i. ग्राहकांशी संबंलधत त्यांच्या सवा व्यवहारांिध्ये योग्यररत्या आलि वाजवीपिे वतान:
बजाज फायनान्स लिलिटेड
उलित व्यवहार संलहता
मार्च 2023
वर्न
5.0
अनपािन लवभाग
अनुक्रिलिका
अन.ु क्र. | लववरि | पष्ठृ क्र. |
1. | प्रस्तावना | 3 |
2. | प्रिुख विनबद्धता | 3 |
3. | िालहती | 4 |
4. | कजाासाठी ॲललिके xx xxx त्यािी प्रक्रक्रया | 4 |
5. | कजा िूल्यिापन आलि अटी/शती | 4 |
6. | अटी व xxxxxxxx बदिांसह कजाांिे लवतरि | 5 |
7. | सवासाधारि | 5 |
8. | तक्रार लनवारि | 6 |
9. | नॉन-बँककग लवत्तीय कं पन्यांसाठी िोकपाि योजना, 2018 - नोडि अलधकारी / िुख्य नोडि अलधकाऱयांिी लनयुक्ती | 6 |
10. | वेबसाईटवर होस्स्टग | 7 |
11. | आकारिल्े या अलतररक्त व्याजािे लनयिन | 7 |
12. | लवत्तपुरवठा के िेल्या वाहनांिा ताबा घेिे | 7 |
13 | सोन्याच्या दालगन्यांच्या तारिासापेक्ष कजा | 8 |
14 | सूक्ष्िलवत्त कजाासाठी उलित व्यवहार संलहता | 8 |
15 | उलित व्यवहार संलहतेिा आढावा | 11 |
1. प्रस्तावना
बजाज फायनान्स लिलिटेड ही ररझर्वहा बँक ऑफ इंलडया ("आरबीआय") सह नोंदिीकृ त नॉन-बँककग लवत्तीय संस्था आह. ठे वींिे
संकिन करते आलि सध्या लवलवध प्रकारच्या कजा प्रदान करण्याच्या व्यवसायात आह. ज्यािध्ये ग्राहक रटकाऊ कजा, वैयलक्तक
कजा, दि
ाकी कजा, संपत्ती सापेक्ष कजा, शेअसा सापेक्ष कजा इ. सिालवष्ट आह.
अशा क्रे लडट सुलवधा लवलवध प्रकारच्या ग्राहकांना
लवस्ताररत के ल्या जातात. ज्यािध्ये वैयलक्तक, भागीदारी फिा, कं पन्या आलि इतर कायदेशीर संस्था सिालवष्ट आहत.
बजाज फायनान्स लिलिटेडने ("कं पनी") आरबीआयच्या लनदेशांनुसार उलित व्यवहार संलहतेिी (एफपीसी) लनर्मिती के िी आह
आलि त्यास संिािक िंडळाद्वारे िान्यता प्रदान करण्यात आिी आह. योग्य पद्धती / िानकांिी सुलनलिती करते.
उलित व्यवहार संलहता ग्राहकांशी व्यवहार करताना
कं पनीने उलित व्यवहार संलहतेिा ("संलहता") स्वीकार के िा आहे xxx त्यािी अंििबजाविी के िी आहे. ही संलहता
कं पनीद्वारे देऊ के िेल्या सवा प्रकारिे उत्पादने आलि सेवांवर िागू होते (सध्या ऑफर के िेिे आलि भलवष्यात सादर के िे जाऊ शकतात असे).
2. प्रिख विनबद्धता
ग्राहकांसाठी कं पनीिी प्रिुख विनबद्धता:
i. ग्राहकांशी संबंलधत त्यांच्या सवा व्यवहारांिध्ये योग्यररत्या आलि वाजवीपिे वतान:
▪ संलहतेिध्ये लनर्ददष्ट के िेिी विनबद्धता आलि िानकांिी पूताता करण्याद्वारे कं पनी देऊ करीत असिेल्या उत्पादनांसाठी आलि सेवांसाठीच्या कायापद्धती आलि व्यवहारािध्ये कं पनीच्या किािाऱयांद्वारे अनुसरि;
▪ कं पनीिी उत्पादने आलि सेवा संबंलधत प्रिलित कायदे आलि लनयिांिी पूताता करत असल्यािी सुलनलिती;
▪ ग्राहकांशी संबंलधत कं पनीिे व्यवहार अखंडता आलि पारदशाकतेच्या नैलतक तत्तवांवर आधाररत असतीि
ii. कं पनीिे उत्पादन कसे काि करते हे सिजून घेण्यास ग्राहकांना िदत करिे:
▪ त्यांच्या आर्मथक पररिािांिे स्पष्टीकरि
iii. िुकीिी हाताळिी होिाऱया बाबींसह त्वररत आलि सहानुभूतीपूवाक व्यवहार:
▪ िुकांिी दरुस्ती करिे;
▪ ग्राहकांच्या तक्रारींिी हाताळिी;
▪ ग्राहक अद्यापही असिाधानी असल्यास त्यांच्या तक्रारीवरीि पुढीि कायावाहीसाठी िालहती सांगिे
iv. संलहता प्रकालशत करिे, कं पनीच्या वेबसाईटवर उपिब्ध करिे आलि ग्राहकांच्या लवनंतीवर प्रतींिी उपिब्धता करिे.
3. िालहती
क) ग्राहकांना त्यांच्या गरजांिी पूताता करण्यासाठी उपयुक्त उत्पादने आलि सेवांच्या लनवडीत सहाय्य आलि त्यांना स्वारस्य असिेल्या उत्पादन आलि सेवांिे िुिभूत वैलशष््ांसह स्पष्टीकरि देिे.
ख) ग्राहकांच्या ओळखीिी खात्री आलि पत्ता सुलनलित करण्यासाठी आलि कायदेशीर आलि लनयािक आवश्यकतांिे
पािन करण्यासाठी अन्य कागदपत्रांच्या सुलनलितीसाठी कं पनीिा आवश्यक असिेल्या कागदपत्रांबद्दि आलि िालहतीबद्दि ग्राहकांना सूलित करिे.
4. कजास
ाठी ॲललिके xx xxx त्याि
ी प्रक्रक्रया
क) कजादाराशी होिारे सवा संवाद स्थालनक भाषेत ककवा कजादारािा सिजिाऱया भाषेत असतीि.
ख) कं पनीच्या कजााच्या ॲललिके शन िध्ये कजादाराच्या लहतावर पररिाि करिाऱया आवश्यक िालहतीिा सिावेश असेि. xxxxxxxx अन्य एनएफबीसी द्वारे देण्यात येिाऱया अटी व शतींशी अथापूिा तुिना करता येईि आलि कजादारािा उलित लनिाय घेता येईि. कजाािा ॲललिके शन िध्ये ॲललिके शन सोबत सादर करावयाच्या कागदपत्रांिा तपशीि सिालवष्ट असेि.
ग) कं पनीकडे कजा ॲललिके शन प्राप्त झाल्यािी पावती देण्यािी प्रिािी असेि. कजााच्या ॲललिके शन िध्ये संपूिा प्रक्रक्रया पूिा करण्यािा कािावधी पोिपावतीिध्ये सूलित के िा जाईि.
5. कजा िल्ू यिापन आलि अटी/शती
कं पनी कजादारािा स्थालनक भाषेत ककवा कजादारािा सिजेि त्या भाषेत िंजुरी पत्राद्वारे ककवा अन्य िागााने िेखी कळवेि. अटी व शतींसह िंजूर के िल्े या कजाािी रक्कि, वार्मषक व्याज दर आलि त्याच्या ॲललिके शनिी पद्धत यांिा सिावेश असेि आलि कजादाराने या अटी आलि शतींच्या स्वीकृ तींच्या नोंदी ठेवाव्यात. कं पनी कजा करारािध्ये ठळक अक्षरात ग्राहकाकडून उशीरा परतफे डीसाठी आलि/ककवा इतर कोित्याही लडफॉल्टसाठी आकारिे जािारे दंडात्िक व्याज निूद करेि.
कजा िंजुरी / लवतरिाच्या वेळी सवा कजादारांना कजा करारािध्ये उल्िेलखत के िेल्या प्रत्येक संिग्नक सह कं पनी कजादारािा आकिनयोग्य स्थालनक भाषेत कजा करारािी प्रत देईि.
कजाािी परतफे ड, परतफे डीिी वारंवारता, िुद्दि आलि व्याज दरम्यानिे लववरि, एसएिए/एनपीए वगीकरि तारखेिे उदाहरि इ. िालहती कजा िंजुरीच्या वेळी आलि कजााच्या पूिा परतफे ड पयांत िंजुरी अटी/कजा करारात बदि करण्यावेळी देखीि कजादारास सूलित के िे जाईि. िुद्दि आलि/ककवा व्याजाच्या देय करतेवेळी अलधस्थगनासह कजााच्या सुलवधांच्या बाबतीत परतफे ड सुरू होण्यािी अिूक तारीख देखीि कजादारािा सूलित के िी जाईि.
6. अटी व शतींिधीि बदिास
ह कजाि
े लवतरि
क) कं पनीद्वारे कजादारािा कजादाराच्या स्थालनक भाषेत ककवा कजादारािा सिजेि अशा भाषेत अटी व शतींिधीि बदि ज्यािध्ये कजादारािा लवतरिािे वेळापत्रक, व्याजदर, सेवा शुल्क, प्रीपेिेंट शुल्क इ. सिावेश
असेि. व्याज दर आलि शुल्कातीि बदि के वळ संभाव्य पद्धतीनेि िागू के िे जातीि यािी कं पनी सुलनलित करेि. या संदभाात योग्य अट कजा करारािध्ये सिालवष्ट के िी जाईि.
ख) करार अंतगत
जाईि.
कजा रद्द करिे/देयक ककवा कािलगरीिा वेग वाढलवण्यािा लनिाय कजा करारानुसार घेतिा
ग) कं पनी सवा देय परतफे ड के ल्यावर ककवा कजााच्या थकबाकीच्या रकिेिी वसुिी झाल्यावर कोित्याही कायदेशीर अलधकाराच्या अधीन राहून ककवा कजादारालवरुद्ध कं पनीच्या इतर कोित्याही दाव्यासाठी धारिालधकाराच्या अधीन राहून सवा लसक्युररटीज परत के ल्या जातीि. जर सेट ऑफिा असा अलधकार
वापरायिा असेि, तर कजादारािा उवाररत दाव्यांच्या संपूिा तपशीिांसह आलि संबंलधत दाव्यािी पुताता/फे ड होईपयांत कं पनीिा लसक्युररटीज ठे वण्यािा अलधकार असिेल्या अटींसह नोटीस क्रदिी जाईि.
7. सवस
ाधारि
क) कजा कराराच्या अटी व शतींिध्ये प्रदान के िेल्या उद्देशांलशवाय कं पनी कजादाराच्या बाबींिध्ये हस्तक्षेप
करण्यापासून परावृत्त करेि (जर कजादाराने आधी उघड के ििी नसेि, नवीन िालहती कं पनीच्या सूिनेिध्ये येत नसेि).
ख) कजादाराकडून कजा अकाउं ट हस्तांतररत करण्यासाठी लवनंती प्राप्त झाल्यास, संिती ककवा कं पनीिा आक्षेप (जर असल्यास) लवनंती प्राप्त झाल्याच्या तारखेपासून 21 क्रदवसांच्या आत कळलविे जाईि. असे हस्तांतरि कायद्यानुसार
पारदशाक करारात्िक अटींनुसार असेि.
ग) कजा वसूि करण्याच्या बाबतीत कं पनी अनुलित त्रास देण्यािे प्रकार करिार नाही. उदा, िुकीच्या वेळेस कजादाराच्या िागे तगादा िाविे, कजा वसूि करण्यासाठी बळािा वापर इ. कं पनीच्या किािाऱयांकडून िुकीिे वतान
टाळण्यासाठी कं पनी सुलनलित करेि की किािाऱयांना योग्य पद्धतीने ग्राहकांशी व्यवहार करण्यासाठी पुरेसे प्रलशलक्षत के िे आह.े
घ) सह-दालयत्वांसह ककवा त्यालशवाय व्यवसाय व्यलतररक्त इतर उद्देशांसाठी िंजूर के िेल्या फ्िोटटग रेट टिा कजाावर कं पनी फोरक्िोजर शुल्क/प्री-पेिेंट दंड आकारिार नाही. (संदभा: एनबीएफसी द्वारे फ्िोटटग रेट कजाावर प्री-
पेिेंट शुल्क/ फोरक्िोजर शुल्क आकारिीच्या संदभाात आरबीआयिे सक्यि सीसी.नं.101/03.10.001/2019-20 क्रदनांक 2 ऑगस्ट, 2019)
र, डीएनबीआर (पीडी)
8. तक्रार लनवारि
क) उलित व्यवहार संलहतेिे अनुपािन आलि तक्रार लनवारि यंत्रिेच्या कायाािा लनयलित आढावा व्यवस्थापनाच्या लवलवध पातळीवर घेतिा जाईि. अशा आढाव्यािा एकलत्रत अहवाि लनयलित अंतराने िंडळाकडे सादर के िा जाईि.
ख) व्यवहारांच्या कायावाहीच्या रठकािी ग्राहकांच्या लहतासाठी कं पनीच्या सवा शाखा/रठकािी खािीि िालहती प्रािुख्यानं प्रदर्मशत के िी जाईि:
i. कं पनीलवरुद्ध तक्रारीच्या लनराकरिासाठी सपका साधू शकिाऱया तक्रार लनवारि अलधकाऱयािे नाव आलि सपका तपशीि (टेलिफोन / िोबाईि क्रिांक तसेि ईिेि ).
ii. जर ग्राहकािी तक्रार/सिस्या यांिे 30 क्रदवसांच्या आत लनराकरि न झाल्यास ग्राहक आरबीआयच्या सीएिएस पोटाि- - xxxxx://xxx.xxx.xxx.xx वर तक्रार दाखि करू शकतो
ककवा खािी निूद के िेल्या ॲड्रेसवर तक्रार फॉिा पाठवू शकतो:
कें ✐ीकृ त प्राप्ती आलि प्रक्रक्रया कें ✐, ररझर्वहा बँक ऑफ इंलडया, 4th फ्िोअर, सेक्टर 17, िंदीगड – 160017
टोिफ्री नंबर- 14448
9. नॉन-बकँ कग लवत्तीय कं पन्यासाठी िोकपाि योजना
(क) ररझर्वहा बक - एकालत्िक िोकपाि योजना, 2021
िोकपाि योजनेंतगत, कं पनीने िुख्य नोडि अलधकारी (पीएनओ) लनयुक्त के िे आहत.े जे कं पनीिे प्रलतलनलधत्व करण्यास आलि
कं पनीलवरूद्ध दाखि के िेल्या तक्रारींच्या संदभाात िोकपाििा िालहती देण्यास जबाबदार असतीि. कं पनीद्वारे लनयुक्त नोडि अलधकारी (एनओ) हे पीएनओिा िदत करतीि.
ग्राहकांच्या फायद्यासाठी, ज्या शाखा/रठकािी व्यवसाय व्यवहार के िा जातो. लतथे पीएनओिे नाव आलि सपका तपशीि (टेलिफोन/िोबाइि नंबर आलि ईिेि) तसेि िोकपाि (xxxxx://xxx.xxx.xxx.xx) च्या तक्रार नोंदवण्याच्या पोटािच्या तपशीिांसह प्रदर्मशत के िे जाईि.
योजनेिी िुख्य वैलशष््े (इंग्रजी, स्हदी आलि प्रादेलशक भाषेत) त्यांच्या सवा कायाािये आलि शाखांिध्ये प्रदर्मशत के िी जातीि. जेिेकरुन कायााियािा ककवा शाखेिा भेट देिाऱया व्यक्तीिा िालहतीिा सहजपिे िालहतीिी उपिब्धता होईि.
िोकपाि योजनेिी ठळक वैलशष््ासह योजनेिी प्रत आलि िुख्य नोडि अलधकारी यांिे सपका तपशीि ठळकपिे वेबसाइटवर प्रदर्मशत आलि अद्ययावत के िे जातीि.
(संदभा: ररझर्वहा बँक - एकालिक िोकपाि योजना, 2021 क्रदनांक नोर्वहबर 12, 2021)
(ख) अतगत िोकपाििी लनयक्ती
नोर्वहबर 15, 2021 रोजी 'नॉन-बँककग लवत्तीय कं पन्यांद्वारे अंतगात िोकपाि लनयुक्ती' लवषयी आरबीआय िागादशाक
तत्तवांनुसार कं पनीने अंतगात िोकपािािी लनयुक्ती के िी आहे आलि संबंलधत िागादशाक तत्तवांिे पािन करेि.
(संदभा: 15 नोर्वहबर, 2021 तारखेिा नॉन-बँककग लवत्तीय कं पन्यांद्वारे अंतगात िोकपाि लनयुक्ती)
10. वेबसाईटवर होस्स्टग
लवलवध भागधारकांच्या िालहतीसाठी स्थालनक भाषांिध्ये उलित व्यवहार संलहता स्थालनक भाषेत वेबसाईटवर उपिब्ध के िाT जाईि.
11. आकारिल्े या अलतररक्त व्याजािे लनयिन
क) लनधीिा खिा, िार्मजन आलि जोखीि हफ्ता इ. सारखे संबंलधत घटक जसे की कजा आलि अग्रीि, प्रक्रक्रया आलि अन्य शुल्कांवर आकारिे जािारे व्याज दर लनधााररत करण्यासाठी संिािक िंडळाने व्याज दर प्रारुप स्वीकारिे आहे. व्याज दर
xxx xxxxxxxxxxxx लवलवध श्रेिींिध्ये लभन्न व्याज दर आकारण्यासाठी जोखीि आलि तका संगततेच्या श्रेिीवधान दष्ट कजादार ककवा ग्राहकांना अजाात जाहीर के िे जाईि आलि िंजुरी पत्रात स्पष्टपिे सूलित के िे जाईि.
ीकोन
ख) व्याजदर आलि जोखिीच्या ग्रेडेशनसाठी दष्टीकोन कं पनीच्या वेबसाईटवर उपिब्ध करून क्रदिे जातीि. वेबसाईटवर
प्रकालशत ककवा अन्यथा प्रकालशत के िेिी िालहती जेर्वहा व्याज दरात बदि होईि तेर्वहा अद्ययावत के िी जाईि.
ग) व्याजािा दर वार्मषक दर असेि जेिेकरुन कजादाराच्या खात्यावर नेिके कोिते दर आकारिे जातीि यािी िालहती असेि.
12. लवत्तपर
वठा के िल्े या वाहनाि
ा ताबा घि
कं पनीने कजादारासोबतच्या कजा करारािध्ये कायदेशीर अंििात आिण्यायोग्य पुन्हा ताब्यात घेण्यािे किि अंतभृात के िेि असावे. पारदशाकता सुलनलित करण्यासाठी, कजा कराराच्या अटी आलि शतींिध्ये खािीि तरतुदी देखीि असतीि: (क)
ताब्यात घेण्यापूवी सूिना कािावधी; (ख) पररलस्थती अंतगत िाफ के िेिा नोटीस कािावधी; (ग) सुरक्षा ताब्यात घेण्यािी
प्रक्रक्रया; (घ) िािित्तेिी लवक्री/लििाव करण्यापूवी कजादारािा कजाािी परतफे ड करण्यािी अंलति संधी देण्यािी तरतूद (ि) कजादारािा परत लिळवून देण्यािी प्रक्रक्रया, आलि (छ) िािित्तेिी लवक्री / लििाव करण्यािी प्रक्रक्रया. अशा प्रकारिे अटी व शतींिी एक प्रत कजादारांना उपिब्ध करून क्रदिी जाईि.
13. सोन्याच्या दालगन्याच्या तारिासापक्ष कज
वरीिप्रिािे सािान्य िागादशाक तत्तवांव्यलतररक्त, कं पनी सोन्याच्या दालगन्यांसापेक्ष व्यक्तींना कजा देताना, संिािक िंडळाद्वारे योग्यररत्या िंजूर के िेल्या धोरिािे अनुसरि करेि, ज्यािध्ये अन्य बाबींसोबत खािीि गोष्टींिा सिावेश असेि::
i. आरबीआयने लवलहत के िेल्या के वायसी िागादशाक तत्वांिे पािन के िे आहे यािी खात्री करण्यासाठी आलि कोितेही कजा देण्यापूवी ग्राहकावर पुरेशी योग्य काळजी घेतिी जाईि यािी खात्री करण्यासाठी पुरेशी पाविी उिििी जाण्यािी सुलनलितता.
ii. प्राप्त झािेल्या दालगन्यांसाठी योग्य िूल्यांकन प्रक्रक्रया.
iii. सोन्याच्या दालगन्यांच्या िािकीच्या पूतातेसाठी अंतगात प्रिािी.
iv. दालगने सुरलक्षत कोठडीत ठे वण्यासाठी पुरेशी यंत्रिा, लनयलित आधारावर प्रिािीिा आढावा, संबंलधत किािाऱयांना प्रलशक्षि देिे आलि आंतररक िेखापरीक्षकांद्वारे लनयलित तपासिी करण्यासाठी पुरेशी प्रिािी रिना, दालगन्यांच्या स्टोरेजसाठी योग्य सुलवधा नसिेल्या शाखांद्वारे सोन्याच्या तारिासापेक्ष कजा क्षिता वाढलविी जािार नाही.
v. तारि म्हिून स्वीकारिेिे दालगने योग्यररत्या लविाकृ त के िे जातीि.
vi. लवना परतफे डच्या बाबतीत दालगन्यांच्या लििावासंदभाात पॉलिसी पारदशाक xxx xxxxxx असेि. कजादारािा पूवा सूिना लििाव तारखेपूवी क्रदिी जाईि. लििाव प्रक्रक्रया लनधााररत स्वरुपानुसार पार पाडिी जाईि. लहतसंबंधांिा
कोिताही संघषा नसावा आलि लििाव प्रक्रक्रया गट कं पन्या आलि संबंलधत संस्थांसह लििावादरम्यान सवा व्यवहारांिध्ये तटस्थ संबंध असल्यािे सुलनलित करेि.
vii. क्रकिान 2 वतािानपत्रांिध्ये, एक स्थालनक भाषेत आलि राष्ट्रीय दैनंक्रदन वृत्तपत्रािध्ये जालहराती जारी करून सावाजलनकररत्या लििाव जाहीर के िा जाईि.
viii. कं पनी आयोलजत लििावात सहभागी होिार नाही.
ix. िंजूर के िेल्या सोन्यािा लििाव बोडाद्वारे िान्यताप्राप्त लििाव कत्याांिाफा ति के िा जाईि.
x. या धोरिािध्ये फसविुकीस प्रलतबंध करण्यासाठी अंििाधीन प्रिािी आलि कायापद्धती यांिाही अंतभााव असेि. ज्यािध्ये एकत्रीकरि, अंििबजाविी आलि िंजुरीिी कताव्ये वेगळे करिे सिालवष्ट आह.े
xi. सोन्यासाठी कजा देण्याच्या करारािध्ये लििावाच्या प्रक्रक्रयेिे तपशीि देखीि स्पष्ट के िे जातीि.
14. सक्ष्िलवत्त कजाासाठी उलित व्यवहार सलं हता
ररझर्वहा बँक ऑफ इंलडयाने (आरबीआय) िुख्य लनदेश जारी के िे आहत- भारतीय ररझर्वहा बँक (सूक्ष्िलवत्त कजाासाठी लनयािक
आकृ तीबंध) लनदेश, 2022 संदभा अंतगात डीओआर एफआयएन.आरईसी.95/03.10.038/2021-22 क्रदनांक िािा 14, 2022.
हे लनदेश गृहलवत्त संस्था आलि गृहलनिााि लवत्त कं पन्यांसह सवा व्यावसालयक बँका, एनबीएफसी यांना िागू आहत
िागादशाक तत्तवे 01 एलप्रि 2022 पासून िागू होतीि.
. ही
वरीि लवभागांिध्ये निूद के ल्याप्रिािे एफपीसी व्यलतररक्त कं पनी सूक्ष्िलवत्तीय कजाासाठी वैलशष्टकृ त असिेल्या खािीि योग्य पद्धतींिा अविंब करेि:
(i) सवासाधारि
क) कं पनीच्या वेबसाईटलशवाय स्थालनक भाषेत कं पनीिे कायाािय आलि शाखा पररसरात एफएिसी दशानी भागात
िाविे जाईि.
ख) पारदशाकता आलि वाजवी कजा पद्धतींबद्दििी त्यांिी विनबद्धता स्पष्ट करिारे लवधान स्थालनक भाषेत के िे जाईि आलि पररसर आलि कजा काडािध्ये प्रदर्मशत के िे जाईि.
ग) कजादाराच्या उत्पन्न आलि लवद्यिान कजााशी संबंलधत आवश्यक िौकशी करण्यासाठी क्षेत्रीय किािाऱयांना प्रलशलक्षत के िे जाईि.
घ) xxxxxxxxxx देऊ के िेिे प्रलशक्षि लवनािूल्य असेि. अशा प्रलशक्षि देण्यासाठी क्षेत्रीय किािाऱयांना प्रलशलक्षत के िे
जाईि आलि कजादारांना कजा / इतर उत्पादनांशी संबंलधत प्रक्रक्रया आलि प्रिािीलवषयी पूिापिे जागरूक करिे आवश्यक आह.े
ि) आकारिे जािारे प्रभावी व्याज आलि कं पनीद्वारे स्थालपत तक्रार लनवारि प्रिािी ही त्याच्या सवा कायााियांिध्ये (स्थालनक भाषेत) आलि त्याच्या वेबसाईटवर जारी के िल्े या सालहत्यात प्रािुख्याने प्रदर्मशत के िी जाईि.
छ) कजा करारािध्ये आलि कं पनीच्या कायााियात, शाखेच्या आवारात आलि सके तस्थळावर प्रदर्मशत के िेल्या
एफपीसीिध्ये एक घोषिा के िी जाईि ज्यािध्ये कं पनीिे किािारी ककवा बाह्य एजन्सीच्या किािार्यांकडून अनुलित वतानासाठी जबाबदार असेि आलि वेळेवर तक्रार लनवारि प्रदान करेि.
ज) भारतीय ररझर्वहा बके च्या (आरबीआय) के वायसी लनदेशांिे पािन के िे जाईि. कजादारांिी परतफे ड क्षिता सुलनलित
करण्यासाठी योग्य तपासिी के िी जाईि.
झ) कजाांिी सवा िंजुरी आलि लवतरि के वळ कें ✐ीय रठकािी के िे जाईि आलि या कायाात एकापेक्षा जास्त व्यक्तीिा सिावेश असेि. याव्यलतररक्त, लवतरि कायाािे बारकाईने संलनयंत्रि के िेिे असेि.
त्र) कजााच्या अजाािी प्रक्रक्रया कठीि नसेि आलि पूवा-लनधााररत वेळेच्या रिनेनुसार कजा लवतरि के िे जातात यािी खात्री करण्यासाठी पुरेशी पाविे उिििी जातीि.
(ii) कजा करार / कजा काडािध्ये अस्वीकरि
क. कं पनीकडे सूक्ष्िलवत्त कजा करारािा बोडा िान्यताप्राप्त िानक स्वरूप असेि. कजा करार प्राधान्याने स्थालनक भाषेत असेि.
ख. कजा करारािध्ये, कं पनी खािीि गोष्टी उघड करेि:
• कजााच्या सवा अटी व शती,
• कजााच्या िूल्य लनधाारिात के वळ तीन घटकांिा सिावेश होतो जसे की. व्याज शुल्क, प्रक्रक्रया शुल्क आलि व्याजािे प्रीलियि (ज्यािध्ये त्यासंबंधी प्रशासकीय शुल्क सिालवष्ट आहे),
• कजादाराकडून कोितेही लसक्युररटी लडपॉलझट / िार्मजन संकलित के िे जात नाही,
• कजादार एकापेक्षा जास्त एसएिजी / जेएिजीिा सदस्य असू शकत नाही,
• कजा िंजुरी आलि पलहल्या हप्त्याच्या परतफे डीच्या देय तारखेदरम्यानिा अलधस्थगन कािावधी,
• कजादाराच्या डाटा गोपनीयतेिा आदर के िा जाईि यािी सुलनलिती
ग. कजा काडाावर खािीि तपशीि दशालविे जातीि:
• आकारिल्े या प्रभावी व्याज दरासह ककितीवरीि सरिीकृ त फॅ क्टशीट,
• कजााशी संिलग्नत अन्य सवा अटी व शती,
• कजादारािी पुरेशी ओळख स्पष्ट करिारी िालहती,
• प्राप्त झािेल्या हप्ते आलि अंलति लडस्िाजासह सवा परतफे डीसाठी कं पनीद्वारे पोिपावती,,
• कजा काडािध्ये कं पनीने स्थापन के िेल्या तक्रार लनवारि प्रिािीिा आलि नोडि ऑक्रफसरिे नाव आलि सपक क्रिांक देखीि ठळकपिे निूद के िेिा असेि,,
• जारी के ििे गैर-क्रे लडट उत्पादने कजादारांच्या पूिा संितीने असतीि आलि शुल्कािी रिना कजा काडािध्येि
कळलविी जाईि,,
• कजा काडािधीि सवा िालहती स्थालनक भाषा ककवा कजादाराने आकिनयोग्य असिाऱया भाषेत असेि.
(iii) परतफे डीिी सक्तीरलहत पद्धत:
क. वसुिी सािान्यपिे िध्यवती रठकािी के िी जाईि. जर कजादार दोन ककवा अलधक सिग वेळा िध्यवती रठकािी लवलहत वेळेत उपलस्थत न झाल्यास क्षेत्रीय किािाऱयांना वसुिीसाठी कजादारािे लनवासािे रठकािी वसुिीस अनुिती राहीि.
ख. क्षेत्रीय किािारी आलि त्यांिी भरती, प्रलशक्षि आलि पयावेक्षि यासाठी संलहतेच्या संदभाात बोडााने िान्यता क्रदििे धोरि अलस्तत्वात असल्यािी कं पनी सुलनलिती करेि. संलहता क्षेत्रीय किािाऱयां आवश्यक क्रकिान पात्रता निूद करेि आलि ग्राहकांशी व्यवहार करण्यासाठी त्यांच्यासाठी आवश्यक प्रलशक्षि साधने असल्यािी सुलनलिती करेि. क्षेत्रीय किािाऱयांच्या प्रलशक्षिािध्ये कोित्याही अपिानास्पद ककवा जबरदस्तीने कजा संकिन/वसुिीच्या पद्धतींिा अविंब न करता कजादारांप्रती योग्य वतानाने आिरि करण्याच्या कायाक्रिांिा सिावेश असेि.
ग. किािाऱयांसाठी भरपाईच्या पद्धतींिध्ये के वळ जिा के िेल्या कजाांिी संख्या आलि वसुिीिा दर यापेक्षा सेवेिे क्षेत्र, किािाऱयांिे आिरि आलि कजादारािे सिाधान यावरीि अलधक भर अपेलक्षत असेि. क्षेत्रीय किािाऱयांनी आिारसंलहतेिे पािन न के ल्याच्या प्रकरिांिध्येही दंड आकारिा जाऊ शकतो. साधारिपिे, संवेदनशीि भागात वसुिीसाठी फक्त किािारी आलि आउटसोसा के िेिे ररकर्वहरी एजंट वापरिे जातीि.
15. उलित व्यवहार सलं हतिा आढावा
व्यवस्थापकीय संिािकािा उलित व्यवहार संलहतेिध्ये वेळोवेळी कोित्याही बदिािा आढावा घेण्यास आलि िंजूरी देण्यास अलधकृ त के िे जाईि.
* * *