmetuva i plaía Danok na li~en dohod.

19. НАDOMESTOK ЗА ПРАКТИКАНТСКА РАБОТА

⮚ Dopolnitelen pridones za zadol`itelno zdravstveno osiguruvawe za slu~aj na povreda na rabota i profe- sionalno zaboluvawe od 0,5% од основицата за прес- метка на придонеси и даноци од плата.

⮚ Данок на личен доход во висина од 11,1111%.

Soglasno ~len 8 od Zаконот за Pрактиканство (Службен весник на РС Македонија, 98/19, 103/21), pрактикантот за време на практиканската работа кај работодавачот има право на MESE^EN надоместок кој се исплаќа од страна на работо- давачот.

Висината на месечниот надоместок се утврдува во NE- TO IZNOS за полно работно време во зависност од време- траењето на периодот на практикантската работа и тоа:

od 42% do 74% oд MINIMALNATA NETO PLATA, за

практикантска работа ДО TРИ месеци; i

Vo visina na MINIMALNATA NETO PLATA ytвр- дeнa сognaснo сo Зawoн, зa практикантска работа NAD TRI месецv, smetano od ~etvrtiot meseц.

Mинимална НЕТО плата 18.000,00 денари

Се пресметува и плаќа:

⮚ Pridones vrz osnova na invalidnost i telesno o{te- tuvawe, pri~ineto so povreda na rabota ili profesio- nalna bolest od 4% од основицата за пресметка на придонеси и даноци од плата.

20. НАДОМЕСТОК ЗА ПРАКТИЧНА ОБУКА НА УЧЕНИЦИ И СТУДЕНТИ

Soglasno ~len 12 stav 1 to~ka 14 od Zakonot za danok na li~en dohod, danokot na dohod, ne se plaía za:

Nadomestok za Prakti~na obuka na u~enici i prak- ti~na nastava na student, vo visina najmnogu do 8.000 де- нари месечно:

Vo сnynaj нa vсānata нa нaдoueсtowot зa āрawtvnнa o6ywa нa yneнv4v v āрawtvnнa нaсtaвa нa сty-дeнtv, нaд 8.000 дeнaрv сe āрeсuetyвa v ānańa Daнow нa nvneн дohoд вo вvсvнa oд 11,1111%.

Согласно член 8 став 1 точка 1 од Законот за придонеси, учениците и студентите се обврзници за плаќање придонес врз основа на инвалидност и телесно оштетување при- чинето со повреда на работа или професионална болест за време на практична обука од 4%.

21. DODATOCI NA PLATA

Soglasno ~len 24 od Op{tiot Kolektiven dogovor za privaten sektor od oblasta na stopanstvoto („Slu`ben ves-nik na RM” 150/12; 189/13; 119/15; 150/16), основната плата на работникот се зголемува по час најмалку за:

• Pрекувремена работа 35%

• Rабота ноќе 35%

• Rабота во три смени 5%

• Rабота во ден на неделен одмор 50%

За работа во денови на празници и неработни денови утврдени со закон, работникот има право на надомест на пла- тата, што му припаѓа кога во тие денови не работи и плата за поминатите часови на работа зголемена за 50%. Додатоците меѓусебно не се исклучуваат.

Правото на зголемен надоместок по основ на работа во три смени, работникот го остварува само за ефективно помина- то работно време, во смени.

NAPOMENA: Osnovnata plata na rabotnikot, se zgole- muva za 0,5% za sekoja godina raboten sta`.

22. NADOMEST OD PLATA ZA JAVEN SEKTOR

Soglasno Zakonot za izvr{uvawe na Buxetot na RM za 2022 godina (“Slu`ben vesnik na RM” 287/21), na buxetskite korisnici im se isplatuvaat slednite nadomestoci:

NADOMESTOK ZA ODVOEN @IVOT OD SEMEJSTVOTO

8.976,00 дeнaрv

(30% oд āрoсenнa Meсenнa Neto ānata, vsplatena vo RM vo prethodni tri meseci) (30% h 29.920,00)

(Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 8.907,00 дeнaрv);

	POMO[ VO SLU^AJ NA SMRT NA RAdOTNIK 59.678,00 дeнaрv (2 h 29.839,00) (двowрateн vзнoс нa āрoсenнa ueсenнa нeto ānata āo рa-6ot- нvw вo Reāy6nvwata o6jaвeнa нa дeнot нa vсānatata) (Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 59.678,00 дeнaрv);
	POMO[ VO SLU^AJ NA SMRT NA ^LEN NA SEMEJSTVO 29.839,00 дeнaрv (вo вvсvнa нa āрoсenнa ueсenнa нeto ānata āo рa6otнvw вo Re- āy6nvwata o6jaвeнa нa дeнot нa vсānatata) (Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 29.839,00 дeнaрv);
	JUdILEJNA NAGRADA (зa нajuanwy 10 goдvнv рa6ota waj vсt рa6otoдaвan) (Sognaснo Zawoнot зa vзврwyвaʉe нa dyxetot нa RM зa 2022 go- дvнa NE E PROPI[ANA)
	DNEVNICI ZA SLU@dENI PATUVAWA VO ZEMJATA (Sognaснo Zawoнot зa vзврwyвaʉe нa dyxetot нa RM зa 2022 go- дvнa oд 01.01.2022 goдvнa): 700,00 дeнaрv
	OTPREMNINA PRI ZAMINUVAWE NA RAdOTNIK VO PENZIJA (двowрateн vзнoс oд āрoсenнa Meсenнa Neto ānata, āo рa6ot- нvw vсānateнa вo RM дo дeнot нa vсānata 59.678,00 дeнaрv (2 h 29.839,00) Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 59.678,00 дeнaрv.
	REGRES ZA GODI[EN ODMOR
(Sognaснo член 21 од Гранскиот Колективен договор за Органи на државна управа, Стручни служби на Влада на РМ, Судо- вите, Јавните обинителства, Казнено-поправните и воспитно поп- равните установи, Државно правобранителство, општините, гра- дот и општините на градот Скопје Агенциите, Фондовите и други органи основани од Собранието на РМ (“Службен весник на РМ” 51/20, 172/21), вработениот има право на регрес за годишен од- мор, во висина од најмалку: 9.000,00 денари НЕТО, под услов вработениот да работел најмалку шест (6) месеци, во календарската година кај работодавачот.
NOVOGODI[EN NADOMESTOK (Sognaснo Zawoнot зa vзврwyвaʉe нa dUXETOT нa RM зa 2022 goдvнa, NE E PROPI[AN).

NADOMEST ZA dOLEDUVAWE PODOLGO OD 6 MESECI

Согласно член 14 од Законот за Извршување на Буџетот за 2022 година, во висина од една просечна месечна нето плата (во Органот каде што е вработен).

(Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд āo сta- āwa oд 11,1111%).

NADOMEST NA TRO[OCI ZA SELIDdA ZA POTREdITE NA RAdOTODAVA^OT

(вo вvсvнa нa сtвaрнv нaāрaвeнv tрowo4v).

(Se āрeсuetyвa v ānańa нa Daнow нa nvneн дohoд āo сtaāwa

oд 11,1111%).

NADOMEST NA TRO[OCI ZA HRANA I PREVOZ ZA LICA VOLONTERI ЗА MART//2022

6.433,00 дeнaрv (42.887,00 h 15%)

(вo вvсvнa oд 15% oд āрoсenнa ueсenнa 6рyto ānata, vсānateнa вo 2021 goдvнa):

Oсno6oдeн oд Daнow нa nvneн дohoд дo 6.433,00 дeнaрv.

VREDNOSTA NA dODOT ZA PLATITE NA

DRЖAVNITE SLUЖdENICI зa 2022 goдvнa vзнeсyвa: 81,60 дeнaрv

Soglasno Odlukata za utvrduvawe na vrednosta na bo- dot za platite na dr`avnite slu`benici (“Slu`ben vesnik na RM” 293/2021).

Просечна месечна БРУТО плата исплатена по вработен за Шифра 84-Јавна управа и одбрана за ЈАВЕН СЕКТОР- (за задолжително социјално осигурување) za II/2022 godina, сe oднeсyвa зa ueсe4

APRIL/2022 goдvнa vзнeсyвa 23.984,00 дeнaрv( 50% oд 47.967,00)

22.1. Naдoueсto4v нa ānata зa врeue нa dOLEDUVA- WE зa JAVEN сeкtoр

Soglasno ~len 20 od Op{tiot kolektiven dogovor za javen sektor na RС Makedonija, rabotnikot ima pravo na нaдoueсt нa ānata – 6one- дyвaʉe – koja se isplatuva od strana na rabotodava~ot i toa:

Pravo na nadomest

Vremetraewe na boleduvawe

Do 7 dena

Do 15 dena

Od 15 do 21 den

70% od osnovicata

80% od osnovicata

90% od osnovicata

za profesionalno zaboluvawe i povreda na rabota, davawe krv,

bremenost i ra|awe

100% od osnovicata

OSNOVICA: Pрoсenнa vсānateнa нeto ānata нa рa6otнvwot вo āoсneднvte 3 ueсe4v.

22.2. Doдato4v нa ānata JAVEN SEKTOR

Soglasno ~len 17 od Op{tiot Kolektiven dogovor za javen sektor na RM („Slu`ben vesnik na RM” 10/08; 88/08; 122/08; 85/09), основната плата на работникот се зголемува по час најмалку за:

• Pрекувремена работа 29%

• Rабота ноќе 29%

• Rабота во три смени 4%

• Rабота во ден на неделен одмор 29%

Додатоците меѓусебно не се исклучуваат.

Правото на зголемен надоместок по основ на работа во три смени, работникот го остварува само за ефективно помина- то работно време во смени.

Osnovnata plata na rabotnikot se zgolemuva za 0,5% za sekoja godina raboten sta`, a najmnogu do 20%.

23. PRIMERI ZA PRESMETKA NA PLATA ZA 2022 GODINA

23.1. Pрeсuetwa нa MINIMALNA PLATA VO NETO vзнoс

1. NETO PLATA	18.000,00
2. Dano~no namaluvawe za 2022 godina	8.788,00
3. Osnovica za danok na dohod (1 - 2)	9.212,00
4. Danok na dohod so 10% (3 h 11,1111%)	1.024,00
5. Bruto plata 1 (1 + 4)	19.024,00
6. BRUTO PLATA II (19.024 x 1,3889)	26.422,00
7. Pridones za zadol`itelno PIO (7 h 18,8%)	4.967,00
8. Pridones za zdravstveno osiguruvawe (7 h 7,5%)	1.982,00
9. Pridones za vrabotuvawe (7 h 1,2%)	317,00
10. Pridones za dopolnitelno (7 h 0,5%)	132,00
11. Vkupno pridonesi (7 +8 + 9 +10)	7.398,00
12. Bruto plata namalena za pridonesi (7 -11)	19.024,00
13. Dano~no namaluvawe za 2022 godina	8.788,00
14. Osnovica za danok na dohod (12-13)	10.236,00
15. Danok na dohod (14 h 10%)	1.024,00
16. NETO PLATA (6-11-15)	18.000,00

23.1. Pрeсuetwa нa MINIMALNA PLATA VO dRUTO vзнoс

1. BRUTO PLATA II (15.945 x 1,3889)	26.422,00
2. Pridones za zadol`itelno PIO (1 h 18,8%)	4.967,00
3. Pridones za zdravstveno osiguruvawe (1 h 7,5%)	1.982,00
4. Pridones za vrabotuvawe (1 h 1,2%)	317,00
5. Pridones za dopolnitelno (1 h 0,5%)	132,00
6. Vkupno pridonesi (2 +3 + 4 +5)	7.398,00
7. Bruto plata namalena za pridonesi (1 - 6)	19.024,00
8. Dano~no namaluvawe za 2022 godina	8.788,00
9. Osnovica za danok na dohod (7 - 8)	10.236,00
10. Danok na dohod (9 h 10%)	1.024,00
11. NETO PLATA (1 - 6- 10)	18.000,00

23.3. Pрeсuetwa нa nvneн дohoд oд рa6ota woja āрetсtaвyвa NAJNISKA oснoвv4a зa āрeсuetwa нa DANOCI v

PRIDONESI

1. BRUTO PLATA 21.755,00

2. Pridones za zadol`itelno PIO (1 h 18,8%) 4.090,00

3. Pridones za zdravstveno osiguruvawe (1 h 7,5%) 1.632,00

4. Pridones za vrabotuvawe (1 h 1,2%) 261,00

5. Pridones za dopolnitelno zdravstveno

osiguruvawe (1 h 0,5%) 109,00

6. Vkupno pridonesi (2 + 3 + 4 + 5) 6.092,00

7. Bruto plata namalena za pridonesi (1 – 6 ) 15.663,00

8. Dano~no namaluvawe za 2022 godina 8.788,00

9. Osnovica za danok na dohod (7 – 8 ) 6.875,00

10. Danok na dohod (10 h 10%) 688,00 11. NETO PLATA (1 – 6 – 10) 14.975,00

KNI@EWE:

420 – Plata i nadomestoci od plata 21.755,00 240 – Obvrska za plati i

nadomestoci 21.755,00

- (vkalkulirana bruto plata),

240 – Obvrska za plati i

nadomestoci 21.755,00

2430 – Obvrska za neto plata		14.975,00
2340 – Danok od plata		688,00
2347 – Pridonesi od plata		6.092,00
- (za presmetana plata, danoci i pridonesi),
2430 – Obvrski za neto plata	14.975,00
2340 – Дanok od plata	688,00
2347 – Pridonesi od plata 1000 – Transakciska smetka	6.092,00	21.755,00
- (isplatena bruto plata).

23.4. Pрeсuetwa нa Pnata woja āрetсtaвyвa NAJVISOKA oснoвv4a зa āрeсuetwa нa

DANOCI v PRIDONESI

1. BRUTO PLATA (165 x 43.509,00) 696.144,00

2. Pridones za zadol`itelno PIO (1 h 18,8%) 130.875,00

3. Pridones za zdravstveno osiguruvawe (1 h 7,5%) 52.210,00

4. Pridones za vrabotuvawe (1 h 1,2%) 8.354,00

5. Pridones za dopolnitelno zdravstveno

osiguruvawe (1 h 0,5%) 3.481,00

6. Vkupno pridonesi (2 + 3 + 4 + 5) 194.920,00

7. Bruto plata namalena za pridonesi (1 – 6) 501.224,00

8. Dano~no namaluvawe za 2022 godina 8.788,00

9. Osnovica za danok na dohod (7 – 8 ) 492.436,00

10. Danok na dohod (9 x 10%) 49.244,00

11. Neto plata (1 – 6– 10) 451.980,00

23.5. Pрeсuetwa нa Lvneн дohoд oд рa6ota нa oснoвv4a POVISOKA oд NAJVISOKA oснoвv4a зa āрeсuetwa

NA DANOCI I PRIDONESI

1. Bruto plata	700.000,00
2. Vkupno pridonesi za najvisok iznos	194.920,00
3. Namaluvawe na platata za pridonesi (1 – 2)	505.080,00
4. Dano~no namaluvawe za 2022 godina	8.788,00
5. Osnovica za danok (3 – 4)	496.292,00
6. Danok na li~en dohod (5 x 10%)	49.629,00
7. Neto plata (3 - 6)	455.451,00

KОЕФИЦИЕНТ НА МДБ

Kоефициент на МДБ за месец MAРТ 2022 изнесува (5,4%)

Врз основа на член 44 од Законот за Данок на добивка (“Службен весник на РСМ” 112/2014...290/20; 151/21) Државниот завод за статистика, го утврдува и објавува:

ПРОЦЕНТОТ НА ПОРАСТ НА ЦЕНИТЕ НА МАЛО ВО РСМ ЗА МЕСЕЦ МАРТ 2022 ГОДИНА

Kумулативен порат на цените на ма- ло во РСМ за периодот МАРТ 2022

година во однос на просечните цени на мало во 2021 година, изнесува:

5,4%

Kоефициентот за пораст на даночна- та основица за плаќање на данок на добивка за месец МАРТ 2022 годи-

на, изнесува:

5,4%

Бидејки коефициентот на МДБ за месец МАРТ/2022 година, е ПОЗИТИВЕН, Месечната аконтација на данокот на добивка, ке се пресмета како 1/12 од Годишниот данок утврден во Даночниот биланс за оданочување на добивката за 2021 година, од (АОП/ 56), помножен со 5,4%.

KОЕФИЦИЕНТИ НА ПОРАСТ НА ЦЕНИТЕ ЗА МЕСЕЦ МАРТ 2022 ГОДИНА

Месечен коефициент за МАРТ/2022 (0,052).

Кумулативен коефициент од I до III 2022 (0,098).

R.6р

1. ЦЕНИТЕ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ НА ИНДУСТРИСКИ ПРОИЗВОДИ

ОПИС	Коефициент
Meсечен коефициент на пораст на це- ните на производителите на индустрис- ки производи во МАРТ/2022 година, во однос на ФЕВРУАРИ/2022 година.	0,052
Коефициент на пораст на цените на производителите на индустриски про- изводи од почетокот на годината до крајот на МАРТ/2022 година.	0,098
Коефициент на пораст на цените на прoизводителите на индустриски про- изводи во МАРТ/2022 година во однос на ФЕВРУАРИ/2022 година.	0,223

Р.бр

2. ЦЕНИ НА МАЛО

ОПИС	Коефициент
Mесечен коефициент на пораст на це- ните на мало во МАРТ/2022 година, во	0,015
однос на ФЕВРУАРИ/2022 година.
Kоефициент на пораст на цените на
мало од почетокот на годината до крајот	0,039
на МАРТ/2022 година.
Koeфициент на пораст на цените на мало во МАРТ/2022 година во однос на ФЕВРУАРИ/2022 година.	0,096

3. TРОШОЦИ НА ЖИВОТ – ИНФЛАЦИЈА

Р.бр.

OПИС

Kоефициент

Mесечен коефициент на пораст на це- ните на мало во МАРТ/2022 година, во однос на ФЕВРУАРИ/2022 година.

0,016

Koeфициент на пораст на трошоците на живот во Република Македонија во период од почетокот на годината до крајот на МАРТ/2022 година во однос

на просекот на трошоците на живот во 2021 година.

0,053

NAJVISOKI MALOPRODA@NI CENI NA NAFTENI DERIVATI

(za period JANUARI – APRIL/2022 godina)

DATA NA VA@NOST	CENI NA GORIVO
DATA NA VA@NOST	Euro super BS - 95	Euro super BS - 98	Euro dizel BS (D-E V)	Maslo za gorewe (EL – 1)	Mazut M-1/NS	Slu`ben vesnik
04.01.2022	75,00	77,00	65,50	65,50	40,210	1/2021
11.01.2022	75,50	77,50	67,50	67,50	41,724	5/2021
18.01.2022	76,50	78,50	69,00	69,00	42,822	12/2022
25.01.2022	78,50	80,50	71,00	71,00	44,213	16/2022
01.02.2022	79,50	81,50	71,50	71,50	44,722	22/2022
08.02.2022	81,00	83,00	73,50	73,00	46,537	26/2022
15.02.2022	82,00	84,00	74,00	73,00	46,491	32/2022
22.02.2022	82,50	84,50	74,00	73,50	46,921	38/2022
01.03.2022	84,00	86,00	75,50	74,50	48,170	42/2022
08.03.2022	89,50	91,50	85,50	83,50	54,319	48/2022
10.03.2022	93,00	95,00	94,00	90,00	59,165	53/2022
11.03.2022	93,00	95,00	97,00	92,50	60,569	55/2022
13.03.2022	86,50	88,50	88,50	83,50	60,914	59/2022
15.03.2022	86,50	88,50	88,00	83,50	60,914	60/2022
16.03.2022	86,50	88,50	85,00	81,00	59,299	62/2022
17.03.2022	81,50	83,50	79,00	75,50	56,749	63/2022
18.03.2022	79,50	81,50	76,00	72,00	54,521	66/2022
19.03.2022	79,50	81,50	76,00	72,50	53,159	67/2022
22.03.2022	79,00	81,00	77,00	73,50	52,354	70/2022
23.03.2022	79,00	81,00	77,00	75,50	52,354	72/2022
24.03.2022	79,00	81,00	81,00	78,00	53,592	73/2022
25.03.2022	82,00	84,00	84,00	81,00	55,163	74/2022
26.03.2022	82,00	84,00	86,00	81,00	56,207	76/2022
29.03.2022	83,50	85,50	87,50	84,00	57,347	77/2022

01.04.2022	83,50	85,50	85,50	81,50	56,130	80/2022
02.04.2022	83,50	85,50	83,50	79,50	56,130	81/2022
05.04.2022	81,00	83,00	82,00	78,50	54,154	83/2022
08.04.2022	81,00	83,00	82,00	78,50	52,662	87/2022
12.04.2022	80,00	82,00	80,00	78,50	51,535	89/2022
19.04.2022	81,50	83,50	82,50	80,50	51,599	95/2022
21.04.2022	81,50	83,50	82,50	82,50	51,599	98/2022
22.04.2022	81,50	83,50	84,50	82,50	51,599	99/2022
27.04.2022	84,00	86,00	85,50	84,00	52,825	100/2022
29.04.2022	84,00	86,00	85,50	84,00	51,784	102/2022

PREGLED NA VISINA NA STAPKA NA KAZNENA I DOGOVORNA KAMATA

OD 01.02.2010 DO 30.06.2022 godina

Period	Referentna kamatna stapka	Kaznena kamata pravno i pravno	Kaznena kamata pravno i fizi~ko	Objava na NBRM	Stapka na EURIBOR	Pravno i pravno	Pravno i fizi~ko
1	2	3=(2+10%)	4=(2+8%)	5	6	7=(6+10%)	8=(6+8%)
01.02-30.06 2010	8,5%	18,5%	16,5%	8562 30.12.2009	0,453%	10,453%	8,453%
01.07-31.12 . 2010	5%	15%	13%	4474 30.06.2010	0,485%	10,485%	8,485%
01.01-30.06. 2011	4%	14%	12%	2521 29.12.2010	0,782%	10,782%	8,782%
01.07-31.12. 2011	4%	14%	12%	5978 30.06.2011	1,325%	11,325%	9,325%
01.01-30.06. 2012	4%	13,75%	12%	9901 28.12.2011	1,024%	11,024%	9,024%
01.07-31.12. 2012	3,75%	13,75%	11,75%	5631 29.06.2012	0,373%	10,373%	8,373%
01.01-30.06. 2013	3,75%	13,75%	11,75%	10257 31.12.2012	0,109%	10,109%	8,109%
01.07-31.12. 2013	3,50%	13,50%	11,50%	23009 28.06.2013	0,123%	10,123%	8,123%
01.01-30.06. 2014	3,25%	13,25%	11,25%	40842 31.12.2013	0,216%	10,216%	8,216%
01.07-31.12. 2014	3,25%	13,25%	11,25%	21389 25.06.2014	0,099%	10,099%	8,099%
01.01-30.06. 2015	3,25%	13,25%	11,25%	40009 29.12.2014	0,018%	10,018%	8,018%
01.07-31.12. 2015	3,25%	13,25%	11,25%	22941 29.06.2015	-0,064%	9,936%	7,936%
01.01-30.06. 2016	3,25%	13,25%	11,25%	41260 29.12.2015	-0,205%	9,795%	7,795%
01.07-31.12. 2016	4%	14%	12%	21125 27.06.2016	-0,364%	9,636%	7,636%

01.01-30.06. 2017	3,75%	13,75%	11,75%	38458 30.12.2016	-0,368%	9,632%	7,632%
01.07-31.12. 2017	3,25%	13,25%	11,25%	21905 29.06.2017	-0,373%	9,627%	7,627%
01.01- 30.06.2018	3,25%	13,25%	11,25%	39714 26.12.2017	-0,368%	9,632%	7,632%
01.07-31.12 2018	3,00%	13,00%	11,00%	22066 27.06.2018	-0,370%	9,630%	7,630%
01.01-30.06. 2019	2,50%	12,50%	10,50%	40459 26.12.2018	-0,363%	9,637%	7,637%
01.07-31.12. 2019	2,25%	12,25%	10,25%	21235 26.06.2019	-0,388%	9,612%	7,612%
01.01-30.06 2020	2,25%	12,25%	10,25%	21235 26.06.2019	-0,438%	9,562%	7,562%
03.04-30.04. 2020 (vonredna sostojba)	1,75%	6,75%	5,75%	11011 03.04.2020	-0,423%	4,577%	3,577%
01.05. 31.05 2020 (vonredna sostojba)	1,75%	6,75%	5,75%	12262 29.04.2020	-0,460%	4,540%	3,540%
01.06.30.06. 2020 (vonredna sostojba)	1,50%	6,50%	5,50%	14004 29.05.020	-0,482%	4,518%	3,518%
01.07. 31.12 2020	1,50%	11,50%	9,5%	15997 30.06.2020	-0,510%	9,490%	7,490%
01.01. 30.06 2021	1,50%	11,50%	9,5%	31368 24.12.2020	-0,554%	9,446%	7,446%
01.07. 31.12 2021	1,25%	11,25%	9,25%	19476 29.06.2021	-0,555%	9,445%	7,445%
01.01.- 30.06 2022	1,25%	11,25%	9,25%	31.12.2021	-0,583%	9,417%	7,417%

KURSNI LISTI

NA NdRM OD 01.04.2022 DO 03.05.2022 GODINA

				Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
Zeuja	[vfрa	Vanyta	Vaωv зa	01.04.2022	02.04.2022 03.04.2022	05.04.2022
					04.04.2022
EMU	978	EUR	1	61.6950	61.6950	61.6950
SAD	840	USD	1	55.5761	55.8225	56.0609
G. BRITANIJA	826	GBP	1	72.9255	73.3155	73.5427
[VAJCARIJA	756	CHF	1	60.0906	60.3847	60.4675
[VEDSKA	752	SEK	1	5.9684	5.9713	5.9408
NORVE[KA	578	NOK	1	6.3531	6.3848	6.4610
JAPONIJA	392	JPY	1	0.4564	0.4558	0.4567
DANSKA	208	DKK	1	8.2947	8.2937	8.2940
KANADA	124	CAD	1	44.3977	44.6903	44.8724
AVSTRALIJA	036	AUD	1	41.6043	41.9808	42.1098
БУГАРИЈА	975	BGN	1	31.5446	31.5446	31.5446
ЧЕШКА	203	CZK	1	2.5311	2.5310	2.5368
УНГАРИЈА	348	HUF	1	0.1668	0.1676	0.1671
ПОЛСКА	985	PLN	1	13.2589	13.2960	13.3035
РOМАНИЈА	946	RON	1	12.4730	12.4757	12.4808
ХРВАТСКА	191	HRK	1	8.1456	8.1526	8.1764
ТУРЦИЈА	949	TRY	1	3.7891	3.7987	3.8123
РУСИЈА	643	RUB	1			0.6650
БРАЗИЛ	986	BRL	1	11.6386	11.8217	12.0588
КИНА	156	CNY	1	8.7631	8.7746	8.8103
ХОНГ КОНГ	344	HKD	1	7.0981	7.1245	7.1550
ИНДОНЕЗИЈА	360	IDR	1	0.0039	0.0039	0.0039
ИЗРАЕЛ	376	ILS	1	17.5056	17.4699	17.4714
ИНДИЈА	356	INR	1	0.7333	0.7346	0.7423
ЈУЖНА КОРЕЈА	410	KRW	1	0.0458	0.0458	0.0461
МЕКСИКО	484	MXN	1	2.7929	2.8160	2.8275
МАЛЕЗИЈА	458	MYR	1	13.2174	13.2580	13.2877
НОВ ЗЕЛАНД	554	NZD	1	38.5257	38.7751	38.8997
ФИЛИПИНИ	608	PHP	1	1.0727	1.0808	1.0915
СИНГАПУР	702	SGD	1	41.0534	41.1712	41.3007
ТАЈЛАНД	764	THB	1	1.6715	1.6701	1.6722
ЈУЖНА АФРИКА	710	ZAR	1	3.8148	3.8158	3.8330

Zeuja	[vfрa	Vanyta	Vaωv зa	Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
Zeuja	[vfрa	Vanyta	Vaωv зa	06.04.2022	07.04.2022	08.04.2022
EMU	978	EUR	1	61.6950	61.6950	61.6950
SAD	840	USD	1	56.2449	56.4817	56.5180
G. BRITANIJA	826	GBP	1	73.8951	73.9128	73.9305
[VAJCARIJA	756	CHF	1	60.8372	60.5625	60.5744
[VEDSKA	752	SEK	1	6.0136	5.9982	5.9823
NORVE[KA	578	NOK	1	6.4671	6.4587	6.4538
JAPONIJA	392	JPY	1	0.4578	0.4560	0.4559
DANSKA	208	DKK	1	8.2948	8.2948	8.2948
KANADA	124	CAD	1	45.2077	45.2077	45.0197
AVSTRALIJA	036	AUD	1	42.9212	42.7517	42.3206
БУГАРИЈА	975	BGN	1	31.5446	31.5446	31.5446
ЧЕШКА	203	CZK	1	2.5349	2.5242	2.5169
УНГАРИЈА	348	HUF	1	0.1663	0.1633	0.1627
ПОЛСКА	985	PLN	1	13.3351	13.3170	13.3049
РOМАНИЈА	946	RON	1	12.4793	12.4805	12.4841
ХРВАТСКА	191	HRK	1	8.1825	8.1748	8.1648
ТУРЦИЈА	949	TRY	1	3.8201	3.8320	3.8337
РУСИЈА	643	RUB	1	0.6715	0.6766	0.7154
БРАЗИЛ	986	BRL	1	12.2450	12.0980	11.9889
КИНА	156	CNY	1	8.8410	8.8772	8.8836
ХОНГ КОНГ	344	HKD	1	7.1808	7.2059	7.2112
ИНДОНЕЗИЈА	360	IDR	1	0.0039	0.0039	0.0039
ИЗРАЕЛ	376	ILS	1	17.5509	17.5275	17.4977
ИНДИЈА	356	INR	1	0.7466	0.7448	0.7438
ЈУЖНА КОРЕЈА	410	KRW	1	0.0464	0.0464	0.0464
МЕКСИКО	484	MXN	1	2.8369	2.8202	2.8068
МАЛЕЗИЈА	458	MYR	1	13.3582	13.4003	13.3986
НОВ ЗЕЛАНД	554	NZD	1	39.4041	39.2512	39.0080
ФИЛИПИНИ	608	PHP	1	1.0979	1.0984	1.0995
СИНГАПУР	702	SGD	1	41.4979	41.5622	41.5511
ТАЈЛАНД	764	THB	1	1.6812	1.6810	1.6884
ЈУЖНА АФРИКА	710	ZAR	1	3.8673	3.8575	3.8434

				Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
Zeuja	[vfрa	Vanyta	Vaωv зa	09.04.2022 10.04.2022	12.04.2022	13.04.2022
				11.04.2022
EMU	978	EUR	1	61.6950	61.6950	61.6953
SAD	840	USD	1	56.8042	56.6009	56.8044
G. BRITANIJA	826	GBP	1	74.0103	73.7185	73.9220
[VAJCARIJA	756	CHF	1	60.7533	60.6041	60.8975
[VEDSKA	752	SEK	1	6.0033	5.9824	5.9713
NORVE[KA	578	NOK	1	6.4887	6.4617	6.4674
JAPONIJA	392	JPY	1	0.4574	0.4503	0.4527
DANSKA	208	DKK	1	8.2955	8.2951	8.2947
KANADA	124	CAD	1	45.1152	44.9083	44.9543
AVSTRALIJA	036	AUD	1	42.3962	42.1011	42.2599
БУГАРИЈА	975	BGN	1	31.5446	31.5446	31.5448
ЧЕШКА	203	CZK	1	2.5203	2.5255	2.5233
УНГАРИЈА	348	HUF	1	0.1642	0.1631	0.1633
ПОЛСКА	985	PLN	1	13.2857	13.2803	13.2530
РOМАНИЈА	946	RON	1	12.4825	12.4896	12.4846
ХРВАТСКА	191	HRK	1	8.1726	8.1695	8.1702
ТУРЦИЈА	949	TRY	1	3.8502	3.8443	3.8669
РУСИЈА	643	RUB	1	0.7354	0.6938	0.6775
БРАЗИЛ	986	BRL	1	11.9603	11.9680	12.1104
КИНА	156	CNY	1	8.9264	8.8891	8.9156
ХОНГ КОНГ	344	HKD	1	7.2468	7.2209	7.2487
ИНДОНЕЗИЈА	360	IDR	1	0.0040	0.0039	0.0040
ИЗРАЕЛ	376	ILS	1	17.6221	17.6221	17.6413
ИНДИЈА	356	INR	1	0.7488	0.7459	0.7458
ЈУЖНА КОРЕЈА	410	KRW	1	0.0463	0.0459	0.0462
МЕКСИКО	484	MXN	1	2.8206	2.8216	2.8614
МАЛЕЗИЈА	458	MYR	1	13.4558	13.3794	13.4202
НОВ ЗЕЛАНД	554	NZD	1	38.9267	38.7094	38.8656
ФИЛИПИНИ	608	PHP	1	1.1019	1.0871	1.0905
СИНГАПУР	702	SGD	1	41.6830	41.4784	41.6776
ТАЈЛАНД	764	THB	1	1.6908	1.6851	1.6888
ЈУЖНА АФРИКА	710	ZAR	1	3.8567	3.8771	3.8927

[vfрa 978	Vanyta EUR	Vaωv зa 1	Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
			14.04.2022	15.04.2022	16.04.2022 17.04.2022 18.04.2022
			61.6502	61.6340	61.5990
840	USD	1	56.9464	56.6593	56.9833
826	GBP	1	74.0276	74.3384	74.4579
756	CHF	1	60.9433	60.4907	60.4504
752	SEK	1	5.9667	5.9834	5.9665
578	NOK	1	6.4425	6.4665	6.4801
392	JPY	1	0.4524	0.4521	0.4505
208	DKK	1	8.2889	8.2854	8.2807
124	CAD	1	45.0001	45.1102	45.1804
036	AUD	1	42.2175	42.1804	42.1680
975	BGN	1	31.5217	31.5134	31.4972
203	CZK	1	2.5215	2.5239	2.5209
348	HUF	1	0.1629	0.1637	0.1637
985	PLN	1	13.2715	13.2609	13.2808
946	RON	1	12.4760	12.4616	12.4662
191	HRK	1	8.1615	8.1540	8.1529
949	TRY	1	3.9021	3.8752	3.8899
643	RUB	1	0.6880	0.6906	0.6908
986	BRL	1	12.2203	12.0318	12.0979
156	CNY	1	8.9427	8.8912	8.9437
344	HKD	1	7.2643	7.2257	7.2651
360	IDR	1	0.0040	0.0039	0.0040
376	ILS	1	17.7247	17.6622	17.7396
356	INR	1	0.7475	0.7442	0.7463
410	KRW	1	0.0464	0.0462	0.0464
484	MXN	1	2.8786	2.8542	2.8532
458	MYR	1	13.4610	13.3900	13.4487
554	NZD	1	38.5531	38.6251	38.6176
608	PHP	1	1.0922	1.0859	1.0917
702	SGD	1	41.7430	41.8368	41.9984
764	THB	1	1.6981	1.6833	1.6941
710	ZAR	1	3.9313	3.8683	3.8861

Zeuja

EMU SAD

G. BRITANIJA [VAJCARIJA [VEDSKA NORVE[KA JAPONIJA DANSKA KANADA AVSTRALIJA БУГАРИЈА ЧЕШКА УНГАРИЈА

ПОЛСКА

РOМАНИЈА ХРВАТСКА ТУРЦИЈА РУСИЈА БРАЗИЛ

КИНА

ХОНГ КОНГ ИНДОНЕЗИЈА ИЗРАЕЛ ИНДИЈА ЈУЖНА КОРЕЈА МЕКСИКО

МАЛЕЗИЈА НОВ ЗЕЛАНД ФИЛИПИНИ СИНГАПУР

ТАЈЛАНД

ЈУЖНА АФРИКА

[vfрa 978	Vanyta EUR	Vaωv зa 1	Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
			19.04.2022	20.04.2022	21.04.2022
			61.6050	61.5648	61.5560
840	USD	1	57.0100	56.9886	56.8384
826	GBP	1	74.3214	74.2102	74.1907
756	CHF	1	60.4623	60.3103	60.0312
752	SEK	1	5.9604	5.9536	6.0172
578	NOK	1	6.4567	6.4650	6.4495
392	JPY	1	0.4505	0.4448	0.4444
208	DKK	1	8.2822	8.2758	8.2731
124	CAD	1	45.2213	45.1653	45.3318
036	AUD	1	42.0311	41.9865	42.2166
975	BGN	1	31.4986	31.4781	31.4736
203	CZK	1	2.5202	2.5207	2.5219
348	HUF	1	0.1647	0.1646	0.1658
985	PLN	1	13.3477	13.2247	13.2841
946	RON	1	12.4719	12.4597	12.4517
191	HRK	1	8.1537	8.1413	8.1413
949	TRY	1	3.8912	3.8863	3.8741
643	RUB	1	0.7048	0.7089	0.6929
986	BRL	1	12.2169	12.2490	12.1939
156	CNY	1	8.9553	8.9214	8.8636
344	HKD	1	7.2696	7.2687	7.2470
360	IDR	1	0.0040	0.0040	0.0040
376	ILS	1	17.6423	17.5709	17.6338
356	INR	1	0.7483	0.7453	0.7449
410	KRW	1	0.0463	0.0460	0.0460
484	MXN	1	2.8591	2.8671	2.8447
458	MYR	1	13.4119	13.3950	13.2621
554	NZD	1	38.3927	38.4396	38.5931
608	PHP	1	1.0927	1.0861	1.0847
702	SGD	1	41.9139	41.7021	41.6510
764	THB	1	1.6935	1.6883	1.6834
710	ZAR	1	3.8829	3.8382	3.7760

Zeuja

EMU SAD

G. BRITANIJA [VAJCARIJA [VEDSKA NORVE[KA JAPONIJA DANSKA KANADA AVSTRALIJA БУГАРИЈА ЧЕШКА УНГАРИЈА

ПОЛСКА

РOМАНИЈА ХРВАТСКА ТУРЦИЈА РУСИЈА БРАЗИЛ

КИНА

ХОНГ КОНГ ИНДОНЕЗИЈА ИЗРАЕЛ ИНДИЈА ЈУЖНА КОРЕЈА МЕКСИКО

МАЛЕЗИЈА НОВ ЗЕЛАНД ФИЛИПИНИ СИНГАПУР

ТАЈЛАНД

ЈУЖНА АФРИКА

[vfрa 978	Vanyta EUR	Vaωv зa 1	Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
			22.04.2022 23.04.2022 25.04.2022 26.04.2022	27.04.2022	28.04.2022
			61.5490 61.5500 61.5450
840 826	USD GBP	1 56.5344 57.6635 58.1546
		1	73.6937 73.1519 73.0765
756 752	CHF SEK	1 59.5539 60.1721 60.1672
		1	6.0017 5.9220 5.9158
578 392	NOK JPY	1 6.4255 6.2843 6.2905
		1	0.4409 0.4521 0.4540
208 124	DKK CAD	1 8.2724 8.2736 8.2711
		1	45.2566 45.2141 45.3470
036	AUD	1 42.0044 41.5093 41.5059 1 31.4700 31.4705 31.4679 1 2.5246 2.5202 2.5069 1 0.1661 0.1644 0.1621 1 13.2935 13.2462 13.0827 1 12.4467 12.4449 12.4384 1 8.1376 8.1388 8.1355 1 3.8472 3.8970 3.9236 1 0.7081 0.7728 0.7866 1 12.2305 11.7260 11.6024 1 8.7642 8.8134 8.8711 1 7.2066 7.3506 7.4110 1 0.0039 0.0040 0.0040 1 17.5089 17.5122 17.4953 1 0.7419 0.7531 0.7592 1 0.0456 0.0459 0.0459 1 2.8126 2.8425 2.8459 1 13.1751 13.2408 13.3382 1 38.3411 38.2251 38.1840 1 1.0783 1.1054 1.1150 1 41.5310 41.9678 42.1483 1 1.6684 1.6819 1.6940 1 3.7079 3.6683 3.6546
975	BGN
203	CZK
348	HUF
985	PLN
946	RON
191	HRK
949	TRY
643	RUB
986	BRL
156	CNY
344	HKD
360	IDR
376	ILS
356	INR
410	KRW
484	MXN
458	MYR
554	NZD
608	PHP
702	SGD
764	THB
710	ZAR

Zeuja

EMU SAD

G. BRITANIJA [VAJCARIJA [VEDSKA NORVE[KA JAPONIJA DANSKA KANADA AVSTRALIJA БУГАРИЈА ЧЕШКА УНГАРИЈА

ПОЛСКА

РOМАНИЈА ХРВАТСКА ТУРЦИЈА РУСИЈА БРАЗИЛ

КИНА

ХОНГ КОНГ ИНДОНЕЗИЈА ИЗРАЕЛ ИНДИЈА ЈУЖНА КОРЕЈА МЕКСИКО

МАЛЕЗИЈА НОВ ЗЕЛАНД ФИЛИПИНИ СИНГАПУР

ТАЈЛАНД

ЈУЖНА АФРИКА

				Sрeдeн wyрс нa дeвvзv
Zeuja	[vfрa	Vanyta	Vaωv зa	29.04.2022	30.04.2022 01.05.2022 02.05.2022
					03.05.2022
EMU	978	EUR	1	61.5450 61.5430
SAD	840	USD	1	58.6981	58.3899
G. BRITANIJA	826	GBP	1	72.9638 73.3441
[VAJCARIJA	756	CHF	1	60.2437	60.1652
[VEDSKA	752	SEK	1	5.9410 5.9775
NORVE[KA	578	NOK	1	6.2173	6.3105
JAPONIJA	392	JPY	1	0.4488 0.4492
DANSKA	208	DKK	1	8.2698	8.2702
KANADA	124	CAD	1	45.5956 45.8387
AVSTRALIJA	036	AUD	1	41.5452	41.8688
БУГАРИЈА	975	BGN	1	31.4679	31.4669
ЧЕШКА	203	CZK	1	2.5094	2.5012
УНГАРИЈА	348	HUF	1	0.1632	0.1625
ПОЛСКА	985	PLN	1	13.1251	13.1558
РOМАНИЈА	946	RON	1	12.4386	12.4382
ХРВАТСКА	191	HRK	1	8.1298	8.1334
ТУРЦИЈА	949	TRY	1	3.9614	3.9354
РУСИЈА	643	RUB	1	0.8062	0.8203
БРАЗИЛ	986	BRL	1	11.7307	11.9251
КИНА	156	CNY	1	8.8706	8.8626
ХОНГ КОНГ	344	HKD	1	7.4811	7.4414
ИНДОНЕЗИЈА	360	IDR	1	0.0040	0.0040
ИЗРАЕЛ	376	ILS	1	17.5362	17.5872
ИНДИЈА	356	INR	1	0.7658	0.7632
ЈУЖНА КОРЕЈА	410	KRW	1	0.0460	0.0464
МЕКСИКО	484	MXN	1	2.8688	2.8734
МАЛЕЗИЈА	458	MYR	1	13.4551	13.4122
НОВ ЗЕЛАНД	554	NZD	1	37.9416	38.1804
ФИЛИПИНИ	608	PHP	1	1.1222	1.1149
СИНГАПУР	702	SGD	1	42.2815	42.3121
ТАЈЛАНД	764	THB	1	1.7024	1.7083
ЈУЖНА АФРИКА	710	ZAR	1	3.6749	3.6969

РОКОВИ ПРИ ЗАДОЛЖИТЕЛНО ПОДНЕСУВАЊЕ НА ОБРАСЦИ ЗА АПРИЛ 2022 ГОДИНА

Даночниот роковник е Ваш потсетник за навремено по- днесување на даночните пријави во законски предвидените рокови. Во календарот даден е преглед на даночните обврс- ки и роковите во кои треба да ја поднесете Вашата даночна пријава по одделни видови даноци.

Доколку рокот до кога треба да се поднесе соодветната даночна пријава е Сабота, Недела или Државен празник, тогаш тој се поместува за првиот следен работен ден.

Но, сепак би Ви препорачале даночните обврски да ги исполните пред навршувањето на крајните рокови прикажани во Табелата.

OБВРСКА

РОК НА ДОСТАВ- УВАЊЕ

OБРАЗЕЦ: “МПИН “– Месечна пресметка за интегрирана наплатa на плата за MAРТ/2022

Доставување: Електронски до УЈП.

До

10 АПРИЛ

Поднесување на пресметки од физички лица кои остваруват доход за кој Данокот на личен доход не се плаќа по Одбивка (закупнини, капитални добивки, друг

доход) за доход остварени во МАРТ/2022

До

10 АПРИЛ

ПЛАКАЊЕ НА: Аконтација на ДАНОК НА ДОБИВКА и Аконтација на данок на личен доход

OБВРЗНИЦИ: Сите правни субјекти освен обврзник со по- себен даночен статус (заштитно друштво за вработу- вање на инвалиди, стопанска единица на КПУ, или корис- ник на технолошко индустриска зона, како и трговските друштва кои се обврзници на паушал на вкупен приход).

НАПОМЕНА: Образецот „МДБ” немате обврска да го доставувате до УЈП.

До

15 АПРИЛ

OБРАЗЕЦ: ВХВ-1/Извештај за состојба и промени на вло- жувања во сопствени хартии од вредност и удели во ин- вестициски фондови и ВXВ-2/Извештај за состојба и про- мени на вложувања во должнички извештај за сосотојба и промени на вложувања во должнички хартии од вредност за МАРТ/2021 година.

OБВРЗНИЦИ: Резиденти кои можат да вложуваат во хар- тии од вредност на странски финансиски пазари.

ДОСТАВУВАЊЕ: до НБРМ.

До

20 АПРИЛ

OБРАЗЕЦ: МИ – Mесечен извештај за трансакции за во странство.

OБВРЗНИЦИ: Резиденти кои имаат сметки во странство, евидентни сметки или имаат одобрение за девизен мак- симум, односно во работењето вршат наплата и плаќање во ефективни странски пари.

ДОСТАВУВАЊЕ: до НБРМ

До

20 АПРИЛ

Obrazec: KVS-22 – Kvartalen izve{taj za vlo`uvawe od stranstvo (I kvartal za I-II-III/2022)

Obvrznici: Rezidenti koi mo`at da vlo`uvaat vo hartii od vrednost na stranski finansiski pazari

Dostavuvawe: NBRM

До

20 АПРИЛ

OБРАЗЕЦ: “ДДВ/04 “Дaночна пријава на ДДВ OБВРЗНИЦИ: МЕСЕЧНИ и ТРОМЕСЕЧНИ даночни об-

врзници.

ДОСТАВУВАЊЕ: до УЈП преку системот е-даноци

http://etax.ujp.gov.mk

До

25 АПРИЛ

Obrazec: KIPO - Kvartalaen izve{taj za pobartuvawa i obvrski.

Obvrznici: Rezidenti koi mo`at da vlo`uvaat vo hartii od vrednost na stranski finansiski pazari

Dostavuvawe: NBRM

30 APRIL

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ

дипл.економист Ромео Костадинов

ЦЕСИЈА ПОМЕЃУ ПРАВНИ И ФИЗИЧКО ЛИЦЕ И ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК

PRA[AWE:

Физичко лице побарува по основ на извршени услуги од јавно комунално претпријатие, кое побарува од друго правно лице. Дали може да се склучи цесија со што второто правно лице ќе пристапи кон исплата на долгот од јавното комунално претпријатие спрема физичкото лице. ЈКП побарува од другото правно лице по основ на комунални услуги. Каков е даночниот третман?

ODGOVOR:

Согласно член 2 од Законот за облигациони односи (“Службен весник на РМ” 18/01…215/21) учесници во облигацио- ните односи се правни и физички лица.

Учесниците во прометот слободно ги уредуваат обли- гационите односи во согласност со Уставот, законите и добрите обичаи, врз основа н одредбите од член 3 од Законот за обли- гационите односи и истите се рамноправни во облигационите односи, согласно член 4.

Врз основа на наведеното, може да се склучи договор за цесија, помеѓу должникот - третиот правен субјект, и ЈКП за сиплата а долгот спрема физичкото лице.

Со договорот за цесија треба да се опфатат покрај обврската за исплата и обврската за уплата на аконтацијата за данокот на личен доход.

При исплатата на физичкото лице, преку е-pdd системот на УЈП се пресметува и плаќа данокот на личен доход од страна на правниот субјект кој по цесија ќе врши исплата спрема физичкото лице.

За цели на пресметување и плаќање на обврската за данокот на личен доход, во договорот за цесија, треба да се внесе основот за исплата (видот на доходот) кој го остварил физичкото лице.

Согласно одредбите од член 79 од Законот за данок на личен доход (“Службен весник на РМ” 241/18 и “Службен весник на РСМ” 275/19...85/21), исплатувачот е должен да го пресмета и уплати персоналниот данок при исплатата на обврската спрема физичкото лице, доколку доходот се оданочува по одбивка од страна на исплатувачот.

Согласно одредбите од член 80 од Законот за ДЛД акон- тацијата на данокот на доход се плаќа по одбивка, односно исплатувачот на доходот го пресметува, задржува и плаќа да- нокот на доход за обврзникот при секоја исплата на следните видови доход:

1) доход од работа;

2) доход од авторски и сродни права;

3) доход од продажба на сопствени земјоделски произ- води, ако исплатувачот на доходот води деловни книги;

4) доход од закуп и подзакуп, ако исплатувачот на доходот води деловни книги;

5) доход од права од индустриска сопственост;

6) доход од капитал;

6-а) капитални добивки од продажба на хартии од вредност и удели издадени од инвестициски фонд;

7) добивки од игри на среќа; 8) доход од осигурување и

9) друг доход, ако исплатувачот на доходот води деловни

книги.

Доколку доходот кој е предмет на исплата, спаѓа во наведените од член 80 од Законот обврската при исплата отпаѓа на исплатувачот по цесијата.

Document Metadata

Table of Contents

VOVED

Document Metadata