Contract

अख्ततमाय दरु

ऩमोग अनस

न्धान आमोग

टॊगार, काठभाडौं

प्रेस मिज्ञमि

मिमि: २०७९।१२।२१ गिे ।

विषम: अख्ततमाय दरु

ऩमोग अनस

न्धान आमोगफाट विशेष अदारत काठभाडौंभा दामय बएका भद्द

ाहरुभा विशष

अदारतफाट बएको पै सराउऩय आमोगराई ख्चत ् त नफझु ी सिोच्च अदारतभा ऩनु यािेदन गरयएको भद्दु ा।

अख्ततमाय दरु

ऩमोग अनस

न्धान आमोगफाट विशष

अदारत, काठभाडौंभा दामय बएका भद्द

ाहरुभा विशेष

अदारतफाट बफबबन्न बभबतभा पै सरा बएका भध्मे गैयकानूनी राब तथा हानी सम्फन्धी भद्द

ाभा आमोगको बनणम

अनसाय

बभबत २०७९।१२।२१ गते सिोच्च अदारतभा ऩन

यािेदन गरयएको बफफयण देहामानस

ाय यहेको छ ।

प्रिक्ता

बोरा दाहार

देहाम:

बस.नॊ	प्रबतिादीहरु	भद्दु ा	आमोगको भागदािी	विशषे अदारतको पै सरा य आधाय	आमोगिाट सम्भाबनत सिोच्च अदारतभा ऩनु यािेदन गरयएका आधायहरु
1	भ.ु नॊ. 075- cr-0123 ददरीऩ िहादयु काकी, सयोज चन्र ऩख्डडत, समु दण ेि थाऩा ऺेत्री, मोगेन्र बभश्र, श्माभ िहादयु काकी, शबु सर चन्र देिकोटा, कृ ष्ण प्रसाद सिु ेदी, प्रभे याज ख्घबभये, फीयबसॊह धाभी, प्रकाश िहादयु काकी, बभनयाज ढकार, यविनाथ फािु श्रेष्ठ, आख्शषबर खनार,	बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको गणु स्तयहीन बनभाणण कामण गयी भ्रष्टाचाय गयेको।	बसक्टा बसॉचाइ आमोजनाको भरु नहय बख्ककएको,भरु नहय को बडजाइनभा नै त्रवु ट यहेको, गणु स्तयहीन बनभाणण कामण गयी गयाई भ्रष्टाचाय गयेको बन्ने आयोऩभा प्रबतिादीहरु ददरीऩ िहादयु काकी, सयोज चन्र ऩख्डडत, समु दण ेि थाऩा ऺेत्री, मोगेन्र बभश्र, श्माभ िहादयु काकी, शबु सर चन्र देिकोटा, कृ ष्ण प्रसाद सिु ेदी, प्रभे याज ख्घबभये, फीयबसॊह धाभी, प्रकाश िहादयु काकी, बभनयाज ढकार, यविनाथ फािु श्रेष्ठ, आख्शषबर खनार, कभर प्रसाद येग्भी, सिदण ेि प्रसाद य यभेश	पै सरा्प्रबतिादीहरुराई सपाई। विशषे अदारतरे सपाई दददा बरएका आधाय् क. बसक्टा बसचाई आमोजनाको SIP/MC/ICB/02(17+17000 देख्ख 35+000) भूर नहयभा देख्खएको सभस्मा बडजामनभा त्रवु ट िा नहय बनभाणणभा सॊरग्न प्रबतिादीहरूको राऩयिाही िा फदबनमतका कायणरे बएको नबई उक्त ऺेत्रभा यहेको घरु नशीर भाटोको कायणरे बएको बन्ने सम्फख्न्धत बफषमका विऻहरूको स्थरगत अध्ममन प्रबतिेदनहरू य बनजहरूरे अदारतभा गयेको िकऩत्र सभेतफाट देख्खमो। ख. उक्त नहयको सॊबाव्मता अध्ममन गदाण‚ बडजामन गदाण‚ सम्झौता गदाण िा नहय बनभाणण गदाणको सभमसम्भ प्रबतिादीहरूराई घरु नख्शर भाटोको फायेभा थाहा जानकायी बएको िा जानकायी हनु सक्ने अिस्था नदेख्खई नहयभा ऩवहरो ऩटक ऺबत ऩगु ेऩबछ २०१६ बडसेम्ियभा ऺबतग्रस्त स्थानको भाटो ऩयीऺण गयाउॉदा भात्र के ही स्थानभा घरु नशीर भाटो बएको	क. प्रस्ततु भद्दु ाभा प्रबतिादीहरुराइ आयोऩदािीफाट सपाई ऩाउने बभबत २०७९।0३।०५ भा पै सरा बएकोभा सम्भाबनत बफशेष अदारतिाट बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको भरु नहयको सॊबाव्मता अध्ममन गदाण ‚बडजामन गदाण ‚सम्झौता गदाण िा नहय बनभाणण गदाणको सभमसम्भ प्रबतिादीहरूराई घरु नख्शर भाटोको फायेभा थाहा जानकायी बएको िा जानकायी हनु सक्ने अिस्था नदेख्खई नहयभा ऩवहरो ऩटक ऺबत ऩगु ेऩबछ २०१६ बडसेम्ियभा ऺबतग्रस्त स्थानको भाटो ऩयीऺण गयाउॉदा भात्र के ही स्थानभा घरु नशीर भाटो बएको बन्ने प्रमोगशारारे ददएको प्रबतिेदनफाट देख्खमो बन्ने आधायभा प्रबतिादीहरुराइ कसयु िाट सपाइ ददएको आधायका सम्िन्धभा बभबसर सॊरग्न आधाय प्रभाणहरुको बफश्लषे ण गदाण बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको सम्फन्धभा Lahmeyer International GMBH रे August 1980 भा ऩेश गयेको Feasibility Study Report भा Main Canal को भाटोको सम्फन्धभा SIP/MC/ICB/02 (17+700देख्ख 35+000) भा ऩने बागको सन्दबभा प्रबतिेदनको ऩेज नॊ.VII – 11 को Section between the Parwa Sota and Dunduwa Khola Tributaries ख्शषकण भा Lining required since बनी The permeability of the sandy silt (10-4 cm/s) is too high to tolerate seepage losses and the sandy soil is so highly erodible that within a short time the canal would be destroyed by the flow of water into the canal बन्ने सभेतको व्महोयाहरु उल्रेख बएको तथा आमोजनाको सम्फन्धभा बसचाइ बफबागरे April 2004 भा तमाय गयेको Feasibility Study को Main Report भा सभेत Main Canal को SIP/MC/ICB/02(17+700देख्ख 35+000)भा ऩने बागको भाटोको सन्दबभण ा प्रबतिेदनको ऩेज नॊ.६२ को Topography and Land Systems along the Main Canal Alignment ख्शषकण भा From the Paruwa Khola at chainage 20+600 onwards upto the Dunduwa River at chainage 35+600the canal traverses a highly dissected alluvial fans with a loamy soil top layer and substratum of highly compacted silt and loam soils. These soils have variable calcium content and are subject to leaching. Because of the dissected nature of topography in this reach deep cuts upto 17 m will be required for canal excavation alternated with canal sections constructed in fill. Although the compacted loamy and silt soils are stable for excavation, the probability of leaching will require protection of slope in deep cuts बन्ने सभेतको व्महोयाहरु उल्रेख बएकोभा उऩयोक्त Feasibility Study Report को आधायभा Detail Study गयी नहयको बडजाइन गनणु ऩनेभा गयेको देख्खदैन । उक्त स्थानको भाटो कभजोय तथा तटिन्ध बनभाणणका राबग जोख्खभमक्तु बएको बन्ने उल्रेख्खत प्रबतिेदनहरुभा स्ऩष्ट रुऩभा रेख्खएको अिस्था छ । उल्रेख्खत Feasibility Study Report हरुभा औल्ॊ माइएका

कभर प्रसाद येग्भी, सिदण ेि प्रसाद य यभेश फस्नेत तथा प्रबतिादीहरु बफक्रभ ऩाडडे,मिु फहा दयु ऺेत्री, उद्दियाज चौरागाईं, हेभनीबध शभाण, य अरुण कु भाय चौधयी फस्नेतको उऩय भ्रष्टाचाय बनिायण ऐन, २०५९ को दपा ८ को उऩदपा (३) फभोख्जभको कसयु भा भ्रष्टाचाय बनिायण ऐन, २०५९ को दपा ८ को उऩदपा (३)फभोख्जभ सजामॉ हनु तथा प्रबतिादीहरु बफक्रभ ऩाडडे,मिु फहादयु ऺेत्री, उद्दियाज चौरागाईं, हेभनीबध शभा,ण य अरुण कु भाय चौधयी हकभा भ्रष्टाचाय बनिायण ऐन, २०५९ को दपा ८ को उऩदपा (४) फभोख्जभको कसयु भा भ्रष्टाचाय बनिायण ऐन, २०५९ को दपा ८ को उऩदपा (४) य प्रबतिादीहरु बफक्रभ ऩाडडे तथा उद्दियाज चौरागाईंका हकभा ऐ. ऐनको दपा बन्ने प्रमोगशारारे ददएको प्रबतिेदनफाट देख्खमो। ग. आमोजना शरूु हनु ु ऩिु कण ा कु नै ऩबन स्िदेशी िा विदेशी विऻहरूफाट बएका सॊबाव्मता अध्ममन प्रबतिेदन‚ सबे‚ बडजामन‚ प्राविबधक प्रबतिेदनहरूभा सभेत उक्त ऺेत्रभा घरु नशीर भाटो यहेको बन्ने उल्रेख बएको देख्खएन। घ. मस अदारतको बभबत २०७७।११।४ को आदेशानसु ाय जरस्रोत तथा बसॊचाइ विबागका उऩभहाबनदेशक प्रददऩ थाऩाको सॊमोजककिको प्राविबधक सबभबतरे बभबत २०७७।१२।६ भा ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा ऺबतग्रस्त नहय भभतण ऩश्चात ऩूणण ऺभताभा सञ्चारनभा यहेको बन्ने उल्रेख बएको देख्खमो। ङ. बनभाणण स्थरभा यहेको Dispersive soil का कायण नहयभा ऺबत ऩग्ु न गएको हो बन्ने कु या मस आमोजनाका सम्फन्धभा अध्ममन गने, प्रबतिेदन ददने विऻहरुरे मस अदारतभा उऩख्स्थत बई िकऩत्र गयेका । च. सम्झौताऩत्रभा उख्ल्रख्खत भाटोको Particle Size, Atterberg’s Limits, Moisture Density Relationships Source Natural Moisture Content and Field Density फाट भाटोको मो भाटोको गणु हरुको सम्फन्धभा बफबागीम दस्तािेजभा उल्रेख बएको कु या थाहा बएय नै प्रस्ततु नहयको बडजाइन रागत स्टभेट तथा बनभाणण भा Concrete Lining सवहत नहय बनभाणण गरयएको स्ऩष्ट देख्खन्छ । हार आएय घरु नबसर भाटो बथमो बबन ऩन्छने हो बने Concrete Lining गनणु ऩने औख्चकम सभेत ऩवु ष्ट हनु े देख्खदैन । अत उल्रेखीत प्रभाणको बफश्लषे ण नै नगयी प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा प्रभाण बफश्लषे णको योहभा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ । ख. Dispersive Soil को सम्फन्धभा नेऩारभा ऩवहरो ऩटक भाटो जाचॉ बएको य ऩत्ता रागेको हो बन्ने विऻहरुको बनाई यहेको देख्खमो बन्ने अको आधाय बरइ प्रबतिादीहरुराइ कसयु िाट सपाइ ददएको आधायराइ बफश्लषे ण गदाण घरु नशीर भाटो नेऩारभा ऩवहरो ऩटक ऩत्ता रागेको बबन अनसु न्धानका क्रभभा फख्ु झएका बफबबन्न व्मख्क्तहरुरे अदारतभा फकऩत्र गदाण तथा अनसु न्धानको क्रभभा फमान कागज बएका बसचाइ बफबागका बफबबन्न कभचण ायीहरुरे अदारतको आदेश फभोख्जभ ऩेश बएको प्रबतिेदनभा उल्रेख बएको देख्खन्छ । तय Lahmeyer International GMBH रे August 1980 भा ऩेश गयेको Feasibility Study Report, बसचाइ बफबागरे April 2004 भा तमाय गयेको Feasibility Study को Main Report (भाबथ प्रकयण ४(क) मा उल्लेखित) रगामत Geotechnical and Associates PVT.Ltd. Bokhundole, Lalitpur, Nepal रे December, 2016 भा भाटोको ऩयीऺण प्रबतिेदन सभेत सॊरग्न गयी ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा According to double hydrometer test method the soils on Sikta Irrigation Project of the main canal site chainage 17+700 and 35+000 is made of intermidate to highly dispersive clay. As discussed earlier, construction in this type of soil leads to leakage/seepage and piping, resulting in failure बन्ने सभेत व्महोयाहरु उल्रेख बएको ऩाइन्छ। मस्तै बसॊचाइ विबागका उऩभहाबनदेशक कृ ष्ण फेल्फासेको नेतकृ िभा गदठत सबभबतरे 2073/११/२Ç गते बसॊचाइ भन्त्रारमभा ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा दामाॉ भूरनहयको चेनेज 17+700 देख्ख ३५+००० सम्भको अबधकाॊश बाग Deep cutting भा तथा फाराऩयु , ढके यी, चटाय आदद गाउॉहरुको आसऩास High filling भा बएको य Alignment को अबधकाॊश बागको भाटो घरु नशीर (Dispersive) बएको, बख्ककएको बाग High filling भा यहेको य ऩानी सञ्चारनको क्रभभा Canal section फाट ऩानी Seepage बई कमहाॉको घरु नशीर भाटो ऩानीभा बभबसएय भाटो सवहतको ऩानी नख्जकै को Wing wall छेउफाट बनख्स्कएय नहय बख्ककएको, गवहयो Cutting बएको के ही स्थानहरुभा अग्रो स्थानभा यहेको िषाणतको ऩानी चवुहएय तर नहयको वऩॊधभा बनक्रने क्रभभा नहयको राईबनङ्ग तथा नहय नै बख्ककन गएको बन्ने सभेत व्महोयाहरु उल्रेख बएको ऩाइन्छ । मसैगयी बसॊचाइ भन्त्रारमका सहसख्चि सागय कु भाय याईको नेतकृ िभा गदठत सबभबतरे 2073/4/२Ç गते बसॊचाइ भन्त्रारमभा ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा सभेत Joint को Water seal हरु Water tight नबै तथा Loose बै ऩानी चहु ािट (Leakage) बएको, Filling गयेको भाटो (Support) फग्नु भूर नहयभा Filling गयेको भाटो Silty and dispersive type को बएकोरे

२३ फभोख्जभ सभेत सजामॉ हनु भागदािी बरई प्रबतिादीहरु उऩय आयोऩ-ऩत्र दामय गरयएकोभा विशेष अदारतफाट प्रबतिादीहरुराइ कसयु को आयोऩदािीफाट सपाई ऩाउने गरय पै सरा बएको अिस्था छ। गणु स्तय ऩत्ता रगाउन सवकॉ दैन। आमोजनाहरुभा साभान्मतमा मीनै ५ वकबसभका भाटो जाॉच गरयन्छ। Dispersive Soil को सम्फन्धभा नेऩारभा ऩवहरो ऩटक भाटो जाॉच बएको य ऩत्ता रागेको हो बन्ने विऻहरुको बनाई यहेको देख्खमो। छ. बभबसर सॊरग्न प्रभाणहरुफाट भाटोभा यहेको बफध्मभान गणु स्तय ठे क्का सम्झौता गदाण कै अिस्थाभा थाहा बथमो िा थाहा ऩाउन सक्ने अिस्था बथमो तय प्रबतिादीहरुरे कमसराई िेिास्ता गयेको बन्ने देख्खदैन ज. प्रबतिादीहरुरे एक- आऩसभा बभरेभत्तो गयी आपु हरुराई पाइदा य नेऩार सयकायराई हानी नोक्सानी ऩर्ु माउने फदबनमतरे कभजोय तथा गणु स्तयवहन नहयको बडजाइन तथा बनभाणण गयी बṶाचाय गयेको बन्ने आयोऩदािी फस्तबु नष्ठ प्रभाणहरुफाट ऩष्टु ी हनु नसके को। भाटो बबत्र ऩानी चहु ािट हॉदु ा य नहयभा ऩानीको फहाि फढ्दै जाॉदा Pipingको प्रवक्रमा फढ्न गएको तथा बछयेको ऩानीरे Turbulent Flow (High velocity) को रुऩ बरई उक्त नहयभा Filling गयेको भाटो सभेत ऩानी सॉगै फावहय फगेय गएको बन्ने सभेत व्महोयाहरु उल्रेख बएको ऩाइन्छ । मस्तै बभबत २०७४।०७।१३ भा बनयीऺण गयी बस.बड.ई. कु साङ्ग शेऩाण सभेतरे ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा नहयको Alignment भा सददमौंदेख्ख कमस प्रकायको भाटो यहेको य ियऩय सभेत कमस प्रकायको साना साना घरु नख्शर भाटोका थम्ु फाहरु देख्न सवकने हदु ा नहय बडजाइनको फखत नै मसको जोख्खभ ऩवहचान गयेको नदेख्खएको तथ्म औल्ॊ माएको छ । ग. मसयी एकातपण अदारतको पै सरा जस्तो Dispersive Soil जाॉच नै नेऩारभा ऩवहरो ऩटक बएको तथा सो जाच गने बफऻता बएको जनशख्क्त नेऩारभा नै नयहेको अिस्था होइन बन्ने देख्खन्छ । तसथण आमोजनाको सॊबाव्मता अध्ममन गदानण ै भाटो ऩरयऺण बफषम मवकन गयी नेऩारभै ऩरयऺण हनु सक्ने बफबधहरुिाट सॊबाव्मता अध्ममनकै चयण अथिा बनभाणणको चयणभा नहय बनभाणण भा Dispersive Soil ऩवहचान गयी कमस वकबसभको भाटोरे धान्न सक्ने गयी नहयको बडजाइन तथा बनभाणण बफबधभा सधु ाय गयी भाटोको प्रकृ बत अनसु ाय फैकल्ऩीक बडजाइनको सॊयचना फनाउन सवकने तथा नहय बनभाणणको क्रभभा Canal Section भा Water Tight गयी ऩानी चहु ािट( Leckage) नहनु े गयी फनाउन सवकने अिस्था हॉदु ा हॉदु ै गैयख्जम्भेिायऩणु ण ढॊ गरे ईख्न्जबनमरयङ ऩेशागत भूल्म भान्मता बफऩरयत बडजाइन य बनभाणण हचिु ाको बयभा गयी Detail Project Report सभेत निनाइ हतायभा ठे क्का सम्झौता गयी सॊम्झौता फभोख्जभको बनभाणणको काभ सभेत Concrete Lining भा कभजोय Join हनु े गयी बनभाणण गयी ऩानी चहु ािट बइ नहय बककन गइ नेऩार सयकायको अयिौंको रगानी हानीनोक्नी ऩायेको ऩवु ष्ट बइयहेकोभा घरु नशीर भाटोको नेऩारभा मस अख्घ कतै ऩबन नबेवटएको बन्ने भनोगत आधाय बरइ तथा घरु नसीर भाटोको कायणरे नहयभा ऺती ऩगु ेको बन्ने आधायको रुऩभा स्िाथकण ो द्बन्द (Conflict of Interest) भा यहेका जनु बनकामका कभचण ायीहरुराइ सॊवकतको रुऩभा आमोगरे िमान कागज गयाएको बथमो सो बनकाम (आमोजनाको सऩु यीिेऺणको ख्जम्भेिायी यहेका बसचाॉइ भन्त्रारम, बसचाॉइ बफबागका तथा बसक्टा बसॉचाइ आमोजना) का फतभण ान कभचण ायी अथाणत भद्दु ाभा प्रबतिादी कामभ गयीएका कभचण ायीहरुका सहकभीहरु सॊरग्न सबभबत गठन बइ बनजहरुको प्रबतिेदनराइ आधाय बरइ तथा सॊवकतको रुऩभा आमोगरे फमान गयाएका कबतऩम कभचण ायीहरुका आधायवहन फकऩत्रका व्महोयाराइ आधाय बरइ तथा ऩिु ाणधाय बनभाणण भा भाटो सम्िन्धी ( Geotechnics ) अध्ममन हनु े बफश्वविद्यारहरु तथा अनसु न्धान के न्रहरुका स्ितन्त्र बफशेषऻहरुसॉग निख्ु झ, कमस्ता स्ितन्त्र बफऻ सॊरग्न सबभबतिाट जाचॉ फझु नगयाइ तथा स्िदेशी विदेशी विऻहरूफाट बएका सॊबाव्मता अध्ममन प्रबतिेदनहरुराइ िेिास्था गयी, कमस्ता प्रबतिेदनराइ प्रभाणको रुऩभा ग्रहण नगयी प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ । घ. अनसु न्धानको क्रभभा Contract Document भा याख्खएको Soil Test का प्रािधानहरु प्रमाप्त छन् छैनन,् बएका Test हरु गनण अबनिामण छ छैन बन्ने सम्फन्धभा सम्फख्न्धत विषमका

विऻहरु Dr. Bishwa R.S. Shahi य Dr. Indra P. Acharya रे ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा ठे क्का सम्झौता सम्फन्धी कागजातभा गणु स्तय बनधाणयणको राबग याख्खएका उल्रेख्खत Test हरु आिश्मक य अबनिामण गनणु ऩने देख्खमो तय ऩमाणप्त देख्खएनन,् उल्रेख गरयएका Test हरुका अरिा Geotechnical Test हरु; CBR, Cohesion, Angle of internal friction को Test नगदाण सम्भ Canal Embankment को गणु स्तय मवकन गनण सवकने अिस्था देख्खएन, ठे क्का सम्झौता सम्फन्धी कागजातभा Soil को grading तथा Plasticity Index को अबधकतभ य न्मूनतभ Value उल्रेख गरयनु जरुयी देख्खमो, साथै Canal Embankment फाट ऩानी कबत Seepage हन्ु छ बनी मवकन गनण Compacted material को Permeability Test तथा Embankment को Safe Slope थाहा ऩाउनको राबग Slope stability analysis सभेत गनणु ऩने देख्खमो, तय बसक्टा बसॊचाइ मोजनाभा Geotechnical Test हरु; CBR, Cohesion, Angle of internal friction तथा Permeability Test य Slope stability analysis को प्रािधान ठे क्का सम्झौता सम्फन्धी कागजातभा नै उल्रेख गरयएको देख्खएन साथै Soil को grading तथा Plasticity Index को उऩमक्तु अबधकतभ य न्मूनतभ Value सभेत उल्रेख गरयएको देख्खएन। अत: बसक्टा बसॊचाइ मोजनाको बडजाइन तथा फोरऩत्र सम्फन्धी कागजात तमाय गदाणको सभमभा Canal Embankment को गणु स्तय बनधायण ण सम्फन्धी प्रािधानभा त्रटु ी बएको देख्खमो बन्ने सभेत व्महोयाहरु खरु ाई विषम विऻहरुरे ददएको याम प्रबतिेदन सभेतफाट बसक्टा बसॊचाइ आमोजना कामाणरमफाट तमाय ऩारयएको Soil को गणु स्तय Test सम्फन्धी Contract Document को प्रािधानभा त्रटु ी देख्खएको छ बने उल्रेख्खत त्रवु टऩूणण प्रािधानहरु नहय बनभाणणस्थरको Detail Engineering Study नगयी नगयाई Feasibility Study Report रे औल्ॊ माएका भाटोको गणु स्तय सम्फन्धी कु याहरुराई सभेत नहेयी नऩढी हचिु ाको बयभा बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको Contract Document तमाय ऩाने कामहण रु गरयएको य उक्त कामभण ा प्रकमऺ रुऩभा सॊरग्न देख्खएका प्राविबधक कभचण ायीहरुफाट कोही कसै सॉग याम ऩयाभशण नगयी विऻहरु सॉग नफझु ी जानी जानी फदबनमतका साथ अबनिामण रुऩभा गरयनऩु ने Soil Test सम्फन्धी प्रािधानहरु Contract Document भा नयाख्ख फदबनमतसाथ ठे क्का सम्झौता तथा बनभाणण कामण अख्घ फढाएको ऩष्टु ी बइयहेकोभा प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ ।

ङ. सम्झौताऩत्रभा उख्ल्रख्खत भाटोको Particle Size, Atterberg’s Limits, Moisture Density Relationships Source Natural Moisture Content and Field Density फाट भाटोको मो गणु स्तय ऩत्ता रगाउन सवकॉ दैन बन्ने अदारतको

पै सरभा उल्रेख बएको ऩाइन्छ। Dispersive Soil को सम्फन्धभा नेऩारभा ऩवहरो ऩटक

भाटो जाॉच बएको य ऩत्ता रागेको हो बन्ने विऻहरुको बनाई यहेको देख्खमो बन्ने आधायभा प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददएको आधाय बफश्लषे ण गदाण बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको Contract No

SIP/MC/ICB-02 को कामऺण ेत्र ऩख्श्चभ भूर नहयको CH 17+700 to 35+000 अन्तगतण बनबभतण नहय यहेको बफबबन्न स्थानहरुभा नहय बकके को स्थरहरुको अनगु भन गयी भचु ल्ु का सहीत उठाइण ल्माइएको नभनु ा भाटोराइण बफबबन्न lab हरुभा गणु स्तय ऩयीऺणको राबग ऩठाईएको, आमोगको च.नॊ. ÇÇ बभबत 2075/0Ç/11 को ऩत्रसाथ ऩयीऺण गनण विश्व कन्सल्ट प्रा.बर. नेऩारभा ऩठाइणएकोभा उक्त प्रा.बर.फाट प्राप्त ऩयीऺण रयऩोटभा भाटोको Atterbergs limit's test अन्तगतण चेनेज 21+050 को Sample को राबग Plisticity index शन्ु म देख्खएको (NL, NP) तथा चेनेज 22+ 740 को Sample को राबग Plisticity index एक दभ न्मनु देख्खएको (Ç.04)ऩाइणमो।कमसै गयी California Bearing Ratio Test अन्तगतण चेनेज 21+050 को Sample को राबग CBR Value - Soaked अकमन्त न्मून (3.17 %) तथा चेनेज 22+ 740 को Sample को राबग CBR Value - Soaked अकमन्त न्मून (2.96 %) बएको ऩाइणमो।साथै Direct Shear Test अन्तगतण चेनेज 21+050 को Sample को राबग Cohesion 7 KN/mm² य Angle of Internal Friction 25 Degree तथा चेनेज 22+740 को Sample को राबग Cohesion 8 KN/mm² य Angle

of Internal Friction 24 Degree यहेको देख्खन्छ ।कमसै गयी स्थरगत अनगु भनफाट उठाइण ल्माइएको नभनु ा भाटोराइण आमोगको च.नॊ. 30 बभबत 2075/05/05 को ऩत्रसाथ ऩयीऺण गनण नेऩार विद्यतु प्राबधकयण, इख्न्जबनमरयङ सेिा बनदेशनारम, भाटो, ढुङ्गा तथा कॊ वक्रट प्रमोगशाराभा ऩठाइणएकोभा उक्त प्रमोगशाराफाट च.नॊ. 170 बभबत 2075/5/18 को ऩत्र साथ

प्राप्त ऩयीऺण रयऩोटभा भाटोको Atterbergs limit's test अन्तगतण चेनेज 2२+740 को Sample को राबग Plisticity index एक दभ न्मनु (2.25) तथा चेनेज 23+ 100 को Sample को राबग Plisticity index शन्ु म देख्खएको (NL, NP) बएको ऩाइणमो।कमसै गयी California Bearing Ratio Test अन्तगतण चेनेज 22+740 को Sample को राबग CBR Value - Soaked अकमन्त न्मून (3.53 %) बएको ऩाइणमो। मस्तै स्थरगत अनगु भनफाट उठाइण ल्माइएको नभनु ा भाटोराइण आमोगको ऩत्रसाथ ऩयीऺण गनण इख्न्जबनमरयङ अध्ममन सॊस्थान, ऩल्ु चोक क्माम्ऩसको प्रमोगशाराभा ऩठाइएकोभा सो प्रमोगशाराफाट च.नॊ. 11Ç बभबत 2075/5/19 को ऩत्र साथ प्राप्त ऩयीऺण रयऩोटभा उऩयोक्त भाटो Medium to Highly Dispersive बएको बन्ने सभेत व्महोया उल्रेख बएको देख्खन्छ।मसयी बसक्टा बसॊचाइ आमोजनाको Contract No SIP/MC/ICB-02 को कामऺण ेत्र ऩख्श्चभ भूर नहयको CH 17+700 to 35+000 km खडडको भाटोको Plasticity Index य CBR Value अकमन्त न्मून बएको अिस्था उल्रेख्खत Lab हरुफाट प्राप्त बएको ऩयीऺण Report हरुरे ऩवु ष्ट गयेकोभा ठे क्का सम्झौताभा उल्रेखीत Atterberg’s limits Test गयाएको बए मसिाट liquid limit and plastic limit ऩत्ता राग्ने बथमो जनु भाटको ख्चसोऩनाराइ धान्ने

ऺभता(liquid limit), कॊ वक्रट सॊयचनाराइ धान्ने ऺभता तथा भाटोको कडाऩना ऩत्तारगाउन

प्रमाणप्त बथमो बन्ने स्ऩष्ट बएको तथा भाबथ उल्रेख्खत Atterbergs limit's test नबतजारे नै

plastic limit न्मनु यहेको देख्खनरु े कमाहा ठे क्का सम्झौताभा उल्रेख्खत Concrete Lining धान्ने अिस्थाभा बथएन बन्ने देख्खएको तथा बडजाइन तथा बनभाणणको क्रभभा Atterberg’s limits Test गयीएको बए उक्त कु या ऩत्ता राग्ने बथमो तय आमोजनाका कभचण ायी, बनभाणण व्मिसावम तथा ऩयाभशदण ाताको बभरेभतोभै भ्रष्टचाय गने भनसामका साथ ठे क्का सम्झौताभा उल्रेखीत भाटोको Atterberg’s limits ऩयीऺण नगरयएको बन्ने देख्खएको अिस्थाभा सम्भाबनत अदारतिाट सम्झौताभा उल्रेखीत ५ प्रकायका भाटो ऩयीऺणका बफबधिाट भाटोको घरु नबसरता ऩत्ता रगाउन सवकने अिस्था बथएन बन्ने आधाय बरइ बएको पै सरा त्रवु टऩूणण यहेको देख्खन्छ ।

च. भरु नहयको चेनेज ०+००० फाट 35+००० वक.भी. सम्भ भूर नहयको बनभाणण कामण सम्ऩन्न बैसके ऩबछ नहय ऩयीऺणको क्रभभा २५ घ.भी. प्रबत सेके डडको दयरे नहयभा ऩानी ऩठाउॉदा

२०७३/०३/१४ गते ददनको कयीफ १२ फजे SIP/MC/ICB-02 अन्तगतण को बाग ख्झॊझयी

Aquaduct को Downstream (चेनेज २६+३००) साइडको ट्राख्न्जसनको दामाॉ बाग बख्ककन गई

ऺबत ऩग्ु न गएको बन्ने कु या नहय बख्ककसके ऩश्चात विबबन्न बनकामहरुफाट स्थरगत अध्ममन अिरोकन गयी प्रबतिेदन ऩेश गनण गदठत विबबन्न सबभबतहरुरे पयक पयक बभबतभा ऩेश गयेको प्रबतिेदनहरुफाट देख्खएकोभा मसयी ऩेश बएका प्रबतिेदनहरु भध्मे बसॊचाइ विबागको बभबत 2073/3/15 को बनणमण फभोख्जभ बसॊचाइ विबागका उऩभहाबनदेशक अशोक बसॊहको नेतकृ िभा गदठत सबभबतरे 2073/3/20 भा बसॊचाइ विबागभा ऩेस गयेको प्रबतिेदन, बसॊचाइ भन्त्रारमको 2073/3/20 को बनणमण फभोख्जभ बसॊचाइ भन्त्रारमका सहसख्चि सागय कु भाय याईको नेतकृ िभा गदठत सबभबतरे 2073/4/२Ç गते बसॊचाइ भन्त्रारमभा ऩेस गयेको प्रबतिेदन, भहारेखा ऩयीऺकको

५४ औॊ फावषकण प्रबतिेदन 2073 को साय सॊऺेऩ प्रबतको ऩेज नॊ. 98 भा नहयको स्थरगत बनयीऺण

गदाण टवपण न उप्के को, जोनीभा बसर नरागेको, साइड िार थऩ जोख्खभभा ऩयेको, नहयको सॊयचना चके को, ढरान तथा स्ट्रक्चयको अन्म ऺेत्रभा सभेत भभतण गनऩणु ने अिस्थाभा यहेकोरे त्रवु टऩूणण कामण गनेराई आिश्मक कायफाही गयी भभतण तथा ऩनु ् बनभाणण गयेय नहय मथाशीघ्र सञ्चारनभा ल्माउनऩु दणछ बन्ने सभेत व्महोयाहरु उल्रेख बएको ऩाइन्छ।वम प्रबतिेदनहरु बभबत 2073/10/2 सम्भ दोश्रो ऩटक Defect Notification Period थऩ गरयएको अिबधबबत्र नै ऩेश गरयएऩबन मस्ता प्रबतिेदन रगामत आमोगफाट बएका स्थरगत बनरयऺण प्रबतिेदनहरुराइ फेिास्था गयी Design फभोख्जभ Full Discharge (ऩूणण ऺभताभा) भा नहयभा ऩानी छोडी नहय ऩरयऺण नगयी कामण स्िीकाय गयी आमोजनाफाट Defect Notification Period थऩ नगरयएको हॉदु ा आमोजनाका कभचण ायीहरु, ऩयाभशदण ाता य बनभाणण व्मिसामीको बभरेभतोभै बनभाणण व्मिसामीराइ उन्भख्ु क्त ददइ भ्रष्टचाय गयेका ऩवु ष्ट बइयहेकोभा प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ ।

छ. नेऩार सयकायरे आबथकण कामविबध बनमभािरी 205Ç को बनमभ Ç2 को अबधनभा यही

सािजण ाबनक बनभाणण कामण कामाणन्िमनको राबग जनियी 2002 भा तमाय गयेको सािजण ाबनक बनभाणण बनदेख्शका (Public Work Directives) भा उल्रेख्खत General Procedure Volume

को Chapter 7 (Engineering Design) अन्तगतण 7.2 (Page no. 7-1) Steps in Enginering Design Process भा Steps in the Engineering Design

Process अन्तगतण Preparation of Terms of Reference for Engineering Design, Field Surveys and Investigations, Adoption of Design Criteria and Standards, Preparation of Drawings, Specification and BOQ, Preparation of Engineer’s Estimate, Preparation of

Contract Packages, Development of Procurement Method and Form of Tendering, Preparation of Programme, Preparation of Bidding Documents, and Approvals रगामतका Step हरु उल्रेख बएको हॉदु ा उक्त Step

हरुराई सािजण ाबनक बनभाणण कामण गदाण अबनिामण रुऩभा अऩनाउनु ऩने देख्खन्छ।तय बसक्टा बसॊचाइ

आमोजनाको बनभाणण कामभा Preparation of Terms of Reference for Engineering Design, Field Surveys and Investigations, Adoption of Design Criteria and Standards अन्तगतण का Detail Field Investigation कामण गयी Detail Project Report तमाय गने कामण बए गयेको अिस्था आमोजना कामाणरमफाट अनसु न्धानको क्रभभा ख्झकाइएको कागजातहरुफाट नदेख्खएको हदु ा राऩयिाइऩूिकण विबध तथा प्रवक्रमा सभेत ऩारना नगयी त्रवु टऩूणण बडजाइन गयेको बन्ने ऩवु ष्ट बइयहेकोभा प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ ।

ज. जरस्रोत तथा बसॊचाइ विबागका उऩभहाबनदे शक प्रददऩ थाऩाको सॊमोजककिको प्राविबधक सबभबतरे बभबत २०७७।१२।६ भा ऩेश गयेको प्रबतिेदनभा ऺबतग्रस्त नहय भभतण ऩश्चात ऩूणण ऺभताभा सञ्चारनभा यहेको बन्ने उल्रेख बएको देख्खमो बन्ने आधायभा प्रबतिादीहरुराइ कसयु िाट सपाइ ददएको आधायराइ बफश्लषे ण गदाण बभबत २०७७।०९।०३ भा जरश्रोत तथा बसॊचाई विबागका भहाबनदेशकरे ऩेश गयेको प्रबतिेदनको तेस्रो तथा चौथो ऩष्ठृ भा य अनसु ूची ३‚ ४ तथा ५ भा नहयभा आिश्मक सॊयचनाहरु ऩणु ण रुऩरे सम्ऩन्न बएका छन । हारसम्भ आमोजनाको सभग्र प्रगबत ६६% यहेको एिॊ भरु नहयको चेनेज बबत्रको के ही बागभा बनभाणण सम्ऩन्न बएऩबछ ऩवहचान बएको घरु नशीर भाटोका कायण विशेष ऩरयख्स्थबतका कायण उकऩन्न बएको सभस्मा सभाधान बई हार ऩूणरुण ऩभा नहय सॊचारन यहेको बन्ने सभेत व्महोया उल्रेख गयेको बएताऩबन उक्त नहय भभतण सम्बाय फाऩत हारसम्भ नेऩार सयकायको रु. १,१२,४७,९९०।३२ यकभ खचण बइसके को देख्खन्छ । आमोजना ऩूणण ऺभतासाथ चरेको बन्ने उक्त प्रबतफेदनिाट खरु ेको देख्खदैन । ऩूणण ऺभतासाथ चल्न आिश्मक ६ िटा शाखा नहयहरु सभेत फन्न फाॉकी नै यहेको बन्ने उक्त प्रबतिेदनभा उल्रेख बएको देख्खन्छ। मसिाट ऩबन नहय ऩूणण ऺभताभा चल्न आिश्मक ऩिु ाधण ाय फन्न फाॊकी नै यहेकारे नहय ऩूणण

ऺभता चरेको बन्ने प्रबतिेदनको व्महोया सकम नयहेको तथा सम्ऩणु ण शाखा नहय फनी नसके कारे ऩूणण

ऺभताभा(५० घन बभटय प्रबत सेके न्ड)नहय सॊचारन हनु प्रबफबधक वहसािरे ऩबन सम्बि छैन बन्ने देख्खन्छ । मस्तै भूर नहय तथा प्राकृ बतक खोल्सा खोल्सीहरुिाट २०७६ काबतकण ३० गते देख्ख करयि १०६०० हेक्टयभा भात्र बसचाइ सवु िधा उऩरव्ध बइयहेको बन्ने उक्त प्रबतिेदनभा उल्रेख

बएको छ जनु कु र रक्ष्म ४२७६६ हेक्टयको २४.८ प्रबतसत भात्र हो तय कबत ऺभताभा सॊचारन

गयीएको हो बन्ने उक्त प्रबतिेदनभा खल्ु दैन । मसफाट उक्त प्रबतिेदनराइ आधाय बरइ बएको पै सरा त्रटु ीऩूणण यहेको प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददनकै राबग प्रबतिेदनको ब्मातमा नै मथाथतण ा बन्दा फावहय

गइ गरयएको बन्ने कु या ऩवु ष्ट बइयहेको छ । साथै Defect Liability Period बबत्रै नहयको सम्ऩूणण रुऩभा ऩयीऺण गयी नहयको Taking over certificate जायी गरयनऩु ने िा विशेष ऩरयख्स्थबतरे DLP बबत्रै Testing गनण नसवकएको बए सोको आधाय खरु ाई DLP अझ थऩ गनण सवकने अिस्थाको विद्यभानता यहॉदा यहॉदै सो नहयको Full Fledge ऩयीऺण नै नगयी Taking over certificate जायी गरयएको हॉदु ा उक्त अिबध ऩश्चात नहयभा बएको ऺबतराई बनमबभत, आिबधक य आऩतकाबरन भभतण काभको रागी हारसम्भ नेऩार सयकायराई व्ममबाय ऩने

गयी खचण गयेकोभा प्रबतिादीहरुराइ सपाइ ददने गयी बएको पै सरा त्रटु ीऩणु ण यहेको छ।