Środowisko przyrodnicze. 2.2.1. Budowa geologiczna i rzeźba terenu Zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną według J. Kondrackiego większość miasta Dęblin położona jest na terenie mezoregionów: Doliny Środkowej Wisły, Wysoczyzny Żelechowskiej i Pradoliny Wieprza. Fizjograficznie kraina tworzy odrębny pod względem geologicznym, geomorfologicznym i hydrograficznym obszar, który powstał jako rezultat erozyjno- akumulacyjnych procesów wód rzecznych Wisły (w rejonie miasta również Wieprza) i mechanizmów związanych ze zlodowaceniami południowo i środkowopolskim. Główną rolę w budowie geologicznej obszaru zajmowanego przez Dęblin odgrywają utwory kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu. Historia i budowa geologiczna w górnej kredzie i trzeciorzędzie przejawia się pośrednio w rzeźbie terenu, a głównie w omówionych dalej warunkach krążenia i występowania wód podziemnych. Omawiany obszar położony jest na skraju niecki geologicznej wypełnionej zalegającymi prawie poziomo osadami kredowymi. Reprezentowane są one przez serie utworów piętra od albu do mastrychtu górnego. Alb (dolna kreda) wykształcona jest w postaci piasków kwarcowych i piaskowców glaukonitowych. Kreda górna to miąższy kompleks utworów węglanowych: gez wapnistych, opok, margli, margli z krzemianami, wapieni, wapieni marglistych i kredy piszącej. Strop górnej kredy, czyli mastrycht, stanowią margle, margle piaszczyste, margle glaukonitowe, wapienie margliste, kreda pisząca i opali. Na utworach mastrychtu zalegają skały trzeciorzędowe, które tu reprezentowane są przez osady morskie i lądowe paleocenu, oligocenu, miocenu i pliocenu. Paleocen wykształcony jest w postaci gezów, margli, margli piaszczystych, piaskowców, mułowców wapnistych, wapieni i iłów. Tworzą one warstwę o miąższości około 100 m. Oligocen to: piaski glaukonitowo-kwarcowe, miejscami z domieszką żwiru i przewarstwieniami mułków; miąższość od kilku do kilkudziesięciu metrów. Miocen wykształcony jest głównie z postaci piasków, mułków piaszczystych oraz mułków i iłów z węglem brunatnym, które powstawały w wyniku sedymentacji w zbiornikach jeziornych. Pliocen budują iły, mułki, mułki ilaste, mułki piaszczyste; miąższości osadów plioceńskich nie przekracza kilkunastu metrów. Na zaburzoną glacitektonicznie i rozciętą dolinami erozyjnymi powierzchnię stropową trzeciorzędu nakładają się skały czwartorzędowe, z których najważniejsze dla warunków fizjograficznych są utwory glacjalne. Ze zlodowaceniem południowopolskim związane są iły i mułki zastoiskowe, piaski i żwiry wodn...
