8. बराबर मातसक तकस्ता (EMI) आधाररि व्यक्तििि ऋणमा लिानी बापिको ब्याज दर| 4 (b) इन्टरनल ओम तनयुक्ति 6
बजाज फाइनान्स लिलिटेड
फै र प्राक्टिस कोड
अक्टोबर 2023
संस्करण 6.0
उजुरी लबभाग
लबषय सूची
क्रि. संख्या खास पृष्ठ संख्या
4. ऋणको लाति आवेदन अतन त्यसको लाति उपयोिी प्रतिया 3
5. ऋण मूल्याङ्कन िथा तनयम/सितहरू 3
6. ऋण खािाहरूको जररमाना र शुल्कहरू 4
7. तनयम र सितहरूको पररवितन अतन ऋणको तविरण 4
8. बराबर मातसक तकस्ता (EMI) आधाररि व्यक्तििि ऋणमा लिानी बापिको ब्याज दर| 4
11. िैर-बैंतकङ फ्येनानतसयल कम्पनीहरूको लाति योजना, 2018 – मुख्य अतिसर/तप्रक्तिपल मुख्य अतिसरको
13. अत्यातधक ब्याजदरको तनयमन 6
14. फ्येनानसड सवारी साधनहरूको पुन: कब्जा 6
15. सुनका िहनाहरुको तधिोमा ऋण तदने 6
16. लघुतवत्त ऋणका लाति उतचि अभ्यास नैतिक तनयम 7
17. फै र प्राक्टिस कोडको पुनरावलोकन 8
1. पररचय
बजाज िाइनाि तलतमटेड, भारिीय ररजवत बैंक ("RBI") अन्तिति दिात िररएको िैर-बैंतकङ तिनाि तनक्षेप तलने कम्पनीले हाल तवतभन्न प्रकारका ऋणहरू प्रदान िने व्यवसाय मध्येमा पदतछ| जसमा उपभोिा तटकाऊ ऋण, व्यक्तििि ऋण, दुई पाङ् रे सवारीसाधन ऋण, धनरासी ऋण समावेश छ। यसका तवतभन्न राहकहरूलाई सम्पतत्त, शेयर तवरुद्ध ऋण आतद। त्यस्ता िे तडट सुतवधाहरू तवतभन्न प्रकारका राहकहरूलाई सुतबधा तदनछ, जसमा व्यक्तिहरू, साझेदारी िमतहरू, कम्पनीहरू र अन्य कानूनी संस्थाहरू समावेश हुन्छन्।
बजाज िाइनाि तलतमटेड ("कम्पनी")ले आरबीआईको तनदेशन अनुसार उतचि अभ्यास कोड (FPC) लािू िरे को छ र यसलाई सUालक सतमतिले तवतधवि अनुमोदन िरे को हुन्छ। फै र प्राक्टिस कोडले आPना राहकहरूसँि व्यवहार िदात फै र प्राक्टिस/ मापदण्डहरू लाति तसद्धान्तहरू तमलाउने िदतछ।
कम्पनीले यो फै र प्राक्टिस कोड ("कोड")लाई अपनाएको छ र यसलाई लािू िरे को छ। यो कोड कम्पनी बाट प्रस्तातवि उत्पादन र सेवाहरूको सबै कोटीहरूमा लािू हुन्छ (हालको लािी प्रस्ताव िररएको छ र भतवष्यमा लािु हुन सक्छ)।
2. िुख्य प्रलिबद्धिाहरू
मुख्य प्रतिबद्धिाहरू
i. राहकहरुको लाति कम्पनीको प्रमुख प्रतिबद्धिाहरु:
▪ कम्पनीले प्रदान िरे का सेवाहरू अतन कमतचारीहरूले पालना िने प्रतिया र अभ्यासहरूका कोडमा िोतकएका प्रतिबद्धिाहरू र स्तर पूरा िनुतपछत ;
▪ कम्पनीका उत्पादनहरू र सेवाहरू तमल्दोजुल्दो कानून र तनयमहरू पूरा िछत न् भनेर पक्का िदैछ;
▪ राहकहरुसंि कम्पनीले िने व्यवहार तनष्ठा र पारदतशतिा नैतिक तसद्धान्तमा तनभतर हुनेछ
ii. राहकहरूलाई कम्पनीले उत्पादन िरे को सामानहरुले कसरी काम िछत भनेर बुझ्न मद्दि िनुत:
▪ तिनीहरूको आतथतक आशयहरुको वणतन
iii. िल्ती भएका सामानहरुको तछटो र सहानुभूतिपूवतक समाधान िनुत:
▪ िल्तीहरु सुधाने;
▪ राहकको िुनासोहरूलाई सम्हाल्ने;
▪ राहकहरू अझ पतन सन्तुष्ट भएन भने आPनो िुनासोलाई कसरी अिातड बढाउने भनेर बिाउने
iv. कोडलाई सावतजतनक िनुत, कम्पनीको वेबसाइटमा राख्नु र राहकको अनुरोधमा कतपहरू उपलब्ध िराएका छन्।
3. जानकरी
a) राहकलाई समान र सेवाहरु छनौट िनत मदि िने जसले उनीहरूको रुतच अनुसारको सेवा र उत्पादनहरूको मुख्य तवशेषिाहरू के हो व्याख्या िदै स्पष्ट जानकारी तदन मद्दि िछत ।
b) राहकको वास्ततवक पतहचान र ठे िाना पक्का िनतका लाति कम्पनीलाई आवश्यक पने कािजािहरू र जानकारी कानुनी र तनयामक आवश्यकिाहरू पूरा िनतको लाति अन्य कािजािहरूको आवश्यकिाबारे राहकहरूलाई सूतचि
िनुतपछत ।
4. ऋणको िालग आवेदन अलन त्यसको िालग उपयोगी प्रलक्रया
a) ऋणीलाई सबै सUार स्थातनय भाषा वा ऋणीले बुझ्ने भाषामा हुनुपछत ।
b) ऋणीलाई सबै सUार स्थातनय भाषा वा ऋणीले बुझ्ने भाषामा हुनुपछत ।
c) कम्पनीमा ऋण आवेदन प्राक्तिको लाति स्वीकृ ति तदने पदतत्त हुनेछ। स्वीकृ तिमा संके ि िरे झैं समय सीमा तभत्र ऋण आवेदनहरुको तविरण िररनेछ ।
5. ऋण िूल्याङ्कन िथा लनयि/सितहरू
कम्पनीले ऋणीलाई स्थानीय भाषामा वा ऋणीले बुझ्ने भाषामा स्वीकृ ति पत्रमा वा अन्य िररकामा, वातषतक ब्याज दर र त्यसको आवेदन तवतध लिायिका सितहरू सतहि स्वीकृ ि ऋणको रकम तलक्तखि रूपमा अविि िराउनेछ। र ऋणीबाट यी तनयम र सितहरूको स्वीकृ ति यसको रे कडतमा राख्नुहोस्। कम्पनीले तढला भुिानी / वा राहकको िित बाट अन्य कु नै पूवततनधातररिको लाति लिाइने जररमाना शुल्क ऋण सम्झौिामा बोल्ड अक्षरमा उल्लेख िनेछ।
कम्पनीले ऋण स्वीकृ ति / तविरणको समयमा सबै ऋणीहरूलाई ऋण सहमतिमा उद् धृि सबै संलग्निाहरूको कतप सतहि ऋणीले बुझ्ने स्थातनय भाषामा ऋण सहमतिको कतप प्रदान िनेछ।
ऋण भुिानीको लाति िोतकएको तमति, चुिाको प्रस्तातवि, साँवा र ब्याज बीचको तवभाजन, SMA/NPA विीकरण तमतिहरूको उदाहरणहरू, आतद ऋण स्वीकृ तिको समयमा र त्यसपतछको पररवितनको समयमा पतन ऋणीलाई सूतचि
िररनेछ। ऋणको पूणत भुिानी नभएसम्म स्वीकृ ि सितहरू / ऋण सम्झौिामा साँवा र/वा ब्याजको भुिानीमा अतधस्थिन सतहिको ऋण सुतवधाको अवस्थामा, ऋणीलाई भुिानी सुरु भएको तमति पतन सूतचि िररनेछ।
6. ऋण खािाहरूको जररिाना र शुल्कहरू
a) ऋणीले ऋण सम्झौिाका भौतिक तनयमहरु पालना निरे को खण्डमा जररवानालाई 'दण्डीय शुल्क' मातननेछ र दक्तण्डि ब्याजको रूपमा लिाइने छै न जुन दरमा थतपएको छ। अतरम लाग्ने ब्याज त्यहाँ दक्तण्डि शुल्कहरूको कु नै पूँजीकरण हुनेछै न, अथाति्, त्यस्ता शुल्कहरूमा थप ब्याज िणना िररने छै न। िर, यसले ऋण खािामा व्याजको चिवृक्तद्ध िने सामान्य प्रतियालाई असर िदैन।
b) कम्पनीले ब्याज दरमा कु नै अतिररि अंश पेश िने छै न र यी तनदेशन हरूलाई तलक्तखि र नैतिक दुवैमा पालना सुतनतिि िनेछ।
c) कम्पनीले जुनसुकै कारणले पतन जररमाना शुल्क वा ऋणमा लाग्ने समान शुल्कहरू बारे बोडतको स्वीकृ ि पोतलसीले
िजुतमा िनेछ।
d) जररमाना शुल्कको उतचि र कु नै खास ऋण/उत्पादन वित तभत्र भेदभाव निरी ऋण सम्झौिाका भौतिक तनयम र सितहरूको पालना निरे कोसँि तमल्दोजुल्दो हुनुपछत ।
e) 'व्यवसाय बाहेक अन्य प्रयोजनका लाति व्यक्तििि ऋणीहरूलाई स्वीकृ ि िररएको ऋणको हकमा जररमाना शुल्कहरू, समान सितहरूको पालना निरे कोमा िैर-व्यक्तििि ऋणीहरूलाई लािू हुने जररमामना शुल्कभन्दा बढी हुने छै न।
f) जररमाना शुल्कको मात्रा र कारण कम्पनीले कजात सम्झौिामा राहकहरूलाई स्पष्ट रूपमा जानकारी िनुतपदतछ र सबैभन्दा महत्त्वपूणत कु रा तनयम र सितहरू / लािू हुने प्रमुख िथ्य तववरण (KFS) ब्याज अन्तिति कम्पनीको वेबसाइटमा देखाउनु पनेछ अतिररि दर र सेवा शुल्कसतहि।
g) जब ऋणीहरूलाई सामारीको तनयम र सितहरूको पालना निरे को सम्झौिाहरू ऋणीहरूलाई पठाइन्छ, िब लािू हुने जररमाना लाग्ने शुल्कहरू सूतचि िररनेछ। यसबाहेक, जररमाना शुल्कको लाग्नुको कारण पतन सूतचि िररनेछ।
तनष्पक्ष अभ्यासको छु ट्टै नीति - ऋण खािाहरूमा जररमाना शुल्कहरू राक्तखएको छ र अक्टोबर 17, 2023 मा भएको सUालक सतमतिको बैठकले तवतधवि रूपमा अनुमोदन िरे को छ।
7. लनयि र सितहरूको पररवितन अलन ऋणको लविरण
a) कम्पनीले ऋणीलाई स्थानीय भाषामा वा ऋणीले बुझ्ने भाषामा तविरण अनुसूची, ब्याज दर, सेवा शुल्क, पूवतभुिानी शुल्क आतद जस्ता तनयम र सितहरूमा कु नै पररवितन भएकोमा तलक्तखि सूचना तदनेछ । कम्पनीले यो पतन सुतनतिि
िनेछ तक ब्याज दर र सुल्कहरूमा पररवितनहरू के वल सम्भातवि रूपमा मात्र प्रभावकारी छन्। यस सम्बन्धमा उपयुि सित ऋण तलएको सहमतिमा समावेश िररनेछ ।
b) सम्झाउने तनणतय/ सम्झौिा अन्तिति भुिानी वा कायतसम्पादनबारे ऋण तलंन्दाको सहमति बमोतजम हुनेछ ।
c) सम्झाउने तनणतय/ सम्झौिा अन्तिति भुिानी वा कायतसम्पादनबारे ऋण तलंन्दाको सहमति बमोतजम हुनेछ ।
8. बराबर िालसक लकस्ता (EMI) आधाररि व्यक्तिगि ऋणिा िगानी बापिको ब्याज दर|
a) EMIमा आधाररि फ्लोतटंि दर व्यक्तििि ऋणको स्वीकृ तिको समयमा, कम्पनीले ऋणीहरूको भुिानी क्षमिालाई ध्यानमा राख्नु पछत िातक यो सुतनतिि िनतको लािी तक समयको लम्बाई र / वा EMIमा वृक्तद्ध को लाति पयाति हेडरूम / मातजतन उपलब्ध छ, ऋण चलीरहेको बेला ब्याज दरमा संभातवि वृक्तद्ध देक्तखन्छ। िथातप, EMI आधाररि फ्लोतटंि दर व्यक्तििि ऋणको सम्बन्धमा, बढ् दो ब्याज दरको कारण , ऋणीहरूको साथ र / वा सहमतिको साथ उतचि संचार तबना ऋण अवतधको लम्बाइ र / वा EMI रकममा वृक्तद्ध सम्बक्तन्धि धेरै उपभोिाको िुनासोहरू प्राि भएका छन्। यी तचन्ताहरूलाई सम्बोधन िनत, NBFCहरूलाई कायातन्वयन र अनुपालनको लाति तनम्न आवश्यकिाहरू पूरा िने उपयुि पोतलसी फ्रे मवकत राख्न सल्लाह तदइन्छ:
i. कम्पनीले ऋणीहरूलाई EMI र / वा टेनर वा दुवैमा पररवितनको कारण ऋणमा ब्याज दरमा पररवितन भएको बारे मा सुस्पष्ट रूपमा स्वीकृ तिको समयमा सूतचि िनेछ। त्यसपतछ, कु नै कारणले EMI / टेनर वा दुवैमा वृक्तद्ध भएमा उपयुि च्यानलहरू माित ि ऋणीलाई िुरुन्तै संचार िररनेछ।
ii. ब्याजको दर ररसेट िदात कम्पनीले आPनो बोडतबाट स्वीकृ ि पोतलसी अनुसार ऋणीलाई क्तस्थर दरमा पररवितन
िनत अप्शन उपलब्ध िराउनेछ । पोतलसी, अन्य कु राहरूको साथ, ऋणीलाई ऋणको अवतध कति पटक क्तस्वच
िनत सक्छ भन्ने अनुमति तदइने समय तनतदतष्ट िदतछ।
iii. ऋणीहरूलाई पतन छनौट िने अप्शन तदइनेछ-
(a) EMIमा वृक्तद्ध वा अवतध को लम्बाई वा दुवै अप्शनको मेलको लाति; र,
(b) ऋणको अवतध को समयमा कु नै पतन िररकामा आंतशक वा पूणत रूपमा पूवत भुिानी िनुत पछत । तििात तलने शुल्क / तप्र-पेमेन्ट जररवाना हालको तनदेशनको अधीनमा हुनेछ।
iv. ऋणलाई फ्लोतटङबाट क्तस्थर दरमा क्तस्वच िदात लाग्ने सबै लािू शुल्कहरू र मातथ उक्तल्लक्तखि अप्शनहरूको प्रयोिसँि सम्बक्तन्धि अन्य कु नै पतन सेवा शुल्कहरु / प्रशासतनक लािि पारदशी रूपमा स्वीकृ ति पत्रमा र कम्पनीले समय समयमा त्यस्तो शुल्क / पुनरावलोकन को समयमा पतन खुलासा िररनेछ।
v. कम्पनीले फ्लोतटङ ऋणको दर टेनरको लम्बाईले नकारात्मक पररशोधन नहोस् भन्ने पक्का िनेछ ।
कम्पनीले उतचि च्यानलहरू माित ि ऋणीहरूलाई साझेदार / पुग्न सक्ने बनाउनेछ, हरे क त्रैमातसकको अन्त्यमा एक तववरण जुन तमतनमममा, आजसम्म िे लापरे को मूलधन िन्ती िनुत र ब्याज, EMI रकम, बाँकी रहेको EMIको िणना र ऋणको वातषतक ब्याज दर / वातषतक प्रतिशि दर (APR) ऋणको सम्पूणत अवतध िणना िनेछ। कम्पनीले यो पक्का िनेछ तक तय तववरणहरू सरल छन् र ऋणीले सतजलै सँि बुझ्न सक्छन ।
बराबर मातसक तकस्ता ऋण बाहेक, यी तनदेशनहरू तवतभन्न आवतधहरूमा सबै बराबर तकस्ता ऋणमा आवश्यक पररवितन िररसके को आधाररि ऋणहरूमा पतन लािू हुनेछन्।
बराबर मातसक तकस्ता (EMI) मा आधाररि व्यक्तििि ऋणमा फ्लोतटंि ब्याज दरको ररसेटको एक तभन्नै पोतलसी राक्तखएको छ र 17 अक्टू बर, 2023 मा आयोतजि यसको बैठक मा तनदेशक सतमति द्वारा उतचि ररतिले स्वीकृ ति तदएको छ।
9. साधारणिय
a) ऋण सहमतिको तनयम र सितहरूमा प्रदान िररएका उद्दे श्यहरू बाहेक कम्पनीले ऋणीको मामलामा हस्तक्षेप िनतबाट बच्नेछ (नयाँ जानकारी, ऋणीले पतहले खुलासा िरे को छै न, कम्पनीको जनाउमा जबसम्म आएको छै न)।
b) ऋणीबाट ऋण खािा अको ठाउँमा सानुतको लाति तनवेदन प्राि भएको खण्डमा, सहमति वा अन्यथा अथाति् कम्पनीको आपतत्त यतद कु नै छ भने, तनवेदन प्राि भएको तमतिले 21 तदन तभत्र सूतचि िररनेछ। त्यस्तो ऋण खािा अको ठाउँमा साने काम पारदशी संतवदासम्बन्धी शित कानून बमोतजम हुनेछ ।
c) ऋण पुन:प्राक्तिको सन्दभतमा कम्पनीले अनुतचि हैरानी िने छै न जस्तै तवषम समयमा ऋणीहरुलाई तनरन्तर सिाउने, ऋण पुन:प्राक्तिका लाति जोडजबरजस्तीको प्रयोि िने आतद । कम्पनीका कमतचारीहरूबाट दुव्यतवहारबाट बच्न, कम्पनीले यो पक्का िनेछ तक कमतचारीहरूलाई उतचि िररकाले राहकहरूसँि व्यवहार िनत पयाति प्रतशतक्षि
िररएको छ।
d) कम्पनीले व्यक्तििि ऋणीहरूलाई व्यवसाय बाहेक अन्य उदेश्यको लाति सह-बाध्यकारी(हरू)को साथ वा तबना स्वीकृ ि फ्लोतटंि रे ट टमत ऋणहरूमा िोरक्लोजर शुल्क / पूवत भुिानी जररवाना तलने छै न।
(उWेख: NBSCs DNBR(PD) CC.No.101/03.10.001/2019-20 द्वारा फ्लोतटंि ऋण दरमा िोरक्लोजर शुल्क/ पूवत भुिानी जररवानाको कर बारे 2 अिस्त, 2019 RBI को सकुत लर)
10. xxxxxx xxxxxx
a) िे यर प्राक्तक्टस कोडको पालना र व्यवस्थापनका तवतभन्न िररकामा िुनासो तनवारण संयन्त्रको कायतप्रणालीको समय समयमा पुनरावलोकन िने । यस्ता पुनरावलोकनको एकतत्रि ररपोटत तनयतमि रुपमा बोडतमा पेश िररनेछ।
b) राहकको िाइदाको लाति कम्पनीका सबै शाखा/स्थानहरूमा, जहाँ कारोबार िररन्छ, उल्लेक्तखि सूचनाहरू व्यापकरुपमा प्रदतशति िररनेछः
i. िुनासो तनवारण अतधकारीको नाम र सम्पकत तववरण (टेतलिोन / मोबाइल नम्बर र इमेल ठे िाना पतन) जसलाई चातहन्छ उसले कम्पनी तवरुद्ध िुनासोहरूको समाधानको लाति सम्पकत िनत सतकन्छ।
ii. यतद राहकको िुनासो/तचन्ता 30 तदनको तभत्रमा समाधान भएन भने राहकले RBI CMS पोटतलमा िुनासो दिात िनत सक्दछन् - xxxxx://xxx.xxx.xxx.xx
वा तल दिएका ठे गानामा गुनासो पठाउनु सक्छ:
के न्द्रीकृ ि रतसद िथा प्रशोधन के xxxxx,
ररजवत बैंक ऑि इंतडया, चौथा मंतजल, सेक्टर 17, चंडीिढ़ – 160017
टोलफ्री नंबर- 14448
11. गैर-बैंलकङ फ्येनानलसयि कम्पनीहरूको िालग योजना, 2018 – िुख्य अलफसर/लप्रक्तन्सपि िुख्य अलफसरको लनयुक्ति आलद|
(a) ररजवत बैंक - एकीकृ ि ओम्बड्सम्यान योजना, 2021
ओम्बड्सम्यान योजना अन्तिति, कम्पनीले प्रधान नोडल अतधकारी (PNO) तनयुि िरे को छ जसले कम्पनीको प्रतितनतधत्व िनत र कम्पनी तवरुद्ध िररएको तसकायिहरूको सम्बन्धमा ओम्बड्सम्यानलाई जानकारी तदन तजम्मेवार हुनेछ। कम्पनीद्वारा तनयुि नोडल अतिसर () ले PNOलाई सहयोि िनेछ।
राहकको िाइदाका लाति कारोबार हुने शाखा/स्थानमा PNOको नाम र सम्पकत तववरण (टेतलिोन/मोबाइल नम्बर र इमेल) सतहि ओम्बड्सम्यान (xxxxx://xxx.xxx.xxx.xx)को तसकायि दिात पोटतलको तववरणमा देखाइनेछ ।
यस योजनाका मुख्य तवशेषिाहरू सबै कायातलय र शाखाहरूमा अङ् रेजी, तहन्दी र क्षेत्रीय भाषामा सुस्पष्टका साथ प्रदतशति िररनेछ िातक कायातलय वा शाखामा भ्रमण िनत आउने व्यक्तिलाई योजनाको बारे मा पयाति जानकारी होस्।
ओम्बड्सम्यान योजनाको मुख्य तवशेषिाहरू योजनाको कतप र प्रधान नोडल अतधकारीको सम्पकत तववरणहरू वेबसाइटमा सुस्पष्ट रूपमा प्रदतशति र अपडेट िररनेछ।
(उWेख: ररजवत बैंक - एकीकृ ि ओम्बड्सम्यान योजना, 2021 तमति 12 नवंबर, 2021)
(b) इन्टरनि ओि लनयुक्ति
15 नोभेम्बर 202 को 'िैर-बैंतकं ि िै ननतसयल कम्पनीहरू द्वारा इन्टरनल ओम्बड्सम्यान तनयुक्ति' सम्बन्धी RBIको तनदेशन अनुसार, कम्पनीले इन्टरनल ओम्बड्सम्यान तनयुि िरे को छ र सम्बक्तन्धि तनदेशनहरूको पालना िनेछ। (उWेख: िैर-बैंतकं ि िै ननतसयल कम्पनीहरू द्वारा इन्टरनल ओम्बड्सम्यान तनयुक्ति 15 नोभेम्बर , 2021)
12. वेबसाइटिा होक्तटंग
िे यर प्राक्तक्टस कोड, स्थानीय भाषामा कम्पनीको वेबसाइटमा तवतभन्न सरोकारवालाहरूको जानकारीको लाति राक्तखनेछ।
13. अत्यालधक ब्याजदरको लनयिन
a) सUालक सतमतिले ऋण िथा अघाडी तलएको पैसा , प्रशोधन िथा अन्य शुल्कमा लाग्ने ब्याजको दर तनधातरण िनत
िण्डको मूल्य , मातजतन र जोक्तखम तप्रतमयम आतद जस्ता सान्दतभतक पक्षलाई ध्यानमा राखी ब्याज दरको मोडेल अपनाएको छ ।ब्याज को दर र रेडको जोक्तखमको लाति र ऋणीहरु को तवतभन्न वितहरु को लाति ब्याज को अलि- अलि दर चाजत िनत को लािी िकत सँिको आवेदन िारम मा उधारकिात वा राहक को खुलासा िररनेछ र स्वीकृ ति पत्र मा स्पष्ट रूपमा संचार िररनेछ।
b) ब्याजको दर र रेड जोक्तखमको सहमति पतन कम्पनीको वेबसाइटमा उपलब्ध िराइनेछ । वेबसाइटमा प्रकातशि ब्याज दरमा पररवितन भएमा प्रकातशि जानकारीमा अपडेट िररनेछ।
c) ब्याजको दर वातषतक दर हुनेछ िातक ऋणीलाई खािामा तलइने सही दरहरूको बारे मा सचेि होस्।
14. फ्येनानसड सवारी साधनहरूको पुन: कब्जा
कम्पनीले ऋणीसँिको ऋण सहमतिमा पुन:कब्जा खण्डमा कानूनी रूपमा लािू हुनेछ भनेर समावेश िने छ । ऋण सहमतिको तनयम र सितहरूमा यस पारदतशतिा सुतनतिि िनत सम्बन्धी प्रावधानहरू पतन समावेश हुनेछन्: (a) कब्जा तलनु अतघ को सूचना अवतध; (b) सूचना अवतध तमनाहा िनत सतकने पररक्तस्थति ;(c) सुरक्षा को कब्जा मा तलने प्रतिया; (d) सम्पतत्त तबिी/तललाम िनुत अघाडी ऋणीलाई ऋण चुिा िनत अक्तन्तम मौका तदने सम्बन्धी प्रबन्ध; (e) ऋणीलाई पुनः कब्जा िने प्रतिया र (f) सम्पतत्तको तबिी/तललाम िने प्रतिया । त्यस्ता तनयम र सितहरूको कतप ऋणीहरूलाई उपलब्ध िराइनेछ।
15. सुनका गहनाहरुको लधिोिा ऋण लदने
मातथ उक्तल्लक्तखि सामान्य तनदेशनहरूको अतिररि कम्पनीले, सुनका िहनाहरू तलएर व्यक्तिहरूलाई ऋण तदंदा, सUालक सतमतिद्वारा उतचि ररतिले स्वीकृ ि पोतलसीको पालना िनेछ, जसमा अन्य कु राहरूको साथसाथै, तनम्न कु राहरू समावेश हुनेछन्:
i. RBI द्वारा तनधातररि KYC तनदेशनहरूको पालना िनत र कु नै पतन ऋण बडाउनु अतघ राहकमा पयाति सावधानी अपनाएको पयाति कदमहरू सुतनतिि िनुत पछत ।
ii. प्राि िरे को िहनाको लाति उतचि सहमति प्रतिया।
iii. सुनका िहनाहरूको मातलकलाई सन्तुष्ट पाने तभतत्र प्रणालीहरू।
iv. िहनालाई सुरतक्षि संरक्षणमा जम्मा िनत, तनरन्तर रूपमा पयाति प्रणालीको पुनरावलोकन िने बारे मा यस सम्बक्तन्धि कमतचारीलाई िातलम तदने र तभतत्र लेखा परीक्षकहरू द्वारा तनयतमि समयमा तनरीक्षण िरी प्रतियाहरू कडाइका साथ पालना भएको सुतनतिि िनेछ । िहना जम्मा िरे र राख्नका लाति उपयुि सुतवधा नभएका शाखाबाट सुनको तधिोमा ऋण प्रदान िररने छै न ।
v. बन्धकको रूपमा स्वीकार िररएको िहनाको उतचि बीमा िररनेछ।
vi. ऋण नतिरे को खण्डमा िरिहना तललामी सम्बन्धी पोतलसी पारदशी र पयाति हुनेछ । तललामी तमति भन्दा अघाडीनै ऋणीलाई पूवत सूचना तदनु पनेछ । यस पतछ तललामी प्रतिया पतन तनधातरण िनेछ ।त्यहाँ कु नै पतन स्वाथतको द्वन्द्व हुने छै न र तललामी प्रतियाले यो सुतनतिि िनेछ तक तललामीको समयमा सबै लेनदेनमा नतजकै को सम्बन्ध छ जसमा रूप कम्पनीहरू र सम्बक्तन्धि संस्थाहरू पतन समावेश छन्।
vii. तललामीको घोषणा कमसेकम 2वटा पत्रपतत्रकामा तवज्ञापन जारी िरी, एक स्थातनय भाषामा र अको रातष्टि य दैतनक पतत्रकामा सावतजतनक िररनेछ ।
viii. कम्पनीले यो तललामी तविीमा भाि तलने छै न ।
ix. तधिो राखेको सुन बोडतले अनुमोदन िरे को तललामी माित ि मात्र तललाम तविी हुनेछ ।
x. यस पोतलसीले पररचालनको कितव्य, कायातन्वयन र स्वीकृ ति छु ट्याउने लिायि जालसाजी सँि जुध्नका लाति अपनाइने कायतप्रणालीहरूलाई पतन समेट्नेछ ।
xi. सुनको तधिोमा ऋण तदने ऋण सहमतिले तललाम तविी सम्बन्धी तववरण समेि खुलाउनु पनेछ ।
16. िघुलवत्त ऋणका िालग उलचि अभ्यास नैलिक लनयि
भारिीय ररजवत बैंक (RBI)ले माटर डायरे क्शन जारी ियो- ररजवत बैंक ऑि इंतडया (रे िुलेटरी फ्रे मवकत िॉर माइिोिाइनाि लोन) डायरे क्शि, 2022 संदभत DoR.FIN.REC.95/03.10.038/2021-22 तमति 14 माचत, 2022 अन्तिति
। यी तनदेशनहरू सबै वातणज्य बैंकहरू, NBSCहरू सतहि माइिोिाइनाि संस्थाहरू र आवास तवत्त कम्पनीहरूमा लािू हुन्छन्।यो तनदेशन 01, अप्रैल 2022 देक्तख लािू हुन्छ l
उपयुति खण्डहरूमा उक्तल्लक्तखि FPCको अतिररि, कम्पनीले माइिोिाइनाि ऋणको लाति तवतशष्ट तनम्न उतचि कायतहरू अपनाउनेछ:
(i) सामान्यत
a. स्थातनय भाषामा FPC कम्पनीको वेबसाइटबाहेक कम्पनीको कायातलय र शाखा वररपररको जग्गामा प्रदतशति
िररनेछ।
b. पारदतशतिा र न्यायोतचि ऋण प्रथाहरूप्रतिको आPनो प्रतिबद्धिा व्यि िदै स्थातनय भाषामा बयान िररनेछ र अतधकाररक प्रस्ताव र ऋण काडतहरूमा प्रदशतन िररनेछ।
c. ऋणीको आम्दानी र हालैको ऋणको सम्बन्धमा आवश्यक सोधपुछ िनत क्षेत्र कमतचारीलाई िातलम तदइनेछ ।
d. ऋणीलाई उपलब्ध िररने िातलम तनः शुल्क हुनेछ । क्षेत्रीय कमतचारीलाई यस्तो प्रतशक्षण उपलब्ध िनत र ऋणीहरूलाई ऋण / अन्य उत्पादनहरूसँि सम्बक्तन्धि प्रतिया र प्रणालीहरूको बारे मा पूणत रूपमा जािरुक
िराउन प्रतशतक्षि िररनेछ।
e. ब्याजको िलदायी दर, र कम्पनी द्वारा स्थातपि तरवेंस ररडि ेसल प्रणाली यसको सबै कायातलयहरूमा, यसले जारी िरे को सातहत्यमा (स्थातनय भाषामा) र यसको वेबसाइटमा पतन प्रख्याि ढं िको साथमा प्रदतशति
िररनेछ।
f. ऋण सम्झौिामा र कम्पनीको कायातलय, वररपररको शाखा र वेबसाइटमा प्रदतशति FPCमा पतन घोषणा िररनेछ तक आउटसोसत एजेिीका कमतचारी वा कमतचारीहरूद्वारा अनुतचि व्यवहारको लाति जवािदेही हुनेछ र समयमै तरवेंस ररडि ेसल उपलब्ध िनुत पछत ।
g. भारिीय ररजवत बैंक (RBI)को KYC तनदेशनको पालन िनुत पछत । ऋणीको भुिानी क्षमिा सुतनतिि िनत उतचि लिनशीलिा अपनाइनेछ ।
h. ऋणको सबै स्वीकृ ति र तविरण के न्द्रीय स्थानमा मात्र िररनेछ र यस कायतमा एक भन्दा बढी व्यक्तिहरू आवश्यक हुनेछन्। यसबाहेक, तविरण कायतबारे नतजकदेक्तख रे खदेख हुनेछ।
i. ऋण आवेदनको प्रतिया झन्झतटलो नहोस् र पूवत तनधातररि समय संरचना अनुसार ऋण तविरण िररयोस् भन्ने सुतनतिि िनत पयाति कदम चातलनेछ ।
(ii) ऋण सम्झौतामा खुलासा / ऋण कार्ड
a. कम्पनीको माइिोिाइनाि कजात सम्झौिाको बोडतबाट स्वीकृ ि पाएको सामान्य िारम हुनेछ। यस ऋण सम्झौिा उपयुि स्थातनय भाषामा हुनेछ।
b. ऋण सम्झौिामा, कम्पनीले तनम्न कु राहरू खुलासा िनेछ:
• ऋणको सबै दनयम र सतडहरु,
• ऋणको मूल्य तनधातरणमा के वल िीन भािहरू समावेश छन् जस्तै ब्याज शुल्क, प्रशोधन शुल्क र बीमा तप्रतमयम (जसमा यस सम्बन्धमा प्रशासतनक शुल्क सतहि समावेश छ)
• ऋणीबाट कु नै सुरक्षा जम्मा /मातजतन संकलन िररएको छै न,
• ऋणी SHG/JLG भन्दा धेरै को सिस्य बन्न सक्दैन,
• ऋण प्रदान िरे को र पतहलो तकस्ता भुिानीको िोके को तमति बीच अतधस्थिन समय ,
• ऋणी डेटा िोपनीयिाको सम्मान िररनेछ भन्ने तनतिि हो l
c. ऋण काडतले तनम्न तववरणहरू प्रतितबक्तम्बि िनेछ:
• ब्याज लगाएको प्रभावकारी दर सतहि मूल्य तनधातरणमा सरल बनाएको िथ्य पत्र,
• ऋण सँग जोदर्एको अन्य सबै दनयम र सतडहरु,
• ऋणीलाई पयाडप्त पदहचान गने जानकारी
• प्राि िरे का तकस्ताहरू र अक्तन्तम ऋणको सबै भुिानीहरू सतहि कम्पनीद्वारा स्वीकृ ति,
• ऋण काडतमा कम्पनीले स्थापना िरे को तरवेंस ररडि ेसल प्रणाली र नोडल अतधकारीको नाम साथै सम्पकत नम्बर पतन उल्लेख िनुत पनेछ,
• जारी िररएको िैर-िे तडट उत्पादनहरू ऋणीहरूको पूणत सहमतिमा हुनेछन् र शुल्क बनावट ऋण काडतमा नै सूतचि िररनेछ,
• ऋण काडतमा सबै इन्टि ीहरू स्थातनय भाषा वा ऋणीले बुझ्ने भाषामा हुनुपदतछ।
(iii) गैर -जबरजस्ती ररकभरीको िररका:
a. ररकभरी सामान्य रुपमा िोतकएको के न्द्रीय स्थानमा मात्र िररनेछ। लिािार दुई पटक सम्म ऋणी के न्द्रीय
िोतकएको स्थानमा उपक्तस्थि हुन नसके मा मात्र क्षेत्र कमतचारीले ऋणीको बसोबास वा काम िने स्थानमा ररकभरी िनत पाउनेछन् ।
b. कम्पनीले क्षेत्र कमतचारी र प्रणालीहरू द्वारा उनीहरूको भिी, प्रतशक्षण र पयतवेक्षणको लाति कोडत अि कनडक्टको को सम्बन्धमा बोडतद्वारा अनुमोतदि नीति रहेको सुतनतिि िनेछ। कोडले क्षेत्र कमतचारीहरूको लाति आवश्यक तमतनमम योग्यिाहरू िोक्नेछ र राहकहरूसँि व्यवहार िनतका लाति उनीहरूका लाति आवश्यक प्रतशक्षण उपकरणहरू तसि पररचय िररनेछ। क्षेत्रीय कमतचारीहरूलाई प्रतशक्षणमा कु नै पतन अपमानजनक वा जबरजस्ती ऋण संकलन/ ररकभरी अभ्यासहरु नअपनाई ऋणीहरूप्रति उपयुि व्यवहार तवकास िने कायतिमहरू समावेश िररनेछ l
c. कमतचारीहरूको लाति क्षतिपूतित तवतधहरूले आयोजना िररएको कतिवटा ऋण तलएको र ररकभरीको दरभन्दा पतन कमतचारीहरूको आचरण र ऋणीको सन्तुतष्टमा सेवाका क्षेत्रहरूले बढी जोड तदनेछ। क्षेत्र कमतचारीहरूले कोडत अि कनडक्टको िैर अनुपालन िरे मा जररवाना लिाउन सतकन्छ l सामान्यिया, के वल कमतचारीहरू र आउटसोसत ररकभरी एजेन्टहरू मात्र सेक्तितटभ क्षेत्रहरूमा ररकभरीको लाति प्रयोि िररनेछ।
17. फै र प्राक्टिस कोडको पुनराविोकन
म्यनादजिंग दर्रे िरले फै र प्राक्टिस कोर्को कु नै पदन पररवतडनको पयाडलोचना र स्वीकृ त गनड अनुमदत दिएको छ l
* * *