ELEŞTİREL DÜŞÜNME KAVRAMI Örnek Maddeleri

ELEŞTİREL DÜŞÜNME KAVRAMI. 55 2.2.1.1. Eleştirel Düşünmenin Boyutları 57 2.2.1.2. Eleştirel Düşünme Süreci 59 2.2.1.3. Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler 60 2.2.1.4. Eleştirel Düşünme Eğilimi 62

ELEŞTİREL DÜŞÜNME KAVRAMI. Eleştirel, eleştirici anlamındaki Yunanca “kritikos” sözcüğü, Latinceye “criticus” biçimiyle geçmiş, bu yolla Avrupa dillerine yayılmış İngilizcede “critical” olarak kullanılmaktadır. Bir şeyi iyi ve kötü yanlarıyla değerlendirme anlamını kapsamaktadır (Xxxxxxxxxxxx 2010). Eleştirel düşünme kavramı Xxxxxxxx’x kadar dayanır. Önceleri, bu kavramdan, felsefe aracılığı ile davranışlarımıza rehberlik etmeyi amaçlayan mantıklı düşünme anlaşılmaktaydı. Zaman zaman olayların doğru biçimde tanımlanması olarakta anlamlandırılan eleştirel düşünme, sonraları daha kapsamlı biçimde betimlenmiştir (Kaya 1997; Xxxxxxxxx ve Akbıyık 2006). Bu bağlamda eleştirel düşünme ile ilgili literatürde birçok tanım yer almaktadır. Xxxxx (1985) tarafından yapılan ve yazın alanda genel olarak kabul gören bir tanıma göre: “Eleştirel düşünme, neye inanılacağına ya da ne yapılacağına karar vermeye odaklı yansıtıcı ve akılcı düşünmedir.” Xxxxxxxxx (1998) eleştirel düşünmeyi, kendi düşünce süreçlerimizin bilincinde, başkalarının düşünce süreçlerini göz önünde tutarak, öğrendiklerimizi uygulayarak, kendimizi ve çevremizde yer alan olayları anlayabilmeyi amaç edinen, aktif ve organize süreç olarak tanımlamaktadır. Kazancı’ya (1989) göre düşünme konusunda son yıllarda yaygınlık kazanan görüşlerden biri, ‘‘ne’’ düşünmekten çok ‘‘nasıl’’ düşünüldüğünün bilinmesi ve bunun bireylere öğretilmesi yönündedir. Bireyin neyi düşündüğünden ziyade düşüncesini nasıl biçimlendirdiği ve nasıl düşünebildiği önemli bir olgudur. Bu yönelim karşımıza ‘‘eleştirel düşünme’’ kavramını çıkarmaktadır (Kaynak: Karadeniz, 2006). Eleştirel düşünme diğer düşünme türleri ile bazı durumlarda kavramsal olarak örtüşmesi sebebi ile sık sık karıştırılabilmekte ya da benzer kavramlarla eş anlamlı kullanılmaktadır (Ertaş 2012). Xxxx ve Elder’e (2008) göre eleştirel düşünme bir düşünceyi geliştirmek amacıyla analiz ve değerlendirme sanatıdır. Araştırıcılara göre herkes düşünür ve düşünme doğal bir durumdur. Ancak çoğu düşüncemiz kendi haline bırakıldığında eksik, objektiflikten uzak, kısmi ya da bozulmuş, basit düzeyde ve yeterli bilgiden uzak peşin hükümlerdir. Oysa yaşamımızın kalitesi, ne ürettiğimiz, geliştirdiğimiz ya da doğru ve tam olarak eylemleri gerçekleştirebilmek ancak düşüncelerimizin kalitesine bağlıdır. Eleştirel düşünme sorgulayıcı bir yaklaşımla olayları ve durumları ele alan, değerlendirme, yorum yapma ve karar verme becerilerini içeren bir düşünme türüdür. Eleştirel düşünme bireyin kendini kendini yönetme, öz-di...