UITSPRAAK

Geschilleninstantie Huisartsenzorg Kamer Noord Referentie: 20200119

UITSPRAAK

Inzake

De heer [naam] Wonende te [plaats] Klager

tegen

Mevrouw [naam], huisarts te [plaats]

Verweerster gemachtigde: xx. X. Xxxxxxx

DE PROCEDURE

Klager heeft een klacht ingediend jegens verweerster.

Klager heeft op 30 januari 2021 de Geschilleninstantie Huisartsenzorg Kamer Noord (hierna verder te noemen: de (geschillen)commissie) schriftelijk gemachtigd alle relevante gegevens betreffende de klacht op te vragen.

De geschillencommissie heeft kennisgenomen van en zal beslissen op basis van de volgende en tussen partijen gewisselde stukken:

• de klacht ontvangen op 28 december 2020;

• de aanvulling op de klacht van klager van 25 januari 2021;

• het niet ontvankelijkheidsverweerschrift van verweerster van 16 februari 2021;

• de reactie van xxxxxx op het niet ontvankelijkheidsverweerschrift van 24 maart 2021;

• de reactie van verweerster van 30 maart 2021;

• de uitspraak van de geschillencommissie met betrekking tot de ontvankelijkheid van 28 april 2021;

• het verweerschrift van verweerster van 25 mei 2021;

• de repliek van klager ontvangen op 21 juni 2021;

• de dupliek van 5 juli 2021.

Verweerster heeft na de uitspraak rondom de ontvankelijkheid van verweerster nogmaals aangegeven van mening te zijn dat het onderhavige geschil niet ontvankelijk verklaard zou moeten worden. De commissie heeft een bindende uitspraak gedaan en ziet geen termen aanwezig om deze uitspraak te herzien. De commissie zal daarom een inhoudelijke uitspraak doen.

In haar vergadering van 17 augustus 2021 heeft de geschillencommissie besloten op basis van de schriftelijke stukken tot een uitspraak te komen.

SAMENVATTING VAN DE KLACHT

Klager is van mening dat de verwerking van zijn gezondheidsgegevens door de huisartsenpraktijk van verweerster ten behoeve van de griepprik in strijd is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

1. DE FEITEN

De geschillencommissie gaat uit van de volgende als vaststaand aangenomen feiten:

1.1 Klager is sedert mei 2005 patiënt bij verweerster.

1.2 Klager ontving op 28 september 2020 een uitnodiging voor een griepprik. Klager is nog geen 60 jaar, vanaf 60 jaar vindt uitnodiging standaard plaats.

1.3 De praktijk van verweerster verzendt de uitnodigingen voor de griepprik niet zelf, maar maakt gebruik van verzendhuis [naam].

2. TOELICHTING OP DE KLACHT

De klacht houdt zakelijk en samengevat het volgende in:

2.1 Het geschil dat klager heeft ingediend bij de geschillencommissie is beperkter dan zijn eerder geformuleerde klacht, nu een aantal onderdelen daarvan zijn opgelost na correspondentie met verweerster en het RIVM.

2.2 Klager is nog geen 60 jaar en krijgt dus niet automatisch een uitnodiging voor een griepprik. Klager gaat ervan uit dat er in zijn medisch dossier een reden is gevonden voor de uitnodiging.

2.3 Klager vindt dat zijn medisch dossier bestemd is voor medische behandeling en niet voor commerciële doeleinden. De griepprik kan niet worden gekwalificeerd als medische behandeling. Klagers medische gegevens zijn oneigenlijk gebruikt.

2.4 Klager is van mening dat de verwerking van zijn gezondheidsgegevens ten behoeve van de griepprik in strijd is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Artikel I lid 2h AVG stelt dat verwerking van gezondheidsgegevens voor preventieve gezondheidskunde beperkt moet blijven tot:

1. gevallen uit hoofde van een overeenkomst met een gezondheidswerker

De griepprik wordt geïnitieerd en betaald door een externe partij en kan daarom niet worden beschouwd als uitvloeisel van de behandelovereenkomst tussen klager en verweerster. De verwerking van medische gegevens ten behoeve van de griepprik vindt dan ook niet plaats "uit hoofde van een overeenkomst met een gezondheidswerker".

2. op grond van Unierecht of lidstatelijk recht.

Klager heeft geen wet kunnen vinden die het verwerken van gezondheidsgegevens ten behoeve van de griepprik legitimeert

2.5 Klager vindt niet dat het aanbieden van de griepvaccinatie onderdeel uitmaakt van de geneeskundige behandelingsovereenkomst met verweerster. Er is ook geen kopie overlegd van die behandelingsovereenkomst. Het is uitdrukkelijk niet de rol van een huisarts om ongevraagd diensten of producten van derden aan te bieden.

2.6 Verweerster kan gebruik maken van de eenvoudige mogelijkheid die de AVG biedt om de patiënten vooraf toestemming te vragen voor de verwerking van de gezondheidsgegevens ten behoeve van aanbieding voor gratis producten van derden zoals een vaccinatie.

2.7 Dat er geen gezondheidsgegevens met/via verzender [naam verzendhuis] worden gedeeld, alleen adresgegevens is niet juist vindt klager. Het begrip gezondheidsgegevens moet ruim worden geïnterpreteerd. Als een uitnodiging door de postbode bij de buren wordt bezorgd, dan weten de buren automatisch dat er bij klager sprake is van een onderliggende aandoening. Er worden om die reden wel gezondheidsgegevens met/via [naam verzendhuis] gedeeld.

3. HET VERWEER

Het verweer houdt zakelijk en samengevat het volgende in:

3.1 Motivering voor de uitnodiging voor de griepprik is dat klager gezien zijn medische conditie binnen de doelgroep valt die in aanmerking komt voor een griepvaccinatie. Tussen klager en de praktijk is een (doorlopende) geneeskundige behandelingsovereenkomst gesloten. De grondslag voor het verwerken van gegevens van klager door de praktijk is dan ook de geneeskundige behandelingsovereenkomst die tussen hem en de praktijk is gesloten. Op grond van die overeenkomst heeft de praktijk het recht om de gegevens van klager te verwerken, zie artikel 6 lid 1 sub b AVG. De praktijk is de verwerkingsverantwoordelijke, zie artikel 4 lid 7 AVG

3.2 Voor wat betreft gezondheidsgegevens is de grondslag te vinden in artikel 9 van de AVG; klager heeft als patiënt toestemming gegeven om gezondheidsgegevens te verwerken in het kader van de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Bovendien is sprake van een uitvoering van een gebruikelijke zorgtaak van een huisarts om griepvaccinaties aan diens patiënten aan te bieden.

3.3 Klager stelt dat de griepvaccinatie niet gekwalificeerd kan worden als een medische behandeling. Dit is onjuist. De huisarts indiceert de patiënten die in aanmerking komen voor de griepvaccinatie en de gezondheidstoestand van klager valt onder die indicatie. Het aanbieden van een griepvaccinatie aan een patiënt door de huisarts valt onder handelingen op het gebied van de geneeskunst, zo blijkt uit artikel 7:446 lid 2 sub a BW.

3.4 De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) heeft weliswaar gesteld dat populatiegerichte preventie geen kerntaak is van de huisarts, maar stelt ook populatiegerichte preventie als aanvullend aanbod kan worden gerealiseerd als de huisarts de meerwaarde van deze preventie inziet.

3.5 In het specifieke geval van klager heeft een griepvaccinatie, gelet op diens gezondheidstoestand, meerwaarde. Op grond van goed hulpverlenerschap, zie artikel 7:453 BW, heeft de praktijk het recht klager griepvaccinatie aan te bieden.

3.6 In tegenstelling tot hetgeen klager kennelijk veronderstelt, zijn zijn persoonsgegevens niet verwerkt met een commercieel of financieel oogmerk. De praktijk is de

verwerkingsverantwoordelijke, zie artikel 4 lid 7 AVG. [Naam verzendhuis] is in onderhavig geval verwerker van persoonsgegevens ten behoeve van het versturen van een uitnodiging voor de griepvaccinatie, zie artikel 4 lid 8 AVG.

3.7 De verwerkingsverantwoordelijke, de praktijk, heeft met [naam verzendhuis] een verwerkersovereenkomst gesloten conform artikel 28 lid 3 AVG. [Naam verzendhuis] heeft de gegevens uitsluitend verwerkt voor het verzenden van de uitnodiging, conform artikel 29 AVG.

3.8 De LHV heeft de verwerkersovereenkomst van [naam verzendhuis] goedgekeurd , zo blijkt uit een bericht op de website. De praktijk heeft deze overeenkomst ondertekend en gebruikt deze al meerdere jaren. Het verwerken van de persoonsgegevens van klager is verenigbaar met het oorspronkelijke verwerkingsdoel van zijn gegevens: het uitvoeren van de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Op basis van bovenstaande mocht de praktijk dus een overeenkomst sluiten met [naam verzendhuis] voor de verwerking van de gegevens van klager ten behoeve van het verzenden van een uitnodiging voor de griepvaccinatie.

3.9 De praktijk heeft geen gezondheidsgegevens van klager met [naam verzendhuis] gedeeld. De gegevens van klager die met [naam verzendhuis] op grond van de verwerkersovereenkomst zijn gedeeld, betreffen alleen de NAW-gegevens van klager. Het betroffen dus geen persoonsgegevens die behoren tot een bijzondere categorie in de zin van artikel 9 lid 1 AVG jo. artikel 4 lid 15 AVG.

3.10 Nu geen gegevens die onder bijzondere categorieën persoonsgegevens vallen met [naam verzendhuis] zijn gedeeld, is het verbod op het verwerken van die gegevens zoals neergelegd in artikel 22 van de Uitvoeringswet AVG niet van toepassing.

3.11 Verweerster wijst op artikel 30 lid 3 sub a Uitvoeringswet AVG. De praktijk valt niet onder het verbod om gegevens over gezondheid te verwerken.

3.12 Mocht de commissie van oordeel zijn dat de praktijk geen patiënten mag selecteren voor het versturen van een uitnodiging voor de griepvaccinatie, dan gaat dat in heel Nederland mis. Hetzelfde geldt voor het feitelijk laten verzenden van de uitnodiging door een externe partij, een verwerker. Dat gebeurt in veel praktijken. Het zou onredelijk zijn om deze praktijk en/of daar werkzame huisartsen hierop aan te spreken. Dat dit niet is toegestaan, zou namelijk niet bekend zijn en ook niet hoeven te zijn.

3.13 Verder stelt klager dat niet de werking/meerwaarde van de vaccinatie ter discussie staat, maar de rechtmatigheid van de verwerking. Op grond van goed hulpverlenerschap, kan en mag een huisartsenpraktijk klager een griepvaccinatie bieden. Met betrekking tot klager heeft verweerster geconcludeerd dat de griepvaccinatie meerwaarde heeft. Het feit dat klager stelt dat de meerwaarde niet ter discussie staat, leidt dan ook tot de conclusie dat klager het eens is met het standpunt

van verweerster dat klager door de praktijk uitgenodigd mocht worden voor de griepvaccinatie.

4. BEOORDELING DOOR DE GESCHILLENCOMMISSIE

4.1 Op de arts-patiënt relatie zijn de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek inzake de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) van toepassing. Deze bepalingen leggen de hulpverlener de verplichting op om bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed hulpverlener in acht te nemen en daarbij te handelen in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiend uit de voor hulpverleners geldende professionele standaard.

4.2 Voor de beoordeling van deze klacht heeft de geschillencommissie in het bijzonder acht geslagen op de WGBO en de AVG. Onderstaand de relevante artikelen:

7:446 BW:

1. De overeenkomst inzake geneeskundige behandeling - in deze afdeling verder aangeduid als de behandelingsovereenkomst - is de overeenkomst waarbij een natuurlijke persoon of een rechtspersoon, de hulpverlener, zich in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf tegenover een ander, de opdrachtgever, verbindt tot het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst, rechtstreeks betrekking hebbende op de persoon van de opdrachtgever of van een bepaalde derde. Degene op wiens persoon de handelingen rechtstreeks betrekking hebben wordt verder aangeduid als de patiënt.

2. Onder handelingen op het gebied van de geneeskunst worden verstaan:

a. alle verrichtingen - het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen - rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende hem van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen;

Artikel 6 lid 1 sub b AVG

De verwerking is alleen rechtmatig indien en voor zover aan ten minste een van de onderstaande voorwaarden is voldaan:

(….)

de verwerking is noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is, of om op verzoek van de betrokkene vóór sluiting van een overeenkomst maatregelen te nemen.

Artikel 9 lid 1 AVG:

Verwerking van persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst, politieke opvattingen, religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen, of het lidmaatschap van een vakbond blijken, en verwerking van genetische gegevens, biometrische gegevens met het oog op de unieke identificatie van een persoon, of gegevens over gezondheid,

of gegevens met betrekking tot iemands seksueel gedrag of seksuele gerichtheid zijn verboden.

Artikel 9 lid 2 sub h AVG

Lid 1 is niet van toepassing wanneer aan een van de onderstaande voorwaarden is voldaan:

(..)

h) de verwerking is noodzakelijk voor doeleinden van preventieve of arbeidsgeneeskunde, voor de beoordeling van de arbeidsgeschiktheid van de werknemer, medische diagnosen, het verstrekken van gezondheidszorg of sociale diensten of behandelingen van wel het beheren van gezondheidszorgstelsels en - diensten of sociale stelsels en diensten, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht, of uit hoofde van een overeenkomst met een gezondheidsverwerker en behoudens de in lid 3 genoemde voorwaarden en waarborgen;

Artikel 30 lid 1 Uitvoeringswet AVG:

Gelet op artikel 9, tweede lid, onderdeel b, van de verordening, is het verbod om gegevens over gezondheid te verwerken niet van toepassing, indien de verwerking geschiedt door bestuursorganen, pensioenfondsen, werkgevers of instellingen die te hunnen behoeve werkzaam zijn, en voor zover de verwerking noodzakelijk is voor:

Lid 3 sub a hulpverleners, instellingen of voorzieningen voor gezondheidszorg of maatschappelijke dienstverlening, voor zover de verwerking noodzakelijk is met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene dan wel het beheer van de betreffende instelling of beroepspraktijk;

4.3 Klager is van mening dat de verwerking van zijn gezondheidsgegevens door de huisartsenpraktijk van verweerster ten behoeve van de griepprik in strijd is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

4.4 Verweerster geeft onder meer aan dat geen gezondheidsgegevens zijn verwerkt, maar alleen NAW-gegevens.

4.5 De commissie stelt allereerst vast dat er bijzondere persoonsgegevens zijn verwerkt. Klager is jonger dan 60 en desondanks uitgenodigd voor een griepprik. Dat kan alleen maar zijn gebeurd omdat er sprake is van een medische aandoening waarvoor mensen die jonger zijn dan 60 met die aandoening, omdat zij kwetsbaarder zijn, worden uitgenodigd. Ook al is niet aan [naam verzendhuis] verstrekt aan welke aandoening klager lijdt, duidelijk is wel dat er een medische reden is iemand die jonger is dan 60 uit te nodigen. Door de mededeling op de envelop van de verstuurde uitnodiging, waarop staat dat er sprake is van “belangrijke informatie van uw huisarts” op het moment dat er uitnodigingen voor de griepprik worden verstuurd, betreft de verstrekte informatie niet “slechts” NAW-gegevens.

4.6 De volgende vraag waar de commissie zich voor gesteld ziet is of deze verwerking rechtmatig is geweest.

4.7 De AVG verbiedt het zonder toestemming verwerken van bijzondere gezondheidsgegevens. Daarop gelden echter uitzonderingen, die zijn genoemd in artikel 30 lid 3 sub a Uitvoeringswet AVG, namelijk hulpverleners, instellingen of voorzieningen voor gezondheidszorg of maatschappelijke dienstverlening, voor zover de verwerking noodzakelijk is met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene dan wel het beheer van de betreffende instelling of beroepspraktijk.

4.8 Het verwerken van bijzondere persoonsgegevens is daarmee wel toegestaan, als de verwerking noodzakelijk is met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene, in casu klager.

4.9 Op grond van artikel 7:446 BW (de WGBO) bestaat er een geneeskundige behandelingsovereenkomst tussen klager en verweerster. Dit betreft een doorlopende overeenkomst, deze wordt niet schriftelijk gesloten. In lid 2 van artikel 7:446 BW is bepaald dat onder handelingen op het gebied van de geneeskunst worden verstaan alle verrichtingen rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende hem van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen.

4.10 Dit betekent dat ook het behoeden voor een ziekte valt onder de reikwijdte van de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Het behoeden voor een ziekte wordt beoogd met het aanbieden van een vaccinatie. Voor de verwerking door de verwerker onder regie en verantwoordelijkheid van de huisarts geldt de uitvoering van de geneeskundige behandelingsovereenkomst als grondslag. Uiteraard is elke patiënt vrij om wel of geen gebruik te maken van een uitnodiging voor vaccinatie en evenzeer om aan te geven bij de hulpverlener dat hij er geen prijs op stelt dergelijke uitnodigingen te ontvangen.

4.11 De verwerking in opdracht en onder verantwoordelijkheid van verweerster door [naam verzendhuis] is toegestaan volgens artikel 28 en 29 van de AVG omdat er een verwerkingsovereenkomst gesloten is op basis van een verwerkersovereenkomst.

4.12 Uit het vorenstaande volgt dat de verwerking van de gezondheidsgegevens van klager niet in strijd met de AVG heeft plaatsgevonden. De commissie verklaart de klacht van klager ongegrond.

DE UITSPRAAK

De commissie verklaart de klacht ongegrond.

Deze beslissing is genomen door:

De xxxx xx. X. xxx xxx Xxxxx , voorzitter

Xxxxxxx xxx. X. Xxxxx-Xxxx, lid op voordracht van de Landelijke Huisartsen Vereniging/Ineen Mevrouw drs. K. Slot, lid op voordracht van de Landelijke Huisartsen Vereniging/Ineen

De xxxx xx. X. Xxxxxxxx Mevrouw drs. D.F. Bakker

bijgestaan door mw. xx. X. xxx Xxxx, ambtelijk secretaris.

Eindhoven, 5 oktober 2021 namens de commissie:

De xxxx xx. X. xxx xxx Xxxxx, voorzitter.