पशप=छȤज=य उपजह5को सकं लन¸ ™िे डङ, ’याके िजǍ, ढवु ानी, भÖडारण तथा िबWȧ ǒवतरण गन`
सदूरपिƱम Ĥदेशको कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨन
ऐन, २०७Ç
Ĥमाणीकरण िमित
२०७६।५।४
Ĥèतावना : Ĥदेशèतरमा कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसाय माफ´ त कृ षक, कृ ǒष åयवसायी र उपभोƠाको हकǒहत Ĥवƨन
गन´ :यèता åयवसायह5लाइ´ समय सापे¢, आधिु नक, åयवसाǒयक एवं ĤितèपधẺका साथै िज’मेवार र मयाǑ´ दत बनाउनका लािग आवæयक åयवèथा गन´ वा:छनीय भएकोले¸
नेपालको संǒवधानको धारा १९७ बमोिजम सदूरपिƱम Ĥदेशको Ĥदेश सभाले यो ऐन बनाएको छ ।
पǐर:छेद-१ Ĥारि’भक
१. संि¢Ư नाम र Ĥार’भ : (१) यस ऐनको नाम "सद
२०७Ç" रहेको छ ।
ूरपिƱम Ĥदेशको कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न ऐन,
(२) यो ऐन सद
ूरपिƱम Ĥदेश भर त5
=त Ĥार’भ हन
ेछ ।
२. पǐरभाषा : ǒवषय वा Ĥसंगले अकȾ अथ´ नलागेमा यस ऐनमा,-
(क) "कृ षक" भǏाले कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य वèतु उ:पादन गन` जोसक
ै åयिƠ, समूह, फम´ वा
क’पनी, सहकारȣ र संघ वा संèथा स’झनु पछ´ र सो शÞदले आÝनै ज’गा वा कृ ǒष प ा ारमा
वा कसैको ज’गा वा कृ ǒष पूवा´धार करार वा कबिु लयत (िलज) मा िलई åयवसाǒयक कृ ǒषज=य
वा पशप=छȤज=य वèतु उ:पादन गन` åयिƠ, फम´ वा क’पनी र संघ वा संèथा समतले ाई
जनाउँछ ।
(ख) "कृ ǒष तथा पशप
=छȤ बजार" भǏाले दफा १२ मा उãलेख भए बमोिजम कृ ǒष तथा
पशप=छȤज=य उपजह5को सकं लन¸ ™िे डङ, ’याके िजǍ, ढवु ानी, भÖडारण तथा िबWȧ ǒवतरण गन`
कृ ǒष तथा पशप
=छȤ बजारह5लाइ´ स’झनु पछ´ र सो शÞदले जीǒवत घरपालव
ा पशप
=छȤ र
माछाको बजार तथा माछा मासको बजार र िमटमाट´ समेतलाइ´ जनाउछँ ।
(ग) "कृ ǒष तथा पशप
=छȤज=य वèत"
भǏाले कृ ǒषबालȣ वा वèतु वा घरपालव
ा पशप
=छȤ र
माछाबाट उ:पादन गǐरएको उपभो’य वèतु वा उपजह5 स’झनु पछ´ र सो शÞदले जीǒवत
िसंगो पशप=छȤ र माछालाइ´ समते जनाउँछ ।
(घ) "कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय" भǏाले कृ ǒष बालȣ, पशप
=छȤ र माछा लगायत कृ ǒषका सबै
उप¢ेğसँग स’बि=धत åयवसाǒयक उ:पादन¸ संकलन, Ĥशोधन¸ भÖडारण, ढुवानी र बेचिबखन
तथा परामश´ सेवा स’ब=धी कायह
5लाई स’झनु पछ´ र सो शÞदले कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य
वèतु उ:पादनका लािग आवæयक उ:पादन साम™ी उ:पादन, संकलन¸ भÖडारण¸ ढुवानी र
िबWȧ åयवसायका साथै परामश´ सेवा तथा कृ ǒषज=य वा पशप समेतलाई जनाउँछ ।
=छȤज=य उ4ोग åयवसाय
(ङ) "कृ ǒष åयवसायी" भǏाले कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य वèतह
5को संकलन¸ Ĥशोधन¸ भÖडारण¸
ढुवानी वा िबWȧ åयवसाय गन` वा परामश´ सेवा Ĥदायक åयिƠ, समूह, फम, क’पनी, सहकारȣ
र संघ वा संèथालाई स’झनु पछ´ र सो शÞदले कृ ǒषज=य वा पशप=छȤज=य वèतु उ:पादनका
लािग आवæयक उ:पादन साम™ीको उ:पादन, संकलन¸ भÖडारण¸ ढुवानी वा िबWȧ åयवसाय गन` वा परामश´ सेवा Ĥदायक åयिƠ फम´ वा क’पनी र संघ संèथालाई तथा कृ ǒषज=य वा
पशप=छȤज=य उ4ोग सʶालन गन` उ4ोगी समते लाई जनाउँछ ।
(च) "कृ ǒष औजार य=ğ उपकरण" भǏाले कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य वèतह
5को उ:पादन,
Ĥशोधन¸ भÖडारण¸ ढुवानी बजारȣकरणको लािग आवæयक आधिु नक औजार, य=ğ, उपकरण र मेिशनरȣलाइ´ स’झनु पछ´ ।
(छ) "Ĥदेश" भǏाले सदूरपिƱम Ĥदेशलाई स’झनु पछ´ ।
(ज) "Ĥदेश म=ğालय" भǏाले Ĥदेशको भिू म åयवèथा, कृ ǒष तथा सहकारȣ म=ğालयलाई स’झन पछ´ ।
(झ) "Ĥदेश सरकार" भǏाले Ĥदेशको सरकार (मि=ğपǐरषɮ) लाई स’झनु पछ´ ।
(ञ) "बृहद एवं ǒवशेष उ:पादन ¢ेğ" भǏाले बजार वा उपभोƠाको माग अनसार तोǒकएको ठू लो
¢ेğफल वा पǐरमाणमा तोǒकएको गण
èतरको कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य वèतु उ:पादन गन
दफा ८ बमोिजम िनधार´ ण गǐरएको ¢ेğ स’झनु पछ´ ।
(ट) "åयवसाǒयक कृ ǒष" भǏाले बजार वा उपभोƠाको माग बमोिजम ठू लो ¢ेğफल वा पǐरमाणमा
तथा उपयƠ
गणèतर¸ मूãय र समयमा कृ ǒषज=य वा पशप
=छȤज=य वèतक
ो उ:पादन¸
संकलन¸ Ĥशोधन र बजारȣकरण गन` कायलाई स’झनु पछ´ र सो शÞदले करार वा कबिु लयत
गन` दई
प¢बीच भएको स’झौता अनस
ार एउटा प¢ले अकȾ प¢लाई तोǒकएको कृ ǒषज=य वा
पशप
=छȤज=य वèतक
ो तोǒकएको पǐरमाण¸ गण
èतर¸ मूãय र समयमा आपूित´ गन´ गǐरएको कृ ǒष
åयवसायलाई समेत जनाउँछ ।
(ठ) "सिमित" भǏाले दफा ३ बमोिजम गǑठत कृ ǒष तथा पशप स’झनु पछ´ ।
=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न सिमितलाई
(ड) "तोǒकए बमोिजम" भǏाले यस ऐन अ=तगत पछ´ ।
बनेको िनयममा तोǒकए बमोिजम भǏे स’झन
पǐर:छेद-२
कृ ǒष तथा पशपु =छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न सिमितको गठन
३. कृ ǒष तथा पशपु =छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न सिमितको गठन : (१) कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´नका लािग
Ĥदेशèतरȣय नीित िनधा´रण गन` ǒवषयमा Ĥदेश सरकारलाइ´ आवæयक परामश´ Ǒदन तथा Ĥदेशèतरȣय नीित
काया=´ वयन र आवæयक सम=वय गन´ Ĥदेश èतरमा एउटा कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨन
सिमितको
गठन हनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोिजमको सिमितमा देहाय बमोिमजका पदािधकारȣ एवं सदèयह5 रहनेछन् :-
(क) म=ğी, भिू म åयवèथा¸ कृ ǒष तथा सहकारȣ म=ğालय -अÚय¢
(ख) रा:यम=ğी वा सहायक म=ğी¸ भिू मåयवèथा¸ कृ ǒष तथा सहकारȣ म=ğालय -पदेन सदèय
(ग) सिचव (Ĥशासन)¸ मª
यम=ğी तथा मि=ğपǐरषदको कायाल
य -सदèय
(घ) सिचव, आिथक मािमला तथा योजना म=ğालय -सदèय
(ङ) सिचव¸ आ=तǐरक मािमला तथा कानून म=ğालय - सदèय
(च) Ĥमख
(छ) Ĥमख
(ज) Ĥमख
(झ) Ĥमख
वा Ĥितिनिध¸ Ĥदेशèतर नेपाल उ4ोग वािण:य महासंघ -सदèय वा Ĥितिनिध¸ Ĥदेशèतर नेपाल घरेलु तथा साना उ4ोग महासंघ -सदèय वा Ĥितिनिध¸ Ĥदेशèतरको सरकारȣ बɇक वा ǒवƣीय संèथा -सदèय वा Ĥितिनिध, Ĥदेशèतर सहकारȣ संघ िलिमटेड -सदèय
(ञ) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसायको ¢ेğमा काय´ गǐररहके ा åयवसाǒयक कृ षक
एवं कृ ǒष åयवसायी मǒहला वा दिलत वा जनजाित मÚयेबाट म=ğालयले
मनोनीत गरेका क’तीमा एक जना मǒहला सǒहत दईजना - सदèय
(ट) कृ ǒष तथा पशप=छȤ स’ब=धी ǒवषयमा èनातक तह हािसल गरȣ क’तीमा
५ वषक
ो अनभ
व ĤाƯ गरेका कृ ǒष म=ğीले मनोनीत ǒव£ दई
जना -सदèय
(ठ) सिचव¸ भिू म åयवèथा¸ कृ ǒष तथा सहकारȣ म=ğालय -सदèय सिचव
(3) उपदफा (२) को खÖड (ट) बमोिजम मनोनीत सदèयह5को पदाविध दई
वषक
ो हन
ेछ तथा िनजह5
पनः एक पटकको लािग मनोनीत हन
सFनछ
न् ।
(4) उपदफा (३) मा जनसकै कु रा लिे खएको भए तापिन मनोनीत कु नै सदèयले आÝनो पद बमोिजमको
िज’मेवारȣ परू ा नगरेमा म=ğालयले िनजलाई जनसकै बखत पदबाट हटाउन सFनछ ।
तर :यसरȣ सदèयको पदबाट हटाउनु अिघ िनजलाई आÝनो सफाई पशे गन` मौकाबाट बिʶत गǐरन
छैन ।
पयव
(5) सिमितले आवæयक ठानेमा कु नै èवदेशी ǒवषय ǒवशेष£ वा सãलाहकारलाइ´ सिमितको बैठकमा
े¢कको 5पमा आम=ğण गन´ सFनेछ ।
४. सिमितको बैठक स’ब=धी åयवèथा : सिमितको बैठक स’ब=धी åयवèथा देहाय बमोिजम हन
(क) सिमितको बैठक अÚय¢ले तोके को िमित, समय र èथानमा बèनेछ ।
ेछ :-
(ख) सिमितको कू ल सदèय संªयाको पचास Ĥितशत भ=दा बढȣ सदèयह5 उपिèथत भएमा बैठकको
लािग गणपूरक संªया पगेको मािननेछ ।
(ग) सिमितको बैठकको अÚय¢ता अÚय¢ले गन`छन् । अÚय¢को अनपिèथितमा रा:यम=ğी वा
सहायक म=ğीले बैठकको अÚय¢ता गन`छन् र दव
ै अनप
िèथत रहेमा उपिèथत सदèयह5ले
आफू मÚयेबाट छानेको सदèयले बैठकको अÚय¢ता गन`छन् ।
(घ) सिमितको बैठकमा बहम Ǒदनेछन् ।
तको राय मा=य हन
ेछ र मत बराबर भएमा अÚय¢ले िनणा
क मत
(ङ) सिमितको िनणय सदèय-सिचवƮारा Ĥमािणत गǐरनछ ।
(च) सिमितको बैठक स’ब=धी अ=य कायǒ´ विध सिमित आफɆ ले िनधा ण गरे बमोिजम हनछ ।
५. सिमितको काम, कतå´ य र अिधकार : यस ऐनको उƧेæय पूरा गन´ सिमितको काम, कतå´ य र अिधकार देहाय
बमोिजम हन
ेछ :-
(क) Ĥदेशèतरमा कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨन
गन´ आवæयक ǒवषयगत नीित तथा योजना
तजम´
ा गन´ Ĥदेश सरकारलाइ´ सझ
ाव Ǒदन,
(ख) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न गन´ सघं ीय¸ Ĥादिशे क तथा èथानीय तहका साथै गरै
सरकारȣ संघ संèथा, सहकारȣ र िनजी ¢ेğस सम=वय गन`,
(ग) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसायको Ĥवƨ´न गन` स’ब=धमा सरोकारवालाह5लाई आवæयक
कायWमह5 सʶालन गन´ सहयोग र सहजीकरण गन`,
(घ) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´न गन´ आवæयक पन` सीप, Ĥǒविध तथा अ=य आवæयक
ǒवषयको उिचत åयवèथा गन´ Ĥवƨ´ना:मक कायह5 गन,`
(ङ) तोǒकए बमोिजमको अ=य आवæयक कायह5 गन` ।
६. उपसिमित वा कायद´ लह5 गठन गन´ सFने : (१) दफा ३ बमोिजम गǑठत सिमितले आवæयकता अनसार
स’बि=धत ¢ेğका ǒवशष
£ रहेको उपसिमित वा कायद
ल गठन गन´ सFनछ ।
(२) उपदफा (१) बमोिजम गǑठत उपसिमित वा कायदलको काम¸ कतå´ य र अिधकार तथा बठै क
स’ब=धी कायǒ´ विध तोǒकए बमोिजम हनेछ ।
पǐर:छेद-३
कृ ǒष तथा पशपु =छȤ åयवसायको दता´ तथा नवीकरण
७. åयवसायको दता´ तथा नवीकरण : (१) Ĥदेशिभğ कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा दव
ै ǒवषयको åयवसाय गन´ चाहन
åयिƠ, समूह, फम´ वा क’पनी, सहकारȣ र संघ वा संèथाले Ĥचिलत कानून बमोिजम आÝनो åयवसाय दता तथा नवीकरण गराएर माğ सʶालन गन´ु पन`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोिजम åयवसाय दता´ तथा नवीकरण नगराएर सʶालन गन` जोसकै लाइ´ Ĥदेश
सरकारले Ĥदान गन` सेवा वा सǒु वधाबाट बिʶत गरȣ Ĥचिलत कानून बमोिजम कारबाहȣ गन´ सFनेछ ।
(३) कृ ǒष तथा पशप हनेछ ।
=छȤ åयवसायको दता´ तथा नवीकरण स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम
पǐर:छेद-४
बृहद एवं ǒवशेष उ:पादन ¢ेğ स’ब=धी åयवèथा
८. बृहद एवं ǒवशेष उ:पादन ¢ेğ तोFने : (१) भौगोिलक एवं भ-ू धरातलȣय èव5प, जनसांिªयक ǒवतरण, Ĥाǒविधक
अवèथा र Ĥचर
आिथक
स’भावनाका आधारमा Ĥदेश सरकारले संघीय सरकारको नीित, कानून तथा
कायW
मसँग साम=जèयता हन
े गरȣ कृ ǒष तथा पशप
=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´नको लािग िबिभǏ ǒकिसमका बृहद एवं
ǒवशेष उ:पादन ¢ğह5 तोकȧ ितनको ǒवकासमा सहयोग प≤ु याउन सFनछ ।
(२) उपदफा (१) अनस
ार बृहद एवं ǒवशष
उ:पादन ¢ेğह5 तोFदा संघीय तथा Ĥादेिशक नीित तथा
कानून अन5
प èथापना हन
े ǒवषेश आिथक
¢ेğस
सम=वय हन
े गरȣ बजारको माग अनस
ार उपयƠ
पǐरमाण र
गणèतरका कृ ǒष तथा पशप
=छȤज=य वèतह
5 उ:पादन गन´ सरोकारवालाह5को Ĥितवƨताको आधारमा देहाय
बमोिजम वगẺकरण समेत गन´ सFनेछ । बृहद एवं ǒवशेष उ:पादन ¢ेğह5 तोकȧ कायW गǐरनेछ ।
मह5 सʶालन
(क) åयवसाǒयक बालȣ वा वèतु उ:पादन ¢ğ,
(ख) Ĥांगाǐरकवा िबषादȣरǒहत उ:पादन ¢ğ,
(ग) िनया मलक बालȣ वा वèतु उ:पादन ¢ğ ।
९. बृहद एवं ǒवशेष उ:पादन ¢ेğमा Ĥदान गǐरने सेवा सǒु वधा : (१) ǒकटान गǐरएका बहत एवं ǒवशेष उ:पादन
¢ेğह5मा उ:पादन साम™ी, कृ ǒष औजार, य=ğ उपकरण, Ĥǒविध एवं Ĥाǒविधक सेवा, कृ ǒष सडक, ™ामीण
ǒव4तीकरण, िसंचाइ,´ कृ ǒष ऋण, ǒवमा, बजार åयवèथा, सूचना Ĥणालȣ र उ:पादन उपरा=त लगायतका सǒु वधा
स’बि=धत सहकारȣ, गैरसरकारȣ र िनजी ¢ेğको सम=वय एवं सहकायम
ा एकȧकृ त 5पमा आिथक
ऐन माफ´ त
उपलÞध गराइनछ ।
(२) बृहत एवं ǒवशषे åयवèथा तोǒकए बमोिजम हन
उ:पादन ¢ेğह5मा कृ ǒष तथा पशप
ेछ ।
=छȤ åयवसाय Ĥवƨन
का लािग गǐरने अ=य
पǐर:छेद-५
कृ ǒष पूवा´धार ǒवकास तथा सǺु ढȣकरण स’ब=धी åयवèथा
१०. कृ ǒष पूवा´धार ǒवकास : (१) Ĥदेशिभğ कृ ǒष तथा पशप
=छȤसगँ स’बि=धत कृ ǒष सडक, ™ामीण ǒव4त
ीकरण,
संचार, िसंचाइ
भÖडार गह
, िशत भÖडार गह
, Ĥयोगशाला, अनस
=धान के =Y एवं फाम´ वा के =Y, पशु बधशाला,
कोãड 5म वा :या’बर, ि™न हाउस/’लास हाउस आǑद åयवसायह5को Ĥवƨ´न गन´ आवæयक ǒविभǏ कृ ǒष
भौितक पव
ा´धारह5 िनमा
तथा सǺ
ढȣकरणको लािग Ĥदेश सरकारले आवæयकता अनस
ार तीनै तहका
सरकारह5 तथा सहकारȣ एवं िनजी ¢ेğको सम=वय र सहकायम सFनेछ ।
ा आवæयक कायW
मह5 सʶालन गन,
गराउन
(२) उपदफा (१) बमोिजम कृ ǒष भौितक प
ा´धार िनमाण
तथा सǺ
ढȣकरणका कायW
मह5 सʶालन गदा´
Ĥदेश सरकारले आवæयकता अनस गराउन पन`छ ।
ार अãपकालȣन, मÚयकालȣन र दȣघक
ालȣन योजना बनाइ´ काया=´ वयन गन,
(३) कृ ǒष भौितक पूवा´धार िनमा´ण तथा सǺ
ढȣकरण स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम हनछ ।
पǐर:छेद-६
कृ ǒष तथा पशपु =छȤ बजारको èथापना र सǺु ढȣकरण स’ब=धी åयवèथा
११. कृ ǒष तथा पशपु =छȤ बजारको èथापना र सǺु ढȣकरण : (१) Ĥदेश सरकारले आÝनो ¢ेğिभğको कु नै पिन
èथानमा स’बि=धत èथानीय तहको सम=वय र सहकायम
ा कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा माछा वा सबैको संयƠ
बजारको èथापना वा सǺढȣकरण गन´ सFनछ ।
(२) कृ ǒष वा पशप
=छȤस
स’बि=धत समूह वा सहकारȣ वा åयवसाǒयक संèथा वा फम´ वा क’पनीले
समेत स’बि=धत गाउँपािलका वा नगरपािलका वा उपमहानगरपािलकाको अनम
ित िलई कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा
माछा वा सबैको संयƠ
बजारको èथापना वा सǺ
ढȣकरण गन´ सFनेछन् ।
(३) उपदफा (२) मा जन
सकै कु रा लेिखएको भए तापिन कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा माछा वा सबैको संयƠ
थोक बजारको èथापना वा सǺ
ढȣकरण गदा´ भने Ĥदेश सरकारको अनम
ित िलनु पन`छ ।
१२. कृ ǒष तथा पशपु =छȤ बजारको वगẺकरण : (१) दफा ११ बमोिजम èथापना वा सǺढȣकरण गǐरने कृ ǒष तथा
पशप=छȤ बजारको वगẺकरण देहाय बमोिजमको हनछ :-
(क) थोक बजार (कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा माछाको थोक बजार वा सबैको संयƠ
थोक बजार),
(ख) खY
ा बजार (कृ ǒष वा पशप
=छȤ वा माछाको खY
ा बजार वा सबैको संयƠ
खYा बजार),
(ग) हाट बजार (कृ ǒष वा पशप
=छȤको हाट बजार वा माछा समेत सबैको संयƠ
हाट बजार),
(घ) संकलन के =Y (कृ ǒष वा पशप के =Y)।
=छȤ वा माछाको संकलन के =Y वा सबैको संयƠ
संकलन
१३. कृ ǒष तथा पशपु =छȤ बजार åयवèथापन सिमित : (१) दफा ११ र १२ बमोिजम èथापना वा सǺढȣकरण
गǐरएको कृ ǒष तथा पशप
=छȤ बजारको सʶालन र åयवèथापन गनक
ो लािग Ĥ:येक बजारèतरमा एउटा बजार
åयवèथापन सिमित रहनेछ ।
(२) कृ ǒष तथा पशप हनेछ ।
=छȤ बजार åयवèथापन तथा सिमित स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम
पǐर:छेद-७
अनदु ान तथा सǒु वधा Ǒदने स’ब=धी åयवèथा
१४. कृ ǒष उ:पादन साम™ीमा अनदु ान : (१) Ĥदेश सरकारले कृ षकलाई उǏत बीउँ िबजन, Ĥांगाǐरक जैǒवक एवं
रासायिनक मल तथा ǒवषादȣ, िसंचाइका उपकरण, ’लाǒƴक िसट, ए™ो नेट जèता कृ ǒष उ:पादन साम™ीमा
तोǒकएको Ĥितशतमा संघीय सरकार तथा èथानीय तहस सFनेछ ।
दोहोरो नपन` गरȣ अनद
ानमा उपलÞध गराउन
(२) कृ ǒष उ:पादन साम™ीमा उपलÞध गराउने अनद हनेछ ।
ान स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम
१५. कृ ǒष औजार य=ğ उपकरणमा अनदु ान : (१) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसायको आधिु नकȧकरणका लािग
आवæयक िबिभǏ ǒकिसमका औजार एवं य=ğ उपकरण Ĥदेश सरकारले कृ षकह5लाइ´ तोǒकएको Ĥितशतमा
संघीय सरकार तथा èथानीय तहसँग दोहोरो नपन` गरȣ अनदानमा उपलÞध गराउन सFनेछ ।
(२) कृ ǒष य=ğ उपकरणमा उपलÞध गराउने अनद हनेछ ।
ान स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम
१६. कृ ǒष ऋणमा Þयाज अनदु ान : (१) कृ ǒष तथा पशप=छȤ åयवसाय Ĥवƨ´नका åयवसाǒयक कृ षकले िलने कृ ǒष
ऋणमा Ĥदेश सरकारले आÝना Ĥदेशिभğका åयवसाǒयक कृ षकलाइ´ तोǒकएको Ĥितशतमा Þयाज अनदान उपलÞध गराउन सFनेछ ।
(२) Ĥदेश सरकारले उपदफा (१) अनस
ार Þयाज अनद
ान उपलÞध गराउँदा संघीय सरकार तथा èथानीय
तहसँग दोहोरो नपन` गरȣ बे’ला बे’लै कृ षकलाइ´ उपलÞध गराउनु पन`छ ।
(३) कृ ǒष ऋणमा Þयाज अनद
ान स’ब=धी अ=य åयवèथा तोǒकए बमोिजम हन
ेछ ।
१७. =यूनतम समथन´ मूãय : Ĥदेश सरकारले संघीय सरकारƮारा तोǒकएको Ĥमख
कृ ǒष तथा पशप
=छȤज=य
वèतह
5को =यूनतम समथन
मूãय अनस
ार ती वèतह
5को खǐरद कायम
ा सहयोग प≤ु याउन सFनछ
वा आफɆ ले
:यèता वèतह सFनेछ ।
5को =यूनतम समथन
मूãय तोकȧ स’बि=धत सरकारȣ िनकाय माफ´ त खǐरद गन` åयवèथा िमलाउन
पǐर:छेद-८ ǒवǒवध
१८. बीमा स’ब=धी åयवèथा : यस ऐन बमोिजम सहिु लयत, अनद
ान वा अ=य सहयोग ĤाƯ गरȣ कृ ǒष वा पशप
=छȤ
åयवसाय सʶालन गन` åयिƠ, समूह, फम´ वा क’पनी, सहकारȣ र संघ वा संèथाले सोको िबमा गन´ु पन`छ ।
१९. अनदु ान वा सहयोगको द5ु पयोग गन´ नहनु े : यस ऐन र अ=तगत बनेका िनयमावलȣ, िनदि` शका वा कायǒ´ विध
बमोिजम अनदान वा सहयोग पाउने åयिƠ, समह,ू फम´ वा क’पनी, सहकारȣ र सघं वा संèथाले सोको
ǒहनािमना वा द5
पयोग गन´
हँद
ैन । ǒहनािमना वा द5
पयोग गरेको पाइएमा सरकारȣ बाँकȧ सरह असल
उपर
गǐरनक
ा साथै Ĥचिलत कान
बमोिजम कारबाहȣ हन
ेछ ।
२०. िनयम बनाउन सFने : यस ऐनको काया=´ वयन गन´ Ĥदेश सरकारले आवæयक िनयम बनाउन सFनेछ ।
२१. Ĥचिलत कानून बमोिजम हनु े : यस ऐनमा लेिखएको ǒवषयमा यसै ऐन बमोिजम र अ=य ǒवषयमा Ĥचिलत कानून
बमोिजम हनेछ ।
२२. बचाऊ : यस ऐनसगँ स’बि=धत ǒवषय Ĥचिलत नेपाल कानून बमोिजम यसअिघ भए गरेका कायह5 यसै ऐन
बमोिजम भएको मािननछ ।