แนวคิดการวิจัยเพื่อท้องถิ่น. ช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา งานวิจัยในประเทศไทย มักถูกตั้งโจทย์จากคนนอกทั้งที่เป็นนักวิชาการ หรือหน่วยงานต่างๆ เพียงเพื่อทดสอบทฤษฎีหรือต้องการหาคําตอบบางอย่าง ที่กลุ่มคนเหล่านั้นสนใจ หรือ เป็นการเข้าไปทําเพื่อกําหนดนโยบายในการคลี่คลายปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชุมชน ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม ในพื้นที่ต่างๆ ของประเทศ แต่ก็ยังเป็นที่กังขาว่า ผลงานวิจัย ได้ถูกนําไปใช้ให้เป็นประโยชน์กับ คนส่วนใหญ่หรือไม่ สามารถตอบคําถามในชุมชน และนําไปแก้ไขปัญหาได้จริงหรือไม่ เพราะหลายๆ ปัญหา ยังไม่ได้รับการแก้ไข และในบางปัญหากลับดูเหมือนว่าจะรุนแรงมากขึ้น ทั้งนี้ อาจเนื่องมาจากขาดการ คํานึงถึงว่า ชุมชนต้องการจะคลี่คลายปัญหาในสิ่งที่กลุ่มคนภายนอกเข้าไปศึกษาหรือไม่ กล่าวคือ ผู้ที่ เกี่ยวข้องมักจะไม่ได้นํางานวิจัยไปใช้ หรือไม่ตอบสนองกับปัญหาของชุมชนนั่นเอง สํานักงานกองทุน สนับสนุนการวิจัย (สกว.) จึงพยายามสร้างสรรค์แนวคิดใหม่ ในการสนับสนุน งานวิจัย คือ “ไม่ว่าเรื่องอะไรก็ตาม ที่จะทําวิจัย โจทย์ควรมาจากชุมชนท้องถิ่น ทําแล้วก่อให้เกิดความ เปลี่ยนแปลงในชุมชน ทําให้คนในชุมชน ได้เรียนรู้และเก่งขึ้น” บนฐานคิดตามความหมาย การวิจัยของ ศาสตราจารย์เสน่ห์ จามริก ที่ได้กล่าวไว้ว่า “วิจัยที่แท้จริงนั้น จะต้องเป็นการวิจัย ที่หมายความถึงการแสวง คําตอบที่เป็นระบบเปิด และเรื่องของการพัฒนาจะต้องตั้งโจทย์ที่เป็นระบบเปิด การทํางานวิจัยในรูปแบบนี้ เราจะต้องมองเงื่อนไข ศักยภาพ เพื่อที่จะให้ท้องถิ่น สามารถพัฒนาตัวเองต่อไปได้” ท้ายที่สุดแล้ว เมื่อมี งานวิจัยมีข้อมูลและประสบการณ์จากหลายๆ พื้นที่ หลายๆ ชุมชนทั่วประเทศเพียงพอ ก็คาดว่าจะสามารถ นําไปสังเคราะห์เป็นองค์ความรู้ เพื่อผลักดัน สู่การเปลี่ยนแปลงนโยบาย ในระดับภาค ระดับประเทศ ทําให้ ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นคลี่คลายในทางที่ดีขึ้น ที่กล่าวมาข้างต้นเป็นที่มาของการวิจัยเพื่อท้องถิ่นหรือ Community Based Research (CBR) ที่ เป็นการปรับเอาเครื่องมือ เทคนิค วิธีการ ของการวิจัยหรือการศึกษาในหลายๆ แบบมาปรับใช้ให้เหมาะสม กับแต่ละโครงการ โดยมีจุดเน้นอยู่ที่เปูาหมายของการวิจัย นั่นคือ “การสร้างปัญญา/ความเข้มแข็งให้กับ ชุมชนวิจัยเป็นหลัก” สําหรับแนวคิดการวิจัยเพื่อท้องถิ่นได้มีนักวิชาการ ได้สะท้อนความเห็นไว้หลากหลาย มุมมอง ดังนี้
