Ontstaansgeschiedenis van de driefasenleer. In HR Baris/ Riezenkamp, is door de Hoge Raad een grondregel aangegeven met betrekking tot de manier waarop onderhandelende partijen met elkaar om dienen te gaan. Uit dit arrest volgt dat ‘partijen hun gedrag moeten laten bepalen door de gerechtvaardigde belangen van de wederpartij’. De partij die als eerste verzocht is om een aanbieding te doen heeft hier tijd en energie in gestoken, hij heeft er dus een gerechtvaardigd belang bij dat hij een faire kans krijgt om de opdracht binnen te halen. Omdat de gedane aanbieding voor de opdrachtgevende partij ook van waarde is, er wordt namelijk duidelijk op welke manier de bouwplannen bewerkstelligd kunnen worden en tegen welke kosten en voorwaarden, moet hij rekening houden met de belangen van de wederpartij.19 Deze grondregel uit HR Baris/Riezenkamp is in 1982 verder vormgegeven in HR Plas/Valburg, de literatuur heeft hierin de ‘driefasenleer’ verwoord. Tijdens de eerste fase is het partijen toegestaan op elk moment de onderhandelingen zonder verdere kosten af te breken. Fase twee houdt in dat de onderhandelingen in een dermate verregaand stadium zijn beland, dat het partijen niet meer vrijstaat zonder de gemaakte kosten voor het geheel of een deel te vergoeden. Bij de derde fase zijn de onderhandelingen in een zodanig stadium dat het in strijd is met de goede trouw, 19 X.X.X.X. xxx xxx Xxxx e.a., Xxxxxxxxx in kort bestek, ’s-Gravenhage: IBR 2010, p.199 de redelijkheid en billijkheid om ze af te breken. Wordt dit toch gedaan dan moeten de gemaakte kosten worden vergoed, alsmede de kosten van gederfde winst.20 Hier wordt dus een vergoeding toegekend voor zowel een negatief als een positief contractsbelang, de kosten zouden zonder onderhandelingen zijn uitgebleven en er zou mogelijk winst zijn geboekt op het contract met een derde (het positieve contractsbelang).21 Aan het intreden van de derde fase worden door de Hoge Raad steeds hogere eisen gesteld. De Hoge Raad geeft aan dat het uitgangspunt is dat ‘onderhandelingen eenzijdig mogen worden afgebroken tenzij dit in de omstandigheden van het geval onaanvaardbaar is. Uit HR VSH/Shell uit 1987 en HR Vogelaar/ Skil uit 1991, blijkt dat ‘het afbreken van de onderhandelingen niet meer is toegestaan als dat op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in de totstandkoming van een overeenkomst of in verband met andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar is’.22 Hierin wordt dus een verdere nuancering gemaakt op het arrest HR Plas/Valburg, en het ...
