Milletlerarası Ticarette Culpa in Contrahendo Sorumluluğu’na Temel Olabilecek Metinler. Lex mercatoria’nın uygulama alanına girebilecek ticari sözleşmeler174, genellikle uzun bir müzakere süreci sonunda ortaya çıkmaktadır. Bu mü- zakereler esnasındaki kusurlu davranış sebebiyle ortaya çıkacak zararın tazmininde sorumluluğun kaynağı ne olacaktır? Bu soruya kesin bir cevap verilebilmesi için elbette öncelikle sözleşme öncesi sorumluluğa uygula- nacak hukukun tespit edilmesi gereklidir. Ancak uygulanacak hukuk bu çalışmanın sınırlarını aşacağından, burada, yalnızca milletlerarası ticarette ortaya çıkan zararlarda aşağıda incelenen ilkelerin uygulanması hâlinde karşımıza çıkabilecek ihtimaller üzerinde duracağız. Yukarıda da açıkladığımız gibi, günümüzde lex mercatoria için yapılan tanımlarda birlik bulunmadığı gibi, kaynaklarına ilişkin belirlemelerde de farklılıklar bulunmaktadır. Aşağıda, yalnızca milletlerarası ticari teamüller ve bir ülkede pozitif geçerliliği olmayan milletlerarası ticaretin kendine özgü kurallarını lex mercatoria’nın kaynakları arasında kabul eden ve bizim de katıldığımız görüş doğrultusunda inceleme yapılmıştır. Bu kapsamda lex mercatoria’nın kaynakları arasında bulunduğu kabul edilen Milletlerarası Ticari Sözleşmeler İçin UNIDROIT Prensipleri, Avrupa Sözleşmeler Hu- kuku Prensipleri (PECL) ve Trans-Lex Prensipleri incelenerek, bu metinler kapsamında culpa in contrahendo sorumluluğa temel olabilecek hükümler değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, aşağıdaki bölümünde, ilgili metinlerde ne şekilde nitelendirildiğine bakılmaksızın ve (iyiniyet kuralı, dürüstlük kuralı, güven ilkesi gibi) dayandıkları prensiplere ilişkin doktriner tartış- malara girilmeksizin, milletlerarası ticarete ilişkin bazı metinlerde sözleşme öncesi kusurlu davranıştan doğan sorumluluğa temel alınabilecek hükümler üzerinde durulmuştur. Milletlerarası sözleşmeler hukukunun genel prensipleri olarak kabul edilen bu metinler, tarafların bu kurallara atıf yapmaları halinde veya tahkim yargılamasında lex marcatoria’ya, hukukun genel prensipleri, milletlerarası ticari teamüller veya benzer kavramlara atıf yaptıkları hâllerde ya da bu tür bir atıf yapılmasa dahi hakemlerce lex mercatoria’nın uygulanmasına karar 174 Xxxx XXXXX, “Milletlerarası Ticari Sözleşmelerde Lex Mercatorianın Uygulanması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.12, Sa. 3-4, Yıl: 2004, S:45-85, s.52. verilen hallerde uygulanabilecektir175. Elbette bu kuralların uygulanması, taraflar arasındaki ilişkiye uygulanacak hukukun emredici kuralları çerçe- vesinde mümkün olacaktır.
