Cao-afspraken 2017
Contractloon-
ontwikkeling
Doorgroei in
loonschalen
Normale
arbeidsduur
Cao-afspraken 2017
99
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0
3,39
2,46
2,05
1,47
1,64
1,24
1,48
1,64
1,05
0,83
4,5
steekproef cao’s
Cao’s in
Nederland
miljoen werknemers
Totaal aantal cao’s: 658. Van toepassing op ruim 5,6 miljoen werknemers.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Gemiddelde contractloonmutatie 2008-2017
Download PDF
Flexibele
beloning
Duurzame
inzetbaarheid
Xxx afspraken 2017
Contractloonontwikkeling
De cumulatieve (%) contractloonmutatie op niveaubasis voor de periode 2008 tot en met 2017 in de verschillende economische sectoren (2008=100)
% 122
121
120
119
| ||||||||
Landbouw en visserij | Industrie | Bouw- nijverheid | Handel en horeca | Vervoer en communicatie | Zakelijke dienst- verlening | Overige dienst- verlening | Totaal | |
114,36 | 120,7 | 120,68 | 117,41 | 119,59 | 118,15 | 118,66 | 118,72 | |
118
117
116
115
114
113
112
111
Voor bijna driekwart
de werknemers onder de
onderzochte xxx’x ligt de contractloonmutatie in 2017
tussen 1% en 2%.
Cumulatief
De contractlonen zijn in 2017 met 1,6% op niveaubasis gestegen.
De eerste cijfers over 2018 laten een stijging van 1,8% zien. De afgelopen 10 jaar zijn de contractlonen met gemiddeld 1,7% per jaar toegenomen.
In 2017 loopt de contractloonontwikkeling uiteen van -0,93% tot 4,53%. Voor bijna driekwart van de werknemers onder de onderzochte cao’s ligt de contractloonmutatie tussen 1%-2%. Het afgelopen jaar zijn de contractlonen het meest gestegen in de zorgsector (gemiddeld 1,8%)
en in de sector vervoer en communicatie (gemiddeld 1,9%).
De afgelopen 10 jaar zijn de
contractlonen met gemiddeld bijna 1,7% per jaar
toegenomen.
Laagste loonschalen in cao’s
110
108
106
104
102
100
98
96
Laagste schaalbedragen1 als percentage van het Wettelijk minimumloon voor een 22-jarige werknemer, uitgesplitst naar economische sector.
| ||||||
Landbouw en visserij | Industrie | Bouwnijverheid | Handel en horeca | Vervoer en communicatie | Zakelijke dienstverlening | Overige dienstverlening |
100 | 100,4 | 103,6 | 100,8 | 103,2 | 102,5 | 100,8 |
1 Het laagste bedrag van de aanloopschaal dan wel de reguliere schaal voor een werknemer van 22 jaar
Het in de cao per leeftijdscategorie vastgestelde laagste schaalbedrag als percentage van het bij die leeftijd behorende wettelijke minimumloon, voor 2013 en 2017 (n=25)
De laagste schaallonen in cao’s liggen in 2017 gemiddeld 1,3% boven het Wml voor een
22-jarige werknemer. In 36 van de 61 onderzochte cao’s is het laagste schaalloon gelijk aan het Wml. Het verschil tussen laagste schaalloon en Wml is het grootst in de sector bouw- nijverheid (3,6%).
Laagste schaalloon voor jongeren 15-21 jaar ten opzichte van het bijbehorende wettelijk minimum jeugdloon:
Xxxx | xxxx 19 | lalo 20 | lalo 21 | lalo 22 | lalo 23 |
2013 | 113,8 | 113,4 | 112,0 | 108,9 | 102,2 |
2017 | 110,4 | 107,9 | 104,6 | 101,8 | 102,2 |
15 jaar
16 jaar
17 jaar
18 jaar
19 jaar
20 jaar
21 jaar
16,1%
11,9%
13,0%
11,5%
9,7%
7,0%
4,1%
Doorgroei in loonschalen
14
12
10
8
6
4
2
0
Aantal cao’s
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Het aantal cao’s ingedeeld op basis van het verschil tussen hoogste en laagste schaalbedrag in de laagste loonschaal (N=56)
0-5% | 5-10% | 10-15% | 15-20% | 20-25% | 25-30% | 30-35% | 35-40% | >40% |
3 | 5 | 9 | 7 | 14 | 6 | 3 | 1 | 8 |
Het aantal cao’s ingedeeld op basis van het verschil tussen hoogste en laagste schaalbedrag in de hoogste loonschaal (N=61)
In de laagste loonschaal ligt het maximumbedrag van die schaal gemiddeld
24% boven
het laagste bedrag in die schaal.
In de hoogste loonschaal is het eindloon gemiddeld
1 - 10% | 10 - 20% | 20 - 30% | 30 - 40% | 40 - 50% | 50 - 60% | > 60% |
2 | 3 | 11 | 11 | 15 | 7 | 12 |
42% hoger
Aantal cao’s
dan het beginloon.
Afstand tot de arbeidsmarkt
Cao-afspraken over de instroom van doelgroepen
70 60 58
60 56
In 58 cao’s zijn afspraken opgenomen om de instroom van kwetsbare groepen op de
50 45 49
40 46
30 39
20
10
2013
2014
2015
2016
2017
0
53 55 48
arbeidsmarkt te bevorderen. In 35 van de 58 gaat het om een inspanningsverplichting;
in de andere 23 zijn streefcijfers over het aantal te plaatsen personen. In totaal gaat het hierbij om ca. 3.200 arbeids- plaatsen.
Aantal cao’s Percentage werknemers
Algemene afspraken die positie kwetsbare groepen verbeteren
Anti-discriminatie
Gelijke behandeling
24
24
21
Onderzoek
Aantal cao’s
Percentage werknemers
11
10
30
40
30
20
In 44 cao’s zijn afspraken gemaakt over bevordering van een handicapvriendelijke werkomgeving. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld een aangepaste werkplek, aange- paste werkzaamheden, of aangepaste werktijden.
10
0
Normale arbeidsduur
Percentage werknemers en (gewogen) gemiddelde wekelijkse arbeidsduur, uitgesplitst naar arbeidsduurklasse
0% (39 uur)
13%
(40 uur)
31%
(38,0 uur)
47%
(36,2 uur)
9%
(37,1 uur)
36,0 t/m 36,9 uren
37,0 t/m 37,9 uren
38,0 t/m 38,9 uren
De normale arbeidsduur bedraagt gemiddeld 37,2 uur per week. De gemiddelde arbeidsuur is het hoogst in de sectoren bouwnijverheid en vervoer G communicatie: respectievelijk 38,8 en 38,7 uur per week. Voor bijna de helft van de werknemers onder de onderzochte cao’s ligt de arbeidsduur tussen 36-37 uur.
39,0 t/m 39,9 uren
40 uren
Bovenwettelijke aanvullingen
Loondoorbetaling Aantal cao’s Cao’s met loondoorbetaling tijdens de eerste twee < 100% in 1e ziektejaar ziektejaren | ||
a) < 170% | 2 | 2 |
b) = 170% | 11 | 3 |
c) > 170%, mits deels werkhervatting | 17 | 3 |
d) > 170% mits voldaan aan re-integratie-inspanningen | 42 | 17 |
e) > 170% | 27 | 20 |
Categorieën loondoorbetaling naar aantal cao’s, 2016
Totaal 99 45
Reparatie 3e WW-jaar
Ruim 80% van de onderzochte cao’s kent afspraken over reparatie van het 3e WW-jaar.
Er zijn inmiddels vier zogenoemde verzamelcao’s aangemeld , waarin deze reparatie voor verschillende sectoren en ondernemingen concreet wordt geregeld.
In de meeste cao’s bedraagt de loondoorbetaling bij ziekte gedurende twee jaar meer dan 170%. Meestal is hieraan wel de voorwaarde verbonden dat sprake moet zijn van gedeelte- lijke werkhervatting of actief meewerken aan reintegratie.
In 54 cao’s bedraagt de loondoor-betaling in het 1e jaar 100%; in 45 cao’s is dit minder dan 100%.
Als sprake is van een beroeps- ziekte of van ziekte als gevolg van een arbeidsongeval, dan wordt in 26 cao’s het loon volledig doorbetaald.
Flexibele beloning
Aantal cao’s met afspraken over:
11%
werknemers
9%
werknemers
1%
werknemers
11
8
3
15
10
5
0
Winstdeling Resultaatuitkering Prestatiebeloning
47
32
24
38%
werknemers
49%
werknemers
18%
werknemers
50
40
30
20
10
0
Bijna driekwart van de onderzochte cao’s bevat afspraken over flexibele beloningsvormen. In het algemeen gaat het om afspraken over eenmalige en/of structurele uitkeringen (vooral jaarlijkse gratificaties). Afspraken over resultaat- afhankelijke uitkeringen komen minder vaak voor (ongeveer in één op de vijf cao’s).
Wat de beloningssystematiek betreft is de automatische periodiek de dominante vorm. Deze geldt voor ruim driekwart van de werknemers onder de onderzochte cao’s. Deze vorm sluit echter niet uit dat de cao de werkgever ook de mogelijkheid biedt om de werknemer op basis van een beoordeling een extra periodiek te geven, of een periodiek te onthouden.
52
23
15
77%
werknemers
6%
werknemers
9%
werknemers
60
50
40
30
20
10
0
Eenmalige uitkeringen
Jaarlijkse gratikcaties
13e maand
Automatische periodiek
Beoordelings- periodiek
Werkgever kan uit beide kiezen
Flexibele arbeidsrelaties
Aantal cao’s met afwijking ketenbepaling voor bepaalde functies
Van de ketenbepaling mag alleen nog worden afgeweken voor bepaalde groepen
Seizoensbeleid
Projectmatig werk
Onderzoek Andere reden
6 werknemers en/of voor bepaalde functies. In 43 cao’s zijn hierover afspraken gemaakt. In de meeste gevallen gaat het om afwijking in verband met educatie
1
7
4 (25 cao’s; 38% werknemers).
0 2 4 6 8
25
19
1
Aantal cao’s met afwijking ketenbepaling voor bepaalde groepen
25
20
15
10
5
In 19 cao’s gaat het om een
afwijking voor werknemers boven de AOW-gerechtigde leeftijd (39% werknemers). Voor bepaalde functies/ functiegroepen mag in 18 cao’s (20% werknemers) van de ketenbepaling worden afgeweken.
0
Educatie
Uitzendkrachten AOW-gerechtigen
Duurzame inzetbaarheid
Totaal Gezondheid Scholing Mobiliteit
Recht op scholing
Plicht tot scholing
Om/bijscholing
Verlof voor functie- gerichte scholing
EVC
Afspraken over duurzame inzetbaarheid
% werknemers
99
100
93
99
57
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
In bijna alle cao’s zijn afspraken gemaakt over scholing. Hieronder staan de belangrijkste afspraken op een rij.
Afspraken over scholing
% werknemers
44
50
43
24%
Persoonlijk ontwikkelings- budget
69
34
Op dit moment zijn er in 30 cao’s, van toepassing op 24% van de werknemers, afspraken gemaakt over een persoonlijk
Binnen duurzame inzetbaarheid zijn gezondheid, scholing en mobiliteit drie hoofdthema’s. Wat gezondheid betreft zijn er 41 cao’s (45% werknemers) met afspraken over proactief en preventief beleid, gericht op het voorkomen van uitval van werknemers. Scholings- afspraken komen in vrijwel alle cao’s voor. In de meeste gevallen gaat het om afspraken over functie- gerichte scholing. Afspraken over mobiliteit komen in cao’s in mindere mate voor (64 cao’s; 57% werknemers); de afspraken hebben dan vooral betrekking op om- en bijscholing. Voor oudere werkne-
Totaal Extra verlof
Arbeidsduur-
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Ouderen op de arbeidsmarkt
% werknemers
87
38
42
ontwikkelingsbudget.
Doorwerken na de AOW-leeftijd
In 62 cao’s geldig voor
mers bevatten negen van de tien
35
11
14
cao’s specifieke afspraken, bijvoor- beeld over extra verlof of vrijstelling van diensten (vooral overwerk).
verkorting
74% van de werknemers
Demotie
Vrijstelling van diensten
27
65
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
zijn afspraken over doorwerken na de
AOW-gerechtigde leeftijd opgenomen.
Oud contract voortzetten
Nieuw contract
Onbekend
Bevordering van (een bredere) inzetbaarheid
Duurzame/bredere inzet- baarheid/employability
Om-/bijscholing/EVC
Samenwerkingsverbanden
(Zij-)instroom
(Inter)sectorale mobiliteit/ van-werk-naar-werk
Aantal fondsen met inzetbaarheid bevorderende activiteit
63
50
15
45
Cao-fondsen ondersteunen langs verschillende wegen de (bredere) inzetbaarheid van werknemers. In de 78 onder- zochte fondsen liggen de meest voorkomende activi- teiten op het terrein van duurzame inzetbaarheid/ employability, om- en bijscholing/EVC en stimulering en scholing van (zij-)instroom.
35
0 10 20 30 40 50 60 70
Ook sociale plannen kunnen afspraken bevatten over mogelijkheden om de overgang van werk-naar-werk van werknemers te ondersteunen. In 94% van de 53 onderzochte sociale plannen zijn de ingezette instrumenten gericht op externe mobiliteit, d.w.z. het vinden van werk buiten het eigen bedrijf. Scholing is hiervoor, naast externe begeleiding door een outplacementbureau, het meest ingezette instrument. In 91% van de onderzochte sociale plannen komen afspraken voor die intern gericht zijn. Dan gaat het vooral om scholing en stages, specifiek gericht op plaatsing op een andere werkplek binnen het bedrijf.
Cao’s in Nederland
Soort | ||||
Bedrijfstak-cao’s | Ondernemings- cao’s | Totaal | ||
type | Regulier | 182 | 476 | 658 |
VUT | 6 | 7 | 13 | |
Opleiding G Ontwikkeling | 15 | - | 15 | |
Sociaal fonds | 66 | - | 66 | |
Overig | 5 | 170 | 175 | |
Totaal 000 000 000 | ||||
Aantal werknemers onder cao | ||||
Economische sector | Ondernemings- cao’s | Bedrijfstak-cao’s zonder avv | Bedrijfstak-cao’s met avv | |
| Landbouw en visserij | 1.400 | 10.000 | 93.900 |
Industrie | 95.800 | 135.500 | 478.400 | |
Bouwnijverheid | 4.500 | 12.000 | 246.600 | |
Handel en horeca | 49.100 | 224.100 | 978.500 | |
Vervoer en | 118.200 | 33.000 | 223.100 | |
communicatie | ||||
Zakelijke | 158.600 | 120.500 | 419.800 | |
dienstverlening | ||||
Overige | 46.100 | 1.046.400 | 1.129.100 | |
dienstverlening | ||||
Totaal | 473.800 | 1.581.500 | 3.569.400 | |
Xxx’x worden aan de hand van een tweetal criteria ingedeeld. Op de eerste plaats kan een onderscheid gemaakt worden op basis van het soort cao (bedrijfstak-cao’s en ondernemings-cao’s) en op de tweede plaats wordt een indeling gemaakt op basis van het type cao (een reguliere regeling, een regeling voor vervroegde uittreding, een fonds voor opleiding en ontwikkeling, een sociaal fonds, een overige regeling).