TÜKETİCİ Örnek Maddeleri

TÜKETİCİ. Tüketici ve tüketim kavramları ilk olarak ekonomistler tarafından kullanılmış sonra da hukuk bilimi içinde yerini almıştır.38 En basit tanımıyla tüketim, ürünlerin ve hizmetlerin mevcut taleplerle belli bir pazarda birleşmesi sonucunda ortaya çıkan bir olgudur.39 Tüketici kavramıyla ilgili ise çok sayıda tanım bulmak mümkündür. Bir tanıma göre, tüketici tatmin edilecek ihtiyacı, harcayacak parası ve harcama isteği olan tüm kişi, kurum ve kâr amacı gütmeyen kurumları kapsamaktadır.40 Ancak, hukuki açıdan tüketici kavramı farklıdır. Tüketici kavramının kendisine benzeyen müşteri, alıcı, satın alan vb., hukukun genel hükümleriyle korunan diğer kavramlardan farklı olarak bir kanun kapsamında tanımlanma zorunluluğu, mal ve hizmet talebinde bulunan tüketicilerin, örgütlenmiş, ekonomik ve teknik olarak kendilerinden güçlü satıcılar karşısında korunma ihtiyacından kaynaklanmaktadır. TKHK’nın 3. maddesi (e) bendi “tüketici”nin tanımını yapmaktadır. Bu hükme göre; tüketici, bir mal veya hizmeti ticari ve mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan 38BAYKAN, Renan: Türkiye'de Tüketicinin Korunması Tedbirleri - Öneriler ve Ekonomik Etkileri, İstanbul 1996, s. 131. 39 AKİPEK, s. 63. 40 ÇAĞLAR, s. 4. veya yararlanan gerçek veya tüzel kişidir. Kanunun eski halinde yer alan “özel amaçlar” ifadesi41 “ticari veya mesleki olmayan amaçlar” ifadesi ile değiştirilerek açıklığa kavuşturulmuş;42 özel amaç kıstasını tamamlayıcı nitelikte olan43 “nihai olarak kullanan ve tüketen” ifadesi44 kaldırılmıştır. Tüketici Mallarının Satımı ve Bağlı Garantiler Direktifi’nin 2. maddesi de, benzer bir tanıma yer vermekte ve tüketici, sözü edilen Direktif’in kapsamına giren sözleşmelerde mesleki veya ticari faaliyeti sayılamayan bir amaçla hareket eden gerçek kişi olarak tanımlanmaktadır (m.2/a).45 Tüketici bir gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Güçlendirme, tedavi, eğitim, ekonomik destek gibi amaçlarla hareket eden vakıf, dernek, meslek odaları vb. gibi tüzel kişiler tüketici sıfatıyla korunabilirler.46 Ancak, tüzel kişiler içinde yeralan ticaret şirketleri bakımından konu tartışmalıdır. Tüzel kişi statüsündeki tacirlerin işlemleri, ticari işlemler ve özel amaçla kullanılıp tüketilen işlemler olmak üzere iki türlü olabilir. Bir görüşe göre, herhangi bir mal veya hizmet özel amaçlarla edinilmişse TKHK kapsamına girmeli, ticari amaçlarla edinilmişse genel hükümler çerçevesinde