Taşıyanın Sorumluluğu. Taşıyan yolcu taşıma sözleşmesinden doğan borçlarından herhangi birini yerine ge- tirmezse, bundan ileri gelen zararlardan sorumlu olur. Ticaret Kanunu’nda özel ola- rak düzenlenmiş sorumluluk halleri, yolcunun bedensel bir zarara maruz kalması ile bagajın xxxx ve hasara uğramasına ilişkin olanlardır. Bunlar dışında kalan; yolcu taşıma sözleşmesinin geç ifa edilmesi ile hiç veya gereği gibi ifa edilmemesinden doğan sorumluluk halleri ise, Ticaret Kanunu’nda düzenlenmediğinden genel hükümlere tabidir. Daha önce ifade edildiği üzere; taşıyanın yolcuyu sağ ve salim olarak taşıma bor- cunun ihlaline dayanan sorumluluğuna ilişkin hüküm emredicidir (TTK. md.1130). Buna karşılık bagajın kayıp ve hasarından ileri gelen sorumluluk ise sözleşme ile daraltılabilir veya Borçlar Kanunu’nun emredici hükümlerine aykırı olmamak şartı ile hafifletilebilir (Okay, Yolcu Taşıma Mukaveleleri, 1971:263). Taşıyanın kendisine, gemi adamlarına ve diğer istihdam ettiği kimselere yöneltile- bilecek bir sebeple, yolcuların bedensel veya ruhsal bir zarara maruz kalmalarından ileri gelen zararlardan dolayı yolculara ve ölümleri halinde de onların yardımların- dan yoksun kalanlara karşı sorumluluğu sözleşmeden kaynaklanmaktadır (Doğanay, Yolcu Taşıma Mukaveleleri, 1976:135). Taşıyanın yolcuların taşınması ile ilgili sorumluluğu sözleşmeden kaynaklanan bir sorumluluk olduğu için, taşıyan ancak sorumluluktan kendisi ile gemi adamları ve istihdam ettiği sair kimselere hiçbir kusur yöneltilemeyeceğini ve zararın bir ka- zadan ileri gelmesi halinde kazanın kendisine veya yardımcılarına yükletilmesi mümkün bir kusurdan doğmadığını ispat etmesi suretiyle kurtulabilir (TTK md 1130, md. 806; BK md. 97)18. Bu itibarla taşıyıcı anlaşılamayan sebepten doğan zararlardan da sorumlu olur (Okay, Yolcu Taşıma Mukaveleleri, 1971:263). Yolcu veya mütevefanın yardımından mahrum kalanlar zarar sebebinin taşıyana ait olduğunu yahut gemideki bir eksiklik veya bozukluktan ileri geldiğini ispat et- melidir. Aksinin ispatı taşıyana aittir (Doğanay, Yolcu Taşıma Mukaveleleri, 1976 :137). Taşıyan ve donatanın farklı olması durumunda donatan akdin tarafı olmadığı için sorumluluğu akit dışı sorumluluk hükümlerine tabidir. Bu sebeple yolcu donatana karşı; “gemi adamlarının” vazifelerini yaparken işledikleri bir kusur neticesi üçüncü şahıslara verdikleri zararlardan dolayı donatanın sorumluluğunu düzenleyen TTK 947inci maddesi hükmü ile Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere ilişkin 41 ve devam eden maddeleri ile gemi ala...
Taşıyanın Sorumluluğu. I - Genel olarak 1178