Yeni Dönme Teorisi. Bu teoriyi destekleyenlere54 göre, dönme işlemi ne geçmişe etkili ne de ileriye etkili sona erer; dönme işlemi sözleşmenin geçerliliğine dokunmayıp onu bir tasfiye ilişkisi haline getirir. Sözleşmeden dönmenin hukuki etkileri ve sonuçları yasadan değil doğrudan sözleşme- den dönme hukuki işleminden doğar. Sözleşmeye aykırılık zararının tazmi- ni talep edilmekle asli edim yükümünün yerine zararın tazmini yükümü, dönme ile asli edim yükümünün yerine geri verme yükümü geçmektedir. Dönme ile sadece sözleşmenin konusu değişmekte akdi verme yükümleri akdi geri verme yükümlerine dönüşmektedir.55 Kısaca, dönme sonrasında çözülme ilişkisine dönüşmüş bir sözleşme ilişkisi söz konusudur. Yerine getirilmemiş edimler için dönme ile kaçınma hakkı (def’i hakkı) doğar. İade borcu on yıllık zamanaşımına tabi olup sebepsiz zenginleşme kuralları değil BK m. 96 vd. uygulanır. Dönme bildirimi üzerine borç ilişkisi ortadan kalkmadığına göre alacaklı müspet zararının tazminini isteyebilecektir. Yargıtay’a göre BK m. 108/1 hükmü sebepsiz mal edinmenin geri veril- mesi hükmü olmayıp ortadan kalkan sözleşmenin doğurduğu bir sonuçtur ve sebepsiz mal edinme esasından ayrı olarak kanuna konmuştur; bu yüz- den, geri alma alacağı sözleşmeye dayanır ve zamanaşımı süresi BK m. 125 uyarınca on yıldır.56 Temerrüt nedeniyle sözleşmeden dönmede istenebile- cek zarar menfi zarardır ancak bunu öngören BK m. 108/2 hükmü emredici 54 Bu görüş ilk kez Xxxxx tarafından ortaya atılmıştır (Stoll, H., Die Wirkungen des Vertragmassigen Rückritts, Bonn, 1921) Öz, s. 37, dpn. 73 naklen; “Dönme üzerine kurulan çözülme ilişkisi yeni dönme kuramı ışığında bir ‘sözleşme ilişkisi’ sayılınca, hiç kuşkusuz, bu ‘akdi’ çözülme ilişkisine, sözleşmeye değgin kural ve ilkeler de doğrudan doğruya uygulanabilecek ve BK m. 96 vd. , m. 117, 125 kurallarının ada- letli def’i, ispat yükü, sorumluluk, hasar ve zamanaşımı düzeni, dönme öncesinde olduğu gibi dönme sonrasında da etkinliğini sürdürecektir” Serozan bu görüşü Türk doktrininde ilk ileri süren yazardır, Sözleşmeden Dönme, s. 80 vd., 547 vd., 632 v.d., Xxxxxxx’xx yeni dönme kuramını klasik teoriye üstün kılma nedenlerinden biri dönme işleminin sonradan geçersizleşmesi halinde klasik teoriye göre sözleşme geçmişe etkili olarak ortadan kalkmış olacağına göre hangi hukuksal temele göre sözleşmenin ifa edilebileceği açık değildir, s. 95; Serozan, Kocayusufpaşaoğlu - Xxxxxx - Xxxxxxx - Arpacı, s. 172-176.
