Ödeme ve ertelenmesi. MADDE 239.- Katılma alacağı ve değer artış payı ayın veya para olarak ödenebilir. Aynî ödemede malların sürüm değeri esas alınır; bir mesleğin icrasına ayrılmış birimler ile işletmelerin ekonomik bütünlüğü gözetilir. Katılma alacağının ve değer artış payının derhâl ödenmesi kendisi için ciddî güçlükler doğuracaksa, borçlu eş ödemelerinin uygun bir süre ertelenmesini isteyebilir. Aksine anlaşma yoksa, tasfiyenin sona ermesinden başlayarak katılma alacağına ve değer artış payına faiz yürütülür; durum ve koşullar gerektiriyorsa ayrıca borçludan güvence istenebilir.
Ödeme ve ertelenmesi. MADDE 239.- Katılma alacağı ve değer artış payı ayın veya para olarak ödenebilir. Aynî ödemede malların sürüm değeri esas alınır; bir mesleğin icrasına ayrılmış birimler ile işletmelerin ekonomik bütünlüğü gözetilir.
Ödeme ve ertelenmesi a.Katılma Alacağı Ve Değer Artış Payı Ayın Veya Para Olarak Ödenebilir Katılma alacağı ve değer artış payı ayın veya para olarak ödenebilir. Ayni ödemede malların sürüm değeri esas alınır; bir mesleğin icrasına ayrılmış birimler ile işletmelerin ekonomik bütünlüğü gözetilir (TMK m. 239/I). Katılma alacağı kural olarak bir para alacağı, borçlu eş açısından para borcudur. Ancak kanunumuz borçlu eşe borcunu para yerine ayın olarak ödeme olanağı da sağlamıştır. Katılma alacağının bir kısmının para bir kısmının da ayın olarak ifası mümkündür. Söz konusu ayını belirleme yetkisi borçlu eşe tanınmıştır. Katılma alacağının muaccel olduğu an edinilmiş mallara katılma rejimin tasfiyesinin sonuçlandığı (tamamlandığı) andır. Tasfiye tarafların anlaşması ile sonuçlanmışsa tasfiye anlaşmasının kurulduğu anda, katılma alacağının dava yoluyla belirlendiği durumlarda ise mahkeme kararı ile tasfiye sona erecek ve katılma alacağı muaccel olacaktır. Tasfiye mahkeme kararı ile gerçekleştirilmişse, karar dayanağını aile hukuku ilişkisinden alsa da dava sonucunda verilen kararın bir alacak hakkına ilişkin olmasından dolayı (HMK m. 350/HUMK’nin 443. maddesi hükmü kişisel duruma ilişkin yenilik doğuran kararlara ilişkin olduğundan) kararın icrası için kesinleşmiş olması aranmayacaktır. Kural olarak katılma alacağı tasfiyenin tamamlanması ile muaccel hale gelecektir. Ancak TMK’nin 239/II. maddesi ile borçlu eşe katılma alacağından kaynaklanan borcunun ödenmesinin ertelenmesini talep hakkı verilmiştir. TMK’nin 239/II. maddesi hükmüne göre ertelemenin maddi şartı, katılma alacağının ve değer artış payının derhal ödenmesinin borçlu eş için ciddi güçlükler doğurmasıdır. Burada söz konusu olan ciddi güçlükler mali güçlüklerdir. Ciddi güçlüklerin varlığını borçlu eş ispatlayacaktır. Söz konusu güçlüklere, borçlu eşin, borcunu ödeyebilmek için malvarlıklarını piyasa şartları nedeniyle elden çıkartmak zorunda kalması, borçlu eşin derhal ödeme yapmak zorunda kaldığı takdirde ticari işletmesini elden çıkartmak veya mesleğini bırakmak zorunda kalması gibi durumlar örnek gösterilmektedir. Somut olayın özellikleri ciddi güçlüklerin tespitinde dikkate alınacaktır. Borçlu eş açısından söz konusu olan ciddi güçlüklerin, borçlu eşe vade tanınması sonucunda ortadan kalkması veya hafiflemesi söz konusu olacaksa vade tanınmalıdır. Borçlu eşin ödeme güçlüğü süreğense vade tanınmamalıdır. Borçlu eş, katılma alacağının ödenmesinin bir süre ertelenmesini alacaklı eş ya da mirasçılarından isteyecektir.