Borcun sona ermesi Örnek Maddeleri

Borcun sona ermesi. Borçlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamını veya bir kısmını sona erdirmişse, bu oranda diğer borçluları da borçtan kurtarmış olur.

Borcun sona ermesi. Hukuki imkânsızlıktan tarafların sorumlu olmaması halinde, sona eren ifa yükümünün yerine herhangi bir tazminat yükümü doğmaz. TBK 136/I’de “borcun sona ermesi” olarak ifade edilen bu durumda, borçlu edimi kararlaştırılan şekilde ifa yükümünden kurtulduğu gibi, alacaklının borcun imkânsızlığın sonucu olarak ifa edilmemesi nedeniyle uğradığı zararları tazmin yükümü de doğmaz. Bu durumda, alacaklının uğradığı zarar, kendi üzerinde kalır. Ancak TBK 136/III’e göre “Borçlu ifanın imkânsızlaştığını alacaklıya gecikmeksizin bildirmez ve zararın artmaması için gerekli önlemleri almazsa, bundan doğan zararları gidermekle yükümlüdür.” Tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde, borçlunun ediminin, onun tazminat sorumluluğunu gerektirmeyen koşullar altında imkânsızlaşması halinde, karşı tarafın edim yükümü de kanun gereği sona erer. Bu nedenle ifası imkânsızlaşan borcun borçlusu, karşı edime ilişkin talep hakkını kaybettiği gibi, önceden aldıklarını da sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre (TBK 77-82) iade etmek zorundadır (TBK 136/II)69. Kural böyle 69 Kanunun sebepsiz zenginleşme hükümlerine yaptığı gönderme karşısında, doktrinde bazı yazarlar, buradaki iade yükümünün esasen sözleşmeden doğduğunu göz önünde bulundurarak, iade yükümlüsü borçlunun, TBK 79/I’e dayanan, zenginleşmenin eksildiği olmakla birlikte TBK 136/II, kanun veya sözleşmeyle borcun ifasından önce doğan hasarın alacaklıya yükletilmiş olduğu durumları saklı tutmuştur. Bu nedenle tarafların sözleşmeyle borçlunun, borcu sona ermesine rağmen karşı edimi talep edebileceğini kararlaştırmaları mümkün olduğu gibi, taraflar arasında böyle bir anlaşma olmasa bile, kanunda açıkça öngörülen hallerde, borcundan kurtulan borçlu, karşı edimin yerine getirilmesini isteyebilir. Hukukumuzda böyle bir sonuç öngören hükümlere örnek olarak yayımcının kendisine teslim edilen eserin beklenmedik hal sonucu yok olması halinde de kararlaştırılan bedeli ödemekle yükümlü olduğunu öngören TBK 498/I verilebilir.

Borcun sona ermesi. Đbra, alacak ve borcu doğrudan doğruya ve kesin olarak ortadan kaldırır. Tam ibrada borcun tamamı, kısmi ibrada ise borcun ibra edilen kısmı sona erer. Bunun sonunda borçlu da borcundan kısman ya da tamamen kurtulur82. 78 TUNÇOMAĞ, Kenan; Türk Borçlar Hukuku, Đstanbul 1976, s.380. 80 TUNÇOMAĞ, Kenan; Türk Borçlar Hukuku, Đstanbul 1976, s.380 vd.