Common use of Aansprakelijkheid en verzekering Clause in Contracts

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te schade voor eigen rekening dient te komen. • De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen. a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (hierna ook: ‘BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. ’): Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van Voor een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien wijziging in dit uitgangspunt wordt beperkt door de zijn bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • aansprakelijkheidsrecht. In artikel 6:101 BW staat bijvoorbeeld dat als er sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De Ook kan de rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan er een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook Daarnaast geldt ook hier dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij de verplichting tot het vergoeden van schade. • Tevens Gelet op het voorgaande, is de duur er dus geen sprake van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerkingeen “onbeperkte” schadeplichtigheid. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende een tweetal uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05XX 00-547 000 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072XXX XX0000) xx Xxxxxxxxx Utrecht d.d. 21 maart 2007, xxxxxx. 000000 / XX XX 07- 59 (Bouwrecht 2006/7, p. 665-668). Toch kan het aanbevelenswaardig zijn in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid nog verder worden beperktte beperken. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het dit een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen loopt en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s goed in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling aansprakelijkheid dient daarbij aan daarop te sluitenworden aangesloten. Hierna Hieronder volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden Inkoopvoorwaarden Achterhoekse Gemeenten respectievelijk de Model Dienstverleningsovereenkomst Arvodi-2011. a. voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en Overeenkomsten waarvan de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 waarde minder bedraagt dan EUR 1 miljoen: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis maar niet meer dan EUR 1 miljoen; b. voor Leveringen en Diensten Overeenkomsten waarvan de waarde EUR 1 miljoen of meer bedraagt: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis, maar niet meer dan de waarde.” 1. De in het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob)kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een bedrag van: • € 150.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000,-; • € 300.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000,-; • € 500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000,-; • € 1.500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000,-; • € 3.000.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 500.000,-. 2. Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan De beperking van de volgende beperking worden opgenomen.aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te vervallen: a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letselschadevergoeding; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens PersoneelPersoneel van de Contractant; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […]..] van de Algemene inkoopvoorwaarden van de Gemeente.” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te schade voor eigen rekening dient te komen. • De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen. a. ingeval xxxxxxx van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- aanspra­ kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van een ‘onbe- onbe­ perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- aansprakelijkheids­ recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- veroorzaak­ te schade voor eigen rekening dient te komen. • De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- aanspra­ kelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- bijko­ mende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- bijvoor­ beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- aanbestedingsdocumen­ ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen. a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- aan­ spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- schadever­ haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- bepa­ ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv de AIV VRZHZ 2017 is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (hierna ook: ‘BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. ’): Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van Voor een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien wijziging in dit uitgangspunt wordt beperkt door de zijn bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • aansprakelijk- heidsrecht. In artikel 6:101 BW staat bijvoorbeeld dat als er sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De Ook kan de rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan er een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook Daarnaast geldt ook hier dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij de verplichting tot het vergoeden van schade. • Tevens Gelet op het voorgaande, is de duur er dus geen sprake van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerkingeen “onbeperkte” schadeplichtigheid. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende een tweetal uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 17486 / KG ZA 05XX 00-547 000 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072XXX XX0000) xx Xxxxxxxxx Utrecht d.d. 21 maart 2007, xxxxxx. 000000 / XX XX 07- 59 (Bouwrecht 2006/7, p. 665-668). Toch kan het aanbevelenswaardig zijn in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid nog verder worden beperktte beperken. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis gebeur- tenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente Veiligheidsregio komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere gun- stigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het dit een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking aansprakelijk- heidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen Veiligheidsregio loopt en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s goed in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling aansprakelijkheid dient daarbij aan daarop te sluitenworden aangesloten. Hierna Hieronder volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden Inkoopvoorwaarden Achterhoekse Gemeenten respectievelijk de Model Dienstverleningsovereenkomst Arvodi-20 1. “De in het kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is beperkt: a. voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en Overeenkomsten waarvan de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 waarde minder bedraagt dan EUR 1 miljoen: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis maar niet meer dan EUR 1 miljoen; b. voor Leveringen en Diensten Overeenkomsten waarvan de waarde EUR 1 miljoen of meer bedraagt: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis, maar niet meer dan de waarde.” 1. De in het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob)kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een bedrag van: • € 150.000,-voor Overeenkomsten waarvan de waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000,-; • € 300.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000,-; • € 500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000,-; • € 1.500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000,-; • € 3.000.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 500.000,-. 2. Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan De beperking van de volgende beperking worden opgenomen.aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te ver vallen: a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letselschadevergoeding; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens PersoneelPersoneel van de Contrac- tant; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […]..] van de Algemene inkoopvoorwaarden van de Gemeente.” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring ” De Contractant zal zich adequaat moeten verzekeren tegen de risico’s voortvloeiend uit de uitvoering van de Overeenkomst. Wat adequaat is, zal afhangen van de aard van de Prestaties die moeten worden geleverd. Voorbeelden van verzekeringen zijn: • productaansprakelijkheid; of • beroepsaansprakelijkheid (xxxxxx’x die voortvloeien uit beroepsfouten); of • bedrijfsaansprakelijkheid (onder meer aansprakelijkheid voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg toegebracht aan personen of Goederen die eigendom zijn van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op Veiligheidsregio). Het is belangrijk dat de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij Veiligheidsregio per Overeenkomst bekijkt welke verzekeringen belangrijk zijn voor de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens en deze vermeldt in de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring Offerteaanvraag. Ook kan van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen Contractant worden verwacht dat hij aangeeft wat gebruikelijke verzekeringen zijn in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016markt. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv deze Algemene Inkoopvoorwaarden is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (hierna ook: ‘BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. ’): Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van Voor een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien wijziging in dit uitgangspunt wordt beperkt door de zijn bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • aansprakelijkheidsrecht. In artikel 6:101 BW staat bijvoorbeeld dat als er sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De Ook kan de rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan er een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook Daarnaast geldt ook hier dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij de verplichting tot het vergoeden van schade. • Tevens Gelet op het voorgaande, is de duur er dus geen sprake van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerkingeen ‘onbeperkte’ schadeplichtigheid. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende tweet uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05XX 00-547 000 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072XXX XX0000) xx Xxxxxxxxx Utrecht d.d. 21 maart 2007, xxxxxx. 000000 / XX XX 07- 59 (Bouwrecht 2006/7, p. 665-668). Toch kan is het aan te raden in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid nog verder worden beperktte beperken. Hiertoe kan men een artikel opnemen worden opgenomen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente WerkSaam komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens Ook kan het dit een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen WerkSaam loopt en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s goed in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aansprakelijkheid moet daarop worden aangesloten. De Contractant zal zich adequaat moeten verzekeren tegen de risico’s voortvloeiend uit de uitvoering van de Overeenkomst. Wat adequaat is, hangt af van de aard van de Prestaties die moeten worden geleverd. Voorbeelden van verzekeringen zijn: - productaansprakelijkheid; - beroepsaansprakelijkheid (risico’s die voortvloeien uit beroepsfouten); - bedrijfsaansprakelijkheid (onder meer aansprakelijkheid voor de schade toegebracht aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden personen of Goederen die eigendom zijn van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (BizobWerkSaam). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen. a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake Het is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring belangrijk dat WerkSaam per Overeenkomst bekijkt welke verzekeringen belangrijk zijn voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens en deze vermeldt in de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring Offerteaanvraag. Ook kan van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen Contractant worden verwacht dat hij aangeeft wat gebruikelijke verzekeringen zijn in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016markt. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv deze inkoopvoorwaarden is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv deze inkoopvoorwaarden is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van een ‘onbe- perkteonbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht aansprakelijkheidsrecht (wettelijke wette- lijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneeldispro- portioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 17486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005RB- HAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking aansprakelijk- heidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant Contractant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- tenaanbeste- dingsdocumenten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid aansprake- lijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). ‘‘Tenzij anders overeengekomen, is de Partij die toerekenbaar tekortschiet in de nakoming van haar verplichtingen, tegenover de andere Partij aansprakelijk voor de door de andere Partij geleden dan wel te lijden schade, met dien verstande dat de aansprakelijkheid als volgt beperkt is: • voor opdrachten waarvan de totale waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000,-: € 150.000,- per gebeurtenis en € 300.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; • voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000,-: € 300.000,- per gebeurtenis en € 500.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; • voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000,-: € 500.000,- per gebeurtenis en € 1.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; • voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000,-: € 1.500.000,- per gebeurtenis en € 3.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; • voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 500.000,-: € 3.000.000,- per gebeurtenis en € 5.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is. Samenhangende gebeurtenissen worden daarbij aangemerkt als één gebeurtenis.’’ ‘‘De in het kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een bedrag van driemaal de opdrachtwaarde met een maximum van € 2.500.000. Samen- hangende gebeurtenissen worden beschouwd als een (1) gebeurtenis.’’ Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen.. “De beperking van de aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te vervallen: a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].”” In de hierboven genoemde gevallen waarin de aansprakelijkheid dus niet verder is beperkt, is geen sprake van onbeperkte of ongelimiteerde aansprakelijkheid; ook hiervoor blijven immers de beperkingen van het BW gelden. In het BW wordt geen onderscheid gemaakt tussen (de van origine Anglo- Amerikaanse rechtsbegrippen) directe en indirecte schade. Ook in de Nederlandse jurisprudentie kennen deze termen geen vastomlijnde definities. Dit onderscheid wordt daarom ook niet gemaakt in deze inkoopvoorwaarden, aangezien wordt aangesloten bij het BW en dus bij de wettelijke schadevergoedingsregeling waarbij de vergoeding en de omvang van de schade kortweg wordt bepaald door criteria van causaal verband en toereken- baarheid. Indien wel wordt gekozen voor een onderscheid tussen directe en indirecte schade, dan is het aanbevelenswaardig om een bij de betreffende opdracht passende definitie van indirecte schade op te nemen om de onzekerheid over de uitleg van deze term (aangezien het geen vastomlijnde definitie heeft) te reduceren. Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: “Ieder der Partijen vrijwaart de andere Partij tegen eventuele aanspraken van derden ter zake van schade door deze derden geleden ten gevolge van de uitvoering door de vrijwarende Partij van de Overeenkomst.” Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal schadeverhaal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling bepaling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie Me- morie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016Arvodi- 2016. 1 1. ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 2. De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 3. De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 4. De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 5. Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’’’ In artikelen 14.2, 14.3 en 14.4 is geregeld dat de Contractant zich adequaat zal moeten verzekeren tegen de risico’s voortvloeiend uit de uitvoering van de Overeenkomst. Wat adequaat is, zal afhangen van de aard van de Prestaties die moeten worden geleverd. Voorbeelden van verzekeringen zijn: • productaansprakelijkheid; of • beroepsaansprakelijkheid (xxxxxx’x die voortvloeien uit beroepsfouten); of • bedrijfsaansprakelijkheid (onder meer aansprakelijkheid voor de schade toegebracht aan personen of Goederen die eigendom zijn van de Gemeente). Het is belangrijk dat de Gemeente per Overeenkomst bekijkt welke verzekeringen belangrijk zijn voor de uitvoering van de Overeenkomst en deze vermeldt in de Offerteaanvraag. Ook kan van de Contractant worden verwacht dat hij aangeeft wat gebruikelijke verzekeringen zijn in de markt.

Aansprakelijkheid en verzekering. ‌ Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van een ‘onbe- perkteonbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht aansprakelijkheidsrecht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • - In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • - De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • - Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • - Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende uitspraken: • - Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • - Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-14- 690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • - Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • - Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld bijvoorbeeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- tenaanbestedingsdocumenten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). - voor opdrachten waarvan de totale waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000-: - voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000,-: € 300.000,- per gebeurtenis en € 500.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; - voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000,-: € 500.000,- per gebeurtenis en € 1.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; - voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000,-: € 1.500.000,- per gebeurtenis en € 3.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is; - voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 500.000,-: € 3.000.000,- per gebeurtenis en € 5.000.000,- per contractjaar of gedeelte van een jaar dat de Overeenkomst van kracht is. - Samenhangende gebeurtenissen worden daarbij aangemerkt als één gebeurtenis.’’ Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen. a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […].” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken aanspraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal schadeverhaal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling bepaling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt 14.1 De aansprakelijkheid van het VNG Model AIv is dat voor Partijen met betrekking tot toerekenbare tekortkoming (-en) in de aansprakelijkheid en vrijwaring nakoming van (een) verbintenis (-sen) en/of uit onrechtmatige daad is/wordt aangesloten bij bepaald door het Burgerlijk Wetboek (BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW Daarmee is geen sprake van een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien dit uitgangspunt wordt beperkt door de bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • In artikel 6:101 BW staat dat als sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te schade voor eigen rekening dient te komen. • De rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook geldt dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij het vergoeden van schade. • Tevens is de duur van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerking. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid aansprakelijkheid aangezien (conform de Gids Proportionaliteitook) alle beperkingen van het BW, denk bijvoorbeeld aan het rechterlijk matigingsrecht (artikel 6:109 BW). Dit is onder meer bevestigd , eigen schuld benadeelde (artikel 6:101 BW) en causaal verband en toerekening naar redelijkheid (artikel 6:98 BW), van toepassing zijn. 14.2 De in verband met toerekenbare tekortkoming in de volgende uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 nakoming van (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 een) verbintenis (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072). Toch kan in bepaalde gevallen -sen) door de aansprakelijkheid verder worden beperkt. Hiertoe kan men Opdrachtnemer te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een artikel opnemen bedrag van driemaal de in de Overeenkomst dat vastgelegde opdrachtwaarde. Samenhangende gebeurtenissen worden beschouwd als een (1) gebeurtenis. 14.3 De in verband met onrechtmatige daad door de aanspra- kelijkheid beperkt Opdrachtnemer te vergoeden schade is per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde hoogte van het schadebedrag waartoe een volgens (de) maatschappelijke en professionele verkeersnormen adequate WA-verzekering dekking biedt. 14.4 De in de artikelen 14.2 en 14.3 genoemde beperking van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling dient daarbij aan aansprakelijkheid komt te sluiten. Hierna volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomen.vervallen: a. ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letselschadevergoeding; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant Opdrachtnemer of diens Personeelhet Personeel of van derden waarvoor Xxxxxxxxxxxxx verantwoordelijk is; c. in geval x. xxxxxxx van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […]de artikelen 19.2, 19.4 en 19.5 van de Inkoopvoorwaarden.” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade 14.5 Opdrachtgever aanvaardt geen aansprakelijkheid als gevolg van het op (eigen) initiatief van Opdrachtnemer gebruik maken van zaken van Opdrachtgever door Opdrachtnemer. 14.6 Opdrachtnemer heeft zich op een volgens (de) maatschappelijke en professionele verkeersnormen passende en gebruikelijke wijze adequaat verzekerd in verband met de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen uitvoering van de Overeenkomst, en houdt zich als zodanig adequaat verzekerd met betrekking tot de uitvoering van de Overeenkomst. 14.7 Opdrachtnemer legt op de Contractant. In verzoek van Opdrachtgever onverwijld het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld bewijs van verzekering als genoemd in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden 14.6 over aan Opdrachtgever. 14.8 Eventuele verzekeringen die noodzakelijk zijn in dit het kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij van de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens en waarover Opdrachtnemer nog niet beschikt, zal de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring Opdrachtnemer afsluiten tenminste voor de periode van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in uitvoering van de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (hierna ook: ‘BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. ’): Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van Voor een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien wijziging in dit uitgangspunt wordt beperkt door de zijn bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • aansprakelijkheidsrecht. In artikel 6:101 BW staat bijvoorbeeld dat als er sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De Ook kan de rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan er een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook Daarnaast geldt ook hier dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij de verplichting tot het vergoeden van schade. • Tevens Gelet op het voorgaande, is de duur er dus geen sprake van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerkingeen “onbeperkte” schadeplichtigheid. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende een tweetal uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072LJN BA2053) en Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (Bouwrecht 2006/7, p. 665-668). Toch kan het aanbevelenswaardig zijn in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid nog verder worden beperktte beperken. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het dit een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen loopt en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s goed in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling aansprakelijkheid dient daarbij aan daarop te sluitenworden aangesloten. Hierna Hieronder volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en Inkoopvoorwaarden Achterhoekse Gemeenten respectievelijk de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomenModel Dienstverleningsovereenkomst Arvodi-2011. a. ingeval voor Overeenkomsten waarvan de waarde minder bedraagt dan EUR 1 miljoen: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis maar niet meer dan EUR 1 miljoen; b. voor Overeenkomsten waarvan de waarde EUR 1 miljoen of meer bedraagt: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis, maar niet meer dan de waarde.” 1. De in het kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een bedrag van: • € 150.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000,-; • € 300.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000,-; • € 500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000,-; • € 1.500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000,-; • € 3.000.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan € 500.000,-. 2. De beperking van de aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te vervallen: a. xxxxxxx van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letselschadevergoeding; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens PersoneelPersoneel van de Contractant; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […]..] van de Algemene inkoopvoorwaarden van de Gemeente.” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’

Aansprakelijkheid en verzekering. Het uitgangspunt van het VNG Model AIv is dat voor de aansprakelijkheid en vrijwaring wordt aangesloten bij het Burgerlijk Wetboek (hierna ook: ‘BW). In het VNG Model AIv is daarom geen specifieke bepaling opgenomen die de aanspra- kelijkheid van partijen regelt. Hierdoor wordt, indien een geschil ontstaat, teruggegrepen op de bepalingen van het aansprakelijkheidsrecht in het BW. ’): Het uitgangspunt in het BW is dat de door benadeelde geleden schade wordt vergoed. Door aan te sluiten bij het BW is geen sprake van Voor een ‘onbe- perkte’ of ‘ongelimiteerde’ aansprakelijkheid, aangezien wijziging in dit uitgangspunt wordt beperkt door de zijn bepalingen opgenomen in het aansprakelijkheids- recht (wettelijke aansprakelijkheidsbeperkingen) bijvoorbeeld: • aansprakelijkheidsrecht. In artikel 6:101 BW staat bijvoorbeeld dat als er sprake is van eigen schuld, de veroorzaak- te veroorzaakte schade voor eigen rekening dient te komen. • De Ook kan de rechter kan een schadevergoedingsverplichting matigen op grond van artikel 6:109 BW en voor bepaalde schadevergoedingsverplichtingen kan er een wettelijke limiet bestaan op grond van artikel 6:110 BW. • Ook Daarnaast geldt ook hier dat de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:248 lid 2 BW zal meewegen bij de verplichting tot het vergoeden van schade. • Tevens Gelet op het voorgaande, is de duur er dus geen sprake van aansprakelijkheid beperkt door verjaring en rechtsverwerkingeen “onbeperkte” schadeplichtigheid. Het aansluiten bij de aansprakelijkheidsbepalingen van het Burgerlijk Wetboek is derhalve niet ‘disproportioneel’, aangezien geen sprake is van ‘onbeperkte’ of ‘ongelimiteerde’ schadeplichtigheid (conform de Gids Proportionaliteit). Dit is onder meer bevestigd in de volgende een tweetal uitspraken: • Rechtbank Den Haag d.d. 5 oktober 2016, zaaknr. C-09-513319-KG 16-773 (ECLI:NL:RBDHA:2016:11869), • Rechtbank Zeeland-West-Brabant d.d. 6 november 2014, zaaknr. C/02/289036 / KG ZA 14-690 (ECLI:NL:RBZWB:2014:7530), • Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (ECLI:NL:RBUTR:2007:BA2053); en • Rechtbank Haarlem d.d. 5 december 2005, zaaknr. 117486 / KG ZA 05-547 (ECLI:NL:RBHAA:2005:AZ1072LJN BA2053) en Rechtbank Utrecht d.d. 21 maart 2007, zaaknr. 225022 / KG ZA 07- 59 (Bouwrecht 2006/7, p. 665-668). Toch kan het aanbevelenswaardig zijn in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid nog verder worden beperktte beperken. Hiertoe kan men een artikel opnemen in de Overeenkomst dat de aanspra- kelijkheid aansprakelijkheid beperkt per gebeurtenis tot een bepaald bedrag. Ook kan de aansprakelijkheid worden beperkt tot de maximale waarde van de opdracht (exclusief BTW). Nadeel van een dergelijke regeling is dat eventuele bijko- mende bijkomende schade voor rekening van de Gemeente komt. Voordeel kan zijn dat het zich vertaalt in een gunstigere Offerte door de Contractant, door bijvoor- beeld een gunstigere verzekeringspremie voor de Contractant. Tevens kan het dit een bevorderend effect hebben op de toegang voor het bedrijfsleven tot overheidsopdrachten. Zoals in de Gids Proportionaliteit wordt aangegeven, is het bij de keuze voor een verdere aansprakelijkheidsbeperking belangrijk dat de risico’s die de Gemeente en de Contractrant lopen loopt en de mate van verzekerbaarheid van die risico’s goed in kaart worden gebracht. De aansprakelijkheidsregeling aansprakelijkheid dient daarbij aan daarop te sluitenworden aangesloten. Hierna Hieronder volgen twee voorbeelden van artikelen die de aansprakelijkheid verder beperken. Indien gebruik wordt gemaakt van deze voorbeelden, dan is raadzaam om in de Offerteaanvraag (of andere aanbestedingsdocumen- ten) nader toe te lichten waarom dit specifieke artikel proportioneel is om de aansprakelijkheid te beperken. Deze artikelen zijn ontleend aan de Algemene Rijksvoorwaarden voor diensten 2016 (Arvodi-2016) en Inkoopvoorwaarden Achterhoekse Gemeenten respectievelijk de Algemene inkoopvoorwaarden 2013 voor Leveringen en Diensten van het Bureau Inkoop en Aanbestedingen Zuidoost-Brabant (Bizob). Bij voornoemde voorbeeldartikelen kan de volgende beperking worden opgenomenModel Dienstverleningsovereenkomst Arvodi-2011. a. ingeval voor Overeenkomsten waarvan de waarde minder bedraagt dan EUR 1 miljoen: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis maar niet meer dan EUR 1 miljoen; b. voor Overeenkomsten waarvan de waarde EUR 1 miljoen of meer bedraagt: tot het bedrag van de schade per gebeurtenis, maar niet meer dan de waarde.” 1. De in het kader van de Overeenkomst door de Contractant te vergoeden schade is per gebeurtenis beperkt tot een bedrag van: • é 150.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde kleiner is dan of gelijk aan é 50.000,-; • é 300.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan é 50.000,- maar kleiner dan of gelijk aan é 100.000,-; • é 500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan é 100.000,- maar kleiner dan of gelijk aan é 150.000,-; • é 1.500.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan é 150.000,- maar kleiner dan of gelijk aan é 500.000,-; • é 3.000.000,- voor Overeenkomsten waarvan de waarde meer is dan é 500.000,-. 2. De beperking van de aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te vervallen: a. xxxxxxx van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letselschadevergoeding; b. indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens PersoneelPersoneel van de Contractant; c. in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel […]..] van de Algemene inkoopvoorwaarden van de Gemeente.” Artikel 14.1 ziet op een vrijwaring voor de Gemeente tegen eventuele aan- spraken van derden. Deze vrijwaring geldt nu enkel voor de Gemeente, maar de Gemeente kan het artikel ook twee kanten op laten werken, zodat dit ook geldt voor de Contractant. Een voorbeeld van een dergelijk artikel is: Tevens biedt artikel 14.1 de mogelijkheid voor de Gemeente om haar schade als gevolg van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) te verhalen op de Contractant. In het Burgerlijk Wetboek wordt de mogelijkheid tot schadever- haal geboden, bijvoorbeeld in artikel 7:616d BW. Ook artikelen 4.3 en 4.6 bieden in dit kader bescherming aan de Gemeente, aangezien de Contractant bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijnde voorschriften bij of krachtens de wet gesteld moet naleven (artikel 4.6) en het bovendien slechts met voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de Gemeente is toegestaan om de Overeenkomst uit te laten voeren door derden (artikel 4.3). De Gemeente kan aansluitend nog expliciet een bepa- ling opnemen in de Overeenkomst, zoals in de Memorie van Toelichting bij de WAS wordt voorgesteld. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Arvodi-2016. 1 ‘‘De Contractant houdt zich bij het verrichten van de Diensten aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van arbeidsvoorwaarden en aan de CAO die voor zijn medewerkers van toepassing is. 2 De Contractant legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken ten behoeve van het verrichten van de Diensten op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast. 3 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles, audits of loonvalidatie. 4 De Contractant verschaft desgevraagd en onverwijld aan de Gemeente toegang tot de in lid 2 genoemde arbeidsvoorwaardelijke afspraken, indien de Gemeente dit noodzakelijk acht in verband met het voorkomen van of de behandeling van een loonvordering aangaande verrichte arbeid ten behoeve van het verrichten van de Diensten. 5 Contractant legt de verplichtingen voortvloeiend uit de vorige leden onverkort op aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat ten behoeve van het verrichten van Diensten en bedingt tevens dat deze partijen vervolgens bedoelde verplichtingen onverkort opleggen aan alle partijen met wie zij op hun beurt contracten aangaan ten behoeve van het verrichten van de Diensten.’’