Договор бр.: 06MAC01/10/103

ОПШТ КРАТОК ПРЕГЛЕД

Управување со отпадни води на општинско ниво

Република Македонија

PM Извештај бр: 300106-06-01-RP-202 Издание A

Municipal Waste Water Management

An EU funded project managed by the European Agency for Reconstruction

Договорен орган: Европска агенција за реконструкција Корисник: Министерство за животна средина и просторно планирање,

Република Македонија

„Управување со отпадни води на општинско ниво, Република Македонија“

Договор бр.: 06MAC01/10/103

Проект бр.: 300106

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Документ бр. 300106-06-100 Извештаи PM документ бр: 300106-06-01-RP-202 (A)

ТЕКОВНО ИЗДАНИЕ (A)
Издание бр:	Издание А	Причина за издавање:			Одобрение од клиентот (ако се бара)
Изготвиле	Изработил	Проверил	Ревидирал	Одобрил
Име	Xxxxxxx Xxxxxx	Xxxxxxx Xxxxxxx	Xxxxxx X’Xxxxx	Xxxxxxx Xxxxxxx
Потпис
Датум	03/12/2007	03/12/2007	03/12/2007	03/12/2007

ПРЕТХОДНИ ИЗДАНИЈА (Називи)
Издание бр:	Датум	Изработил	Проверил	Ревидирал	Xxxxxxx	Xxxxxx	Причина

Страница 2 од 225

СОДРЖИНА

ОПШТ КРАТОК ПРЕГЛЕД

•
•	1.1 Вовед 4
1.1.1	Општо 4
•	1.2 Предлогот 5
•	1.3 Набавка 5
•	1.4 Алтернативи: без преземање на мерки 5
•	1.5 Проблеми 6
•	1.6 Квалитет на вода 6
•	1.7 Луѓе 6
•	1.8 Xxxxx и фауна 7
•	1.9 Почви и геологија 7
•	1.10 Непријатна миризба 7
•	1.11 Бучава и вибрации 8
1.11.1	Бучава 8
1.11.2	Вибрации 8
•	1.12 Предел 9
•	1.13 Материјални добра 9
1.13.1	Сообраќај 9
•	1.14 Население и комерцијална/индустриска активност 9
•	1.15 Клима 10
•	1.16 Културно наследство/археологија 10
•	1.17 Содејство на горните аспекти 10
1.17.1	Општо 10
•	1.18 Мониторинг 10
•	1.19 Заклучок 11
•
•

1. НЕТЕХНИЧКИ КРАТОК ПРЕГЛЕД (NON TECHNICAL SUMMARY)

1.1 Вовед

1.1.1 Општо

Текстот што следува претставува краток нетехнички преглед на Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина, во врска со предлогот за изградба на пречистителна станица за отпадни води (ПСОВ) што ќе се лоцира југозападно од градот Прилеп, видете цртеж PR/020. Студијата е подготвена од консултантите на PM International Ltd, како дел од CARDS 2006 „Проект за управување со отпадни води на општинско ниво”.

Со извршената Оценка на влијанијата врз животната средина, во врска со предложениот проект, се испитуваа следниве аспекти: -

• Квалитет на вода

• Предели

• Луѓе • Материјални добра

• Флора и фауна • Клима

• Почва и геологија

• Културно наследство/археологија

• Миризба • Поврзаност на

ПРАШАЊАТА

• Бучава и вибрации

• Мониторинг

• Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина е подготвена во согласност со Регулативите на Европските заедници за оценка на влијанијата врз животната (со измени), 1999 година и Законот за животна средина на Република Македонија од 2005 година.

• Целосни детали на секој елемент од оценката се вклучени во поширокиот текст на Студијата. Кога се бараше учество на специјализирани подизведувачи, целосните текстови на нивните извештаи се вклучени во посебниот дел со додатоци.

1.2 Предлогот

Се предлага да се изгради нова пречистителна станица за отпадни води (ПСОВ) во Прилеп и да се изврши реконструкција и проширување на постојната фекална и атмосферска канализациска мрежа. ПСОВ се проектира за временски опсег од 25 години, за прифаќање на отпадните води од населението проектирано за 2033 година, и проектираните институционални и индустриски оптоварувања во 2033 година од урбаното подрачје на Прилеп. Исто така, се предлага да се изгради нов пристапен пат, прикажан на цртежот PR/021.

Номиналниот капацитет на предложената ПСОВ ќе биде за еквивалентно население од 95,000 е.ж. Објектот ќе содржи и постројки за третман на милта, за отпадната мил што ќе се произведува во ПСОВ, како и за милта што ќе се доведува од други, идни помали пречистителни станици и од септички јами во рамките на Општината Прилеп.

Постојната локација зафаќа површина од околу 6,88 ha (вклучувајќи го уредувањето на пределот). Изградбата и работењето на пречистителната станица за отпадни води ќе се одвиваат во овие граници.

1.3 Набавка

Исто така, се предлага да се користи образец на договор за проектирање и изградба („жолта книга“ на FIDIC или еквивалентен) за изградба на ПСОВ во Прилеп.

Спецификацијата и документацијата на договорот ќе вклучува барања за ефикасност на работата на капацитетот. Овие барања за ефикасност на работата ќе вклучуваат одреден опсег на барања, вклучувајќи ги следниве, но без ограничување само на нив:

Барања за процесот на третман на отпадната вода; Емисии во воздухот, вклучувајќи миризба и бучава;

Барања за максималната основа и висина, за резервоарите и за објектите; Материјал за надворешно обложување на објектите;

Уредување на пределот.

Процесот на третман на отпадната вода што ќе го понудат учесниците на тендерот за изведувач ќе мора да биде во согласност со барањата за ефикасност на работењето утврдени во документацијата на договорот.

Цртежот PR/009 прикажува можна алтернатива на третман на отпадни води. Оваа алтернатива ќе биде претставена во максималната големина на подлогата што ќе се бара. Ваквата поставеност може да се измени за да се усогласи со инсталацијата за третман што се предлага од изведувачот. Други алтернативи, веројатно, би резултирале со помала основа.

1.4 Алтернативи: без преземање на мерки

Алтернативата на непреземање на какви било мерки, т.е. без изградба на ПСОВ за Прилеп и без реконструкција и проширување на постојната канализациска мрежа не е одржлива, поради огромниот притисок врз животната средина што се врши на реката Прилепска со

продолженото испуштање на непречистени отпадни води од канализацијата во реката и опасноста за здравјето на населението на Прилеп како последица од таквата состојба.

Покрај тоа, големото присуство на пресеци меѓу фекалната и атмосферската канализација во урбаното подрачје на Прилеп и високиот број на прелевања на фекалната канализација во постојните атмосферски одводи во градот е несоодветно. Извештајот за изводливоста на канализациската мрежа препорачува изградба на одвод за пресретнување на текот на фекална отпадна вода што сега се излева во Прилепска река и нејзино одведување до ПСОВ.

1.5 Проблеми

Земајќи ги предвид Прописите на Европските заедници (Оценка на влијанијата врз животната средина), став 2(г), Втор распоред, (Сл.весник бр. 93 од 1999 година), кои дозволуваат вклучување на опис на проблемите при изработката на оваа Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина, се заклучува дека во изработката на оваа изјава се располагаше со соодветни технички знаења и информации.

1.6 Квалитет на вода

Постојната фекална канализација од урбаното подрачје на Прилеп денес се испушта без третман во Прилепска река, на место надолу по течението на околу 2,5 km од центарот на градот.

Според Уредбата категоризација на водотеците и езерата, Прилепска река официјално е во Класа III (умерено загадена). Но, достапните податоци за квалитетот на водата укажуваат дека Прилепска река, по постојниот испуст на колекторскиот систем за отпадна вода, во суштина е во Класа V (многу загадена хипертрофна вода).

Денес, Прилепска река е под голем еколошки притисок, во поглед на нејзината оптовареност со нутриенти и во поглед на растворениот кислород; нема преостаната граница за прифаќање на понатамошни оптоварувања на загадување во однос на непречистена отпадна вода.

Елиминацијата на испуштањето на атмосферска вода контаминирана со фекална вода во Прилепска река во центарот на Прилеп и строгото ограничување на честотата на прелевање на атмосферските преливи што ќе се изградат во иднина од градската канализациска мрежа ќе ја зголеми маргината за прифаќање на дополнително оптоварување во реципиентните води.

Но, за да се постигнат стандардите за прифатлив квалитет на водата, ќе се бара висок степен на третман во ПСОВ.

1.7 Луѓе

Една од основните цели за спроведување на проектот е што луѓето нема да доживеат никакво намалување на квалитетот на животот од развојот, на привремена или на трајна основа.

Предложената шема се очекува да биде генерално позитивна во поглед на нејзините влијанија врз луѓето. Примарна добивка е елиминацијата на здравствените ризици за локалното население што се предизвикуваат со испуштањето на непречистена отпадна вода во Прилепска река, којашто тече низ центарот на градот. Шемата, исто така, ќе поттикне понатамошен станбен, комерцијален и индустриски развој, како и можност за рекреација во подрачјето. Но, таквиот развој може да има различни

ефекти за животната средина. Сите овие ефекти, како што се опишува во Изјавата за влијанијата врз животната средина, може успешно да се ублажат, а со тоа да се добие целокупно позитивно влијание за луѓето.

1.8 Xxxxx и фауна

Беше спроведена оценка на флората на фауната, која вклучи:

Ревизија на постојната документација, прогласените подрачја и заштитените видови;

Истражување на живеалиштата со вегетација на локацијата и на предложениот нов пристапен пат. Истражување и оценка на ниската вегетација во наведените области и теренски набљудувања на знаци од птици и цицачи.

Локацијата за предложената ПСОВ и за постројката за третман на мил зафаќа, главно, земјоделско земјиште, наменето за пасење и одгледување на култури, покриено со декоративни, неавтохтони грмушки во западниот дел на локацијата и периферна вегетација составена од автохтони и неавтохтони видови на грмушки и дрвја.

Се предлага нов пристапен пат на истата траса на постојната земјоделска патека, на север од локацијата, на северниот брег на Прилепска река. Генерално, локацијата е со ниска еколошка вредност и не е опфатена со какво било прогласување за заштита. Не се потребни мерки за ублажување за флората и за фауната во рамките на локацијата или крај предложениот нов пристапен пат.

1.9 Почви и геологија

Локацијата за предложената ПСОВ е зафатена главно од квартерни (алувијални) седименти – застапени во горниот дел со разновидни компоненти од песок и чакал, со тенки слоеви на глинест материјал или фракции на мил. Делот под овие седименти е составен, во најголем дел, од глинест материјал. Со оглед на тоа што не се предлага директно испуштање во подземните води, не се потребни мерки за ублажување. Потенцијалните влијанија од предложениот објект се опишани во основниот извештај. Сите резервоари и цевки на локацијата ќе се конструираат според упатствата за најдобра практика со цел да се сведе на минимум ризикот од истекување и од прелевање. Несаканите излевања не можат да се ублажат во фазата на проектирање, но може да се ублажат со природна заштита на подпочвените слоеви.

1.10 Непријатна миризба

Беше спроведена студија за дисперзијата на непријатната миризба со цел да се предвидат/испитаат концентрациите на непријатна емисија околу постројката, на границите на локацијата и во околните населби. Моделот за миризба беше заснован на конвенционален процес на активна мил. Изведувачот ќе биде должен да спроведе дополнителен и сличен модел за да ги предвиди остатоците на миризба од предложената станица.

Предлог проектот опфаќа одреден број на карактеристики на проектот, наменети конкретно за да се обезбеди непријатната миризба од изградената станица да не предизвикува вознемирување. Тие се:

Влезните елементи ќе бидат покриени, а опремата за прочистување ќе се чисти редовно. Воздухот од влезната област ќе се отстранува и ќе се третира со опрема за прочистување на воздухот. Отпадниот материјал ќе се складира во покриен сад;

Атмосферскиот резервоар ќе се користи само во вонредни услови. Кога резервоарот

не е во употреба, целокупниот органски материјал од дното на истиот ќе се чисти; Процесот на примарно таложење нема да се преоптоварува;

Правилното функционирање на процесот на секундарно таложење ќе резултира во ниска вредност на БПК и релативно стабилна мил, со што формирањето на соединенија со непријатна миризба се сведува на минимум;

Ќе се користи аерација со дифузен воздух. Дифузната аерација со ситни меурчиња ќе се користи за да се добие максимален капацитет на аерација на активната мил, а турбуленцијата на површината на резервоарот, со која се зголемува испарливоста на соединенијата со непријатна миризба, да се сведе на минимум;

Оградените резервоари за згуснување, резервоарите за мешање на згуснатата мил и садовите за складирање на милта ќе бидат покриени со капаци што не пропуштаат воздух, за да се елиминираат емисиите од соединенијата со непријатна миризба;

Воздухот што се извлекува од оперативните единици ќе минува низ системот за прочистување во однос на миризбата, пред да се испушти во атмосферата;

Центратот и филтратот од згуснувањето и обезводнувањето на милта ќе се испумпуваат во затворен систем, ќе се враќаат назад и ќе се испуштаат во внатрешноста на аерациониот резервоар за да се елиминираат емисиите на непријатна миризба;

Ќе се бара технологијата за намалување на воздухот со непријатна миризба да обезбедува до 98% отстранување на соединенијата што предизвикуваат непријатна миризба;

Испустните отвори на системите за намалување на непријатната миризба ќе се поставуваат на 3 до 5 метри поголема висина од околните објекти, со цел да се зголеми дисперзијата.

1.11 Бучава и вибрации

1.11.1 Бучава

Беше утврдено дека нивоата на бучава преку ноќ потенцијално би можеле да ја достигнат граничната вредност пропишана со македонскиот Закон за бучава од 45dB(A) кај најблиските куќи. Се препорачуваат мерки за ублажување, поради постојната тивка рурална околина, со цел да се обезбеди кумулативните нивоа на бучава од сите извори на станицата да се ограничат под 40dB(A) кај најблиските куќи. Со примена на стандардни мерки за ублажување, како што се избор на тивка опрема или акустична заштита, проектираните критериуми за бучава може да се постигнат. Овие спецификации за проектирање ќе се вградат во документите на договорот за новата пречистителна станица за отпадни води.

1.11.2 Вибрации

ФАЗА НА ИЗГРАДБА

Во текот на фазата на изградба, вибрации може да се создаваат од работењето на опремата за заварување во постапката за поставување на трајни темели и привремено заварување на делови и од работата на другите специјализирани градежни уреди. Од суштинско значење се различните практики, како што се ограничување на времето во кое е дозволено да се гради, утврдување на гранични вредности за контрола на вибрациите и комуникација со локалното население.

ФАЗА НА РАБОТА

Нема да се создаваат значителни вибрации во текот на работата на постројката. Каде што е потребно, ќе се вгради изолација за вибрациите, со цел да се обезбеди опремата што ќе се инсталира во близина на северниот крај да не пренесува чујни вибрации од основата до блиските куќи.

1.12 Предел

Ублажувањето на визуелното влијание беше внимателно разгледано во рамките на ограничувањата на објектот и сите аспекти на истото ќе бидат соодветно одразени во предлог планот и проектот:

Концентрацијата на предложените градбени елементи ќе се фокусира на западната и северната половина на локацијата, каде што нивното визуелно влијание на пределот е најмало;

Постојната гранична вегетација, која обезбедува ефективна заштита на локацијата, се задржува во целост. Покрај тоа, оваа вегетација ќе се негува со цел да се постигне долгорочна заштита. Замената ќе се врши во фази, со цел во ниту еден период да не се изложат поголеми површини на објектот;

Трасата на предложениот нов пристапен пат е избрана со цел да се задржи, во голема мерка, соседната вегетациска ограда која што ќе обезбеди ефективна заштита на овој пат и ќе помогне овој пат да се интегрира во пределот;

Предложените објекти ќе бидат обложени со сива облога, со цел визуелното влијание да се сведе на минимум;

Обезбедување на насад од дрворед на источната граница на локацијата.

1.13 Материјални добра

1.13.1 Сообраќај

Иако прецизните детали за предложената нова пречистителна станица за отпадни води сé уште не се утврдени, се очекува дека најголем волумен на сообраќај што ќе се генерира од предложениот развој во периодите со максимален интензитет на сообраќај ќе се појави во фазата на изградба на објектот. Изградбата на предложениот објект се очекува да трае околу 18 месеци, со 10-20 лица вработени на локацијата.

Во периодот на изградбата ќе има континуиран протек на сообраќај кон ПСОВ и треба да се забележи дека новиот пристапен пат треба да се изгради пред да почнат работите на локацијата за ПСОВ. Со ова ќе се обезбеди новиот пристапен пат да се користи за тешките возила како главен пат наместо постојниот пристапен пат. Во деновите со многу работа, станицата би можела да генерира до 30 патувања со автомобил и апсолутен максимум од 25 камиони на ден.

Во повеќето денови, се очекува помал волумен на сообраќај поврзан со локацијата.

Во текот на редовното работење, движењата на камионите вообичаено ќе се распореди во период од 8 часа, а најголем дел од автомобилскиот сообраќај ќе биде концентриран во утринските и вечерните часови со максимален интензитет на сообраќајот. Камионите што ќе се користат во врска со локацијата ќе бидат слични по големина со оние кои сега пристапуваат до тоа место. Се очекува најголем дел од камионите поврзани со локацијата да имаат места на поаѓање и дестинација во двете насоки, преку улицата „Трајко Николоски“.

1.14 Население и комерцијална/индустриска активност

Предложената изградба на ПСОВ во Прилеп ќе го поттикне општиот општествено-економски развој на градот Прилеп и неговата околина преку растот на населението, индустриската активност и сродните комерцијални активности. Таа ќе биде суштински дел на инфраструктурата во целото подрачје.

По завршувањето на ПСОВ, може да се очекуваат добивки во поглед на: Зголемена градежна активност во секторите за домување и индустрија; Зголемување во сродните комерцијални и услужни активности;

Поголема вработеност во поширокиот регион.

1.15 Клима

Студија за климата беше реализирана од страна на тимот на проектот, со употреба на метеоролошки податоци за областа на Прилеп од Управата за хидрометеоролошки работи. Се предвидува дека предложената изградба на ПСОВ во Прилеп и реконструкцијата и проширувањето на канализацискиот колекторски систем нема да имаат негативно влијание на климата.

1.16 Културно наследство/археологија

Беше утврдено дека во опсег од 500 m од предложената нова ПСОВ нема археолошки локалитети и нема веројатност објектот да наруши какви било археолошки остатоци или да има негативно влијание на најблиските регистрирани културни/археолошки локалитети. Предложениот нов пристапен пат, исто така, не укажува на површински траги на археолошка активност.

Не се бараат мерки за ублажување како дел од изградбата. Но, како и при секоја градежна работа, постои можност да се откријат наоѓалишта или подповршински археолошки содржини. Се препорачува во текот на прелиминарните земјени работи поврзани со изградбата на новиот пристапен пат да присуствува овластен археолог.

1.17 Содејство на горните аспекти

1.17.1 Општо

Сите фактори на животната средина се меѓусебно поврзани до одреден степен. Комбинација на две влијанија може да има поголем негативен ефект отколку збирот на истите две влијанија. Важно е да се координираат поединечните теми и да се испита целокупното влијание од предложениот развој.

На пример, луѓето, кога се предмет на анализа за Студија за оцена на влијанијата врз животната средина како посебно прашање, подлежат на влијанијата, директно или индиректно, од повеќето други прашања поврзани со предложениот развој. Кога има влијанија, предвидени се доволно мерки за ублажување кои се евидентирани низ целата Студија за оцена на влијанијата.

1.18 Мониторинг

Договорот за проектирање и изградба ќе ги пропише стандардите што се бараат за квалитет на водата, за бучавата и за непријатната миризба во текот на изградбата, техничкиот прием и редовното работење и одржување. Елементот за работа и одржување на договорот ќе вклучува барање за значителен мониторинг со цел да се обезбеди

дека пречистителната станица за отпадни води ги постигнува бараните стандарди. Изведувачот е должен да обезбеди гаранции во врска со таквите барања. Ќе се наметнат финансиски казни доколку стандардот не е постигнат. Договорот за проектирање и изградба, исто така, ќе ја пропише и основата за локацијата, општиот изглед и аспектите на уредување на пределот.

1.19 Заклучок

Тим од консултанти за животна средина, специјализирани во своите области, ја испитаа постојната животна средина и предлогот за изградба на ПСОВ и притоа не беа откриени негативни ефекти за животната средина. Сепак, локалното население може да чувствува одредено вознемирување во текот на 18 месечниот период на договорот предвиден за изградба и во договорните документи ќе се предвидат мерки за ублажување (опишани во Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина.

Барањата за мониторинг се во согласност со законската регулатива и ќе се применуваат за да се обезбеди придржување кон спецификацијата за ефикасност во работата. Се заклучува дека ПСОВ ќе има позитивно влијание на животната средина.

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Управување со отпадни води на општинско ниво

Република Македонија

Извештај бр.: 300106-06-01-RP-202, Издание A

Договорен орган: Европска агенција за реконструкција Корисник: Министерство за животна средина и просторно планирање,

Република Македонија

„Управување со отпадни води на општинско ниво, Република Македонија“

Договор бр.: 06MAC01/10/103

Проект бр.: 300106

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Документ бр. 300106-06-100 Извештаи PM документ бр.: 300106-06-01-RP-202 (A)

ТЕКОВНО ИЗДАНИЕ (A)
Издание бр:	Издание А	Причина за издавање:			Одобрение од клиентот (ако се бара)
Изготвиле	Изработил	Проверил	Ревидирал	Одобрил
Име	Xxxxxxx Xxxxxx	Xxxxxxx Xxxxxxx	Xxxxxx X’Xxxxx	Xxxxxxx Xxxxxxx
Потпис
Датум	03/12/2007	03/12/2007	03/12/2007	03/12/2007

ПРЕТХОДНИ ИЗДАНИЈА (Називи)
Издание бр:	Датум	Изработил	Проверил	Ревидирал	Одобрил	Клиент	Причина

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

СОДРЖИНА

ОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА 13

1. ВОВЕД 23

1.1 Проектот 23

1.1.1 ВОВЕД 23

1.2 Кратки информации и историја на задачата 23

1.2.1 ВОВЕД 23

1.3 Изјава за влијанијата врз животната средина 24

1.3.1 ВОВЕД 24

1.3.2 СТУДИЈА ЗА ОЦЕНА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА – ПРАШАЊА 24

1.3.3 ПИСМЕНА ИЗЈАВА 25

1.3.4 ТИМОТ ЗА СТУДИЈАТА ЗА ОЦЕНА НА ВЛИЈАНИЈАТА ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА 25

1.3.5 ПРОБЛЕМИ 25

2. ОПИС НА ПРОЕКТОТ 27

2.1 Вовед 27

2.1.1 ПОСТОЈНА ОКОЛИНА 27

2.1.2 ПОТРЕБА ЗА ПРОЕКТОТ 28

2.1.3 ПРЕДЛОЖЕНА ШЕМА 29

2.2 Избор на локација 29

2.2.1 МАСТЕР ПЛАН – 2007 ГОДИНА 29

2.2.2 ИЗБОР НА ЛОКАЦИЈА 29

2.3 Третман на милта 35

2.3.1 БАРАЊА ЗА ТРЕТМАН НА МИЛТА 35

2.4 Алтернативи – третман на мил 36

2.5 Препорачан систем 38

2.5.1 ПРЕЧИСТИТЕЛНА СТАНИЦА ЗА ОТПАДНИ ВОДИ И ИНСТАЛАЦИЈА ЗА ТРЕТМАН НА МИЛ 38

2.5.2 ОТСТРАНУВАЊЕ НА ТРЕТИРАНИОТ ЕФЛУЕНТ 39

2.5.3 КВАЛИТЕТ НА ВОДА 39

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

3. ПРЕДЛОЖЕНА ПРЕЧИСТИТЕЛНА СТАНИЦА ЗА ОТПАДНИ ВОДИ ЗА ПРИЛЕП И ОКОЛИНАТА 41

	3.1	Вовед	41
	3.2	Набавка	41
	3.3	Алтернативи за процесот на третман на отпадна вода	41
3.3.1		ВОВЕД	41
3.3.2		ВЛИЈАНИЕ ПРИ СЦЕНАРИО „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ И

XЛИЈАНИЕ ПРИ „СЦЕНАРИО НА ИЗГРАДБА ДО 2013 ГОДИНА“ 42

3.4 Алтернативи за процес на третман на отпадни води и мил 42

3.4.1 ВОВЕД 42

3.4.2 УРЕДУВАЊЕ НА ПРЕДЕЛОТ 43

3.4.3 НАДВОРЕШНИ ЗАВРШНИ РАБОТИ НА ОБЈЕКТОТ, ЗАВРШНИ РАБОТИ НА РЕЗЕРВОАРОТ, ИТН. 43

3.5 Мерки за контрола на непријатната миризба 44

3.6 Мерки за контрола на бучавата 45

3.6.1 ВЛИЈАНИЕ ПРИ СЦЕНАРИО „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ И ВЛИЈАНИЕ ПРИ „СЦЕНАРИО НА ИЗГРАДБА ДО 2013 ГОДИНА“ 46

3.7		Работа и одржување на пречистителната станица за отпадни води 46
3.7.1 ГАРАНЦИИ ЗА ПРОЦЕСОТ			46
3.7.2 МОНИТОРИНГ			46
4. НАСЕЛЕНИЕ			48
	4.1	Вовед	48
4.1.1		ОПШТО	48
	4.2	Изложена животна средина	48
4.2.1		ГОЛЕМИНА НА ДОМАЌИНСТВО	49
4.2.2		ПРОФИЛ СПОРЕД СТАРОСТ	49
4.2.3		ВОЗРАСНИ ГРУПИ НА ИЗДРЖУВАНИ ЛИЦА	49
4.2.4		РАБОТОСПОСОБНИ СТАРОСНИ ГРУПИ	50
4.2.5		РЕЗИМЕ	51
	4.3	Предлог	52
4.3.1		КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕДЛОГОТ	52
4.3.2		ПОТЕНЦИЈАЛНО ВЛИЈАНИЕ ОД ПРЕДЛОГОТ	52

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

4.3.3 ВЛИЈАНИЕ ВО СЛУЧАЈ „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ 52

4.3.4 МЕРКИ ЗА САНАЦИЈА ИЛИ НАМАЛУВАЊЕ НА ПОСЛЕДИЦИТЕ

53

4.3.5 ПРЕДВИДЕНО ВЛИЈАНИЕ НА ПРЕДЛОГОТ 53

4.3.6 МОНИТОРИНГ 53

4.4 Вработување 53

4.4.1 ИЗЛОЖЕНА ЖИВОТНА СРЕДИНА 53

4.4.2 ПОТЕНЦИЈАЛНИ ВЛИЈАНИЈА ОД ОБЈЕКТОТ 54

4.4.3 ВЛИЈАНИЕ ВО СЛУЧАЈ „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ 54

4.4.4 МЕРКИ ЗА САНАЦИЈА ИЛИ НАМАЛУВАЊЕ НА ПОСЛЕДИЦИТЕ

54

4.4.5 ПРЕДВИДЕНО ВЛИЈАНИЕ НА ПРЕДЛОГОТ 54

4.4.6 МОНИТОРИНГ 54

4.5 Знаменитости 54

4.5.1 ПОСТОЈНА СРЕДИНА 55

4.5.2 ПОТЕНЦИЈАЛНО ВЛИЈАНИЕ ОД ПРЕДЛОГОТ 55

4.5.3 ВЛИЈАНИЕ ВО СЛУЧАЈ „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ 56

4.5.4 МЕРКИ ЗА САНАЦИЈА ИЛИ НАМАЛУВАЊЕ НА ПОСЛЕДИЦИТЕ

56

4.5.5 ПРЕДВИДЕНО ВЛИЈАНИЕ НА ПРЕДЛОГОТ 56

4.6 Здравје и безбедност 56

4.6.1 ИЗЛОЖЕНА ЖИВОТНА СРЕДИНА 56

4.6.2 КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕДЛОГОТ 56

4.6.3 МЕРКИ ЗА САНАЦИЈА ИЛИ НАМАЛУВАЊЕ НА ПОСЛЕДИЦИТЕ

57

4.6.4 ПРЕДВИДЕНО ВЛИЈАНИЕ НА ПРЕДЛОГОТ 58

4.6.5	МОНИТОРИНГ		58
5.	ФЛОРА И ФАУНА		58
	5.1 Вовед		58
5.1.1		КРАТКА ИСТОРИЈА	58
	5.2	Опис на постојната околина	59
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx			xxx.xxx.xx	PM Cork Ireland T x000 00 000 0000 F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

5.2.1	ОПИС НА ОКОЛНАТА ОБЛАСТ		59
ЛОКАЦИЈАТА И ОКОЛНИТЕ ЖИВЕАЛИШТА 59
5.2.2		ПРОГЛАСЕНИ ПОДРАЧЈА	60
	5.3	Опис на локацијата	60
5.3.1		ЖИВЕАЛИШТА	60
5.3.2		РБЕТНА ФАУНА	61
5.3.3		ОЦЕНКА	61
	5.4	Можни значителни влијанија	62
	5.5	Мерки за ублажување	62
6. ПОЧВИ, ГЕОЛОГИЈА И ХИДРОГЕОЛОГИЈА 63
6.1 Вовед			63
6.2 Постојна околина			63
6.2.1 КXXXXXXX X ПОДПОЧВЕНА ГЕОЛОГИЈА			63
6.2.2 ДНЕВНИК ЗА ЈXXXX X ЗЕМАЊЕ ПРИМЕРОЦИ			64
6.2.3 ТЕСТ ЗА ПРОПУСТЛИВОСТА НА ТЕРЕНОТ (ЛЕФРАНКОВ МЕТОД) 66
6.2.4 ГЕОДЕТСКИ МЕРЕЊА НА ПИЕЗОМЕТРИТЕ			67
6.2.5 НАСОКА И БРЗИНА НА ПРОТЕКОТ НА ПОДЗЕМНИТЕ ВОДИ			69
6.2.6 ПРИМЕРОЦИ ОД ПОДЗЕМНИ ВОДИ			70
6.3 Потенцијално влијание			71
6.3.1 НИВО И КВАЛИТЕТ НА ПОДЗЕМНИ ВОДИ			71
6.4 Мерки за ублажување			71
6.4.1 НИВО И ИЗДАШНОСТ НА ПОДЗЕМНИТЕ ВОДИ			71
6.4.2 КВАЛИТЕТ НА ПОДЗЕМНИ ВОДИ			71
7. КВАЛИТЕТ НА ВОДА			73
7.1 Изложена околина			73
7.1.1 ОПШТО			73
7.1.2 ГОРНО ТЕЧЕНИЕ НА ПРИЛЕПСКА РЕКА			73
7.2 Мониторинг на квалитетот на реките во Република Македонија			74
7.2.1 ПРОГРАМА ЗА МОНИТОРИНГ НА УПРАВАТА ЗА ХИДРОМЕТЕОРОЛОШКИ РАБОТИ			74

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

	7.3	Отстранување на пречистениот ефлуент од ПСОВ во Прилеп	84
7.3.1		АСПЕКТИ НА КВАЛИТЕТОТ НА ВОДАТА	84
7.3.2		ПРИЛЕПСКА РЕКА	84
	7.4	Резиме на прашањата на квалитетот на животната средина	87
	7.5	Опции за отстранување на третираниот ефлуент од станицата во Прилеп 87
	7.6	Реципиентни води и честота на преливи 89
7.6.1		ОПШТО 89
	7.7	Заклучоци 92
7.7.1		ОПЦИЈА „БЕЗ НИКАКВИ МЕРКИ“ И „СЦЕНАРИО НА ИЗГРАДБА

ДО 2013 ГОДИНА“ 92

7.7.2 ИСПУШТАЊЕ ОД КОМБИНИРАНИТЕ АТМОСФЕРСКИ ПРЕЛИВИ

92

7.7.3 ИСПУШТАЊА ОД ПСОВ 92

8. НЕПРИЈАТНА МИРИЗБА 93

8.1 Вовед 93

8.1.1 ОПШТО 93

8.1.2 НЕПРИЈАТНА МИРИЗБА ОД ОТПАДНИ ВОДИ 93

8.1.3 КРИТЕРИУМИ ЗА ВОЗНЕМИРЕНОСТ 95

8.1.4 ФОРМИРАЊЕ НА ЕМИСИИ НА НЕПРИЈАТНА МИРИЗБА ОД ПСОВ 96

8.1.5 ОЦЕНКА НА АТМОСФЕРСКАТА ДИСПЕРЗИЈА НА НЕПРИЈАТНАТА МИРИЗБА 97

8.2 Преглед на проектирање на станицата и потенцијалните извори на емисии на непријатна миризба 98

8.2.1 ВОВЕД 98

8.2.2 ВЛЕЗНИ ЕЛЕМЕНТИ 98

8.2.3 РЕЗЕРВОАР ЗА ЗАДРЖУВАЊЕ НА АТМОСФЕРСКА ВОДА 99

8.2.4 ПРИМАРНО ТАЛОЖЕЊЕ 99

8.2.5 АЕРАЦИОНИ РЕЗЕРВОАРИ 99

8.2.6 СЕКУНДАРНО ТАЛОЖЕЊЕ 100

8.2.7 ЗГУСНУВАЊЕ И ОБЕЗВОДНУВАЊЕ НА МИЛ 100

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

8.2.8 СИСТЕМ ЗА НАМАЛУВАЊЕ НА НЕПРИЈАТНАТА МИРИЗБА 100

8.3 Влијание од предложениот објект 101

8.3.1 ВОВЕД 101

8.3.2 ПРОЦЕНКИ НА ЕМИСИЈА 101

8.3.3 РЕЗУЛТАТИ ОД ОЦЕНКАТА НА ДИСПЕРЗИЈАТА НА КВАЛИТЕТОТ НА ВОЗДУХОТ 104

8.4 Мерки за ублажување на непријатна миризба			104
8.5 Заклучок			106
8.6 Предвидено влијание од објектот			106
8.7 Мониторинг 9. БУЧАВА И ВИБРАЦИИ			107 108
	9.1	Вовед	108
	9.2	Постојна животна средина	109
	9.3	Влијанија од предложениот објект Development	109
9.3.1		ВОВЕД	109
9.3.2		ВЛИЈАНИЈА ВО ТЕКОТ НА ИЗГРАДБАТА	109
9.3.3		ПРЕДВИДЕНИ НИВОА НА БУЧАВА ОД ПСОВ	110
	9.4	Оценка на влијанието од бучава	110
9.4.1		ПРЕЧИСТИТЕЛНА СТАНИЦА ЗА ОТПАДНИ ВОДИ	110
9.4.2		ИЗГРАДБА	110
	9.5	Мерки за ублажување	111
	9.6	Предвидено влијание од предлогот	111
9.6.1		ПРЕДВИДЕНО ВЛИЈАНИЕ ВО ТЕКОТ НА ИЗГРАДБАТА	111
9.6.2		ВЛИЈАНИЈА ВО СТАНБЕНО ПОДРАЧЈЕ	111
	9.7	Мониторинг	112
9.7.1		ИЗГРАДБА	112
9.7.2		РАБОТА	112
10.	МАТЕРИЈАЛНИ ДОБРА		113
	10.1 ВОВЕД		113
	10.2 МАТЕРИЈАЛНИ ДОБРА ВО ПОСТОЈНАТА ОКОЛИНА		113
10.2.1		ПОСТОЈНИ УСЛОВИ	113

ПОСТОЈНА ПАТНА МРЕЖА		113
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000		PM Cork Ireland T x000 00 000 0000
F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx	xxx.xxx.xx	F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

ПОСТОЈНА СОСТОЈБА НА СООБРАЌАЈОТ 114

10.2.2 ПРЕДЛОЖЕНА ИЗГРАДБА НА ПРИСТАПЕН ПАТ ДО ПСОВ 115

10.2.3 ЕКВИВАЛЕНТЕН ЖИТЕЛ/ПРОЕКТИРАНО ОПТОВАРУВАЊЕ 115

10.3 Влијанија врз материјалните добра 116

10.3.1 СООБРАЌАЈ 116

10.3.2 ОЧЕКУВАНО ВЛИЈАНИЕ ОД СООБРАЌАЈОТ 119

10.3.3 НАСЕЛЕНИЕ И КОМЕРЦИЈАЛНА/ИНДУСТРИСКА АКТИВНОСТ

120

10.4 Ублажување на негативните влијанија врз материјалните добра120

10.4.1 ПАТИШТА И СООБРАЌАЈ 120

10.5 Разгледани алтернативи 120

10.5.1 ПАТИШТА И СООБРАЌАЈ 121

11. СТУДИЈА ЗА ПРЕДЕЛОТ И ВИЗУЕЛНИТЕ АСПЕКТИ 122

	11.1	Методологија	122
11.1.1		ВОВЕД	122
11.1.2		АСПЕКТИ НА ВЛИЈАНИЈАТА	122
11.1.3		КРИТЕРИУМИ ЗА ЗНАЧИТЕЛНОСТ	123
	11.2	Изложена средина	124
11.2.1		КОНТЕКСТ НА ЛОКАЦИЈАТА	124
11.2.2		ОПИС НА ЛОКАЦИЈАТА	124
11.2.3		ЗНАЧЕЊЕ	125
11.2.4		ВИДЛИВОСТ	125
	11.3	Оценка на влијанијата	126
11.3.1		КАРАКТЕРИСТИКИ НА ВЛИЈАНИЕТО (ВИДИ ДОДАТОК 5,
ЦРТЕЖ WWW-PR-025) 126
11.3.2 ВЛИЈАНИЕ ВРЗ КАРАКТЕРОТ НА ПРЕДЕЛОТ			127
11.3.3 ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ГЛЕТКАТА – ЈАВНИ ПАТИШТА			127
11.3.4 ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ГЛЕТКАТА – СТАНБЕН ИМОТ			127
11.3.5 ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ГЛЕТКАТА – КОМЕРЦИЈАЛНИ ИМОТИ			128
11.3.6 КАРАКТЕРИСТИКИ НА ВЛИЈАНИЈАТА –

ПРИВРЕМЕНИ/КРАТКОРОЧНИ		128
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx	xxx.xxx.xx	PM Cork Ireland T x000 00 000 0000 F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

11.4 Мерки за ублажување 128

11.4.1 ИЗРАБОТКА НА ПРОЕКТОТ 128

11.4.2 МОНИТОРИНГ 129

11.5 Останати влијанија од проектот 129

11.5.1 ОСТАНАТИ ВЛИЈАНИЈА 129

12. КЛИМА 131

12.1 Вовед 131

12.2 ПОСТОЈНА КЛИМА 131

12.2.1 ТЕМПЕРАТУРА 131

12.2.2 ВРНЕЖИ 131

12.2.3 ВЕТЕР 131

12.2.4 СОНЧЕВА СВЕТЛИНА 132

12.3 Карактеристики на предлогот 132

12.4 Параметри на предлогот 132

12.5 Потенцијално влијание врз климата 133

12.6 Ублажување на негативните влијанија врз климата 133

12.7 Предвидено влијание на Проектот 133

13. КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО/АРХЕОЛОГИЈА 134

13.1 Вовед 134

13.2 Постојната средина 134

13.2.1 ПОТЕНЦИЈАЛНИ ВЛИЈАНИЈА 134

13.3 Мерки за ублажување 135

13.3.1 ПРЕДЛОЖЕНА ПРЕЧИСТИТЕЛНА СТАНИЦА ЗА ОТПАДНИ ВОДИ

135

13.3.2 ПРЕДЛОЖЕН ПРИСТАПЕН ПАТ 135

13.4 Предвидено влијание 136

13.5 Мониторинг 136

14. СОДЕЈСТВО НА СИТЕ АСПЕКТИ 137

14.1 Вовед			137
14.2 1, 3 и 6-11: Луѓето и сите други аспекти			137
14.3 2: Квалитет на вода/ Водена флора и фауна			138
14.4 4, 5, 12: Предел/Фxxxx x фауна – Локација/Почва			138
14.5 13: Вибрации/Бучава			138
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx	xxx.xxx.xx	PM Cork Ireland T x000 00 000 0000 F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

15. ЗАКЛУЧОЦИ И ПРЕПОРАКИ 139

15.1 Општо 139

15.2 Луѓе 139

15.3 Фxxxx x фауна 139

15.4 Почва и геологија 140

15.5 Води 140

15.6 Непријатна миризба 140

15.7 Бучава 141

15.8 Клима 141

15.9 Предел 142

15.10 Материјални добра 142

15.11 Културно наследство/Археологија 143

15.12 Содејство на претходните аспекти 143

15.13 Резиме 143

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

2. ВОВЕД

2.1 Проектот

2.1.1 Вовед

Проектот ги опфаќа изградбата на пречистителна станица за отпадни води (ПСОВ) за третман на ефлуентот од градот Прилеп и реконструкција и проширување на постојните канализациски мрежи за комунални и атмосферски води. Тој, исто така, го вклучува обезбедувањето на инсталација за третман на мил за градот Прилеп и неговата околина. Се предлага ПСОВ да се обезбеди со примена на „жолтата книга“ на FIDIC од Договорот или сличен вид на договор за проектирање/изградба, којшто ќе ги содржи барањата за ефикасност во работата што се применуваат со гаранции за процесот. Ова се разгледува подетално во Делот 3.

2.2 Кратки информации и историја на задачата

2.2.1 Вовед

Во февруари 2007 година, PM International Ltd., Ирска, беа ангажирани од страна на Европската агенција за реконструкција да го спроведат проектот

„Управување со отпадни води на општинско ниво” во рамките на проектот

CARDS 2006. Проектот опфаќа два основни елемента: -

• Критичка оценка на недостатоците во постојната комунална канализациска мрежа и изработка на Студија за изводливост за собирање на отпадните води, со цел да се дефинираат препораки за сигурна инфраструктура за отпадна вода за две петгодишни фази - 2013, односно 2018 година. Системот за собирање на отпадни води ќе се проектира за работа за период од 50 години.

• Изработка на Студија за изводливост за пречистителна станица за отпадни води. Изготвената Студија за изводливост треба да обезбеди податоци за проектирање на соодветните технологии за преработка, за барањето во врска со нивото на третман, можните опции на проектирање и влијанието врз реципиентниот водотек. Исто така, во постапката за избор како клучен фактор се разгледува достапноста и долгорочната финансиска одржливост во периодот на работењето и одржувањето на пречистителната станица за отпадни води. Пречистителната станица за отпадни води ќе се проектира за работа во период од 25 години.

Сливното подрачје за Студијата е дефинирано на следниов начин:

• Целокупното подрачје зонирано во Планот за урбанистички развој на Прилеп до 2011 година;

• Други подрачја надвор од зонираното подрачје што претставуваат дел од природното сливно подрачје и се сметаат како потенцијално градежно земјиште.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Оваа Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина се однесува на пречистителна станица за отпадни води во Прилеп и реконструкција на избрани критични должини на цевководот во Прилеп.

2.3 Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина

2.3.1 Вовед

Прописите што се донесоа во македонското законодавство (2005 година) во согласност со Директивата на ЕУ за оценка на влијанијата врз животната средина (85/337/EEЗ) влегоа во сила во мај 2005 година. Овие прописи ги утврдуваат видот и големината на објектите што се предмет на оценка на влијанијата врз животната средина (ОВЖС). Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина се бараат за пречистителни станици за отпадни води со капацитет поголем од 10,000 еквивалентни жители (е.ж.).

Се предлага да се изгради пречистителна станица за отпадни води во Прилеп за опслужување на проектираното население и за комерцијалните, институционалните и индустриските оптоварувања од градот Прилеп. Со оглед на тоа што крајниот проектиран капацитет на предложената пречистителна станица за отпадни води е 95,000 е.ж., се бара Изјава за влијанијата врз животната средина. Во проектот ќе се опфатат и постројки за третман на отпадната мил што ќе се произведува во ПСОВ, како и за милта што ќе се презема од други, помали идни пречистителни станици за отпадни води во околината на Прилеп.

Станицата ќе мора да биде во согласност со важечките прописи на ЕУ и на македонското законодавство, вклучувајќи ја Директивата на ЕУ за третман на урбани отпадни води (91/271/EEЗ).

Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина е подготвена во согласност со прописите на Европските заедници (оценка на влијанијата врз животната средина) од 1985 до 2003 година. Подготовката на Оценката на влијанијата врз животната средина, исто така, е во согласност со

„Секторските упатства за ОВЖС – Пречистителна станица за отпадни води и Насоките за спроведување на постапка за утврдување на потребата за ОВЖС (Министерство за животна средина и просторно планирање), опсег и ревизија во оценките на влијанијата врз животната среидна во Република Македонија (Министерство за животна средина и просторно планирање”).

2.3.2 Студијата за оцена на за влијанијата врз животната средина – Теми

Студијата за оцена на за влијанијата врз животната средина ги опфаќа следниве теми:

• Опис на предложениот развој;

• Опис на постојната животна средина;

• Опис на можните значителни ефекти од предлогот врз животната средина;

• Мерки за избегнување, санирање или ублажување;

• Мониторинг;

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Методи на предвидување;

• Тешкотии во добивањето информации.

2.3.3 Пишување на Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина

Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина е презентирана во една книга, и тоа:

Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина

• Нетехнички прегледи;

• Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина.

Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина –

Додатоци

• Влијание од бучава во животната средина;

• Студија за пределски и визуелни аспекти;

• Фxxxx x фауна;

• Археологија и културно налседство;

• Оценка на материјални добра - сообраќај;

• Геологија и хидрогеологија на почви.

2.3.4 Тимот за Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина

Целокупната координација на Студијата за оцена на за влијанијата врз животната средина ја водеше Тимот на Проектот, којшто ги известуваше сите консултанти, ги координираше информациите добиени од нив и потоа ја изработи Студијата. Тимот за изработка на Xxxxxxxxx за оцена на влијанијата врз животната средина се состоеше од следниве консултанти:

• Бучава - PM Int. и МЖСПП

• Пределски и визуелни аспекти - PM Int.

• Флора и фауна - PM Int.

• Археологија/ културно налседство - PM Int. И Музеј –

Прилеп

• Mатеријални добра / сообраќај - PM Int.

• Почви, Геологија и хидрогеологија - Аура Проект, д.о.о.,

Скопје

• Квалитет на води - Републички завод за здравствена заштита

2.3.5 Проблеми

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Земајќи ги предвид Прописите на Европските заедници (Оценка на влијанијата врз животната средина), 1997 (Сл.весник на РМ бр. 33/06), кои дозволуваат вклучување на опис на проблемите при изработката на оваа Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина, се заклучува дека во изработката на оваа изјава се располагаше со соодветни технички знаења и информации.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

3. ОПИС НА ПРОЕКТОТ

3.1 Вовед

3.1.1 Постојна околина

Општина Прилеп е лоцирана во централниот дел на јужниот регион на Република Македонија. Таа се протега преку Прилепско поле, што го претставува северниот дел на најголемата низина во Република Македонија, Пелагонија. Градот е лоциран на 620-650 m надморска висина и претставува административен центар на регионот. Градот е сообраќајно поврзан со Прилеп и Битола со пат и со железница, покрај патниот пристап до Охрид (преку Ресен) и до Кичево. Опсегот на локалната индустрија е скромен, а не обемен за град со население како што е Прилеп. Во неа доминираат воспоставените индустриски дејности - агробизнис, прехранбениот и производниот сектор, коишто постојат во Прилеп веќе долга низа години. Неколку поголеми индустриски работодавачи во Прилеп ги вклучуваат фабриката за тутун, текстилната фабрика „Билјана“, Прилепска пиварница (производител на пијалаци) и Прилепската фабрика за мермер. Планот за развој на градот до 2011 година содржи индустриска зона резервирана за југозападниот сектор на сливот, наменет за идното проширување на индустријата. Општината Прилеп зафаќа 18,248 ha обработливо земјиште, што е еквивалентно на 33% од целокупната површина на Општината. Тутунот е главна земјоделска култура во Општината, каде што исто така се одгледуваат и луцерка и различни градинарски производи за пласман на пазарот. Прилепска река тече низ градскиот центар на Прилеп пред своето влевање во Црна Река на околу 18 km југозападно од Прилеп.

Прилеп има значајни атракции за посетители, лоцирани во блиската околина, како што се Црквата Св. Xxxxxx, Манстирот Трескавец и тврдината Маркови Кули. Видот на посетителите, во најголем дел, се дневни минувачи и викенд посетители.

За Градот Прилеп не постои пречистителна станица за отпадни води и градската канализација (околу 400 l/s) сега испушта нетретирани отпадни води во реката Прилепска на локација на околу 2 km југозападно од центарот на градот. Канализацискиот систем за (фекални) отпадни води се состои од цевковод од околу 75 km со пречник меѓу 200 m и 700 m, поставен на просечна длабочина од околу 3.1 m. Покрај легалната канализациска мрежа, постои значителен број на илегални, приватно изградени комбинирани канализациски приклучоци, инсталирани од сопственици на индивидуални куќи. Најголем дел од индустриската област на запад од градот не е приклучена на канализацијата и во моментов ги испушта ефлуентите во површинските одводни канали и водотеци, коишто на крајот завршуваат во Прилепска река. Само околу 75% од сегашното население на Прилеп се приклучени на фекалната канализациска мрежа.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Одводниот систем за површинската вода (атмосферска) се состои од околу

60 km главно азбестно-цементни одводни цевки, со пречник меѓу 300 и 1500 mm на просечна длабочина од околу 800 mm. Најголем дел од атмосферската канализација ги испушта водите директно во реката Прилепска, којашто тече низ центарот на Прилеп.

Иако атмосферската и фекалната канализација се проектирани како посебни системи, има значително меѓусебно поврзување на двата система. Атмосферските води од непропустливите површини, покривите, дворовите, итн., се испуштаат во фекалната канализациска мрежа, а цевководите за комунални фекални води често се поврзани со канализациската мрежа за атмосферски отпадни води.

Од Студијата за изводливост и проценките на протекот се проценува дека само околу 75% од фекалната канализација доспева до постојниот испуст со пречник од 700 mm во Прилепска река. Преостанатите 25% од фекалната канализација се испуштаат директно во Прилепска река, додека таа тече низ градот, поради градежни недостатоци на фекалната канализациска мрежа и вкрстувањата со атмосферската канализација.

Според последната Уредба за категоризација на водотеците и езерата (Сл.весник на РМ бр. 18-99), Прилепска река е класирана како река од класа III: умерено еутрофна вода, којашто во својата природна состојба може да се користи за наводнување, а по конвенционалните методи на прочистување, може да се користи за индустриите на кои не им е потребна вода со квалитет за пиење.

Според Уредбата за класификација на водата, примероците што беа земени од Прилепска река откриваат полош квалитет на реката. Реката е реално клсирана како класа (IV) или (V) според Индикаторите за микробиолошко загадување, а во класа (V) според физичко-хемиските анализи забележани со анализата на примероците извршена во ноември 2007 година.

Официјалното мислење и податоците од Управата за хидрометеоролошки работи во однос на сегашното испуштање на нетретирана отпадна вода во Прилепска река е дека постои сериозна можност за избивање на епидемија и пролиферација на заболувања предизвикани од водата, како што се хепатитис и гастроентеритис. Покрај тоа, се смета дека природната средина и водниот екосистем се уништени. Континуираното испуштање на нетретирана отпадна вода во Прилепска река, исто така, предизвикува загадување и на Боротинска река и има негативно влијание на квалитетот на водите во Црна Река преку Пелагониската низина.

3.1.2 Потреба за Проектот

Основната задача на Проектот CARDS 2006 - Управување со отпадни води на општинско ниво, што го спроведе PM International Ltd., е утврдување на програма за приоритетните работи за обезбедување на сигурна инфраструктура за отпадни води за градското подрачје на Прилеп до 2018 година. Проектот има за цел да се постигне усогласеност со релевантните директиви на ЕУ во временската рамка до 2018 година, како и со националниот Предлог закон за води. Проектот вклучува изработка на

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

студија за изводливост на мрежа за отпадни води и пречистителна станица за отпадни води, вклучувајќи целосна финансиска и економска анализа, со цел да се подготви идеен проект за најповолната опција за ПСОВ.

Предуслов за проектирањето на ПСОВ е испитувањето на тековните и идните индустриски, комерцијални и комунални оптоварувања, со цел да се утврди номинален еквивалентен жител, за идната ПСОВ и да се утврдат идните стандарди за третираниот ефлуент со цел да се постигне усогласеност со Директивата за урбани отпадни води 91/271/EEЗ.

Проектот опфаќа анализа на постојниот фекален и атмосферски одводен систем во Прилеп, вклучувајќи геодетско истражување на шахтите, анализа на протекот, анализа на приемроци од органско оптоварување, инспекциско истражување на CCTV и изградба на хидраулични модели на фекална и атмосферска мрежа. Ќе се реализираат препораките за проширувањето и за санацијата на канализациската мрежа, со оценка на предложените опции, со цел населението на Прилеп да се опслужува во проектиран период од педесет години.

Студијата за изводливост за пречистителната станица за отпадни води вклучува проценка на стандардот на третман што се бара во однос на квалитетот на реципиентната вода и коефициентите на растворање и дисперзија. Исто така, ќе се процени можната фазна изградба. Исто така, во центарот на истражувањето беа достапноста и долгорочната финансиска одржливост во периодот на работење и одржување на предложената пречистителна станица за отпадни води, во постапката на избор на соодветниот процес. Капацитетите за третман и пумпање на отпадни води ќе се проектираат за период од дваесет и пет години.

3.1.3 Предложена шема

Предложената шема опфаќа изградба на пречистителна станица за отпадни води за 95,000 еквивалентни жители, проектирана за третман на ефлуентот што ќе се произведува во градот Прилеп за период на проектирање од дваесет и пет години. Во проектот ќе се опфатат и капацитети за третман на милта, со можност за прифаќање и на мил од други, идни пречистителни станици во регионот.

Беше пресметано проектираното население на Прилеп за 2033 година, а детали за тоа се дадени во Дел 2 на Мастер планот за води. Бројката од 95,000 е.ж. е усвоена како вредност за целите на проектирањето на пречистителната станица за отпадни води.

3.2 Избор на локација

3.2.1 Мастер план – 2007 година

Шемата беше предмет на Мастер планот за води за градското подрачје на градот Прилеп Прилеп, изготвен од PM International Ltd како резултат на проектот за управување со отпадни води во рамките на CARDS 2006, во август 2007 година.

3.2.2 Избор на локација

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Беа спроведени детални консултации со секторот за планирање на Општина Прилеп и со ВИК, покрај анализата на алтернативните локации за пречистителната станица предложени во извештајот на Светската банка од 1999 година: „Студија за изводливост и Извештај за оценка на животната средина за пречистителна станица за отпадни води за Прилеп; финансирани од Светска банка; извршна агенција XXXX во соработка со Гранитпроект; август 1999 година”

Исто така, беа реализирани прелиминарни истражувања на локациите и консултантот утврди 3 потенцијални опции за лоцирање на идната ПСОВ.

• Потребната површина на земјиштето за ПСОВ проектирана за третман на ефлуент од 95,000 е.ж. изнесува околу 6 хектари. Покрај тоа, силно се препорачува да се резервира дополнителна тампон зона од 100m со ограничувања во планирањето околу периметарот на ПСОВ, со цел да се реши проблемот со евентуалната непријатна миризба или последиците од бучавата на евентуалните идни станбени градби во избраната област. Обезбедувањето на оваа тампон зона едновремено ќе обезбеди проширување на ПСОВ и по 25-годишниот проектиран период, кога тоа ќе биде потребно.

• Локациите што се разгледуваа во врска со изградбата на ПСОВ за градот Прилеп се опишани подолу: сите локации што се разгледуваа се во близина на сегашниот испуст, со земјоделско земјиште на околу 1km југозападно од границата на градот Прилеп, според урбанистичкиот план на градот, непосредно до Прилепска река.

• Сите 3 локации го испуштаат третираниот ефлуент од идната ПСОВ во истиот реципиентен водотек, на различни растојанија возводно од постојниот испуст.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 2.1 - Локација на ПСОВ
Локација	Опис
1	Опцијата 1 е лоцирана непосредно до постојниот испуст, на јужната страна на Прилепска река, меѓу пристапниот пат и реката. Оваа опција има предност со тоа што ќе биде потребно само мало продолжување на главниот канализациски колектор и е најблску до Прилеп, во поглед на изградба на иден пристапен пат и инфраструктура за довод на електрична енергија. Од аспект на заштитата на животната средина, нејзината близина до бунарското поле за црпење на вода за пиење од Орушица-Кишоица лоцирано преку реката, на западниот брег на Прилепска река, наметнува можност за контаминација на подземните води со испуштање при прелевање. Во извештајот од 2004 година „Студија за испитување на влијанијата од испустот на канализацијата на Прилеп врз бунарскиот систем Орушица-Кишоица“, овој потенцијален ризик од контаминација е потврден како низок, особено поради фактот што бунарското поле не е во редовна употреба, туку се користи како дополнителен извор за снабдување во вонредни состојби, кога издашноста на Регионалниот водовод Студенчица, како главен извор за снабдување на Прилеп, е ниска. Целта за квалитетот на ефлуентот за опцијата 1 е БПК 25mg/l, ВСЧ* 35 mg/l, ХПК 125 mg/l. Во врска со потенцијалната контаминација, особено контаминација на подземните води со амонијак и азот од сегашната локација на испустот, извештајот од 2004 година ги дава следниве препораки: Новата локација на испустот треба да биде на 200 m надолу по течението од постојната бушотина за црпење вода Б3. Новата локација на испустот треба да биде на 500 m надолу по течението од локацијата на постојниот испуст. Земјиштето е во приватна сопственост, од повеќе сопственици, што претставува значаен аспект во однос на цената за купување на земјиштето за Општината и потенцијалот за доцнења поради преговорите за таа цел. Земајќи го предвид овој потенцијален ризик од контаминација на бунарското поле Орушица-Кишоица, оваа опција се смета за неодржлива.

* ВСЧ = Вкупно суспендирани честички

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

2

Опцијата 2 е лоцирана на околу 450 m надолу по течението од локацијата на постојниот испуст, на јужната страна на реката Прилепска. Опцијата бара продолжување на постојниот колекторски цевковод од 700 mm за околу 500 m од сегашната локација, покрај изградбата на нов пристапен пат до ПСОВ и инфраструктура за довод на електрична енергија за дополнителни 450 m во споредба со опција 1. Од аспект на заштитата на животната средина, Опцијата 2 ги исполнува сите препораки на извештајот од 2004 година „Студија за испитување на влијанијата од испустот на канализацијата на Прилеп врз бунарскиот систем Орушица-Кишоица“. Целта за квалитетот на ефлуентот за оваа опција е БПК 25mg/l, ВСЧ 35 mg/l, ХПК 125 mg/l. Земјиштето е делумно во сопственост на Владата на Република Македонија и се води како земјоделско земјиште кое сега го користи ЗИК Прилеп, а делумно во сопственост на „Советот на Општината“-Прилеп. Исто така, постојат повеќе приватни сопственици (до 5) во централниот и во јужниот дел на оваа локација.

3

Опцијата 3 е лоцирана приближно на 1.3 km југозападно од постојниот испуст, на источниот брег на Прилепска река. Корените на оваа опција лежат во студијата на ВИК од 1988 година, којашто препорачува лоцирање на евентуална идна ПСОВ на 1 km надолу по течението од локацијата на постојниот испуст. Целта била да се обезбеди доволно голема тампон зона од потенцијална контаминација на бунарското поле за црпење на вода за пиење Орушица-Кишоица, лоцирано преку реката од постојниот испуст. Оваа опција бара продолжување на постојниот канализациски колектор од 700 mm за околу 1.3 km, покрај изградбата на дополнителен пристапен пат од 1.3 km до ПСОВ и инфраструктура за довод на електрична енергија во споредба со опцијата 1. Целта за квалитетот на ефлуентот за оваа опција е БПК 25mg/l, ВСЧ 35 mg/l, ХКП 125 mg/l. Земјиштето е во државна сопственост на Владата на Република Македонија и се води како земјоделско земјиште кое сега го користи ЗИК Прилеп. На локацијата има и приватни сопственици на земјиште (до 10).

• Вреди да се забележи дека сите три разгледувани опции за локации се вештачки во користењето и на нив се извршуваат земјоделски активности, главно производство на пченка. Третираниот ефлуент од сите три опции на крајот би се испуштал во истиот реципиентен водотек, но на различно растојание по течението од центарот на градот. Режимот на протек, зафатнинскиот капацитет, а според тоа коефициентите на дисперзија на реципиентната Прилепска река се исти за сите 3 избрани локации. Со еднакви аспекти на заштитата на животната

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

средина, Опцијата 1 има најмногу предности од економска гледна точка, поради својата релативна близина до градскиот центар на Прилеп и намалената должина на изградбата на инфраструктурата (фекална канализација, пристапен пат, приклучоци за вода, електрична енергија и телефон) што се бара за опслужување на локацијата. Од помало значење, но вредна за споменување е и неправилната „кривулеста“ форма на локацијата во опцијата 1, што не е толку поволно за модуларно проектирање на ПСОВ и поставување во просторот, како што е тоа случај, на пример, при повеќе аглеста конфигурација на локацијата.

• Според одлуката на Советот на Општина Прилеп, опцијата за локација 1 е надвор од предвидената заштитна зона за црпење на вода за пиење од бунарскиот систем „Орушица-Кишоица". Но, констатацијата во извештајот сепак наведува дека лоцирањето на идната ПСОВ на локацијата на Опцијата 1 може да се смета како закана за бунарскиот систем за црпење на вода “Орушица- Кишоица", поради релативната близина. Една од препораките на споменатиот извештај од 2004 година - „Студија за испитување на влијанијата од испустот на канализацијата на Прилеп врз бунарскиот систем Орушица-Кишоица“, е дека постојниот испуст на фекалната канализација треба да се премести за повеќе од 500 m надолу по течението од неговата сегашна локација, со цел да се елиминира каков било ризик од потенцијално зголемување на амонијакот во подземните води околу извориштето на вода и со тоа да се намалат проблемите со контаминацијата. Како резултат на овој потенцијален ризик од контаминација на бунарското поле

„Орушица-Кишоица”, Опцијата 1 не се смета како одржлива опција од аспект на заштита на животната средина и се отфрла за понатамошно разгледување.

• Локациските опции 2 и 3 се во согласност со ограничувањата за близина што ги наметнува бунарското поле „Орушица-Кишоица" и во сите други аспекти се идентични од аспект на заштитата на животната средина; Опцијата 3 лежи приближно на 800 m надолу по течението од локациската опција 2, на јужниот брег на Прилепска река. Од финансиска гледна точка, опцијата 2 е поповолна од опцијата 3, поради помалата должина на инфраструктурата (околу 800 m помалку од опцијата 3) што е потребна за опслужување на локацијата, вклучувајќи фекална канализација, пристапен пат, инсталација за електрична енергија, вода и телефон.

Краток преглед на основните предности и недостатоци на трите алтернативни локации е даден во табелата 2.2 подолу.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 2.2 – Споредбена матрица за разгледуваните опции за локација
Карактеристики на локацијата	Опција за локација 1	Опција за локација 2	Опција за локација 3
Постојни колектори во опсег од 1000 m од локацијата	√	√	X
Постојни колектори во опсег од 2000 m од локацијата	√	√	√
Близина на соодветен водотек	√	√	√
Насока на ветерот	√	√	√
Без населба во опсег од 500 m од локацијата	X	√	√
Без населба во опсег од 1000 m од локацијата	X	X	√
Близина на важни водни ресурси	√	X	X
Компатибилност со Урбанистичкиот мастер план од 2001 година	X	X	X
Близина на добар пристап	X	X	X
Непланирано проширување на населба	X	√	√

Од причините наведени погоре, Опцијата за локација 2, со површина на земјиште од 66,880 m2 се препорачува како локација за идната пречистителна станица за отпадни води за Прилеп.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

3.3 Третман на милта

3.3.1 Барања за третман на милта

Во Република Македонија не постои дефинирана национална стратегија за третман на милта што се произведува во пречистителните станици за отпадни води. Во трите последни изградени пречистителни станици во Македонски Брод, Ресен (Езерани) и Куманово се врши обезводнување на вишокот активна мил, со тоа што истата се складира во корита за сушење на милта пред (а) дистрибуцијата до локалните земјоделци или (б) се отстранува на депонија.

Директивата на ЕУ за третман на урбани отпадни води (91/271/EEЗ) и нејзините измени вклучува две одредби со директен ефект за отстранувањето на милта. Членот 14 на таа Директива пропишува дека:-

• „Милта што произлегува од третманот на отпадни води се искористува повторно секогаш кога е тоа соодветно“

и

• „Патеките на отстранување ги сведуваат на минимум негативните ефекти врз животната средина“.

• Овие два прерогатива ја обезбедуваат рамката за заштита на животната средина на којашто мора да се заснова секоја стратегија за отстранување на мил.

• Останатата релевантна документација и законска регулатива

(постојни и во нацрт верзија) опфаќа:

1.1.1.1 Работна нацрт верзија на ЕУ за управување со мил, април

2000 година.

1.1.1.1 Директива на ЕУ 79/923/ЕЕЗ – за квалитетот на водите со риби и черупкари;

1.1.1.1 Директива на ЕУ 76/60/ЕЕЗ – за квалитетот на водите за капење;

1.1.1.1 Директива на ЕУ 91/276/ЕЕЗ – за заштита на водата од загадувањето што го предизвикуваат нутриенти од земјоделството;

1.1.1.1 Директива на ЕК 86/278/ЕЕЗ за заштита на животната средина, а особено на почвата кога милта се користи во земјоделството;

1.1.1.1 Директива на ЕК 85/337/ЕЕЗ за оценка на ефектите од одредени јавни и приватни проекти врз животната средина.

• За да се постигне согласност со барањето на Директивата на ЕК за урбани отпадни води за повторно искористување на милта секогаш кога е тоа соодветно, постојат два аспекта, што треба да се земат предвид.

• Прво, постојат различни испусти за отстранување на милта, коишто се во согласност или не се во согласност со барањето за повторно искористување;

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Второ, процесите што се достапни за третман на милта од отпадни води можат, исто така, да го задоволат барањето за повторно искористување, конкретно преку искористување за производство на енергија;

Со цел Република Македонија да постигне согласност со Директивите на ЕУ до 2018 година, неопходно е да се упати на политичките документи воведени од денешните земји-членки на ЕУ, како што се Обединетото Кралство и Ирска, коишто пропишуваат барања за мил од класа A (дефинирана подолу), од пречистителните станици за отпадни води и даваат насоки за опциите на отстранување што постојат. Овие насоки се дадени подолу и се засноваат на пристапот на регионален центар за третман на мил:

• Регионалните капацитети за третман на мил се лоцирани во секоја рурална и/или урбана област. Се предлага постројката за прифаќање на милта да вклучува решетка за сеење на целокупната влезна мил (до 5 mm);

• Секој регионален центар за третман на мил би бил димензиониран за преработка на милта од пречистителната станица за отпадни води во којашто е лоциран, покрај милта од другите извори во рамките на своето оперативно подрачје. Транспортните патеки се ограничени на околу 40 km. Се смета дека предлозите ќе доведат до економичен третман на милта, бидејќи постројката за третман на мил би била прилично голема во однос на својот капацитет, со што би се намалиле трошоците на работењето;

• Опциите за отстранување што може да се земат предвид во контекстот на Република Македонија во врска со мил од ПСОВ на општинско ниво вклучуваат:

1.1.1.1 Примена на земјиште за земјоделски цели;

1.1.1.1 Шумарство;

1.1.1.1 Ревитализација на земјиште;

1.1.1.1 Инсинерација, и

1.1.1.1 Депонирање – заедничко отстранување со цврст отпад.

Горната листа е подредена според препорачливоста, при што најмалку препорачливо е депонирањето, односно отстранувањето заедно со комуналниот цврст отпад и инсинерацијата. Во многу земји на ЕУ имаше голем отпор кај јавноста кон отстранување на милта од отпадна вода со инсинерација. Исто така, се увиде дека е потребна голема промотивна кампања за да се оствари примената во земјоделството. Но, се смета дека ваквата примена е најпрепорачлива во Република Македонија, со тоа што вклучува значително повторно искористување на милта. Намената во шумарството се смета за слично препорачлива. Санацијата има ограничена применливост, со тоа што е во голема мерка „опортунистичка“, е ревитализацијата на земјиштето се смета за корисна патека на отстранување, но е ограничена на регионите каде што се бара ревитализација на земјиште.

3.4 Алтернативи – третман на мил

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Со оглед на тоа што нема постојни или планирани центри за третман на милта во областа на Прилеп, се препорачува третманот на милта за пречистителната станица за отпадни води од Прилеп да се спроведува во рамките на избраната локација за новата ПСОВ и да се вгради во проектот на постројката за преработка за ПСОВ.

Капацитетот за третман на мил ќе се набави како дел од договорот за ПСОВ според жолтатата книга за проектирање и изградба на FIDIC.

За инсталацијата за третман на милта, се применуваат следниве барања, во поглед на нивоата на патогени во произведената од мил (според Прописот на ЕПА, САД 40 CFR Дел 503 – Мил класа A):

1.1.1.1 Фекални колиформи од < 1,000 најверојатен број (MPN)/ g

вкупно суви цврсти материи.

1.1.1.1 или

1.1.1.1 Салмонела сп од < 3 MPN / 4g вкупно суви цврсти материи На следнава табела 2.3 се посочени можните процеси за третман за биолошките цврсти материи со кои би достигнала мил од класа А.

Табела 2.3 – Препорачани процеси за третман на мил
Пxxxxx	Xxxx
Мезофилна анаеробна дигестија со пред или пост- пастеризација	• Среден период на задржување од најмалку 12 дена, примарна дигестија во температурен опсег од 35º +/- 3ºC или најмалку 20 дена примарна дигестија при температурен опсег од 25ºC +/- 3ºC. • Фазата на пастеризација мора да постигне период на задржување од најмалку 1 час на температура од ≥ 70°C или 2 часа на температура од ≥ 55°C.
Термофилна анаеробна дигестија	• Среден период на задржување од најмалку 48-72 часа при температурен опсег од 50 - 55°C. Мора да се вклучи период на задржување од најмалку 1 час на температура поголема од 70°C, по што следи минимален период на задржување од најмалку 2 часа на температура од ≥ 55°C или најмалку 4 часа на температура од ≥ 50°C.
Термофилна аеробна дигестија	• Среден период на задржување од најмалку 7 дена. Сета мил се подложува на температура од ≥ 55°C најмалку 4 часа. Мора да се постигне намалување на испарливите цврсти материи од ≥ 38%.
Компостирање Сушари Статичен стог	• Се чува на 55°C најмалку 15 дена, а во текот на тој период мора да се одржува температура од ≥ 55°C во текот на 5 вртења на сушарата.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

или во сад	• Температура од ≥ 55°C мора да се постигне и да се одржува рамномерно најмалку 3 дена.
Алкална стабилизација	• Додавање на вар за подигање на pH до над 12,0 со придружен пораст во температурата до 70°C за 30 минути.
	• Додавање на вар за подигање на pH до над 12 и за одржување на pH над 12 во период од 72 часа и постигнување на температура од ≥ 52° во период од најмалку 12 часа. На крајот на периодот од 72 часа, се суши со воздух до сува содржина на цврста материја од ≥ 50%.
Термално сушење	• Сушење со директен или индиректен контакт со жешки гасови. Содржината на влага на исушените био- цврсти материи да биде ≤ 10%. Температура на био- цврсти материи од > 80°C или температура на влажната цевка на гасот во контакт со био-цврсти материи кога био- цврстите материи ја напуштаат сушарата > 80°C.

3.5 Препорачан систем

3.5.1 Пречистителна станица за отпадни води и инсталација за третман на мил

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Се предлага ПСОВ за 95,000 е.ж. за опслужување на градот Прилеп и неговата околина, за изградба на една од новите локации за нова ПСОВ што се разгледуваат за избор, југозападно од градот. Капацитетот за третман на милта ќе се изгради на истата локација и ќе се состои од следниве фази:

1.1.1.1 Згуснување;

1.1.1.1 Обезводнување;

1.1.1.1 Алкална стабилизација или автотермална термофилна аеробна дигестија (ATAD). Термалното сушење се смета за далечна можност.

Милта што ќе се произведува ќе се обезводнува, веројатно, до 18-20% суви цврсти материи. Исто така, се смета за веројатно дека милта од други пречистителни станици од регионот на Прилеп, што би се изградиле во иднина, ќе се транспортира до Центарот за третман на мил во Прилеп во кругот на ПСОВ за понатамошен третман.

3.5.2 Отстранување на третираниот ефлуент

Начините што се користат за отстранување на милта, коишто се во согласност со барањето за повторно искористување, вклучуваат:-

• Земјоделство;

• Шумарство;

• Санација на земјиште;

• Хортикултура;

• Јавни паркиралишта и терени за голф;

• Примена на земјиште;

• Гориво;

• Обнова на исечени мочурливи површини.

3.5.3 Квалитет на вода

Како што беше наведено погоре, изградбата на новата СПОВ за население од 95,000 е.ж. за градот Прилеп, димензионирана да ги задоволи потребите на населението на Прилеп до 2033 година и понатаму (со модуларно проширување) значително ќе го подобри квалитетот на реципиентните води на Прилепска река, Блато и Црна Река.

Стандарди за квалитет на вода

• ПСОВ мора да биде во согласност со Директивата за третман на урбани отпадни води. Ова ќе резултира со подобрување и заштита а квалитетот на водите во реките Прилепска, Блато и Црна;

Стандардите за квалитет на водата избрани за примена во станицата во Прилеп ПСОВ се изведени од:

• Директива на ЕУ 76/160/ЕЕЗ за квалитет на водите наменети за капење и прописите за постигнување на квалитетот на водата за капење.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Директива на ЕУ 91/271 ЕЕЗ и 98/15/ЕЕЗ за измена, што се однесува на третман на урбани отпадни води и прописите за третман на урбани отпадни води.

• Директива на ЕУ за слатководни риби (78/659/ЕЕЗ)

• Прописи на Европските заедници (Квалитет на водите со лосос)

• Закон за води на Република Македонија (Службен весник на Република Македонија бр. 4/98, 19/00 и 42/05)

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

4. ПРЕДЛОЖЕНА ПРЕЧИСТИТЕЛНА СТАНИЦА ЗА ОТПАДНИ ВОДИ ЗА ПРИЛЕП И ОКОЛИНАТА

4.1 Вовед

Како што беше кажано претходно, предлогот опфаќа реконструкција и проширување на фекалниот и атмосферскиот канализациски колекторски систем и изградба на нова пречистителна станица за отпадни води и инсталација за третман на мил за градот Прилеп.

4.2 Набавка

Во согласност со проектните задачи, договорот за пречистителната станица за отпадни води ќе се реализира според „жолтата книга“ на FIDIC или сличен вид на договор за проектирање и изградба. Според овие услови на договорот, идејниот проект, деталниот проект и изградбата на ПСОВ се одговорност на изведувачот и се изведуваат според строгите гаранции за квалитет на третираниот ефлуент, во однос на коишто се применуваат казни за неостварување. На овој начин се издигнува на максимално ниво иницијативата и претприемништвото на изведувачот во изборот на најсоодветна технологија за преработка со цел да се исполнат барањата за третираниот ефлуент и условите на локацијата.

Барањата, спецификациите и документацијата на работодавачите за договорот за извршување на работите треба да ги вклучуваат и барањата за ефикасност на работењето на ПСОВ. Овие барања ќе опфатат одреден опсег на прашања, вклучувајќи ги, но не ограничувајќи се на следниве:

• Барања за процесот на третман на отпадната вода;

• Емисии во воздухот, вклучувајќи непријатна миризба и бучава;

• Барања за максимална зафатена површина и восочина на резервоарите и на објектите;

• Надворешен материјал за објектите;

• Уредување на предел;

• Други прашања за заштита на животната средина.

4.3 Алтернативи за процесот на третман на отпадна вода

4.3.1 Вовед

Процесите за пречистителна станица за отпадни води за ПСОВ за Прилеп ПСОВ ќе треба да ги пречистуваат влезните отпадни води до следниве стандарди:

• БПК 25 mg/l

• ХПК 125 mg/l

• Суспендирани цврсти материи 35 mg/l

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Горните параметри ќе се утврдат како Барања за ефикасност на работењето, во договорот за проектирање и изградба. Нивоата за усогласување ќе бидат во согласност со барањата на Директивата на ЕУ за третман на урбани отпадни води.

Широкиот опсег на процеси за третман на отпадни води ќе треба да резултира со исполнување на барањата за процесот утврдени погоре. Истите ќе вклучуваат, но не мора да се ограничат на:

• Конвенционална активна мил;

• Продолжена аерација;

• Биолошка филтрација;

• Базени за стабилизација на отпад;

• Редоследно поставени блокови на реактори.

Процесите за третман на отпадните води што ќе ги предлагаат учесниците на тендерот за изведување мора да бидат во целосна согласност со барањата за ефикасност на работата наведени во документацијата за договорот.

Цртежот број WWW-PR-009 опишува можна алтернатива за третман на отпадна вода. Оваа алтернатива, треба да биде дадена во максимална големина на основата, што ќе се бара. Ваквата поставеност може да се измени за да се усогласи со инсталацијата за третман што ја предлага Изведувачот. Другите алтернативи, веројатно, ќе резултираат со помал

„отпечаток“ (основа).

4.3.2 Влијание при сценарио „без никакви мерки“ и влијание при „сценарио на изградба до 2013 година“

Сценариото „без никакви мерки“ и сценариото „изградба до 2013 година“ за овој предлог би резултирале во продолжување со испуштањето на сирова, нетретирана отпадна вода во Прилепска река, што би влијаело негативно за идниот потенцијален развој на домувањето/вработувањето, а постојниот здравствен ризик што го наметнува Прилепска река би останал и понатаму.

Продолженото испуштање на непречистена отпадна вода ќе продолжи да ги загадува реките Прилепска и Боротинска и ќе има негативно влијание на квалитетот на водите, на квалитетот на животот на граѓаните и на водните екосистеми во Црна река (сливно подрачје на реката Вардар) преку Пелагониската низина, како и Тиквешкото езеро.

4.4 Алтернативи за процес на третман на отпадни води и мил

4.4.1 Вовед

Алтернативен проект или идеен проект за третман на отпадни води или на мил ќе се смета за соодветен единствено ако:

• Неговите влијанија се еднакви со влијанијата опишани во Студијата за оцена на влијанија врз животната средина и/или

• Неговите позитивни влијанија се од поголемо значење од оние опишани во Изјавата за влијанија врз животната средина и/или

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Неговите негативни влијанија се од помало значење од оние опишани во оваа Студија за оцена на влијанија врз животната средина.

Локацијата изнесува околу 6,8 ha во површина (вклучувајќи го уредувањето на пределот). Изградбата и работењето на постројката треба да се реализираат во овие граници.

Документацијата ќе ги утврди барањата за процесот или стандардите што ќе мора да ги постигне капацитетот, но нема да го наведе видот на процесите на третман што ќе се бараат за исполнување на овие стандарди.

Изведувачите ќе бидат должни да го предложат процесот за третман на отпадни води, кој според нив е најсоодветен за во конкретните услови. Тие, исто така, ќе бидат должни да достават предлози во врска со барањата за заштита на животната средина и другите барања, како што се здравјето и безбедноста. Од изведувачот ќе се бара да обезбеди гаранции за процесот за сите овие барања. Договорот, исто така, треба да обезбеди дека мониторингот за Периодот за известување за дефекти на пречистителната станица е во согласност со барањата за процесот.

4.4.2 Уредување на пределот

Предлогот вклучува одредби за уредување на пределот, со цел да се постигне следново:

• Граничната вегетација ќе се одржува за да се зголеми одржливоста и истата ќе се заменува во фази со цел да се обезбеди постигнување на долгорочна заштита;

• Трасата на предложениот пристапен пат до новата ПСОВ да биде, колку што е можно поблиску до постојниот земјоделски пристапен пат (улица Савска);

• Да се обезбедат површини каде што ископаниот материјал од земјата ќе може трајно да се складира на самата локација;

• Избрани заштитни насади на границата на локацијата.

• Целосниот план за уредување на пределот да биде според наводите во оваа Студија за оцена на влијанијата врз животната средина.

4.4.3 Надворешни завршни работи на објектот, завршни работи на резервоарот, итн.

Ќе се бара предложените објекти да бидат обложени во сиво, во согласност со препораките за ублажување на можните визуелни влијанија. Постројката за третман на милта, претставена на цртежот WWW-PR-009, е прикажана на 8 m над постојното ниво на површината и во сите варијанти мора да биде дадена во максималната големина што ќе се бара.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Различните резервоари за процесот на пречистување на отпадните води ќе се издигаат над површината, во необложен армиран бетон. Кога тоа се бара за целите на здравјето, безбедноста и работата, резервоарите ќе бидат опремени со заштитни огради, со висина од 1,2 m, со централни хоризонтални пруги и со плочи за придушување на удар (кога е тоа соодветно), сите во согласност со релевантните технички и безбедносни прописи.

4.5 Мерки за контрола на непријатната миризба

Ќе се бара мерките за контрола на непријатната миризба да ги применат изведувачите коишто ќе ја проектираат и ќе ја градат пречистителната станица за отпадни води.

Барањата за ефикасност на работењето во однос на мерките за контрола на непријатната миризба ќе значат барање за постројката, при рутинско работење, да не резултира во забележлива непријатна миризба во границите на постројката.

Прелиминарната оценка на непријатната миризба, што ја спроведе PM international, се заснова на состојба на Конвенционална активна мил. Успешниот изведувач на работите на ПСОВ ќе биде должен да спроведе дополнително моделирање за непријатна миризба со цел да се предвидат остатоците на непријатна миризба од проектот на станицата што го предложил истиот. Ова моделирање за непријатна миризба ќе биде внимателно разгледано од претставникот на клиентот, пред да биде прифатено. Понатаму, од изведувачот ќе се бара да обезбеди гаранции за процесот, со кои ќе се гарантира дека предложениот проект ќе резултира со остварување на барањата за ефикасност во работата утврдени во однос на непријатната миризба. Како што е опишано во продолжение, работењето на постројката ќе треба да биде под сеопфатен мониторинг, а гаранциите за процесот што ги обезбедил Изведувачот ќе се реализираат во случај на неизвршување на обврските.

Дополнителните барања во документацијата на договорот, кога е тоа соодветно, ќе вклучуваат:

• Работи на влезот: Ќе се бара влезната комора и уредот за сепарација на протекот да бидат покриени со капак со добро затворање, а целиот воздух од под капаците да се одведува преку опремата за прочистување на воздух пред да се испушти во атмосферата. Сите проточни канали за селекција и отстранување на покрупните отпадоци ќе да бидат покриени со капак со добро затворање и да се одведат преку опремата за прочистување на воздух пред да се испуштат во атмосферата.

• Резервоари за мил: Сите резервоари, кога се вклучени за згустување, мешање и складирање на милта мора да бидат опремени со капаци што не пропуштаат воздух. Ќе се бара воздухот под овие капаци да се одведува до системите за прочистување во врска со непријатната миризба, пред да се испуштат во атмосферата.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Центрат/Филтрат: Центратот и филтратот од згуснувањето, обезводнувањето и мешањето на милта ќе мора да се спроведуваат/ пумпаат во затворени системи, да се враќаат назад и да се под вода во аерациониот реактор. Изведувачот ќе биде должен да демонстрира дека оваа одредба ќе ги ограничи, на еколошки прифатлив начин, емисиите на непријатна миризба од овој извор.

• Објект за третман на милта: Се бара системот за постапување со воздухот во објектот за третман на милта да постигнува најмалку 8 промени на воздухот на час во оперативните простори. Исто така се бара целокупниот воздух што се изведува од овие оперативни простори да се одведува преку системот за прочистување во однос на непријатната миризба, пред да се испушти во атмосферата.

• Чистење во врска со непријатна миризба: Изведувачот ќе биде должен да обезбеди сеопфатни системи за одведување и за чистење во однос на непријатната миризба, од затворените простори опишани погоре. Прочистувањето во врска со непријатната миризба ќе мора да обезбеди соодветно, но најмалку до 98% отстранување на соединенијата што предизвикуваат непријатна миризба, вклучувајќи ги најмалку следниве:-

• Водород сулфид (H2S);

• Скатоли;

• Кетони;

• Aмини;

• Индоли;

• Меркаптони.

Соодветните системи за заштита од непријатна миризба мора да вклучуваат најмалку:

• Термални оксидатори;

• Системи за прочистување со јаглерод или активен јаглерод;

• Паралелни и наизменични системи за хемиско прочистување.

Системите за заштита од непријатна миризба ќе мора, во услови на нормално, рутинско работење, да постигнуваат согласност со сите стандарди за емисија на непријатна миризба за пречистителната станица за отпадни води.

4.6 Мерки за контрола на бучавата

Во барањата за ефикасност на работата ќе се вклучат и ограничувања за бучавата, во однос на периодот на изградба на станицата и потоа во текот на нормалното, редовно работење на станицата. Во Договорот ќе се утврди изборот на небучна опрема или акустичното оградување, како стандардни мерки за намалување на бучавата.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Се препорачуваат мерки за ублажување за да се обезбеди кумулативното ниво на бучава од сите постројки како извори на бучава да се ограничи на помалку од 45 dB (A) на границата на локацијата.

Онаму каде што е тоа потребно, ќе се вгради изолација од вибрации, особено во однос на аерационите фенови и компресорите за активирање на пневматскиот вентил. Постои потенцијал за надминување на овие критериуми во северниот краен дел на локацијата. Опремата на источниот крај и на локацијата треба да има ограничување за емисијата на бучава до под 55 dB (A) на 10 m, мерено во насока на најблиските куќи.

Овие спецификации за проектирање треба да се вклучат во документите на договорот за новата пречистителна станица за отпадни води.

4.6.1 Влијание при сценарио „без никакви мерки“ и влијание при „сценарио на изградба до 2013 година“

Сценариото „без никакви мерки“ и сценариото „изградба до 2013 година“ за овој предлог се идентични и би резултирале во продолжување или пролонгирање на испуштањето на сирова, нетретирана отпадна вода од градот Прилеп во Прилепска река. Идниот потенцијален развој на домувањето/вработувањето би бил попречен. Продолженото испуштање на непречистена урбана отпадна вода ќе продолжи да ги загадува реките Прилепска и Боротинска и ќе има негативно влијание на здравјето на локалното население, на квалитетот на водите, на квалитетот на животот на граѓаните и на водните екосистеми во реципиентните води. Ова се однесува не само на Прилепска река, туку и на водотеците лоцирани подолу по течението, Црна река (сливно подрачје на реката Вардар), како и Тиквешкото езеро.

4.7 Работа и одржување на пречистителната станица за отпадни води

4.7.1 Гаранции за процесот

Договорите за финалниот проект и за изградба, според „жолтата книга“ на FIDIC или еквивалентнни видови, ќе ги утврдат стандардите што ќе се бараат за крајниот квалитет на ефлуентот и на милта, во текот на изградбата, техничкиот прием и редовното работење. Елементот на работење и одржување ќе вклучи барање за опсежен мониторинг со цел да се потврди дека пречистителната станица за отпадни води ќе ги постигне бараните стандарди. Од Изведувачот ќе се бара да обезбеди гаранции за процесот. Ќе се наметнат финансиски казни во случај на непостигнување на бараниот стандард. Договорот за проектирање и изградба, (според

„жолтата книга“ на FIDIC или еквивалентен вид) задолжително ќе го утврди и просторот за локацијата, општиот изглед и деталите за уредувањето на просторот.

4.7.2 Мониторинг

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Барањата за мониторинг на постројката ќе се утврдат според одредбите од Xxxxx ID на Директивата на ЕУ за третман на урбани отпадни води. Задолжително ќе се собираат примероци пропорционално на протекот или временски засновани за период од 24 часа, на истото, прецизно дефинирано место на испустот. Задолжително ќе се применува добрата лабораториска практика за сведување на минимум на деградацијата на примероците меѓу собирањето и анализата.

Екстремни вредности за квалитетот на финалниот ефлуент нема да се земаат предвид, Доколку се тие резултат на невообичаени околности како што се механички дефекти, недостаток на електрична енергија или екстремни временски услови.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

5. НАСЕЛЕНИЕ

5.1 Вовед

5.1.1 Општо

Луѓето, јасно, го сочинуваат најзначајниот елемент на „животната средина“ и секаков потенцијал за влијание врз состојбата на луѓето од предлог за развој мора да се разгледа детално. Основната загриженост во овој контекст е поврзана со фактот што луѓето не се подложуваат на позначајно, неприфатливо влошување од каков било вид, или на кои било аспекти на

„квалитетот на живеење“ како последица од изградбата или работењето на предложениот објект. Компонентите на „квалитетот на животот“ релевантни за овој дел на Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина вклучуваат аспекти на заедницата и социо-економски аспекти, со релевантност за профилот и трендовите на населението.

5.2 Изложена животна средина

Локацијата за предложената изградба на пречистителната станица за отпадни води се наоѓа на 3,5 кm југозападно од градскиот центар на Прилеп во Општината Прилеп. Предложените активности за третман ќе го опслужуваат градот Прилеп и неговата околина. Прилеп, како административен центар на Општината Прилеп, служи како комерцијален/индустриски центар во земјата.

Анализата на статистиката за населението за Прилеп за изминативе 25 години покажува дека градот доживувал пораст од 4,5% на населението во период од 13 години, од 1981 до 1994 година (податоци од Пописот, Државен завод за статистика). Ова претставува остар пад во стапката на прираст во споредба со претходните пописи во 1961, 1971 и 1981 година, кога стапката на прираст беше околу 20 %. Стапката на прираст (податоци од Пописот, Државен завод за статистика) меѓу 1994 и 2002 година е околу 2%, што јасно ја открива релативно статичната природа на прирастот на населението во Прилеп од 1994 година.

Најголем процентуален прираст на населението забележан во последниве години во Општината се појавува во областите што ги опкружуваат урбаните јазли на Прилеп. Значително опаѓање во бројот на населението се забележува во руралните области на Општина Прилеп, на пример месната заедница на селото Витолиште страда од намалување на населението од 49 % во периодот од 1994 до 2002 година.

Табела 4.1 – Население во Градот Прилеп (според податоци од Пописот, Државен завод за статистика)
Година	1948	1953	1961	1971	1981	1994	2002
Население во Прилеп	36171	42048	48924	57837	68820	71899	73351

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 4.2 – Стапки на прираст на население (податоци од Пописот, Државен завод за статистика)
Стапка на прираст (%) 1948-1953	Стапка на прираст. (%) 1953-1961	Стапка на прираст (%) 1961-1971	Стапка на прираст (%) 1971-1981	Стапка на прираст (%) 1981-1994	Стапка на прираст (%) 1994-2002
3.25	• 2.0	• 1.82	• 1.90	• 0.34	• 0.25

Може да се заклучи дека населението во Прилеп останало особено статично во изминативе 25 години, со маргинален прираст на населението.

5.2.1 Големина на домаќинство

Според пописот, трендовите на населението укажуваат дека просечната големина на домаќинствата во Република Македонија бележи постапно опаѓање во текот на времето. Меѓу 1981 и 1994 година, просечната големина на домаќинствата на национално ниво опаднала од 3,85 на 3,58. Според достапните податоци, просечната големина на домаќинствата на национално ниво е во постојано опаѓање од 1921 година и се очекува ваквото опаѓање да продолжи и во иднина.

Пописот на населението од 2002 година забележа 24,398 домаќинства во Општината Прилеп, во кои живее население од 73,391. Ова е еднакво на просечна големина на домаќинство од 3,16 лица, што е благо под националниот просек од 3,58 лица на домаќинство.

5.2.2 Профил според старост

Во анализата на профилите на староста на населението на изложената животна средина се испитуваат два основни фактора: издржувано население, т.е. оние лица од групите на возраст од 0-14 и 65+ и процентот на население во работоспособната возрасна група, т.е. во групите од 15- 64години.

5.2.3 Возрасни групи на издржувани лица

Во 2002 година, процентот на населението во Општина Прилеп во возрасната група од 0-14 години изнесувал 18,2%, додека државниот процент бил 21,1%. Групата од 65+ открива бројка од 14,1% за Општина Прилеп, а 12,1% на државно ниво.

Табела 4.3: Старосни групи во Општина Прилеп наспроти државен просек
Област	Старосни групи како %

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

	0-14	15-64	65+
Општина Прилеп	• 18,2	• 67,7	• 14,1
Државен просек	• 21,1	• 66,8	• 12,1

Општо земено, возрасните групи во Општина Прилеп се во согласност со државниот просек, како што е прикажано преку благата варијација во горните бројки.

5.2.4 Работоспособни старосни групи

На табелата 4.4 подолу е прикажана споредба на нивото на вработеност (извор: Стратешки план за развој, Прилеп, 2006 година) во однос на релевантниот индустриски сектор.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 4.4: Процентуална вработеност во Општина Прилеп по индустрија
Сектор	% вработено население во Прилеп (1996 година)
Трговија	• 20
Прехранбена индустрија	• 13
Текстилна индустрија	• 12
Тутунска индустрија	• 11
Земјоделство	• 11
Градежништво	• 10
Мермерна индустрија	• 9
Занаетчиство	• 9
Туризам	• 3
Метална и хемиска индустрија	• 2

Сите бројки погоре, во помала или во поголема мерка, ги одразуваат државните просечни бројки, освен за земјоделството, тутунската индустрија и металната и хемиската индустрија. Бројките за земјоделството и за тутунската индустрија за Прилеп се повисоки од државниот просек за оваа категорија. Ова укажува дека многу луѓе во градот Прилеп биле зависни од земјоделството или од тутунската индустрија како извор на приход во 1996 година. Бројката за металната и хемиската индустрија од 2 % е прилично пониска од државниот просек, што укажува дека градот е повеќе ориентиран кон земјоделството, производството на тутун и храна.

5.2.5 Резиме

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Прилеп бележи неконтинуиран пораст на населението во последниве 25 години, што е одраз на општите услови во изминатиов период на државно ниво. Од информациите дадени погоре јасно се гледа дека структурата на населението во регионот останала, во голема мерка, слична со националниот просек.

Населението на работоспособна возраст е типично за област каде што постои доволна комерцијална/индустриска структура за да ги задржи луѓето од таа возраст во областа. Руралните области често имаат многу помал процент на работоспособно население, кое го напушта подрачјето за работа во поголем град.

5.3 Предлог

5.3.1 Карактеристики на предлогот

Предлогот се однесува за изградба на пречистителна станица за отпадни води за a 95,000 е.ж. за локациската опција 2, на околу 3,5 km југозападно од центарот на Прилеп. Површината на локацијата е 6,82 хектари.

5.3.2 Потенцијално влијание од предлогот

Стапката на годишен пораст на населението забележана во градот Прилеп во последниве години се предвидува да се задржи во истите рамки, во среднорочниот и долгорочниот период. Беше усвоена оптимистичка стапка на годишен пораст од 0,3%, за проектирање на период од 25 години за проектирањето на пречистителната станица за отпадни води. Изведувањето на градежните работи за пречистителната станица за отпадни води нема да има позначајни негативни влијанија врз населението или врз демографијата на жителите на ова подрачје.

Влијанијата, ако воопшто постојат, врз населението, како резултат од изградбата на ПСОВ за 95,000 е.ж. ќе бидат позитивно. Новата пречистителна станица ќе обезбеди за населението од околината соодветен систем за отстранување на отпадните води и ќе ја поттикне идната изградба на станбени/индустриски и комерцијални објекти во областа.

Одржувањето на соодветен баланс на можностите за домување и вработување ќе помогне во одржувањето на балансот во структурата на населението во областа.

5.3.3 Влијание во случај „без никакви мерки“

За овој предлог, влијанието во случај „без преземање мерки“ би довело до продолжено испуштање на сирова отпадна вода од градот во Прилепска река, без никаков третман, а потенцијалот за идниот развој во домувањето/вработувањето би бил попречен поради недостаток на доволно комунално-санитарни услови.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Од критично значење е прашањето на здравствената заштита: сегашното испуштање на непречистени отпадни води во Прилепска река го изложува локалното население на голема можност за појава на епидемија и пролиферација на заболувања предизвикани од водата, како што се хепатитис и гастроентеритис. Ова е официјално мислење издадено на 13 јули 2007 година од Управата за хидрометеоролошки работи (моментно надлежен орган во состав на Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство), одговорен за мониторинг на квалитетот на водите.

Исто така се смета дека природното живеалиште и водниот екосистем е уништен. Продолженото испуштање на непречистена урбана отпадна вода во Прилепска река ја загадува и Боротинска река, а влијае негативно и на квалитетот на Црна река (сливот на реката Вардар) преку Пелагониската низина, како и Тиквешкото езеро.

5.3.4 Мерки за санација или намалување на последиците

Не се предлагаат мерки за санација или за намалување на влијанијата, бидејќи објектот ќе биде целосно позитивен во смисла на вработување.

5.3.5 Предвидено влијание на предлогот

Реалното влијание ќе биде еднакво како и потенцијалното влијание.

5.3.6 Мониторинг

Нема да биде потребен мониторинг на населението по изградбата, со овој развој.

5.4 Вработување

5.4.1 Изложена животна средина

Од податоците од последниот Попис што беа достапни во времето на пишувањето (Пописот од 2002 година), бројот на вработените лица во Општина Прилеп беше 17,663. Во Прилеп невработеноста е многу висока, со 16,945 лица регистрирани како невработени. Во градот Прилеп и околината, бројот на вработени лица бил 17,336 со 16,032 лица регистрирани како невработени.

Прилеп е пазарен град, со богато наследство што датира уште од Византиско време. Тој е динамичен административен и комерцијален центар, со скромен индустриски капацитет, што се состои во основа од воспоставени производни претпријатија во тутунската, мермерната индустрија и индустријата за производство на храна/пијалаци. Прилеп, исто така, е солидно обезбеден со училишта, комерцијален простор и малопродажни субјекти. Од земјоделски аспект, Општина Прилеп има квалитетни аграрни површини и земјиште за одгледување на стока. Како резултат на тоа, земјоделството игра важна улога во економијата на Општината.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Во контекст на својата положба на центар на Општината Прилеп, Прилеп обезбедува повисоко ниво на услуги од она што се бара за задоволување на потребите на своите граѓани. Затоа, тој има улога на главен услужен центар и центар за вработување, за поширокиот регион на централна Македонија.

Близината на градот Битола (45 кm) значи дека голем број жители на Прилеп се вработени во Битола или во соседните градови во централниот дел на Република Македонија.

5.4.2 Потенцијални влијанија од објектот

Потенцијалните влијанија што се поврзуваат со предложениот објект во смисла на директни вработувања во најголем дел се однесуваат на фазата на изградба на објектот, кога градењето на предложената ПСОВ ќе генерира директно и индиректно вработување во проценетиот период од 20 месеци на изградба.

Ќе бидат вработени до 12 лица како директен резултат од изградбата на завршената ПСОВ: оваа бројка ќе вклучи квалификувани технички функции, хемичари и технолошки инженери, персонал за електрично и механичко одржување. Исто така, ќе се применува модел на смени, со цел да се овозможи 24 часовно работење на ПСОВ.

Кога ќе биде пуштена во употреба, ПСОВ ќе овозможи отворање на работни места во широката област. Во областа би можеле да бидат привлечени поголеми индустрии како резултат на можноста да имаат пристап до капацитет за третман на отпадната вода во подрачјето. Идните индустриски и комерцијални оптоварувања се земени предвид за проектирање на предложената ПСОВ.

5.4.3 Влијание во случај „без никакви мерки“

За овој предлог, влијанието во случај „без никакви мерки“ би било што во текот на фазата на изградба на објектот не би се генерирале можности за вработување.

5.4.4 Мерки за санација или намалување на последиците

Не се предлагаат мерки за санација или за намалување на влијанијата, бидејќи објектот ќе биде целосно позитивен во смисла на вработување.

5.4.5 Предвидено влијание на предлогот

Реалното влијание ќе биде еднакво како и потенцијалното влијание. Предложените капацитети ќе генерираат редовни и привремени вработувања во фазата на изградба и ќе имаат потенцијал да помогнат за генерирање на цел опсег на редовни и привремени вработувања кога ќе бидат пуштени во работа.

5.4.6 Мониторинг

Нема да биде потребен мониторинг на вработувањето со овој тек на развојот, по изградбата.

5.5 Знаменитости

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

5.5.1 Постојна средина

Прилеп е лоциран во централниот дел на Република Македонија, на главниот пат Кавадарци - Битола (M5), на 125 km од Скопје и 40 km од Битола. Прилепска река тече низ центарот на градот Прилеп и го оформува главниот површински колектор на вода.

Градот Прилеп нуди широк опсег на можности за туризам, спорт и рекреација. Постојат неколку области и села во близина на Прилеп од историски интерес, како што се: „Бедем“, „Безистен“, „Градиште“ и остатоците на градовите Стибериа, Алкомена, Керамија и Колобаиса, од античкиот период. Од средновековниот период, најпознати цркви и манастири се: Св. Xxxxxxxx Xxxxxx (11-14 век), Св. Xxxxx и Xxxxx (14 век), Св.Никола (12-13 век), Св.Атанас (14 век), Св. Пречиста Богородица (14-15 век), Св. Успение Богородичино (14 -17 век) и средновековниот град

„Маркови кули“. Интересни објекти во градот Прилеп се Сат Кулата (1858) и Старата чаршија. Домот на културата „Xxxxx Xxxxxxxx“ и Народниот театар „Xxxxxx Xxxxxxxxxxxx“ обезбедуваат богата програма на настани со угостителски услуги за посетителите на театарот, поклониците на музиката и уметничките ентузијасти. Меморијалниот музеј „Xxxxxx Xxxxxxxxxx-Питу“ и Тутунскиот музеј работат под управа на организацијата „Завод и музеј на Прилеп“.

Земјиштето северно од локациската опција бр. 2 за предложената ПСОВ, спроти Прилепска река, е во земјоделска употреба. На оддалеченост од

500 m североисточно од предложената локација, на северниот брег на Прилепска река, се наоѓа бунарското поле за црпење вода за пиење

„Орушица-Кишоица”. На североисток од локацијата, се наоѓа нов предложен пристапен пат за опслужување на ПСОВ, а најблиските станбени објекти се лоцирани на околу 1km источно од локацијата, веднаш до постојниот земјоделски пристапен пат. Исто така, постои еден изолиран станбен објект (изградена без градежна дозвола или довод на електрична енергија), лоцирана на 150 m западно од предложената локација. Остатокот од земјоделското земјиште во близина на локацијата за градежните работи е во земјоделска употреба. Предложената локација во моментов не е од значење за употреба за забавни цели.

5.5.2 Потенцијално влијание од предлогот

Развојот од ваков карактер на оваа локација потенцијално ќе ги има следниве привремени локални влијанија во фазата на изградба, што би влијаело на локалните знаменитости во околината на локацијата.

• Зголемен моторен сообраќај;

• Зголемена бучава, нечистотија и прашина; Потенцијалните влијанија, по целосното пуштање во работа, се:

• Зголемено ниво на третман на сите отпадни води од градот Прилеп и неговата околина што ќе резултира во подобар квалитет на водата во Прилепска река;

• Познавањето на изградениот систем ќе значи придржување кон задолжителните стандарди на ЕУ и на Македонија за третираниот

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

ефлуент, со што во иднина може да се привлечат нови корисници и туристи во ова подрачје.

5.5.3 Влијание во случај „без никакви мерки“

Доколку предложениот развој не се оствари, потенцијалните влијанија посочени погоре нема да се појават.

5.5.4 Мерки за санација или намалување на последиците

За предложениот развој беше реализирана студија за оценка на бучавата. Таа е подетално опишана во Дел 9 на овој извештај. Условите преку ноќ имаат најголеми услови за влијанија со бучава и затоа беше забележано дека нивоата на бучава преку ноќ би можеле да достигнат 40 dB (A) кај најблиските куќи. Иако оваа вредност е под пропишаното ограничување за ноќно време (Службен весник 64/93), се препорачуваат мерки за ублажување, со оглед на тивката постојна рурална околина.

Нивоата на бучава во фазата на изградба веројатно ќе бидат ниски, со примена на стандарди за бучава при градење. Во текот на фазата на изградба, влијанието од бучавата преку ден ќе биде мало и ќе трае само во ограничен период, па не се препорачуваат посебни мерки за ублажување.

5.5.5 Предвидено влијание на предлогот

Предвиденото влијание од развојот е незначително, бидејќи нема да има никакво позначајно влијание на најголем дел од знаменитостите во областа. Мали вознемирувања ќе се почувствуваат на улицата „Трајко Велкоски“, од сообраќајот во текот на градежната фаза.

Предложениот развој ќе добие знаменитости поврзани со водите во Прилеп како резултат на подобрениот квалитет на водата во Прилепска река, со што ќе се постигне усогласеност со директивите на ЕУ и идните македонски директиви за отпадни води.

Нема да има поголема загуба на знаменитости засновани на земјиште како резултат на градбата на предложената локација.

5.6 Здравје и безбедност

5.6.1 Изложена животна средина

Локацијата зафаќа 6,88 хектари земјиште коешто денес се користи за земјоделска намена. Околното земјиште, исто така, се користи за земјоделство, а најблиската станбена област е приближно на 1 km источно во насока на градот Прилеп.

5.6.2 Карактеристики на предлогот

Потенцијалните ризици за безбедноста и здравјето на лицата се утврдени во македонските прописи за безбедност, здравствена и социјална заштита на работното место (градежништво), Сл.весник бр.92.07. Влијанијата на ПСОВ врз безбедноста и здравјето се поделени на:

• Влијанија во текот на изградбата; и

• Влијанија во текот на работењето.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Во текот на изградбата

Во врска со изградбата на ПСОВ за Прилеп, следниве ризици би можеле да имаат потенцијални влијанија врз здравјето и безбедноста на луѓето:

• Ризик поврзан со подигањето и инсталацијата на објектите и опремата;

• Ризик од хемиски или биолошки супстанции, пр.: боја, растворувачи, прашина;

• Ризици од потопување, пр.: во текот на техничкиот прием на резервоарите, на пумпите и цевководите;

• Ризици поврзани со сообраќајот при изградбата, пр.: движење и работа на тешки градежни возила, лизгање на материјали од расипани камиони.

Во текот на работата

Во однос на работата на предложената ПСОВ, би можеле да се наведат следниве ризици поврзани со здравјето и безбедноста на луѓето:

• Снабдување со електрична енергија;

• Снабдување со гас;

• Опасни површини;

• Подвижни делови;

• Високи температури.

5.6.3 Мерки за санација или намалување на последиците

Здравствените и безбедносните проблеми поврзани со изградбата и со работењето на ПСОВ се разгледуваат со цел да се ублажат евентуалните негативни последици.

Изградба

Задачите на надзорниот орган на проектот, во согласност со релевантните македонски и ЕУ прописи за безбедност, здравствена и социјална заштита на работното место (градежништво) мора строго да се почитуваат. Овие задачи задолжително се извршуваат со заложба за намалување на негативните влијанија врз здравјето и безбедноста што би настанале во сите аспекти на фазата на изградба. Здравствените и безбедносните проблеми што треба да се земат предвид вклучуваат:

• Управување со градилиштето;

• Системи за координација и комуникација;

• Активен и реактивен мониторинг на безбедноста при работа;

• Обука;

• Правила и постапки на градилиштето (вклучувајќи соодветна заштитна облека, ракавици, заштита за очи/лице);

• Информации за надзорот на проектот;

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Работа и одржување;

• Известување за несреќи и опасни ситуации.

Работа

Во пречистителна станица од ваков вид и со ваква големина, постојат бројни потенцијални опасности за персоналот што управува со неа и за посетителите на локацијата. Овие опасности вклучуваат:

• Длабоки отворени резервоари;

• Машинска опрема;

• Електрична опрема;

• Опасни зони;

• Пренесување на патогени преку контакт со отпадна вода/мил;

• Складирање и користење на хемикалии.

Ќе се воведе систем на управување со цел да се обезбеди влијанијата врз здравјето и безбедноста во текот на работењето на ПСОВ да се контролираат.

Системот на управување треба да ги земе предвид:

• Рутинското сервисирање;

• Постапки за безбедно работење;

• Реакција во вонредна состојба;

• Замена на опрема;

• Програма за мониторинг.

5.6.4 Предвидено влијание на предлогот

Доколку се применуваат мерките опишани во овој дел, предложениот објект нема да има влијание врз здравјето и безбедноста на луѓето во областа.

5.6.5 Мониторинг

Соодветно и редовно одржување ќе се спроведува на целокупната машинска опрема на локацијата, со цел да се обезбеди опремата да биде во безбедна исправна состојба и да не преттставува закана за здравјето и безбедноста на работниците или на граѓаните.

6. ФЛОРА И ФАУНА

6.1 Вовед

6.1.1 Кратка историја

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

PM International Ltd. беа избрани да подготват пилот проект во Општина Прилеп за реконструкција и проширување на фекалната и атмосферската канализациска мрежа и изградба на пречистителна станица за отпадни води. Составен дел од подготвувањето на проектот е изработката на Оценка на влијанијата врз животната средина, којашто е задолжителна според Директивата на ЕУ за оценка на влијанијата врз животната средина 85/337/ЕЕЗ изменета со 97/11/ЕЕЗ и 2003/35/EЗ.

Беше спроведено еколошко истражување на земјиштето предложено за изградба на пречистителната станица за отпадни води (ПСОВ) во Прилеп. Ова истражување ја оформи Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина, изготвена во согласност со прописите за оценка на влијанијата врз животната средина (2005 година). Таа ги следи Секторските насоки за ОВЖС – Пречистителна станица за отпадни води (Министерство за животна средина и просторно планирање и PM International Ltd., 2006 год.). Овој извештај не ги опфаќа влијанијата од испуштањето од ПСОВ во реципиентните води. Влијанијата врз квалитетот на водите се разгледуваат во Дел 7.

Методологија

Локацијата за предложениот објект и околната површина беа пренесени на основата и беше спроведено истражување на живеалиштата во септември 2007 година. Описот на живеалиштата заснован на доминантните растителни видови беше извршен со употреба на „Националната студија за биолошката разновидност на Република Македонија“ и посебно истражување на локалитетот. Спроведеното истражување на растителните видови е доволно за да се опише карактерот на вегетацијата и да се процени еколошкото значење на флората. Цицачите и птиците беа оценети со употреба на комбинација на директни набљудувања и следење на знаци, траги и спуштања.

6.2 Опис на постојната околина

6.2.1 Опис на околната област Локацијата и околните живеалишта

Предложената локација се наоѓа на југозападната периферија на градот, на околу 3,5 km од центарот на Прилеп. Локацијата е на левиот брег на Прилепска река, на 450 m надолу по течението од постојниот испуст за отпадна вода.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Земјиштето околу јужниот и западниот дел на локацијата е главно со земјоделска намена. На западната страна, не постои вегетациска ограда, а на јужната страна, локалитетот е опкружен од околните ниви со постојна земјоделска патека и вегетациска ограда што се состои од акација (Robinia pseudo acacia) и кучешкиот трн (Xxxx xxxxxx). На север од предложената локација се наоѓа Прилепска река, а нивите на североисток од локацијата, на северниот брег на реката, исто така, се користат за земјоделски цели. Тутунот (Nicotiana rustica) е доминантна култура што се одгледува на овие локации. Локациите на источната страна од локалитетот се исто така зафатени со земјоделско производство, главно пченка (Zea xxxx L ssp. xxxx), а на помалите парцели се одгледува зеленчук, како што се краставица (Cucumis sativus) и домати (Solanum licopersicum), итн.

6.2.2 Прогласени подрачја

На локацијата не се наоѓаат прогласени подрачја за заштита. Постојат три прогласени подрачја во радиус од 10 km од локацијата, како што е прикажано на табелата 5.1. Не постојат потенцијални ефекти од изградбата на кое било прогласено подрачје, со оглед на тоа што идентификуваните прогласени подрачја Спомениците на природата „Маркови кули“ и

„Прилепец“ се наоѓаат нагоре по течението од предложената инсталација, а Строгиот природен резерват „Локви“ е во сливното подрачје на реката Блато.

Табела 5.1: Прогласени подрачја во радиус од 10 km од предложената локација за пречистителната станица за отпадни води

Име Статус на

прогласување

Локација

1. Локви Строг природен резерват - заштитен

3 km североисточно од локацијата

2. Xxxxxxx кули Споменик на природата

– заштитен

6 km северозападно од локацијата

3. Прилепeц Споменик на природата

- заштитен

7km јужно/ југоисточно од локацијата

6.3 Опис на локацијата

6.3.1 Живеалишта

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Обработливо земјиште под култури: Најголем дел од локацијата, меѓу постојниот земјоделски пристапен пат и Прилепска река се користи за земјоделско производство и се обработува за производство на култури, главно пченка (Zea xxxx L ssp. xxxx). Источниот дел на локацијата не се користи за земјоделско производство и ги има следниве растенија: треви (Senecio vulgaris), вратика (Lolium temoletum), Glebionis segetum, обична булка (Papaver rhoeas), љубичици (Xxxxx sp.), бодлика (Cirsium arvense, C. vulgare), глуварче (Teraxacum officinale), тегавец (Plantago spp.) и ливадска трева (Poa spp.).

Вегетациска ограда: Периферниот раб, што ја опкружува локацијата од три страни, содржи комбинација од автохтони и неавтохтони видови на грмушки и дрвја. Доминантни видови на јужната и северната страна се кучешкиот трн (Xxxx xxxxxx) и шипинката; акацијата (Robinia pseudo acacia) девесилот (Anthriscus sylvestris), оскорушката (Sorbus aucoparia), огнен трн (Pyracantha spp.) и јасенот (Fraxinus angustifolia sub. oxycarpa.).

Предложениот пристапен пат (во моментов земјоделска патека) е паралелен со јужниот раб на предложената локација и истите се одделени само со остатоци од шипје, кучешкиот трн и шипинката со голем број премини. Периферниот раб на западната страна на локацијата е речиси целосно вештачки - опкружен е со ограда на којашто се одгледуваат лозови насади (Vitis vinifera). Исто така, има одреден број сливи (Prunus domestica), лески (Jungulans regia) и цреши (Prunus avium). На источната страна на предложената локација не постои видлива граница меѓу локацијата и соседното земјоделско земјиште.

6.3.2 Рбетна фауна

Птиците што се присутни во вегетацискиот појас околу периферијата на локацијата вклучуваат див гулаб (Columbia livia), чавка (Pica pica) и врапче (Passer montanus). Тие веројатно изведуваат младенчиња во пролетниот/летниот период. Од зимските преселници беа детектирани сколовранецот (Sturnus vulgaris balcanicus), враната (Corvus cornix) и чавката (Corvus monedula). Според локалните жители, можно е на подрачјето да се присутни еребица камењарка (Alectoris graeca) и полска еребица (Perdix perdix), но во текот на спроведувањето на теренското истражување, овие видови не беа забележани на околните локации.

На локацијата не беа забележани знаци од цицачи. Можно е присуство на зајаци (Lepus euroaeus) во подрачјето, како и волк (Canus lupus) којшто е виден од локалните жители во минатото, во поширокото подрачје на локацијата. Жителите забележале дека волците биле присутни јужно од локацијата во зимскиот период, во потрага по храна во блиските амбари.

6.3.3 Оценка

Локацијата за предложениот објект е во најголем дел со вештачко потекло и има ниска еколошка вредност. Предложениот пристапен пат од југ ќе се лоцира непосредно покрај трасата на постојната земјоделска патека, којашто нема еколошка вредност. Сите видови на рбетната фауна регистрирани на локацијата и околните подрачја се широко застапени во слични живеалишта.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

6.4 Можни значителни влијанија

Со оглед на тоа што присутните живеалишта се со ниска еколошка вредност, не постојат значајни влијанија врз флората и фауната во рамките на локацијата за предложената пречистителна станица за отпадни води. Периферниот раб што ја опкружува локацијата нема да биде загрозен од објектот.

Единствено можно позначајно влијание од шемата врз околната област претставува испуштањето на пречистениот ефлуент во реципиентните води.

6.5 Мерки за ублажување

Не се потребни мерки за ублажување за флората и фауната во рамките на локацијата или на предложениот пристапен пат.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

7. ПОЧВИ, ГЕОЛОГИЈА И ХИДРОГЕОЛОГИЈА

7.1 Вовед

Аура Проект д.о.о., Скопје спроведе теренско истражување и проучување на литература во врска со делот за почвите, геологијата и хидрогеологијата на Студијата за оцена на влијанијата врз животната средина. Овој дел ги оценува почвите, геологијата и хидрогеологијата на локацијата предложена за изградба на пречистителна станица за отпадни води (ПСОВ) за градот Прилеп. Овој објект ќе биде со капацитет за 95,000 е.ж. и како таков подлежи на спроведување на целосна оценка на влијанијата врз животната средина. Беа спроведени теренски истражувања, вклучувајќи бушења, анализа на почва и подземна вода, во периодот од 1 октомври до 25 октомври 2007 година. Локацијата е прикажана на WWW-PR-020.

Оценката опфаќа проучување на литература и истражувања на терен на почвите, геологијата и хидрогеологијата на подрачјето. Теренските истражувања се однесуваа на оценка на условите на основата и водите на локацијата за ПСОВ. Беа реализирани активности на бушење отвори, топографско истражување и земање примероци од подземните води, со цел да се утврди:

• Длабочината на водната маса на одредени места на локацијата;

• Насоката на тек на подземната вода;

• Видот и густината на подповршинските слоеви;

• Квалитетот на подземните води.

Постојната состојба на животната средина на местото на објектот, како и потенцијалните влијанија од изградбата и предложените мерки за ублажување се опишани во продолжение.

7.2 Постојна околина

7.2.1 Xxxxxxxx и подпочвена геологија

Во регионалната карпеста геологија на Пелагонискиот масив доминира високо метаморфна карпа (подрачјето на Општина Прилеп). Според инженерско-геолошките карактеристики, на теренот се присутни три класификации:

• Стабилни терени: варовнички карпи, гранити, гнајсови и микашисти;

• Условно стабилни терени (што зафаќаат најголем дел од Општина Прилеп: флишови, алувијално-делувијални седименти и вулкански седименти;

• Нестабилни терени: неогена глина, глинести песоци, чакал, Дилувијални и пролувијални седименти.

Според податоците обезбедени од претходните регионални геолошки истражувања, а компилирани во текот на подготвувањето на Основната геолошка карта за Прилеп, размер 1:100.000, широко распространетиот терен на североисточниот дел на Пелагониската низина е составен од:

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Квартерни (алувијални) седименти – застапени во горниот дел со комбинација од песок и чакал, со слоеви од глина и милни фракции.

Долниот дел на овие седименти се главно застапени со глинест материјал, но ретко со седименти од чакал-песок. Регионално, густината на овие седименти досега до 40 m;

• Полиценски седименти – главно застапени со различни врсти на глина, со присуство на чакал, песок и милни слоеви. Регионално, густината на овие седименти досега до 370 m.

Беа ископани три отвора на локацијата на ПСОВ во периодот меѓу 1 октомври и 21 октомври. Хидрогеолошките ископувања беа испитувани со гарнитура за бушење, тип BG-2, производство на „Геомашина“, Земун, Србија. Беше применет ротациски сув метод на бушење, со пречници на бушење од Φ 131, 116, 101 и 86 mm. За да се олесни напредувањето на бушењето, а да се избегне затрупување на отворот, беа применети паралелни заштитни цевки. Употреба на вода се дозволуваше само за вадење на јадрата од цевката за јадро. Според литолошкиот профил на ископаниот материјал, процентот на јадро варира меѓу 80 и 100 %. Крајната длабочина на копање за бушотините беше 15 m. Појава на подземна вода беше регистрирана во сите бушотини (Додаток 2).

7.2.2 Дневник за јадро и земање примероци

За одредување на литолошките слоеви, беа подготвени карта и фотографирање на јадрото. За лабораториска анализа на коефициентот на пропустливост од претходно селектираните длабочини, беа земени примероци од јадрото за подготовка на анализата на големината на зрната.

Геолошките дневници се прикажани во Додаток 2, а краток опис на бушотините е даден во табелата подолу.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела: 6.1: Опис на бушотините и збирни резултати
Шахта бр.	Длабочина под нивото на основата (m)	Опис на почвата
BH1	• Ниво на основа – 3,10m	• Темно кафена песоклива маслена глина, со органска содржина
	• 3,10m – 3,40m	• Светло кафена песоклива глина
	• 3,40m – 4,80m	• Xxxxx и чакал, сув
	• 4,80m – 5,40m	• Темно сив чакал, со органска содржина
	• 5,40m – 6,90m	• Чакал и песок, со кварцни зрнца, водоносен слој
	• 6,90m – 7,50m	• Кафена мусковитна маслена глина
BH2	• Ниво на основа – 2,40m	• Темно кафена песоклива маслена глина, со органска содржина
	• 2,40m – 2,58m	• Xxxxx и чакал, сув
	• 2,58m – 4,60m	• Темна до кафена глина, со органска содржина
	• 4,60m – 4,95m	• Песоклива жолтеникава глина
	• 4,95m – 5,10m	• Фино иситнет глинест песок
	• 5,10m – 5,65m	• Кафено-сива маслена глина
	• 5,65m – 6,00m	• Милно кварцно-мусковитен песок
	• 6,00m – 7,80m	• Жолтеникав чакал и песок, со кварцни камчиња, водоносен слој
BH3	• Ниво на основа – 2,5m	• Сиво-кафена глина
	• 2,50m – 5,40m	• Темно кафена глина, со

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

		органска содржина
	• 5,40m – 7,55m	• Темно кафен чакал и песок, со кварцни камчиња и органска содржина, водоносен слој
	• 7,55m – 8,80m	• Глинеста мил

Беше испитан распоредот на големината на зрната за да се одреди коефициентот на пропустливост за шесте добиени примероци. Оваа анализа беше извршена во лабораторијата на Градежен институт - Скопје; резултатите од тестовите се прикажани во Додаток 2.

7.2.3 Тест за пропустливоста на теренот (Лефранков метод)

За компаративно одредување на пропустливоста на водоносниот слој, беа извршени три теренски тестирања на пропустливоста. Беше избран Xxxxxxxxxxxx метод на тестирање, поради присуството на подземни води. Пресметките на коефициентот на филтрација (пропустливост) беа извршени со вертикален и хоризонтален протоек низ цилиндарскиот дел, со држење на константно ниво:

За h=const

Kf = 0,366 x (q / (L x h) log L/r [cm/s]

каде:

q – инфилтрација на вода (l/s);

L – должина на испитуваниот дел (m); r – радиус на испитуваниот дел (m);

h – висината на нивото на држење, мерена од статично ниво на основата пред почетокот на тестирањето (m).

Резултатите од тестовите се прикажани на следнава табела:

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 6.2: Коефициент на филтрација (пропустливост од теренските истражувања – Лефранков метод)
Шахта бр.	Длабочина (m)	Kf (cm/s) h=const
BH1	• 4,60 – 4,90	• 8,25 E - 5
BH2	• 7,20 – 7,80	• 6,65 E - 2
BH3	• 5,95 – 6,20	• 2,11 E - 3

7.2.4 Геодетски мерења на пиезометрите

По проширувањето на бушотините, беа вградени пиезометрите. Беше извршено ротациско дупчење со триконусен сврдел, со употреба на лесна бентонитна кал. Крајната длабочина на бушењето за сите пиезометри беше

15 m. Во меѓупросторите беше вградена PVC (6 бара) пиезометарска конструкција со неперформирани и перфорирани цевки.

Табела 6.3:Технички карактеристики на пиезометрите (BH 1, 2, 3)
Длабочина на дупчење (m)	15
Пречник на дупчење (проширување) (mm)	• 215
Длабочина на вградување на пиезометар (m)	• 15
Тип на конструкција на пиезометар	• PVC (6 бари)
Пречник на конструкција на пиезометар (mm)	• 140
Неперфорирани цевки (m)	• 8 (0-8m)
Решетка (m)	• 5 (8 – 13 m)
Таложник (m)	• 2 (13- 15m)
Филтер – Φ 4 -8 mm (m)	• 13 (2 – 15m)

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Тампон од глина (m) • 2 (0 – 2)

За прецизно дефинирање на координатите на пиезометрите и на нивото на подземните води (GWL), на 10 октомври 2007 година, беа применети два метода на геодетски мерења (GPS метод и NIVELMAN метод). За мерење на нивото на подземната вода беше употребен мерач на ниво на подземна вода (со сантиметарско степенување).

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 6.4: Геодетски мерења на нивоа на подземни води:
GPS	• Y	• X	• Z	• GWL
BH 1	542969.558	• 4576273.876	• 629.614	• 623.661
BH 2	543062.257	• 4576466.913	• 630.411	• 623.993
BH 3	543255.116	• 4576432.097	• 631.187	• 624.428
NIVELMAN	Y	• X	• Z	• GLW
BH 1	542969.558	• 4576273.876	• 629.625	• 623.672
BH 2	543062.257	• 4576466.913	• 630.415	• 623.997
BH 3	543255.116	• 4576432.097	• 631.187	• 624.428

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Методот NIVELMAN беше употребен како основа за последователните пресметки, поради прецизност на резултатите.

7.2.5 Насока и брзина на протекот на подземните води

Земајќи ги горните референтни вредности, по прецизното пресметување на насоката на протек на подземната вода (GWT) во пиезометрите, беше употребен методот на „триаголник“ за дефинирање на насоката и брзината на протекот на подземната вода.

Со интерполација на изолиниите на подземната вода (беше употребена програмата „SURFER“), беше дефинирана насоката на протек на подземната вода (Додаток 1). Азимутот на GWT е 2550, т.е. насоката на GWF е кон запад – југозапад, што значи дека на испитуваната локација GWF ја следи насоката на текот на Прилепска река.

Брзината на GWF беше пресметана од односот:

V = kf x i (cm/s)

i = (HA – HB) / L x 100%

каде:

V – брзина на GWF (cm/s);

Kf – коефициент на пропустливост = 5.82 E-2 (cm/s); I – нагиб на GWF = 0.24 %;

A,HB – точки на насоката на GWF, со различна висина на GWF (HA - HB = 0.5m)

L – хоризонтална должина меѓу точките HA и HB = 208.59m V=1.4112E-4 (cm/s) = 0.122 m/дневно

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

7.2.6 Примероци од подземни води

Беа собрани чисти примероци од BH1, BH2 и BH3, за одредување на бактериолошкиот и периодичниот физичко-хемиски квалитет на подземните води. Резултатите од оваа нализа се дадени во Додаток 2, а резиме од анализата е дадено во табелите подолу.

Табела 6.5: Резиме од физичко-хемиската анализа
Шахта бр.	Опис на физичко-хемиската анализа на водата
BH1	• Зголемени концентрации на of Cl, SO4-2,NO3, Ca, As
	• Зголемена тврдост [dHo]	проводливост	[μS/cm],	Вкупна	и	карбонатна
BH2	• Зголемени концентрации на Cl, SO -2,NO , Ca, Mg 4 3
	• Зголемена тврдост [dHo]	проводливост	[μS/cm],	Вкупна	и	карбонатна
BH3	-2 • Зголемени концентрации на Cl, SO4 ,NO3, Zn, Ni, Crtotal
	• Зголемени вкупни остатоци по испарување, Зголемена проводливост [μS/cm], Вкупна и карбонатна тврдост [dHo

Физичко-хемиската анализа на примероците на подземна вода беше спроведена во Републичкиот завод за здравствена заштита во Скопје. Генерално, подземната вода под BH3 е со маргинално понизок квалитет споредено со таа под BH1 и BH2.

Табела 6.6: Резиме од бактериолошката анализа
Пиезометар бр.	• БАКТЕРИОЛОШКА АНАЛИЗА - [Бр. бактерии/100 ml]
	Најверојатен бр. на колиформни бактерии	Бр. на колиформни бактерии – фекално потекло	Бр. на аеробни мезофилни бактерии	Стрептокока – фекално потекло	Сулфато- редукциони клостриди	Протеус видови	Псеудомонас аеругиноза
BH1	• 16	• 0	• 11	• 1	• 0	• 0	• 0

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

BБH2 а	• 16	• 1	• 10	• 0	• 0	• 0	• 0
к BтH3 е	• 0.135	• 0.011	• 3	• 0	• 0	• 0	• 0

риолошката анализа на примероците од подземна вода што беа земени беше подготвена во заводот за здравствена заштита во Прилеп. Општата претпоставка за испитуваната бактериолошка анализа е дека присуството на колиформни бактерии предизвикува директно загадување на подземните води од текот на Прилепска река, што заедно со предложената локација навлегува длабоко (околу 4m) во Квартерни алувијални седименти.

7.3 Потенцијално влијание

7.3.1 Ниво и квалитет на подземни води

Не се предлага директно испуштање во подземните води од ПСОВ. Како заклучок од прелиминарните истражувања на предложената локација за Прилепската ПСОВ, присуството на непропустливи слоеви (различни видови на глина) на горниот дел на Квартерните седименти (од 0 m до 3,1m на BH1; до 4,6m на BH2, до 5,4m на BH3) овозможува да нема директни испуштања од идната ПСОВ во подземните води. Пречистениот ефлуент ќе се испушта во површинска вода, преку испустна цевка од 600 mm.

Постои можност за ненамерни испуштања на отпадна вода од:

• Истекување од таложните резервоари и цевките за довод/одвод;

• Претекување од резервоарите;

• Инцидентни истекувања;

7.4 Мерки за ублажување

7.4.1 Ниво и издашност на подземните води

Со оглед на тоа што нема предложено црпење на вода од системот на подземни води, не е потребно предлагање на мерки за ублажување.

7.4.2 Квалитет на подземни води

Не се предлага директно испуштање во подземните води, па не се потребни мерки за ублажување.

Евентуалните протекувања, истекувања, излевања или прелевања од резервоарите ќе преминат во однодниот систем каде што ќе поминат низ системот за пречистување пред да бидат испуштени.

Микролокацијата на планираната ПСОВ треба да се насочи кон BH3 (источната страна на предложената локација) кадешто беше регистриран најдлабок слој на глина (5,40m).

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Сите резервоари и цевки на локацијата ќе се конструираат според насоките за најдобра практика за да се сведе на минимум ризикот од истекување или претекување. Инцидентните истекувања не можат да се ублажат преку проектирањето, но ќе се ублажат со природни намалување на прекумерното оптоварување и минувањето на површинското истекување преку системот за третман.

Постојниот квалитет на подземните води на локацијата покажува присуство на ниски нивоа на контаминација. Овие анализи ќе се користат како постојна состојба со којашто ќе се споредуваат идните промени.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

8. КВАЛИТЕТ НА ВОДА

8.1 Изложена околина

8.1.1 Општо

Непречистениот ефлуент од системот на фекална и атмосферска собирна канализациска мрежа на Прилеп денес се испишта во Прилепска река, со точка на испуштање на околу 3 km надолу по течението од центарот на Прилеп. По околу 15 km надолу по течението од Прилеп, реката се влева во реката Блато. Според тоа, двете водни тела директно засегнати од испуштањето на канализациските отпадни води од градот Прилеп се Прилепска река и реката Блато.

Овој дел го оценува квалитетот на водата во Прилепска река и во река Блато и ги утврдува трендовите во квалитетот на водите во двете реки во изминативе неколку години.

Во овој дел, исто така, се испитуваат актуелните стандарди во врска со испуштањето од комбинирани канализациски испусти во Прилепска река. Како последица од делумно комбинираниот карактер на канализациската мрежа во Прилеп, се јавува значителна контаминација на атмосферскиот одвод од непропустливите области на градот со фекална канализација. Резултатот е тоа што непречистената фекална отпадна вода навлегува во реципиентното водно тело Прилепска река преку атмосферските канали по целата нивна должина на своето течение низ градот Прилеп. Со тоа, реката е под влијание на загадување од наноси на загадување од фекалните и атмосферските одводни мрежи. Ова прашање подетално се разгледува понатаму во овој извештај.

8.1.2 Горно течение на Прилепска река

Сливното подрачје на Прилепска река на предложениот локалитет за поставување на испустот на Прилепската ПСОВ се проценува на околу 100 km2. На Прилепска река нема мерни станици. Според податоците од Управата за хидрометеоролошки работи, најнискиот протек на вода што може да се очекува на локацијата за испуштање е 0.000 m3/s, додека 95% зголемениот протек изнесува меѓу 0.250~0.300 m3/sec.

Годишниот просечен интензитет на врнежи забележан во метеоролошката станица во Прилеп за 30-годишниот период 1971-2003 година е прикажан на слика 7.1. Година со најниски врнежи беше 2000 (295.7 mm), по која следи 1987 година (297.7 mm).

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

800

700

600

500

400

300

200

100

0

1971

1973

1975

1977

1979

1981

1983

1985

1987

1989

1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

Слика 7.1 Годишни врнежи во Прилеп (mm)

8.2 Мониторинг на квалитетот на реките во Република Македонија

8.2.1 Програма за мониторинг на Управата за хидрометеоролошки работи

Мониторингот и регулирањето на квалитетот на реките и потоците, според постојните прописи е во надлежност на Управата за хидрометеоролошки работи во состав на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Според постојната законска регулатива, Управата за хидрометеоролошки работи е задолжена да обезбедува континуирани податоци со кои се опишува тековниот статус и евентуалните промени во квалитетот на регионалните и урбаните води, до Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, Министерството за здравство и Министерство за животна средина и просторно планирање. Употребата на водата за одредени намени, т.е. наводнување, рекреативни активности исл., се одредува со класификацијата на површинските води, езерата, акумулациите и подземните води.

Класификацијата на водите и категоризацијата на површинските води, езера, акумулации и подземни води ги одредува Владата на Република Македонија. Последната Уредба за класификација на водите беше објавена во Службен весник на Република Македонија бр. 18-99. Последната Уредба за категоризација на водотеците и езерата беше објавена во Службен весник на Република Македонија бр. 18-99. Со уредбата, во основа, се дефинираат 5 посебни класификации за сите видови вода, имено:

• Класа 1: Ова е многу чиста, олиготрофна вода, којашто во својата природна состојба, со можна дезинфекција, може да се користи за пиење и за преработка и производство на храна. Таа е соодветна за одгледување и чување на благородни видови риби - средина за лосос. Капацитетот за прочистување на водата е голем. Таа е постојано заситена со кислород, со ниска содржина на нутриенти и бактерии, содржи многу мало, повремено антропогено загадување со органска материја / но не и со неорганска материја;

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

• Класа 2: Ова е многу чиста, мезотрофна вода, којашто во својата природна состојба може да се користи за капење и рекреација, водени спортови, производство на други видови риби или можат да се користат – по конвенционалните методи на прочистување

/коагулација, филтрирање, дезинфекција, итн. /–за пиење и за преработка и производство на прехранбени производи. Капацитетот за самопрочистување и заситеноста со кислород се присутни во текот на целата година и се добри;

• Класа 3: Ова е умерено еутрофна вода, којашто во својата природна состојба може да се користи за наводнување, а по конвенционалните методи на прочистување (кондиционирање) за индустриите на кои не им е потребна вода со квалитет на вода за пиење. Капацитетот за самопрочистување на водата е низок, но ги одржува pH вредноста / киселоста на ниво сé уште соодветно за повеќето видови риби. Повремено се јавува дефицит на кислород во хиполимнионот. Нивото на примерно производство е значително и може да се забележат одредени промени во структурата на заедницата, вклучувајќи ги видовите на риби. Оптоварувањето со штетни супстанции е евидентно, како и микробното загадување. Концентрацијата на штетните супстанции варира од природни нивоа до нивоа на хронична токсичност за водениот свет;

• Класа 4: Ова е силно еутрофична, загадена вода, којашто во својата природна состојба може да се користи за други цели само по одредена преработка. Капацитетот за самопрочистување е надминат, што резултира во повисоки нивоа на киселост и го загрозува развојот на подмладок.

Во епилимнионот има заситеност со кислород, а во хиполимнионот постои дефицит на кислород. Цветањето на алгите е честа појава. Зголеменото разлагање на органската материја, паралелно со стратификацијата на водата, може да предизвика анаеробни услови и помор на рибите. Масовната појава на толерантни видови, рибна популација и бентички организми може да бидат загрозени. Микробиолошката загаденост не дозволува водата да се користи за рекреација. Штетните супстанции што се испуштаат од седиментите/наносите може да влијаат негативно на животот во водата. Концентрацијата на штетни супстанции може да варира од нивоа што се хронично до акутно токсични за живиот свет во водата;

• Класа 5: Ова е многу загадена, хипертрофна вода, којашто во својата природна состојба не може да се користи за други намени. Водата нема капацитет на самопрочистување, а нејзината киселост / pH вредност / е штетна за многу видови риби. Се појавуваат големи проблеми со кислородниот режим, што доведува до анаеробни услови во хиполимнионот. Разградувачите доминираат над производителите. Рибните и бентозните видови се целосно отсустни. Концентрацијата на штетните супстанции ги надминува нивоата на акутна токсичност за живиот свет во водата.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

T

• Индикаторите за класификација на водата во класи според оваа Уредба се дадени во табелата подолу:

Табела 7.1: Индикатори за класификација на водите
A.	hОрганолептички индикатори:	Видлив отпад, видлива обоеност, забележлива миризба, матност и проѕирност
B.	eИндикатор за киселост:	pH вредност и алкалност
C.	Индикатори за кислороден gрежим: e n	разложен кислород, заситеност со кислород, биохемиска потрошувачка на кислород за 5 дена на 20 oC / БПК5 /, хемиска потрошувачка на кислород од калиум перманганат, вкупен органски јаглерод
D.	Индикатори за минерализација: e r	суспендирана материја, вкупно сув остаток по филтрација / вкупно разложени цврсти материи /
E.	aИндикатори за одредување на метрика: l	вкупно фосфор, вкупно азот, хлорофил “a“ , примарно производство, сапробен индекс, ниво на биолошка продуктивност
F.	CМикробиолошки индикатори: h	најверојатен број на термо-толерантни колиформни бактерии
G.	Радиоактивност: a r a	вкупната активност на тешки радиоактивни отпадни материјали што може да се испуштаат во површинската вода - водотек во текот на една година, се пресметува со посебна формула
H.	Штетни и опасни материи: c t T	Метали и нивни соединенија, други неоргански параметри, феноли, јаглеводороди, халогени јаглеводороди, азотни јаглеводороди, пестициди, други органски соединенија

Општите карактеристики на различните квалитетни класи се дадени во следниве табели:

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Табела 7.2 Горни вредности / максимално дозволени вредности или концентрации за органлептички индикатори

Индикатори Горни вредности и концентрации за класа

		Класа I	Класа II	Класа III	Класа IV	Класа V
A 1	Органолептички индикатори Видлив отпад	Нема	Нема	Нема	Нема	-
2	Видлива обоеност	Нема	Нема	Мала матност	Матност	-
3 4	Забележлива миризба Боја	Нема <15	Нема 15-25	Едвај забележлива 26040	Забележли ва >40	>40
5	Матност NTU	<0,5	0,5-1,0	1,1-3,0	>3,0	>3,0
6	Проѕирност Secci	>7	7.0-4,0	39,2-2,0	<20	<2,0
	1 M

Табела 7.3: Горни вредности / максимално дозволени вредности или концентрации за индикатори за киселост

	Индикатори		Горни вредности и концентрации за класа
		Класа I	Класа II Класа III Класа IV	Класа V
B	Индикатори за киселост
1	pH вредност	6,5-8,5	6,5-6,3 6,3-6.0 6,0-5,3	<5,3
2	Алкалност mg/l CaCO 3	>200	200-100 100-20 20-10	<10

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Табела 7.4: Горни вредности / максимално дозволени вредности или концентрации за индикатори за кислороден режим

Индикатори Горни вредности и концентрации за класа

		Класа I	Класа II	Класа III	Класа IV	Класа V
C	Индикатори за
	кислороден режим
1	Разложен кислород	>8,00	7,99 – 6.00	5.99 – 4.00	3.99 – 2.00	<3.0
	mg/l O 2
2	Заситеност со
	кислород
	Епилимнион % 0 2	9 – 105	75 – 90	50 – 75	30 – 50	`<30
			105 – 115	115 – 125	125 – 150	>150
		75 – 90	50 – 75	5-0 – 30	30 – 10	<10
	Хиполимнион % 0 2	75 – 90	50 – 75	5-0 – 30	30 – 10	<10
	Вкупно % 0 2		105-115	115-125	125-150	>150
3	Биохемиска	<2.00	2.01 – 4.00	4.01 – 7.00	7.01 – 15.0	>15..0
	потрошувачка на
	кислород за 5 дена на 20 0 C/ БПК 5 / mg/l 0 2
4	Хемиска	<2.5	2.51 – 5.00	5.01 –	10.0- 20.0	> 20.0
	потрошувачка на			10.00
	кислород за 5 дена
	на 20 0 C / ХПК 5 / mg/l 0 2
5	Вкупно органски	<2.50	2.51 – 4.20	4.21 – 6.70	6.71 – 10.0	> 10.0
	јаглерод mgl.C
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000				PM Cork Ireland T x000 00 000 0000
F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx		xxx.xxx.xx		F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Табела 7.5: Горни вредности / максимално дозволени вредности или концентрации за индикатори за минерализација

Индикатори Горни вредности и концентрации за класа

D	Индикатори за минерализација	Класа I	Класа II	Класа III	Класа IV	Класа V
1	Суспендирана	<00	00-00	00-00	60-100	>100
	материја mg/l
2	Вкупно сув остаток
	по филтрација,
	вкупно разложени
	цврсти материи –
❖	TDS / mg/l: Површинска вода	350	500	1000	1500	>1500
❖	Подземна вода –	350	500	1000	1500	>1500
❖	карстна Подземна вода –	800	1000	1500	1500	>1500
	некарстна

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Управување со отпадни води на општинско ниво–ОВЖС 3 декември 2007

година

Табела 7.6: Горни вредности / максимално дозволени вредности или концентрации за индикатори за еутрофикација:
	Индикатори	Горни вредности и концентрации за класа
		Класа I Класа II Класа III Класа IV	Класа V
E	Индиактори за
	еутрофикација
1	Вкупно фосфор P	<00 00-00 00-00 50-125	>125
	mg/l
2	Вкупно азот N ug/l	<200 200-325 326-450 >450	>450
		/<200/ /200-325/ /326-450/ />450/	/>450?
3	Хлорофил “a” ug/l	<2.0 2.01 – 3.79 – 7.50 7.51 –	>10.0
		3.79 10.0`
		/<2.0? ?2.01 – /3.79 – /7.51 –	/>10.0/
		3.79/ 7.50/ 10.0/
4	Примарно	,00 00-00 00-00 >90	>90
	производство 4 ug C/m
5	2/a Сапробни	Олигоса Мезосапр Мезосапро À –	Полиса
		пробни обни ঝaß бни ßa Мезосапро бни –	пробни
		полисапро
		бни
6	Сапробен индекс	<1.50 1.50-2.50 2.51-3.50 3.51-4.50	>4.51

Управата за хидрометеоролошки работи нема мерна станица на Прилепска река. Не постојат хидрометрички податоци за квантитетот и за квалитетот на водите во Прилепска река. Според најновата Уредба за категоризација на водотеците и езерата (1999 година), Прилепска река е категоризирана во Класа III - умерено еутрофна вода, којашто во својата природна состојба може да се користи за наводнување, а по примена на конвенционални методи на прочистување (кондиционирање) може да се користи за за индустриите на кои не им е потребна вода со квалитет за пиење.

Аналитичките резултати од примероците од „Студија за испитување на влијанијата од испустот на канализацијата на Прилеп врз бунарскиот систем Орушица-Кишоица“, Скопје, февруари 2004 година, укажуваат дека Прилепска река не е во согласност со Уредбата за категоризација на водотеците и езерата за Прилепска река, особено во однос на амонијакот.

Табела 7.7: Физичко-хемиска анализа на примероци од Прилепска река и испустот на фекална канализација и класи на води соодветно

Индиактори Пример

ок осд фекалн иот испуст 06.10.

Пример

ок од Прилеп ска река 06.10.

Горни вредности и концентрации за класа

Класа Класа Класа Класа Класа

		I	II	III	IV	V
	2003 20003
pH	7.7 7.23	6.5+8.5	6.5+6.3	6.3+6.0	6.0+5.	<5.3
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000			PM Cork Ireland T x000 00 000 0000
F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx	xxx.xxx.xx		F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

						3
HPV MnO4	290	17.2	>200	200+10	100+20	20+10	<10
				0
Вкупно сив	419.67	750	350	500	1000	1500	>1500
остаток по
105C (mg/L)
Електролитска	636	717.6	1500	-	-	-	-
пропустливост
Амонијак како N	31	3.5	0.02	0.02	0.5	0.5	>0.5
(mg/L)
Хлориди (mg/L)	43	40	200	200	400	400	>400
Сулфати	78	87.9	200	200	400	400	>400
(mg/L)
Биохемиска	81.45		<2.0	2.01 –	4.01 –	7.01 –	>15.0
потрошувачка				4.00	7.00	15.00
на кислород
(БПК5)
Хем.потрошува	200		<2.50	2.51 –	5.01 –	10.0 –	>20.0
чка на кислород				5.00	10.0	20.0
(ХПК)

Според Уредбата за класификација на водите, примероците земени од Прилепска река, аналитичките податоци се многу посериозни од официјалната класификација. Реката е, всушност, класирана во Класа (IV) или (V) според индикаторите за микробиолошко загадување, а во Класа (V) според физичко-хемиската анализа поради зголемените вредности за амонијакот. Ваквата класификација во Класа (V) е јасно потврдена со податоците од примероците добиени во ноември 2007 год.- Табела 7.9.

Табела 7.8: Микробиолошка анализа на примерок од Прилепска река според класи на вода

Индикатори Горни вредности и концентрации за класа

Индикатори за	Примерок од	Класа	Класа	Класа	Класа	Класа
еутрофикација	Прилепска река	I	II	III	IV	V

Најверојатен број на термо-толерантни колиформни бактерии

240000 5 5-50 50-500 >500 >500

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Како дел од овој проект во рамките на CARDS 2006, беше спроведено истражување со анализа на примероци во однос на органското оптоварување, за да се оцени моментниот квалитет на водата во Прилепска река, на стретшки места по нејзиното течение низ Прилеп. Истражувањето беше спроведено во период од 5 дена, почнувајќи од 12 ноември 2007 год. Локациите за земање примероци од реката беа над и под сегашниот канализацисаки испуст, над градот Прилеп и над и под најголемиот атмосферски испуст во центарот на градот. Резиме од анализата на податоците од примероците од реката е дадено во табела 7.9 подолу:

Табела 7.9: Анализа на примероци од Прилепска река (место Дабничка 1), 12- 16/11/07- Завод за здравствена заштита, Прилеп

Мин.вредност		Макс.вредност	Единица
Параметар
БПК	23,6	101,8	mg/l O2
ХПК	47,4	256,04	mg/l O2
ВСЧ	29	291	mg/l
Вкупно колиформни бактерии	2,400	24,000	100 ml.
Фекални колиформни бактерии	24	24000	100 ml.
NH3-N	0,54	4,1	mg/l
Вкупно азот (по Кјелдал )	0	25,75	mg/l
PH	6,6	7,8
Соленост/хлориди Cl2	15	90	mg/l
Сулфактанти/Детергенти	0	2018	µg/l
Алкалност (CаCО3)	13 (65 ml/g CaCO3)	44 (70ml/g CaCO3)
Вкупно фосфор (P-PO4)	0,21	1,76	mg/l
Фосфати (P2O5)	0,48	4,03	mg/l
Орто фосфати ( PO4)	0,65	5,04	mg/l

Температура 5 12,3 0 C

Cu	0	0,037	mg/l
Zn	0	2,41	mg/l
Pb	0	0,025	mg/l
Cd	0	0	mg/l
Ni	0	0,009	mg/l
Cr	0	0,014	mg/l

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

8.3 Отстранување на пречистениот ефлуент од ПСОВ во Прилеп

8.3.1 Аспекти на квалитетот на водата

Аспектите на квалитетот на водата на Прилепска река мора да се земат предвид при утврдувањето на целните стандарди за ефлуентот за проширената пречистителна станица за отпадни води за Прилеп.

Целните стандарди за квалитет на вода за Прилепска река се одредуваат според следниве законски прописи:

• Закон за води (Сл.весник на РМ бр.4/98) и новиот Закон за води, по неговото донесување.

• Директивата на Советот од 21 мај 1991 година за третман на урбани отпадни води (91/271/ЕЕЗ), изменета со Директивата на Комисијата бр. 98/15/EЗ и Регулативата (EЗ) бр. 1882/2003 на Европскиот парламент и на Советот од 29 септември 2003 година.

8.3.2 Прилепска река

Реципиентните води на Прилепска река, според Уредбата за категоризација на водотеци и езера, се од Класа III и не се сметаат за води за капење или за рекреативни цели. Прилепска река не е прогласена за

„чувствителна“ и е класирана како вода којашто во својата природна состојба може да се користи за наводнување, а по примена на конвенционални методи на пречистување може да се користи за индустрии коишто не бараат вода со квалитет на вода за пиење.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 7.10: Барања за испуштање од пречистителната станица за отпадни води
Параметри	Концентрација	Минимален % на	Референтен метод на
		намалување (1)	мерење
Биохемиска	25mg/l 00 00-	00-00	Хомогенизиран,
потрошувачка	90	40 според член 4	нефилтриран, недекантиран
на кислород		(2)	примерок, Одредување на
(БПК5 на 20C)			разложен кислород пред и
без			по 5-дневна инкубација на
нитрификација			20 C +/- 1 C, во целосен
(2) N (2)			мрак. Додавање на
			инхибитор за нитрификација
Хемиска	125 mg/l O2	75	Хомогенизиран,
потрошувачка			нефилтриран, недекантиран
на кислород			примерок
(ХПК)			Калиум дихромат
Вкупно	35mg/l (3)	90 (3)	- Филтрирање на
суспендирани	35 според	90 според член 4	репрезентативен примерок
цврсти материи	член 4	(2) (над 10 000 е.ж.)	преку 0,45 um филтерска
	(2) (над 10	70 според член 4 (2)	мембрана. Сушење на
	000 е.ж.)	(2 000-10 000 е.ж.)	105C и мерење–
	60 според		центрифугирање на
	член 4 (2) (2		репрезентативен примерок
	000 – 10 000		(најмалку 5 мин.со средно
	е.ж.)		забрзување од 2 800 до 3
			200 g), сушење на 105 C и
PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx	xxx.xxx.xx		PM Cork Ireland T x000 00 000 0000 F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

мерење

(1) Намалување во однос на оптоварувањето на инфлуентот.

(2) Параметарот може да се замени со друг параметар: вкупно органски јаглерод или вкупна потрошувачка на кислород ако може да се воспостави однос меѓу БПК5 и параметарот за замена.

(3) Ова барање е изборно.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

8.4 Резиме на прашањата на квалитетот на животната средина

Податоците за квалитет на водата укажуваат дека Прилепска река е категоризирана како Класа IV / Класа V – загадена, изразено еутрофна вода / многу загадена, хипертрофна вода според индикаторите за микробиолошко загадување, а во Класа V - многу загадена, хипертрофна вода според физичко-хемиската анализа поради зголемените вредности за амонијакот, во согласност со Уредбата за класификација на водите.

Според официјалното мислење и податоците на Управата за хидрометеоролошки работи во однос на сегашното испуштање на непречистени отпадни води во Прилепска река, постои голема веројатност за избивање на епидемија и пролиферација на заболувања предизвикани од вода, како што се хепатитис и гастроентеритиса. Покрај тоа, се смета дека природното живеалиште и водниот екосистем се уништени. Продолженото испуштање на урбани непречистени отпадни води во Прилепска река ја загадува и Боротинска река и има негативно влијание на квалитетот на водите во Црна река, преку Пелагониската низина.

Јасно е дека денес Прилепска река е под значителен еколошки стрес во поголед на нејзиното оптоварување со нутриенти. Во реалност, таа нема преостанат капацитет за прифаќање на понатамошни оптоварувања со непречистени комунални отпадни води од сегашното и идното население на урбаниот слив од Прилеп.

8.5 Опции за отстранување на третираниот ефлуент од станицата во Прилеп

Разгледувањето на еколошките аспекти поврзани со влијанијата од проектираното идно испуштање на третираниот ефлуент од пречистителната станица во Прилеп упатрува на две можни опции за проектирање:

а) Продолжување со испуштањето на третираниот ефлуент во Прилепска река на планираната локација на испустот на североисточниот агол на предложената локација за ПСОВ.

б) Пренасочување на третираниот ефлуент надолу по течението на Прилепска река до местото на спојување на реката Блато со Црна река, со цел да се постигне поголемо разлагање и дисперзија на третираниот ефлуент. Ова ќе бара инсталирање на пумпна станицџа за третираниот ефлуент и цевковод за подигање со должина од 13,5 km.

Опција (a)

Опцијата (a) е заснована на изградба на пречистителна станица за отпадна вода што ќе овозможува испуштање на третираниот ефлуент во Прилепска река, со исполнување на критериумите за заштита на животната средина за реката.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Бараниот квалитет на ефлуентот мора да ги земе предвид целните стандарди за квалитет дефинирани во Анекс I.B. на Директивата за третман на урбани отпадни води (91/271/ЕЕЗ) изменета со Директивата на Комисијата 98/15/EЗ и Регулативата (EЗ) бр. 1882/2003.

Врз основа на анализата на поновите трендови во квалитетот на животната средина за реципиентните водни ресурси, опишани претходно, задоволителен квалитет може да се одржи со Опцијата (1) само со утврдување на соодветни стандарди за квалитет на ефлуентот, дадени во Табела 7.11.

Табела 7.11: Предложени вредности на параметрите за квалитет на ефлуентот
Опција (1): Испуштање на третиран ефлуент во Прилепска река
Параметар	Гранична вредност
БПК5 (mg/l)	25
ХПК (mg/l)	125
ВСЧ (mg/l)	35

Изборот на соодветна технологија за преработка за постигнување на вредностите на параметрите за ефлуентот од табелата 7.11 ќе бара детална оценка во фазата на изработка на детален проект. Постигнувањето на добро разложување на третираниот ефлуент во Прилепска река се смета како клучно за постигнувањето на критериумите за еколошки квалитет за реката. Како резултат од хидрауличното ограничување на нормалниот протек во реката предизвикано од браната лоцирана над Прилеп, неопходното разлагање во моментов е неможно, особено во летните месеци.

Опција (б)

Опцијата (б) е заснована на изградба на пречистителна станица за отпадна вода со пренасочување на одводот на третираниот ефлуент од станицата во Прилеп надолу по течението до точката на спојување на Прилепска река и река Блато што се влеваат во Црна река. Целта на оваа опција е да се зголеми постојниот протек на реката за да се постигне бараниот однос на разлагање. За оваа опција се бара инсталирање на пумпна станицџа за третираниот ефлуент и цевковод за подигање со должина од околу 13,5 km. Треба да се забележи дека визуелното испитување на реката Блато покажува дека е таа слична по големина со Прилепска река, а подоцна бараниот зафатнински протек во реката Блато не може да се гарантира во текот на летните месеци.

d T x000 0 000 0000

5, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E cork@p

Desktop\Prilep-Ocenka\Studija za Template 162

eten teks.doc Coversheet and Document Template

PM Cork Ireland T +353 21 4

Табела 7.12: Предложени вредности на параметрите за квалитет на ефлуентот

PM Dublin Xxxxxx

F x000 0 000 000

C:\Documents and Settings\igorp\

53 8922

xx.xx

.TP.020, Issue 3, 07/01/05

Опција (2): Испуштање на тртиран ефлуент надолу по течението на Прилепска река и река Блато
Параметар	Гранична вредност
БПК5 (mg/l)	25
ХПК (mg/l)	125
ВСЧ (mg/l)	35

Анализата на поновите трендови во квалитетот на животната средина за реципиентните водни ресурси, опишани претходно, укажува дека задоволителен квалитет може да се одржи со Опцијата (2) со соодветни стандарди за квалитет на ефлуентот, дадени во Табела 7.12;

Од аспект на капиталните трошоци на опциите на ПСОВ, Опцијата 1 е технички и економски најповолна и препорачана опција. Високите капитални и годишните оперативни трошоци поврзани со пумпната станица за финалниот ефлуент ја чинат оваа опција неоправдано поскапа и истата е отфрлена од понатамошно разгледување. Иако за Опцијата 1 нема да има можност за бараниот речен протек за добро разложување на третираниот ефлуент, квалитетот на реката драматично ќе се подобри. Оваа опција вклучува изградба на ПСОВ, на предложената локација, за 95,000 е.ж., со испуштање на третираниот ефлуент во Прилепска река. Стандардите за квалитет на третираниот ефлуент што треба да се постигнат се: -

БПК 25mg/l, ХПК 125mg/l, ВСЧ 35mg/l

Исто така, се препорачува испустот за третираниот ефлуент да се лоцира на северозападниот агол на преложената локација. Постојните стандарди за квалитет на водата во реката Прилепска ќе се подобрат драматично со предложеното ниво на пречистување.

8.6 Реципиентни води и честота на преливи

8.6.1 Општо

Законската регулатива на ЕУ пропишува одредени параметри за проектирање за преливите во реципиентните води. Според предложената шема, ќе се проектира нова линија за атмосферската канализација, која ќе се движи паралелно со Прилепска река и ќе ги собира сите постојни испусти на фекална канализација во реката и ќе ги одведува до новата станица за пречистување. Оваа прифатна линија треба да ги содржи номиналните преливи на атмосферска вода за ослободување на каналот во периодите на многу силни врнежи. Постојат насоки со кои се одредува честотата и квалитетот на испуштање на атмосферска отпадна вода од комбинирани одводни системи во реки и водни тела. Насоките на ЕУ и изворниот материјал од други земји-членки што се користат во принцип се наведени подолу:

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Директивата на ЕУ за водите за капење

• Сектор за животна средина - Ирска „Постапки и критериуми за преливи на атмосферски отпадни води“

• Совет за истражувања во областа на водите, Обединето Кралство

- WRc FR0488 „Упатство за проектирање на објекти со комбиниран прелив на одвод“

Директива за вода за капење: генерално, прописите за водите за капење бараат придржување кон императивните пропишани стандарди. Директивата пропишува режим на редовно земање на примероци во текот на целата сезона на капење за неколку детерминанти на квалитетот на водата, вклучувајќи вкупно колиформи и вкупно фекални колиформи.

Реципиентните води на Прилепска река, во коишто ќе се испуштаат преливите, според категоризацијата на водотеците и езерата, припаѓаат на Класа III и не се сметаат за води за користење за капење / рекреативна намена. Сепак, Директивата за води за капење претставува полезен документ за упатување при дефинирањето на честотата на прелевање за атмосферските преливи. Реката Прилепска е дефинирана како вода што може да се користи за наводнување, а со примена на конвенционални методи на пречистување може да се користи за општата индустрија. Постапки и критериуми за преливи на атмосферски отпадни води: Овој ирски сектор за животна средина и документите на локалната управа предвидуваат критериуми за ограничување на загадувањето од преливите на атмосферска вода во реципиентните води, вклучувајќи ограничување за честотата на прелевањето и зафатнината на атмосферска вода што се испушта.

Документот на ирскиот сектор за животна средина и на локалната управа се повикува на „Стандардите за прописните преливи на Обединетото Кралство“ на Националниот орган за реки (денес Агенција за животна средина).

• Максималниот број на независни настани на испуштање на атмосферсаки води преку преливите за атмосферски води кои влијаат на водите за капење, во просек, не смее да биде повисок од 3 пати на сезона за капење, освен ако не се потврди дека проектот ќе ги оствари стандардите за квалитет на вода од Директивата за вода за капење најмалку во 98,2% од времето;

• Максималниот број на независни настани на испуштање на атмосферсаки води преку преливите за атмосферски води кои влијаат на водите за рекреација, во просек, не смее да биде повисок од 7 пати на сезона за капење (мај до август);

• Долното ниво на лакот на преливот мора да биде под нивото на средната пролетна плима на ниската вода (MLWS), а во друг случај за честотата на прелевање ќе се применува критериумот од 1 прелевање во 5 сезони за капење;

• Вообичаено, влезниот прилив мора да биде поголем од оној пресметан со формулата A, пред излевањето на атмосферскиот

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

		преливник, освен ако не постои висок степен на разлагање. Формулата A е:
		Формула A = DWF + 1350P + 2E литри/дневно
		каде DWF = протек при суво време (литри/ден, просек, дневна стапка)
		P = население
		E = индустриски ефлуент (литри/ден, просек, дневна стапка)
•		Истечниот материјал мора да биде просеан најмалку до 10 mm, а кога честотата на прелевање еднаш годишно надминува 80% од волуменот, истиот се просејува најмалку до 6 mm.
За	да	се утврди квантитетот и да се намалат оптоварувањата на

загадување што доаѓаат до Прилепска река преку комбинираните атмосферски преливи, независно од главниот испуст на третиран ефлуент, мора да се воведе номинално ограничување на бројот на „излевања“ на атмосферскиот прелив дозволени во реката на годишно ниво.

Водите што ги примаат испуштањата од Прилепската ПСОВ се дефинирани како соодветни за наводнување и за индустриска намена по претходен предтрeтман.

Целите на проектирањето за канализациската мрежа за Прилеп, во однос на ограничувањето на бројот на случаи на излевање од идните и постојните

„комбинирани атмосферски преливи“ во реката се следни:

• Преливите не смеат да работат пред да се постигне разлагање на отпадната вода во атмосферската вода од 1:7. Ова кореспондира со она што е означено како протек за проектирање на прелив во

„формулата A”;

или

• Преливите не смеат да работат почесто од еднаш годишно. Ова е построго во споредба со актуелните барања на ЕУ, но се смета за неопходно поради нискиот асмилирачки капацитет на Прилепска река.

Вежбата на хидраулично моделирање што беше изведена за оваа студија вклучуваше: Хидраулично моделирање на постојната и предложената собирна мрежа со употреба на софтвер за хидри-работи/инфо-работи, со цел да се оцени ефикасноста на работата на мрежата, да се проектираат дополнителни одводи и придружни објекти, вклучувајќи номинален капацитет на канализациската мрежа и на ПСОВ.

Во фазата на изработка на детален проект, може да се бара да се спроведе хидродинамички модел и модел за квалитет на водата за да се процени влијанието од сите предложени испуштања (третиран ефлуент и преливи на атмосферска вода) врз Прилепска река.

Иако останува ризик честотата на излевање да се надмине во која било година, ова веројатно би бил екстремен настан и во просек би се остварувал ограничениот број на излевања на годишно ниво.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

За целите на овој проект, реципиентните води за ПСОВ и идните комбинирани атмосферски преливи се дефинирани како мошне поволни. Затоа, за ПСОВ и комбинираните атмосферски преливи се бара сепарација на цврстите материи до 6 mm / просејување до 6 mm на преливните испуштања.

8.7 Заклучоци

8.7.1 Опција „без никакви мерки“ и „сценарио на изградба до 2013 година“

Во сценариото „без никакви мерки“ и сценариото „изградба до 2013 година“, зголемените количества на испуштање од комбинираните атмосферски преливи и нетретираниот ефлуент ќе продолжат да влегуваат во Прилепска река, што ќе резултира во влошување на квалитетот на водата.

8.7.2 Испуштање од комбинираните атмосферски преливи

Преливите не смеат да работат почесто од еднаш годишно. Ова е построго од актуелните барања на ЕУ, но се смета неопходно поради нискиот асимилативен капацитет на Прилепска река.

За целите на овој проект, реципиентните води за ПСОВ и комбинираните атмосферски преливи се дефинирани како мошне поволни. Затоа, за ПСОВ и комбинираните атмосферски преливи се бара сепарација на цврстите материи до 6 mm за преливните испуштања.

8.7.3 Испуштања од ПСОВ

Од аспект на капиталните трошоци на опциите за третираниот ефлуент на ПСОВ, Опцијата 1 е технички и економски најповолна и препорачана опција. Оваа опција вклучува изградба на ПСОВ, на предложената локација од опција 2, со капацитет за 95,000 е.ж., со испуштање на третираниот ефлуент во Прилепска река. Стандардите за квалитет на третираниот ефлуент што треба да се постигнат се: -

БПК 25mg/l, ХПК 125mg/l, ВСЧ 35mg/l;

Исто така, се препорачува испустот за третираниот ефлуент да се лоцира во близина на локацијата предложена за ПСОВ - на северозападниот агол на локацијата. Постојните стандарди за квалитет на водата во реката Прилепска значително ќе се подобрат со предложеното ниво на пречистување.

По изградбата на предложената ПСОВ, ќе се спроведува перманентен мониторинг за да се евидентира количеството и квалитетот на третираниот ефлуент.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

9. НЕПРИЈАТНА МИРИЗБА

9.1 Вовед

9.1.1 Општо

Непријатната миризба е дразба што се пренесува до мозокот преку сетилата за мирис во носната празнина од т.н. супстанции со непријатна миризба во вдишениот воздух. Ако овие супстанции имаат лош мирис и се присутни во воздухот над одреден праг на концентрација, тие може да предизвикаат вознемирување и претставуваат еколошки проблем.

Дразбата од непријатна миризба се состои од неколку меѓусебно поврзани фактори. Тоа се:

• Праг/концентрација на непријатна миризба;

• Интензитет на непријатна миризба;

• Тон на непријатност;

• Квалитет/карактеристики;

• Карактеристики на компонентите;

Прагот за концентрација на непријатна миризба го одредува концентрацијата на непријатна миризба во мирисна единица (Ре) m-3. Нумеричката вредност на истиот се одредува квантитативно како број на разлагања со чист воздух потребни за достигнување на прагот за перцепција на непријатната миризба. Прагот за перцепција на непријатната миризба е најниската концентрација на непријатна миризба што се детектира од половина членови на испитната комисија (половина од комисијата не мириса ништо, додека другата половина мириса нешто).

Интензитетот на непријатната миризба ја одредува јачината на непријатната миризба. Непријатниот квалитет / карактеристики овозможуваат споредба на миризбата со познат мирис (пр.: сличен на мртва риба). Идентитетот на поединечните хемиски компоненти ги одредува компонентите на поединечните хемиски компоненти што ја сочинуваат миризбата (пр.: амонијак, водород сулфид, бензил алдехид). Откако ќе се одредат квалитетите на миризбата, може да се процени општото влијание од миризбата. Оваа оценка на влијанието на миризбата може да се употреби за да се одреди дали ќе треба да се користи технологија за намалување на миризбата и во таков случај - каква технологија.

9.1.2 Непријатна миризба од отпадни води

Непријатните миризби од отпадните води се појавуваат преку испуштањето на супстанции со непријатен мирис од индустриско потекло во канализацискиот систем или од анаеробно разлагање на биоразградливата материја во отпадната вода. Анаеробното разлагање произведува испарливи масни киселини и разновидни соединенија со намалена содржина на сулфур, најголем дел од кои имаат мошне низок праг на концентрација, како што е прикажано во Табела 8.1.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Анаеробното биоразградување се инхибира во присуство на разложен кислород и затоа не не се појавува додека отпадната вода останува аеробна. Но, во случај на долго време на задржување во канализацискиот систем или кога нагибите на канализацијата се мали, што резултира во помала брзина и таложење на цврстите материи, отпадните води може да станат септички и со непријатен мирис.

Стапките на биоразградување се под силно влијание на температурата, па оттука проблемите со непријатната миризба може да бидат поизразени во периоди на топло време или кога индустриските испуштања ја зголемуваат температурата на отпадната вода.

Табела 8.1: Праг на концентрации на непријатна миризба од серија соединенија
Хемиска компонента	Праг на концентрација (mg m-3)
Амонијак	• 0,03-37,8
Метиламин	• 0,0012-6,1
Триметиламин	• 0,00026-2.1
Индол	• 0,0006-0,0071
Скатол	• 0,00035-0,00078
Водород сулфид	• 0,001-0,27
Метил меркаптан	• 0,0000003-0,038
Етил меркаптан	• 0,000043-0,00033
Бутиринска киселина	• 0,0004—42
Валеринска киселина	• 0,0008-0,12

X’Xxxxx & Xxxxxxxx xt al. (1992)

Вообичаено, милта од канализацијата од домаќинствата содржи 3-6 mg L-1 органски сулфур, што потекнува главно од протеински материјал, околу 4 mg L-1 од сулфонатите што се содржат во детергентите од домаќинствата и 30-60 mg L-1 неоргански сулфур (како сулфонати) (Xxxxxxx xt al. 2001).

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Формирањето на компоненти со непријатна миризба во пречистителните станици за отпадни води е обично ограничено на влезните активности, резервоарите за примарна седиментација и областите каде што се произведува мил и се постапува со неа, особено во текот на постапувањето со примарната мил. Во анаеробни услови, нетретираната примарна мил веднаш гние, со што се произведуваат компоненти со непријатен мирис во процесот. Можноста за анаеробно претворање на вишокот активна мил зависи од стапката на оптоварување со мил (k) во постапките со активна мил. При пониски стапки на оптоварување со мил, вишокот активна мил е повеќе стабилизирана, со што се намалуваат причините за предизвикување на вознемиреност со непријатна миризба. Треба да се применуваат следниве вредности:

• k < 0,05; екстремна стабилизација на милта, не може да се очекува анаеробно гниење на бактериите;

• 0,05 < k < 0,1; умерена стабилизација на милта, можно одредено гниење;

• k > 0,01 делумна стабилизација на милта, најголема веројатност да се појави анаеродно бактериско гниење.

Производството на компоненти со непријатна миризба зависи од потенцијалот за намалување на кислородот (редокс потенцијал) и од биолошката потрошувачка на кислород (БПК) на отпадната вода. Редокс потенцијалот е состојба во којашто може да се одвива распаѓање, додека БПК е параметарот што се користи најчесто за дефинирање на јачината на загаденост на отпадната вода.

Анаеробното бактериско гниење ќе се одвива само доколку редокс потенцијалот на отпадната вода е доволно низок. Често, ваквата состојба се појавува во цевководите за подигање каде што постојат анаеробни услови. Во гравитационите канализациски цевководи, благиот пад обезбедува доволно кислород за спречување на оваа состојба, со оглед на тоа што кислородот е многу токсичен за анаеробните бактерии (ОВЖС,1996 год.). Важно е да се користи софистицирана опрема за мониторинг за мерење на разложениот кислород и на pH на течноста со цел да се одржуваат идеални услови за доминирање на аеробните услови.

9.1.3 Критериуми за вознемиреност

Критериумите што се користат вообичаено за вознемиреност поради непријатна миризба за Холандија, Германија и Обединетото Кралство се наведени во Табела 8.2.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Табела 8.2: Критериуми за вознемирување предизвикано од ПСОВ
Граница за концентрац. Ре m-3	Процентна вредност %	Примена
Холандија <1.5	• 98	• Постојна локација на ПСОВ, во станбена област
<3.5	• 98	• Постојна локација на ПСОВ, рурална област или индустриска зона
Германија <4	• 98	• Работи на третман на отпадни води на ниво на кое може да се почувствува вознемиреност од непријатна миризба Frenchen 1995
UK <5	• 98	• Нова локација за ПСОВ,
<10	• 98	• Постојна локација на ПСОВ, се очекува одредена вознемиреност.
Ирска (свињарска индустрија) <1.5	• 98	• Не се очекува вознемиреност околу капацитетот
<3.0	• 98	• Гранична вредност за нови капацитети
<6.0	• 98	• Гранична вредност за постојни капацитети

[(XxXxxxxx xt al. 2000, EPA, 2001), Frenchen (1995)]

9.1.4 Формирање на емисии на непријатна миризба од ПСОВ

Стапката на испуштање на соединенија со непријатна миризба во атмосферата околу ПСОВ е под влијание на:

• Преоптоварување на ПСОВ

• Долго време на задржување на отпадната вода во канализацијата

• Температурата на комбинираната течност (зголемена температура предизвикува зголемени анаеробни услови)

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

• Концентрацијата на соединенија со непријатен мирис во течната фаза изложена на воздух

• Процеси што предизвикуваат површински турбуленции

• Вкупна површина на контакт на воздух/површина на отпадна вода

• Одржување на аеробни услови во ПСОВ

Непречистени отпадни води и мил имаат висока концентрација на супстанции со непријатна миризба. Процесите што предизвикуваат турбуленција на површината и високата стапка на контактна површина, како што се тек низ отворен канал, преливи во брана, дистрибутивни системи со протек низ биофилтер итн., имаат многу повисоки стапки на претворање на соединенијата со непријатна миризба во испарливи, отколку пасивните процеси како што е седиментацијата, бидејќи овие процеси овозможуваат промена во парцијалниот притисок на површинскиот контакт и трансфер на масата на соединенија со непријатна миризба во гасовитата фаза.

Главни извори на емисии на непријатна миризба од ПСОВ се минувањето на отпадната вода низ решетките, сепараторите на нечистите состојки, процесите на примарен третман и процесите на постапување со милта. Со исклучок на аеробно стабилизираната мил, остатоците од мил се примерни извори на емисии на непријатна миризба.

9.1.5 Оценка на атмосферската дисперзија на непријатната миризба

Непријатните миризби што се испуштаат од ПСОВ се разнесуваат во насока на дување на ветерот и се разложуваат преку атмосферска дисперзија преку механизмите на мешање и пренесување. Процесите на атмосферско разлагање можат да се моделираат математички како Гаусово перо, земајќи ги предвид условите на брзината на ветерот, насоката на ветерот и атмосферската сатабилност. Моделирањето на атмосферската дисперзија се применува за проценка и за контрола на непријатната миризба со години, првично со употреба на Гаусов формулар, а од неодамна со примена на понапредни модели на физика на граничен слој, како што се ADMS и AERMOD.

Користејќи ги локалните метеоролошки податоци и проценетите стапки на емисија на непријатна миризба од поединечни процеси на третман, може да се изврши прелиминарна проценка на флуктуацијата на концентрацијата на чувствителните локации на рецепторите, во околината на нова ПСОВ.

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

9.2 Преглед на проектирање на станицата и потенцијалните извори на емисии на непријатна миризба

9.2.1 Вовед

Како и повеќето пречистителни станици за отпадна вода, предложената ПСОВ за Прилеп се соочува со прашањето за спречување на непријатната миризба што предизвикува вознемиреност кај широката јавност. По пат на моделирање на атмосферската дисперзија, може да се процени општото влијание на непријатната миризба од ПСОВ, со и без примена на технологии за намалување. Идентификувани се клучните процеси што предизвикуваат непријатна миризба и се разгледани можните стратегии за намалување.

ПСОВ се проектира за опслужување на 95,000 е.ж. (еквивалентни жители). Локацијата зафаќа површина од околу 6,5 хектари. Договорот за изградба ќе ги следи правилата од „жолтата книга“ на FIDIC или сличен вид на договор за проектирање и изградба. Според тоа, изведувачот ќе биде одговорен за изградбата, како и за проектирањето и ефикасноста на работењето на ПСОВ. Во договорот за проектирање и изградба ќе се вклучат спецификации за ефикасноста во работењето, особено за квалитетот на водата, бучавата и непријатната миризба. Од изведувачот ќе се бара да примени модел за непријатна миризба по изработениот проект. Изведувачот, исто така, е должен да ја следи состојбата со непријатната миризба и да обезбеди придржување кон ограничувањата за непријатна миризба во текот на редовното, рутинско работење на постројката.

Со оглед на тоа што изборот на финалниот проект за Прилепската ПСОВ нема да биде извршен до добивањето на понудите за договор за изведување, за целите на оваа Изјава за влијанијата врз животната средина, во оваа фаза се зема претпоставката дека ќе се применува конвенционален процес на третман на милта и сите претпоставки во овој дел на Студијата се засновани на процес на активна мил.

Процесот на активна мил може да ги вклучува следниве компоненти:

• Влезни елементи;

• Резервоари за задржување на атмосферската вода;

• Примарно таложење;

• Аерација со дифузен воздух;

• Секундарно таложење;

• Постапување со милта и обезводнување на истата;

Влезниот дотек во секоја компонента на пречистителната станица ќе се следи детално со систем за надзор, контрола и добивање податоци (SCADA).

9.2.2 Влезни елементи

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx

Влезните елементи на ПСОВ може да бидат главен извор на непријатна миризба како последица од собирањето и таложењето на цврста материја во отпадната вода. Решеткастите делови може да се блокираат ако не се чистат редовно, а тоа предизвикува развој на анаеробни зони. Ситниот материјал може да се собира или да се таложи во каналите на песколовците поради услови на низок протек. Материјалот што се собира во песколовците, ако се чува на отворен простор неколку дена, може исто така да биде извор на силна миризба.

Се предлага да се покрие влезната комора и сепараторот на дотекот во којшто се прима непречистената отпадна вода со капаци со цврсто затворање, а целиот воздух од под капаците да се одведува преку системот за прочистување на воздухот пред да се испушти во атмосферата. Сите протечни канали со решетки за отстранување на чакалот и песокот ќе бидат покриени со капаци со цврсто затворање, а целиот воздух од под капаците да се одведува преку системот за прочистување на воздухот пред да се испушти во атмосферата. Треба да се има предвид дека, во однос на отстранувањето на крупните материи, материјалот што се отстранува од системот се измива и се остава на отворен простор. Секое истекување на филтрат од овие единици се пренесува назад во ПСОВ за третман.

9.2.3 Резервоар за задржување на атмосферска вода

Во периодите на зголемени врнежи што резултираат со висок дотек, ќе се користи резервоар за задржување на атмосферските води. Се препорачува течноста во резервоарот да се подложи на третман преку решетка. По периодите на зголемени врнежи, течноста од резервоарот се враќа за примарно и секундарно пречистување, со контролирана брзина.

Постои потенцијал за создавање на услови за појава на непријатна миризба од органскиот материјал наталожен на дното на резервоарот по испуштањето на дотечната отпадна вода. За намалување на овој проблем, се препорачува чистење на резервоарот со млаз вода, откако истиот ќе се испразни. Со ова треба да се елиминира формирањето на соединенија со непријатна миризба.

9.2.4 Примарно таложење

Формирањето на непријатна миризба од процесот на таложење зависи, во најголема мерка, од биохемиската потрошувачка на кислород (БПК) од оптоварувањето на инфлуентот. Стапката на испарување на соединенијата со непријатна миризба од површината на инфлуентот и турбуленцијата на периферните прегради на преливите се исто така фактори, како и површината на овие резервоари изложена на надворешноста.

9.2.5 Аерациони резервоари

PM Dublin Ireland T x000 0 000 0000 PM Cork Ireland T x000 00 000 0000

F x000 0 000 0000, E xxxxxx@xxx.xx xxx.xxx.xx F x000 00 000 0000, E xxxx@xxx.xx