Borcun sona ermesi. MADDE 166- Borçlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamını veya bir kısmını sona erdirmişse, bu oranda diğer borçluları da borçtan kurtarmış olur.
Borcun sona ermesi. MADDE 166- Borçlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamını veya bir kısmını sona erdirmişse, bu oranda diğer borçluları da borçtan kurtarmış olur. Borçlulardan biri, alacaklıya ifada bulunmaksızın borçtan kurtulmuşsa, diğer borçlular bundan, ancak durumun veya borcun niteliğinin elverdiği ölçüde yararlanabilirler. Alacaklının borçlulardan biriyle yaptığı ibra sözleşmesi, diğer borçluları da ibra edilen borçlunun iç ilişkideki borca katılma payı oranında borçtan kurtarır. III. İç ilişki 1. Paylaşım MADDE 167- Aksi kararlaştırılmadıkça veya borçlular arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça, borçlulardan her biri, alacaklıya yapılan ifadan, birbirlerine karşı eşit paylarla sorumludurlar. Kendisine düşen paydan fazla ifada bulunan borçlunun, ödediği fazla miktarı diğer borçlulardan isteme hakkı vardır. Bu durumda borçlu, her bir borçluya ancak payı oranında rücu edebilir. Borçlulardan birinden alınamayan miktarı, diğer borçlular eşit olarak üstlenmekle yükümlüdürler. 2.
Borcun sona ermesi. Đbra, alacak ve borcu doğrudan doğruya ve kesin olarak ortadan kaldırır. Tam ibrada borcun tamamı, kısmi ibrada ise borcun ibra edilen kısmı sona erer. Bunun sonunda borçlu da borcundan kısman ya da tamamen kurtulur82. 78 TUNÇOMAĞ, Kenan; Türk Borçlar Hukuku, Đstanbul 1976, s.380. 80 TUNÇOMAĞ, Kenan; Türk Borçlar Hukuku, Đstanbul 1976, s.380 vd.
Borcun sona ermesi. Hukuki imkânsızlıktan tarafların sorumlu olmaması halinde, sona eren ifa yükümünün yerine herhangi bir tazminat yükümü doğmaz. TBK 136/I’de “borcun sona ermesi” olarak ifade edilen bu durumda, borçlu edimi kararlaştırılan şekilde ifa yükümünden kurtulduğu gibi, alacaklının borcun imkânsızlığın sonucu olarak ifa edilmemesi nedeniyle uğradığı zararları tazmin yükümü de doğmaz. Bu durumda, alacaklının uğradığı zarar, kendi üzerinde kalır. Ancak TBK 136/III’e göre “Borçlu ifanın imkânsızlaştığını alacaklıya gecikmeksizin bildirmez ve zararın artmaması için gerekli önlemleri almazsa, bundan doğan zararları gidermekle yükümlüdür.” Tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde, borçlunun ediminin, onun tazminat sorumluluğunu gerektirmeyen koşullar altında imkânsızlaşması halinde, karşı tarafın edim yükümü de kanun gereği sona erer. Bu nedenle ifası imkânsızlaşan borcun borçlusu, karşı edime ilişkin talep hakkını kaybettiği gibi, önceden aldıklarını da sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre (TBK 77-82) iade etmek zorundadır (TBK 136/II)69. Kural böyle 69 Kanunun sebepsiz zenginleşme hükümlerine yaptığı gönderme karşısında, doktrinde bazı yazarlar, buradaki iade yükümünün esasen sözleşmeden doğduğunu göz önünde bulundurarak, iade yükümlüsü borçlunun, TBK 79/I’e dayanan, zenginleşmenin eksildiği olmakla birlikte TBK 136/II, kanun veya sözleşmeyle borcun ifasından önce doğan hasarın alacaklıya yükletilmiş olduğu durumları saklı tutmuştur. Bu nedenle tarafların sözleşmeyle borçlunun, borcu sona ermesine rağmen karşı edimi talep edebileceğini kararlaştırmaları mümkün olduğu gibi, taraflar arasında böyle bir anlaşma olmasa bile, kanunda açıkça öngörülen hallerde, borcundan kurtulan borçlu, karşı edimin yerine getirilmesini isteyebilir. Hukukumuzda böyle bir sonuç öngören hükümlere örnek olarak yayımcının kendisine teslim edilen eserin beklenmedik hal sonucu yok olması halinde de kararlaştırılan bedeli ödemekle yükümlü olduğunu öngören TBK 498/I verilebilir. Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu ve TBK, Alman Medenî Kanununun (BGB § 285) aksine, borçlunun, ifayı imkânsız kılan olaylar nedeniyle bir ikame değer (stellvertretendes Commodum) veya böyle bir değere ilişkin bir talep hakkı elde etmesi durumuna ilişkin bir hüküm içermemektedir70. Buna karşılık doktrin ve uygulamada, alacaklının, borçlunun imkânsız hale gelen edim yerine elde ettiği ikame değerin veya böyle bir değere ilişkin talep veya elde kalmadığı savunmasını, yalnızca rızası dışında, yani kaza veya üçüncü kişilerin fii...