Amacı ve Özellikleri Örnek Maddeleri

Amacı ve Özellikleri. CISG sisteminde, satıcı ve alıcının değişim ilişkisi içinde bulunan edim yüküm- leri, prensip olarak aynı anda ve karşılıklı olarak ifa edilmek zorundadır27. Ancak uluslararası ticaretin doğası gereği ve çeşitli risk faktörlerinin hesaba katılmasıyla, edimlerin ifa zamanı birbirinden farklı olarak düzenlenebilmektedir. Aynı şekilde, satıcı ve alıcı tarafın pazarlık güçlerindeki farklılık da, bir tarafı, diğer tarafın daha sonra ifa etmesine katlanmak zorunda bırakabilmektedir. Dolayısıyla, belirli şartların varlığı ve karşı edimin ciddi bir tehlike içinde olması durumunda, önce ifa yüküm- lüsü olan tarafın korunma ihtiyacı kendisini hissettirmektedir28. Bu husus CISG m. 71’de düzenlenmiş olup, önce ifa yükümlüsü olan tarafa bir defi hakkı tanınarak menfaatler durumu bir ölçüde gözetilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda da, şayet taraflardan birinin, sözleşmenin kurulmasından sonra ve ifa zamanından önce belirli olgular nedeniyle yükümlerinin esaslı bir kısmını ifa etmeyeceği anlaşılırsa, diğer taraf kendi yükümlerinin ifasını askıya alabilecektir29. Dikkat edilirse, bura- 26 Xxxxxx, § 8. 07 (A). 1.

Amacı ve Özellikleri. Yukarıda belirtildiği üzere, CISG sisteminde esas olarak, Common Law çevre- sinde benimsenen aktüel sözleşmeye aykırılık ve öncelenmiş sözleşmeye aykırılık şek- lindeki temel ayırım kabul edilmiştir114. Hukuki yaptırımlar konusunda ise, bu iki sözleşmeye aykırılık kurumu açısından herhangi bir fark bulunmamaktadır. Bunun tek istisnası, öncelenmiş sözleşmeye aykırılık durumunda aynen ifa talebine yer ol- mamasıdır; ki zaten henüz talep edilebilir (muaccel) hale gelmeyen bir borcun aynen ifasını istemenin mümkün olmaması doğaldır. Burada öncelenmiş sözleşmeye aykırılık kurumu ile ne anlaşılması gerektiğini Vilus, s. 243; Xxxxxxxxx, s. 149; Sekreterya Şerhi, Art. 71 para. 11; Xxxxxxxxxxxx/Xxxxxx, para. 265. 111 Schlechtriem/Xxxxxxxxx/Xxxxxxx, Art. 71 para. 34; Xxxxxxx xx Xxxxxxxx, s. 11; Xxx, X. 3.4; Xxxxxxxxx, s. 149; Sekreterya Şerhi, Art. 71 para. 12. 112 Schlechtriem/Xxxxxxxxx/Xxxxxxx, Art. 71 para. 34; Xxxxxxx xx Xxxxxxxx, s. 11; Xxx, X. 3.4; 113 Azeredo da Xxxxxxxx, s. 12. Bu madde kapsamında da satıcının CISG m. 71 f. 3’e kıyasen bildi- rimde bulunma yükümü bulunduğu yönünde bkz. Xxxxxxxxx/Xxxxxxxxx, s. 162. 114 Bu ayırımın Common Law bağlamında taşıdığı özellikler için bkz. Yukarıda Bölüm I dn. 6. bir kez daha belirtmek gerekirse; sözleşmeye aykırılığın öncelenmesi, genel bir söy- lemle, bir tarafın vadeden önce üzerine düşen yükümün hepsini ya da önemli bir bölümünü yerine getirmeyeceğini beyan etmesi (açık ya da örtülü olarak) veya bir ta- rafın ifa etmeyeceği ya da edemeyeceğinin birtakım objektif faktörlerden anlaşılması durumlarında söz konusu olmaktadır115. Dolayısıyla ifası vadeye bağlanmış, diğer bir deyişle borcun doğum zamanı ile ifa zamanının farklı olduğu satım sözleşmelerinde, taraflardan birinin vadeden önce sözleşmeyi ihlal edeceğinin anlaşılması durumunda, ifa menfaati tehlikeye düşen taraf, şartların varlığı halinde CISG m. 71’de düzenle- nen ifayı askıya alma hakkını (geçici defi) ya da CISG m. 72’de öngörülmüş olan sözleşmeden dönme hakkını kullanabilecektir. Ancak alacak hakkı tehlikeye giren tarafın hangi hakkı kullanabileceği, sözleşmeye aykırılığın yarattığı tehlikeye ve bu durumun sözleşme ilişkisine olan etkisine göre değişmektedir. Şayet, söz konusu taraf önce ifa etmekle yükümlüyse ve diğer tarafın yükümünün esaslı bir kısmını ifa etme- yeceği anlaşılmışsa, bu durumda sadece ifaya askıya alma hakkı ileri sürülebilecektir. Öte yandan, CISG m. 72’de ise, tarafların ifa sırası bu noktada herhangi bir önem arz etmemekte, ancak s...