Kefilin rücu hakkı. MADDE 596- Kefil, alacaklıya ifada bulunduğu ölçüde, onun haklarına halef olur. Kefil, bu hakları asıl borç muaccel olunca kullanabilir.
Kefilin rücu hakkı. Niteliği itibariyle kefaletten kaynaklanan ödeme yapan kefil, aslında kendisine yabancı bir borcu ödediği için, bunu asıl borçludan talep edebilmek hakkına sahiptir. Buna ilişkin temel düzenleme TBK m. 596’da yer almakta olup, esas olan, kefilin alacaklıya ifada bulunduğu ölçüde, onun haklarına halef olmasıdır. Daha önce de değinildiği gibi, kefil asıl borcu daha erken ödemiş olsa dahi, rücu hakkına en erken asıl borcun muaccel olacağı tarihte kavuşacaktır (TBK m. 596/1). Kanuna göre kefil, rehin hakları ile aynı alacak için sağlanmış diğer bir güvence var ise, o takdirde sadece kefalet anında var olan veya bizzat asıl borçlu tarafından ve özellikle kefil olunan alacak için verilmiş bulunanlara halef olabilecektir. Ancak, bahsedilen husus emredici değildir. Taraflarca aksi de düzenlenebilir (TBK m. 596/2). Kefilin rücu hakkı, tamamen ödeme yapmasına bağlı değildir, kısmen yapılan ödemeler açısından da söz konusu olabilecektir. Bu gibi durumlarda bir de teminat söz konusu ise, alacaklı ile kefilin alacak ve rücu hakları aynı rehin 18 Barlas, s. 27. üzerinde çatışacaktır. Kanun Koyucunun bu konudaki tercihi, alacaklının rehin konusu üzerinde geriye kalan alacak hakkının, kefilin rehin hakkından ön sırada geleceği yönünde oluşmuştur (TBK m. 596/2.c.2). Kefilin rücu imkânı ile kefilin asıl borçlu arasında, kefalet verilmesini gerektiren dışında veya onun kapsamını aşan bir hukuki ilişki söz konusu olacak ise, o takdirde bunlar ayrı ayrı değerlendirilecektir. Her iki ilişkiden kaynaklanan istem veya def’iler varlıklarını bağımsız şekilde sürdürecektir (TBK m. 596/3). Kefaletin de söz konusu olduğu bir ilişkide, herhangi bir üçüncü kişi tarafından verilmiş rehnin söz konusu olması da hukuken mümkündür. Bu durumda rehin veren ve kefil arasında “kendiliğinden” hukuki bir ilişki doğmaz. Dolayısı ile borcu ödeyen veya borç rehin verdiği mal paraya çevrilerek tahsil edilen rehin veren üçüncü kişinin kefile rücu edebilmesi için, bu konuda kefil ile arasında yapılmış bir sözleşmenin varlığı aranacaktır. Ancak, rehin kefaletten sonra verilmiş ise, o takdirde artık kefil ile rehin veren arasında bir sözleşmenin varlığı aranmamalıdır (TBK m. 596/4). Kefilin rücu hakkı zaman açısından sınırsız değildir, zamanaşımına tabidir. Ancak zamanaşımının hangi tarihten başlayacağına ilişkin açık bir hükme yer verilmemiştir. Kefilin ödemeyi bir kerede yapması halinde bir sorun çıkmayacak olmakla birlikte, örneğin; Kanunda kefilin kısmi ödemede bulunma hakkı açıkça tanınmış olması ned...