द NTवX स&ह (म˛VN) NरXh` yN○NX○y&○ बनTम

द NTवX स&ह (म˛VN) NरXh` yN○NX○y&○ xxXx

JपX Nनप नhThTnीश, गTिNhTबT

13 ि&V˙बX 1995

[पीठ: नhThम,fVगण N`○ XTमT5वTमी, बी○पी○ Nीवन X`5ी व बी○yN○ x˙&TरXhT]

उ○प○ P,xx NPV &ीमT JधnXPपण Jधnदनhम, 1960: nTXT 5, 10 (2).

Jधnश`ष &ीमT क`त P,दम N` उपहTX N? गणनT - NगTई गई &ीमT &` बचन` N` िNy द hTवटी N`न `न -उपहTX दवN`h दTXT NवX N? गई P,दम NP P,5वTमी N? NPV &` बTहX नहG XhT NTyगTl

उ○प○ P,xx NPV &ीमT JधnXPपण Jधnदनhम, 1960 N? nTXT 10 (2) N` VहV दनग´V yN नPदट& N` NवTब मJ, JपीNTGL न` JपनT रXटन´ TिhN दNhT, िN&मJ उ&न` उल`h दNhT दN उ&न Jपन` पPV` NP N¸ छ NमीनJ उपहTX मJ ी GGl दनnT´रXV पTधnNXण N` &TG-&TG पGम JपीNीh नhThTNh न` JभPदनnT´रXV दNhT दN उपहTX, Jधnदनhम N? nTXT 5 N` VहV NगTई गई JधnNVम &ीमT &` बचन` N` िNy yN द hTवटी N`न `न GT, 5&िNy, उपहTX दवN`h दTXT NवX N? गई P,दम NP JपीNTGL N? NPV &` बTहX नहG XhT NTनT चTदहyl उच नhThTNh न` Pी JपीNTGL दTXT ThX hTधचNT NP hTरXN NX द hT गhTl

5& नhThTNh मJ 5& पश पX JपीN N? गhी दN FhT JपीNTGL उपहTX दवN`h N` J˙Vग´V Nन` वTNी P,दम NP Jपनी NPV &` बTहX Xhन` NT हN TX GT:

JपीN NP hTरXN NXV` ह¸y, 5& नhThTNh दTXT JभPदनnT´रXV दNhT गhT:

उ○प○ P,xx NPV &ीमT JधnXPपण Jधnदनhम, 1960 N? nTXT 5 hह मTनVT ह` दN 5&N` NTग, हPन` N? VTXीh NP 4X उ&N` बT &`, NPई Pी दNXTh` TX, 5& Jधnदनhम दTXT JनhGT प Tन दNy क`त NP छP5NX, उ& पX NTग, हPन` वTN` &ीमT क`त &` JधnN क`त NP nTXण NXन` NT हN TX नहG हPगT, 5&N` दवपXीV PN` ही दN&ी Jनh NTन,न, XीधV-रXवTN hT उ& &मh NTग, xXX hT &मझtV` मJ दनदहV हPl Nब Jधnदनhम NTग, ह¸N 4X घPषणT N? गhी दN Jग5V, 1959 N` बी&वJ द न hT उ&N` बT दNy गy दN&ी Pी ह5VT˙VXण hT दवPTNन NP नNXJ˙ TN NX द hT NTyगT 4X 5&` “hTन मJ नहG XhT NTyगT, VP व`nTदनN पTवnTन N? NवशhNVT Gी दN JधVरXN P,xx N? गणनT

5& पNTX N? NTyगी N`&` दN Jग5V, 1959 N` बी&वJ द न hT उ&&` पहN` घPषणTNVT´ दTXT nTरXV P,दम उ&N` बT ह¸y दN&ी Pी ह5VT˙VXण hT दवPTNन N` NTXण पPTदवV नहG ह¸ई Gी, 4X n&` ह5VT˙VXण N` बTवN, Jधnश`ष N? गणनT N? NTyगीl दनचNी J TNV_ दTXT N´ दNy गy दन4Nष´ N` मद`नNX दN उपहTX दवN`h NTन,न मJ yN द hTवटी 5VTव`N GT, 5&NT NPई Jि5Vतव नहG ह` NP

% DSUnknown

q

1 G

1 g

0.1 0 0 0.1 9 0 cm

0 J 0 j 4 M []0 d

1 i

0 g

313 292 m

313 404 325 453 432 529 c

478 561 504 597 504 645 c

000 000 000 000 391 760 c

286 760 271 681 265 626 c

265 625 l

100 625 l

100 828 253 898 381 898 c

451 898 679 878 679 650 c

679 555 628 499 538 435 c

488 399 467 376 467 292 c

313 292 l

h

308 214 170 -164 re

f

0.44 G

1.2 w

1 1 0.4 rg

287 318 m

287 430 299 479 406 555 c

451 587 478 623 478 671 c

478 762 414 786 365 786 c

260 786 245 707 239 652 c

239 651 l

74 651 l

74 854 227 924 355 924 c

425 924 653 904 653 676 c

653 581 602 525 512 461 c

462 425 441 402 441 318 c

287 318 l

h

000 000 000 -164 re

B

Q

Digitally signed by XXXXX XXXXX XXXXXXXXX

Date: 2023.10.26 17:06:32 IST

Reason: Document Owner

Location: District and Sessions Court

Jधnश`ष क`त NT दनnT´Xण NXन` N` िNy &XNTX NP बT“h NXVT ह`l च,dदN hह yN द hTवटी 5VTव`N GT, 5&िNy 24 NनवXी 1971 NP hT उ&N` बT ह¸y दN&ी Pी ह5VT˙VXण hT दवPTNन NT &तhTपन JपीNTGL N` िNy NPई NTPप नहG ह`l

XTमnX स&ह बनTम दनnT´रXV पTधnNXण 4X Jनh, [1994] &प. 3 y&.&ी.&ी. 702, JपhPčh XhT गhTl

ि&दवN JपीNीh क`तTधnNTX: ि&दवN JपीN &˙खhT 2234 &न 1979.

&ी.yम.डēkh,.पी. &˙खhT 522 &न 1978 मJ 5NTहTबT उच नhThTNh N` दनण´h yव˙ N `श द नT˙N 10.11.78 &`l

Xवीन7 बTनT, JपीNTfGh_ N? GX &`

NX.&ी. वमT´, &¸शी XीनT N`न व y.N`. शीवT5Vव, पतhGL N? GX &` नhThTNh NT दनमनिNिhV N `श द hT गhT:

उ○x○ P,xx NPV &ीमT JधnXPपण Jधnदनhम, 1960 (&˙क`प मJ, 'Jधnदनhम') N? nTXT 10

(2) N` VहV दनग´V yN नPदट& N` NवTब मJ, JपीNTGL न` JपनT रXटन´ TिhN दNhT GTl उ&मJ उ&न` उल`h दNhT GT दN 6 मई, 1965 NP उ&न` h&XT &˙खhT 266 N` VहV JटTXह दब5वT 'प¸hVT', h&XT &˙खhT 613 N` VहV P बीघT, &TV दब5वT 4X & दब5वT˙&ी h&XT &˙खhT 616 N` J˙Vग´V Vीन बीघT, &PNह दब5वT 4X छ: दब5वT˙&ी 5तhTद उपहTX मJ द y G`l

&Pी JधnNTरXh_ न` &मवVL Vप &` (yN &TG) पThT दN Jधnदनhम N? nTXT 5 N` VहV NगTई गई &ीमT &` बचन` N` िNy उपहTX yN द hTवटी N`न `न ह`l उच नhThTNh न` &ी.yम.डēkh., पी. &˙खhT 522/78 मJ Jपन` N `श द नT˙N 10.11.1978 मJ 5& दन4Nष´ &` &हमV हPNX hTधचNT hTरXN NX

ी:

"म`X` दवचTX मJ, दनnT´रXV पTधnNTXी 4X दनचNी J TNV, िN&न` दववT पX दनnT´रXV पTधnNTXी N` दनण´h N? प¸दw N?, न` n&` दन4Nष´ N´ दNy हx िNनहJ दN&ी Pी क`तTधnNTX &˙ब˙nी त¸दट &`

द, षV नहG NहT NT &NVT ह`l व` Jपन` 5वh˙ N` दन4Nष´ पX पह¸˙चन` N` हN TX G` 4X hह J TNV Jपन` रXट क`तTधnNTX मJ दनnT´रXV पTधnNTXी N` दनण´h N` िNy Jपन` 5वh˙ N` दनण´h NP 5& NnTX पX पधV5GTदपV नहG NX &NVी ह` दN उN दनण´h hT दनचNी JपीNीh J TNV NT दनण´h रXNyड´ पX

&Tमगी 4X &Tकh N` NnTX पX 5& पNTX नहG &¸नThT NTनT चTदहy GTl JगNT म T hह GT दN

पyट न˙बX 992 NबT ी P,दम ह`l प¸न: मx पTVT ह,˙ दN दवदहV पTधnNTXी N` N `श 4X दनचNी JपीNीh नhThTNh N` दनण´h मJ NवशhN चचT´ N? गई ह` 4X V“h NT yN दन4Nष´ N´ दNhT गhT ह`

िN&` रXट क`तTधnNTX मJ बTधnV नहG दNhT NT &NVT ह`l"

JपीNTGL N` दवदTन JधnवNT शी Xवीन7 बTनT न` VN´ द hT दN XTमnX स&ह बनTम दनnT´रXV पTधnNXण 4X Jनh, [1994] &प. 3 y&.&ी.&ी. 702, मJ 5& नhThTNh N` दनण´h NP “hTन मJ

XhV` ह¸y, उपहTX दवN`h दTXT NवX N? गई P,दम NP Jधnदनhम N? nTXT 5(6) N` &˙चTNन दTXT बTहX Xhन` N? NवशhNVT ह`l XTčh N? GX &` प5V¸V दवदTन JधnवNT शी NX.&ी. वमT´ न` VN´ द hT दN श¸V मJ Jधn&,धचV धVभG NP NTन,न दTXT दनnT´रXV N? गई Gी, वह 20 Jग5V, 1959 Gीl च,˙दN JपीNTGL न` Jधnश`ष &ीमT क`त N? गणनT N` िNy JपनT रXटन´ प5V¸V नहG दNhT GT, 5&िNy nTXT 10 (2) N` VहV नPदट& दनग´V N? गhीl 5&मJ वह 5& NीN N` &TG NhT GT दN उ&न` hह Nमीन Jपन` पPV` NP उपहTX मJ ी Gीl च,˙दN दनचNी J TNV 4X उच नhThTNh न` yN V“h N` Vप मJ पThT GT दN उपहTX NT N`न- `न yN द hTवT GT, 5&िNy 5&NT hह JG´ NगThT NTनT चTदहy दN 5&मJ NPई JNगTव नहG GT hT 5&NT उद`शh Jधnदनhम N` पTवnTन_ NP दवफN NXनT GTl 5&िNy, &˙शPnन Jधnदनhम NP 5न परXि5GधVh_ मJ NTग, नहG दNhT NT &NVT ह`l उ& 5दwNPण &`, XTमnX स&ह N` मTमN` (&¸पT) NT Jन¸पTV 5& मTमN` N` V“h_ पX NTग, नहG हPVT ह`l

दवचTXणीh पश hह ह` दN FhT JपीNTGL उपहTX दवN`h N` J˙Vग´V Nन` वTNी P,दम NP Jपनी NPV &` बTहX Xhन` NT हN TX ह`l hद उपहTX दवN`h व`n मTनT NTVT ह`, VP उ&N? NPV Jधnदनhम N? nTXT 5 दTXT JभPदनnT´xXX &ीमT N` PीVX हPगTl N`दNन Jधnदनhम N? nTXT 5 मJ NहT गhT ह` दN 5&N` NTग, हPन` N? VTXीh NP 4X उ&N` बT &`, NPई Pी दNXTh` TX, 5& Jधnदनhम दTXT JनhGT प Tन दNy क`त NP छP5NX, उ& पX NTग, हPन` वTN` &ीमT क`त &` JधnN क`त NP nTXण NXन` NT हN TX नहG हPगT, 5&N` दवपXीV PN` ही दN&ी Jनh NTन,न, XीधV-रXवTN hT उ& &मh NTग, xXX hT &मझtV` मJ दनदहV हPl 5& Jधnदनhम N` NTग, हPन` पX P,दम nTXN N` िNy NTग, JधnNVम &ीमT क`त NT दनnT´Xण NXV` &मh, Jग5V, 1959 N` बी&वJ द न N` बT दNy गy P,दम N` दN&ी Pी ह5VT˙VXण hT दवPTNन, िN&` 5& Jधnदनhम N` पTवnTन_ N` VहV ह5VT˙VXण hT दवPTNन N` िNy Jधnश`ष P,दम घPदषV दNhT गhT हPगT, NP नNXJ˙ TN दNhT NTyगT 4X “hTन मJ नहG XhT NTyगTl 5& पNTX hह 5पw हP NTyगT दN Nब Jधnदनhम NTग, ह¸N GT 4X घPदषV दNhT गhT GT दN Jग5V, 1959 N` बी&वJ द न hT उ&N` बT दNy गy दN&ी Pी 5GTनT˙VXण hT दवPTNन NP नNXJ˙ TN NX द hT NTyगT 4X 5& बTV NP “hTन मJ नहG XhT NTyगT, &T˙दवधnN पTवnTन मJ Jप`धकV ह` दN JधVरXN P,xx N? गणनT 5& पNTX N? NTyगी N`&` दN घPषणTNVT´ दTXT Jग5V, 1959 N` बी&वJ द न hT उ&&` पहN` nTरXV P,दम उ&N` बT दNy गy दN&ी ह5VT˙VXण hT दवPTNन &` पPTदवV नहG ह¸ई Gी 4X n&` ह5VT˙VXण N` बTवN, Jधnश`ष N? गणनT N? NTyगीl दनचNी J TNV_ दTXT N´ दNy गy दन4Nष´ NP “hTन मJ XhV` ह¸y दN उपहTX दवN`h NTन,न मJ yN द hTवटी

5VTव`N GT, 5&NT NPई Jि5Vतव नहG ह` NP Jधnश`ष क`त NT दनnT´Xण NXन` मJ &XNTX NP बT“h NXVT ह`l

5& V“h NP “hTन मJ XhV` ह¸y दN hह yN द hTवटी 5VTव`N ह`, 24 NनवXी, 1971 NP hT उ&N` बT दNy गy दN&ी Pी 5GTनT˙VXण hT दवPTNन N` &तhTपन NT JपीNNVT´ NP NPई NTP नहG ह`l उपXPN मTमN` मJ Jन¸पTV NT मTमN` N` V“h_ पX NPई Jन¸पhPग नहG ह`l V न¸&TX JपीN hTरXN N? NTVी ह`l NPई NTगV नहGl

JपीN hTरXN N? NTVी ह`l

दवनP N¸ मTX चtXि&hT

(JपX िNNT yव˙ &त नhThTnीश, फV`हप¸X)