g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f (!) adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .
निक्षप
तथा कर्ाा सर
क्षण कोष ऐि, २०७३
प्रस्ताविा : सवसाधारणको निक्षेप र कर्ााको संरक्षण गरी मलक
को आनथक
ववकासको निनमत्त
बैंवकङ्ग तथा ववत्तीय प्रणाली प्रनतको ववश्वसिीयता अनिववृ ि गिा तथा सवसाधारणको आनथक वित
संरक्षण र सम्बिाि गिक
ो लानग निक्षेप तथा कर्ाा सर
क्षण कोषको स्थापिा र सचालालि गि`
सम्बन्धमा कािूिी व्यवस्था गिा वाञ्छिीय िएकोले,
g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f (!) adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .
पररच्छेद – १ प्रारम्म्िक
१. संम्क्षप ् त िाम र प्रारम्ि : (१) यस ऐिको िाम “निक्षेप तथा कर्ाा सर
२०७#” रिेको छ ।
क्षण कोष ऐि,
(२) यो ऐि तरु
न्त प्रारम्ि िि
ेछ ।
२. पररिाषा : ववषय वा प्रसङ्गले अको अथा िलागेमा यस ऐिमा,-
(क) “अध्यक्ष” िन्नाले सनमनतको अध्यक्ष xxxxxx xxx ।
(ख) “कर्ाा सरक्षण” िन्नाले कु िै पनि बङ्कै वा ववत्तीय सस्ं था वा ववत्तीय
मध्यस्थताको काया गि` संस्थाले प्रदाि गरेको कर्ाा सरक्षण सम्बन्धी
काया सम्झिु पछा र सो शब्दले पशध र्िाउँछ ।
ि सर
क्षण समेतलाई
(ग) “कोष” िन्नाले दफा ३ बमोम्र्म स्थापिा िएको निक्षेप तथा कर्ाा
सरक्षण कोष सम्झिु पछा ।
(घ) “ग्राह्य न निक्षेप” िन्नाले यस ऐिले तोके का प्राकृ नतक व्यम्िको सबै प्रकारका निक्षेपलाई सम्झिु पछा ।
(ङ) “तेश्रो पक्ष निक्षप खाता” िन्नाले बङ्कै तथा ववत्तीय सस्ं थामा निक्षप
खाता िएको व्यम्ि वािेक लािग्रािी तेश्रो पक्षले आफै वा उसको कािूिी प्रनतनिनधको दस्तखतमा सचालालि गरेको खाता सम्झिु पछा ।
(च) “तोवकएको वा तोवकए बमोम्र्म” िन्नाले यस ऐि अन्तगत बिेको
नियम वा ववनियममा तोवकएको वा तोवकए बमोम्र्म सम्झिु पछा ।
(छ) “निक्षेप” िन्नाले बैङ्क वा ववत्तीय संस्थाको चल्ती, बचत वा मद्दती खातामा र्म्मा िएको रकमलाई सम्झिु पछा र सो शब्दले िपे ाल
राṶ बैङ्कले समय समयमा तोके का ववनिन्न ववत्तीय उपकरण माफा त बैङ्क वा ववत्तीय संस्थाले स्वीकार गि` अन्य रकम समेतलाई र्िाउँछ ।
(र्) “निक्षेप खाता” िन्नाले िेपाल राṶ बैङ्कबाट इर्ार्तप्राप्त बैङ्क वा ववत्तीय
संस्थामा रिेको चल्ती, बचत वा मद्दती खाता सम्झिु पछा ।
(झ) “निक्षेप रकम” िन्नाले प्राकृ नतक व्यम्िको निक्षेप खातामा र्िसक
मद्रामा र्म्मा गररएको रकम सम्झिु पछा ।
(ञ) “बैङ्क वा ववत्तीय संस्था” िन्नाले बैङ्क तथा ववत्तीय संस्था सम्बन्धी प्रम्चलत कािूि बमोम्र्म इर्ार्त प्राप्त वाम्णज्य बैङ्क वा ववत्तीय संस्था सम्झिु पछा ।
(ट) “मन्रालय” िन्नाले िेपाल सरकार, अथा मन्रालय सम्झिु पछा ।
(ठ) “मूल्याङ्कि नमनत” िन्नाले यस ऐिमा तोवकए बमोम्र्म सरक्षण गररएको
रकमको वावषक
सरक्षण शल्
क बापतको रकम र शोधििाा गररिु पि`
रकमको गणिा गि` नमनत सम्झिु पछा ।
(ड) “शोधििाा” िन्नाले यस ऐिको अधीिमा रिी कोषले तोके बमोम्र्मको
सरक्षण गररएको निक्षेपको ििािी सम्झिु पछा ।
(ढ) “सदस्य” xxxxxxx सनमनतको सदस्य सम्झिु पछा र सो शब्दले अध्यक्ष समेतलाई र्िाउँछ ।
(ण) “सदस्य संस्था” िन्नाले कोषले तोके को कर्ाा सरक्षण गि` सदस्यता
प्राप्त गरेका बैङ्क वा ववत्तीय संस्था वा ववत्तीय मध्यस्थताको काया गि` संस्था सम्झिु पछा।
(त) “सनमनत” िन्नाले दफा ८ बमोम्र्म गठठत कोषको सचालालक सनमनत
सम्झिु पछा ।
(थ) “सर
क्षण शल्
क” िन्नाले निक्षेप वा कर्ाा सर
क्षण गिा कोषलाई
बझाउिु पि` शल्
क सम्झिु पछा र सो शब्दले निक्षेपमा बझ
ाउि
ववशेष योगदाि समेतलाई र्िाउँछ।
(द) “सरम्क्षत निक्षेप” िन्नाले दफा १९ बमोम्र्म कोषले यो ऐि अन्तगत
सरक्षण गरेको प्राकृ नतक व्यम्िको निक्षेप सम्झिु पछा ।
(ध) “सर
म्क्षत सदस्य संस्था” िन्नाले यस ऐि बमोम्र्म कोषले सर
क्षण
प्रदाि गरेको निक्षेप संकलि गि` बैङ्क वा ववत्तीय संस्था सम्झिु पछा।
(ि) “सर
म्क्षत निक्षेपकता”
xxxxxxx एक्लै वा संयि
खाता सचालालि गि` वा
निक्षेप खाताको तेस्रो पक्षको िैनसयतमा िि व्यम्ि सम्झिु पछा ।
ािी प्राप्त गि` प्राकृ नतक
(प) “संयि
निक्षप
खाता” िन्नाले बैङ्क वा ववत्तीय संस्थामा दई
वा दई
िन्दा बढी व्यम्ििरूको संयि सम्झिु पछा ।
दस्तखतबाट सचालालि िि
े खाता
(फ) "ववत्तीय नलक्वीडेशि" िन्नाले िेपाल राṶ बैङ्कबाट गररिे बैङ्क वा
ववत्तीय संस्थाको फरफारक सम्बन्धी कायल
पररच्छेद – २
ाई सम्झिु पछा ।
कोषको स्थापिा, पर्ूँ ी तथा काम, कतव्ा य र अनधकार
३. कोषको स्थापिा : (१) सरम्क्षत सदस्य सस्ं थामा रिेको निक्षेप तथा सदस्य सस्ं थाले
लगािी गरेको कर्ाा सर स्थापिा गररएको छ।
क्षण गिा निक्षप
तथा कर्ाा सर
क्षण कोष िामको एउटा कोषको
(२) कोषको के न्द्रीय कायाालय काठमाडौं उपत्यकामा रििेछ र कोषले
आवश्यकता अिस
ार ववनिन्न स्थािमा आफ्िो काया
य खोल्ि सक्िेछ ।
४. सरु क्षण सम्बन्धी ववशषे व्यवस्था : िेपाल राṶ बैङ्कबाट निक्षेप संकलि गिा इर्ार्तप्राप्त
बैङ्क वा ववत्तीय संस्थािरुको निक्षेपको सरक्षण यस ऐि बमोम्र्म कोषले मार गि`छ ।
५. कोष स्वशानसत र सङ्गठठत संस्था ििु े : (१) कोष अववम्च्छन्न उत्तरानधकारवाला एक स्वशानसत र सङ्गठठत संस्थाको रुपमा रििेछ ।
(२) कोषको काम कारबािीको निनमत्त यसको एउटा छु ट्टै छाप ििेछ ।
(३) कोषले व्यम्ि सरि चल, अचल सम्पम्त्त प्राप्त गि, गिा र िाडा वा नलर्मा नलि ठदि सक्िेछ ।
उपिोग गि,
बेचनबखि
(४) कोषले आफ्िो िामबाट िानलस उर्र गिा र कोष उपर पनि सोिी िाममा
िानलस उर्र लाग्ि सक्िेछ ।
(५) कोषले व्यम्ि सरि करार गिा र करार बमोम्र्मको अनधकार प्रयोग गिा र दावयत्व निवााि गिा सक्िेछ ।
६. कोषको पर्ूँ ी : (१) कोषको अनधकृ त पूर्
ी दश अबा रुपैयाँ र चि
ा पूर्
ी पाँच अबा रुपैयाँ
ििेछ ।
(२) कोषको चि
ा पूर्
ीमा िेपाल सरकारको िब्बे प्रनतशत र िेपाल राṶ बैङ्कको
दश प्रनतशत शयर रििेछ ।
(३) िेपाल सरकारको स्वीकृ नत नलई सनमनतले आवश्यकता अिस बढाउि सक्िेछ ।
ार कोषको पूर्ी
(४) उपदफा (१) बमोम्र्म कोषको चि
ा पूर्
ी िेपाल सरकारले तोके को शत
तथा प्रविया अिस
ार चि
ा गररिेछ ।
७. कोषको काम, कतव्य र अनधकार : यस ऐिमा अन्यर लेम्खएको काम, कतव्य र
अनधकारको अनतररि कोषको अन्य काम, कतव्य र अनधकार देिाय बमोम्र्म ििेछ :-
(क) सर
म्क्षत सदस्य संस्था र सदस्य संस्थाको निक्षेप सर
क्षण गि` र
निक्षेपकताालाई शोधििाा ठदिे,
(ख) सरम्क्षत सदस्य सस्ं था र सदस्य सस्ं थाबाट सािा तथा मझौलास्तरका कृ वष,
उद्योग, सेवा व्यवसाय आठद क्षेरमा प्रवाि गरेको कर्ााको सरक्षण गि`,
(ग) सर
म्क्षत सदस्य संस्था र सदस्य संस्थािरुले लघु ववत्त र पशध
िको क्षेरमा
गरेको लगािीको सरक्षण गि`,
(घ) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले प्रदाि गरेको निया
कर्ा
रूको सर
क्षण गि`, र
(ङ) कोषको उद्देश्य प्राप्त गिा आवश्यक अन्य काया गि` ।
पररच्छेद – ३
xxxxxxx xxxxxxx गठि, काम, कतव्ा य र अनधकार सम्बन्धी व्यवस्था
८ सनमनतको गठि : (१) कोषको उद्देश्य प्रानप्तको लानग यो ऐि तथा यस ऐि अन्तगत
बिेको नियम वा ववनियम बमोम्र्म कोषले गिा पि` सम्पूणा काम कारबािीिरुको
xxxxxxx, रेखदेख तथा प्रबन्ध गिा एक सचालालक सनमनत गठि िि
(२) सनमनतमा देिायका सदस्यिरु रििे छि् :-
ेछ ।
(क) | dGqfnosf] ;lrj jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] ljlzi7 >]0fLsf] clws[t | – अध्यक्ष |
(ख) | सिसम्चव, अथा मन्रालय | – सदस्य |
(ग) | सिसम्चव, कािूि, न्याय तथा संसदीय | |
मानमला मन्रालय | – सदस्य |
(घ) कायकारी निद`शक, िेपाल राṶ बैङ्क – सदस्य
(ङ) बैङ्क तथा ववत्तीय क्षेरमा कम्तीमा दश वषा अनधकृ त låtLo:t/sf] पदमा काया गरेको व्यम्ििरुमध्येबाट मन्रालयले तोके को वा मिोिीत गरेको व्यम्ि – सदस्य
(च) चाटाडा एकाउण्टेण्ट िई कम्तीमा दश वषको लेखा
सम्बन्धी काया अििव प्राप्त गरके ो व्यम्ििरूमध्येबाट
मन्रालयले तोके को वा मिोिीत गरेको व्यम्ि – सदस्य
(छ) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ त –सदस्य सम्चव
(३) उपदफा (२) को खण्ड (ङ) र (च) बमोम्र्मको सदस्यको कायकाल चार
वषक
ो िि
ेछ र निर्िरुलाई अको एक कायक
ालको लानग पि
ः मिोिीत गिा वा तोक्ि
सवकिेछ ।
(४) उपदफा (३) मा र्ि
सकै कु रा लेम्खएको िए तापनि उपदफा (२) को खण्ड
(ङ) वा (च) बमोम्र्म मिोिीत वा तोवकएको सदस्यको कायसम्पादि सन्तोषर्िक
ििएमा निर्लाई मन्रालयले पदबाट िटाउि सक्िेछ । त्यसरी पदबाट िटाउिु अम्घ निर्लाई सफाई पेश गि` मिानसब मौका ठदिु पि`छ ।
९. सदस्य पदको लानग अयोग्यता : देिायको कु िै व्यम्ि सदस्य पदको लानग अयोग्य मानििेछ :-
(क) गैर िेपाली िागररक,
(ख) कु िै रार्िीनतक दलको सदस्य िएको,
(ग) तीस वषा उमेर िपगेको र पैंसठ्ठी वषा उमरे पूरा िएको,
(घ) बिल
ाएको वा मािनसक सन्तल
ि ठीक ििएको,
(ङ) सािको ऋण नतिा िसकी दामासािीमा परके ो,
(च) िैनतक पति देम्खिे फौर्दारी अनियोगमा अदालतबाट कसर
िएको,
(छ) कोषसँग कु िै वकनसमको ववत्तीय स्वाथा िएको, (र्) प्रचनलत कािूि बमोम्र्म कालोसूचीमा परेको,
दार ठिर
(झ) कु िै पनि सर
म्क्षत सदस्य संस्था वा सदस्य संस्थामा कमच
ारी िएको ।
१०. सदस्यको पद ररि ििु े अवस्था : देिायको अवस्थामा सदस्यको पद ररि िएको मानििेछ :-
(क) निर्को मत्ृ यु िएमा,
(ख) निर्ले कोष माफा त सदस्यको पदबाट ठदएको रार्ीिामा स्वीकृ त िएमा,
(ग) निर् आफू ले प्रनतनिनधत्व गि` निकाय वा संस्थाको सेवामा बिाल िरिेमा, (घ) निर् मिानसब कारण नबिा लगातार तीि पटक िन्दा बढी सनमनतको
बैठकमा सूचिा िठदई अिपम्स्थत िएमा ।
११. सनमनतको बैठक : (१) सनमनतको बैठक अध्यक्षले तोके को नमनत, स्थाि र समयमा बस्िेछ
।
(२) सनमनतको बैठक कम्तीमा मवििामा एकपटक िि बस्िेछ ।
े गरी आवश्यकता अिसार
(३) कम्तीमा पच्चीस प्रनतशत सदस्यले छलफलको ववषय सूची सवित बैठक
बोलाउि नलम्खत अिर पि`छ ।
ोध गरेमा अध्यक्षले सात ठदिनिर सनमनतको बैठक बोलाउि
(४) सनमनतको बैठकको अध्यक्षता अध्यक्षले गि`छ र निर्को अिपम्स्थनतमा
सदस्यिरूले आफू मध्येबाट छािेको सदस्यले सनमनतको बैठकको अध्यक्षता गि`छ ।
(५) सम्पूणा सदस्य संख्याको पचास प्रनतशतिन्दा बढी सदस्य उपम्स्थत िएमा
सनमनतको बैठकको लानग गणपूरक संख्या पगेको मानििेछ ।
(६) सनमनतको बैठकमा बिम
तको निणय
मान्य िि
ेछ र मत बराबर िएमा
अध्यक्षता गि` व्यम्िले निणा क मत ठदिेछ ।
(७) सनमनतको बैठकमा सदस्य संस्थािरुको प्रनतनिनधलाई आवश्यकता अिसार
पयवेक्षकको रुपमा आमन्रण गिा सवकिेछ । सनमनतको बठै कमा आमम्न्रत त्यस्तो
प्रनतनिनधलाई मत ठदिे अनधकार ििे छिै ।
(८) सनमनतले तोके बमोम्र्म सनमनतको बैठकको निणय
पम्ु स्तका सर
म्क्षतसाथ राख्न
वा राख्न लगाउिे म्र्म्मेवारी प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको िि
ेछ ।
(९) सनमनतको बैठक सम्बन्धी अन्य कायवा वनध सनमनत आफै ले निधा ण गरे
बमोम्र्म ििेछ ।
(१०) सदस्यको बैठक ित्ता तथा अन्य सवु वधा मन्रालयको स्वीकृ नत नलई
सनमनतले तोके बमोम्र्म ििेछ ।
१२. सनमनतको काम, कतव्य र अनधकार : (१) यस ऐिमा अन्यर लेम्खएको काम, कतव्य र
अनधकारको अनतररि सनमनतको अन्य काम, कतव्
य र अनधकार देिाय बमोम्र्म िि
ेछ :-
(क) सर
म्क्षत निक्षेप र त्यस्तो निक्षेपको शोधििाा सम्बन्धी िीनतगत निणय
गि`,
(ख) कोषको प्रशासि, व्यवस्थापि, ववत्तीय सम्पम्त्तको लगािी सम्बन्धी िीनतगत
निणय र कोषको ववत्तीय स्रोतको लगािी प्रत्यक्ष रुपमा गि` वा गराउिे,
(ग) सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको सदस्यता प्रदाि गि` वा सदस्यताबाट िटाउि
सम्बन्धमा निणय गि`,
(घ) शोधििाा प्रविया सम्बन्धी निणय गि,`
(ङ) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाबाट सर
म्क्षत निक्षप
मा प्रारम्िमा नलइिे योगदाि,
ववशेष योगदाि र वावषक
सरक्षण शल्
क सम्बन्धमा निणय
नलिे,
(च) सर
म्क्षत सदस्य संस्था तथा सदस्य संस्थाले सर
क्षण गरेका xxxxx तथा
पशधु निणय
ि सरु नलिे,
क्षण कायि
मको पि
रावलोकि र सर
क्षण शल्
क ववषयमा
(छ) शोधििाा नलिे वा ठदिे सम्बन्धी आवश्यक निणय गि`,
(र्) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको अिग
मि तथा कारबािी सम्बन्धमा निणय
गि`,
(झ) क्षनतपूनता िि
ािी प्रविया अन्तगत
एर्ेन्सी बैङ्क छिौटका मापदण्ड तथा
आधारिरू तोक्िे,
(ञ) कोषको चि
ा पूर्
ी ववृ ि गिा कर्ाा तथा अिद
ाि सम्बन्धी प्रस्ताव
स्वीकृ नतको लानग िेपाल सरकार समक्ष पेश गि`,
(ट) आवनधक रुपमा निक्षप
सरक्षणको सीमा रकम, निक्षेप सर
क्षण दायरा र
निक्षेप सरक्षणसगँ सम्बम्न्धत प्रस्ताव स्वीकृ नतको लानग िेपाल सरकार
समक्ष पेश गि`,
(ठ) कोषको आन्तररक र बाह्य न लेखा परीक्षणको प्रनतवेदि स्वीकृ त गि`,
(ड) कोषको आय व्ययको वववरण, संगठिात्मक ढाचा र कमचारीिरूको तलव, ित्ता निधाारण गि`,
(ढ) मध्यम तथा दीघकालीि रणिीनतक ववकास योर्िा, र्िचेतिामूलक
कायिम, निक्षप प्रनतवेदि र सझु
कतााको िक तथा सरोकारवालािरूको संरक्षण सम्बन्धी
ाविरू पाररत गि`,
(ण) समाि उद्देश्य िएका स्वदेशी तथा ववदेशी संस्थािरुस सचू िाको आदाि
प्रदाि तथा पारस्पररकताको आधारमा सियोग र सम्झौता गि` तथा सो बमोम्र्म काया गि`,
(त) कु िै पनि सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको रुपान्तरण, प्रानप्त तथा ववत्तीय
नलम्क्वडेसि, नलम्क्वडेसि र खारेर्ीको प्रवियामा कोषको सििानगता बारे
निणय गि`,
(थ) ववत्तीय संकट तथा प्रणालीगत र्ोम्खम रोकथाम र व्यवस्थापि गि
बिाइिे आकम्स्मक योर्िामा कोषको सििानगताको ववषयमा निणय र
गि`,
(द) कोषको उद्देश्य पूनतका लानग आवश्यक पि` अन्य कायिरु गि` ।
१३. उपसनमनत गठि गिा सक्िे : (१) सनमनतले आवश्यकता अिस सदस्यिरू समेत रििे गरी उपसनमनत गठि गिा सक्िेछ ।
ार एक वा सोिन्दा बढी
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म गठि िएको उपसनमनतको काम, कतव्य, अनधकार
तथा सवु वधा सनमनतले तोके बमोम्र्म ििेछ ।
पररच्छेद – ४
सरु म्क्षत सदस्य संस्थाको सदस्यता, सरु म्क्षत निक्षपे र सरु क्षण शल्ु क सम्बन्धी व्यवस्था
१४. सरु म्क्षत सदस्य संस्थाको सदस्यता नलिु पि` : िेपाल राṶ बैङ्कबाट इर्ार्तपरप्राप्त बैङ्क वा
ववत्तीय संस्थाले यस ऐि बमोम्र्म कोषबाट सर
lng' kg]{5 .
म्क्षत सदस्य संस्थाको रुपमा सदस्यता
१५. सरु म्क्षत सदस्य संस्थाको सदस्यता प्राप ् त गि` कायवा वनध तथा प्रविया : (१) िेपाल राṶ
बैङ्कबाट इर्ार्तपरप्राप्त बैङ्क वा ववत्तीय संस्थाले सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको सदस्यता नलि
तोवकए बमोम्र्मको शल्
क बझ
ाई कोषसमक्ष निवेदि ठदिु पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्मको निवेदि परेमा कोषले आवश्यक छािनबि गरी
तोवकए बमोम्र्मको ढाँचामा सर गि`छ ।
म्क्षत सदस्य संस्थाको सदस्यताको प्रमाणपर र्ारी
(३) उपदफा (२) बमोम्र्मको सदस्यताको प्रमाणपर कसैलाई पनि िस्तान्तरण
गिा तथा कु िै पनि वकनसमले पररवति गिा सवकिे छिै ।
(४) िप
ाल राṶ बैङ्कबाट इर्ार्तपरप्राप्त बैङ्क वा ववत्तीय संस्थाले सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाको सदस्यताको प्रमाणपर प्राप्त गि` कायवा वनध तथा अन्य प्रविया तोवकए बमोम्र्म
ििेछ ।
१६. र्ािकारी ठदिु पि` : (१) िेपाल राṶ बैङ्कले बैङ्क वा ववत्तीय संस्थालाई इर्ार्तपर प्रदाि गरेमा सोको र्ािकारी कोषलाई ठदिु पि`छ ।
(२) सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाले िेपाल राṶ बङ्कै बाट प्रम्चलत कािूि बमोम्र्म गाभ्ि,
गानििे वा अन्य कारणबाट आफ्िो िाम पररवति सोको र्ािकारी कोषलाई ठदिु पि`छ ।
गि` सैिाम्न्तक सिमनत प्राप्त गरेमा
१७. सरु म्क्षत सदस्य संस्थाको सदस्यता कायम िरििे : (१) देिायका अवस्थामा सर सदस्य संस्थाको सदस्यता कायम रििे छैि :-
(क) दामासािीमा परेमा वा खारेर् िएमा वा ववत्तीय नलम्क्वडेशि िएमा,
म्क्षत
(ख) कु िै एउटा सर
गानिएमा ।
म्क्षत सदस्य संस्था अको कु िै सर
म्क्षत सदस्य संस्थासँग
(२) उपदफा (१) को खण्ड (ख) मा र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि कु िै
एक सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको िाम रििे गरी सर
म्क्षत सदस्य संस्थािरु एक आपसमा
गानिएको अवस्थामा त्यस्तो सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको सदस्यता कायमै रििेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्म सदस्यता कायम िरिेको अवस्थामा सोको सूचिा कोषले रावṶयस्तरको दैनिक पनरका र आफ्िो वेवसाइटमा प्रकाशि गि`छ ।
१८. सरु म्क्षत सदस्य संस्था गानिएमा वा एकीकरण िएमा : (१) कु िै सरम्क्षत सदस्य सस्ं थासगँ
अको एक वा सोिन्दा बढी सरम्क्षत सदस्य संस्था गानिई वा एकीकरण िई िाम
पररवति
।
गिा
परेमा त्यस्तो संस्थाले ियाँ िाम कायम गिा कोष समक्ष निवेदि ठदिु पि`छ
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म प्राप्त निवेदि उपर कोषले र्ाँचबझ गदाा व्यिोरा
मिानसब देम्खएमा पररवनतत
िाममा दफा १५ को उपदफा (२) बमोम्र्म सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाको सदस्यता प्रमाणपर प्रदाि गिा
पि`छ । कु िै एक सर
म्क्षत सदस्यको िाम रिि
गरी सर
म्क्षत सदस्य संस्थािरु गानिएमा वा एकीकरण िएमा कायम रिेको सर
म्क्षत
सदस्य संस्थाको िाम अनिलेख गिका लानग कोष समक्ष निवदिे ठदएमा कोषले सोिी
बमोम्र्म त्यस्तो सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको िाम अनिलेख गरी गानिएका वा एकीकरण
िएका अन्य सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको लगत कट्टा गररठदिु पि`छ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्म गानिएर ियाँ कायम िि
आएको सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाले गानिए पश्चात् कायम िएको सर
क्षण िि
सक्िे निक्षेपका आधारमा सर
क्षण शल्क
बझाउिु पि`छ ।
(४) कु िै सर
म्क्षत सदस्य संस्था अको सर
म्क्षत सदस्य संस्थास
गानिएमा त्यस्तो
गानििे सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले कोषलाई नति,ा बझ
ाउिु पि` सर
क्षण शल्
क, र्ररबािा वा
अन्य र्ि
सकै रकम उपदफा (१) बमोम्र्म ियाँ कायम िि
आएको सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाले नति,ा बझाउिु पि`छ ।
(५) बैङ्क तथा ववत्तीय संस्था सम्बन्धी प्रचनलत कािूि बमोम्र्म गाभ्िे, गानििे,
ववघटि वा एकीकरण िएका प्रत्येक सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको निक्षप
कोषलाइा नलम्खत
र्ािकारी गराएको नमनत देम्ख तीि मवििासम्म अलग अलग रुपमै सरु म्क्षत राख्नु पि`छ ।
१९. निक्षेप रकमको सरु क्षण : (१) कोषले प्रत्येक सरम्क्षत सदस्य सस्ं थामा खोनलएको प्रत्येक
प्राकृ नतक व्यम्िको निक्षप गि`छ ।
खातामा रिेको दई
लाख रुपैयाँ सम्मको निक्षेप सर
क्षण
(२) उपदफा (१) मा र्िसकै कु रा लम्े खएको िए तापनि सनमनतको नसफाररसमा
िेपाल सरकारले िेपाल रार्परमा सूचिा प्रकाशि गरी निक्षेप सर आवश्यक िेरफे र गिा बाधा पग्ु िे छैि ।
क्षणको सीमामा
(३) सरम्क्षत निक्षेप रकमको मल्ू याङ्कि गदाा निक्षेप खातामा रिेको सावाँ र सोमा
आम्र्त ब्यार् समते गणिा गररिेछ ।
(४) सर सक्िेछ ।
म्क्षत निक्षेप खाता िेपाली मद्र
ा वा अन्य कु िै ववदेशी मद्र
ामा रिि
(५) कु िै एक सर
म्क्षत सदस्य संस्थामा कु िै पनि निक्षेपकताल
े एकिन्दा बढी
निक्षेप खाता सञ्चालि गरेमा वा कु िै संयि
निक्षप
खाताको विस्सा िएमा वा तेश्रो पक्ष
लािकारी निक्षेप खाता िएमा सबै खातालाई समविकृ त गरी एकै खाता सरि मान्यता ठदइिेछ ।
(६) ववत्तीय नलम्क्वडेशिमा गएको वा खारेर्ीमा परेका कारणले कु िै सरु म्क्षत
सदस्य संस्थाको सदस्यता कायम िरिेको अवस्थामा समेत ववत्तीय नलक्वीडेशि वा
खारेर्ीको प्रविया अन्त्य ििएसम्म सर
क्षण गररएको निक्षेप सर
म्क्षत रिेको मानििेछ ।
(७) स्वैम्च्छक रुपमा नलम्क्वडेशिको घोषणा गि` सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको िकमा
सरक्षण गररएको निक्षेप सो नलम्क्वडेशिको प्रवियाको अन्त ििएसम्म सरम्क्षत रििेछ ।
२०. सरु म्क्षत िएको िमानििे : दफा १९ मा र्िसकै कु रा उल्लेख िएको िए तापनि
देिायको निक्षेप सरम्क्षत िएको मानििे छिै :-
(क) कम्पिी सम्बन्धी प्रचनलत कािूि बमोम्र्म सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको
पदानधकारी मानििे प्राकृ नतक व्यम्ि, ववगत तीि वषद
ेम्ख सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाको लेखाको लेखापरीक्षण गदै आएको लेखापरीक्षक, सरम्क्षत सदस्य
संस्थाको संस्थापक वा पाँच प्रनतशत वा सोिन्दा बढी शेयर स्वानमत्व
आफ् िै वा पररवारको िाममा रिेका शेयरवालाको िाममा निक्षप र्म्मा गररएको निक्षेप रकम,
खातामा
स्पिीकरण : यस खण्डको प्रयोर्िको लानग "पररवार" िन्नाले सगोलमा
रिेका पनत, पत्नी, छोरा, छोरी, धमपर
, धमपर
ी, बाब,
आमा, सौतेिी आमा
सम्झिु पछा र सो शब्दले आफू ले पालि पोषण गिा र बवििी समेतलाई र्िाउँछ ।
पि` दार्,
िाइ, ठददी
(ख) कु िै पनि व्यम्िले कसूरर्न्य वियाकलापबाट आर्ि गरके ो रकम,
(ग) प्रचनलत कािूि बमोम्र्म ववत्तीय नलम्क्वडेशि वा नलम्क्वडेशि वा
इर्ार्तपर बदर गि` निणय गरके ो ठदि वा सो ठदििन्दा पनछ प्राप्त
िएको निक्षप ।
@!. jflif{s ;'/If0f z'Ns ;DaGwL Joj:yf M (!) ;'/lIft ;b:o ;+:yfn] a'emfpg] jflif{s
;'/If0f z'Ns sf]ifåf/f tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
(@) pkbkmf (!) adf]lhd tf]lsPsf] ;'/If0f z'Ns jif{df rf/ k6s >fj0f, sflt{s, df3 / j}zfv dlxgfsf] !) ut] leq a'emfpg' kg]{5 .
(#) pkbkmf (@) df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sf]ifn] jflif{s ;'/If0f z'Ns clu|d ?kdf tf]lsP adf]lhd a'emfpg' kg]{ u/L tf]Sg ;Sg]5 .
($) pkbkmf (!) df plNnlvt k|of]hgsf] nflu sf]ifn] lgIf]k ;'/If0f afkt
;'/lIft lgIf]ksf] Go"gtd z"Go bzdnj Ps k|ltzt / clwstd Ps k|ltztsf]
;Ldfleq /xg] u/L jflif{s z'Ns tf]Sg]5 .
(y) sf]ifsf] ljQLo ;fwg / ;|f]tsf] Ifdtf tyf s"n ;'/lIft lgIf]ksf] cg'kft kfFr k|ltzteGbf dfly /x]df sf]ifn] jflif{s ;'/If0f z'Ns z"Go bzdnj Ps k|ltzt lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .
(^) ;'/If0f z'Ns ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
२२. प्रारम्म्िक योगदाि सम्बन्धी व्यवस्था : (१) कोषको सरम्क्षत सदस्य सस्थाकं ो रूपमा
प्रमाणपर प्राप्त गिा दफा १५ को उपदफा (१) बमोम्र्म निवेदि ठदिे बैङ्क वा ववत्तीय
संस्थाले प्रारम्म्िक योगदाि बापत प्रस्ताववत चि
ा पूर्
ीको शून्य दशमलव पाँच प्रनतशत
एकमि
रकम सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको रूपमा सदस्यता प्राप्त गदाका ा बखत कोषलाई
बझाउिु पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्मको प्रारम्म्िक योगदािको रकम बझाएको सर
म्क्षत
सदस्य संस्थाले चालु आनथक
वषक
ो वावषक
सरक्षण शल्
क बझ
ाउिु पि` छैि ।
(३) उपदफा (१) मा र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि बङ्कै तथा ववत्तीय सस्ं था
सम्बन्धी प्रचनलत कािूि बमोम्र्म गाभ्िे, गानििे वा एकीकरण प्रवियाबाट ियाँ बिेको
बैङ्क वा ववत्तीय संस्थाले प्रारम्म्िक योगदाि बापत कु िै रकम बझाउिु पि` छिै ।
२३. ववशषे योगदाि सम्बन्धी व्यवस्था : (१) मलकको ववत्तीय क्षेरमा सकं ट उत्पन्न िएको
कारणबाट कोषको ववत्तीय अवस्थामा प्रनतकू ल असर परेमा सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको
ववत्तीय अवस्था समेतलाई ध्यािमा राखी कोषले सर तोक्ि सक्िेछ ।
म्क्षत सदस्यलाई ववशेष योगदाि रकम
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म तोवकएको रकम बझाउिु सम्बम्न्धत सरु म्क्षत सदस्य
संस्थाको कतव्
य िि
ेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्म ववशेष योगदाि रकम बझाउिे प्रविया तोवकए
बमोम्र्म ििेछ ।
२४. स्वतः सरु क्षण ििु े : सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले आफ्िो संस्थामा रिेको सर
क्षण िि
सक्ि
ग्राह्य न निक्षेप सर
म्क्षत गिा पविलो पटकको सर
क्षण शल्
क कोषमा र्म्मा गरेपनछ दफा
१९ को उपदफा (१) को अधीिमा रिी कोषमा स्वतः सर
क्षण िि
ेछ ।
२५. ववलम्ब शल्ु क लाग्िे : (१) तोवकएको अवनधनिर कोषमा सर
क्षण शल्
क िबझ
ाउि
सरम्क्षत सदस्य संस्थालाई देिाय बमोम्र्म ववलम्ब शल्क लाग्िेछ :-
(क) म्याद समाप्त िएको तीस ठदिनिर बझ शन्ु य दशमलव पाँच प्रनतशत,
ाउि ल्याएमा सर
क्षण शल्
कको
(ख) खण्ड (क) बमोम्र्मको म्याद समाप्त िएको तीस ठदिनिर बझाउि
ल्याएमा सर
क्षण शल्
कको एक प्रनतशत,
(ग) खण्ड (ख) बमोम्र्मको म्याद समाप्त िएको पन्र ठदिनिर बझाउि
ल्याएमा सर
क्षण शल्
कको दई
प्रनतशत ।
(२) उपदफा (१) को खण्ड (ग) मा तोवकएको अवनधनिर पनि सरु क्षण शल्क
िबझ
ाउिे सर
म्क्षत सदस्य संस्थालाई कोषले निक्षप
सङ्कलि गिा रोक लगाउि िेपाल राṶ
बैङ्क समक्ष लेखी पठाउिु पि`छ र सोको र्ािकारी मन्रालयलाई ठदिका साथै त्यस्तो
र्ािकारीको व्यिोरा रावṶयस्तरको परपनरकामा समेत प्रकाशि गिा पि`छ ।
२६. कोषलाई सूचिा तथा तथ्याङ ् क बझु ाउिु पि` : (१) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले निक्षप
को प्रकार,
निक्षेपकतााको संख्या र निक्षेप रकम लगायतका वववरण कोषले तोवकठदएको ढाँचामा
मानसक रुपमा प्रत्येक मवििा समाप्त िएको नमनतले पन्र ठदिनिर कोषलाई बझ पि`छ ।
ाउि
(२) कोषले तोके बमोम्र्म सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाले निक्षेप तथा निक्षेपकतााको
तथ्याङ्क, सूचिािरूको सचालय वा संग्रि समेत गरी राख्नु पि`छ ।
२७. ववद्यतु ीय रम्र्िर राख्नु पि` : (१) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले ववद्यत
ीय रम्र्िरको आधारमा
तथ्याङ्क (डाटाबेस) स्थापिा गरी निक्षेप र निक्षेपकतााको पविचाि, निक्षपको प्रकार, प्रनत
निक्षेपकता
ो सर
क्षण गररिे निक्षप
र्स्ता तथ्याङ्किरू तत्काल िेिा सक्िे गरी अनिलेख
राख्नु पि`छ ।
(२) ववद्यत
ीय रम्र्िर सचालालि सम्बन्धी व्यवस्था कोषले तोके बमोम्र्म िि
ेछ ।
(३) निक्षप
कतााको पविचाि गिा तथा प्रनत निक्षेपकताा सर
क्षणमा रिेको निक्षप
रकम यवकि गिका लानग कोषले सर
म्क्षत सदस्य संस्थाबाट प्राप्त िि
े तथ्याङ्कलाई
निक्षेपकताालाई शोधििाा गिा सियोगी ििे गरी के म्न्द्रकृ त एवं स्वचानलत रुपमा ववद्यतीय
प्रणालीको आधारमा तथ्याङ्क (डाटाबेस) तयार गरी राख्नु पि`छ ।
(४) सर
म्क्षत निक्षेपकताा र सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले कोषको ववद्यत
ीय प्रणालीको
आधारमा तयार गररएको तथ्याङ्क (डाटाबेस) मा रिेको तथ्याङ्क र सूचिा प्राप्त गि सक्िेछि् ।
(५) कोषले प्रचनलत कािूिको अधीिमा रिी सरम्क्षत निक्षेपकतााको व्यम्िगत
तथ्याङ्कको गोपिीयता कायम रििे गरी आफ्िो ववद्यतीय प्रणालीको आधारमा तथ्याङ्क
(डाटाबेस) तयार गरी राख्नछ ।
२८. ववत्तीय वववरण उपलब्ध गराउिु पि` : (१) सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाले िेपाल राṶ बङ्कै
समक्ष बझाउिे दिे ायका ववत्तीय वववरणिरू नियनमत रुपमा कोषलाई समते उपलब्ध
गराउिु पि`छ :-
(क) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको समग्र ववत्तीय अवस्था देम्खिे रैमानसक ववत्तीय
वववरण,
(ख) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको लेखा परीक्षण प्रनतवेदि र वावषक
प्रनतवेदि ।
(२) कोषले निक्षप सरु क्षणको प्रयोर्िका लानग उपदफा (१) मा उम्ल्लम्खत
वववरणका अनतररि थप वववरण आवश्यक िएमा सम्बम्न्धत सर माग गिा सक्िेछ ।
म्क्षत सदस्य संस्थासँग
(३) उपदफा (२) बमोम्र्म माग िएको वववरण कोषलाई उपलब्ध गराउि
सम्बम्न्धत सरम्क्षत सदस्य संस्थाको कतव्
य िि
ेछ ।
पररच्छेद – ५
कोषको दावयत्व, दाबी ििु ािी तथा शोधििाा सम्बन्धी व्यवस्था
२९. निक्षेप सरु क्षण सम्बन्धी दावयत्व : (१) सर
म्क्षत निक्षप
कतााको दफा १९ को उपदफा (१)
र (२) बमोम्र्म निधााररत सीमासम्मको निक्षेप रकम सरक्षण गरी शोधििाा ठदिे दावयत्व
कोषको ििेछ ।
(२) उपदफा (१) मा र्िसकै कु रा लम्े खएको िए तापनि दफा २० बमोम्र्म
सरम्क्षत िएको िमानििे निक्षेपका सम्बन्धमा कोषको कु िै दावयत्व ििे छिै ।
३०. शोधििाा ठदिे : सरम्क्षत सदस्य सस्ं था समस्याग्रस्त िई ववत्तीय नलम्क्वडेशि वा
नलम्क्वडेशि वा खारेर्ीको प्रवियामा रिेको कारणबाट सर
म्क्षत निक्षेपकता
ो रकम
तत्काल िि
ािी ठदि सरु म्क्षत सदस्य संस्था असमथा िएको ििी िप
ाल राṶ बैङ्कबाट
लेखी आएमा कोषले सम्बम्न्धत निक्षेपकताालाई सरम्क्षत निक्षेपको शोधििाा ठदिेछ ।
३१. दाबी ििु ािी प्रविया : (१) कु िै सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको ववत्तीय नलम्क्वडेशि,
नलम्क्वडेशि वा खारेर् गिा प्रचनलत कािूि बमोम्र्म प्रविया शरूु
िेपाल राṶ बैङ्कबाट प्राप्त िएमा सोको सात ठदिनिर कोषले सर
िएको नलम्खत सूचिा म्क्षत सदस्य संस्थामा
रिेको निक्षेपकता ो निक्षेप सम्बन्धी वववरण तोवकएको ढाँचामा उपलब्ध गराउि
सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरलाई लेखी पठाउिु पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म लेखी आएमा सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरले दश ठदिनिर
ववत्तीय नलम्क्वडेशि, नलम्क्वडेशि वा खारेर्ीको प्रवियामा रिेको सरम्क्षत सदस्य सस्ं थामा
रिेको निक्षेप र निक्षेपकताको वववरण कोषलाई उपलव्ध गराउिु पि`छ ।
(३) उपदफा (२) बमोम्र्म वववरण प्राप्त िएपनछ कोषले उि वववरणको
आवश्यक छािनबि गरी कोषमा सर
क्षण िएको रकम सम्बम्न्धत निक्षप
कताालाई दाबी
ििािी ठदि तीस ठदिनिर तोवकए बमोम्र्मका सरम्क्षत सदस्य सस्ं थािरू मध्येबाट एर्न्टे
छिौट गि`छ ।
(४) उपदफा (३) बमोम्र्म एर्ेन्ट छिौट िएपनछ त्यस्तो संस्था माफा त
सम्बम्न्धत निक्षेपकताालाई तोवकए बमोम्र्मका प्रमाण नलई दाबी ििािी नलि आउि
रावṶय स्तरको दैनिक पनरकामा सूचिा प्रकाशि गिा पि`छ ।
(५) उपदफा (४) बमोम्र्म एर्ेन्टको रुपमा छिौट िएको सरम्क्षत सदस्य
संस्थाले उपदफा (२) मा उम्ल्लम्खत वववरणको आधारमा सम्बम्न्धत निक्षेपकताा वा
निर्को प्रचनलत कािूि बमोम्र्मको िकवालालाई प्रमाणका आधारमा दाबी िि पि`छ ।
ािी ठदि
(६) उपदफा (५) बमोम्र्म दाबी िि
ािी गदाा सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले काम
प्रारम्ि गरेको नमनतबाट तीि मवििा निर शोधििाा प्रविया सम्पन्न गिा पि`छ ।
तर कोषले असाधारण अवस्थामा शोधििाा अवनधलाई बढीमा दई प्रत्येक पटक तीि मवििा ििाघ्िे गरी बढाउि सक्िेछ ।
पटकसम्म
स्पिीकरण : यस दफाको प्रयोर्िको लानग “असाधारण अवस्था” िन्नाले सम्बम्न्धत
सरम्क्षत सदस्य संस्थाको काबिन्दा बाविरको पररम्स्थनतले शोधििाा प्रविया अवरुि
िएको अवस्था सम्झिु पछा । (७) निक्षेपकतााको सर
म्क्षत रकमको मूल्याङ्कि गि` प्रविया देिाय बमोम्र्म
ििेछ :-
(क) सर
म्क्षत सदस्य संस्थामा रिेको सर
म्क्षत निक्षेपकताक
ो सर
म्क्षत निक्षप
निधाारण गदाा मूल्याङ्कि नमनतमा समविकृ त (एनग्रगेट) रुपमा गररिेछ ।
स्पिीकरण : यस खण्डको प्रयोर्िको लानग “समविकृ त (एनग्रगेट)”
िन्नाले सर
म्क्षत सदस्य संस्थामा रिेको सबै सर
म्क्षत रकमको
समविकृ त विसाब सम्झिु पछा ।
(ख) सर
म्क्षत सदस्य संस्थामा रिेको संयि
खाताको निक्षेपकता
ो निक्षेप
रकममा प्रत्येकको विस्सा निक्षप
कता
ो खाता खोल्िे बेला िएको
रकमलाई आधार मािी गणिा गररिेछ । यसरी गणिा गदाा
मापदण्ड तथा शतिरुमा वा ठदिे वा नलिे करारिामामा अन्यथा
उल्लेख िएमा बािेक प्रत्येक निक्षप विस्सा िएको मानििे छ।
कतााको संयि
खातामा बराबरीको
(ग) सर
म्क्षत सदस्य संस्थामा रिेको सर
म्क्षत निक्षेपकतााको सर
म्क्षत निक्षप
रकम तेस्रो पक्ष लािग्रािी ििी इच्छाइएको अवस्थामा प्रचनलत कािूि
बमोम्र्म त्यस्तो सर गररिेछ ।
म्क्षत निक्ष
रकम तेस्रो पक्षलाई िि
ािी
(घ) दई
वा दई
िन्दा बढी लािग्रािी उल्लेख गररएको अवस्थामा तोवकए
बमोम्र्म लािग्रािी निधा ण गररिेछ ।
(८) कोषले िेपाल राṶ बैङ्कबाट उपदफा (१) बमोम्र्मको सूचिा पाएको
नमनतबाट दाबी िि
ािी ठदिे प्रयोर्िको लानग ठदिको गणिा शरु
ििेछ ।
(९) कोषले उपदफा (३) बमोम्र्म छिौट िएको एर्ेन्ट माफा त निक्षेप सरक्षणको
दाबी रकमलाई देिाय बमोम्र्म ििािी गि`छ :-
(क) सर
म्क्षत निक्षेपकतााको सर
म्क्षत निक्षेप रकमको अनधकार कायम िि
गरी सो रकम बराबर अको सर गरी,
म्क्षत सदस्य संस्थामा रकमान्तर िि
(ख) निक्षेपकताालाई ववत्तीय नलम्क्वडेटर माफा त नसधै िेपाली मद्र
ामा िि
ािी
ििे गरी,
(ग) चेक र्ारी गरी िि
ािी िि
े गरी,
(घ) एर्ेन्ट बैङ्क तोकी सो माफा त िि
ािी िि
े गरी,
(ङ) सनमनतले निधारा ण गरेका अन्य प्रवियाद्वारा िि
ािी िि
े गरी ।
(१०) िि
ािी माग गदाा झट
ो वा र्ालसार्ीपूणा वववरण पेश गरेको प्रमाम्णत
िएमा कोषले शोधििाा प्रवियालाई अस्वीकृ त गिा वा िि गराउि सक्िेछ ।
ािी िैसके को रकम वफताा
(११) दाबी िि
ािी सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोवकए बमोम्र्म िि
ेछ ।
३२. फे ला िपरेका निक्षेपकताका ो दाबी ििु ािी : (१) दफा ३१ बमोम्र्म दाबी ििािी
बम्ु झनलि सम्बम्न्धत निक्षपकताा वा प्रचनलत कािूि बमोम्र्मको िकवाला िआएमा त्यस्तो
निक्षेपकतााको निक्षेप रकम पनछ ििािी गि` गरी कोषले आफ्िो िाममा िेपाल राṶ
बैङ्कमा एउटा छु ट्टै खाता खोली र्म्मा गिा पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्मको कोषमा रिेको निक्षप
रकमको दाबी िि
ािी तथा
शोधििाा प्रविया तोवकए बमोम्र्म ििेछ ।
३३. कोषले शोधििाा पाउिे प्रविया : (१) ववत्तीय नलम्क्वडेशि, नलम्क्वडेशि वा खारेर्ीमा
गएको सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाबाट कोषले पाउिु पि` शोधििाा बापतको रकम यवकि
िएको नमनतले सात ठदिनिर शोधििाा ठदि कोषले सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरलाई लेखी पठाउिु पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म लेखी आएमा सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरले प्रचनलत
कािूिमा र्ि
सकै कु रा लेम्खएको िए तापनि सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले आफ्िा
निक्षेपकताालाई िि
ािी गिा
पि` कोषमा सर
क्षण िएको अनधकतम सीमासम्मको
रकममध्ये कोषले निक्षेपकताालाई िि कोषलाई शोधििाा ठदिु पि`छ ।
ािी ठदएको रकम सम्बम्न्धत निक्षेपकतााको सट्टा
(३) सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरले उपदफा (२) बमोम्र्म कोषलाई शोधििाा ठदँदा
दफा ३५ को उपदफा (२) को अनधिमा रिी दावयत्व िि
ािी गिा
पि`छ ।
(४) शोधििाा प्रविया सम्बन्धमा िएको सम्पूणा खचल नलम्क्वडेटरको खचा सरिको प्राथनमकतामा राम्खिेछ ।
ाई िेपाल राṶ बैङ्क वा
(५) कोषले रकमान्तर गरेको दावयत्व र सम्पम्त्तको फरक रकम सरक्षणमा
रिेको निक्षेप सरिको मान्यता र प्राथनमकतामा राखी नलम्क्वडेटरस दाबी गि`छ ।
(६) सम्पम्त्त असलीका सम्बन्धमा ववत्तीय नलम्क्वडेटरले िेपाल राṶ बङ्कै समक्ष
पेश गरेको प्रनतवेदिमा प्रस्ताव गरेको काया कोषको वित ववपरीत ििे लागमाे कोषले
ववत्तीय नलम्क्वडेटर ववरुि िेपाल राṶ बैङ्कमा उर्र गिा सक्िेछ ।
३४. एर्ेन्ट वा वारेस राख ् न सक्िे : कोषले सम्बम्न्धत नलम्क्वडेटरसँग दाबी िि प्रयोर्िको लानग एर्ेन्ट वा वारेस राख्न सक्िेछ ।
ािी शोधििााको
३५. कोषको प्रत्यासि सम्बन्धी अनधकार : (१) यस ऐिको व्यवस्था बमोम्र्म सरम्क्षत
निक्षेपकतााको दाबीको िि
ािी कोषले गरेपनछ त्यसरी कोषबाट गररएको िि
ािीको
िदसम्म कोषको प्रत्यासि सम्बन्धी अनधकार रििेछ ।
(२) ववत्तीय नलम्क्वडेशि वा नलम्क्वडेशि प्रवियामा कोषको दाबीलाई प्रचनलत
कािूि बमोम्र्म सरम्क्षत निक्षेप सरिको मान्यता र प्राथनमकतामा राम्खिेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्मको कोषको प्रत्यासिको अनधकारले निक्षेपकतााले
सरम्क्षत सदस्य संस्था उपर कोषले ििाि गरके ो रकमिन्दा बढी निक्षेप रकम बाकँ ी
रिेको अवस्थामा प्रचनलत कािूि बमोम्र्म उपचार खोज्िे अनधकारमा कु िै बाधा पि` छैि ।
३६. कोषले ििु ािी िठदिे : यस पररच्छेदमा अन्यर र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि
तोवकएको अवनधनिर सर
क्षण शल्
क तथा ववलम्ब शल्
क िबझ
ाउिे सर
म्क्षत सदस्य संस्था
सोिी अवनधमा ववत्तीय नलम्क्वडेशि, नलम्क्वडेशि वा खारेर्ी िएमा त्यस्तो सरम्क्षत सदस्य
संस्थामा रिेको निक्षेपको दाबी ििािी कोषले ठदिे छिै ।
३७. कर्ाा सरु क्षण सम्बन्धी व्यवस्था : कर्ाा सर
क्षण शल्
क र तत्सम्बन्धी दाबी िि
ािीको
दावयत्व एवं िि
ािी प्रविया तोवकए बमोम्र्म िि
पररच्छेद – ६
ेछ ।
कोषको लेखा तथा लेखापरीक्षण, ववत्तीय सम्पम्त्तको व्यवस्थापि र लगािी सम्बन्धी व्यवस्था
३८. सरु क्षण कोष : (१) निक्षेप र कर्ाा सर बमोम्र्मका छु ट्टाछु ट्टै कोष रििे छि् :-
क्षण सम्बन्धी कायक
ो लानग कोषमा देिाय
(क) निक्षेप सर
(ख) कर्ाा सरु
क्षण कोष, र
क्षण कोष ।
(२) उपदफा (१) को खण्ड (क) बमोम्र्मको निक्षेप सर बमोम्र्मका रकम रििेछि् :-
क्षण कोषमा देिाय
(क) कोषको चि
ा पूर्
ीमध्ये सनमनतले तोके को रकम,
(ख) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले िि
ािी गरेको प्रारम्म्िक योगदाि र ववशेष
योगदाि बापतको रकम,
(ग) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले िि
ािी गरेको वावषक
सरक्षण शल्क,
(घ) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले िि
ािी गरेको ववलम्ब शल्
क र र्ररबािा
बापतको रकम,
(ङ) ववदेशी सरकार, निकाय वा व्यम्िले प्रदाि गरेको ऋण, अिद सिायता रकम,
ाि, चन्दा,
(च) निक्षेप सर
क्षण कोषको ववत्तीय सम्पम्त्तको लगािीबाट प्राप्त िि
े आय,
(छ) शोधििाा बापत प्राप्त रकम, र
(र्) िेपाल सरकारबाट प्राप्त रकम ।
(३) उपदफा (१) को खण्ड (ख) बमोम्र्मको कर्ाा सर बमोम्र्मका रकम रििेछि् :-
क्षण कोषमा देिाय
(क) कोषको चि
ा पूर्
ीमध्ये सनमनतले तोके को रकम,
(ख) कर्ाा सर
क्षण कायि
ममा सििागी िि
े सदस्य संस्थाले बझ
ाउिे शल्क,
(ग) कर्ाा सर
क्षण बापत ऋणीले बझ
ाउिे शल्क,
(घ) कर्ाा सर
क्षण शल्
क बापत िेपाल सरकारले प्रदाि गि` अिद
ाि रकम,
(ङ) कर्ाा सर
क्षण कोषको ववत्तीय सम्पम्त्तको लगािीबाट प्राप्त िि
े आय,
(च) ववदेशी सरकार, निकाय वा व्यम्िले प्रदाि गरेको ऋण, अिद सिायता रकम, र
(छ) िेपाल सरकारबाट प्राप्त रकम ।
ाि, चन्दा र
(४) उपदफा (२) को खण्ड (ङ) र उपदफा (३) को खण्ड (च) बमोम्र्मको
रकम प्राप्त गिा अगानड कोषले िेपाल सरकारको स्वीकृ नत नलिु पि`छ ।
(५) कोषले उपदफा (२) र (३) अन्तगत छु ट्टाछु ट्टै खाता खोली राख्नु पि`छ ।
प्राप्त िि
े रकम िेपाल राṶ बैङ्कमा
३९. निक्षेप सरु क्षण र्ोम्खम कोष : (१) निक्षेप सरक्षण सम्बन्धी दावयत्व व्यिोिा कोष अन्तगत
एक छु ट्टै निक्षेप सरक्षण र्ोम्खम कोष रििेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्मको कोषमा निक्षेप सरक्षण कोषमा र्म्मा िएको
वावषक
सरक्षण शल्
क बापतको रकमबाट प्रशासनिक खचा कट्टा गरी बाँकी रिि आउि
रकम र्म्मा गररिेछ ।
(३) उपदफा (२) को प्रयोर्िका लानग निक्षेप सर
क्षण सम्बन्धी प्रशासनिक खच
गदाा वावषक
कू ल निक्षेप सर
क्षण शल्
कको बीस प्रनतशतिन्दा बढी गिा पाइिे छैि ।
(४) उपदफा (१) बमोम्र्मको निक्षेप सरक्षण र्ोम्खम कोषमा रिेको रकम
सरम्क्षत निक्षेपको दाबी ििािी वा शोधििाा गिा बािेक कोषको अन्य कु िै प्रयोर्िका
लानग खचा गिा सवकिे छैि ।
(५) उपदफा (१) बमोम्र्मको निक्षेप सर
क्षण र्ोम्खम कोषमा रिेको रकम
निक्षेपको दाबी िि
ािी गिा अपग
ििे िएमा दफा ३८ को उपदफा (१) को खण्ड (क)
बमोम्र्मको निक्षेप सरक्षण कोषबाट व्यिोररिेछ ।
(६) सर
म्क्षत निक्षेपको शोधििााको लानग नतिपा
ि` रकम दफा ३८ को उपदफा
(१) को खण्ड (क) बमोम्र्मको निक्षेप सरक्षण कोषमा रिेको ववत्तीय स्रोतिन्दा बढी
िएमा कोषले प्रचनलत कािूि बमोम्र्म िेपाल सरकार वा अन्य संघ संस्थाबाट ऋण नलि सक्िेछ ।
(७) िप
ाल सरकारस
नलइिे ऋणको ब्यार् िेपाल सरकारले र्ारी गि` िब्बे
ठदिे ट्रे र्री नबलको दरिन्दा बढी ििे छिै ।
४०. ऋण प्राप ् त गिा र्माित ठदिु पि` : कोषले दफा ३९ को उपदफा (६) मा उम्ल्लम्खत अवस्थामा अन्य संस्था वा संघबाट ऋण प्राप्त गिा िेपाल सरकारको र्माित आवश्यक पि` िएमा िेपाल सरकारले त्यस्तो र्माित ठदिु पि`छ ।
४१. कोषको लेखा : (१) कोषले िेपाल लेखामाि अिस
ारको लेखा प्रणाली अिरु
प कारोबार र
ववत्तीय अवस्था स्पि देम्खिे गरी निक्षेप सरु क्षण कोष, कर्ाा सरक्षण कोष र निक्षेप
सरक्षण र्ोम्खम कोषको लेखा, रम्र्िर, ववत्तीय प्रनतवेदि र्स्ता वववरण छु ट्टाछु ट्टै रुपमा
राख्नु पि`छ ।
(२) उपदफा (१) मा र्ि
सकै कु रा लेम्खएको िए तापनि िेपाल लेखामािमा
समावेश ििएका क्षेरिरुमा अन्तराावṶय लेखा मापदण्डलाई आधारको रुपमा नलि पि`छ ।
(३) उपदफा (१) मा उम्ल्लम्खत वववरणका अनतररि दफा ४२ बमोम्र्मको
लेखा परीक्षण सनमनतले निधाार वववरणिरु समेत राख्नु पि`छ ।
ण गरे बमोम्र्मको ढाँचाको ववद्यत
ीय स्वरुपमा अन्य
(४) उपदफा (१) वा (३) बमोम्र्म राम्खिे लेखामा कोषको काम कारबािीको
वास्तववक म्स्थनतको र्ािकारी िि
े गरी कोषको आम्दािी, आनथक
कारोबार, लगािीको
वास्तववक म्स्थनत तथा दावयत्वको ववस्तत
वववरण स्पि रुपमा उल्लेख गिा
पि`छ ।
(५) कोषबाट िि
े सबै खचि
रू स्वीकृ त वावषक
कायि
म र बर्ेटको अधीिमा
रिी गिा
पि`छ ।
(६) कोषले प्रत्येक आनथक
वषम
ा आफ्िो वासलात र आय व्ययको िरविसाब
तयार गरी प्रमख
कायक
ारी अनधकृ त तथा लेखा वविाग प्रमख
ले प्रमाम्णत गरी प्रकाशि
गिा
पि`छ ।
(७) कोषले आफ्िो वासलात, आय व्यय विसाब र सोसँग सम्बम्न्धत वववरण
समेत खल
ाई आनथक
वषा समाप्त िएको नमनतले छ मवििानिर वावषक
प्रनतवेदि तयार
गरी मन्रालय समक्ष पेश गिा पि`छ ।
४२. लेखापरीक्षण सनमनत : (१) सनमनतको सदस्यको संयोर्कत्वमा कोषमा तोवकए बमोम्र्मको एक लेखापरीक्षण सनमनत रििेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्मको लेखापरीक्षण सनमनतको काम, कतव्य र अनधकार
देिाय बमोम्र्म ििेछ :-
(क) कोषको लेखा, बर्ेट तथा लेखापरीक्षण कायवा वनध र नियन्रण व्यवस्थाका
सम्बन्धमा आफ्िो प्रनतवेदि तथा सझाव सनमनतमा पेश गि`,
(ख) कोषको आवनधक वासलात, ववत्तीय वववरण तथा अन्य कागर्ातको
लेखापरीक्षण र त्यस्ता कागर्ात ठीकसँग तयार िए ििएको बारे यवकि गि`,
(ग) कोषले अपिाएको उपयि गि`,
र्ोम्खम व्यवस्था कायाान्वयिको सप
रीवेक्षण
(घ) कोषमा लागू िएको प्रचनलत कािूि पूणरुपमा पालिा िएको छ ििी
ववश्वस्त िि कोषको प्रशासि र सचालालिको नियनमत व्यवस्थापकीय तथा
कायसम्पादिको लेखापरीक्षण गि`, र
(ङ) प्रचनलत कािूि तथा अन्तराावṶय लेखा मापदण्ड अिरुप कोषको आनथक
प्रशासि तथा लेखापरीक्षण कायको निनमत्त ववनियमको मस्यौदा गरी
स्वीकृ नतको लानग सनमनत समक्ष पेश गि` ।
४३. कोषको लेखा परीक्षण : (१) प्रत्येक आनथक
वषक
ो अन्त्यमा कोषको लेखापरीक्षण
मिालेखापरीक्षक वा निर्ले तोके को लेखापरीक्षकबाट ििेछ ।
(२) िेपाल सरकारले चािेमा र्ि परीक्षण गराउि सक्िेछ ।
सकै बखत कोषको विसाब वकताब र्ाँच्ि वा
नियि
(३) सनमनतले आवश्यक ठािेमा अन्तरावा Ṷय मान्यता प्राप्त बह्य न लेखापरीक्षक गरी कोषको ववत्तीय वववरण प्रमाम्णत गराउि सक्िेछ ।
४४. कोषको ववत्तीय सम्पम्त्तको व्यवस्थापि र लगािी सम्बन्धी व्यवस्था : (१) कोषको ववत्तीय
स्रोतको उपयोग देिाय बमोम्र्म ििेछ :-
(क) यस ऐि तथा प्रचनलत कािूि बमोम्र्म सरम्क्षत निक्षेपको शोधििाा तथा
कर्ाा सरक्षणको काया गि,
(ख) शोधििाा प्रविया सम्बन्धी खचा गि,ा
(ग) कोषको प्रशासनिक र अन्य ववत्तीय खचा गि,ा
(घ) खण्ड (क), (ख) र (ग) मा उम्ल्लम्खत कायका लानग कोषले व्यिोिा
पि`
दावयत्व तथा नलएको ऋण चिा गिा ।
(२) कोषको ववत्तीय सम्पम्त्तको लगािी देिाय बमोम्र्म ििेछ :-
(क) िेपाल सरकार वा िेपाल राṶ बैङ्कले िेपाली वा ववदेशी मद्र गरेको नधतोपर वा ऋणपरमा लगािी गि,ा
(v) िेपाल राṶ बैङ्कमा लगािी निक्षेप र्म्मा गि,ा
ामा र्ारी
(u) िेपाल सरकार वा िेपाल राṶ बैङ्कले र्ारी गि` ऋणपरको अप्रनतस्पधी बोल कबोल कारोबारमा लगािी गि,ा
(3) nuftf/ kfFr aif{;Dd gfkmfdf uPsf …sÚ ju{sf] afl0fHo a}Ídf nufgL
lgIf]k hDdf ug{ .
(३) कोषले आफ् िो ववत्तीय सम्पम्त्त देिाय बमोम्र्म व्यवस्थापि गि`छ :-
(क) मि
ाफामा िन्दा सर
म्क्षत र तत्कालै तरल िि
सक्िे क्षेरमा लगािी गि`,
(ख) स्वीकाया तिको र्ोम्खम निरका ववत्तीय उपकरणमा लगािी गि`,
(ग) चािेका बखत तरल ििे सम्पम्त्तमा मार लगािी गि` ।
(४) कोषका ववत्तीय साधि पररचालि सम्बन्धी अन्य व्यवस्था देिाय बमोम्र्म
ििेछ :-
(क) कोषमा रिेको तरलताको अवस्था अिसार कोषले िेपाल सरकार वा
िेपाल राṶ बैङ्कले र्ारी गरेका दावयत्वका उपकरणिरु पिः खररद गि`
शतमा नबिी गिा सक्िेछ ।
(ख) कोषले मन्रालय र िेपाल राṶ बैङ्कस
शोधििा
ो निम्म्त आवश्यक पि`
अनतररि ववत्तीय साधिको निम्म्त सम्झौतामा िएका शतका अधीिमा रिी तोवकए बमोम्र्म तरलता सम्झौता गिा सक्िेछ ।
(ग) खण्ड (ख) बमोम्र्मको सम्झौतामा शोधििाा प्रवियालाई पूरा गि
आवश्यक पि` आनथक
स्रोतको उल्लेख गिा
पि`छ।
(५) कोषले आफ्िो ववत्तीय सम्पम्त्तको व्यवस्थापि गदाा प्रिावकारी, कम खम्चलो,
न्यूि र्ोम्खम र आवश्यक पदाा तरलतामा सम्र्लै पररणत गिा सक्िे गरी गिा पि`छ ।
(६) िेपाल सरकार वा िेपाल राṶ बैङ्कले निष्कासि गरेका सरक्षणमा अप्रनतस्पधी
बोल कबोलमा कोष सििागी िि सक्िेछ ।
(७) कोषको ववत्तीय सम्पम्त्तको व्यवस्थापि गदाा शोधििाा कायलाई सनु िम्श्चत गि`
उद्देश्यले लगािी िीनत प्रनतफल िन्दा सर
म्क्षत र तरलतायि
नसिान्तमा आधारर त
ििेछ ।
पररच्छेद – ७
अिगु मि तथा कारबािी सम्बन्धी व्यवस्था
४५. अिगु मि गिा सक्िे : (१) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले पेश गरेका निक्षप
तथा कर्ाा सर
क्षण
सम्बन्धी कागर्ातको सत्यता प्रमाणीकरणको आवश्यकता देखेमा कोषले सम्बम्न्धत
सरम्क्षत सदस्य संस्थामा गई सो सम्बन्धमा स्थलगत अिगमि गिा सक्िेछ ।
(२) उपदफा (१) को प्रयोर्िको लानग कोषले त्यस्तो सरम्क्षत सदस्य सस्थां को
ववत्तीय वववरण, तथ्याङ्क, सूचिा, निक्षेप र निक्षेपकताासंग सम्बम्न्धत कागर्ातिरु तथा
सरम्क्षत सदस्य संस्थाको वावषक
सरक्षण शल्
क गणिाको सत्यता र मूल्याङ्कि, निक्षेप र
निक्षेपकताािरुको तथ्याङ्क सचालयका साथै निक्षप
सरक्षण योर्िाको सवस
ाधारणमा
वास्तववक सूचिा प्रवाि गरे िगरेको बारे अिगमि गिा सक्िेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्म सत्यता प्रमाणीकरणको लानग स्थलगत अिगमिको
नसलनसलामा कोषको तफा बाट खवटएको अनधकारीले माग गरेको वववरण वा र्ािकारी
उपलब्ध गराई अिग
मिको कायल
ाई सियोग k'¥ofpg' सम्बम्न्धत सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाको कतव्
य िि
ेछ ।
(४) कोषले सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको उपदफा (१) बमोम्र्म अिग
मि गि` िएमा
सोको र्ािकारी िेपाल राṶ बैङ्कलाई ठदिु पि`छ ।
(५) िप
ाल राṶ बैङ्कले गि` सर
म्क्षत सदस्य संस्थाको स्थलगत अिग
मि तथा
निरीक्षणमा कोषको समेत संलग्िता रिि आवश्यक देम्खएमा कोषले त्यस्तो स्थलगत
अिग
मिमा कोषको कमचारी समेत संलग्ि गराउि िेपाल राṶ बैङ्कसमक्ष अिर
ोध गि
सक्िेछ ।
(६) उपदफा (५) बमोम्र्म कोषबाट अिर
ोध िई आएमा िेपाल राṶ बैङ्कले
सरम्क्षत सदस्य संस्थाको स्थलगत अिग
मि तथा निरीक्षणमा कोषको कमच
ारीलाई
सििागी गराउिेछ ।
४६. र्ररबािा गिा सक्िे : (१) दफा ४५ बमोम्र्म अिग
मि गदाा कु िै सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाले निक्षप
सरक्षण शल्
क छल्िे वा िनति` नियतले कोषमा अपूणा वा झटो वववरण
उपलब्ध गराएको देम्खएमा वा अन्य कु िै तररकाबाट निक्षेप सर
क्षण शल्
क छल्िे वा
िनति` नियतले कोषमा अपूणा वा झट
ो वववरण उपलब्ध गराएको र्ािकारी िि
आएमा
कोषले त्यस्तो सर
म्क्षत सदस्य संस्थालाई छल्ि खोर्ेको वा िनतरेको सर
क्षण शल्क
बराबरको नबगो िराई सो नबगो बराबरको रकम र्ररबािा गिा सक्िेछ ।
(२) कोषले उपदफा (१) बमोम्र्म गरेको र्रीवािा यस्तो सर
म्क्षत सदस्य
संस्थाले आगामी सर
क्षण शल्
क बझ
ाउिे अवनधनिर बझाई सक्िु पि`छ ।
(३) कु िै सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले िेपाल राṶ बैङ्कले तोके को पूर्
ी पयााप्तता
अिप
ात पर्ु याउि िसके को अवस्थामा कोषले तोवकठदएको वावषक
सरक्षण शल्
कमा शून्य
दशमलव दई प्रनतशत थप र्ररबािा गिा सक्िेछ ।
(४) उपदफा (३) बमोम्र्म थप र्ररबािा गदाा दफा २६ बमोम्र्म सरु सदस्य संस्थाले पेश गि` ववत्तीय वववरण तथा िेपाल राṶ बैङ्कद्वारा सम्बम्न्धत सर
म्क्षत म्क्षत
सदस्य संस्थाको प्रमाम्णत पूर्ीकोष वववरणको आधारमा गररिेछ ।
४७. र्ािकारीका लानग लेखी पठाउिे : (१) कोषले देिायको काया गि` सरम्क्षत सदस्य
संस्थाको सम्बन्धमा सो सम्बन्धी वववरण तथा आवश्यक कागर्ात समेत संलग्ि गरी र्ािकारीका लानग िेपाल राṶ बैङ्क समक्ष लेखी पठाउिु पि`छ :-
(क) दफा १८ बमोम्र्म निवेदि िठदिे,
(ख) दफा २१ बमोम्र्म वावषक
सरक्षण शल्
क िबझ
ाउिे,
(ग) दफा २३ बमोम्र्म ववशेष योगदाि िबझाउिे,
(घ) दफा २५ बमोम्र्म ववलम्ब शल्
क िबझ
ाउिे,
(ङ) दफा २६ बमोम्र्मको सूचिा तथा वववरण उपलब्ध िगराउिे,
(च) दफा २८ बमोम्र्मको ववत्तीय वववरण िबझाउिे,
(छ) यो ऐि बमोम्र्म लागेको अन्य र्ररबािा वा वावषक सरक्षण शल्क
िबझाउिे, वा
(र्) निक्षेप, निक्षप
कताा र वावषक
सरक्षण शल्
क सम्बन्धी तथ्याङ्क, सूचिा असत्य
वा झटो रुपमा कोषसमक्ष पेश गि` ।
(२) कोषले िपाल राṶ बङ्कै बाट इर्ार्तपर प्राप्त बङ्कै वा ववत्तीय सस्ं थाले दफा
१५ बमोम्र्म सरम्क्षत सदस्य सस्ं थाको सदस्यता प्राप्त गिा निवदिे िठदएमा सोको
र्ािकारी समेत िेपाल राṶ बैङ्कलाई र्ािकारी गराउिु पि`छ ।
(३) उपदफा (१) बमोम्र्मको र्ािकारी प्राप्त िएपनछ िेपाल राṶ बैङ्कले
सम्बम्न्धत सर
म्क्षत सदस्यलाई प्रचनलत कािूि बमोम्र्म आवश्यक कारबािी गिा
पि`छ ।
४८. पिु रावेदि गिा सक्िे : कोषले दफा ४६ बमोम्र्म र्ररबािा गि` गरेको निणय वा यस ऐि
बमोम्र्म कोषले गरेको अन्य निणय
वा ठदएको आदेशमा म्चत्त िबझ्
िे सम्बम्न्धत पक्षले
त्यस्तो निणय वा आदशे को र्ािकारी पाएको नमनतले पैंतीस ठदिनिर pRr अदालत समक्ष
पिरावेदि गिा सक्िेछ ।
पररच्छेद – ८
प्रमखु कायका ारी अनधकृ त र कमचा ारी सम्बन्धी व्यवस्था
४९. प्रमखु कायका ारी अनधकृ त : (१) िेपाल सरकारले कोषको प्रशासकीय प्रमख
को रुपमा
काया गिा एकर्िा प्रमख
कायक
ारी अनधकृ त नियम्ु ि गि`छ ।
(२) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको नियम्ु िको नसफाररस गिा िेपाल सरकारले
देिाय बमोम्र्मको एक छिौट सनमनत गठि गि`छ :-
(क) िेपाल सरकारले तोके को निर्ामती सेवाको
रार्परावङ्कत ववम्शि श्रेणी वा सो सरिको अनधकृ त - संयोर्क (ख) सिसम्चव, अथा मन्रालय - सदस्य
(ग) कायकारी निद`शक, िेपाल राṶ बैङ्क - सदस्य
(३) उपदफा (२) बमोम्र्मको छिौट सनमनतले अथशास्त्र, वाम्णज्यशास्त्र,
व्यवस्थापि, वाम्णज्य कािूि, लेखा, बैवङ्कङ्ग वा बीमा ववषयमा कम्तीमा स्िातकोत्तर उपानध
िानसल गरी वा चाटाडा एकाउण्टेण्ट उपानध िानसल गरी आनथक, बवै ङ्कङ्ग, बीमा वा ववत्तीय
क्षेरमा कम्तीमा अनधकृ त ठद्वतीय श्रेणी वा सो सरिको पदमा कम्तीमा पाँच वषिन्दा
बढीको काया अििव िएका व्यम्ििरू मध्येबाट तोवकएका आधारमा खला
प्रनतयोनगताद्वारा तीि र्िा उम्मेदवार छिौट गरी नियम्ु िको लानग नसफाररस गि`छ ।
(४) उपदफा (३) बमोम्र्म नसफाररस िएका व्यम्ििरु मध्येबाट िेपाल
सरकारले योग्यता, अिि
व तथा िेतत्ृ व क्षमताको मूल्याङ्कि गरी उपयि
व्यम्िलाई
कोषको प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको पदमा नियि
गि`छ ।
(५) उपदफा (४) बमोम्र्म प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको नियम्ु ि ििएसम्म
बढीमा छ मवििाको लानग कम्तीमा रार्परावङ्कत lålto श्रेणी वा सो सरिको िेपाल सरकार वा िेपाल राṶ बैङ्क वा कोषमा कायरत कु िै अनधकृ तलाई िेपाल सरकारले प्रमखु कायकारी अनधकृ तको पदमा काम गि` गरी तोक्ि वा खटाउि सक्िेछ ।
(६) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको कायकाल चार वषक
ो िि
ेछ ।
(७) उपदफा (६) मा र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि दिे ायको अवस्थामा
िेपाल सरकारले प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तलाई पदबाट िटाउि सक्िेछ :-
(क) यस ऐि बमोम्र्म सम्पादि गिा
पि` कायि
रूको कायाान्वयि गिा वा
गराउि निर्मा कायक्षमताको अिाव िएमा,
(ख) निर्ले कोषको काम कारबािी बेइमािी वा बदनियतपूवक देम्खएमा,
गरेको
(ग) निर्ले आफ् िो पद अिसारको आचरण िगरमाे ,
(घ) निर्ले दफा ५० बमोम्र्म िएको कायसम्पादि सम्झौता बमोम्र्म कायसम्पादि गिा िसके मा, र
(ङ) निर्को काया सम्पादिको उपलब्धी सन्तोषर्िक ििएमा ।
(८) उपदफा (७) बमोम्र्म प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तलाई िटाउिु अम्घ
मन्रालयले सनमनतको कु िै सदस्यको संयोर्कत्वमा तोवकए बमोम्र्म एक छािनबि सनमनत गठि गि`छ ।
(९) उपदफा (८) बमोम्र्म गठठत छािनबि सनमनतले एक मवििानिर मन्रालय
समक्ष प्रनतवेदि पेश गिा पि`छ ।
(१०) उपदफा (८) बमोम्र्मको छािनबि सनमनत गठि िएपनछ प्रमख अनधकृ तले आफ्िो पदीय म्र्म्मेवारी बिि गिा पाउिे छैि ।
कायक
ारी
(११) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तलाई आफ्िो पदबाट िटाउिु अम्घ निर्लाई
आफ्िो सफाई पेश गि` मिानसब मौका ठदिु पि`छ ।
(१२) प्रमखु तोवकए बमोम्र्म िि
कायका
ेछ ।
ारी अनधकृ तको सेवा, शत,
पाररश्रनमक तथा अन्य सवु वधा
५०. कायसा म्पादि सम्झौता गिाु पि` : (१) मन्रालयले दफा ४९ बमोम्र्म नियि ििे प्रमख
कायकारी अनधकृ तसँग कायस
म्पादि सम्झौता गिा
पि`छ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म कायसम्पादि सम्झौता गदाा उि सम्झौतामा प्रमख
कायकारी अनधकृ तले सम्पादि गिा
पि` काय,
सोको कायय
ोर्िा तथा सम्पादि िि
कामको अिग
मि तथा मूल्याङ्कि गि` सूचक सम्बन्धी व्यवस्था उल्लेख गिा
पि`छ ।
(३) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तले कायस
म्पादि सम्झौता बमोम्र्मको प्रनतवेदि
प्रत्येक छ मवििा समाप्त िएको अको मवििाको पन्र गतेनिर सनमनत समक्ष पेश गिा पि`छ ।
(४) उपदफा (३) बमोम्र्म प्राप्त प्रनतवेदिका सम्बन्धमा सनमनतले आवश्यकता
अिस
ार उपसनमनत गठि गरी पन्र ठदिनिर मूल्याङ्कि गि`छ ।
(५) उपदफा (४) बमोम्र्म गररएको मूल्याङ्किको प्रनतवेदि सनमनतले सात
ठदिनिर मन्रालय समक्ष पेश गिा पि`छ ।
५१. प्रमखु कायका ारी अनधकृ तको काम, कतव्ा य र अनधकार : यस ऐिमा अन्यर लेम्खएको
काम, कतव्य र अनधकारको अनतररि प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको अन्य काम, कतव्य र
अनधकार देिाय बमोम्र्म ििेछ :-
(क) सनमनतको निणय कायाान्वयि गि` वा गराउिे,
(ख) कोषको रणिीनत ववकास योर्िा तर्मा लानग पेश गि`,
ा गरी सनमनत समक्ष स्वीकृ नतको
(ग) वावषक
आय व्ययको वववरण तथा वावषक
प्रनतवेदि तर्मा
ा गरी सनमनत
समक्ष स्वीकृ नतको लानग पेश गि`,
(घ) सनमनतबाट स्वीकृ त दीघकालीि रणिीनतक ववकास योर्िा र वावषक
कायिम कायाान्वयि गि` वा गराउिे,
(ङ) कोषबाट िए गरेका कामिरुको प्रगनत वववरण आवनधक रुपमा सनमनत समक्ष पेश गि`,
(च) कोषको दैनिक आनथक तथा प्रशासि सचालालि तथा व्यवस्थापि गि` एवं
मातितका कमच गि`,
ारीको रेखदेख, नियन्रण, निद`शि, अिग
मि र सप
रीवेक्षण
(छ) कोषका ववनिन्न वविाग, शाखा र कायाालयिरूलाई वावषक
निधाारण गरी काया सम्पादि गिा लगाउिे,
रुपमा लक्ष्य
(र्) दीघकालीि तथा अल्पकालीि योर्िा एवं कायिमिरु तयार गरी सनमनतमा पेश गि`,
(झ) स्वीकृ त योर्िा एवं कायि गराउिे,
मिरुलाई लक्ष्य अिस
ार कायाान्वयि गि`,
(ञ) काया प्रगनतको रैमानसक समीक्षा गरी तत्सम्बन्धी प्रनतवेदि र कोषको रैमानसक ववत्तीय प्रनतवेदि सनमनतमा पेश गि`,
(ट) स्वीकृ त बर्ेट अन्तगत घर, र्ग्गा वा मम्े शि तथा अरु उपकरणिरू
खरीद वा बिालमा नलिे र त्यसको ममत सम्िार गराउिे,
(ठ) कोषको आनथक कारोबारको लानग कु िै पनि व्यम्ि, फमा वा कम्पिीसँग
ठे क्कापट्टा सम्बन्धी सम्झौता गि`,
(ड) कोषको आवश्यकता अिसार सनमनतले तोके बमोम्र्म ऋण नलि सक्िे र
यसरी ऋण नलँदा प्रचनलत कम्पिी सम्बन्धी कािूि अिसार गि`,
(ढ) सनमनतले निधा
ण गरेका शता तथा आधारमा िि
ािीको प्रवियामा एर्ेन्ट
बैङ्कको छिौट काया गि`,
(ण) कोष सचालालि गि` सम्बन्धमा तोवकए बमोम्र्मका अन्य कायिरू गि` ।
५२. कमचा ारी सम्बन्धी व्यवस्था : (१) कोषको काम प्रिावकारी रुपले सचालालि गिको लानग
कोषमा आवश्यक संख्यामा कमचा (२) कोषमा रििे कमच
ारी रििेछि् ।
ारीको नियम्ु ि, पाररश्रनमक तथा सेवाका शता सम्बन्धी
अन्य व्यवस्था तोवकए बमोम्र्म ििेछ ।
(३) कोषले आवश्यकता अिस सक्िेछ ।
ार अवनध तोकी ववशेषज्ञ सेवा करारमा नलि
(४) उपदफा (३) बमोम्र्म करारमा नलइएका ववशेषज्ञको सेवाको शत,
पाररश्रनमक र अन्य व्यवस्था करारमा उल्लेख िए बमोम्र्म ििेछ ।
(५) सनमनतले निधारा ण गरेको आधार र शतम कमचारीिरू सेवा करारमा नलि सवकिेछ ।
ा स्वीकृ त दरबन्दीको अधीिमा रिी
पररच्छेद – ९ ववववध
५३. कोष र िपे ाल राṶ बैङ्कले समन्वयात्मक काया गि` : कोष र िेपाल राṶ बैङ्क दव
ैले
सावर्
निक िीनतको उद्देश्य प्रानप्त गिा र ववत्तीय क्षर
प्रनत सवस
ाधारणको ववश्वास सनु िम्श्चत
गिा एक आपसमा समन्वय र सियोग पर्ु याउि देिाय बमोम्र्मको काया गि`छि् :- (क) तथ्याङ्क र सूचिाको आदाि प्रदाि गिा आवश्यक सम्झौता गि`,
(ख) बैङ्क तथा ववत्तीय संस्थालाई इर्ार्तपर ठदँदा र निक्षेप सर प्रदाि गि` प्रवियामा सियोग पर्ु याउिे,
क्षण प्रमाणपर
(ग) िेपाल राṶ बैङ्कले कु िै बैङ्क वा ववत्तीय संस्थालाई शीघ्र सधारात्मक
कायमा लैर्ाँदा वा समस्याग्रस्त घोषणा गदाा कोषलाई सचू िा प्रदाि गि`,
(घ) िेपाल राṶ बैङ्कले कु िै बैङ्क वा ववत्तीय संस्थालाई संरक्षकत्व, सम्िाववत प्रापक वा ववत्तीय नलम्क्वडेशि प्रणालीको कारबािी गदाा कोषलाई सूचिा ठदिे,
(ङ) ववत्तीय म्स्थरतामा कु िै सम्िाववत खतरा आउि सक्िे पररम्स्थनत देखेमा यथाशक्य चाँडो एक आपसमा र्ािकारी गराउिे,
(च) िेपाल राṶ बैङ्कले कु िै बैङ्क वा ववत्तीय संस्थालाई निक्षेप संकलिमा रोक
लगाएमा, इर्ार्तपर रद्द गरेमा, व्यवस्थापि नियन्रणमा नलएमा
तयसको र्ािकारी कोषलाई गराउिे ।
५४. अनधकार प्रत्यायोर्ि : (१) सनमनतले आफ्िो अनधकार मध्ये के िी अनधकार अध्यक्ष, सदस्य
वा सनमनतले गठि गरेको दफा १३ बमोम्र्मको उपसनमनत वा प्रमख अनधकृ तलाई प्रत्यायोर्ि गिा सक्िेछ ।
कायक
ारी
(२) प्रमख कायकारी अनधकृ तले आफू लाई प्राप्त अनधकार मध्ये के िी अनधकार
कोषका अनधकृ त कमचारीलाई प्रत्यायोर्ि गिा सक्िछ ।
५५. सियोग आदाि प्रदाि सम्बन्धी व्यवस्था : मन्रालय र कोषले एक आपसमा तरलता
व्यवस्थापि सम्बन्धी सम्झौता गरी निक्षेप सरक्षणका सम्बन्धमा आवश्यक सचू िा, तथ्याङ्क
तथा ववशेषज्ञ सेवाका लानग सियोगको आदाि प्रदाि गि`छि् ।
५६. निद`शि ठदि सक्िे : (१) िेपाल सरकारले निक्षप
तथा कर्ाा सर
क्षणका सम्बन्धमा
कोषलाई आवश्यकता अिसार निदश` ि ठदि सक्िेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म ठदएको निद`शिको पालिा गिा
ििेछ ।
कोषको कतव्य
५७. गोपिीयता राख्नु पि` : (१) कोषको पूवा स्वीकृ नत नबिा अध्यक्ष, सदस्य, प्रमख
कायक
ारी
अनधकृ त वा कु िै पनि कमच
ारी वा करारमा रिेका व्यम्िले देिायका काया गिा
िँद
ैि :-
(क) आफ्िो काम कारबािी सम्बन्धी तथ्याङ्क र सूचिाको सर र
ाकी वा प्रकाशि,
(ख) निर्ी फाइदाको निम्म्त त्यस्ता तथ्याङ्क र सूचिा प्रयोग गिा वा गराउि ।
(२) उपदफा (१) मा र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि प्रचनलत कािूि
बमोम्र्म अिसन्धाि गि` प्रयोर्िको लानग अनधकार प्राप्त निकायबाट माग गररएका
वववरण उपलब्ध गराउँदा गोपिीयता िंग िएको मानििे छैि ।
५८. काम कारबािी बदर िििु े : अध्यक्ष, सदस्य वा प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको नियम्ु ि वा
सनमनतको गठिमा कु िै रीत िपगेको वा अध्यक्ष वा सदस्यको पद ररि रिके ो कारणले
मार कोष वा सनमनतको कु िै काम कारबािी बदर ििे छिै ।
५९. असल नियतले गरेकोमा बचाउ : (१) यो ऐि वा यस ऐि अन्तगत बिेको नियम वा
ववनियम बमोम्र्म असल नियतले गरेको कु िै काम कारबािीको सम्बन्धमा अध्यक्ष,
सदस्य, प्रमख
कायक
ारी अनधकृ त वा कोषका कु िै कमच
ारी व्यम्िगत वा सामवु िक रुपले
र्वाफदेिी ििे छिै ।
तर र्ािार्ाि वा गलत मिसायबाट गररएको कु िै कामको सन्दिमा ििे निर्
व्यम्िगत रुपमा म्र्म्मेवार ििेछि् ।
(२) यो ऐि वा यस ऐि अन्तगत बिेको नियम वा ववनियमको पालिा गिको
निनमत्त असल नियतले गरेको वा गिा खोर्ेको कु िै कु राले िि
आएको वा िि
े िानि
िोक्सािीको सम्बन्धमा अध्यक्ष, सदस्य, प्रमख
कायक
ारी अनधकृ त वा कोषका कु िै
कमचारी ववरुि कु िै वकनसमको मद्द
ा परेमा त्यस्तो मद्द
ाको खचा कोषले व्यिोि`छ ।
मद्द
तर र्ािार्ाि वा गलत मिसायबाट गररएको कु िै कामको सन्दिम
ाको खचा कोषले व्यिोि` छैि ।
ा परेको
६०. प्रनतवेदि पेश गिाु पि` : कोषले प्रत्येक आनथक वषा समाप्त िएको छ मवििानिर आफ्िो
वावषक
प्रनतवेदि मन्रालय समक्ष पेश गिा
पि`छ र सोको प्रनत िेपाल राṶ बैङ्कलाई समेत
ठदिु पि`छ ।
६१. िेपाल सरकारसगँ सम्पका : कोषले िेपाल सरकारस राख्नु पि`छ ।
सम्पका राख्दा मन्रालय माफा त
६२. कोषमा स्वत: पररणत ििु े : कम्पिी ऐि, २०६३ बमोम्र्म स्थापिा िएको निक्षेप तथा
कर्ाा सरक्षण निगम (प्रा.) नल. यो ऐि प्रारम्ि िए पनछ स्वतः कोषमा पररणत िएको
मानििेछ ।
६३. कोष ववघटि गिा सक्िे : (१) िेपाल सरकारले यस ऐि बमोम्र्म सर
क्षण िएको निक्षप
वा कर्ााको दाबी ििािी गिा कोष असमथा िएमा कोषको ववघटि गिा सक्िेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोम्र्म कोष ववघटि गरेमा कोषको सम्पम्त्त तथा दावयत्वको
म्र्म्मेवारी िेपाल सरकारको ििेछ ।
६४. यसै ऐि बमोम्र्म ििु े : प्रचनलत िेपाल कािूिमा र्िसकै कु रा लेम्खएको िए तापनि यस
ऐिमा लेम्खएको कु रामा यसै ऐि बमोम्र्म ििेछ ।
६५. नियम बिाउिे अनधकार : (१) िेपाल सरकारले यस ऐिको काया पि` देिायका ववषयमा नियम बिाउि सक्िेछ :-
वयि गिा आवश्यक
(क) प्रमख
कायक
ारी अनधकृ तको सेवा, शता पाररश्रनमक तथा अन्य सवु वधा,
(ख) निक्षेप सर
(ग) कर्ाा सरु
क्षण सम्बन्धमा, क्षण सम्बन्धमा,
(घ) ववशेष योगदाि सम्बन्धमा र
(ङ) िेपाल सरकारले तोके का अन्य क्षेरिरूको सर
क्षण सम्बन्धमा ।
६६. ववनियम बिाउिे अनधकार : (१) आफ्िो काम कारबािीलाई व्यवम्स्थत गिा कोषले यो
ऐि तथा यस ऐि अन्तगत लागू गिा सक्िेछ ।
बिेको नियम प्रनतकू ल ििि
े गरी आवश्यक ववनियम बिाई
(२) कोषले उपदफा (१) ले ठदएको अनधकारको सवसामान्यतामा प्रनतकू ल प्रिाव
िपि` गरी देिायका ववषयमा ववनियम बिाउि सक्िेछ :-
(क) क्षनतपूनता प्रविया, दाबी िि (ख) लगािी िीनत सम्बन्धी,
ािी तथा शोधििाा प्रविया सम्बन्धी,
(ग) सर
म्क्षत सदस्य संस्थाले बझ
ाउिु पि` वावषक
सरक्षण शल्
क सम्बन्धी,
(घ) सदस्यता प्रमाणपर र सत्यता प्रमाणीकरण ववनध प्रविया सम्बन्धी,
(ङ) कोषका कमचा (च) कोषको आनथक
ारीको सेवा शता सम्बन्धी,
, प्रशासि तथा लेखा परीक्षण सम्बन्धी,
(छ) सेवा तथा मालसामाि खररद प्रविया सम्बन्धी, (र्) एर्ेन्ट बैङ्क र ववत्तीय नलम्क्वडेटर सम्बन्धी,
(झ) कमचारी ववनियमावली, र्िशम्ि रोर्गार सम्बन्ध, रोर्गार करारको शतिरु सम्बन्धी,
(ञ) सनमनतको बैठक प्रविया सम्बन्धी,
(ट) कोषको संगठिात्मक ढा
ा तथा कायस
म्पादि सम्बन्धी,
(ठ) कायक्षमता र म्र्म्मवारीके ो अनधकार प्रत्यायोर्ि सम्बन्धी र
(ड) कोषको कायसा (३) कोषलाई आनथक
म्पादिका लानग आवश्यक पि` अन्य ववषय सम्बन्धी ।
दावयत्व तथा दीघकालीि असर पि` ववषयको ववनियम
बिाउँदा मन्रालयको स्वीकृ नत नलिु पि`छ ।
६७. निद`म्शका तथा कायवा वनध बिाई लागू गि` : कोषले यस ऐिको कायाान्वयि गिा तथा आफ्िो काम कारबािीलाई पारदशी, सरल र स्पि बिाउि यो ऐि वा यस ऐि अन्तगता बिेको नियम वा ववनियमको अनधिमा रिी समय समयमा आवश्यक निद`म्शका तथा
कायवा वनध बिाई लागू गिा सक्िेछ ।
६८. बचाउ : (१) यो ऐि प्रारम्ि ििु अम्घ कम्पिी ऐि, २०६३ बमोम्र्म स्थापिा िएको
निक्षेप तथा कर्ाा सरक्षण निगम (प्रा.) नल. बाट िए गरके ा काम कारबािी यसै ऐि
बमोम्र्म िए गरेको मानििेछ ।
(२) उपदफा (१) मा उल्लेख िए बमोम्र्मको निक्षेप तथा कर्ाा सरक्षण निगम
(प्रा.) नल. को चल अचल सम्पम्त्त लगायतको र्ायर्ेथा, दावयत्व र कम्पिीमा कायरत कमचारी स्वत: कोषमा पररणत िएको मानििेछ ।
(३) यो ऐि प्रारम्ि िँदाका बखत उपदफा (१) मा उल्लेख िए बमोम्र्मको
निक्षेप तथा कर्ाा सर
क्षण निगम (प्रा.) नल. मा कायर
त मिाप्रबन्धक निर्को बाँकी
पदावनधसम्म कोषको कायकारी अनधकृ तको रूपमा बिाल रििेछ ।