Türleri. Şekil çeşitli ölçütler kapsamında, farklı türlere ayrılarak incelenebilir. Kaynağı bakımından şekil; kanuni şekil ve rızai şekil olarak ikiye ayrılmaktadır26. Bir hukuki işlemin, belirli bir şekilde yapılması zorunluluğu kanun hükmüyle düzenlenmişse, kanuni şekilden söz edilir27. Kanun hükmüyle, bir işlemin belirli bir şekilde yapılması zorunluluğu öngörülmemiş olmakla birlikte, işlemin tarafları aralarında anlaşarak, söz konusu hukuki işlemin belirli bir şekilde yapılmasını kararlaştırmış iseler, rızai veya sözleşmeye dayanan şekil söz konusudur28. Şekil, amacı yönünden de ikiye ayrılarak incelenmektedir29. Hukuki işlemin ispatı yönünden kanun veya taraflarca şekle bağlandığı hallerde, ispat şekli söz ko- nusudur30. HMK md. 200 ile belirli bir parasal sınırın üzerindeki hukuki işlemlerin ispatı için senet zorunluluğu düzenlenmiştir31. Buna bağlı olarak, söz konusu parasal sınırın üzerindeki hukuki işlemler, HMK’da düzenlenen istisnalar dışında, ispat şek- line tabidir. Dolayısıyla Türk Hukuku’nda, ispat şeklinin geniş bir uygulama alanına sahip olduğu söylenebilir. Söz konusu HMK düzenlemesi, Borçlar Hukuku’nda ön- görülen şekil serbestisini son derece sınırlandırdığı için eleştirilmektedir32. Öte yan- dan; bir hukuki işlemin geçerliliği, kanunen veya tarafların iradesi gereği öngörülen şekil şartına tabi ise, geçerlilik şekli söz konusudur33. Bu husus, aynı zamanda işlevle- ri yönünden şeklin türleri arasındaki başlıca farkı da oluşturmaktadır. Zira geçerlilik şeklinin söz konusu olduğu hallerde, geçerlilik şekline uyulmadan yapılan hukuki işlem geçersiz olacağı gibi şekle aykırılık nedeniyle geçersiz olan işlemin yapılmış olduğu karşı tarafın ikrarı veya yemini ile ispat edilerek, işlemin geçerlilik kazanması da mümkün değildir34. Buna karşılık, ispat şeklinin söz konusu olduğu hallerde, se-
Türleri. Bakım alacaklısının edimi ölüme bağlı bir tasarruf ile ifa edilecekse miras hukuku, sağlar arası bir işlem ile ifa edilecekse borçlar hukuku anlamında ölünceye kadar bakma sözleşmesinden söz edilir. Her iki ölünceye kadar bakma sözleşmesi kuruluşu ve şekli yönünden miras hukuku hükümlerine tabi olmakla birlikte tapu siciline tescili yönünden farklı hükümler uygulanır.
Türleri. Mesafe satımı, satılanın, sözleşmenin yerine getirilmesi için ifa yerine veya başka bir yere gönderilip gönderilmemesine göre, adi mesafe satımı ve nitelikli mesafe satımı şeklinde ikiye ayrılmaktadır112. Mesafe satımının bu 104 Yerinde satım için ayrıca kullanılan “aynı yerde (mahalde) satım” ifadesi için bkz. TUNÇOMAĞ, s. 50; XXXXX, s. 119; XXXXXXXX, s. 134; XXXXXXXX, s. 258; XXXXXXX, Xxxxxx: Xxxxxx Xxxx – Xxxxx Xxxx ve Nevileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2003, s. 306. 105 Bu ifade şekli için bkz. KALPSÜZ, s. 29; İZVEREN/XXXXXX/ÇALIK, s. 297.
Türleri. Otel sözleşmesi; bireysel otel sözleşmesi, grup otel sözleşmesi ve kontenjan sözleşmesi olmak üzere üç ana başlıkta incelenmektedir. Aslında ayrıntısı aşağıda verileceği üzere kontenjan sözleşmeleri de nihayetinde bireysel otel sözleşmesi ya da grup otel sözleşmesi şeklinde kurulduğundan ayrımın ikili bir ayrım olarak ele alınması da mümkündür.25Ancak Turizm İşletmelerinin Bakanlıkla Birbirleriyle ve Müşterileriyle İlişkileri Hakkında Yönetmelik’in 6. maddesinde otel sözleşmesi türleri üç başlıkta incelendiğinden, çalışmada mevzuattaki ayrım takip edilmektedir.