Kırkambar Sözleşmesi. Kırkambar sözleşmesi, taşıyanın navlun karşılığında ayırt edilmiş eş- yayı denizde taşımayı üstlendiği sözleşmedir128. Bu sözleşmenin xxx xx- surunu, ayırt edilmiş eşya129 oluşturmaktadır130. Diğer bir ifadeyle yolcu- luk çarteri sözleşmesinde esaslı unsur, geminin tamamının, bir kısmının veya belli bir yerinin taşıtana tahsis edilmesi iken; kırkambar sözleşmesin- de ayırt edilmiş eşyadır131. Bu nedenle yolculuk çarteri sözleşmesinde söz- leşmenin kurulması açısından taşıtana hangi geminin veya bunun hangi 123 GEBB, s. 765. 124 DIMIGEN, s. 22; TROWBRİDGE, s. 753. 125 GEBB, s. 766; ALGANTÜRK LIGHT, “Gemi İşletme Müteahhidinin Tescili”, s. 150,153. 126 TROWBRİDGE, s. 749; XXXXXXXXXX, s. 675; ALGANTÜRK LIGHT, “Gemi İşletme Müteahhidinin Tescili”, s.152; XXXXXXXXX, s. 105. 127 Bunların yanında yolculuk xxxxxx sözleşmesinde taşıyan genellikle güvenli limanın seçilmesi de dâhil yükün yüklenmesi, istiflenmesi ve boşaltılmasından da sorumludur. Bkz. TROWBRİDGE, s. 753. 128 AKINCI, s. 14; KENDER / ÇETİNGİL / YAZICIOČLU, s. 109. 130 KANER (DENİZ) İnci, “Xxxxxx ve Kırkambar Sözleşmesi Ayrımı”, MÜHFHAD, C. 10, S. 1-3, 1996, s. 431. 131 AKINCI, s. 14; XXXXX, s. 432. Av. Dr. Xxxxx XXXXX kısmının veya yerinin tahsis edildiği; kırkambar sözleşmesinde ise hangi eşyanın taşınılacağı önem arz etmekte ve belirleyici olmaktadır. Dolayı- sıyla kırkambar sözleşmesi, taşıyanın navlun karşılığında ayırt edilmiş eş- yayı geminin tamamı veya bir kısmı ya da belli bir yeri taşıtana tahsis edil- meksizin taşımayı üstlendiği sözleşme olarak da tanımlanabilir. Bununla birlikte kırkambar sözleşmesine konu eşyanın taşınması için geminin ta- mamı, bir kısmı veya belli bir yerinin kullanılması mümkündür. Ancak bu durum sözleşmenin yolculuk çarteri sözleşmesi olarak nitelendirilmesi için tek başına yeterli değildir. Bunun için bunların “taşıtana tahsis edil- mesi” unsurunun bulunması gereklidir. Kırkambar sözleşmesi, eşyanın taşınması amacıyla geminin tamamı, bir kısmı veya belli bir yerinin taşıtana tahsis edilmesi dışında yolculuk çarteri sözleşmesi ile hemen hemen aynı niteliklere sahip132 ve hükümlere tâbi bir sözleşmedir. Gereksiz tekrardan kaçınmak amacıyla, kırkambar sözleşmesinin gemi kira sözleşmesiyle karşılaştırılması hususunda yolcu- luk çarteri sözleşmesiyle ilgili açıklamaların, kırkambar sözleşmesi için de geçerli olduğu söylenebilir.
Kırkambar Sözleşmesi. Bir geminin tahsisi söz konusu olmaksızın parçalara ayrılmış belirli bir eşyanın deniz yoluyla bir yerden başka bir yere taşınması konusundaki sözleşmeye kırkambar sözleşmesi denir. Burada navlun sözleşmesinin konusu taşıma vasıtasına değil, doğrudan doğruya taşınacak eşyaya, baş- ka bir deyişle çeşitli mallar veya mal partilerine ilişkindir51. Kırkambar sözleşmesinde de yükü taşıyacak gemi tayin edilir. Xxxxxx sözleşmesinde taşıyanın karşısında tek veya nadiren birkaç taşıtan ve kırkambarda ise çok sayıda taşıtan bulunmaktadır. Çarterde taşıtanın ihtiyaç ve arzuları ön planda iken, kırkambarda ise taşıtanın isteklerine neredeyse yer verilmez52. Uygulamada navlun sözleşmesi ile ilgili ifa tarzına53 bağlı olarak yapılan bir ayrım da alt taşıma-asıl taşıma sözleşmeleridir. Donatan veya gemi işletme müteahhidi olmayan bir kimsenin yük taşı- mayı taahhüt etmesi durumunda alt taşıma (navlun) sözleşmesi söz konu- sudur (Yeni TTK md.1177). Bu kimsenin yük taşıma taahhüdünü yerine getirebilmesi için taşıtan olarak donatan veya gemi işletme müteahhidi ile ayrıca bir navlun sözleşmesi yapması gerekir. Bu sözleşmeye ise asıl taşıma sözleşmesi denir. Burada tek bir taşıma işi ve iki sözleşme vardır. Asıl taşıma sözleşmesinde taşıtan, alt taşıma sözleşmesinde alt taşıyan olur. Alt taşıma sözleşmesinde karşı tarafa alt taşıtan denir. Bu iki sözleşme birbirinden bağımsızdır54. Alt taşıtan ile asıl taşıyan ara- sında doğrudan doğruya bir hukuki ilişki yoktur. Ancak konişmentonun 197 Böylelikle yeni Kanunda teknik yönetim ticari yönetim ayrımı zımnen de olsa yapılmıştır (ATAERGİN, s.125, 321 sayılı dipnot).
Kırkambar Sözleşmesi. Kırkambar sözleşmesinin düzenlenmesi için Yeni Türk Ticaret Kanu- nu’nda ve Türk Ticaret Kanunu’nda özel bir şekil şartı öngörülmemiştir.