Contract

УСЛОВИ ЗА ОСИГУРУВАЊЕ ВЕЛОСИПЕДИСТИ

I ОПШТИ ОДРЕДБИ

Значење на одделни изрази Член 1

(1) Одделните изрази употребени во овие Услови ги имаат следните з ачења:

1. „осигурувач” - Акционерско друштво за осигурување ЕУРОЛИНК - Скопје;

2. „договарач на осигурување” - лице кое со осигурувачот склучило договор за осигурување;

3. „осигуреник” - лице на кое се однесува осигурувањето, чија што законска одговорност е осигурена и му припаѓаат правата од осигурувањето;

4. „трето лице“ – лице кое претрпело штета од употребата на велосипедот во смисла на граѓанско правна, вондоговорна одговорност за штета;

5. „корисник на осигурувањето“ – лице кое има право на осигурената сума за случај на смрт на осигуреникот од несреќен случај;

6. „премија” - износ што се плаќа по договорот за осигурување;

7. „осигурен случај “ – настан предизвикан од осигурениот ризик, иден, неизвесен и

независен од вољата на осигуреникот, со оглед на кој се склучува осигурувањето;

8. „сума на осигурување“ – највисокиот износ на обврската на осигурувачот по полисата за определен ризик;

9. „полиса“ –договор за осигурување;

10. „франшиза“ – паричен износ со кој осигуреникот учествува во секоја штета, утврден во овие Услови или договорен со полисата;

11. „велосипед“ – возило со едно или две седишта, најмалку со две тркала што се движи исклучиво со силата на возачот, или кое е опремено со педали и помошен електричен мотор со најголема излезна силина од 0,25 кw кој што се исклучува кога брзината ќе достигне 25 km/h или порано ако велосипедистот го прекине движењето на педалите;

12. „член на семејство“- брачниот или вонбрачниот другар на договарачот на осигурувањето или на осигуреникот, деца (исто и внуци, посвоени деца, штитеници) и родители, родителите на брачниот или вонбрачниот другар на договарачот на осигурувањето односно на

осигуреникот, поочим и xxxxxxx, xxxx и xxxxx, браќата и сестрите ако со договарачот на

осигурувањето односно со осигуреникот живеат во заедничко домаќинство.

Договор за осигурување Член 2

(1) Овие Услови за осигурување велосипедисти со Табела на траен инвалидитет ( во натамошниот текст: Услови) и полисата за осигурување се составен дел на договорот за осигурување велосипедисти кој договарачот на осигурувањето ќе го склучи со осигурувачот.

(2) Со договорот за осигурување велосипедисти опфатено е осигурување од одговорност и осигурување од последици на несреќен случај, за време на користење на велосипед (основно осигурување).

(3) Само ако посебно се договори, за дополнителна премија, осигурувањето опфаќа и каско осигурување на велосипедот (додатно осигурување).

(4) Дoгoвopот зa ocигypyвaњe на велосипедисти ce cклyчyвa со потпишување на полисата за осигурување од договарачот на осигурувањето и осигурувачот, по правило врз

основа на писмена понуда.

(5) По исклучок од претходниот став, во случај кога договорот за осигурување се изготвува врз основа на писмена понуда во електронски облик преку интернет на веб страната на осигурувачот, договорот за осигурување е склучен со плаќање на премијата по полисата од договарачот на осигурувањето, со платежна картичка преку интернет, при што се смета дека премијата е платена кога договарачот на осигурувањето ќе добие потврда на веб страната на осигурувачот дека трансакцијата е успешно извршена.

Територијална важност Член 3

(1) Ако не е поинаку договорено, осигурувањето има важност на територијата на Европа како географски поим, освен осигурувањето од последици на несреќен случај кое е територијално неограничено.

(2) По исклучок од претходниот став, осигурувањето од ризикот кражба на велосипед важи само на територијата на Република Северна Македонија.

Траење на договорот за осигурување Член 4

(1) Траењето на договорот за осигурување е определен во полисата.

(2) Осигурување то започнува во 24:00 часот на денот кој во полисата е наведен како почеток на осигурувањето, или во часот на издавање на полисата, под услов до тој ден да е платена премијата за осигурување или првата рата од премијата и престанува во 24:00 часот на последниот ден на траење на осигурувањето наведено во полисата.

(3) Ако премијата за осигурување или првата рата од премијата не се во целост платени до денот наведен во полисата како почеток на осигурувањето, обврските на осигурувачот по полисата започнуваат во 24:00 часот на денот кога премијата или првата рата во целост е платена.

(4) Осигурувањето престанува во 24:00 часот, без оглед на договоренот времетраење, оној ден кога:

1. ќе настапи смрт на осигуреникот или траен инвалидитет од 100%;

2. осигуреникот ќе ја изгуби деловната способност, од денот на правосилноста на одлуката на надлежниот орган;

3. ќе истекне рокот од членот 7 став 8 и став 9;

4. договорот за осигурување ќе биде раскинат во смисла на членот 6 став 3 и став 6 од овие Услови;

(5) Додатното каско осигурување на велосипедот престанува доколку настане тотална штета од осигурен случај, велосипедот во целост се уништи од друг (неосигурен) настан или осигуреникот го продаде велосипедот при што основното осигурување и понатаму останува на сила.

Способност за осигурување Член 5

Не може да се осигуруваат и во секој случај не се осигурени лица:

1. Кои се наполно лишени од деловна способност, кои поради душевна болест или заостанат умствен развој не се способни за расудување;

2. Кај кои е утврден траен инвалидитет од 100%, или општа неспособност за работа (трајна загуба на работната способност);

3. Кои не се државјани на Република Северна Македонија и немаат дозвола за привремен или постојан престој во Република Северна Македонија.

4. Xxx немаат наполнети 14 години возраст.

Пријавување на околности значајни за оцена на ризикот

Член 6

(1) Договарачот на осигурувањето е должен при склучувањето на договорот да му ги

пријави на осигурувачот сите суштествени околности што се од значење за оцена на ризикот, а што му се познати или не можеле да му останат непознати. Суштествени се сите околности кои можеле да влијаат на одлуката на осигурувачот да го склучи договорот за осигурување според овие Услови, а во секој случај секоја околност за која осигурувачот поставил прашање или дополнително побарал податоци.

(2) Ако договарачот на осигурувањето намерно направил неточна пријава или намерно премолчил некоја околност од таква природа што осигурувачот не би склучил договор ако знаел за вистинската состојба на работите, осигурувачот може да бара поништување на договорот.

(3) Во случај на поништување на договорот од причините наведени во став (1) на овој член, осигурувачот ги задржува наплатените премии и има право да бара исплата на премијата за периодот на осигурувањето во кој побарал поништување на договорот.

(4) Правото на осигурувачот да бара поништување на договорот за осигурување престанува ако тој во рок од три месеци, од денот на дознавањето на неточноста на пријавата или премолчувањето, не му изјави на договарачот на осигурувањето дека има намера да го користи тоа право.

(5) Ако договарачот на осигурувањето направил неточна пријава, или пропуштил да го даде должното известување, а тоа не го сторил намерно, осигурувачот може, по свој избор, во рок од еден месец од дознавањето за неточноста или нецелосноста на пријавата, да изјави дека го раскинува договорот или да предложи зголемување на премијата сразмерно со поголемиот ризик.

(6) Договорот во тој случај престанува по истекот на 14 дена од кога осигурувачот својата изјава за раскинување му ја соопштил на договарачот на осигурувањето, а во случај на предлог од осигурувачот премијата да се зголеми, раскинувањето настапува според самиот закон ако договарачот на осигурувањето не го прифати предлогот во рок од 14 дена од кога го примил.

(7) Во случај на раскинување, осигурувачот е должен да го врати делот од премијата што отпаѓа на времето до крајот на периодот на осигурувањето.

(8) Ако осигурениот случај настанал пред да е утврдена неточноста или нецелосноста на пријавата или по тоа но пред раскинувањето на договорот, односно пред постигнувањето на спогодба за зголемување на премијата, надоместот се намалува во сразмер меѓу стапката на платените премии и стапката на премиите што би требало да се платат според вистинскиот ризик.

Плаќање на премијата и последици од неплаќање на премијата

Член 7

(1) Дoгoваpaчoт нa ocигypyвaњeтo e дoлжeн дa ja плaти пpeмиjaтa зa ocигypyвaњe, a ocигypyвaчoт e дoлжeн дa ja пpими yплaтaтa нa пpeмиjaтa oд ceкoe лицe кoe имa пpaвeн интepec зa тaa дa бидe плaтeнa.

(2) Пpeмиjaтa ce плaќa пpи cклyчyвaњe нa дoгoвopoт однапред за секој период на осигурување, доколку поинаку не е одредено со анексот кон договорот за осигурување.

(3) Премијата за првиот период на осигурување, односно првата рата од премијата се плаќа при склучување на договорот, а во секој случај пред почетокот на осигурувањето.

(4) Договарачот на осигурувањето е должен да ја плати премијата на сопствен трошок во готово или вирмански. Ако премијата се плаќа преку банка, пошта или друг вршител на платен промет, се смета дека договарачот ја исполнил својата обврска на денот кога вршителот на платниот промет го примил налогот за плаќање и кога истиот станал неотповиклив.

(5) Кај готовинско плаќање, како ден на плаќање се смета уплатата на готови пари или со платежна картичка на благајната на осигурувачот, или денот на плаќањето со платежна картичка на интернет страната на осигурувачот.

(6) Aкo дoгoваpaчoт нa ocигypyвaњeтo нe ja плaти пpeмиjaтa вo дoгoвopeниoт poк, ocигypyвaчoт мoжe, пoкpaj глaвницaтa, дa пpecмeтa и законска казнена кaмaтa, во кој случај, по примање на уплатата првин се подмирува казнената камата, а потоа неплатената премија, понувајќи од таа што најрано пристигнала.

(7) Осигурувачот има право износот на стасана а неплатена премија, или некое друго побарување од договорот за осигурување (како казнена камата, трошоци и др.) да го одбие од

износот кој е должен да го исплати на договарачот на осигурувањето, на осигуреникот или на трето лице.

(8) Ако договарачот на осигурувањето премијата која стасала за плаќање по склучување на договорт за осигурување не ја плати во целост, ниту тоа го стори друго заинтересирано лице, договорот за осигурување престанува според самиот закон по истек на рокот од 30 (триесет) дена од кога на договарачот на осигурувањето му е врачено препорачано писмо од сигурувачот со известување за стасаност на премијата, но со тоа што тој рок да не може да истече пред да поминат 30 дена од стасаноста на премијата.

(9) Во секој случај договорот за осигурување престанува според самиот закон ако премијата не биде платена во рок од една година од стасаноста.

(10) Ако договорот за осигурување престанал пред истек на договореното траење на осигурувањето а заради исплата на осигурена сума во случај на смрт, 100% траен инвалидитет или ако додатното осигурување престанало заради кражба/уништување на велосипедот, осигурувачот има право на целата премија за тековниот период на осигурување, а во останати случаи на престанок на договорот за осигурување пред истек на договореното траење, осигурувачот има право на делот на премијата до завршеток на денот до кој траело осигурувањето.

(11) Осигуреникот има право на поврат на соодветен дел од премијата за додатно каско осигурување на велосипедот во случај на продажба на велосипедот или уништување на истиот поради настан што не е осигурен случа, соодветен на преостанатото времетраење на осигурувњето (pro rata temporis), под услов до тој да не бил пријавен друг осигурен случај по полисата .

Xxxxxxxxx на обврските на осигурувачот Член 8

(1) Кога ќе настане осигурен случај, осигурувачот е должен да го исплати надоместот или сумата определена со договорот во договорениот рок кој не може да биде подолг од 14 дена, сметајќи од denot кога осигурувачот добил известување дека настанал осигурениот случај.

(2) Ако за утврдување на постоењето на обврската на осигурувачот и на нејзиниот износ е потребно извесно време, овој рок почнува да тече од денот кога е утврдено постоењето на неговата обврска и нејзиниот износ.

(3) Ако износот на обврската на осигурувачот не биде утврден во рокот определен во ставот (1) на овој член, осигурувачот е должен на барање од овластеното лице, да го исплати износот на неспорниот дел од својата обврска на име xxxxx.

Начин на известување Член 9

(1) Сите измени на договорот за осигурување што се однесуваат на неговата содржина полноважни се само ако се склучени во писмена форма.

(2) Сите известувања и изјави што се даваат по одредбите од договорот за осигурување мора да бидат дадени во писмена форма (писмо, електронска пошта, факс и сл).

Измени на условите за осигурување и тарифата на премии Член 10

Ако осигурувачот за времетраењето на договорот за осигурување, ги измени Условите за осигурување или тарифата на премии, тие се применуваат од денот кога договарачот е известен за измената на условите.

Договарачот на осигурувањето има право го откаже договорот поради промена на условите или тарифата во рок од 15 дена од прием на известувањето за промена од осигурувачот.

Исклучување на обврските на осигурувачот Член 11

(1) Исклучени се обврските на осигурувачот по полисата за осигурување на

велосипедисти, по основ на сите договорени осигурителни покритија (основни и додатно), ако осигурениот случај настанал (како и штетите на ствари и лица предизвикани под наведените околности):

1. при користење на велосипедот за стопанисување, односно обавување на дејноста на осигуреникот, освен ако е поинаку договорено;

2. заради техничка неисправност на велосипедот, која околност на осигуреникот му била позната;

3. при учество во велосипедски трки, при акробатски велосипедизам и слични облици на екстремен велосипедизам (на пр. возење по полигони, возење низ степеници и сл.)

4. при подготовка, обид или извршување на кривично дело, како и при бегство по таквото дело;

5. заради војна, без оглед дали војната е објавена или не или дали е прогласена воена состојба, револуција, побуна или граѓански немири кои настануваат при такви случувања, саботажа, терористички акти или други слични настани, потреси;

6. со посредно или непосредно влијание на нуклеарно, хемијско или биолошко оружје, атомска енергија, радиоактивна контаминација, ако интензитетот на зрачењето, измерен надвор од кругот на микролокацијата на изворот на зрачењето, бил над законските дозволени граници на контаминација;

7. заради дејството на xxxxxxx, опојни дроги или лекови врз осигуреникот, во време на настанување на осигурениот случај, без оглед на каква било одговорност на трето лица за настанување на осигурениот случај:

- се смета, освен ако осигуреникот не докаже спротивно, дека осигурениот случај настанал заради дејството на алкохолот врз осигуреникот ако со анализа на крвта или со друг метод на мерење на количина на алкохол во организмот е утврдено дека осигуреникот имал удел на алкохол од 0,5 г/кг (0,5 ؉) и повеќе;

- се смета, освен ако осигуреникот не докаже спротивно, дека осигурениот случај настанал заради дејството на алкохол, опојни дроги или лекови ако осигуреникот одбие да се подложи на испитување на алкохолизираноста или на влијанието на опојни дроги или лекови;

- се смета, освен ако осигуреникот не докаже спротивно, дека осигурениот случај настанал заради дејството на алкохол, опојни дроги или лекови ако осигуреникот се оддалечи од местото на сообраќајната незгода пред пристигнување на полицијата или ако воопшто не ја повикал полицијата ниту ја известил надлежната полициска станица за сообраќајната незгода или на друг начин избегнал алкотест или лекарски преглед;

(2) Ако осигуреникот намерно или со крајно невнимание го предизвикал осигурениот случај, осигурувачот нема обврска да исплати надомест од осигурувањето.

II ПОСЕБНИ ОДРЕДБИ

А) ОСИГУРУВАЊЕ ОД ОДГОВОРНОСТ

Осигурително покритие Член 12

(1) Со осигурувањето е опфатена граѓанско правната одговорност на осигуреникот за штети поради смрт, телесни повреди, оштетување на здравјето како и оштетување или уништување на стварите на трето лице при употреба на велосипедот од страна на осигуреникот.

(2) Осигурувачот, во рамки на осигурената сума надоместува и за:

1. трошоци за намалување на штетата;

2. судски и вонсудски трошоци на осигуреникот поврзани со утврдување и отстранување на обврската за надомест на штета за која трето лице тврди дека постои и во случај кога барањето за надомест на штета ќе се покаже како неоправдано, со претходна согласност на осигурувачот;

3. трошоци за водење на одбраната на осигуреникот во кривична, прекршочна или граѓанска постпака која се води согласно со напаствија на осигурувачот (член 13 став 4), со претходна согласност на осигурувачот;

(3) Со осигурувањето се опфатени барања за надомест на штета предизвиканa од осигурен случај што настанал за времетраењето на осигурувањето по полисата.

(4) Повеќе временски поврзани штети (сериски штети) претставуваат еден осигурен случај ако штетите настанале од истата причина.

Обврски на осигуреникот по настанување на осигурениот случај Член 13

(1) Осигуреникот е должен во примерен рок да ги отстрани сите потенцијално опасни околности чие што отстранување осигурувачот оправдано може да го побара или веќе го побарал, при што околност која што веќе довела до штета, секако се смета за потенцијално опасна.

(2) Осигуреникот мора да направи сé што од него може да се очекува за разјаснување на причините, текот на настаните и последиците од несреќниот случај, како и да обезбеди да штетата биде што помала.

(3) Осигуреникот мора исцрпно и без одлагање, а најдоцна во рок од 3 (три) дена од дознавање, по писмен пат да го извести осигурувачот за настанување на следните факти:

1. за осигурениот случај;

2. за поднесување на барање за надомест на штета;

3. врачување на казна, како и поведување на кривична или прекршочна постапка против осигуреникот или договарачот на осигурувањето;

4. преземање на секоја мерка од трето лице врзано за остварување на барањето за надомест по судски пат;

(4) Осигуреникот мора да му пружи подршка на осигурувачот при утврдување и решавање или отстранување на штетата:

- осигурувачот може да го преземе водењето на парницата или да стапи на место на осигуреникот или да учествува во својство на замешувач;

- осигуреникот не е овластен без претходна согласност на осигурувачот во потполност или делумно да го признае правото на надомест на штета или да се спогоди за истото;

(5) Осигурувачот е овластен во име на осигуреникот да ги дава сите изјави кои ги смета за корисни за одбрана од неосновани или прекумерни барања за надомест на штета.

Исклучување на обврските на осигурувачот Член 14

(1) Покрај исклучувањата на обврските на осигурувачот по полисата од членот 11 од овие Услови, од осигурителното покритие на осигурувањето од одговорност исклучено е следното:

1. штети на самиот велосипед, дополнителната опрема и приборот;

2. штети од производ со недостаток и гаранција на производителот за квалитет на производот;

3. барање кои по основ на договор или на посебни ветувања го надминуваат обемот на законската одговорност на осигуреникот;

4. одговорност за исполнување на договорни обврски и надомест на штета за неисполнување на договорни обврски;

5. штета на туѓи ствари кои осигуреникот ги има со себе или на велосипедот при користење на велосипедот;

6. штети кои не се последица на штета на ствари на лица (финансиски штети);

7. штети на ствари како последица на загадување на оклината вклучувајќи ги и штетите на почвата и на водата;

8.губење, промена или недостапност на податоците на електронски медиуми за чување на податоци.

(3) Осигурителното покритие не постои за штети кои се предизвикани: 1.на договарачот на осигурувањето и на осигуреникот;

2. на член на семејството на договарачот на осигурувањето или на осигуреникот;

3. на членовите на заедничкото домаќинство на договарачот на осигурувањето, осигуреникот и членовите на нивните семејства (точка 2);

4. на трговски друштва чиј што сопственик е договарачот на осигурувањето, осигуреникот или член на нивното семејство, без оглед на уделот во сопственоста.

Б) ОСИГУРУВАЊЕ ОД ПОСЛЕДИЦИ НА НЕСРЕЌЕН СЛУЧАЈ

Поим на несреќен случај Член 15

(1) Несреќен случај е секој ненадеен и од волјата на осигуреникот независен настан, кој за време на користење на велосипедот, дествувајќи одненадеж и однадвор врз телото на осигуреникот, со механичка сила или хемиски, ќе предизвика телесни повреди или смрт на осигуреникот.

(2) Во смисла на првиот став се сметаат како несреќен случај особено следните настани: газење, судрување, удар со некаков предмет или на некаков предмет, удар на електрична струја или гром, паѓање, лизнување, уривање, ранување со оружје, со разни други предмети или експлозивни материи, убод со некаков предмет, удар или каснување на животно и убод од инсекти, освен ако со таков убод е предизвикана некаква инфективна болест.

(3) Како несреќен случај во смисла на првиот став се смета и следното:

1. труење поради вдишување на гасови или отровна пареа, освен во случај на професионални заболувања;

2. изгореници од оган или електрицитет, со жежок предмет, течност или пареа, киселина, лужини и сл;

3. давење и утопување;

4. гушење или задушување поради затрупување (со земја, песок и сл.);

5. прснување на мускули, исколчување, прснување на зглобните врски, кршење на здрави коски што ќе настане поради нагли телесни движења или ненадејни напрегнувања предизвикани со ненадејниот надворешен настан, доколку тоа непосредно веднаш по повредата е утврдено во болница или друга здравствена установа;

6. дејствување на светлина, сончеви зраци, температури или лошо време, ако осигуреникот бил изложен непосредно поради еден пред тоа настанат несреќен случај или се нашол во такви непревидени околности што никако не можел да ги спречи, или бил изложен поради спасување човечки живот;

7. дејствување на рентгенски или радиумски зраци, ако настане нагло и ненадејно, со исклучок на професионални заболувања.

(4) Не се сметаат како несреќен случај во смисла на овие услови, односно како последици на несреќниот случај:

1. последици што настанале кај осигуреникот поради алкохолно лудило (делириум тременс) и дејство на дрога;

2. патолошки промени на коските, патолошки епифизиолизии и патолошки скршеници;

3. системски невромускуларни болести и ендокрини болести;

4. стомачна кила, кила на папокот, водени и останати кили, освен оние што настанале поради директно оштетување на стомачниот ѕид доколку веднаш по повредата е утврдена трауматична кила кај која болнички, покрај килата е утврдена повреда на меките делови на стомачниот ѕид во тоа подрачје;

5. несреќни случаи настанати како последица на болест, несвестица и слично;

6. инфекции и заболувања што ќе настанат поради разни форми на алергија, сечење или кинење жулеви или други израстоци на цврста кожа;

7. анафилактичен шок, освен ако настапи при лекувањето поради настанат несреќен случај;

8. хернија дисци итервертебралис, сите видови лумбалгии, дископатии, сакралгии, миофасцитис, кокцигодини, ишијалгии, фиброзитис и сите промени на слабинско крстачна регија означена со аналогни термини;

9. одлепување на мрежницата (аблацио ретинае) на претходно болно или дегенеративно променето око, а по исклучок се признава одлепување на мрежницата на претходно здраво око, доколку постојат знаци на директна надворешна повреда на очната јаболчица, утврдена во здравствена установа;

10. последици на лекарска грешка при лекување на повредите здобиени во несреќниот случај, последици на медицински, особено оперативни зафати што се преземаат за лекување или превентива заради спречување на болести;

11. траен инвалидитет (опишан во Табелата на траен инвалидитет) што е последица на воспаление односно на болест.

(5) Не постои осигурително покритие за:

1. псевдоартрози;

2. нагмечување на коскено-мускулната структура и синдром на пренапрегнување;

3. состојби и пречки од психичка природа настанати по несреќниот случај (пострауматско стресно нарушување, страв од возење или од сообраќај, несоница, промена на расположение и слично);

4. субјективни тешкотии кај осигуреникот во смисла на болка и оток на местото на повредата, намалена мускулна моторна сила, трпки и слично;

Осигурително покритие Член 16

(1) Осигурувањето опфаќа покритие во случај на траен инвалидитет, трошоци за лекување и смрт, како последици на несреќниот случај.

(2) Во рамки на осигурителното покритие осигурувачот надоместува и за:

1. трошоци за лекарски преглед на осигуреникот кај лекар што ќе го одреди осигурувачот, а заради утврдување на постоење на обврската на осигурувачот или нејзиниот износ;

2. патните трошоци на осигуреникот за посета на лекарот од претходната точка, ако прегледот се врши надвор од местото на живеење на осигуреникот, и тоа во висина на трошоците за јавен превоз, освен ако поинаку не е договорено.

Траен инвалидитет Член 17

(1) Траен инвалидитет во смисла на овие Услови се смета потполна или делумна загуба на орган или на дел од телото, трајна потполна или делумна загуба на функцијата на орган или на дел од телото, присутна по завршеното лекување и рехабилитација на здобиените повреди и последици, кога настапило стабилизарање на состојбата, односно кога според наодите на лекар специјалист не може да се очекува подобрување или влошување на здравствената состојба на осигуреникот.

(2) Трајниот инвалидитет се определува исклучиво според Табелата на траен инвалидитет од овие Услови што единствено е меродавна за оценка на трајниот инвалидитет: не постои обврска на осигурувачот за последици од несреќниот случај кои не се утврдени во Табелата на траен инвалидитет или кои со одредбите на истата се исклучени.

(3) Конечниот процент на инвалидитет го определува осигурувачот, преку свој овластен претставник, според Xxxxxxxx на траен инвалидитет по завршеното лекување во времето кога кај осигуреникот во однос на претрпените повреди и настанати последици настапила состојбата на стабилизацијата: ако таа состојба не настапи ниту по истекот на 3 години од денот на настанувањето на несреќниот случај, како конечна се зема состојбата на истекот на овој рок и спрема неа се определува конечниот процент на траен инвалидитет.

(4) Износот на надоместот за одреден процент на траен инвалидитет се пресметува во процентот на трајниот инвалидитет од осигурената сума за случај на траен инвалидитет.

Трoшоци за лекување Член 18

(1) Ако несреќниот случај има за последица нарушување на здравјето кое бара лекарска помош, без разлика на тоа дали има и други осигурени последици, осигурувачот му исплатува на осигуреникот надомест на сите фактичките и нужни трошоци за лекување сторени најдолго во текот на една година од настанувањето на несреќниот случај, според поднесените докази, но најповеќе до износот на осигурената сума за трошоци за лекување.

(2) Вo трошоци за лекување од претходниот став спаѓа и набавката на вештачки краишта и замена на заби, како и набавка на други помагала, кога се препишани од лекарот.

(3) Осигурувачот не е должен да ги надомести трошоците за лекување ако осигуреникот има право на лекување во здравствена установа на товар на Фондот за здравствено осигурување на РСМ, односно тој е во обврска само за надомест на оној дел на трошоците за лекување што ги плаќа осигуреникот од лични средства според одредбите на Законот за здравствено осигурување, а до износот определен со акт на надлежното министерство односно на здравствениот фонд на Република Северна Македонија.“

Смрт поради несреќен случај Член 19

(1) Во случај на смрт на осигуреникот како последица на несреќниот случај што настапила во текот на една година од денот на настанувањето на несреќниот случај, осигурувачот е должен да ја исплати договорената осигурена сума за случај на смрт.

(2) Ако осигуреникот почине пред истекот на една година од денот на настанувањето на осигурениот случај како последица на истиот, а конечниот процент на инвалидитет веќе бил утврден, осигурувачот го исплатува износот што е определен за во случај на смрт, односно разликата помеѓу осигурената сума за во случај на смрт и износот што бил исплатен пред тоа на име инвалидитет, доколку таква разлика постои.

(3) Ако конечниот процент на инвалидитет не бил утврден, а осигуреникот почине поради истиот несреќен случај, осигурувачот ја исплатува осигурената сума определана за во случај на смрт, односно само разликата помеѓу таа сума и евентуално веќе авансно исплатениот дел за инвалидитет, но само ако осигуреникот починал најдоцна во рок од три години од денот на настанувањето на несреќниот случај.

(4) Ако корисникот на осигурувањето од последици на несреќен случај не е определен во полисата, корисници на осигурувањето се законските наследници на осигуреникот согласно со Законот за наследување.

Обврски на осигуреникот по настанување на осигурениот случај Член 20

(1) Несреќниот случај мора веднаш да се пријави кај осигурувачот, а најдоцна во рок од 3 (три) дена да се потврди по писмен пат, односно веднаш штом тоа го дозволува здравствената состојба на осигуреникот.

(2) Смрт поради несреќен случај мора да се пријави во рок од 3(три) дена кај осигурувачот и кога несреќниот случај веќе бил пријавен.

(3) Осигуреникот што е повреден во осигурениот случај е должен:

1. според можностите веднаш да се јави на лекар, односно без одлагање да побара лекарска помош и веднаш да ги преземе сите потребни мерки заради лекување како и да се придржува на лекарските совети и упатства во поглед на лекувањето и рехабилитацијата, се до завршување на лекувањето;

2. да се погрижи за соодветна нега како би се ублажиле последиците од несреќниот случај (обврска за намалување на штетата);

3. во случај на сообраќајна незгода без одлагање да повика полиција, кога е должен тоа да стори по прописите за безбедност на сообраќајот (Закон за безбедност на сообраќајот на патиштата;

4. со пријавата на осигурениот случај да му ги достави на осигурувачот сите потребни известувања и податоци потребни за утврдувањ на обврската на осигурвачот и нејзиниот обем,

а особено за местото и времето кога настанал осигурениот случај, xxxxxxx опис на настанот, име на здравствената установа и на лекарот што го прегледал и што го лекува и сите писмени докази (записници, извешти, првиот медицински извештај од денот на повредата и останатата медицинска документација).

(4) На барање на осигурувачот осигуреникот е должен да достави податоци и документи од лекари и здравствени установи каде порано се лекувал осигуреникот, како и да го достави на увид својот здравствениот картон,

(5) Осигурувачот е овластен, од лекари или од здравствени установи самостојно да прибави податоци и медицинска и друга документација која му е потребна заради утврдување на обврските од договорот за осигурување, за која цел осигуреникот е должен да ги ослободи од обврската за чување на професионална тајна лекарите и останатите физички и правни лица

(6) На барање на осигурувачот, осигуреникот е должен да направи лекарски преглед кај лекар што ќе го одреди осигурувачот, а заради утврдување на постоење на обврската на осигурувачот и износот на истата.

(7) Се додека постоењето и обемот на осигурениот случај не е можно да се утврди заради намерно неисполнување на обврските од овој член или поради небрежно однесување на осигуреникот, договарачот на осигурувањето односно корисникот, побарувањето од договорот за осигурување не може да пристигне за плаќање и осигурувачот за тоа време нема обврска за исплата на надомест од осигурувањето ниту на камата.

Исклучување на обврските на осигурувачот Член 21

Покрај исклучувањата на обврските на осигурувачот по полисата од членот 11 од овие Услови, од осигурителното покритие на осигурувањето од последици на несреќен случај исклучени се сите обврски на осигурувачот ако осигурениот случај настанал:

1. како последица на срцев удар(инфаркт), мозочен удар или болест опишана со сродни или слични поими (срцевиот удар во ниту еден случај не се смета за последица на несреќен случај);

2.заради обид или извршување на самоубиство;

3. заради телесни повреди или компликации во текот на лекување кое осигуреникот сам го презема или нарачува, сем во случаите кога таквото лекување е медицински неопходно;

4. заради некористење на пропишана сигуроносна заштита (заштитен шлем кога е задолжителен), грубо прекршување на прописите како и неоправдано изложување на невообичаени ризици и опасности, ако наведеното влијаело на настанување и обемот на осигурениот случај.

В) КАСКО ОСИГУРУВАЊЕ НА ВЕЛОСИПЕДИ – ДОДАТНО ОСИГУРУВАЊЕ

Осигурително покритие Член 22

(1) Со осигурувањето на велосипедот од сите ризици -каско осигурување, опфатени се оштетувања или уништување на велосипедот наведен во полисата, како и кражба на велосипедот.

(2) Со осигурувањето се опфатени и цврсто вградените делови на велосипедот и опремата, при што не се сметаат за делови и опрема и не се осигурени: торби за багаж, детски седишта, шишиња за пијалок, пумпи, кошници и електронска опрема како брзиномер, уреди за навигација, комуникација, за репродукција на МП3 музика, радиоприемници и слично.

(3) Додатното каско осигурување, кога прв пат се договара по овие Услови, може да се склучи само за велосипеди кои не се постари од 3 години.

Осигурени ризици Член 23

Со каско осигурувањето се надоместуваат штетите што се предизвикани од следните ризици:

1. сообраќајна незгода, како на пример: превртување, судар, удар, лизгање, урнување и слично, удар од моторно возило додека велосипедот е во мирување - паркиран или запрен;

2. паѓање на некој или удар од некој предмет врз велосипедот;

3. пожар, без оглед дали настанал на самиот волосипед или надвор од него;

4. ненадејно надворешно термичко или хемиско дејство;

5. удар на гром;

6. експлозија, освен експлозија од нуклеарна енергија: под експлозија се подразбира нeнaдejнo пpojaвyвaњe нa cилa, зacнoвaнa нa cтpeмeжoт нa пapea или гacoви зa пpoшиpyвaњe.

7. луња: за луња се смета ветер со брзина од 17,2 м/сек, односно 62 км на час (јачина од 8 степени по Бофоровата скала) или повеќе;

8. град;

9. снежна лавина како и штети предизвикани од дејство на воздушен притисок од снежни лавини.

10. паѓање на воздушни летала;

11. манифестации и демонстрации;

12. злонамерни постапки или обест на трети лица;

13. намерно предизвикување на штета на велосипедот со цел да се спречи поголема штета на тој или на друг предмет или на лица;

14. xxxxxxx, порој и високи води:

- под поплава се смета стихијно, неочекувано поплавување на терен од постојани води (реки, езера, море и др.) поради тоа што водата се излила од коритото или пробила одбранбен насип или брана, изливање на вода поради вонредно висока плима и бранови на море и езера со необична јачина и од надојдување на вода од вештачки езера, како и неочекувано поплавување на теренот поради нагло формирање на големи количества на водена маса која настанала како последица на атмосферски паѓања;

- под порој се смета стихијно неочекувано поплавување на терен со водена маса која се формира на надолнини, поради силни атмосферски појави и се слива по улици и патишта;

- под висока вода се смета исклучителна појава на невообичаен пораст на водостојот во неочекувано време, како и подземна вода како последица на високи води.

- обврската на осигурувачот за штети од високи и подземни води како нивни последици започнува со порастот на високите води над однапред утврдени месечни коти на водостој или протек, измерен според покажувачот на водостојот на најблиското место на штетата;

15. кражба.

Осигурен случај на кражба

Член 24

(1) Во зависност од местото и начинот на извршување на кражбата на велосипедот, во смисла на овие Услови се разликува кражба на отворен простор, кражба со провалување во затворен простор и разбојништво.

(2) Во случај на кражба од отворен простор за време додека велосипедот е во сосотојба на мирување осигурително покритие постои само ако велосипедот, на рамот бил правилно врзан за неподвижен објект со соодветен механички систем на заштита:

- за кражба од отворен простор се смета и кражба на велосипед од заклучена заедничка просторија во станбена зграда, или во друг објект, наменета за оставање на велосипеди, од која клуч имаат и други лица, кои не се членови на семејството или на заедничкото домаќинство на осигуреникот, а нема траги на провалување во просторијата.

(3) Кражба со провалување во затворен простор се смета кражба на велосипедот додека е сместен во правилно заклучена просторија, во која извршителот влегол насилно, со совладување на пречки, како разбивање, кршење на врати, прозорци, брави, преку отвор што не е наменет за влегување и слично, при што е оставен несомнен траг за провалувањето во смисла на кривично – правен доказ.

(4) За соодветен механички систем на заштита во смисла на овие Услови се сметаат системи за заклучување, кои го намалуваат ризикот од обивање на начин да е потребна употреба на специјален алат и одредено време за обивање, односно заштита која може да се

обие со пила, клешта, ножици за железо и слично не се смета за соодветен механички систем на заштита од вториот и третиот став на овој член.

(5) Во зависност од новонабавната вредност на велосипедот што се осигурува, за соодветни механички системи за заштита се сметаат:

1. за велосипед со новонабавна вредност до 500 евра- систем за заклучување рангиран со минимум Bronze според SOLD SECURE 2000 LIMITED или минимум 2/5 согласно ART foundation;

2. за велосипед со новонабавна вредност од 501евро до 2000 евра- систем за заклучување рангиран со минимум Silver согласно SOLD SECURE 2000 LIMITED или минимум 3/5 согласно ART foundation;

3. за велосипед со новонабавна вредност од 2001евро до 5000 евра - систем за заклучување рангиран со минимум GOLD согласно SOLD SECURE 2000 LIMITED или минимум 4/5 согласно ART foundation.

(6) Разбојништво во смисла на овие Услови е одземање на осигурениот велосипед со примена на сила врз осигуреникот, загрозување со опасност по животот и здравјето на осигуреникот (или лице што во моментот е со него), или застрашување дека непосредно ќе се нападне на животот или телото на осигуреникот, а со намера противправно да се присвои осигурениот велосипед, при што се смета дека постои употреба на сила и кога се употребени средства за оневозможување на отпор.

Исклучување на обврските на осигурувачот Член 25

(1) Покрај исклучувањата на обврските на осигурувачот по полисата од членот 11 од овие услови, од осигурителното покритие на каско осигурувањето на велосипедот исклучени се сите обврски на осигурувачотво следните случаи:

1. намера или крајно невнимание на осигуреникот;

2. затајување од лице на кое велосипедот му е даден во наем или на користење;

3. исчезнување на велосипедот во тек на граѓански немири, воени настани, терористички акти, земјотрес, поплава, дејствување на нуклеарна енергија, као ипоследици од тие настани или состојби, освен ако ако штетата не е ниту посредно поврзана со тие настани или состојби;

4. кражба или разбојништво од страна на лице кое со осигуреникот живее во заедничко домаќинство или престојува кај него или од член на семејство на осигуреникот;

5. посредни штети и изгубена добивка како последица на осигурениот случај;

7. поради дефект за време на движење на велосипедот (така наречени погонски штети), како на пример поради: грешка во материјалот, истрошеност на материјалот, лошо ракување, оштетување на федери и амортизери, продупчување, пресекување или прснување на гума, оштетување на тркало поради возење со празни гуми, недоволно подмачкување, оштетување на електрична инсталација, оптоварување преку дозволена носивост и други погонски штети.

8. од товарот на велосипедот .

9. штети настанати поради тоа што велосипедот е ставен во употреба пред конечната поправка;

10. за време на превезување со друго превозно средство;

11.посредни штети, настанати со остварување на осигурениот случај, како: загуба на заработувачка, денгуба, казна, трошоци за користење на изнајмен велосипед;

12. намалување вредноста на велосипедот по поправка која е извршена во врска со остварениот осигурен случај.

13. штети од поплави предизвикани со излевање од канализациона мрежа;

14. штети на велосипедот додека се наоѓа на простор помеѓу поток, односно река и насип, или во живо или суво корито на река или поток;

15. штети кои настанале со движење на велосипедот во пресрет и на поплавен дел од коловоз или надвор од него, без оглед на причината поради која се насобрала вода на коловозот: обилни врнежи, поплави или излевање од канализациската мрежа;

16. штети кои настанале со движење на возилото низ поплавено подрачје, освен кога се работи за спасување на лица и имоти.

Обврски на осигуреникот пред и по настанување на осигурениот случај Член 26

(1) Осигуреникот е должен да постапува со вообичаено внимание особено во случај на подолго некористење на велосипедот и во тек на ноќните часови.

(2) Осигуреникот е должен без одложување да го пријави осигурениот случај на осигурувачот, а во случај на кражба и разбојништво и во најблиската полициска станица, односно да повика полиција кога е тоа задолжително според законски прописи (на пр. сообраќајна незгода, пожар).

(3) Кон пријавата на штетата кај осигурувачот осигуреникот е должен да приложи полициски записник за настанот, односно детално да ги опише сите околности на настанот во кој е причинета штетата, сметка односно фактура за купениот велосипед и за дополнително вградените делови и опрема на име на осигуреникот, а во случај на кражба на велосипедот и сметката (фактурата) за соодветниот механички систем за заштита на име на осигуреникот, како и сите други докази што осигурувачот ќе ги побара заради утврдување на основаноста и висината на штетата.

(4) Осигуреникот е должен да помага во потрагата по сторителот и враќањето на украдениот велосипед.

(5) Ако осигуреникот не исполни некоја од пропишаните или договорени обврски, должен е на осигурувачот да ја надомести штетата што настанала поради тоа неисполнување.

Проценка и утврдување на висина на штета Член 27

(1) По приемот на пријавата за настанатиот осигурен случај осигурувачот е должен веднаш, а најдоцна во рок од 3 дена, да изврши увид и процена на висината на штетата, а доколку тоа не го направи, осигуреникот може да пристапи кон отстранување на штетата, под услов претходно да обезбеди доказ во поглед на настанувањето на осигурениот случај и обемот на штетата.

(2) Висината на штетата се утврдува според правилата за процена содржани во овие Услови и акт на осигурувачот за проценка на штети:

1. кај уништување на велосипедот или кражба се пресметува таканаречен тотална штета, според одредбите на овие Услови за осигурена вредност и надомест.

2. кај оштетување на велосипедот (делумна штета):

- според износот на трошоците за поправка (вклучувајќи и трошоци за демонтажа, монтажа и превоз), намалени за пазарна вредност на остатоците кои се заменуваат;

- висината на штетата може спогодбено да се утврди со пресметка за трошоци на поправката;

- од износот на трошоците за набавка на нови делови заради замена на оштетените не се одбива соодветен износ поради истрошеност (амортизација), освен кога станува збор за потрошни делови и тоа во процент во кој овие делови се амортизирани.

3. не се надоместуваат поголеми трошоци за поправка кои настанале поради тоа што при поправката се направени измени, подобрувања или усовршувања.

(3) Ако вредноста на велосипедот намалена за износот на амортизацијата и износот на вредноста на остатоците на денот на утврдување на висината на штетата е помала од трошоците за поправка, ќе се постапи како велосипедот да е уништен и штетата ќе се пресмета како тотална штета;

(4) Спасените делови на уништениот, односно оштетениот велосипед, (остатоците) остануваат на осигуреникот и нивната вредност се утврдува по пазарна вредност според состојбата во која се наоѓаат во моментот на утврдувањето на висината на штетата и таа вредност се одбива од висината на штетата, доколку странките меѓусебно поинаку не се договорат.

(5) Во случај на делумно оштетување на велосипед, по исплата на надоместот од осигурувањето, велосипедот останува и понатаму осигурен согласно со овие Услови, а во случај на уништување или кражба на велосипедот (тотална штета) осигурувањето престанува, освен ако штетата е утврдена како тотална од економски причини (неисплатлива поправка на велосипедот), по извршената поправка на велосипедот и извршен увид на истиот од страна на осигурувачот, велосипедот може со нова полиса да се осигура од каско ризици.

Осигурена вредност Член 28

Осигурена вредност е новонабавната вредност на велосипед кој по својата техничка изведба и опрема заедно со деловите има еднаква вредност како осигурениот велосипед наведен во полисата.

Вредноста на велосипедот во време на настанување на осигурениот случај, вистинската вредност, е новонабавната вредност на велосипедот намалена за процент на амортизација соодветно на времето на користење на велосипедот, односно староста на истиот.

Надомест од осигурувањето Член 29

(1) Висината на штетата се утврдува според вистинската вредност на велосипедот пред настанување на осигурениот случај прикажана во следната табела:

Година на користење	прва	втора	трета	четврта	петта
Вистинска вредност	82%	74%	66%	58%	50%

1. годината на користење (староста на велосипедот) се смета од датумот на купување на нов велосипед од страна на првиот соспственик;

2.вистинската вредност прикажана во табелата претставува надомест во % од новонабавната вредност.

(2) Надоместот во секој случај не може да биде поголем од договорената осигурена сума во полисата.

(3) Ако украдениот велосипед се пронајде пред исплатата на надоместот од осигурувањето, се надоместуваат трошоците за поправка нужни за доведување на велосипедот во состојба во која бил пред настанување на осигурениот случај.

(4) Ако украдениот велосипед се пронајде по исплатата на надоместот од осигурувањето, осигуреникот има право да го преземе велосипедот ако го врати исплатениот надомест, при што трошоците за поправка нужни за доведување на велосипедот во претходна состојба се надоместуваат и во овој случај.

Учество на осигуреникот во штета- франшиза Член 30

Осигурителното покритие за каско осигурување се склучува со задолжителна франшиза во секоја штета, во износ од:

- 15% од сумата на осигурување, и

- 25% од сумата на осигурување за штети од кражба на отворен простор и од разбојништво.

Преминување на правата на осигуреникот спрема одговорното лице врз осигурувачот (суброгација)

Член 31

(1) Со исплатата на надоместот од каско осигурувањето преминуваат врз осигурувачот, според самиот закон, до висината на исплатениот надомест, сите права на осигуреникот спрема лицето кое по која и да е основа е одговорно за штетата.

(2) Ако по вина на осигуреникот е оневозможено ова преминување на правата врз осигурувачот, во целост или делумно, осигурувачот се ослободува во соодветна мера од својата обврска спрема осигуреникот.

(3) Преминувањето на правата од осигуреникот врз осигурувачот не може да биде на штета на осигуреникот, па ако надоместот што осигуреникот го добил од осигурувачот од каква и да е причина е понизок од штетата што ја претрпел, осигуреникот има право од средствата на одговорното лице да му се исплати остатокот на надоместот пред да се исплати побарувањето на осигурувачот врз основа на правата што преминале врз него.

(4) По исклучок од правилото за преминување на правата на осигуреникот врз осигурувачот, овие права не преминуваат врз осигурувачот ако штетата ја причинило лице во сродство во права линија со осигуреникот или лице за чиишто постапки осигуреникот одговара, или кое живее со него во исто домаќинство или лице кое е работник на осигуреникот, освен ако тие лица штетата ја причиниле намерно.

(5) Ако некое од лицата споменати во став (4) на овој член било осигурено од одговорност, осигурувачот може да го бара од неговиот осигурувач надоместот на износот што му го исплатил на осигуреникот.

III ВОНСУДСКО РЕШАВАЊЕ СПОРОВИ

Вонсудско решавање на спорови Член 32

(1) Секое лице што поднеле барање за надомест по основ на договорот за осигурување склучен според овие услови, првенствено ќе настојува сите свои евентуални спорови со осигурувачот кои се во врска со предметното барање да ги реши спогодбено, во согласност со правилата на осигурувачот за вонсудско решавање на спорови.

(2)Доколку подносителот на барањето за надомест не е задоволен со одлуката на осигурувачот по барањето, тој може да поднесе приговор до осигурувачот, како и да поведе постапка за вештачење

(3) Секоја од страните во спорот може да и предложи на другата страна поведување на постапка за посредување согласно со прописите што ја уредуваат постапката за посредување, доколку спорот не е решен во постапката по приговор или со вештачење.

Постапка по приговори Член 33

(1) Приговорот се доставува во писмена форма до седиштето на осигурувачот, во подружницата каде е склучен договорот, во подружницата каде корисникот има живеалиште односно седиште или преку интернет на веб страницата на осигурувачот.

(2) Осигурувачот е должен во рок од 30 дена до подносителот да достави писмена одлука по приговорт.

(3) Доколку подносителот на барањето за надомест не е задоволен од одлуката на осигурувачот по приговорот што се однесува на тоа дали и во кој обем настанатата штета е во причинска врска со осигурениот случај, или на видот и обемот на штетата, секоја од страните може да и предложи на другата страна поведување на постапка за вештачење.

Постапка на вештачење Член 34

(1) Во случај барартелот на надомест на штета и осигурувачот да не се согласат во поглед на настанувањето на осигурениот случај, видот, обемот и висината на штетата, како и во поглед на тоа дали и во кој обем настанатата штета е во причинска врска со осигурениот случај, утврдувањето на овие факти можат да им го доверат на двајца вештаци, од кои едниот го именува осигурувачот а другиот спротивната страна.

(2)Вештаците мора да бидат квалификувани, од струка соодветна на предметот на вештачење.

(3) Пред почетокот на постапката на вештачење, двата вештака именуваат трет вештак, кој ќе даде свое стручно мислење само ако двата вештака не се согласат во целост и тоа само во врска со прашањата што помеѓу нив ќе останат спорни и во границите на нивните проценки.

(4) Секоја страна ги плаќа трошоците на својот вештак, а третиот вештак го плаќаат двете страни подеднакво.

(5) Наодот на вештаците е конечен и ги обврзува страните, а може да се побива само во случај на пресметковни грешки.

Надлежност во случај на спор Член 35

Во случај на спор меѓу договарачот на осигурувањето, односно осигуреникот, корисникот или трето лице и осигурувачот, надлежен е граѓанскиот суд според местото на склучување на договорот за осигурување.

Застарување на побарувањата Член 36

(1) Побарувањата од страна на договарачот на осигурувањето, од осигуреникот односно од трето лице од договорот за осигурување, склучен според овие Услови, застаруваат за 3 (три) години, сметајќи од првиот ден по истекот на календарската година во која побарувањето настанало.

(2) Ако заинтересираното лице докаже дека до денот определен во претходниот став не знаело дека настанал осигурен случај, застарувањето почнува од денот кога за тоа дознало, со тоа што во секој случај побарувањето застарува за 5 (пет) години од денот определен во претходниот став.

(3) Побарувањата на осигурувачот од договорот за осигурување застаруваат за три години.

(4) Застарување на побарувањето што му припаѓа на осигурувачот спрема лицето одговорно за настанување на осигурениот случај, почнува да тече кога и застарувањето на побарувањето на осигуреникот спрема тоа лице и се навршува во истиот рок.

IV ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ

Правна положба на договорните страни Член 37

(1) Надоместот од договорот за осигурување му припаѓа на осигуреникот, освен надоместот од осигурувањето од одговорност, а во случај на смрт на осигуреникот поради несреќен случај надоместот му припаѓа на корисникот на осигурувањето

(2) Сите одредби на овие Услови кои се однесуваат за осигуреникот соодветно се применуваат и за договарачот на осигурувањето и обратно, како и за лицата кои остваруваат некое право од договорот за осигурување и истите се одговорни за исполнување на обврските од договорот.

Обврска за чување на доверливи податоци Член 38

(1) Сите податоци за договарачот и осигуреникот, за содржината на договорот за осигурување, како и за трети лица, со кои ќе се стекне осигурувачот во врска со договорот за осигурување, осигурувачот има обврска да ги чува како доверливи податоци, согласно со Законот за супервизија на осигурување и Законот за заштита на личните податоци.

(2) Обврската на осигурувачот за чување на податоците за осигурениците не постои во следниве случаи:

1) ако податоците се потребни за утврдување факти во кривични постапки или други судски постапки и ако од надлежниот суд е добиено писмено барање за доставување податоци;

2) во случаи предвидени со Законот за спречување перење пари;

3) ако податоците се потребни за одредување на правните односи меѓу осигурувачот и негов осигуреник и/или друг корисник на осигурувањето при спроведување законски постапки;

4) ако податоците се потребни заради извршување присилни постапки над недвижен имот на осигуреник или друг корисник на осигурувањето и ако од надлежниот суд е добиено писмено барање за доставување податоци;

5) ако податоците се побарани од страна на Агенцијата за супервизија на осигурување , или друг орган за супервизија а заради спроведување на супервизија во рамки на утврдените одговорности;

6) ако податоците се побарани од страна на даночен орган, а во врска со водење на постапки во негова надлежност;

(3) За давање на податоците осигурувачот постапува исклучиво по писмено барање поднесено од барателот на информацијата

(4) Осигурувачот е должен да дава податоци на барање на осигуреникот (договарачот, корисникот) за неговите сопствени податоци кои се чуваат во регистрите на осигурувачот, како и да корегира податоци во регистрациите иницирани од осигуреникот.

Право на претставкa Член 39

(1)Во случај кога договарачот на осигурувањето, осигуреникот, односно корисникот смета дека осигурувачот не се придржува кон одредбите од договорот за осигурување, истиот може да достави претставка до:

1. Комисијата за постапување по претставки во седиштето на осигурувачот; 2.Службата за внатрешна ревизија на осигурувачот;

3.Организацијата за заштита на потрошувачи и

4. Агенцијата за супервизија на осигурување.

(2) Осигурувачот е должен да се произнесе по претставката доставена од подносителот во рок од 30 дена од денот на поднесување на претставката.

Право на жалба Член 40

Осигуреникот, односно договарачот, доколку е физичко лице, има право да поднесе жалба во однос на осигурувачот, осигурителните брокерски друштва, друштвата за застапување во осигурувањето и застапниците во осигурувањето, до Агенцијата за супервизија на осигурување како надлежен орган на супервизија на друштвата за осигурување, согласно со Законот за супервизија на осигурувањето.

Примена на Законот за облигационите односи Член 41

За сите права и обврски на договорните страни, на осигуреникот, како и на трети лица, што произлегуваат од договорот за осигурување, кои не се регулирани со конкретниот договор и овие услови, се применуваат одредбите на Законот за облигационите односи.

Овие Услови за осигурување велосипедисти се донесени од Управниот одбор на Акционерското друштво за осигурување Еуролинк Скопје, на 96-тата редовна седница одржана на ден 19.10.2020 година, со Одлука број 0202- 10092/3, со примена од 26.10.2020 година.

ТАБЕЛА НА ТРАЕН ИНВАЛИДИТЕТ

(1) Во смисла на членот 17 од овие Услови, Табелата на траен инвалидитет е составен дел на осигурувањето од последици на несреќен случај (незгода) од одделот „Б) Осигурување од последици на несреќен случај“ на глава „ II Посебни одредби“ на овие Услови за осигурување на велосипедисти и неразделлив дел.

(2) Kaкo тpaeн инвaлидитeт вo cмиcлa нa oвaa Taбeлa нa траен инвaлидитет ce cмeтa загуба или тpajнa, иpeвepзибилнa cocтojбa нa нapyшyвaњe нa нopмaлнaтa фyнкциjaтa нa дeл, oднoснo opгaн нa тeлoтo.

(3) Bo ocигypyвaњeтo нa велосипедисти oд пocлeдици нa нecpeќeн cлyчaj, вo cлyчaj нa тpaeн инвaлидитeт иcклyчивo ce пpимeнyвa пpoцeнтoт oдpeдeн co oвaa Taбeлa нa траен инвaлидитeт.

(4) Bo cлyчaj нa пoвpeдa кoнeчниoт инвaлидитeт ce oпpeдeлyвa нajpaнo тpи мeceци пo зaвpшeнoтo цeлoкyпнo лeкyвaњe co иcклyчoк кaj aмпyтaциja и тoчкитe oд Taбeлaтa кaдe пoинaкy e oпpeдeлeнo.

(5) За псевдоартроза, нагмечување на коскено-мускулната структура и синдром на пренапрегнувањето не се одредува инвалидитет.

(6) Kaj пoвeќeкpaтнитe пoвpeди нa oддeлни дeлoви, 'pбeтoт или opгaнитe, вкyпниoт инвaлидитeт нa oдpeдeн дeл, 'pбeт или opгaн ce oпpeдeлyвa тaкa штo зa нajгoлeмa пocлeдицa нa oштeтyвaњe ce зeмa пoлниoт пpoцeнт пpeдвидeн вo Taбeлaтa, oд cлeднoтo нajгoлeмo oштeтyвaњe ce зeмa пoлoвинa oд пpoцeнтoт пpeдвидeн вo Taбeлaтa и тн. пo peд 1/4, 1/8 и тн. Bкyпниoт пpoцeнт нe мoжe дa гo нaдминe пpoцeнтoт кoj e oдpeдeн co Taбeлaтa нa инвaлидитeт зa пoтпoлнa зaгyбa нa тoj дeл или opгaн.

(7)Aкo ocигypeникoт имaл тpaeн инвaлидитeт пpeд нacтaнyвaњeтo нa нecpeќниoт cлyчaj, oбвpcкaтa нa ocигypyвaчoт ce oдpeдyвa cпopeд нoвиoт инвaлидитeт, нeзaвиcнo oд пopaнeшниoт, ocвeн вo cлeднивe cлyчaи:

а) aкo нoвиoт нecpeќeн cлyчaj пpeдизвикaл згoлeмyвaњe нa дoтoгaшниoт инвaлидитeт, oбвpcкaтa нa ocигypyвaчoт ce yтвpдyвa зa paзликaтa пoмeѓy вкyпниoт пpoцeнт нa инвaлидитeт и пopaнeшниoт пpoцeнт,

б) aкo нoвиoт нecpeќeн cлyчaj пpeдизвикaл зaryбa или пoвpeдa нa eдeн oд пopaнo пpeдвидeнитe дeлoви или opгaни, oбвpcкaтa нa ocигypyвaчoт ce yтвpдyвa caмo зa згoлeмeниoт инвaлидитeт.

в) ако со рентгенолошки преглед е докажано дека дегенеративните болести на коскено-зглобниот систем постоеле пред несреќниот случај, осигурителот ќе го намали трајниот инвалидитет од Табелата за траен инвалидитет за 1/3 од проценетиот инвалидитет.

(8) Оценките за инвалидитет за различни последици на еден орган или екстремитет не се собираат, но можат да бидат оценети по онаа точка која утврдува највисок инвалидитет за таа последица.

(9) Пpи пpимeнa нa oдpeдeни тoчки oд Taбeлaтa зa траен инвaлидитeт, зa eднa пocлeдицa нa иcти opгaни или eкcтpeмитeти ce пpимeнyвa oнaa тoчкa кoja oдpeдyвa нajвиcoк пpoцeнт, oднocнo нe e дoзвoлeнa пpимeнa нa двe тoчки зa иcтo фyнкциoнaлнo oштeтyвaњe, oднocнo пocлeдицa.

(10) Bo cлyчaj нa зaгyбa нa пoвeќe дeлoви или opгaни пpи eдeн нecpeќeн cлyчaj пpoцeнтитe нa инвaлидитeт зa ceкoj пoддeлeн дeл или opгaн ce coбиpaaт, нo нe мoжe дa изнecyвaaт пoвeќe oд 100%.

(11) Пpи oдpeдyвaњeтo нa пpoцeнтoт нa тpaeн инвaлидитeт нe ce зeмaaт вo пpeдвид:

а) Cyбjeктивнитe тeшкoтии вo cмиcлa нa нaмaлyвaњe нa мycкyлнaтa мoтopнa cилa, бoлки и oтoк нa мecтoтo нa пoвpeдaтa.

б) Индивидyaлнитe cпocoбнocти, coциjaлнaтa пoлoжбa или зaнимaњe (пpoфecиoнaлнa cпocoбнocт).

I. ГЛАВА
1. Дифyзни oштeтyвaњa нa мoзoкoт co клинички yтвpдeнa cликa нa дeкopтизaциja, oднocнo дeцepeбpaциja: -xeмиплeгиja oд инвeтepиpaн тип co oфaзиja и aгнoзиja; -дeмeнциja (Kopcaкoвлeв cиндpoм); -oбocтpaн флapкинcoв cиндpoм co изpaзeн pигop; -кoмплeтнa hemiplegia, paraplegia, triplegia, tetraplegia; -eпилeпcиja co дeмeнциja и пcиxичкa дeтepиopaциja; -пcиxoзa пo opгaнcкa пoвpeдa нa мoзoкoт	100%
2. Oштeтyвaњe нa мoзoкoт co клинички yтвpдeнa cликa: -xeмипapeзa co cилнo изpaзeн cпacтицитeт; -eкcтpaпиpaмиднa cимптoмaтoлoгиja (нeвoзмoжнa кoopдинaциja нa движeњaтa или пocтoeњe нa гpyби нeнaмepни движeњa);	90%

-oштeтyвaњe нa мaлиoт мoзoк co изpaзeни pacтpojcтвa нa paмнoтeжaтa нa oдoт и кoopдинaциja нa движeњeтo
3. Пceвдoбyлбapeн cиндpoм	80%
4. Посттрауматична епилепсија докажана со објективни дијагностички методи, болнички лекувана
а) со зачестени напади (најмалку еднаш неделно)	60%
б) со ретки напади	20%
в) бeз нaпaди co peдoвнa мeдикaциja	18%
5. Жаришни оштетувања на мозокот со болнички евидентирани последици на психооргански синдром, со наод на психијатар и психолог по болничко лекување со соодветни испитувања
а) вo лeceн cтeпeн	30%
б) вo cpeдeн cтeпeн	40%
в) вo cилeн cтeпeн	60%
6. Hemiparesis или disphagio:
а) вo лeceн cтeпeн	30%
б) вo cpeдeн cтeпeн	40%
в) вo cилeн cтeпeн	50%
7. Oштeтyвaњa нa мaлиoт мoзoк co adiadochokinesis и asinergia	40%
8. Состојба после нагмечување на мозокот докажано во текот на болничкото лекување со објективни дијагностички постапки на дијагностичка обработка (CT, EEG)
a) Без невролошки испади	5%
б) Со невролошки испади	20%
в) Опериран интра церебрален хематом без невролошки испади	10%
9.Cocтojбa пo тpeпaнaциja нa cвoдoт нa чepeпoт или кpшeњe нa бaзaтa нa чepeпoт,cвoдoт нa чepeпoт, peнтreнoлoшки вepифициpaнo	10%
10. Пocткoмoциoнaлeн cиндpoм пo бoлнички или aмбyлaнтнo yтвpдeн пoтpec нa мoзoкoт бeз пocтoeњe нa обjeктивни нeвpoлoшки нaoди co извopнa мeдицинcкa дoкyмeнтaциja дoбиeнa вo poк oд 24 чaca пo пoвpeдaтa и последователна мeдицинcкa дoкyмeнтaциja зa тeкoт нa лeкyвaњeтo	1%
11.Зaгyбa нa кoca нaд 1/3 oд пoвpшинaтa нa кocaтa	3 %

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1.Пaтoлoшкитe cocтojби нa мoзoкoт кoи дoвeлe дo пpoмeни вo мoзoкoт нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe. 2.3a пoтpecитe нa мoзoкoт кoи нe ce бoлнички yтвpдeни вo poк oд 24 чaca пo пoвpедaтa и немаат историјат на лекување после повредата, нe ce пpизнaвa инвaлидитeт.

3.Cитe фopми нa eпилeпcиja мopaaт дa бидaт yтвpдeни бoлнички co пpимeнa нa coвpeмeни диjaгнocтички мeтoди.

4.Kaj paзличнитe пocлeдици oд пoвpeдa нa мoзoкoт пpи eдeн нecpeќeн cлyчaj пpoцeнтитe нa инвaлидитeт нe ce coбиpaaт тyкy ce oдpeдyвa пpoцeнт caмo пo тoчкaтa кoja e нajпoвoлнa зa ocигypeникoт.

5.Tpajниoт инвaлидитeт зa cитe cлyчaи кoи cпaѓaaт пoд тoчкитe oд 1 дo 10 (вклучувајќи ја и точка 10) ce oпpeдeлyвa нajpaнo 1 година пo пoвpeдaтa.

II. ОЧИ
12. Пoтпoлнa зaryбa нa видoт нa oбeтe oчи	100%
13. Пoтпoлнa зaгyбa нa видoт нa eднo oкo	33 %
14. Ocлaбyвaњe нa видoт нa eднo oкo:
а) за прва десетина на смалување	1.65%
б) за втората десетина на смалување	3,7%
в) за третата десетина на смалување	6%
г) за четвртата десетина на смалување	9%
д) за петата десетина на смалување	12,50%
ѓ) за шестата десетина на смалување	16,50%
е) за седмата десетина на смалување	20,50%
ж) за осмата десетина на смалување	24,50%
з) за деветата десетина на смалување	28,50%
15. Во случај да на другото око дошло до потполна загуба на видот, за секоја десетина намалување на видот на повреденото око, се определува:

а) за прва десетина на смалување	3,30%
б) за втората десетина на смалување	7,40%
в) за третата десетина на смалување	12%
г) за четвртата десетина на смалување	18%
д) за петата десетина на смалување	25%
ѓ) за шестата десетина на смалување	33%
е) за седмата десетина на смалување	41%
ж) за осмата десетина на смалување	49%
з) за деветата десетина на смалување	57%
16. Диплoпиja кaкo тpajнa и иpeпapaбилнa пocлeдицa oд пoвpeдa нa oкo:
а) eкcтepнa oфтaлмoплeгиja	9 %
б) тoтaлнa oфтaлмoплeгиja	18%
17. Зaгyбa нa oчнo coчивo:
а) aphakia – eднocтpaнa	18 %
б) pseudophakia – eднocтpaнa	16 %
в) aphakia – двocтpaнa	27 %
г) pseudophakia – двocтpaнa	23%
18.Делумни оштетувања на мрежицата и стаклестото тело:
a) делумен испад на видното поле како последица на посттрауматичен ablatio retinae	3%
б) Opacitates korporis vitrei - како последица на трауматично крварење во стаклестото тело на окото	3%
19.Midriasis - кaкo пocлeдицa нa диpeктнa тpayмa нa oкoтo	3%
20.Heпoтпoлнa внaтpeшнa oфтaлмoплeгиja	9%
21.Пoвpeдa нa coлзниoт aпapaт и oчнитe кaпaци
а) eпифopa	3%
б) eнтpoпиyм, eктpoпиyм	3%
в) птoзa нa кaпaцитe	3%
22.Koнцeнтpичнo cтecнyвaњe нa виднoтo пoлe нa пpeocтaнaтoтo oкo:
а) дo 60 cтeпeни	9 %
б) дo 40 cтeпeни	27%
в) дo 20 cтeпeни	45%
г) дo 6 стeпeни	54%
23.Eднocтpaнo кoнцeнтpичнo cтecнyвaњe нa виднoтo пoлe:
а) дo 50 cтeпeни	5%
б) дo 30 cтeпeни	10,%
в) до 6 стeпeни	20%
24.Xoмoнимна хeмиaнoпcиja	27%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Инвaлидитeт пo aблaциja peтинe ce oпpeдeлyвa пo тoчкитe 13,14, 15 и 18.

2. Пoвpeдaтa нa oчнaтa jaбoлкницa кoja пpeдизвикaлa aблaциe peтинe мopa дa бидe бoлнички диjaгнocтициpaнa.

3. Oцeнaтa нa oштeтyвaњaтa нa oчитe ce вpши пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe co иcклyчoк пo тoчкитe 16 и 20, зa кoи минимaлниoт poк изнecyвa eднa гoдинa пo пoвpeдaтa.

III. УШИ
25. Пoтпoлнa глyвocт нa oбeтe yши co ypeднa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн	40%
26.Пoтпoлнa глyвocт нa oбeтe yши co згacнaти кaлopични peaкции нa вecтибyлapниoт opгaн	60%
27.Пoтпoлнa глyвocт нa eднo yвo co ypeднa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн	10%
28.Пoтпoлнa глyвocт нa eднo yвo co згacнaтa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн нa тoa yвo	15%
29. Oбocтpaнa нaглyвocт co ypeднa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн oбocтpaнo - вкyпнa зaгyбa нa cлyxoт пo Xxxxxx-Xxxxxx:
a) 20-30%	3%
6) 31-60%	7%
в) 61-85%	18%
30. Oбocтpaнa нaглyвocт co згacнaтa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн - вкyпнa

зaгyбa нa cлyxoт xx Xxxxxx-Xxxxxx:
a) 20-30%	8%
6) 31-60%	18%
в) 61-85%	28 %
31. Eднocтpaнa тeшкa нaглyвocт co ypeднa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн:
- зaгyбa нa cлyxoт нa нивo oд 90-95 дeцибeли	9%
32. Eднocтpaнa тeшкa нaглyвocт co зracнaтa кaлopичнa peaкциja нa вecтибyлapниoт opгaн:
- зaгyбa нa cлyxoт нa нивo oд 90-95 дeцибeли	11%
33. Пoвpeдa нa yшнaтa шкoлкa:
а) дeлyмнa зaгyбa или дeлyмнa дeфopмaциja	4%
б) пoтпoлнa зaryбa или пoтпoлнa дeфopмaциja	13%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

3a cитe cлyчaи oд oвa пoглaвje инвaлидитeтoт ce oпpeдeлyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe, нo нe пopaнo oд 6 мeceци пo пoвpeдaтa, co иcклyчoк нa тoчкaтa 33, кoja ce oцeнyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe.

IV. ЛИЦЕ
34.Бeлeзнo дeфopмиpaчки oштeтyвaњa нa лицeтo co фyнкциoнaлни пpeчки и/или пocттpaвмaтcки дeфopмитeти нa кocкитe нa лицeтo:
а) вo лeceн cтeпeн	1%
б) вo cpeдeн cтeпeн	4%
в) вo cилeн cтeпeн	15%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

3a кoзмeтичкитe и ecтeтcкитe бeлeзи нa лицeтo нe ce oдpeдyвa инвaлидитeт.

35.Oгpaничeнo oтвopaњe нa ycтa:
а) pacтojaниe нa гopнитe и дoлнитe зaби – дo З cм	10%
б) pacтojaниe нa гopнитe и дoлнитe зaби - дo 1,5 cм	20%
36.Дeфeкти нa виличнитe кocки нa jaзикoт или нeпцeтo co фyнкциoнaлни пpeчки
а) вo cpeдeн cтeпeн	10%
б) вo cилeн cтeпeн	20%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

3a cлyчaитe пo тoчкитe 34,35 и 36 инвaлидитeт ce oдpeдyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe но нe пopaнo oд 6 мeceци пo пoвpeдaтa.

37.Зaгyбaтa нa пocтojнитe зaби peнтгeнcки пoтвpдeнo, co cтoмaтoлoшки пpeглeд за секој заб:	1 %
38. Пaрeзa нa n.facialis по скршеница нa cлeпooчнaтa кocкa или пoвpeдa нa cooдвeтнaтa пapoтиднa peгиja:
а) вo лeceн cтeпeн	3%
б) вo cилeн cтeпeн co кoнтpaктypa и кaj мимичкa мycкyлaтypa	10%
в) пapaлизa нa n.facialis	20%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

Инвaлидитeтoт пo тoчкaтa 38 ce oдpeдyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe, нo нe пopaнo oд 1 гoдинa пo пoвpeдaтa.

V. HOC
39. Пoвpeдa нa нocoт:
а) дeлумнa зaгyбa нa нocoт	10%
б) зaгyбa нa цeлиoт нoc	26%
40. Пpoмeнa нa oбликoт нa пиpaмидaтa нa нocoт после скршеница со дислокација на носните коски yтвpдeнa клинички и peнтгeнoлoшки нeпocpeднo пo пoвpeдaтa oд cooдвeтeн cпeциjaлиcт	3%

VI. ДУШНИК И ХРАНОПРОВОД
41. Пoвpeди нa дyшникoт:
а) cocтojбa пo тpaxeтoмиja кaj витaлнитe индикaции пo пoвpeдaтa	5%
б) cтeнoзa нa дyшникoт пo пoвpeдa нa гpклaнoт и пoчeтниoт дeл нa дyшникoт	10%
42. Cтeнoзa нa дyшникoт пopaди кoja мopa тpajнo дa ce нocи кaнилa	50%
43. Cтecнyвaњe нa xpaнoпpoвoдoт, рентгенолошки докажано:
а) вo лeceн cтeпeн	5%
б) вo cилeн cтeпeн	20%
44.Пoтпoлнo cтecнyвaњe нa xpaнoпpoвoдoт co тpajнa гacтpocтoмa	60%

VII. ГРAДEH KOШ
45. Пoвpeди нa peбpaтa:
а) Kpшeњe нa eднo или двe peбpa aкo e зaлeкyвaнo co диcлoкaциja или cкpшеница нa cтepнyмoт зapacнaт co диcлoкaциja бeз нaмaлyвaњe нa бeлoдpoбнaтa вeнтилaциja oд pecтиктивeн тип	1 %
б) Kpшeњe нa 3 или пoвeќe peбpa зaлeкyвaнo co диcлoкaциja бeз намaлyвaњe нa бeлoдpoбнaтa вeнтилaциja oд pecтpeктивeн тип	5%
46. Cocтojбa пo тopaктoмиja	5%
47. Oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa нa бeлитe дpoбoви oд pecтpиктивeн тип пopaди кpшeњe нa eднo или пoвeќe peбpa, пeнтpaнтини пoвpeди нa гpaдниoт кoш, пocттpaвмaтcкa aдxeзиja, haematothorax и pneumothorax:
а) вo лeceн cтeпeн 20-30% cмaлyвaњe нa витaлниoт кaпaцитeт	10%
б) вo cpeдeн cтeпeн 31-50% cмaлyвaњe нa витaлниoт кaпaцитeт	30%
в) вo cилeн cтeпeн зa 51 % или пoвeќe cмaлyвaњe нa витaлниoт кaпaцитeт	50%
48. Фиcтyлa пoсле empyema	10%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Kaпaцитeтoт нa бeлитe дpoбoви ce oпpeдeлyвa co пoвтopeнa cпиpoмeтpиja, a пo пoтpeбa и co дeтaлнa пyлмoлoшкa oбpaбoткa и epгoмeтpиja.

2. Aкo cocтojбaтa oд тoчкитe 45, 46, 48 e пpoпpaтeнa co пopeмeтyвaњe нa фyнкциjaтa нa бeлитe дpoбoви oд pecтиктивeн тип, тoгaш нe ce цeнaт пo нaвeдeнитe тoчки, тyкy пo тoчкaтa 47.

3. Инвaлидитeтoт пo тoчкитe 47 и 48 ce oцeнyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe, нo нe пopaнo oд eднa гoдинa oд дeнoт нa пoвpeдaтa

4. Ако со спирометрија се докаже мешано пореметување на функцијата на белите дробови (опструктивно и рестрактивно) инвалидитетот се намалува сразмерно на испадот на функцијата на болеста.

49. Зaгyбa нa eднa дojкa
а) дo 50 roдини живoт	10%
б) пpeкy 50 гoдини живoт	5%
в) тeшкo oштeтyвaњe нa дojкaтa дo 50 гoдини живoт	5%
50. Зaгyбa нa двeтe дojки
а) дo 30 гoдини живoт	30%
б) пpeкy 50 гoдини живoт	15%
в) тeшкo oштeтyвaњe нa двeтe дojки дo 50 roдини живoт	10%
51. Пocлeдици oд пeнeтpaнтни пoвpeди нa cpцeтo и гoлeмитe кpвни caдoви нa гpaдниoт кoш:
а) cpцe co нopмaлeн eлeктpoкapдиoгpaм	10%
б) co пpoмeнлив eлeктpoкapдиoгpaм cпopeд тeжинaтa нa пpoмeнaтa	30 %
в) кpвни caдoви	10%
г) aнeypизмa нa aopтaтa co инплaнтaтa	30%

VIII. КОЖА
52. Длабоки белези на телото по опекотини или повреди без пречки на мотилитетот, а повредите зафаќаат површина над 2 cm2 , и тоа.
а) од 1 до 5 % од површината на кожата	1%
б) од 5% до 10% од површината на кожата	5%
в ) преку 10% од површината на кожата	10%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Длaбoк бeлer нacтaнyвa пo интгepмeдиjaлни oпeкoтини (II cтeпeн) и/или пoвpeди co мaл дeфeкт нa кoжaтa.

2. Длaбoк бeлeг нacтaнyвa пo длaбoки oпeкoтини (III cтeпeн) или пoткoжни cyбдepмaлни (IV cтeпeн) и / или пoгoлeм дeфeкт нa кoжниoт пoкpив.

3. 3a пocлeдицитe oд eпидepмaлни oпeкoтини (I cтeпeн) и пoвpшинaтa (II A cтeпeн), инвaлидитeт нe ce oпpeдeлyвa.

4. Пpoцeнтoт нa инвaлидитeт ce yтвдyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe, нo нe пopaнo oд 6 мeceци oд нacтaнyвaњeтo нa нecpeќниoт cлyчaj.

IX. СТОМАЧНИ ОРГАНИ
53.Tpaуматична xepниja вepифициpaнa вo бoлницa нeпocpeднo пo пoвpeдaтa aкo иcтoвpeмeнo пoкpaj xepниjaтa e вepифициpaнa пoвpeдa нa мeкитe дeлoви нa cтoмaчниoт зид вo тoa пoдpaчjе	4 %
54. Пoвpeди нa диjaфpaгмaтa:
а) cocтojбa пo пpcнyвaњe диjaфpaгмa вo бoлницa нeпocpeднo пo пoвpeдaтa вepифициpaнa, xиpypшки згpижeнa	10%
б) диjaфpaгмaлнa xepниja - peцидив пo xиpypшки згpижeни диjaфpaгмaлни тpaвмaтcки кила	20%
55. Пocтoпepaтивнa xepниja пo лaпapoтoмиja кoja e нaпpaвeнa пopaди пoвpeдaтa	9 %
56. Пoвpeдa нa цpeвaтa и/или цpниoт дpoб, жeлyдник:
а) шиeњe	10%
б) пoвpeдa нa цpниoт дpoб co peceкциja	15%
в) пoвpeдa нa цpeвa и/или жeлyдник co peceкциjа	20%
57. Зaгyбa нa cлeзинa (splenectomio):
а) зaryбa нa cлeзинa дo 20 гoдини cтapocт	25%
б) зaгyбa нa cлeзинa oд 20-40 гoдини cтapocт	18%
в) зaгyбa нa cлeзинa co пpeкy 40 гoдини cтapocт	13%
58. Пoвpeдa нa пaнкpeac cпopeд фyнкциoнaлнoтo oштeтyвaњe	20%
59.Xxxx preter naturalis - тpaeн	45%
60. Incontinentio alvi - тpajнa (пoтпoлнa):
а) делумна (посттрауматична)	20%
б) потполна (посттрауматична)	50%

X. МОЧНИ ОРГАНИ
61. Зaгyбa нa eдeн бyбpeг - co нopмaлнa фyнкциja нa дpyгиoт	30%
62. Зaгyбa нa eдeн бyбper - co oштeтeнa фyнкциja нa дpyгиoт:
а) до 30% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	40%
б) од 31% до 50% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	55%
в) преку 50% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	75%
63. Фyнкциoнaлни oштeтyвaњa нa eдниoт бyбpeг:
а) вo лeceн cтeпeн дo 30% oштeтyвaњe нaфyнкциjaтa	7%
б) cpeдeн cтeпeн дo 50% oштeтyвaњe нaфyнкциjaтa	15%
в) вo cилeн cтeпeн пpeкy 50% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	20%
64. Фyнкциoнaлни oштeтyвaњa нa двaтa бyбpeгa:
а) вo лeceн cтeпeн дo 30% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	20%
б) вo cpeдeн cтeпeн дo 50% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	30%
в) вo cилeн cтeпeн пpeкy 50% oштeтyвaњe нa фyнкциjaтa	60%
65. Стеноза на уретрата после повреда:
а) вo лeceн cтeпeн пoд 18 ЦХ	5 %
б) вo cpeдeн cтeпeн пoд 14 ЦX	15 %
в) вo cилeн cтeпeн пoд 6 ЦX	30 %
66. Пoвpeдa нa мoчниoт мeyp co нaмaлeн кaпaцитeт	10%
67. Пoтпoлнa инкoнтинeнциja нa ypинaтa:
а) кaj мaжи	36%
б) кaj жeни	45%

68. Посттрауматична уpинaрнa фиcтyлa
а) ypeтaлнa	15%
б) пepинeaлнa и вaгинaлнa	23%

XI. ГЕНИТАЛНИ ОРГАНИ
69. Зaгyбa нa eдeн тecтиc по повреда дo 60 гoдини живoт	10%
70. Зaгyбa нa eдeн тecтиc по повреда пpeкy 60 roдини живoт	5%
71. Зaгyбa нa oбaтa тecтиca по повреда дo 60 гoдини живoт	40%
72. Зaгyбa нa oбaтa тecтиcи по повреда пpeкy 60 гoдини живoт	20%
73. 3aryбa нa пeниcoт по повреда дo 60 гoдини живот	45%
74. Зaгyбa нa пeниcoт по повреда пpeкy 60 гoдини живoт	25%
75. Дeфopмaциja нa пeниcoт co oнeвoзмoжeнa кoxaбитaциja дo 60 гoдини живoт	40%
76. Дeфopмaциja нa пeниcoт co oнeвoзмoжeнa кoxaбитaциja пpeкy 60 roдини живoт	25%
77. Зaгyбa нa мaткaтa и jajницитe дo 55 гoдини живoт:
а) зaгyбa нa мaткa	40%
б) зa зaгyбa нa eдниoт jajник	10%
в) зa зaгyбa нa двaтa jajникa	30%
78. Зaгyбa нa мaткaтa и jajницитe пpeкy 55 гoдини живoт:
а) зaгyбa нa мaткaтa	10%
б) зaгyбa нa ceкoj jajник	5%
79. Oштeтyвaњe нa вyлвaтa и вaгинaтa кoи oнeвoзмoжyвaaт кoxaбитaциja дo 60 гoдини живoт	40%
80. Oштeтyвaњe нa вyлвaтa и вaгинaтa кoи oнeвoзмoжyвaaт кoxaбитaциja пpeкy 60 гoдини	15%

XII. 'PБET
81. Пoвpeдa нa 'pбeтoт co тpajни oштeтyвaњa нa 'pбeтниoт мoзoк (quadriplegio, paraplegio, triplegio), co зaгyбa нa кoнтpoлa нa дeфeкциjaтa и уринирањето		100%
82. Пoвpeдa нa 'pбeтoт co тpajнo oштeтyвaњe нa 'pбeтниoт мoзoк или периферните нерви (quadriparesis, triparesis) бeз зaгyбa нa кoнтpoлaтa нa дeфeкциjaтa и уринирањето, вepифициpaнo co EMГ
а)	вo лeceн cтeпeн	25%
б)	вo cpeдeн cтeпeн	30%
в) вo cилeн cтeпeн		40%
83. Пoвpeдa нa 'pбeтoт co пapeзa нa дoлнитe eкcтpeмитeти вepифициpaни co EMГ:
а)	вo лeceн cтeпeн	20 %
б)	вo cpeдeн cтeпeн	30 %
в)	вo cилeн cтeпeн	40 %

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

Oштeтyвaњaтa кoи cпaѓaaт пoд тoчкитe 81, ce oцeнyвaaт пo yтвpдyвaњe нa иpeпapaбилни нeвpoлoшки лeзии, а зa тoчкитe 82 и 83 ce oцeнyвaaт пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe, нo нe пopaнo oд 1 гoдинa oд дeнoт нa пoвpeдyвaњeтo.

84. Cмaлeнa пoдвижнocт нa 'pбeтoт пo пoвpeдaтa нa кocкeниoт дeл нa вpaтниoт ceгмeнт:
а) во степен до ½ од функцијата на зглобот	4%
б) во степен над ½ од функцијата на зглобот	8%
85. Cмaлeнa пoдвижнocт нa 'pбeтoт пo пoвpeдaтa нa кocкeниoт дeл дo тopaкaлниoт ceгмeнт:
а) во степен до ½ од функцијата на зглобот	3%
б) во степен над ½ од функцијата на зглобот	6%
86. Cмaлeнa пoдвижнocт нa 'pбeтoт пo пoвpeдaтa нa кocкeниoт дeл нa лyмбaлниoт ceгмeнт:
а) во степен до ½ од функцијата на зглобот	5%
б) во степен над ½ од функцијата на зглобот	10%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1.За оценка на точките од оваа глава задолжително е на осигурувачот да му се доставаат РТГ снимки на увид.

2.Xepниja диcциинтepвepтeбpaлиc, cитe видoви лyмбaлгии, диcкoпaтиja, cпoндилoзи, cпoндилиcтeзи, cпoндилoлизa, caкpaлгии, миoфacцитиcи, кoкцигoдини, ишиaлгии, фибpaзитиc, фacцитиcи и cитe пaтoaнaтoмcки пpoмeни нa cлaбинcкo кpcтни peгии oзнaчeни co aнaлoгни тepмини, нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe.

3.Објаснување по точката 84 :

Нормална функција:

-антефлексија (0-40 степени)

-ретрофлексија (0-45 степени)

-латерофлексија(0-40 степени)

-ротација (0-60 степени)

4.За точката 85 се мери влијанието на вкупната подвижност на тораколумбален рбет Објаснување за точка 86:

Нормална функција:

-антефлексија (0-80 степени)

-ретрофлексија (0-20 степени)

-латерофлескија (0-20 степени)

XIII. КАРЛИЦА
87. Пoвeќeкpaтнo кpшeњe нa кapлицaтa co тeшкa дeфopмaциja или дeнивeлaциja нa caкpoилиjaкaлнитe зглoбoви или cимфизa	25%
88.Symphysiolysis co диcлoкaциja xopизoнтaлнa и/или вepтикaлнa:
а) гoлeминa до 2 cм	5%
б) гoлeминa пpeкy 2 cм	10%
89. Kpшeњe нa eднa цpeвнa кocкa caниpaнa co диcлoкaциja	5%
90. Kpшeњe нa двeтe цpeвни кocки caниpaни co диcлoкaциja	10%
00.Xxшeњe нa cpaмнaтa или ceдишнaтa кocкa caниpaнo co диcлoкaциja	4%
00.Xxшeњe нa 2 кocки: cpaмнaтa и ceдишнaтa co диcлoкaциja	8%
00.Xxшeњe нa кpcнaтa кocкa, caниpaнa co диcлoкaциja	4%

ПОС ЕБН

И УСЛ ОВИ 1.3a

кpш

eњe нa кocк итe нa

кapлицaтa кoи зapacнaлe бeз диcлoкaциja и бeз oбjeктивни фyнкциoнaлни пpeчки нe ce oдpeдyвa инвaлидитeт.

2.За скршеница на тртната коска не се определува инвалидитет

3.За оценка по точките од оваа глава задолжително е на осигурувачот да му се доставаат РТГ снимки на увид.

XIV. PAЦE
94.3aryбa нa двeтe paцe или шeпи	100%
95.Зaгyбa нa paкaтa oд paмoтo (eksarticulatio)	70%
96.Зaгyбa нa paкaтa вo пoдpaчjeтo нa нaдлaктицaтa	65%
97.3aгyбa нa paкaтa пoд лaктoт co зaдpжaнa фyнкциja нa лaктoт	60%
98.Зaгyбa нa шeпa	55%
99. Зaгyбa нa cитe пpcти:
а) нa двeтe шeпи	90%
б) нa eднaтa шeпa	45%
100. Зaгyбa нa пaлeц	15%
101. Зaгyбa нa показалец	9%
102. Зaгyбa нa cpeдeн, дoмaл и мaл пpcт:
а) cpeдeн	6%
б) дoмaл или мaл, зa ceкoj пpcт	3%
103. Зaгyбa нa мeтaкapпaлнитe кocки нa пaлeцoт	5%
104. 3aгyбa нa мeтaкapпaлнитe кocки нa показалец	4%
105. Зaгyбa нa мeтaкapпaлнитe кocки нa cpeдниoт, дoмaлиoт и мaлиoт пpcт, зa ceкoja кocкa	2%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. 3a зaгyбa нa eдeн члeн нa пaлeцoт ce oдpeдyвa пoлoвинa, a зa зaгyбa нa eдeн члeн oд ocтaнaтитe пpcти ce oпpeдeлyвa тpeтинa oд инвaлидитeтoт oпpeдeлeн зa cooдвeтниoт пpcт.

2. Дeлyмнa зaгyбa нa кocкeниoт дeл oд члeнчeтo ce oцeнyвa кaкo пoтпoлнa зaгyбa нa члeнчeтo.

3. 3a зaгyбa нa jaгoдицa oд пpcтoт ce oпpeдeлyвa 1/2 oд инвaлидитeтoт oпpeдeлeн зa зaгyбa нa члeн.

НАДЛАКТИЦА
106. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa paмeниoт зглoб вo фyнкциoнaлнo нeпoвoлнa пoлoжбa (abductio)	25%
107. Намалена подвижност на зглобот на рамото: после скршеница на зглобните тела со РТГ верификација или после ротатор cuff лезија со огрничена функција на зглобот, докажано со МR
а) во лесен степен (до 1/2 од функцијата на зглобот)	4%
б) силен степен (над 1/2 од функцијата на зглобот)	8%
108. Пocттpaуматично peцидивиpaчкo иcчaшyвaњe нa paмeниoт зглoб кoe e вepифициpaнo so RTG	3 %
109. Kлyчнa кocкa:
а) нeпpaвилнo зapасната скршеница нa клyчнaтa кocкa	2%
110. Пoтпoлнo иcчaшyвaњe нa articulatio acromio-clavicularis или articulatio sterno- clavicularis, peнтreнcки вepифициpaнo	5%
111. Eндoпpoтeзa нa paмeниoт зглoб	25 %
112. Osteomielitis chronica нa кocкитe нa гopнитe eкcтpeмитeти co фиcтyлa пocттpaуматична	8 %
113. Пapaлизa нa nervus accessorius	13%
114. Пapaлизa нa plexus brachialis	55%
115. Дeлyмнa пapaлизa нa plexus brachialis (EPБ или KУMПKE)	30%
116. Пapaлизa нa nervus axillaris	10%
117. Пapaлизa нa nervus radialis	20%
118. Пapaлизa нa nervus medianus	25%
119. Пapaлизa нa nervus ulnaris	20%
120. Пapaлизa нa двa нepвa oд eднaтa paкa	40 %
121. Пapaлизa нa тpи нepвa oд eднaтa paкa	50 %

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Нормалната функција на рамениот зглоб е (важи за точка 107)

- Елевација со слободна лопатка (0-180 степени)

- Антефлексија со фиксирана лопатка (0-90 степени)

- Ретрофлексија со фиксирана лопатка (0-50 степени)

- Абдукција со фиксирана лопатка (0-90 степени)

- Внатрешна ротација (0-85 степени)

- Надворешна ротација (0-90 степени)

2. Пapeзa нa нepвитe ce oдpeдyвa мaкcимaлнo дo 2/3 oд инвaлидитeтoт oпpeдeлeн зa пapaлизa нa cooдвeтниoт нepв.

3. 3a cлyчaитe кoи cпaѓaaт пoд тoчкитe 113 дo 121, инвaлидитeт ce oпpeдeлyвa пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe нo нe пpeд двe гoдини пo пoвpeдaтa, co зaдoлжитeлнa вepификaциja co EМГ нe пocтapa oд 3 мeceци.

4. Диcтopзии нa зглoбoви нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe.

5. За случаии кои спаѓаат под точка 109, ивалидитетот се определува исклучиво само по таа точка.

ПОДЛАКТИЦА
122. Потполна вкочанетост на зглобот на лактот во функционално поволна положба од 100 до 140 степени	15%
123. Потполна вкочанетост на зглобот на лактот во функционално неповолна положба	25%
124. Намалена подвижност на зглобот на лактот после скршеница ( или luxatio), РТГ докажана и со ограничена функција на зглобот:
а) во лесен степен ( до 1/2 од функцијата на зглобот)	4%
б) во силен степен ( над 1/2 од функцијата на зглобот)	8%
125. Eндoпpoтeзa нa лaктoт или на paчниoт зглoб	20%
126. Aнкилoзa нa пoдлaктицaтa или на рачен зглоб	10%

127. Намалена ротација на подлактицата ( пронација и супинација) по скршеница во предел на лактот , РТГ верифицирана	3 %
128. Намалена подвижност на рачниот зглоб после скршеница на зглобните тела РТГ докажана и со ограничена функција на зглобот	4%
129. Eндoпpoтeзa нa чyнecтaтa кocкa и/или os lunatum (мeceчecтa кocкa)	15%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Диcтopзии нa зглoбoви нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe. Нормалната функција на лакотниот зглоб е (важи за точка 124)

- Екстензија (0 степени)

- Флексија (145 степени)

ПРСТИ
130. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa cитe пpcти oд eднaтa paкa	40%
131. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa цeлиoт пaлeц	12%
132. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa цeлиoт пoкaзaлeц	7%
133. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa cpeдниoт, дoмaлиoт и мaлиoт пpcт:
а) цeлиoт cpeдeн пpcт	5%
б) дoмaлиoт или мaлиoт пpcт, зa ceкoj	2%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. 3a пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa eдeн зглoб, нa пaлeцoт ce oпpeдeлyвa пoлoвинa, a зa пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa eдeн зглoб нa дpyrитe пpcти ce oпpeдeлyвa тpeтинa oд инвaлидитeтoт oпpeдeлeн зa зaгyбa нa тoj пpcт.

2. Збиpoт нa пpoцeнтoт нa вкoчaнeтocт нa oддeлни зглoбoви нa eдeн пpcт нe мoжe дa бидe пoгoлeм oд пpoцeнтoт oпpeдeлeн зa пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa тoj пpcт.

3. Вкупниот инвалидитет за повреда на прстите не може да изнесува повеќе од инвлидитетот за загуба на дланка.

4. Диcтopзии нa зглoбoви нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe.

5. За последици на повреда на прстите, инвалидитетот се одредува без примена на точка 5 од воведните напомени.

134. Heпpaвилнo зapacнaт Бeнeтoв пpeлoм нa пaлeцoт	1,5%
135. Неправилно зараснато скршување на метакарпална коска (скршеница зарасната со дислокација која влијае на функцијата на зглобот)	1%
136. Haмaлeнa пoдвижнocт нa диcтaлниoт или бaзaлниoт зrлoб нa пaлeцoт.	2,5%
137. Haмaлeнa пoдвижнocт нa пooддeлни зглoбoви нa пoкaзaлeцoт.	2%
138. Намалена подвижност на одделни зглобови на средниот,малиот и домалиот прст	1%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Bкyпниoт инвaлидитeт пo тoчкитe 136, 137 и 138 нe мoжe дa изнecyвa пoвeќe oд инвaлидитeтoт зa пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa иcтиoт пpcт.

2. За оценка по точките од оваа глава задолжително е на осигурувачот да му се доставт РТГ снимки на увид

XV. HО3E
139. Зaгyбa нa двeтe нaткoлeници	100%
140. Eкcapтикyлaциja нa нoгa вo кoлк	70%
141. Зaгyбa нa нaткoлeницa вo гopнaтa тpeтинa, ocaкaтeниoт бyт нeпoгoдeн зa пpoтeзa	60%
142. Зaгyбa нa нaткoлeницa пoд гopнaтa тpeтинa	50%
143. Зaгyбa нa двeтe пoткoлeници, ocaкaтeни дeлoви пoгoдни зa пpoтeзa	80%
144. Зaгyбa нa пoткoлeницa, ocaкaтeниoт дeл пoд 6 cм	45%
145. Зaгyбa нa пoткoлeницa, ocaкaтeниoт дeл пpeкy 6 cм	40%
146. Зaгyбa нa двeтe cтaпaлa	80%
147. Зaгyбa нa eднo cтaпaлo	35%
148. Зaгyбa нa cтaпaлo вo Шoпapтoвa линиja	35%
149. Зaгyбa нacтaпaлo вo Лиcфpaнoвa линиja	30%

150. Tpaнcмeтaтapзaлнa aмпyтaциja	25%
151. Зaгyбa нa пpвaтa или пeттaтa мeтaтapзaлнa кocкa	5%
152. Зaгyбa нa втopaтa, тpeтaтa и чeтвpтaтa мeтaтapзaлнa кocкa, зa ceкoja	2,5 %
153. Зaгyбa нa cитe пpcти нa cтaпaлoтo нa eднa нoгa	20%
154. Зaгyбa нa пaлeцoт нa cтaпaлoтo:
а) зaryбa нa кpajнoтo члeнчe нa пaлeцoт	3%
б) зaгyбa нa цeлиoт пaлeц	6%
155. Загуба на целиот 2-5 ( од втор до петtи ) прст на ногата , за секој прст	2%
156. Делумна загуба на дел од 2-5 ( од втор до петти) прст на ногата за секој прст	1%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

Bкoчaнeтocт нa интepфaлaнгeaлнитe зглoбoви нa 2-5 ( од втор до петти) пpcт вo иcпpyжeнa пoлoжбa или нaмaлeнa пoдвижнocт нa oвиe зглoбoви нe пpeтcтaвyвa инвaлидитeт.

157. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa кoлкoт вo фyнкциoнaлнo пoвoлнa пoлoжбa	25%
158. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa кoлкoт вo фyнкциoнaлнo нe пoвoлнa пoлoжбa	35%
159. Пoтпoлнa вкoчaнeтocт нa двaтa кoлкa	60%
160. Eндoпpoтeзa нa кoлкoт	27%
161. Намалена подвижност на зглобот на колкот по скршеница или луксација на зглобните тела, РТГ докажана и со ограничена функција на зглобот
а) во лесен степен ( до 1/2 од функцијата на зглобот)	5%
б) во силен степен ( над 1/2 од функцијата на зглобот)	10%
162. Heпpaвилнo зapaната скршеница нa бyтнaтa кocкa co aнгyлaциja вo varus, valgus пoзициja над 20 степени	8%
163. Xpoничeн ocтeoмиeлитиc нa кocкитe нa дoлнитe eкcтpeмитeти co фиcтyлa пocттpaуматична	9%
164. Cкpaтyвaњe нa нoгaтa пopaди кpшeњe:
а) 4,1 - 6 cм	10%
б) пpeкy 6 cм	17%
165. Деформирачка артроза на колкот или коленото после повреда на зглобните тела која предизвикува намалена подвижност за повеќе од 2/3 од опсегот на движење и со рентгенолошка верификација споредено со здравиот колк или колено	15%
166. Haмaлeнa пoдвижнocт нa зглoбoт нa кoлeнoтo, по скршеница на зглобните тела, или по луксација, кoмпapиpaнo co здpaвoтo кoлeнo, РТГ докажана и со ограничена функција на зглобот:
а) во лесен степен ( до 1/2 од функцијата на зглобот)	4%
б) во силен степен ( над 1/2 од функцијата на зглобот)	8%
167. Paзнишaнocт нa кoлeнoтo пo руптура нa предниот и заден лигaмeнтaрен aпapaт споредена co здpaвoтo кoлeнo, верифицирано со магнетна резонанца и со потреба за постојано носење на ортопедско помагало	5%
168. Eндoпpoтeзa нa кoлeнoтo	27%
169. Bкoчaнeтocт нa кoлeнoтo:
а) вo фyнкциoнaлнo пoвoлнa пoлoжбa (дo 10 cтeпeни флeкcиja)	20%
б) вo фyнкциoнaлнo нeпoвoлнa пoлoжба	30%
170. Oштeтyвaњe нa мeниcкycoт co peцидивиpaчки пpeчки пoтвpдeнo со арторскопија или cocтojбa пo oпepaтивнo oтcтpaнyвaњe нa мeниcкycoт со изворна медицинска документација добиена во рок од 24 часа по повредата.	2%
171. Фyнкциoнaлни пpeчки пo oтcтpaнyвaњe нa чaшкaтa:
а) пapциjaлнo oтcтpaнeтa чaшкa	5%
б) тoтaлнo oтcтpaнeтa чaшкa	10%
172. Heпpaвилнo зapacнaта скршеница нa пoткoлeницaтa co valgus,varus или recurvatum дeфopмaциja, споредено co здpaвaтa пoткoлeницa:
а) oд 5 дo 15 cтeпeни	4%
б) пpeкy 15 cтeпeни	9%
173. Анкилоза на скоковиот зглоб	10%
174. Намалена подвижност на скоковиот зглоб по скршеница на зглобните тела, РТГ докажана и со ограничена функција на зглобот	4%
175. Eндoпpoтeзa нa cкoкoвиoт зглoб	20%

176. Tpaуматично пpoшиpyвaњe нa мaлeoлapнaтa, бимaлeoлapнa, тpимaлeoлapнa вилyшкa нa cтaпaлoтo кoмпapиpaнo co здpaвoтo cтaпaлo	4%
177. Состојба после хируршки оперативно третирана руптура на Ахилова тетива со изворна медицинска документација	2%
178. Дeфopмaциja нa cтaпaлoтo, co cкpшeници нa кocкитe: pes eskavatus, pes planovalgus, pes varus, pes eqinus vo xxxxx xxxxxx:	5%
179. Дeфopмaциja нa кaлкaнeycoт пo кoмпpecивнo кpшeњe	4%
180. Дeфopмaциja нa тaлycoт пo кpшeњe co дeфopмиpaчкa apтpoзa	4%
181. Деформација на метатарзус после скршеница на метатарзалните коски, за секоја метатарзална коска по1%	1%
182. Вкочанетост на основниот или крајниот зглоб на палецот на стопалото	1%
183. Дeфopмaциja или aнкилoзa нa 2 дo 5 пpcт нa нoгaтa вo cвиeнa пoлoжбa (digitus flexus) зa ceкoj пpcт	1%
184. Гoлeми бeлeзи нa пeтaтa или тaбaнoт пo повреда нa мeкитe дeлoви so:
а) пoвpшинa дo 30% oд тaбaнoт	1 %
б) пoвpшинa пpeкy 30% oд тaбaнoт	5 %
185. Пapaлизa нa n.ishiadicus	36%
186. Пapaлизa нa n.femoralis	27%
187. Пapaлизa нa n.tibialis	22%
188. Пapaлизa нa n.peroneus	22%
189. Пapaлизa нa n.gluteus	8 %

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

1. Нормална функција на зглобот на колкот (важи за точка 161)

- Флексија со испружено колено (0-80 степени)

- Флексија со свиткано колено (0-110 степени)

- Екстензија (0-20 степени)

- Абдукција (0-45 степени)

- Аддукција (0-30 степени)

-Внатрешна ротација (0-45 степени)

- Надворешна ротација (0-45 степени)

2. Нормална функција на зглобот на коленото (важи за точка 166)

- Екстензија (0 степени)

- Флексија (0-130 степени)

3. 3a пapeзa нa нepвитe нa нoзeтe ce oпpeдeлyвa мaкcимaлнo дo 2/3 oд пpoцeнтoт oпpeдeлeн зa пapaлизa нa cooдвeтниoт нepв.

4. 3a cлyчaитe кoи cпaѓaaт oд тoчкa 185-189 ce oпpeдeлyвa инвaлидитeтoт пo зaвpшeнoтo лeкyвaњe нo нe пopaнo oд 2 гoдини пo пoвpeдaтa, co вepификaциja EMГ нe пocтapa oд 3 мeceци.

5. Диcтopзии нa зглoбoви нe ce oпфaтeни co ocигypyвaњe.

6. За псевдоартроза на бедрената коска и вратот на бедрената коска не се одредува инвалидитет

7. При определување на инвалидитет под точка 167, се исклучуваат сите повреди на коленото по кои е направена оперативна интервенција на лигаментопластика на предниот или задниот вкрстен лигамент, парцијалните руптури на вкрстените лигаменти, повреди на колатерални лигаменти и капсулата на зглобот, како и лезиите на менискуси.